Book Title: Jain Tattva Rahasya
Author(s): Bhadrankarvijay
Publisher: Premji Korshi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023021/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca Gita ente - pU..zrI mataMkaNa UiBLIUS I[UICE Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma zivamastu sarvajagataH jena tatva rahasya T - lekhaka :paramapUjya, adhyAtmayegI, paMnyAsa pravara zrI bhakaMkaravijayajI gaNivarya haooooooooooooooooooooooo - saMpAdA - paMnyAsa zrI vajasenAvajayajI gaNivarya - prakAzaka : zA. premajI kerazI : -hIrajI premajI puruSArtha vIDIMga, ethe mALe, navarAchahIla reDa naM-2, cIMca baMdara, muMbaI. 4000 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ji A 3 xx Ex FA E 3 ; E RA E KA FANARA ARRARAKARAKA prApti sthAne : 1. sarvakalyANakara samiti. ArAdhanAdhAma. vAlie siMhagu. vAyA-jAmakhaMbhAlIA jI. jAmanagara (saurASTra) 2. somacaMda DI. zAha. jIvana nivAsa sAme, pAlItANA, (saurASTra) 3. sarasvatI pustaka bhaMDAra, ratana poLa, dhI khAna! amadAvAda-1. 4. jasavaMtalAla gIradharalAda, derAvADAnI poLa, kALupura, amadAvAda-1. 5. sevaMtIlAla vI. jana. 20, janarala, jhaverI bajAra, muMbaI-2. 6. pArzvanAtha pustaka bhaMDAra taLAdIrADa. pAlItANa (saurASTra) che. e vI. zAha enDa ku. 408, arihaMta, 4the mALe, amadAvAda choTa, Ayana mArakeTa, muMbaI-9 AvRtti prathama : saM. 2044 aar KaXxxxkakalAka============ A AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA AMA AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAEAT TRF AAA kiMmata : rU. 16-oo prinTarsa : hasamukha sI. zAha avani TreDarsa, 1/7, vani epArTamenTa, khAnapura, amadAvAda-1 aMbAkAta aakasavaar AAAAAAAAAA AKARAKU ARRAFAFAX ANARAKAKAKARARA AR AR ===+===YEXE============================== S Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HERBENDERES 3 prakAzakIya parama pUjya, kalikAla kahapatarU, svacchAdhipati, AcAya deva zrImad raMjaya rAmaca`drasUrIdharajI mahArAjAnAM ziSyaratna, ajAtazatru aNugAra, adhyAtmayANI, parama pUjya, paMnyAsa pravara zrI bhadra karavijayajI gaNivarya zrInAM nAmathI DA'kruja ajANa haze. viravibhUti evA pU. paMnyAsajI mahArAjanAM darzana-vadana thatAM ja AtmA Anati thayA. kAraNa ke e sukala DI kAyAnAM AMtaramAM rahelA navakAranAM pathyakAra, maitrInu jharaNu evu hatu ke, temano mukhAkRti jaitAMja zItaLatAnA anubhava thatA. dhIre-dhIre vizeSa paricayamAM AvatA gayA, tema tema jJAnanI prApti thatI. AnaMda anubhavatA. te vakhate jyAre-jyAre pUjya paMnyAsajI mahArAja kaI upadeza ApatA te tarata lakhI levAnuM mana thatuM. paNa "khavA jaIe tAje vAta aMtaramAM utAravAnI hAya, te samajavAnI ja rahI jAya, tethI sAMbhaLavAmAM ja AnaMda mAnatA. pUyaMtrInAM sannidhya paMchInAM samaye e ja tattvanuM ciMtana kema karavuM e vicAra AvatA. te vakhate karuNAyukta pUchyo lyANa mAdi mAsikAmAM e ja viSayane lagatA harSa spazo lekha mokalatA. je vAMcatA ane mAnada thatA. ane e lekhA hu nATAmAM utArI letA. pachI vAraMvAra vAcatA dara vakhate kaMIka navuM ja jANavA maLatuM e rIta masApa mAnatA. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( AKAR) s KKAKARAKARAKAKARAKAR gigi ARRA KAKARA kayAreka te pUjyazrInI nizrAmAM cAra-cAra mahinA saLaMga rahevAnuM thAya ane tRpti anubhavAya. e krama chelle sudhI cAlu rahyuM. have pUjyazrI te ApaNI vaccethI sadA mATe cAlyA gayA che. emane viyAga asahya thayo. have te emanuM jIvana yAda karIne ane kavanane vAMcIne ja saMtoSa mAnavAne rahyo. A AAAAAAA Fdx== ARE AKARA pUjyazrInAM ziSyaratna, prazAntasUti, AyAya deva zrImad vijaya kuMdakuMda surIzvarajI mahArAja tathA temanAM ziSyaratna, saralavabhAva, panyAsa pravara zrI vajasena vijayajI mahArAje pUjyazrInI hAjarImAM tathA tyArabAda paNa pUjyazrInAM upakArone yAda karatAM, pUjyazrInAM sva-haste lakhAyela ciMtana lekha tathA pUjyazrInAM tAtvika vyAkhyAnanuM prakAzana karIne ApaNane amRtanuM pAna karAvatA rahyA che. ane je haju avirata cAlu ja che. te e pUjyonI gurUbhaktinI khUba-khUba anumodanA karuM chuM. &= jijija jaji AAKAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAKKAR sa= F& CARAKAKAKUKKARACA KAKAKARAKAKAFAFA mane paNa eka vakhata A DAyarIo vAMcatA-jotAM vicAra AvyuM ke A lekhe paNa je prakAzita karavAmAM Ave, che to anekane upakAraka thAya. tethI meM pUjya paMnyAsajI ma. - zrI vajasena vijayajI ma. ne vAta karI ane noTa batAvI. pUjyazrIe badhI ne vyavasthita joI-tapAsI ane tenA lekhe judA-judA viSayo rUpe gAThavyA ane temAM vacce e A noTomAM e saMbaMdhI ja bIjA lekhakanAM paNa preraNAdAyI KAKAKARA ARRA xxx ekaTAkaDaARAxEAR AAAASaa xYJF====== ========== === = ===== ========= Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AKARAKAKAKAKAKAKA YYYYYYYYYYYYYYYYYY) FIRSHIP YYYYY lekhe hatA, tene paNa saMkalita karyA ane suMdara goThavaNa che pUrvaka saMpAdana karyuM. A pahelA paNa pa. pUjya punya vijayajI mahArAja le khata pAramArthika lekha saMgrahanI sudhArelI AvRtti ne . jaina tava vicAranA nAme prakAzita karela che. &&AkAra A tatvathI bharapUra evA " jena tatva rahasya 2 - pustakamAM zuM che? te to pUjyazrInA haste lakhAyela hRdaya pazI lekho ja kaheze. ApaNe to A lekha dvArA hita zikSA pAmI jIvanamAM AtmasAta karI, Atma-kalyANa karIe. :APEX &KksxkAekakAr ---kAkA kakakakakakakakakakakaIAAAAAA sevaka premajI verazI III-FI cle&& A LILLLLLLLLLLLLLLLLLL Ed savi jIva karUM zAsana razI che. paramapUjya paMnyAsa pravarazrI bhadraMkara vijayajI gaNivaryazrIe maiyAdi bhAvanAo upara tathA sarvajIva hitAzaya upara ApelI khuba ja mArmika tathA sacoTa vAMcanAono saMgraha. paramAtmAe savi chava karUM zAsana razInI bhAvanA bhAvIne tIrthakara nAma nikAcita karyuM. te bhAvanAmAM evo ke prabhAva hato ke je tIrthaMkara nAma karma baMdhAvI gayuM. to e bhAvabhAvanAonuM sUkSma ciMtana karavuM ja heya to cAlo "savi chava karUM zAsana razI" pustaka maMgAvIne ciMtananAM UMDANamAM AtmAne otaprota karIe. AiAAA IRAKARARARARTRARARARIR F EEY'S EXIFYIFTY' Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RAKARAN KARYKARAKARAKARAKKARE KHAREKHARA REKHAREKANAN KARAKARFARARE XXXXXXXXKXKXKXKXKN XX A KX KARARARARARARARARARA KKKKKKKKKKK e ela anAdi kALathI bhramaNa karatA AtmA prabaLa pUnyAye duCbha evA manuSya janmate prApta kare che. temAM paNa A - deza-Aya kuLa, uttama dhamI" mAtA-pitAnA anupama sa MyAga thAya che. tyAre e pUnyazALIne dharma ArAdhananuM kArya atyaMta sulabha bane che. A pA-pA pagalI mAMDANamAM aneka upakArIo sAthe ApaNA upakArI paramagurUdeva, pU. paMnyAsapravara zrI bhadra Mkara vijayajI gaNivarya zrIe paNa sva-para kalyANa mATe dhaNu - dhaNuM karyu. che. saMyama svIkAryAM bAda apratima pratibhA, pUrvabhavanI ArAdhanA ane kSayApazamane yAge bAlapaNathI ja pIDhatA pAmelA pUjayazrI, Atma anubhava ane ciMtana dvArA je meLavatA gayA, tene zabdastha karatA gayA ane e lekhA kalyANu AdimAM prakAzita thatA, jethI anekAne satyarAha batADavAmAM upakAraka thayA. A lekhAne suzrAvaka premajIbhAI peAtAne vAMcanadvArA upakAraka ane upayeAgI samajIne neTamAM utAratA gayA. avasare avasare vAMcana paNa karatAM. be varSa pahelA A mATA laIne mArI pAse amadAvAda AvyA ane peAtAnI bhAvanA vyakta karI ke mArA upakArI pUjaya gurUdevanA lekhA FARKE AARAKAKARE KATK'FFARZAKBARA ApaNe paNa evA pUnyazALIAmAMja chIe ke AvA ekAMte uttama paramAtmA ane sarvajJakathita jinadhama nI prApti thai che, ane temAM zumArgo cAlavAmAM preraka, upakArI gurU bhagavAna sahayeAga maLyA che, ke jethI pA-pA pagalI mAMDatA ApaNA AtmA AgaLa vadhI zake che. KARFARZAARAKARAKAKRE EAFARERANAAFFARBAKATARAF AFRR FA RX xx RA XX KE FA XX KX RA K A * KH Kn KA FE KX A ma KA XX R KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKEN Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAKARSAFARARARA 7 Fkaxxxxx============ E l`dddTl`d@ l`ddd dl`tdh`d@ l`dd FAXAN.INARAYAN KAKAKUKAKAKkkkkkKHKHKHEAKHKHKAKAKAKAKAKAKERHEAKHkEkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAjijijijijijijijiyo da chapAvIne prakaTa karavA che. Apa pUjyazrInuM sAhitya prakAzita de kare che, to A paNa prakaTa kare to mane lAbha maLe, ane gurUbhakti karyAne AnaMda thAya. meM A noTo joI. lekho upayogI lAgyA. bIjA paNa aneka lekhamAMthI amuka lekhamAM pUjyazrInAM bhAvonI chAMTa lAgavAthI aMdara ja samAvI lIdhA. badhA lekhe vyavasthita karyA ane darekanAM vibhAga judA pADyA jethI viSayavAra samajI zakAya ane upayogI thAya. temAM sau prathama "dharma rahasya vibhAga che. emAM judAja cha lekho che. ghaNu dharmanAM nAmathI ja dUra thatA hoya che. to ghaNA bhAvike ne dharma eTale zuM? emAM evuM zuM viziSTa rahasya che ? te jANavAnI jIjJAsA hoya che, upakArI bhagavaMtoe pharamAvyuM che, ke dharma jANavAnI jIjJAsAvALA AtmAne dharmano bodha ApavAthI a95 mahenate kArya siddha thAya che. tethI AvA jIjJAsubhAvikone najara samakSa rAkhIne lakhAyelA prathama prakaraNa dhamarahasyanAM lekhane kramapaNa khUba ja prekaTIkala, jIvanamAM utArI zakAya, te pramANeno che. je lekho kramasara vAMcatA jaIzuM ane enA upara ciMtana karatA e jaIzuM to khyAla Avaze. lekhaka-ke ciMtaka je bhAvathI lekha lakhe che. te temanA bhAva nirmaLa vAcakanAM hRdayane sparze che. A lekhe pUjyazrI lakhatAM pahelA ciMtana karIne anubhava dvArA Atmastha karyA hatA. tethI vAMcatA ApaNane ThaMDakane anubhava thaze. ane e ja lekha vAMcyA pachI ciMtana karatA tarata asara thaze. che kAraNake pUjyazrInuM vAMcana ciMtanAtmaka hatuM. ciMtanabAda HKkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkHxHKAKAKAKHkkkkkk KAHANAGAR------------ --- 'AtA E s l`ddd dd Expiravaar === ============= KA Ex Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K :: kAkA ==== ko IAii ne aka-arka padArthone zabdastha karatA hatA, tethI A lekhe A prAraMbhika jIjJAsAvALA ane jANakArone upayogI thaze. JAISALIJJAIN-AII bIjA prakaraNamAM "jJAna rahasya che. sau prathama jJAna meLavavA mATe zuM joIe ? te prathama lekhamAM samajAvyuM che, ke darzana pUrvakanuM jJAna sAcuM che. tyArabAda AgaLavadhela sAdhaka e AtmAne sAdhanAmAM sthira kare che. ane te sivAyanAM samaye eja jJAnanAM parAvata'na-svadhyAyamAM layalIna bane che. A krame pAMca lekhe evA goThavAyA che. ke jethI Arodhaka sAdhaka e pramANe karatA thAya te ene Atmasiddhino anupama anubhava thAya. A lekhe pUjyazrIe lakhyA che. tema pote jIvanamAM e rIte ja AgaLa vadhelA eTale jIvanamAM heya ane te vAta bIjAne kahevAmAM Ave te asarakAraka ja hoya che. tethI vAMcanArane khuba ja asarakAraka thaze. ghaNAbhAviko AtmAnubhava kema thAya ? te mATe jIjJAsAvALA hoya che. paNa emane sAce upAya maLato nathI. tyAre A lekha amane kharekhara sacoTa dasa upAya batAvaze. trIjA prakaraNamAM "navakAra rahasya che. pUjyazrIne atyaMta priyaviSaya eTale navakAramaMtra. navakAra mahAmaMtra anAdithI che. ane anaMtakALa sudhI raheze. paNa e navakAranI aMdara rahelA viziSTa rahasyanuM jJAna vartamAnamAM A upakArI pUjyazrIe karAvyuM che. namaskAra mahAmaMtrane judIjudI rIte ghaTAvIne evo navo rasto batADo ke jethI navakAra upara ApaNane bhAvavRddhi thatAM vAra na lAge. AnAM ciMtana-manana dvArA AgaLa vadhI siddhacayaMtra dvArA maMtranI rAjakaaataawaaaaakAraka AAAAAA9 TATAREAKKAKARAKARARA ACAAF TRAT AT ARKARAKARARAKAKAFARA <: AAAAAAAAAAAAA : :::== == ========= ka (YYYYYYYYYYYY Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ji : a ja zaktinuM uvIkaraNa karI ane ciMtAmaNuM samAna evA namaskAramAM manane sthira karI, parameSThinA dhyAnamAM ekatAna banI ane maMtranA japa dvArA sthiratA prApta karI AtmAne urvagati gAmI banAvavAmAM khuba ja upakAraka che. ' s -tax cothA prakaraNa "saMyama rahasyamAM munijIvanamAM atyaMta upayogI tathA jarUrI lekha che. temAM mukhya samAcArInuM jJAna meLavIne sAdhutAnI sugaMdha AvA heya ane vata mAnamAM kaparokaLa hovA chatAM haju bIkula paDatA kALa nathI ja che jethI saMyama jIvana pALI na zakAya. je potAnI pharaja ane dharma samajavAmAM Ave te sArI rIte pAlana karI zakAya tevA vicAro ane upAyo pUjyazrIe be lekhamAM batAvyA che. pAcamuM prakaraNa "AyaMbila-rahasya che. pUjyazrI kahetA ke AyaMbilane tapa, navakArano japa. je kharekhara anubhavavANuM ja kahevAya. pUjyazrInAM grupamAM vardhamAnatapa daAyaMbilanI 100-100 eLI karanArA 11 mahAtmAe de che. ane haju vadhu AgaLa vadhI rahyA che. A tapanuM varNana BA zAstromAM je kahyuM che, tethI te ema ja thAya che AkhI aMdagI AyaMbila karyA karavA paNa ghaNuM-ghaNuM ane Eo AvatA hoya che. tyAre pUjyazrIe vardhamAna tapano mahimA batAvI AyaMbilanI vizeSatA ane tene lAbha batAvyA che ane pachI ghaNAne jIjJAsAthI ke ghaNAne ajJAna jIe ibeTI rIte bharamAvI dIdhA hevAthI, prazno ubhA thayA, te badhA praznonA javAbo pUjyazrIe evA sacoTa ApyA che ke jethI e tarata samAdhAna thaI jAya. AAAAAAAAAAAFFAxEAARAKHIKARAN kAkA : KARAKTRARARARAKARARARAR kkkkkkkkkkkkkkHKAKARKKKKKKHHKHKUKAKURAKUKAKAKAKAEKHAKAKEKARK -=-= IAAAA AAAA AAAA AAAA KAKAKARA aess jiji ja Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55510 BEETA RAB prakaraNa "bhAvanA rahasya che. yeAgasAramAM pUjya AcAya bhagava"te dhama kalpavRkSanAM mULa samAna maigyAdibhAvAne kahyA che, te bhAvAtmaka ane kriyAtmaka kevI rIte banAvavA ? ane tenA dvArA AdhyAtmika utthAna kema thAya ? vicAraAcAra ane kriyAmAM bhAva kema bhAvavA ? ane A zubha bhAvanA ciMtana dvArA AtmapariNati kevI rIte lAvavI ? vigere dvArA sacoTa upAyA batAvIne ApaNA upara upakAra karyo che. sAtamu" prakaraNa 'ci'tana-rahasya" che. A prakaraNamAM judA-judA daza viSayAnAM lekhA che, eka eka lekha kaMIka navuM ja tattva ciMtana karAvI jAya che. temAM sauthI chelle nyAya sauMpata vaibhava lekha te| kharekhara zrAvaka mATe atyaMta upayogI che. kramazaH pahelethI AgaLa vadhavAnI evI kriyA batAvI ke chelle, e zrAvakra-sarvaviratidhara banI ane AtmakalyANa kare--evA A lekhA che. AvA prakaraNeAmAM AtmaanubhavanA khAtA pUjyazrIe rajI karyAM che, tene huM pUyAnI kRpAdraSTithI ja gADhavIne saMpAdana karI zakrayA chuM. mArI takhIyatanAM kAraNe tA huM A kAryo prema karI zakuM chuM-te vicAratAM upakArI gurUdevanI kRpAdraSTi sivAya zakaya ja nathI-ema lAge che. basa ! ApaNe A prANavaMtA upayAgI lekheAnAM vAMcana-ciMtana-manana dvArA Atma kalyANu karI zivasukhanA bhoktA manIe eja zubhAbhijJAsA. vajrasena vijaya III OF AAKAR KKNKKNKNKXKKKKKKKKKKKKKK) KA KN FA sapta FE EX RA TAKAKAKAKAKAKAKAR: RA KH KA SARARARA ANEKAKARE PRAKARA XX Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA kara wq`@ l`ddt ls`d@ Saras 11;FYJFJYYYYYYYYYY *** x : : ::::: :::::::: JAAJ - navAgAmamAM parama kRpALu karUNAsAgara ananya upakArI akAraNuvatsala tIrthaMkara paramAtmAnI satata anusaha-amIdraSTithI.............! paramapUjya gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya remacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA parama pUjya vAtsalyamUrti AcAryadeva zrImad vijaya pradyotanasUrIzvarajI mahArAja nAM aMtaranA AzIrvAda thI....... !!! paramapUjya, adhyAtmayogI, paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijyajI gaNivarya paramapUjya, zAntamUrti, AcAryadeva zrI kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAja paramapUjya, niHspRhamUti, munirAja zrI mahAsenavijayajI mahArAja nI divya kRpAdRSTi thI............!!! AvA aneka graMthonuM saMpAdana-sa kalana karI zaka chuM... he pUje ! Apa evI ja karUNAdraSTi rAkhaje.evI ja amIdraSTi rAkhaje... Bche e ja karUNAmaya anugraha varasAvaje... ke A sevaka ApanA thakI ja Apa pUnA RNathI yatkiMcita RNamukta banavA samartha bane. vakasena vijaya 4 :::::: . :: : :: e :: :::: ja : 4 che Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coooooooooooooot oppopo ma pagnopavo -anukramaNikA viSaya prakAzakIya........ e bAla.... 1 thama-rahasya !!! 2 jJAna-rahasya !!! 3 navakAra-rahasya 4 sayama-rahasya 5 Aya bila-rahasya 6 bhAvanA-rahasya 7 vicAra-rahasya pRSTha 3 thI 5 6 thI 10 1 thI 36 37 thI 64 65 thI 102 103 thI 124 125 thI 157 158 thI 189 190 thI 268 sa maMtra bhale navakAra sa paramapUjya, panyAsa pravara zrI bhadraMkara vijayajI gaNivarya zrInAM namaskAra mahAmatra uparanAM sUkSmatAttvika ciMtanA namaskAra mahAmaMtra e cauda pUrvanA sAra che. pazu e dhruvI rIte ? namaskAra mahAmatranu" judI-judI rIte ciMtana prema karAya? namaskAra mahAmA~tranuM rahasya zuM che? 00000000000000 vigere mahattvanI bAbata A prakAzanamAM che. tethI tamAre tyAM A pustaka "maMtra bhalA navakAra" na AvyuM hAya tA turata maMgAvIne vAMcavAnu zarU karI deze. cooped Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma rahasya!!! (1) jaina dharmanuM rahasya dhamane upAya . (3) dharma mahAsattA (4) dhama daridratA ) dhAmane pAye (6) jaina dharma svIkAravAnA upAya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B jaina dharmanuM rahasya duniyAmAM be prakAranA padArtho che. keTalAka dazya che, keTalAka adazya che. dazya padArthone dekhavA mATe cakSu Adi Indriye sivAya bIjA sAghanenI jarUra paDatI nathI. adezya padArtho kevaLa indriAthI joI zakAtA nathI. tene jovA mATe bIjA padArthonI sahAya levI paDe che. jemake parvatanI Toca upara rahelA agnine jANavA mATe e agnimAMthI avicchinna dhArAe nIkaLatI dhUmraseranI sahAya levI paDe che ane e dhUmraserane joIne te puruSa pitAnI AMkhane adazya evA agnine paNa jANI zake che. eja bhUtalanA tala nIce chUpAelA vRkSanA mULane jANavAne ke AkAzanA vAdaLa nIce TaMkAelA sUryanA kiraNane jANavAne vRkSanA pAMdaDAM je lIlAchama che, tenA para phUla-phaLa niyamita uge che, te te vRkSanuM mULa bhumimAM avazya sAju tAju ane akhaMDita che, ema nizcita thAya che athavA vAdaLanI ghana ghara chAyA vakhate je hajI rAtri thaI nathI paNa divasa che, ema samajI zakAya che, to te 2 ] jaina tatva rahasya Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gADha vAdaLA nIce sUrya hajI gati karI rahyo che, paNa AthamyA nathI e vAta nakkI thAya che. adRzya mULa jema phUla phaLAdithI ane adRzya sU jema dina-rAtanA vibhAgathI jANI zakAya che, tema jIvAmAmAM rahelA adezya dharma paNa tevA kAraNathI jANI zakAya che. bhUtakAlIna dharma, tenA phaLa svarUpa vartamAnakAlIna saMpattithI jANI zakAya che ane vamAnakAlIna dharma, tenA kArya svarUpa audAryAdithI guNuAthI jANI zakAya che. amuka vyaktinA bhItaramAM dhama che ke nahi ane che, tA te kevI rIte jANI zakAya ? e praznanA jANe spaSTa uttara na ApatA hoya tema pU. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja eka sthAne pharamAve che ke audArya dAkSiNya pApajugupsAtha nirmalo bodhaH, liMgAni dharma siddheH, prAgeNa jana- priyatvaM ca / arthAt audAya, dAkSiNya pApajugupsA, nimaLa dha tathA prAyaH janapriyatna-e dhama siddhinAM pradhAna ligA che. je AtmAmAM udAratAdi pAMca lakSaNA pragaTayAM che, te AtmAnI bhItaramAM dhama rahelA che, kAraNa ke dharmasiddhinAM e nizcita liMgA che, udAratAdi cinhA e AtmAnI aMdara chUpA rahelA dharmane ja pragaTa karanArA che. audAryAdi guNA e khIjA zabdomAM dharmavRkSanA mULamAMthI ugIne bahAra nIkaLI AvelA aMkurAdi ane jaina tattva rahasya [ 3. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAkhA-prazAkhAdi padArtho che. zAkhA-prazAkhAdi ke aMkura patrAdine bahAra AvavA mATe jema sudaDha mULanI apekSA che, tema audArya, dAkSiNyAdi guNene bahAra AvavAne mATe tevA vRkSanI ke te vRkSanA akhaMDa mULanI AvazyakatA. che ja. ane te mULanuM nAma nirmaLa dharma che. AtmAnI aMdara rahele te dharma vartamAna kALe udAratAdi guNArUpI aMkurAdi dvArA pragaTa thAya che ane AgAmI kALe suranaranI saMpattirUpI puSpa ane siddhi gatinA anaMtA surUpI paripakava phaLarUpe pragaTa thAya che. je AtmAmAM udAratA Adi guNe haju pragaTa thayA nathI, te AtmA bahArathI dharmanI ArAdhanA ke sAdhanA karate heya te paNa aMdarathI dharmane pAmela ja heya ema nizcitapaNe kahI na zakAya. dharma-vRkSane prathama aMkure audArya che, dAna nahi. audArya ane dAnamAM taphAvata che. sAmAne jarUra che mATe. apAya che. te dAna che ane pitAne (dAtAne) jarUra che, mATe apAya che, te audArya che. je dAna apAya che zakti mujaba, paNa ApavAnI bhAvanA che sarvasvanI, te dAna audArya guNathI bharapura che. je dAna zakti mujaba paNa apAtuM nathI, eTaluM ja nahi paNa ApavAnI pAchaLa lenAranI jarUrIAtane ja AgaLa karavAmAM AvelI hoya che, te dAna, audArya guNanI khAmIvALuM che. 4 ] jaina tatva rahasya Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAra AtmA, dAna lenAranI jarUrIAtane jeTalI agatya Ape che, tenAthI aneka gaNI adhika agatya pitAne ApavAnI mAne che. dAna nahi devAthI sAmAnuM kArya bagaDI javAne bhaya tene teTalo lAgatuM nathI, jeTale bhaya dAna nahi ApavAthI pitAnuM bagaDI javAne bhaya tene lAge che. athavA ApIne keTaluM ApyuM, te gaNavAnI vRtti karatAM, keTaluM nathI ApyuM, te gaNavAnI vRtti ja jenA hRdayamAM sadA ramyA karatI hoya che, e audArya guNanuM lakSaNa che ane e jAtanuM audArya e ghama vRkSane prathama aMkuro che. dharma AtmAmAM pariNAma pAmyo che ke nahi, te jANavAnuM e prathama lakSaNa ke cinha che. bIjuM lakSaNa dAkSiNya che. keInI paNa preraNA vinA thatuM dAna, e audArya guNa gaNAya che ane keInI paNa preraNuM ke yAcanA bAda thanAra dAna, e dAkSiNya che. bIjA zabdomAM keInI paNa mAMgaNIne chatI zaktie nakAratAM saMkeca thave, e dAkSiNya che. dAkSiNya vinAnuM audArya e suvAsa vagaranA phUla jevuM che ke sara vinAnA kUpa jevuM che. suMdara paNa puSpa, suvAsa vinAnuM hoya, to tene keAI sevatuM nathI ke jaLathI bharapUra paNa kUvo saravANI vinAne hoya to aMte sukAI jAya che, tema yAcanAne bhaMga nahi karavA rUpa dAkSiNya jena tattva rahasya [ 5 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNa jenAmAM pragaTele nathI, te AtmA udAra hoya te paNa tenI udAratA sadA kALa TakatI nathI, ke athI AtmAene te sadA kALa sevya banatI nathI. dharma-siddhinuM trIjuM lakSaNa pApa jugupsA che. pApa pratye jene jugupsA nathI, tenA audArya ke dAkSiNyane durUpayoga thavAne pUrepUro saMbhava che. pApa e viSa tulya che ane puNya e amRta tulya che. e rIte pApa, puNyane bheda jenA aMtaHkaraNamAM thaye nathI, e AtmAnuM audArya ane dAkSiNya va-paranAM hitane mATe thavAne badale ahitamAM pariNamavAne vadhAre saMbhava che. e kAraNe dhamI AtmAnA aMtaHkaraNamAM gharmasiddhinuM cothuM lakSaNa nirmaLa bedha paNa hoya che. ethI te pApa, puNyanA bheda samajI zake che ane pApane parihAra ane puNyano svIkAra karavAnA kAryamAM sadA sAvadhAna rahe che. enA prabhAve tenuM audArya ke dAkSiNya pApana. mArge ghasaDAI jatuM bace che. nirmaLa baMdhanA kAraNe tenA AtmAmAM sadA pApanI jugupsA jAgatI rahe che. ane puNyanI prazaMsA paNa tenA AtmAmAM sadA kALa ramatI. hoya che. te kAraNe tenA audArya, dAkSiNyAdi sadaguNene sadupaga vadhatuM rahe che ane pariNAme te AtmA A lokamAM yaza-kIti (pAMcamu lakSaNa) ne ane paralokamAM saddagatine bhAgI thAya che. jena tatva rahasya Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmano upAya vAcakapravara zrI umAsvAtijI mahArAja zrI tatvArthIdhigama sUtranA sAtamA adhyayananA AThamA sUtramAM pharamAve che ke, saMvega ane vairAgya prApta karavA mATe jagatanA ane kAyAnA svabhAvanuM ciMtana vAraMvAra karavuM joIe. | saMvega eTale mokSanI abhilASA. vairAgya eTale bhavane nirveda. tAtparya ke mANase mekSanI suMdaratA ane bhavanI asuMdaratAne vAraMvAra vicAra karavo joIe. ethI dharmanI sAcI bhUkha jAge che. bhUkhyo mANasa jema bhojana meLavavA mATe tatpara rahe che, tema jenA aMtaHkaraNamAM dharmanI sAcI bhUkha bane che, te AtmA dhanA-sAdhanonuM sevana karavA ApeApa tatpara bane che. zarIranI bhUkha jagADavA mATe, moTe bhAge be upAya levAmAM Ave che. eka upAya te laMghana ane bIje jena tatva rahasya Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te virecana. laMghana vaDe jUnA maLa banI jAya che, eTale ApoApa jaTharAgni pradIpta thAya che ane bhUkha lAge che. e rIte virecana vaDe paNa peTanA maLa nIkaLI jAya che, tethI bhUkha lAge che. ahIM saMvega e laMghananA sthAne che ane vairAgya-e virecananAM sthAne che. | saMvega ane vairAgyarUpa ghana ane virecana vaDe AtmAmAMthI mohanIya Adi karmarUpI maLa ochA thAya che ane mokSanuM sAcuM sukha meLavavA mATe temaja saMsAranA trividha tApathI mukta thavA mATe dharma karavAnI sAcI bhUkha lAge che- dharmanA hetuo rUpa ahiMsA, saMyama, tapa vagerenuM sevana karavAnI tIvra tAlAvelI lAge che, tathA sadanuSThAnenA preraka deva, gurU ane dharmae tattvatrayI pratye aMtaranI prIti jAgI uThe che. jagatanA svabhAvanuM ciMtana karavuM eTale mukhyatve saMsAranA sukhanI anityatAne vicAra kara. kAyAnA svabhAvanuM ciMtana karavuM eTale zarIranI azucitA ane aramaNIyatAne vicAra karo. kahyuM che ke malIna, parU ane kRminA samUhathI bharapura, svabhAvathI durgadhI, apavitra maLa-mUtranA sthAnarUpa evA zarIramAM mUkha leke ramaNa kare che. paraMtu paMDita puruSa ramaNa karatA nathI. 8 ] jaina tatva rahasya Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A viSaya upara eka kapita kathA che. eka ziSya, gurU pAse jJAna meLavavA gayo gurUe kahyuM, vairAgya dhAraNa karIne Ava. ziSya kahyuM, gharabAra te choDI dIdhAM che, have kenA upara vairAgya karuM? gurUe kahyuM, jenA upara vairAgya lAvavAnuM che, tenA upara hajI vairAgya Avyo nathI. ziSya pharI pUchayuM, kenI upara vairAgya karuM? gurUe kahyuM, jagatamAM kharAbamAM kharAba je vastu heya, tenA upara tuM vairAgya kara. ziSya vicArIne kahyuM, evI vastu, mane te mAtra vijhA lAge che. tenA upara mane vairAgya che ja. gurUe hasIne kahyuM, viSTAne pUchI je. te pramANe pUchatAM vijhAmAMthI eka sapharajana nIkaLyuM ane bAhyuM ke gaI kAle huM TepalAmAM hatuM tyAre badhA loko mArA para najara karatA hatA, atyAre mArI A dazA tArA zarIranA saMsargathI thaI che. pachI eka lADu nIkaLyo. teNe kahyuM ke gaI kAle mArA zarIra upara sonAnA varakha chApelA hatA tyAre badhA loke mane joIne grahaNa karavAnI IcchA karatA hatA, Aje mArI A dazA tArA zarIranA saMsargathI thaI che. jaina tatva rahasya [ 9 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe mIjA paNa aneka miSTAnnAdi padArtho nIkaLyA. ane mAlyA ke tArA zarIranA sabaMdhathI amArI A durdazA thaI che. AthI ziSyane nizcaya thayA ke, kharekhara mArU zarIra ja sauthI vadhAre durgaMdhI che. mATe sau prathama mAre tenA upara ja vAgya dhAraNa karavA ucita che. tAtyAya ke jene zarIra upara vairAgya thAya che, tene bIjA saghaLA padArtho para ApeAApa vairAgya thAya ane zarIra upara vairAgya na thAya tyAM sudhI bIjA koI paNa pAtha upara sAcA vairAgya thatA nathI. kahyuM che ke peAtAnA zarIranI apavitratA, du jovA chatAM je puruSane tenA upara vairAgya na puruSane vairAgya kaI vastuthI thaze ? dhamayatA. thAya, te e rIte zarIranA svabhAvanuM ane jagatanA svarUpanu punaH punaH ciMtana karavAmAM Ave, tA sAcA vairAgya jAge ane dharmanI bhUkha lAgyA vinA paNa rahe nahi. bhAvatu' bheAjana paNa bhUkha vinA nakAmu' che. uttameAttama. rasavatI ke mevA miThAInA thALa bharIne sAme dharavAmAM Ave paNa jene bhUkha ja nathI, tene zA kAmanA ? sUkeA roTalAya mIThA lAge che. ane bhUkha vinA khAdhelA pauSTika padA paNa rAgiSTa manAve che. sAcI-pAkI bhUkha lAgyA pachI te 10 ] jaina tattva rahasya. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhI hakIkatA dharmAMnI khAkhatamAM paNa lAgu paDe: che. dhama e AtmAnA khArAka che. mukti e tRpti che. meAkSanI abhilASA e rUci che. saMsAranA rasa ghaTA vinA A rUci jAgatI nathI. jema-jema meAkSanI abhilASA prabaLa bane che, tema-tema dharma khUba game che. sa'sAranA rAga ghaTADavA mATe ane meAkSanI abhilASA. prabaLa manAvavA mATe sa`vega ane vairAgya mukhya kAraNA che.. jaina tattva rahasya LE [ 111 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 Pa dharma mahAsattA dharmanI sAcI oLakhANa karavAnA upAya kevaLa bhaNavu' e nathI, paNa bhaNavAnI sAtheAsAtha bhakti ane upAsanAnI paNa anivArya AvazyakatA che. kevaLa tarkathI dharmanuM sAcuM jJAna kAine maLyu nathI. e mATe meAhane TALavA joI e. mAhane dUra karavA X mATe zrI tItha kara devA ane parameSTi bhagava'tAnA anugraha prApta karavA joIe te anugraha sAcI bhakti vaDe prApta thAya che. dhama mahAsattAne kevaLa tathI samajavAnA prayatna karanAra mATe nIcenuM vAkaya caritArtha thAya.-jemake rAmane zeAdhavA mATe tattvavettA arabastAnanA raNamAM bhaTake che,' matalakha ke vizva eTaluM virATa che ke kevaLa peAtAnI buddhithI enA niyamAnA pAra na pAmI zakAya. ene mATe dhama -mahAsattAne zaraNe javu joIe. 12 ] jaina tattva rahasya Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tIrthaMkara devA e dhama mahAsattA sAthe ekA--- kAra banI gayA che. dhama mahAsattAnuM je lakSya che. eja zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM dhyeya che. e rIte zrI tIrthaMkara devA dharma mahAsattA sAthe ekAkAra banI gayA che. zrI jinezvara paramAtmA e dhama mahAsattA sAthe tanmaya thayelA che. dhama mahAsattAe peAtAnA niyamA kAyadAe jAhera karavAnA hAya che, paNa te kare kAnA dvArA ? kAraNa ke sattA teA muMgI che, mATe zrI jinezvara paramAtmAne peAtAnA pratinidhi pade sthApIne temanA dvArA peAtAnA niyame ane peAtAnu zAsana, jagatanA jIvAnI . jANu mATe jAhera kare che. jema dharma mahAsattA jIvAnI utkrAnti mATe satata prayatnazIla che, tema zrI tIrthaMkara paramAtmAenI ana ta karUNA paNu jagatanA samasta jIvAnA utkRSTa hita mATe satata sakriya che. A bhAvanA eTale 'savI jIva kar zAsanarasI.' A utkaTa bhAvanA ema kahe che ke-sarva jIvA sukhI thAe, eTalu ja nahi paNa sukhanAM sAdhana pAmeA, sukhanA upAya meLavA. AgaLa vadhIne ema kahe che ke badhA jIvAne zAzvata sukhanA sAdhanA huM meLavI ApuM, badhAne dhama mahAsattAnA zAsanathI paricita karU', e zAsana pratye rAgavALA banAvu, vizvanA sanAtana zAsananA jaina tattva rahasya [ 13: Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhaka banAvIne sukhI karuM. temAM sakriya rasa letA thAya evI yojanA karuM parama karUNAvaMta zrI tIrthaMkara paramAtmAnI ukta bhAvanA nigodanA cha sudhI pahoMce che. teozrInA janma samaye narakanA jIvane kSaNabhara zAtA maLe che. ane te ja samaye samagra vizvamAM eka hIlacAla kaMpane svarUpe thaI jAya che. e kaMpanonI asara naraka ane nigAda sudhI vistare che, kAraNa ke tIrthakara nAmakarma nikAcatI vakhate sarva jIvonA kalyANanI emanI bhAvanA atyaMta utkaTa hoya che. mATe emanuM Adhipatya ane asara paNa traNe jagatamAM patharAI jAya che. pravacana-purUSa e kSApazamika bhAva che. ema zAstrakAro pharamAve che. samyaga daSTi jIva mAtrane kSapazama bhAva eja bhAvathI zrI jina pravacana che. pravacana eTale mokSane mArga. zrI jinezvaradeva mArga svarUpa paNa che. e apekSAe pratyeka jaina e AMzika jina svarUpa che. eka aMzamAM zrI tIrthaMkara paramAtmA samAna che. mATe ja jaina thanAranI javAbadArI vahana na karI te dharma mahAsattA tene e sthAnathI utArI mUke che. karma sattA dvArA naraka, nigoda ke tiryaMcamAM dhakelI de che. - jema senI, senAne zuddha karavA mATe tApamAM mUke che, tema dharma mahAsattA jIvane enA zuddhi karaNa 14 ] jena tatva rahasya Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe karma dvArA naraka nigeAdamAM tApa Ape che. e tApathI enAmAM zuddhi Ave che, ezuddhi pharI ene UMce laI jAya che. tIrthaMkara paramAtmA dharma mahAsattAmaya hAvAthI emanI AjJA pALanArane AkhI dhama sattAnu baLa maLe che. prazna - te zuM cArI karavA janAra cAra paNa emanI upAsanA ane nAma smaraNa kare te enA kAryamAM sahAya Ape ? uttara H- nA, cArane cArI karavAmAM sahAya na maLe. emanI pAsethI sArA kAmamAM ja madada maLe. ahI' leAkamAM paNa zuM jovAya che! sarakAra cAranI sAme rakSaNamAM madada kare che. pa cArI karanArane madada nathI ja karatI, tema dhama mahAsattA jIvane utkrAnti tarapha laI javAnA ja prayatna kare che. tethI tenA pratinidhi svarUpa zrI tItha kara devA paNa jIvAne zuddhikaraNamAM sahAya kare che, mehanI sAme rakSaNa Ape che. mAhanI vRddhimAM nahi ja. dharma mahAsattA ane zrI tIrthaMkara paramAtmA eTalA badhA ekAkAra thaI gayA che, ke emane kAMya judA na pADI zakAya. mATe ja jIvanA zuddhikaraNanu` kA` karI rahela dharma mahAsattAnA pratinidhi tIrthaMkara paramAtmA pAsethI azuddhikaraNanA kAryamAM jarAya sahAya na maLe. jaina tattva rahasya [ 15 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya darzanakAro A ja vAtane bIjI rIte kahe che, ke Izvara haMmezAM bhaluM ja kare che. kadI paNa bhuMDuM nathI ja karatA. A daSTie teo paNa dharma mahAsattAne samajyA gaNAya. | gItAne anAsakti yoga eTale pUrNa samarpaNa bhAva arthAt dharma mahAsattAnI bInazaratI zaraNAgati. je jIvane ulkAti tarapha laI jAya che. mATe je kAMI thayuM che, thAya che ane thaze te sArA mATe ja che. je kAMI bhaluM thaze. te sArI kriyA haze te ja thaze ema anAsaktapaNe. mAnavuM e dharma mahAsattAnI ke IzvaranI bInazaratI zaraNAgati che. "IzvarecchA" kahIne hiMsA na karI zakAya, kAraNa ke te rAga-dveSa vinA thatI nathI. ApaNe tyAM anAsakti yoga kahyo che, "he vItarAga ! tArA siddhAntamAM niyANunuM baMdhana niSedha karAyeluM che, e rIte puNyanA phaLanI AkAMkSAne niSedha karyo che. zubhA kArya paNa anAsaktapaNe karavAnuM kahyuM che. dharma maha sattAnI ane IzvaranI IcchA, eja ApaNI IcchA. A rIte badhAM Astika darzane jIvanI kakSA anusAra-cogyatA mujaba dharma mahAsattAnA niyamanuM jIvanI pAse pAlana karAvI enI utkAtimAM sahAya karI rahyAM che. badhA darzananA satya aMza maLIne jaina darzana banI jAya 16 ] jaina tatva rahasya Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tethI e aMza jinamata mAnya thayo. anya matamAMthI ekAMta aMza kADhI nAkhIne enI upAsanA karavAmAM Ave, to e upAsanA e jinamatanI ja upAsanA thaI ane te paNa jIvane utkrAMti tarapha laI jAya che. syAddavAda daSTi AvI eTale badhA nA maLIne jinamata banI jAya che. ekeka naya upara racAyelA judA judA darzanemAM satyanA aMza rahelA che, paNa te ekAMta daSTine kAraNe dUSita banI jAya che. ekAMta daSTi gaI ane syAdavAda daSTi AvI eTale badhuM upayogI banI jAya che. dharma e kriyA nathI. paNa akiyatA che. saMgraha karavAnI kriyA choDavI enuM nAma aparigrahatA che. dharma kriyAthI karmabaMdha thAya che, mATe dharma kriyA paNa cheDavI joIe, ema kahenArA dharma kriyAnuM sAcuM svarUpa jANatA nathI. dharma kiyA e kriyArUpa bhAse che, paNa svayaM kiyA rUpa nathI. adharmanI kriyAthI chUTavA mATe thatI kriyAne kiyA nahi paNa akriyA kahevI ja yaMgya che. kema ke enuM aMtima pariNAma akyi padanI prAptimAM Ave che, eTale akriya padanI prApti karAve te kriyA paNa tattvathI akriyA che. A rIte dharma mahAsattA atyaMta upakAraka che. ' jana tatva rahasya Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma daridratA daridratA e eka moTuM duHkha che daridratAne kaI cAhatuM nathI. daridra mANasa eka taNakhalA karatAM paNa utaratI kakSAnuM gaNAya che. ghAsanuM taNakhaluM jeTaluM upayogI che, teTalI paNa upagitA daridra mANasanI duniyAmAM lekhAtI nathI. eka kavie daridra puruSane upahAsamAM siddha puruSanI upamA ApI che, te akSarazaH satya lAge che. - kavinA zabdomAM-daridra puruSa potAnI jAtane oLakhAvatAM jaNAve che ke, kharekhara huM siddha chuM. je ema na houM te huM AkhA jagatane dekhuM chuM, paNa mane kaI dekhatuM nathI ema kema bane? arthAt daridra puruSanI sAme najara karavA paNa kaI taiyAra nathI. jagatamAM evI kaMgAla hAlatamAM jIvana pasAra karavuM keTaluM kaSTadAyaka haze te te tene anubhava karanArA ja sArI rIte jANe ane e anubhava A duniyAmAM keTalA AtmAone nathI kara paDatA ? 8 ] jaina tava rahayA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Aja te e daridratAnuM sarvatra sAmrAjya hoya tema jaNAya che. thoDAka dhanavAna mANasone bAda karatAM moTA bhAganA manuSya potAnuM jIvana kaSTathI gujAratA mAluma paDe che. jIvana jIvavAnI hADamArIo vadhatI jAya che. khAvAne anna, pIvAne jaLa, paheravAne vastra, rahevAne ghara, kamAvAne dhana-ema dareka vastunI tANa vadhatI jAya che. te badhA vacce mArga kADhe te Aje buddhimAna manuSyane paNa kaThIna thaI paDayuM che. dezanAyake ane rAjya adhikArIo aneka yojanAo UbhI kare che, paraMtu daridratAne nAza karavAne UbhI thayelI te yojanAo ja jANe navI daridratAne kheMcI na lAvatI hoya te anubhava thAya che. daridratAnuM kaSTa nivAraNa karavA mATe AjanA samaye 'bhAremAM bhAre prayatna thaI rahyA che te paNa tene jItI zakAtI nathI e eka nakkara satya che--laka tene vividha daSTithI jue che ane tene Aje nahi te kAle dUra karIzuM ema mAnIne vividha prakAranA prayatnamAM mazagula rahe che. zAstrakAro sAcuM ja kahe che ke-"puruSo arthanI prAptine-Aje nahi te kAle, ane kAle nahi, to parame e rIte thAkyA vinA ciMtavyA kare che, paraMtu potAnuM AyuSya bAbAmAM rahelA jaLanI jema niraMtara gaLatuM rahetuM hovA chatAM jetA nathI." jaina tatva rahasya Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrakArAnI dRSTi, daridratAnA kAne judI ja rIte jue che. ane te rIta e che ke-A jagatamAM manuSyAne ekalI dhananI daridratA ja pIDI rahI che evu nathI; paNa rUpanI, baLanI, kuLanI, AreAgyanI, yazanI-AyuSyanI buddhinI, vivekanI, vicAranI, AcAranI ane dharmAMnIema aneka prakAranI gherI vaLelI che. emAM ekalI dhananI daridratA vacce bhIsAtA mAnavI. jyAre eka dhananI ja daridratAnA ja ATalA mATA ane khATA sadaMtApa dhAraNa kare che tyAre te kharekhara keAI eka mATA meAhune AdhIna thaine vatI rahelA che. evu* spaSTa thAya che. kevaLa dhananA ja mAha e khATA mAha che. dhana jema dharma upayeAgI che, tema AreAgya ke AyuSya zuM upayAgI. nathI? balke dhana karatAM ArAgya ane ArAmya karatAM AyuSya kATi gaNu vadhAre kiMmatI che. chatAM dhananI ridvatA ja daridratA gaNAya, paNa AreAgya ke AyuSyanI daridratA na gaNAya tenuM zuM kAraNa ? ethI AgaLa vadhIne dehanA AreAgya ke AyuSya karatAM paNa vadhAre kiMmata AtmAnA jJAna--vivekanI che, vicAra ane vartananI che, tenI taMgInA mANasane khaTake. tA zuM, paNa vicAra suddhAM nathI. dhanathI mAletujAra anyA, kAyAthI puSTa thayeA ke AyuSyathI mATA thayA, teTalA mAtrathI mANasa sukhI banyA ema mAnI levAmAM sAcI samajanA sattutara abhAva che. 20 ] jaina tattva rahasya Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANasanI kharI kiMmata, tA tenA jJAna dhanathI che, vivekarUpI sapattithI che. suvicAra ane sana e ja mANasanuM kharUM dhana che. ** manuSyanA sukha ane zAntinA AdhAra dhana, rUpa, khaLa ke AreAgya ja nathI, kintu viveka, vicAra ane AcAra paNa che. e vAta Aje lagabhaga visarAtI jAya che. pariNAme Aje puSTa kAyAvALA, dhana sa`pattinI pAchaLa paDelA mAnavIe vadhu jovA maLe che, paNa vana ane vicAra sudhAravAnI dhagaza ane tamannA dharAvanArA mAnavIenAM dana durlIMbha thatA jAya che, enuM mULa kAraNa dezanI Arthika daridratAnA vicAra karanAra varganI vRddhi tathA dezanI dhArmika daridratAnI ciMtA karanAra varganI kheMca che. Arthika daridratA e daridratA che ane kaSTakAraka che, tA dhArmika daridratA e enA karatAM paNa adhika kagAliyata che temaja bhAvi mahAna kaSTanA hetu che. e vAta kadI paNa bhUlavI na joIe. Arthika daridratA kevaLa dehane ke dehanA eka janmane pIDAkAraka che, tA dhArmika daridratA tA sa dRSTie pIDAkAraka che. AtmAne tathA AtmAnA janmanI paraparAe tathA tenA sukha-zAntinI sa tatinA nAza karanAra che. Arthika dAridra kadAca TaLyuM paNa je dhArmika dAridra kAyama rahyuM, te tethI sukha ane saMpatti nahi, jaina tattva rahasya [ ra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa duHkha ane vipattinA ja varasAda varasavAnA che. pratyeka kALanA itihAsa e vAtanI sAkSI pUre che. vipakSamAM dhArmika dAridra TaLyu ane Arthika dAridra kadAca na TaLyuM, tA paNa mAnavInI urdhvagati nizcita che. manuSyanI urdhvagatinA AdhAra dhama che, paNa dhana nathI, e vAta AjanI ghaDIe vadhAre samajavAnI jarUra che. dharma vinAnuM dhana sukha nahi, paNa atyaMta duHkhadAyI adhAti Ape che. jyAre dhana vinAnA dharma urdhvagati Ape che. Arthika bekArI karatAM, dhArmika bekArI vadhAre bhaya'kara che. e vAta jeTalI vahelI samajAya teTalA vadhAre lAbha che. dhananI pUMThe paDelA mAnavI, dhanI pUMThe kema paDatA nathI ? zu dharma e dhana karatAM halakI cIja che ? nA. ema nathI ja. dharma e dhana karatAM paNa adhika che, dhananu paNa a`taraga mULa dharma ja che. chatAM mAnavI aneka nima LatAone vaza che temAM A paNa tenI eka ni`LatA che. dhana karatAM dharmAMnI 'imata adhika hovA chatAM te dhanane dharma karatAM paNa vadhu kiMmatI mAnavA prerAya che. A mAnyatA e buddhinA viparyAsa che. mAhAMdhatAnA eka purAvA che mAhu ane ajJAnanA aMdhApA nIce rahelA mAnavI dhanane dekhI rAce che, paNa dharma pratye arUci 22 ] jaina tattva rahasya Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAkhave che. dhanane caLakATa tene AkarSe che. kAraNa ke te dekhavA mATe tenI pAse AMkha che, dharmane caLakATa tene AkaSI zakatA nathI, kAraNa ke tene jovAnI AMkha tene maLI nathI, maLI che te ughaDI nathI. e AMkhanuM nAma viveka che. jeonAM viveka-cakSu ughaDI gayAM che, teonI najare dhanane kSaNika caLakATa teTale AkarSaka nathI lAgatuM, jeTalo AkarSaka dharmane zAzvata prakAza lAge che. dhananA bhege paNa te dharma meLavavA cAhe che. dharma mATe dhana choDavA taiyAra thAya che, paNa dhana mATe dharmane choDavA prANute paNa taiyAra thato nathI. A jAtanA vika-cakSu prApta karAvanAra zAstrajJAna che. zAstra-bAdha vaDe viveka cakSu prApta thatAM ja dhanane kheTe meha mAnavInA aMtaHkaraNamAMthI palAyana thaI jAya che ane dharma pratye aMtaraMga Adara tathA prema jAge che. e dharma-prema mAnavIne sAcA mArge caDhAvI anaMta kalyANane bhaktA banAve che. dhananA abhAve dharma na ja thaI zake, e vicAra paNa mohane ja eka prakAra che. ajJAnane ja vilAsa che. dharma kaI paNa avasthAmAM thaI zake che. mAnavabhavamAM dharma karavA mATe jIvane vipula sAmagrI prApta thayelI che. tene lAbha nahi letAM, dhana pratyenA mithyAmehane poSanArA beTA tarkone Azraya levA mANasa jena tatva rahasya [ 23 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dorAya che. tene zAmrAjJAna tema karatAM aTakAve che ane kahe che ke dharmanA abhAve ja dhanane abhAva che, tethI A leka ane paralokamAM sAcuM upayogI dhana jene joItuM hoya, teNe dhamane ja Azraya levo hitakara che, e dharmane Azraya levA mATe maLelI A mAnavabhavarUpI amUlya takane jatI na karatAM, tatkAla vadhAvI levI joIe. kAraNa ke A taka, vAraMvAra maLatI nathI. kyAreka maLe che, te uttama sAmagrI sAthenI nathI hotI. mATe paLanAya vilaMba vinA A mAnavabhavane dharmanI ArAdhanA vaDe sArthaka kare te sva-para zreyaskara kArya che. 24. jena tatva rahasya Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmane pAyo sukhanuM mULa dhana che, Arogya che. dIrdhAyuSya che, e sahu vyavahArathI samajI zake che, paNa dhana, Arogya ke AyuSyanuM mULa zuM che? te kaI virala manuSya ja -jANe che. zAstrakAro jaNAve che ke chedAyelA mULavALuM vRkSa ke kapAyelA mastakavALA subhaTa jema vadhu kALa TakI zakatA nathI, tema dharma hinanA ghana sukha ke Arogya adhika samaya TakI zakatA nathI. dharma e dhana, Arogya ke dIrdhAyuSyanuM mULa che. eTaluM ja nahi, paNa svarga ke apavaga (mokSa)nA sukhanuM mULa paNa te ja che. dharma vinA sukhI thaI zakIe ke sagati meLavI zakIe ema mAnavuM eja meTuM ajJAna che. jena tatva rahasya [ 25 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA pAyA upara ja AkhuM vizva vyavasthita rIte. zobhI rahyuM che. evuM jJAnI purUSanuM daDha maMtavya ane vacana che, tethI te dharmane teo mAtra jANavAne ke mAnavAne viSaya mAnatA nathI. kintu AcAravAne viSaya mAne che. dharma sukhanuM mULa che, ema jyAre kahevAya che, tyAre te jANe ke mAnele ja dharma nahi, paNa Acarele dharma paNa samajavAne che. je dhArmika vikAsa joI haze te zikSaNano dharma e AcaravAnI vastu che, kevaLa bhaNavAnI ja nahi, e jAtane nirNaya sauthI prathama karavo paDaze. ApaNu pAThazALAomAM kriyAnA sUtronI prathama pasaMdagI karavAmAM Ave che tenI pAchaLa moTuM rahasya e che ke bhaNeluM kriyAmAM vaNIne jIvanamAM utArI zakIe ke jethI ApaNI badhI zaktione eka sarakhe vikAsa thAya. - tAtparya ke dharmanuM zikSaNa, kevaLa zikSaNa khAtara ke dharmanI mAhitI meLavavA khAtara na hovuM joIe, paNa dharma vaDe jIvanane keLavavA mATe hovuM joIe. dharma vaDe samagra jIvanane ucca rUpAMtara ApavA mATe dharmakriyA ane e mATe racAyelAM khAsa sUtronA adhyayananI khAsa jarUrI che. dA. ta. dharma kriyA mATe racAyelAM sUtromAM sauthI paheluM sUtra zrI paMca parameSThi namaskAra mahAmaMtra che, 26 ] jena tatva rahasya. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sUtranu adhyayana kevaLa adhyayana mATe nahi, paNa tenuM sUtra, artha ane tadrubhaya sahita kALa, vinaya, bahumAna ane upadhAna Adi vidhipUrvaka adhyayana karI pratyeka kAryanA prAraMbhamAM vighnanA nivAraNa mATe ane iSTa sAdhanA mATe ma'gaLa tarIke upayAga karavAnA hetu e che ke samagra jIvanamAM tenA vidhiyukta prayAga karavA mATe che. kahyuM che ke bhAjana samaye, zayana samaye, jAgavAnA samaye, praveza samaye, prasthAna samaye, bhaya samaye, kaSTa samaye ane sarvAM samaye zrI paMca parameSThi namaskAra mahAmaMtranu' kharekhara bhAvapUrvaka smaraNa karavu joIe. jema zrI navakAra mATe tema kriyA mATenA dareka sUtro mATe samajavAnuM che. in gurUvaMdana sUtra, caityava dana sUtra, devavaMdana sUtra, pratikramaNa sUtra, sAmAyika sUtra, logasa sUtra, kAryoMtsaga sUtra, paccakakhANu sUtra vagere pratyeka sUtra kevaLa bhaNavA mATe nathI, paNa dharmanu jIvanamAM pratyakSa AcaraNa karavA mATe che. pUjya purUSA ane temanA pratIkone vaMdana e dhama che, samatAbhAva e dharma che, pApathI pAchA pharavu... e dharma che. ane e dharma ja sukha ane sadgatinuM mULa che tenuM vidhipUrvaka jIvanamAM sevana karavA mATe sUtranI jarUra che. anI jarUra che, tadrubhayanI jarUra che. jaina tattva rahasya [ 27 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAthI mana badhAya che. vANI sudhare che. pApa zakAya che. puNya vadhe che. sukha maLe che. duHkha TaLe che. eka namaskAra maMtra jeTalA nAnakaDA sUtra vaDe ma'gaLanuM Agamana thAya che, teA caityavaMdana, devava dana ane pratikramaNa kriyAmAM AvatAM mATAM sUtro vaDe te kAya vadhu pramANamAM kema na thAya ? arthAt avazya thAya. ane e karavA mATe ja sUtronI racanA che. ane sUtronA -avalaMbanapUrvaka thatI dharma kriyA vaDe samagra jIvana dhArmika akuzamAM AvI jAya che. A eka prakAranI AdhyAtmika kasarata che. sUtra, artha ane tadrubhayanA AlakhanapUrvaka thatI pratyeka dharmakriyAnI pAchaLa deva, gurU ane dharmatattvanu ahumAna ane AdarapUrvaka ArAdhanA thAya che. ane e ArAdhanA vaDe jIva kamazaH AdhyAtmika unnatinA zikhare pahoMce che. zArIrika vyAyAmanuM je zAstra hoya che, te kevaLa bhaNI javA pUratuM ja nathI hotuM, paNa dehane dRDha skuti - maya, sazakta banAvavA mATe hAya che. tema mAnasika vyAyAma kahA ke AdhyAtmika vyAyAma kahA te mATe DDiyAnA sUtro che. 28 ] jaina tattva rahasya Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e sUtro vidhipUrvakanA mAnasika vyAyAma vaDe AdhyAtmika baLa keLavIne AtmAnI gupta zaktione jAgRta kare che. dhArmika zikSaNanI pAchaLa raheluM A mahattvanuM dhyeya, kevaLa vidyAthI AnA ja nahi, paNa te uparAMta dhArmika zikSakAnA lakSyamAM khAsa rahevu joie ane temanA jIvanamAM kriyAnA sUtronA amala karavAnI dhagaza. hAvI joIe. AvA dhAmika zikSaka pAte jeTalA lAbha anubhavatA haze. teTaleA vadhu utsAha tene A sUtro bhaNAvavAnI. kriyAmAM jAgaze. kevaLa dhAmika zikSakA ja nahi. paNa dhArmika keLavaNInA kSetramAM rasa letI pratyeka vyaktie, dhArmika kriyA ane tenA sUtrAne A dRSTie jotAM zIkhavu` paDaze. e dRSTi AvyA pachI ja dhArmika keLavaNInI kharI upayAgitA ane upakArakatA khyAlamAM Avaze. dhArmika zikSaNamAM kriyAnA sUtrAnu adhyayana karyA hetusara che? e kharAkhara samajAI gayA pachI, tattvajJAna-nA granthAnuM adhyayana zA mATe che? e paNa nakkI karavuM paDaze. tattvajJAna paNa kevaLa tattvanuM jJAna karavA mATe nathI.. paNa cittazuddhinI sAdhanA mATe che, zubha dhyAnanI vRddhi karavA mATe che. jaina tattva rahasya [ 29 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama kriyAo vaDe jema AtmAnI suSupta zaktiene jAgRta karI zakAya che, tema tattvajJAnanA abhyAsa vaDe mAha ane ajJAnanA nAza karIne AtmAmAM chUpAyelA anata jJAnane pragaTa karI zakAya che. kevaLa zrutajJAna meLavavA mATe ke matijJAnane vika sAvavA mATe ja tattvajJAnanuM adhyayana, jaina zAstromAM vihita thayela nathI, paNa te vaDe jJAnAvaraNIya, danAvaraNIya, mAhanIya Adi karmone khapAvIne leAkAleAkaprakAzaka kevaLajJAna meLavavAnA uddeza che. pUjya upAdhyAya zrI yaze!vijayajI mahArAja (zrI) jJAnasAranA AThamA tyAgAkamAM chaThThA leAkanuM vivaraNa karatAM pharamAve che ke-jJAnAcAra pratye ema kahyuM che ke "jyAM sudhI tArA prasAdathI zuddha pada kevaLajJAna na pragaTe, tyAM sudhI mAre tArI sevA karavAnI che." zuddha sakalpapUrvaka sarva kriyA lekhe lAge, sa'kalpahIna krama phaLe nahi. kevaLajJAnanA prAgaTaya mATe jJAna bhaNavAnuM che, kSAyika samyakRtva prApti mATe danAcArane sevavAnA che. yathAkhyAta cAritranI prApti mATe cAritrAcArane pALavAne N che. zukala dhyAnanA lAbha mATe tapAcAranuM sevana karavAnuM che, akriya padanI prApti mATe vIryAcAranu pAlana karavAnu che. zrI daza vaikAlika sUtra, zrI uttarAdhyayana sUtra ane * zrI sUtra kRtAMga sUtra vagere Agama granthAmAM jJAnanA - 30 ] jaina tattva rahasya Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAsa, mAtra jJAnavRddhi mATe ja che. ema na kahetAM citta-samAdhi mATe che. ema kahyuM che. svAdhyAyathI vairAgya. vairAgyathI zubha dhyAna, zubha dhyAnathI citta-samAdhi, citta samAdhithI sadgati e jJAna abhyAsanu (anaMtara ane parapara) dhyeya che, vijJAnanI jema dhArmika jJAnane paNa je ApaNe vizva vastuonI mAhitI meLavavAnuM ja eka sAdhana mAnIe, paNa te vaDe citta-samAdhi ane sadgati meLavavAnu` dhyeya na svIkArIe, te tattvajJAna bhaNavA khAsa keAI kAraNa rahe nahi. padArtha vijJAnanI bhukha te AjanI bhautikavAdanI keLavaNIthI sa tASAya che. tattvajJAna meLavavA pAchaLa eTalA sa'kucita hetu nathI, paNa udAtta hetu che. ane te manuSyane maLelA karaNAnI (mana-vacana-kAyA--AMkha-kAnajIbha hRdaya Adi) zuddhi karavA mATenA ane pariNAme AtmAnI zuddhi karavA dvArA peAtAnI jAtanA mAlika banavA mATenA che. kriyAnA sUtrAnI sAthe tattvajJAnane aMtaraMga sabaMdha che. kriyA e sAdhya che. tattvajJAna tenu sAdhana che ane e baMnenu... sAdhya kevaLajJAna ane meAkSa che. na tatva rahasya [ 31 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArmika zikSaNanA vikAsa mATe zikSakeAmAM navu jAma pragaTe te mATenA jarUrI muddAo nIce mujaba che. (1) kriyAnAM sUtreA AdhyAtmika vyAyamanAM sUtra che, e dRSTie tene jotAM zIkhavu* ane tenA jIvanamAM zakaya amala karavA tathA vidyAthI one karAvavA. (2) tattvajJAnanA granthA kevaLa padArtha vijJAnanI jema mAhitI meLavavA mATe nathI, paraMtu cittanI samAdhi ane ekAgratA keLavavA mATe che, evI spaSTa samaja jAte keLavavI tathA vidyAthI one pIrasavI. kriyAnAM sUtra tathA tattvajJAnanA granthA e bannenu adhyayana parasparapUraka che. jema jema kriyAmAM pragati thAya; tema tema tattvajJAnanI bhUkha vadhe ane jema jema tattvajJAna vadhatuM jAya, tema tema samyak kriyAmAM AgaLa vadhavA mATe adhika utsAha AvatA jAya. eja dhArmi zikSaNanA kharekharA vikAsa che. e rItanu dhArmika zikSaNa dharmanA pAyA bane che. 32 ] jaina tattva rahasyA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 [3] jenadharma svIkAravAnAM upAya jaina dharma eTale kSamAne dhama ahiMsAne dharma, cAritra ane sadAcAra pAlanano dharma A dharmanuM mULa, vastu svabhAvanI sAcI zraddhA che. tethI sAcI oLakhANa tathA zraddhA sahita vastu svabhAvarUpa dharmanA AcaraNane paNa jaina dharma kahe che. kahyuM che ke vaghu sahA dhame? vastune svabhAva te dharma. tene bhAvArtha e che ke dareka vastune pitAne svabhAva hoya che tema jIvane paNa potAnAM svabhAva hoya che te svabhAva caitanya svarUpa che. je jIva sivAya bIjI vastumAM maLatuM nathI. tethI caitanya svabhAvarUpa jIva-vastunA dharmane pragaTa karavAnuM AcaraNa eja jaina dharma che. e AcaraNamAM sadAcAranA sarva aMge samAI jAya che. jaina tatva rahasya [ 33 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeo jaina dharmane tenA mULa svarUpamAM oLakhavA cAhe che, temaNe sauthI prathama pitAnA AtmAne svabhAva tenuM jJAna-darzanAdimaya svarUpa, tenAmAM rahelA sukhaviryAdi guNe ane tenI anAdi anaMta kALa sudhI AtmAmAM rahelI sthitine samajavI joIe. oLakhavI joIe tathA pratItimAM lAvavI joIe. pachI ja tene zrI vItarAga paramAtmA tarapha pUjya paNAno sAce bhAva jAge che ane e vItarAganA paMthe prayANa karI rahelA munazvaranI sAcI mahattA khyAlamAM Ave che. ahiMsA, saMyama, tapa, kSamA, satvaAdi dharmo, zuddha Atma svarUpamAMnA anubhavamAMthI janmelA hoya che. athavA zuddha Atma svarUpanA anubhava pratye dorI janArA heya che. tethI jeone ahiMsA, saMyama Adi dharmane anurAga che, teoe pitAnA temaja paranA zuddha Atma svarUpanuM zrI jinavacanane anusarIne yathArtha jJAna meLavavuM joIe ane e jJAna dvArA potAnA jJAna tathA zraddhAmAM kAti lAvavI joIe. saMsArI jIvane anAdi kALathI pitAnA deha, Indriyo Adi pratye AtmapaNAnI bhrAMti che, ane tethI deha, Indriya AdinA ja sukhamAM potAne sukhI ane khamAM potAne duHkhI mAnI rahyA che. 34 ] jena tatva rahasya Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnI A bhrAMtine dUra karavA jeo taiyAra nathI ane kevaLa deha vilAsI ane Indriya parasta jIvana ja pasAra karavA mAge che. tethI jaina dharmanI ArAdhanA aMze paNa thavI zakya nathI. deha, Indriya tenA viSayo ane sAdhane-eTalA pUratuM ja jeonuM jIvana che. jIvana dhyeya che ane pitAne tathA bIjAone te bAhya sukhanAM sAdhano meLavI ApavAnA purUSArthamAM ja kRta kRtyatA mAne che, tethI zrI vItarAga paramAtmAnA nircastha munionI ke teozrIe prakAzelA dhamanI sAcI pichAna, A jIMdagImAM ke have pachInI asaMkhya jIdagIomAM paNa thavI ati muzkela che. jeo sAcA jaina banatA Irache che, temaNe bIjI vastuomAM kAti karavAnI vAte ke je temanA kAbu bahAranI che, tene eka vakhata bAjue rAkhI, je vastu pitAne svAdhIna che, e potAnA svarUpanI zraddhA ane jJAnamAM kAti ANavAnI jarUra che. zraddhA ane jJAnane e pae thatAMnI sAthe ahiMsA, saMgama, satya, kSamA Adi dharmo tenAmAM sahaja rIte AvavA lAgaze ane e. dharmonA pAlanathI thatA ucca keTinA lAbha anubhavavA maLaze. sAcA jaina banavAnI IcchA dharAvanAre ochAmAM ochuM ATaluM te karavuM ja joIe. jaina tatva rahasya T[ 35 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) pitAnA deva-gurU--dharmanuM yathArtha svarUpa eLakhavuM joIe. - (2) jinekta zAstramAM kahelA jIva, ajIva Adi nava tanuM yathArtha svarUpa samajavuM joIe. (3) deha, Indriyo tenA viSayo ane tenA sAdhane Adi jaDa padArthothI pitAnuM svarUpa bhinna che. tenI vAraMvAra pratIti keLavavI joIe. (4) AtmAmAM guptapaNe rahelI anaMtI zaktio ane samRddhione niraMtara vicAravI joIe tathA jeone te pragaTa thayelI che ane jeo tene pragaTa karavA satata udyamazIla che, teone AdarathI niraMtara pUjavA joIe. (5) jIvana zuddhi mATe bhayAbhakSya, peyApeya ane gamyAgamya saMbaMdhI uttama kuLanI paraMparAthI maLelA zreSTha niyamanuM cIvaTapUrvaka pAlana karavuM joIe. (6) anaMta upakArI zrI jinezvara paramAtmAnA anaMta upakArone vAMcavA, sAMbhaLavA, saMbhAravAnI uttama rUci dina-pratidina daDha karavI joIe. sAcA dharmI banavAnI IcchAvALAe ATaluM te karavuM joIe. 36 ] jena tava rahasya Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna rahasya !!!... ' C: : : . che. (1) jJAna gurUkRpAthI Tii (2) zraddhA ane jJAna jJAna ane kriyA (4) jJAna sAdhanA i (5) jJAnanuM parAvartana (svAdhyAya) Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna gurukRpAthI kharUM jJAna vaikharI vANInA aneka varSonA saMbaMdha thavAthI thatuM nathI. paNa gurUnA vizuddha vicAranA pravAhane ziSyanA mAnasika dravya sAthe saMbaMdha thavAthI kharUM jJAna sparze che jyAre gurU sAthe mananI ekatA thAya tyAre, ziSya hajAre ke lAkho gAu dUra hoya te paNa gurUnA anubhava jJAnane prakAza. ziSyanA ajJAnarUpI aMdhakArane nAza kare che. gurUe jJAna ApavA mATe haMmezAM vANuno upayoga kare ja paDe, evo ekAMta niyama nathI, jJAnanI ucca bhUmikAmAM vicaratA jJAnI purUSanA aMtaHkaraNamAMthI vicAra-jJAnanI sUkSma dhArAne pravAha, adhikArI ziSyanI hRdayabhUmi para paDe che, tyAre temAM nUtana dharUpa jJAnanI vADI ugI nIkaLe che. A mATe jJAnanI jijJAsAvALA ziSya gurUnA ane potAnA manane saMbaMdha thavA mATe potAnA manane yogya 38 ] jaina tatva rahasya Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikAravALuM karavAnI AvazyakatA rahe che. ziSyanA mananI AvI gyatA, gurUmAM Ijha buddhi dhAraNa karavAthI siddha thAya che. tenuM kAraNa e che ke ziSyanuM mana tuccha gaNatA viSayomAM bhramaNa karatuM hoya che, tethI te nikRSTa prakAranuM hoya che. AvA azuddha manane, gurUnA vizuddha mana sAthe yathArtha saMbaMdha thaI zakto nathI, tethI ziSyanuM kartavya che ke pitAnA manane ucca viSayamAM ramamANa karIne uccatAvALuM banAvavuM. gurUmAM Ijha buddhi dhAraNa karIne, ziSya jyAre potAnA manane punaH punaH gurUnI abhimukha karavAno prayatna zraddhApUrvaka kare che, tyAre ziSyanuM mana, azuddhi tyajIne vizuddhi dhAraNa karatuM thAya che. ane tema thatAM gurUnA uca manane saMbaMdha thavAthI yogyatAvALuM bane che. kahyuM che ke jene devatatva upara utkRSTa bhakti che, ane tevI ja gurU tava upara paNa che, te mahAtmAne zAstromAMnA artho pratyakSa thAya che. jyAM AvI buddhi nathI hatI. tyAM jJAnano ke upadezane cheDo bahu bahu te zabdajJAna ke vAcikajJAnamAM Ave che. kiMtu anubhavajJAnarUpe aMtaramAM pariNAma pAmavArUpe nathI Avate. upadezanuM pariNAma anubhava jJAnamAM Ave e arthe upadezadAtA gurU pratye ziSya bahumAnavALI ucca buddhi rAkhavI joIe. jena tatva rahasya Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza ke zikSaNane hetu kevaLa bAvana akSaronI racanAvALuM zabdajJAna ApavAnuM nathI, paNa jIvana atyaMta vizuddha, udAtta ane zaktivALuM banAvavAnuM che. A hetu jIvanagraMthamAM varNavelI ane upadezamAM kahelI vigate pipaTapAThanI jema belI javA mAtrathI ke tene zabdArtha mAtra jANI levAthI siddha thatuM nathI, paraMtu sugurUnA vizuddha manane saMbaMdha, ziSyanA mana sAthe thAya che tyAre siddha thAya che. AtmAnubhavane upAya AtmasvarUpa kevaLa anubhavagamya che. te anubhava mana, vANI ane dehathI alaga thayA sivAya, yathArtha virakti sivAya thato nathI. anubhava dvAra khelavA mATe sAcA premathI bharela ekaja "sAda' basa che. - mana, vANI ane dehathI alaga thaIne, para bIjAne samagra sAcA premathI jo e sAda karavAmAM Ave te Aje ja A kSaNe ja hRdayanA UMDANamAM te anubhava tha zakaya che. manuSya potAne saghaLe prema Aje AtmasvarUpa sivAya bIje badhe pAtharI beTho che. kAmarAga, sneharAga ane dRSTirAgane vaza thaI, potAne cheDI paramAM potAne badhe prema vikherI beTho che. 40 ] jaina tatva rahasya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo satra vikharAelA A premane ekatra karI levAmAM Ave ane taravA mATe pANInI jema tene eka sthAne kendrita karI levAmAM Ave. tA sva-svarUpane anubhava Aje paNa thavA zakaya che. Atma svarUpa pratyenA prema vinAnu` zAstrIyajJAna paNa ghaNIvAra zuSka ane nirasa lAge che. vikharAelAM taMtugaNu ekatrita thaI paripusTa rajIpaNe pariNAma pAme che ane pachI ati baLavAna hAthIne paNa vaza karI de che, tema jo kAmarAga, sneharAga ane dRSTirAgarUpe vikharAelA premanA taMtugaNane ekatra karavAmAM Ave ane majabUta pAzarUpa manAvavAmAM Ave te, te pAza vaDe ati taralatara evA mana-mAtaMgane paNa vaza karI zakAya. vaza thayelA te manarUpI mAtaMga para ArUDha thaIne pachI AtmAnubhava sudhI sukhapUrvaka pahoMcI zakAya. prema e vizvanu' mahA vazIkaraNa tattva che. sAcA premapUva kanA pAkArathI anubhavanAM dvAra ughaDI jAya che ane samagra tattvajJAnanA niSkarUpa svarUpanivAsa bhavanamAM pravezI zakAya che. A premane mAtA kAje raDatA bALakanA dAkhalAthI kaIka a`ze samajI zakAze. alpanA pUN mATenA pAkAra, pUrNa svarUpa pratyenA bhAva anusAra tIvratA dhAraNa karatAM DAya che ane tIvratAnI mAtrA anusAra karmI kapAtAM rahe jaina tattva rahasya [ 41 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. alpanA gharamAM paramanA premanA prakAza patharAvA mAMDe che. te pachI je nirUpAdhika sukhane anubhava thAya che,tenuM varNana zabdAtIta che. indriyagrAhya, sukhAbhAsarUpa dAmpatyanu' sukha paNa jo avarNanIya manAtuM hAya, tA indriyAtIta Atmika sukhanA anubhavane vANIthI, kalama dvArA kANu varNavI zake ? arthAt . kAI nahi. sAkara khAnAranu` mAM mIThuM thAya che te anubhava siddha hakIkatanI jema, AtmAthI AtmAne AtmAmAM anubhavavAthI citta evuM te mIThu* thAya che ke tenuM kadI varNana na thaI zake. A mIThAza e ja AtmAnA vizuddha sneha-pariNAma che je samagra AtmapradezamAM pariNamIne ArAdhakane akhUTa akha'Da--anivacanIya sukhanA sahaja Ana bakSe che. mATe ja AtmAne AnAna' kahyo che. ane tenI parama vizuddhinI ArAdhanA upara saghaLA bhAra anata jJAnIe mUkayeA che. 42 ] jaina tattva rahasya Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ]][] JIT zraddhA ane jJAna mAnavajAti e sarva jAtiomAM pradhAna jAti che. kAraNa ke sauthI adhika buddhimAna prANIonA samudAyathI banelI jAti che. tAtparya ke mAnavajAti eTale buddhimAna prANIone samudAya. mAnava samudAyamAM paNa kALabhede buddhinA tAraNamAtrathI aneka prakAranA bheda paDI jAya che. te paNa game tevA kALe bIjA prANIonI buddhi karatAM mAnavajAtinI buddhi adhika ja rahevAnI che, temAM saMzaya nathI. ' mAnava samudAya e buddhipradhAna varga che, eno artha e che ke buddhi e manuSyanuM sattva che. jema zarIranuM sava e zukra che ane zarIranI zobhA e mukha che, tema mAnavane mAnava tarIke TakAvanAra ke bhAvanAra eka mAtra buddhi che. buddhi e AMtarika vastu che, tenuM kAraNa te bAhya IndriyothI agocara che. je vastu bAhya Indriyone gecara jena tatva rahasya [ 43 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na thaI zakatI hoya te vastu na ja hoya, e nizcaya karI zakAya tevo nathI. AkAza vagere ke paramANu Adi padArtho bAhya IndriyothI agocara hovA chatAM tenI sattA darekane svIkAravI ja paDe che, tema buddhi-jJAna Adi AMtarika vastu Indriya pratyakSa na thaI zakatI hoya te paNa sva-saMvedana (pratyakSa) thI pratyekane tenI sattA svIkAryA sivAya cAle tema che ja nahi. jeo bahirindriya gocara pratyakSa jJAna dvArA anubhavAtA bAhya padArthonI sattA svIkAravA taiyAra che, teo e padArthone anubhava karAvanArA jJAnanI ja sattA svIkAravAnI nA pADe te teonuM e vartana, putrane svIkAra karyA bAda mAtAne ja asvIkAra karavA jevuM hAsyApada Thare che. mATe je khAdya padArthonI sattA nizcita thAya che, te tene nizcaya karAvanAra jJAnAdi AMtarika padArthonI sattA svIkAryA sivAya chUTako ja nathI. bAhya IndriyothI agocara buddhi paNa sva-saMvedana gocara hevAthI pitAnI hayAti puravAra kare che ane buddhi ja je mAnava samudAyanuM sarvasva che, te tene haNAI jatAM, nAza pAmatA ke viparIta mAge taNAI jatAM bacAvI levI e mukhya pharaja thaI paDe che. 44] jaina tatva rahasya Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pharaja pALavAthI mAnavasamAjanI sevA thaI zake che. buddhine haNAI jatI aTakAvavI temaja suvikasita karavI e ja eka mAnava samAjanI sevA karavAnuM lakSya hovuM joIe. e layane sthira karyA sivAya sevA mATe karavAmAM Avela saghaLe prayatna kAM te niSphaLa nIvaDe che, kAM te kusevAmAM pariName che. sevAno prayatna niSphaLa na nIvaDe ke kusevAmAM na pariName e khAtara mAnava samudAyanI buddhine nukazAna karanArA tatvenuM jJAna sauthI prathama meLavI levuM joIe. buddhi e AtmAne guNa che. AtmAnA sarva guNemAM te guNa pradhAna che. jema bIjI pradhAna vastuo mATe bane che. tema AtmAnA pradhAna jJAna guNane paNa hAni pahecADanAra to A jagatamAM astitva dharAve che. e sarva tamAM pradhAna hAnikAraka tatva viparIta zraddhA che. vastu jema amUlya, tema tenI rakSA karavI paNa mukela. amUlya vastune lUMTAI jatI bacAvavA mATe je pUrepUrI sAvadhAnI na rAkhavAmAM Ave te te vastu sacavAI rahevI muzkela che. tema jJAna tathA buddhi jevI amUlya Atmavastune lUMTAI jatI aTakAvavA mATe AtmAe atyaMta sAvadhAna banavAnI AvazyakatA rahe che. viparIta zraddhA-e AtmAnA jJAna guNane haNI nAkhe che ane samyagu zraddhA e suvikasita kare che, e eka siddhAnta che. jaina tatva rahasya [ 45 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo ke jJAna ane zraddhA e baMne AtmAnA guNe hivAthI e baMnene ekamekathI judA pADI samajavAM te jarA agharuM kAma che. te paNa jeoe potAnA jJAna guNane surakSita ane nava pallavita banAvavA haze, teoe baMnene bheda samajyA sivAya cAle tema nathI. jJAnanI himAyata karanAra AtmA jyAre zraddhAnI A vAta tarapha bedarakAra bane che, tyAre tenI te himAyata keTalI pikaLa che te ApoApa jaNAI Ave che. jJAnane samyam banAvanAra zraddhA che ane zraddhAne sabhya banAvanAra jJAna che. samyaga jJAna ane samyaka zraddhAnI utpatti paNa sAthe ja thAya che tyAre samyaga jJAnane jene khapa che, tene samyam zraddhA pratye bedarakArI batAvavI na pAlave. jJAnanuM mULa zraddhA, zraddhAnuM mULa jJAna hoya te -baMnenI ekI sAthe utpatti thavI te zI rIte mAnI zakAya? - e prazna tha saMbhavita che. tenuM samAdhAna e che ke eka kALe utpanna thanAra - vastumAM kArya-kAraNabhAva kadI joyo nathI. te eka ja kALe utpanna thanAra sabhya jJAna ane zraddhA vacce kAryakAraNabhAvane prazna zI rIte upasthita thAya ? na ja thAya. paNa A prazna adhUrI samajathI utpanna thayela che. jJAna ane zraddhAnI utpatti eka kALe paNa che. ane te be vacce kAryakAraNubhAva paNa rahelo che. enuM tAtparya 46 ]. jaina tatva rahasya Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e che ke zraddhAnI utpattimAM je jJAna kAraNa che, te jJAna pitAnuM nahi paNa paranuM samyagU jJAna, jJAnamAM rahelI viparItatAne TALanArUM thAya che. ane jJAnanI viparItatA TaLe enI sAthe ja zraddhA guNa utpanna thatuM hovAthI zraddhAnuM mULa jJAna che, e kathana akSarazaH sAcuM che. nisarga-samyagU darzananI prApti vakhate paNa bAhya AlaMbane ke parAdhigama nahi hovA chatAM darzana mohanIya Adi prakRtionA AMtarika kSapazamathI pUrvanuM jJAna e ja zraddhArUpe pariName che. tethI tyAM paNa zraddhAnuM mULa jJAna kahevAmAM kaI jAtanI harakata nathI. zraddhAnuM mULa jema jJAna che, tema jJAnanuM mULa zraddhA che e vAta paNa teTalI ja sAcI che. Ama te kaI paNa AtmA, kaI paNa kSaNe jJAna rahita hete nathI. paraMtu zraddhA guNanA prAdurbhAva pahelAnuM te jJAna e jJAna, ajJAnarUpa arthAt viparIta jJAna gaNAya che, yathArya jJAna ke samyagU jJAnanI utpatti samyagU zraddhAne pachI ja thAya che. e apekSAe samyaga jJAnanuM mULa zraddhA che e kathana barAbara che. samyagU jJAna ane zraddhA ubhayanI utpatti eka kALe hovA chatAM e baMnenA kAraNe judA judA paDI jatAM hovAthI nayavAdanI daSTie jJAnanuM mULa zraddhA ane zraddhAnuM mULa jJAna kahevAmAM kaI bAdha nathI. jaina tatva rahasya Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanuM mULa je zraddhA che, te samyag jJAnanu mULa che. nahi ke viparIta ke ayathA jJAnanuM mULa. eja rIte zraddhAnuM mULa je jJAna che, te paranu samyag jJAna, nahi ke svanuM ane svanuM mAnIe te paNa, te samyag jJAna pahelAnuM maMda mithyAtvavALuM aya. thAya jJAna paNa samyag jJAnanuM kAraNa banI zake che. temAM hetu keAI paNa hAya, tA te mithyAtvanI maMDha dazAmAM vatA AgrahanA abhAva che. matalaba ke nirAgrahI ane madhyastha dRSTi AtmA, mithyAtvavALI dazAmAM paNa samyag jJAnanI prAptinA adhikArI banI zake che. athavA nizcaya nayanI dRSTie jJAna ane zraddhA. ubhayanI utpatti eka ja kALe thAya che, tethI te emAM kArya-kAraNabhAva nathI, ema mAnavAmAM paNa kAI harakata nathI. jJAna ane zraddhAnA parasparanA kArya-kAraNabhAva mAnavAmAM Ave che, te kevaLa vyavahAra nayanI dRSTithI ane mAnI prApti, TakAva, vRddhi mATenA sAdhanAmAM e paNa mukhya eka sAdhana hAvAthI mAnavAmAM Ave che.. Ama vyavahAra dRSTine paNa mukhya mAnyA sivAya cAlI zake tema nathI. A rIte jotAM-vicAratAM zraddhA eja jJAnanA eka parama upAya heAvAthI, e zraddhA viparIta na banI jAya, 48 ] jaina tattva rahasya Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kintu samyapha banI rahe, te mATe jeTale prayatna karavAmAM Ave teTalo ocho che. jJAnane sudhAranAra jema zraddhA che. tema bagADanAra paNa zraddhA che. mAtra jJAnathI phUlAI javAnuM nathI. vizALamAM vizALa jJAna paNa viparIta zraddhAthI yukta haya, te te jJAna tAranArUM thaI zakatuM nathI, paraMtu DUbADanArUM ja thAya che. jherano eka kaNa jema dUdhathI bharelA vAsaNane jhera svarUpa banAvI de che, tema viparIta zraddhAthI yukta AtmAne seMkaDo granthanuM adhyayana paNa jhera svarUpa banI jAya che. talavAra e zatrune ghAta karanArI hovA chatAM tene upaga nahi karI zakanAra bALakanA ke unmatta mANasanA hAthamAM mUkAya, te te tene potAne ja ghAta karanArI thAya che. tema jJAna e uttama ane tAraka hovA chatAM je te viparIta zraddhAthI otaprota thayeluM hoya te te tenA mAlikane uttama banAvavAnA badale adhama ja banAve che. athavA UMce caDhAvavAnA badale nIce ja pADe che. eTale unnatinuM pagathiyuM e jJAna nathI, paNa sAcI yathArtha zraddhA che, e vAta vadhAre daDha thAya che. jJAnanA madamAM AvI jaI jeoe potAnI zraddhAne sudhAravAno prayatna choDI dIdhe, teo jJAnI te banyA, paNa potAnI sthiti ke gatine sudhArI zakyA nahi. jaina tatva rahasya [ 49 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnI gati ane sthiti ubhayane sudhAravA mATe ekaluM jJAna kadI phaLadAyaka thaI zakatuM nathI. paNa yathArtha zraddhA yukta jJAna ja kAryasAdhaka bane che. zraddhAnI prApti sauthI duSkara che. jJAnanI prApti dunyavI lobhathI paNa thaI zake che. jyAre dunyavI lobha, samyaka zraddhAnI prAptimAM kAma AvI zakatuM nathI. ulaTo aMtarAyarUpa thaI paDe che. sADA nava pUrvanA jJAnI paNa azraddhALu rahI gayA ane alpa jJAnane dharanArA paNa zraddhALu AtmAo bhavAMtane sAdhI gayA. zraddhAnI prApti duSkara eTalA mATe che ke amuka aMze paNa dunyavI svArthathI niHspRha banyA sivAya te prApta thaI zakatI nathI. jyAre jJAnanI prApti sarva prakAranA dunyavI svArthathI bharelA AtmAomAM paNa dunyavI daSTie UMcAmAM UMcI lAge tevI paNa theI zake che. A kAraNe uttama agara adhama manuSyanI sAcI parIkSA tenAmAM keTaluM jJAna che. enI tapAsa dvArA thaI zakatI nathI. paraMtu te kevI jAtanI zraddhA dharAve che arthAt tenI zraddhA vizvAsa-rUci kayA padArtho upara che. enI parIkSA dvArA ja thaI zake che. UMcI koTinuM jJAna dharAvanAra AtmA paNa je adhama prakAranI rucivALe hoya te te duniyAmAM paNa uttama gaNAtuM nathI manuSyanA manuSyanI parIkSA tenI ruci upara che, paNa mAtra jJAna upara nathI. 50 ] jena tava rahasya Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhananI rucivALA jJAnI paNa pApI bane che. ane dharmAMnI rucivALA ajJAnI paNa niSpApa jIvana gALI zake che. jIvanamAM pApI banavu' ke niSpApa banavuM tenA mukhya AdhAra jJAna nathI, paNa ruci che. e rucine sudhAranAru jJAna tAraka che ane bagADanAruM jJAna mAraka che. jagatanA jIvAnI rUcinA mukhya be vibhAga paDe che, eka vaiSayika sukhanI rUcivALA ane bIjo Atmika sukhanI rUcivALA varga che, vaiyika sukhanI rUcivALA varga mATeA che. jyAre Atmika sukhanI rUcivALA varga pramANamAM ati alpa che. viSaya sukhanI rUcivALA AtmAone dhana jeTalu game che, teTalA dhama gamatA nathI. ane dhanavAna jeTalA game che, teTalA dharmAMvAna gamatA nathI. ene dhanavAnanI pravRttio jeTalI game che, teTalI dhamI enI pravRttio gamatI nathI. Atmika sukhanI abhilASAvALA AtmAone dhana tuccha lAge che ane dharma atizaya mUlyavAna lAge che. dhananI pAchaLa paDanArA AtmAe tene vyartha jIvana gALanArA lAge che. jyAre dharmanI pAchaLa paDanArA AtmA jIvanane sArthaka karanArA lAge che. rUcinuM. A aMtara, AMtarika kSayApazamathI thanArU hAvA chatAM e prakAranA AMtarika kSayApasama peDhA karavA mATe bAhya sAdhanA paNa mahattvano bhAga bhajave che adhama jaina tattva rahasya [ 51 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUcivALA AtmAe peAtAnI te rUcinA Agraha cheADI nahi zakatA haiAvAthI uttama rUcivALA AtmAe pratye temanA virodha cAlu hAya che. jyAM sudhI e viruddha prakAranI rUci rahevAnI, tyAM sudhI e vireAdha paNa kAyama rahevAne, e virAdhane jeA TALavA IcchatA hoya, temaNe rUcinA bheda TALavAnI prathama AvazyakatA che. rUcinA bheda TALavAmAM paNa samyak zraddhA pAyAnA bhAga bhajave che. jyAre zraddhA rahita jJAna temAM aMtara vadhAranArU nIvaDe che. svA mATe nahi, paNa uttama AcAra, uttama vicAra ane uttama vyavahAra mATe paNa rUcinI bhinnatA anusAra jAti AdisthUla bheTThA paNa Avazyaka che. e bhedone nirmULa karavAnI vRtti, temAM ja janme che ke je IrAdApUrvaka agara te ajJAnathI uttamatA ane adhamatAnA bheda TALI nAkhavA mAgatA hAya che. sarva jagatane uttama banAvI devAnI bhAvanA e avazya uttama karaNI hAvA chatAM, paNa jyAM sudhI sakaLa jagata uttama banyuM nathI, tyAM sudhI saghaLA prakAranA uttama vyavahArAnA vilApa karavA taiyAra thavuM e mUrkhatA che, svArtha mATe jAti pAtinA bheda nabhAvI rahyA hAya tevA paNu A jagatamAM na ja hAya ema nahi, paNa tevAonA kAraNe uttama AcAra-vicArAnI rakSA mATe para ] jaina tattva rahasya Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarUrI bhedone paNa nAza karI nAMkhavA, e cAranA pApe zAhukAranA nAza karavA jevu' utAvaLiyu* ane aghaTita pagalu che. tApa ke samyak zraddhA e AMdhaLAnI lAkaDI karatAMya adhika upakAraka che. buddhine zraddhAnA paga kahIe tA, zraddhA e buddhinI AMkha che. e rIte jotAM-vicAratAM paNa yathArtha zraddhAnu jIvananA sadezIya ghaDataramAM Agavu sthAna che ja. bALaka mAtAne buddhi vaDe nahi zraddhA vaDe samarpita thAya che. te rIte ApaNe paNa zraddhApUrvaka deva-gurUne samarpita thaIne Atma kalyANanA paMthe AgaLa vadhIe. L jaina tattva rahasya [ 53 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ L]] jJAna ane kriyA AtmAnI zuddha avasthA e mokSa che, azuddha avasthA e saMsAra che. azuddha avasthA ke zuddha avasthA e kaI vastunI hoya che. jIva e vastu che ane tenI be avasthA che. eka zuddha ane bIjI azuddha. azuddha avasthAmAM rahelA jIva, zuddha avasthA kevI rIte prApta karI zake? ene upAya batAvavA mATe zAstrakAra maharSioe "jJAna cinmyAM mokSA sUtranI racanA karI che. jIvane mekSa ekalA jJAnathI ke ekalI kriyAthI nathI thato, paNa e enA saMyogathI ja thAya che. e vAtane ukta sUtra saMkSepathI paNa spaSTapaNe jaNAve che. bIjA zabdomAM kahevuM hoya te kahI zakAya ke, 54 ] jaina tatva rahasya Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA nirapekSa jJAna e jJAna ja nathI ane jJAna nirapekSa kriyA e kriyA ja nathI. sAcuM jJAna, kriyA sahita ja hoya che. sAthI kriyA, jJAnapUrvaka ja thAya che. e rIte kriyA ane jJAna jaLa ane tenA rasanI jema paraspara maLelAM ja hAya che. jaLa ane tenA rasa e jema nathI, tema samyag jJAna ane samyak bIjAthI judA pADI zakAtAM nathI. judA paDI zakatA kriyA paNa eka dAridrathI haNAyelA puruSa, jo ciMtAmaNiratnanA svarUpane kharekhara jANanArA hAya, teA tene meLavavAnA upAyane cheADIne bIjI pravRtti karI zake ja nahi ane jo kare, teA te ciMtAmaNiratnanA svarUpane jANanArA che. ema kahevAya ja nahi; tema azuddha avasthAmAM rahele jIva, azuddha avasthAnA duHkhane ane zuddha avasthAnA sukhane kharekhara jANatA hAya, te azuddha avasthA DhALIne zuddha avasthA meLavavAnA upAya karyA sivAya rahI zake ja nahi. e upAyanu nAma ja kriyA che. ane zuddha tathA azuddha avasthAnA svarUpanuM yathAya bhAna, tenuM nAma ja jJAna che. jema mAkSanI khAkhatamAM tema sa`sAranA pratyeka kAya nI siddhimAM paNa jJAna ane kriyA paraspara maLelAM ja hAya che. jaina tattva rahasya [ 55 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsAmAM e mATe AMdhaLA ane pAMgaLAnuM eka prasiddha dRSTAnta che. eka gAmamAM ekAeka Aga lAgavAthI gAmanA bIjA badhA mANaso te potAno jIva bacAvavA mATe bhAgI chUTayA. paNa eka AMdhaLe hatA te AMkhe dekhI nahi zakavAthI ane eka pAMgaLo hato te paga nahi hevAthI AganuM sthAna cheDI zakyA nahi ane baMne AgamAM baLI gayA. je teo paraspara maLI zakyA heta ane AMdhaLAe pAMgaLAnI AMkhanI temaja pAMgaLAe AMdhaLAnA paganI madada lIdhI hota te baMne bacI zakyA hota. A daSTAtane sAra e che ke kriyA vagaranuM jJAna pAMgaLuM che ane jJAna vinAnI kriyA AMdhaLI che. e bene paraspara saMyoga na thAya arthAt baMne paraspara sApekSa na bane te avazya nAza pAme arthAt ekalA kriyAvAnane ke ekalA jJAnavAnane A saMsArarUpI AgamAM nAza thayA vinA rahe nahi. vastu sthiti AvI hovA chatAM ekalA jJAnane ke ekalI kriyAne pakSapAta jIvane zAthI thAya che tenAM paNa kAraNe che, ane te e che ke, zAstromAM jJAnano mahimA gAtI vakhate kriyAne mahimA nahivat hoya che ane kriyAne mahimA gAtI vakhate jJAnane mahimA pradhAna gauNa bhAre hoya che. 56 ] jaina tatva rahasya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivekI A baMnenA sumeLa sAdhIne dharmanI ArAdhanAmAM AgaLa dhapatA hAya che paraMtu kriyAnuM enA sthAne jeTaluM mahattva che. teTaluM ja mahattva jJAnanu' enA sthAne che, e zAstra vacanamAM niSThA keLavIne AtmAnI zuddha avasthAnA prAgaTaya kAje sAdhake prayatnazIla rahevu. joie. azuddha jIvane anAdinI azuddhatAnA kAraNe-mukhya e dASA ghara karI gayA haiAya che. eka, te zuddha kriyAmAM ALasa ane azubha kriyAmAM uma'gabhera pravRtti tathA bIjo doSa te Atma svarUpanuM ajJAna ane parasvarUpamAM AtmasvarUpanA bhrama. A be dASA jIvamAM evA mULa nAkhIne beThA hAya che ke te jyAre jJAnanA mahimA sAMbhaLe che tyAre kriyAmAM ALasu banI jAya che ane jayAre kriyAnA mahimA sAMbhaLe che tyAre jJAna pratye upekSAbhAvavALA banI jAya che. jIvanI AvI azuddha dazAmAM jyAre tene ayeAgya upadezakanA sayeAga sAMpaDe che tyAre tenA A DhASA "ghaTavAne badale adhika puSTa thAya che pariNAme te vadhu azuddha bane che. jyAre tene zuddha upadezaka gurU maLe ane ukta be doSamAMthI eka paNa doSa puSTa na thaI jAya tevI sAvadhAnI pUrvaka upadeza Ape tyAre te jo sacetana hAya, tA jJAna ane kriyA ubhayanI yathAya ArAdhanA karatA thAya. jaina tattva rahasya [ 57 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM jJAnathI Atma svarUpanuM jJAna levAnuM che. ane kriyAthI hiMsAdi azubha kriyAothI vimukta karanArI kriyAo samajavAnI che. kAraNa ke mokSamArgamAM AtmA jJAna zUnya jJAna, je samagra jagatanuM hoya, to paNa tenI keI kiMmata nathI. ane sAkSAt ke paraMparAe ahiMsAdi. bhAvane uttejana ApanArI kriyAo sivAyanI kriyAo (dharma, paraloka ke paropakArAdi kaI paNa nAme) cAhe teTalA pramANamAM thAya, te paNa tenI keI kiMmata nathI. AtmajJAna zUnya jJAna ke keLavaNIne vikAsa e jema mokSamArga nathI tema jJAna, vairAgya ke adhyAtma AdinA nAme zubha bhAvone uttejana ApanArI kriyAono niSedha paNa mokSamArga nathI. AtmAthI jIe te baMnenuM yathArya svarUpa samaane te baMnemAMthI ekanI paNa upekSA karyA vinA yathA.. zakaya ArAdhaka-jIvana gALavA puruSArtha karavo joIe. - jena tatva rahasya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna sAdhanA jJAnI puruSanuM lakSaNa oLakhavuM bahu muzkela che. jevI rIte ke keTalo zAstrajJa che. te tenA zarIra, vastra ke AbhuSaNa uparathI jANI zakAtuM nathI, tevI rIte A jJAnIpaNuM oLakhI zakAtuM nathI. jema pate cAkhela rasane pote ja samajI zake che, tema jJAna e svasaMvedya che. jema kIDIono mArga kIDIo ja jANe che, tema catura ane vidvAna mANasa, jJAnIne bAlavA vagere uparathI oLakhI kADhe che. bAhya dekhAva te jJAnI puruSonI mAphaka bIjA loko paNa kahI-batAvI zake che, e ApaNA anubhavanI vAta che, paNa jJAnImAM aMtaHkaraNanI zuddhi e mukhya lakSaNa che. mAnApamAna, lAbha ke nukasAna, hAra ke chata jenA mananI samatArUpa sthitimAM koI pheraphAra karI zakatAM nathI, te jJAnIomAM uttama samaje. jaina tatva rahasya [ 59 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnubhava saMbaMdhI pUchavAmAM AvatAM je tatkALa, sauMzaya rahita uttara Ape che, te uttama jJAnI samajavA, jenAmAM sa`teASa, pavitratA ane meATI ApattimAM paNa cittanI zAnti rahe che, tene uttama jJAnI samajaveA. AvA jJAnI puruSonAM lakSaNA sAdhakane peAtAne paNa peAtAnI parIkSA karavAmAM mADhanarUpa che, emAM sazaya nathI. sAdhake hu'mezAM Atma nirIkSaNa karatA rahevu joI e. bIjAnA DhASA zodhI kADhavAmAM mANasa jema tatpara hAya che, tema peAtAnA DhASA zeAdhI kADhavAmAM kALajI rAkhe te ene Atmasiddhi prApta thAya che. jyAre mANasa bIjAnA dAkhe| jovAnuM cheADI daIne peAtAnA guNa-doSAnA vicAra karavA mAMDe che, tyAre tene AtmazuddhinA badhA upAyA maLI Ave che ane te siddha ane che. A pramANe jJAnI puruSAnA lakSaNeA peAtAnI parIkSA karavA mATe paNa upayAgI che. jJAnI puruSAnAM lakSaNA AvAM ja hovA joI e, ema nizcita kahI zakAtuM nathI, kAraNa ke niHspRha ane sthitaprajJa jJAnI puruSa te atyaMta zuddha aMtaHkaraNavALA hAya che, tene teA sahaja rIte jJAnasiddhi prApta thayelI hAya che, teo pUrva saMskArane lIdhe prApta laukika vyavahAra karatA haiAya che. ethI sAdharaNa mANasanI mAphka laukika vyavahArane karatA jJAnIne kevI rIte oLakhI zakAya ? 60 ] jaina tattva rahasya Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI parIkSA te jJAnI puruSo potAnA jJAna baLathI ja karI zake che. jevI rIte rananI parakha karanAra mANasa (jhaverI) ratnane jotAM ja tene pArakhI jAya che, tevI ja rIte sAco jJAnI tevA jJAnIne oLakhI le che. jeo maMda buddhinA che, temanI sthiti mUDha jevI hoya che. teo jAgRta ane suvicAra magna bane che tyAre temanuM AcaraNa sudhare che. paNa teo suvicAra vimukha thaI jAya che ke tarata ja dehadaSTivALA thaI pazunI mAphaka duHkha vagere bhAva anubhave che. sAcA sAdhakane temanI sAdhanA ane jAgRti anusAra ucca sthiti prApta thatI hovAthI chevaTe temanI vAsanAo baLI gayelA dorAnI mAphaka temane baMdhanarUpa thatI nathI. AraMbhamAM sAdhakane vyavahAra ke svarUpAnusaMdhAna vagarane heya che, chatAM vAraMvAra tene svarUpAnusaMdhAna prApta thatuM hovAthI, tene madhyakALane vyavahAra tene baMdhanarUpa thatuM nathI. siddha jJAnI puruSane te dehamAM AtmabhAva te ja nathI. svarUpAnusaMdhAnanA atizaya abhyAsanA pariNAme tenuM mana laya pAmI gaeluM hoya che. tenuM aMtaHkaraNa huM A deha nahi, paNa AtmA chuM' evA deDha nizcayamAM ekAkAra hoya che. jena tattva rahasya Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5Ego jJAnanuM parAvartana svAdhyAya zrI jinazAsanamAM svAdhyAyane mekSanuM parama aMga kahyuM che. pratyakSaNa, pramArjanA, bhikSAcaryA, vaiyAvacca Adi saMyamanA asaMkhya vyApAromAMthI kaI paNa vegamAM vartate jIva, prati samaya asaMkhya bhavanAM karmone khapAve che. paNa vAdhyAya yogamAM vartate jIva sthiti ane rasa vaDe karmone vizeSa karIne khapAve che. karmakSayanA mukhya hetu e che, mana, vacana ane kAyAnA azubha vyApArane nigraha ane te traNenuM zubha vyApAromAM pravartana A baMne hetuo svAdhyAya cogamAM je rIte siddha thAya che, te rIte prAyaH anya vyApAre vakhate siddha thaI zakatA nathI. A vAta kevaLa AgamathI ja nahi, paraMtu yukti ane anubhavathI paNa siddha che. zrI jinazAsanamAM svAdhyAya pAMca prakArane kahyuM che. vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA. gurU pAse sUtra ane artha grahaNa karavA te vAMcanA. saMdeha nivAraNa mATe pUchavuM te pRcchanA asaMdigdha svArthanI punaH punaH parivartanA te parAvartana. - punaH punaH vicAraNA te anuprekSA. kara] jaina tatva rahasya Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugraha buddhithI yaMgyanI AgaLa kathana karavuM te dharmakathA. A pAMca prakAranA svAdhyAya mana, vacana, kAyAnA azubha vyApArone nirodha karAvI, zubhamAM ekAgratApUrvaka pravartana karAve che. tethI karmakSayano asAdhAraNa hetu banI paraMparAe paramapadanI prApti karAve che. zAstro kahe che ke AdarapUrvakanI svAdhyAyalInatA e yAvat sarvajJa pada ane tIrthaMkarapaNAnI prAptine paNa hetu bane che. pAMca prakArane svAdhyAya, padArthonA paramArtha jaNAva- nAro che ane kSaNe kSaNe sadagatinA mULarUpa parama vairAgyane hetu bane che. A svAdhyAya utkRSTapaNe cauda pUrvadharane heya che. mahAprANa dhyAnAdinA sAmarthyathI aMtamuM hatamAM teo caudapUrva ane bAre aMgonuM parAvartana kare che. dasa pUrvadharane dasa pUrvene svAdhyAya hoya che. nava pUrvadharone nava pUrvene ane e rIte ghaTatA krame jene bIjuM kAMI paNa AvaDatuM na hoya, tene paNa paMca parameSTi namaskArane svAdhyApa hoya che. kAraNake A paMca parameSTi namaskAra dvAdazAMgIne artha che, tethI ati mahAna che. zrI paMca parameSTi namaskAra dvArazAMgIne artha havAnAM traNa kAraNe che. (1) dvAdazAMgInA sthAne tene upayoga thAya che. (2) pariNAma-vizuddhinuM kAraNa che. (3) tenAthI jJAna-darzana-cAritranuM ArAdhana thAya che. jaina tatva rahasya [ 63 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstromAM kahyuM che ke- gharamAM Aga lAge tyAre leka jema kaNa-kapAsAdi anya vastuone cheDIne ekAda mahAmUlI vastu grahaNa kare che athavA raNasaMgrAmane viSe subhaTa bIje upAya na hoya tyAre talavAra, bhAlA vagere zastrone choDIne eka amogha bANa ke "zakti Adi zastrane grahaNa kare che. tevI rIte maraNakALa upasthita thAya tyAre pUrvadharo paNa anya zruta yAda rAkhavA asamartha hoya tyAre dvAdazAMgIne choDIne zrI arihaMta AdinA namaskArane ja yAda kare che. tethI A namaskAra dvAdazAMgIne artha che te sAbIta thAya che, athavA samagra dvAdazAMgI paNa pariNAma vizuddha mATe ja bhaNAya che, tethI te dvAdazAMgIne artha che. A rIte dvAdazAMgIthI sAdhya arthane sAdhaka hevAthI ane maraNakALe paNa sukhapUrvaka smaraNaya hevAthI eka apekSAe A namaskAranuM mAhAtamya dvAdazAMgIthI paNa vadhI jAya che. zAstrakAroe nAmAdi maMgaLAmAM A namaskArane prathama maMgaLa kahyo che ane vyAdhi, taskara, agni, jaLa AdinA sarva bhayone dUra karanAra batAvyo che. kahyuM che ke- " A zrI navakAra duHkhane hare che, sukhane kare che, yazane utpanna kare che bhavasamudrane zeSe che tathA loka ane paralokanA sukhanuM mULa che. mATe uThatAM-besatAM, AvatAM-jatAM-ane jIvananI pratyeka paLe zrI navakAranuM smaraNa karavAnuM upakArI maharSioe kahyuM chuM. 64 ] jena tatva rahasya Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakAra-rahasya namaskAra eka ciMtana-manana zrI navakAra ane zrI siddhacakra maMtranI zakti namaskAra-ciMtAmaNi parameThi-dhyAna maMtra japa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 namaskAra eka ciMtanamanana jyAM sudhI hu kAInA hathiyAra-hAthA -evA khyAla na Ave, tyAM sudhI mAnavInA duHkhanA bhAra jaza paNa echeA thatA nathI. namaskAra eTale dAsatva, Atma dAna, Atma-samapaNuM, svAmI pratye sevakanA nirbheLa kRtajJabhAva, kharA manuSya peAtAnI pUrNatA temAM ja zeAdhe che. 'namA' e sAnAnI vI'TI che. zrI arihatA e hIrAnA noMga che. zrI arihatA e sAcA bhAva-hIrA che. amUlya mUlyavAna che. tethI bhavya jIvAnI atyaMta prItine pAtra che. zrI arihatA upara prIti batAvanArI, na hAya tA pedA karanArA ane hAya tA vadhArI ApanArA ma--te zrI navakAra mahAmaMtra che. namA e prIti vAcaka pada che. }} ] jaina tattva rahasya Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI navakAramAM citta, vitta ane pAtra traNene subhaga samanvaya che, durlabha yAga rahelA che. namaskAra e sarva zreSTha dAna che. e dAnamAM pAtra tarIke sarva zreSTha zrI tIrthaMkara paramAtmA ane parameSThi bhagavatA che mATe tamArA uparyeAga zrI navakAramAM parAvA. ceAga ane upayAga ane zrI navakAramAM lIna bane tevu... sarasa jIvana jIvA. mana-vacana-kAyAnA ceAgeA zrI navakAranI sAthe tAdAtmya sAdhe tevA abhyAsa karo. cAga ane upayoga zrI navakAranA smaraNa vakhate upayAga vIya ane karaNa vI ane zuddha hoya che. upayAga vIne azuddha anAvanAra mAhAya che. zrI navakAra gaNanArane mAhAya hAvA chatAM, tenA nAza karavAnA saMkalpa hAvAthI, te sa'sAranA kAraNabhUta krama ba dhanA hetu te thatA nathI. zrI navakArane gaNanArA 1 thI 6 guNasthAna sudhInA jIvA hAya che. 1 thI 3 sudhI tA darzanamAha ane cAritramAhanA tItra udaya hAya che. tethI dRSTi viparIta ane upayAga vI sathA azuddha hAya che. chatAM zrI navakAranA prazasta Ala'khanathI kramazaH yAga ane upayAganI vizuddhi thatI jAya che. tethI danamAha ane cAritra- mAha nikhaLa paDe che. jaina tattva rahasya [ }e Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha guNasthAne daSTi nirmaLa hoya che. te paNa cAritra mohane udaya che, teTalI AtmAnI nirbaLatA che, teTalA aMze upayoga azuddha che, dRSTimAM sthiratva nathI. zrI navakAranA AlaMbane sthiratva sadhAya che, cAritra-meha nirbaLa bane che. pAMcame guNasthAne dRSTinI sthiratA rUpiye eka AnI jeTalI ane cha guNasthAne rUpiye rUpiyA Ave che. chatAM anukULa-pratikULa nimittAnI hAjarImAM upayoganI sthiratA calita thaI jAya che. upaga vIryanI ATalI paNa azuddhi, AtmAne amuka samaya paryata saMsAramAM rakhaDAve che. zrI navakAranA AlaMbathI yoga ane upayoganI sthiratA ane prazastatA vadhatI jAya che. tethI tene Azraya jIvane atyaMta hitakara che. i dazana ane cAritra yeganI zuddhi mATe "name pada che. upayoganI zuddhi mATe arihaMtAdi pado che. arihaMtAdi padomAM upayoga jeDavAthI darzana meha ane cAritra-moha ghaTatA jAya che. darzana-moha ghaTavAthI daSTi doSa ane parabhAvaramaNatA ghaTe che. 68 ] jena tatva rahasya Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAM huM paNAnI buddhi e daSTi doSa che ane huM paNanI buddhi na hovA chatAM saMskAravaza parabhAvamAM ramaNa karavAnI buddhi jAge che, e cAritra-mehane deSa che. zrI navakArathI arthAt zrI navakAranA smaraNa-mananAdithI parabhAva ramaNatArUpa upayoga virya palaTAIne svabhAva ramaNatArUpa bane che. A rIte paraMparAe vega zairya ane upaga zuddhine janaka hovAthI zrI navakAra AdaraNIya, smaraNIya, anukaraNIya che. jema jema tene Azaro levAya, tema-tema AtmAnA jJAna guNanI zuddhi, darzana guNanI zuddhi, cAritra zuddhi ane vIrya guNanI zuddhi thAya che. muMjanakaraNa maTI, jIva guNakaraNane adhikArI thAya che, temAM mukhya kAraNa jJAnapayoga ane dazane paganA viSayenI uccatA, zreSThatA ane pavitratA che. upayogane sudhAranAra hovAthI vega paNa sudhare che. upayoga eTale jJAna, darzana ane upayoga viya eTale temAM vaparAtI zakti. temAM azuddhatA eTale darzana moha ane cAritra mohane saMbaMdha. | zrI navakAra mehane ghaTADanAra ane upayogane sudhAranAra hovAthI roganesakaraNa vIryane paNa prazasta banAvanAra che. bhAvanA ane dhyAna zrI navakAranuM jJAna upagarUpa che. jena tatva rahasya [ 69 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI navakAranuM dhyAna yogarUpa che. zrI navakAranA akSaromAM karaNane sudaDha vyApAra hevAthI te dhyAna che. zrI navakAranA arthanuM ciMtana e bhAvanA che bhAvanA caMcaLa citte thAya che, dhyAna sthira citte thAya che. - jJAna ane kiyA nAma namaskAra ane buddhinA AkArarUpa sthApanAnamaskAra jJAna mATe thAya che. dravya-namaskAra bhAva mATe thAya che. bhAva namaskAranuM sAkSAt kAraNa dravya-namaskAra che. mana-vacana-kAyAnI ekAgratAthI thate namaskAra e dravya-namaskAra che. dravya svayaM bhAvamAM palaTAya che, jJAna temAM sahAyaka bane che. jJAna e bhAva-namaskAranuM sahakArI kAraNa che, nimitta kAraNa che. upAdAna kAraNa dravya che. dravya-kriyA vinAnuM keruM jJAna bhAvarUpa banatuM nathI. jJAna vinAnI ekalI kriyApaNa bhAvarUpa banatI nathI. tethI eka bAju zrI navakAranuM jJAna ane bIjI bAju namaskAranI kriyA e be maLIne bhAva-namaskAra thAya che. bhAva-namaskAra eTale AtmAnA zuddha pariNAma, te pariNAma bedharUpa che ane zraddhArUpa che ane Azrava nirodharUpa hevAthI kayaMcit cAritrarUpa paNa che. 70 ] jaina tatva rahasya Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanAzaka bhakti bIjAmAM rahelA guNanuM darzana, pitAmAM laghutAnI sAthe kRtajJatA paNa jagADe che. e guNe jevAthI pitAne paNa te meLavavAnI preraNuM thAya che. preraNuM jagADanAra hovAthI upakAra thAya che. upakAra karanArA pratye kRtajJatA bhAva manuSyane lagabhaga sahaja che. eka paNa deSa rahita ane sarvaguNa sahita jIvana paramAtmAnuM che. tethI teozrInuM smaraNa namratA ane kRtajJatAnI sAthe bhakita paNa jagADe che. e bhakti, bhavane nAza karanArI thAya che. zrI navakAra, e bhakti jagADanAra che, tethI bhavano nAzaka che. bhakti e eka prakArane zubha bhAva che. jIva ane kama bhAva-namaskAranI ArAdhanAthI kaSAyone samULa kSaya thAya che. namaskAranuM "namo pada karmanA baLane sUcave che, arihaMta pada jIvanA baLane sUcave che. zrI navakAramAM namratA ane nirbhayatA ubhaya rahelA che. namratA mATe karmanA svarUpane vicAra ane nirbhayatA mATe jIvanA svarUpane vicAra Avazyaka che. jJAna ane dhyAna zrI navakAranuM ciMtana zrutajJAnarUpa che. zrutajJAna e pAMca jJAnamAM sva-para prakAzaka hovAthI pradhAna che. jaina tatva rahasya [ 71 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna AtmAne guNa che. zrI navakAranA dhyAnathI zrutajJAnanA AdhArarUpa AtmAnuM dhyAna thAya che. guNa-guNa kathaMcit abhinna che. AtmadhyAna, AtmajJAnanuM kAraNa che. tethI zrI navakAra e paraMparAe AtmA-jJAnane hetu che. kRtajJatA ane nirIhatA zrI navakAra e kRtajJatA ane nirIhatAnuM pratIka che. lekamAM paNa kRtajJa ane nirIhaja AdarapAtra bane che. sarva zreyaskara dharmanA Adya prakAzaka, Adya prasAraka ane pAlaka parameSThi bhagavaMte pratye kRtajJatA bhAva he ane enA badalAmAM AjJApAlana sivAya bIjuM kAMI paNa na IcchavuM -e sAce namaskAra che. namaskArane bIje paryAya namavuM, jhukavuM, namaskAryo je karyuM, je kahyuM te pratye Adara, te karavAnI vRtti, tene sUcavanAra pada ne namaskAra. - rAgI deza ja nathI, dveSI guNa joto nathI. guNa, doSane paryAya rIte jANavA mATe vItarAga thavuM joIe. vItarAga thavA mATe vItarAgane namavuM joIe. vItarAga pratye bhakti keLavavAthI ja vItarAga thavAya che. rAgadveSa rahita thavAnI IcchA eja vItarAganI bhaktinuM eka tatva che. ekAMtamAM prArthanA zrI navakAra e bhagavadda bhAvamAM Atma visarjana che. samudramAM nadIne maLI javAnI kriyA che. upAsyanI makara ] jaina tattva rahasya Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupama abhimukhatA che. anukULatAnA sa kalpa che. pratikULatAnuM visarjana che. asahAyatAnuM pradAna che. sa'rakSaNanA vizvAsa che. Atma-samarpaNa che. AtmarakSaNa mATe ekAMtamAM prArthanA che. premanI paramAvasthA namaskAranuM prayAjana prema che. premanI pUrvAvasthA, bhAva athavA rati che. A bhAva mananI avasthA vizeSa che. viSaya-rasamAM nimagna citta, jyAre bhagavad abhimukha thAya che, bhagavAnanuM ciMtana karavAmAM rasa le che, bhagavad bhAvathI prabhAvita thAya che, tyAre tenI aMdara bhAva utpanna thAya che, e bhAva cittane rajita kare che, manane kAmaLa banAve che. premanI A paramAvasthA che. jaina tattva rahasya [ 73 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 Ben zrInavakAra ane zrI siddhacaka zrI navakAra zrutarUpa che. zrutajJAna e pAMca jJAnamAM sva-para-prakAzaka che, tethI mukhya maMgaLa che. pAMca jJAna maMgaLarUpa che, bhAva maMgaLarUpa che. tethI bhAva-saMvara ane karmakSaya thAya che zrI nadI sUtramAM jJAnane maMgaLarUpa mAnyuM che, kAraNa ke te AtmaguNarUpa che. AtmaguNanuM dhyAna, e AtmAnuM ja dhyAna che. Ama dhyAnathI AtmajJAna thAya che. ane AtmajJAna-e karmakSaya ane mokSane hetu bane che. zrI siddhacaka, e navapado ane tenA parivArarUpa sakaLa lekamAM rahela zreSTha padArthone vyavasthita cakAkAra saMgraha che. tethI tenuM dhyAna zrI navakArarUpI kRta vaDe aspaSTapaNe oLakhAyelA zrI paMca parameSThi bhagavaMta ane temanA mahimAne spaSTapaNe baMdha karAve che. 74 ] jena tatva rahasya Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutajJAna e parokSa pramANa che. eTale tenA vaDe thate bedha aspaSTa ane jhAM hoya che. zratano viSaya sAmAnya che. vizeSane bedha, mAtra zAbdika jJAnathI nahi, paNa vastunA dhyAnathI thAya che. dhyAna vaDe zAbdika bodha spaSTa thAya che, sAmAnya dharmanuM jJAna hatuM te vadhIne vizeSa dharmanuM bhAna karAve che. krama A pramANe che. prathama matijJAna-InidrA ane mana vaDe pachI zrutajJAna kevaLa mana vaDe pachI anubhavajJAna ane tene upAya dadhyAna che. zruta vaDe jANelA padArthone anubhavagocara karavA mATe dhyAna anivArya bane che. jJAnane kAryakArI karavA mATe dhyAnanI AvazyakatA che. jJAnanI sAmagrI zrI navakAra pUrI pADe che. dhyAnanI sAmagrI siddhacakra vaDe pUrI thAya che. jJAna vaDe sAmAnya baMdha thAya che, te ja begha dhyAna vaDe vizeSa bane che, spaSTa thAya che, apakSapaNe. anubhavAya che. zrI navakAra e bhAva maMgaLa che, bhAva maMgaLa e. Atma pariNAmarUpa che. dravya namaskAra jJAna, zabda ane kriyA vaDe thAya che. bhAva-namarakAra jJAna, zabda ane kriyAnA samanvaya vaDe aMtarAtmAmAM pragaTa thAya che. jaina tatva rahasya [ 75 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna vaDe namaskArane je AkAra aMtaramAM prati-bhAsita thAya che, te sthApanA namaskAra che. kemake jJAna e viSayAkAra banIne zeyane jaNAve che. zabdanA uccAraNarUpa name e nAma namaskAra che. kriyArUpa namaskAra-e dravya-namaskAra che. dravyathI bhAva upaje che. nAma ane sthApanA abhidhAna ane AkAra vaDe bhAvanI sAthe saMbaMdha dharAve che. abhidhAna ane abhidheya vacce vAcya-vAca : saMbaMdha che. AkArane bhAva sAthe sthApya-sthApaka saMbaMdha che. eka saMbaMdhInuM jJAna, apara saMbaMdhInuM smAraka bane che, e nyAyathI nAma ane sthApanA bhAvanuM smaraNa karAve che. dravya svayaM bhAva svarUpa bane che. dravya e kAraNa avasthA che, bhAva e kArya avasthA che. nAma ane sthApanA kAryane citranI aMdara lAve che. bhAvanuM praNidhAna karAve che. praNidhAna pUrvaka thayelI kriyA, - bhAvanuM kAraNa bane che. kriyA e dravya che, temAMthI bhAva pedA karavA mATe, e kriyAnI pAchaLa kriyAkArakane bhAvanuM jJAna thavuM joIe. evuM cokakasa jJAna, nAma ane sthApanAthI - thAya che. namaskAra eka prakAranI zaraNAgati che. namaskAra e - samudramAM nadIne maLI javAnI kriyA che, bhagavada bhAvamAM Atma visarjana che. .76 ] jaina tattva rahasya Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAranuM prayojana prema che. premanI pUrvAvasthAna nAma, bhAva athavA rati che. bhAva mananI avasthA vizeSa che. parameSThi bhagavaMte pratye ratibhAva namaskAra vaDe keLavAya che. anAdi kAlina maMtra jenene anAdikAlina eka mAtra mULa maMtra zrI navakAra che. kroDa kevALA daSTivAdathI je sAdhI zakAya che, te A nava padavALA nAna zrI navakAramAM rahelA vizALa arthanA ciMtana dvArA sahaja prApta thaI jAya che. e kAraNe ene cauda pUrvane sArA ane sarva maraNamAM prathama mAnela che. | zrI navakAranA smaraNa, manana, ciMtana ane dhyAnathI pramoda bhAvanA jAgRta thAya che ane tenI vRddhi thavAthI keIne keAI bhavamAM zrI navakAranA koI eka padamAM sthAna pAmavAnI pAtratA avazya prApta thAya che. zubha bhAvonI sAdhanA ane siddhinuM kAraNa hevAthI zrI namaskAra maMtra, sarvottamamaMtra ane prathama maMgaLa manAya che. jJAnIonA kathana mujaba A maMtra samULa. pApecheka che. bhakitane saMcAra vizvamAM sahu koI pitAnuM maMgaLa ane kalyANa Irache che. namaskAra maMtra parama maMgaLarUpa che. tenA sma-. jaina tatva rahasya Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -raNAdithI kAryanI AdithI aMta sudhI AvanArA vidane -TaLI jAya che.. jeTalA zvAsocchavAsa A maMtrathI bharAya che. arthAta A maMgaLakArI maMtranA smaraNamAM vaparAya che, teTalA AtmahitakArI che evuM zrI vitarAganuM vacana che. A maMtra, jagatanA sarva guNa puruSa pratye namratAne sUcaka che. guNa puruSanI gurUnA ane pitAnI laghutAnuM satata bhAna karAve che. parameSThi bhagavaMte sarvathI mahAna che-temanI AgaLa huM ati alpa, laghu, tuccha chuM, A rIte pitAnuM laghutva ane parameSThionuM gurUtva sthApita thatuM hovAthI, A maMtra vaDe avidyA, ahaMkAra ane tanajanya janmAdi doSa nAza pAme che. avidyA, ahaMkAra TaLavAthI buddhi nirmaLa thAya che. nirmaLa buddhithI thayeluM kArya, saphaLa thAya che. saphaLatA meLavavAne prathama upAya buddhinI nirmaLatA che, namaskAra vaDe te siddha thAya che. namaskAra vaDe namra bhAva Ave che gurUnI gurUtA ane prabhunI prabhutAnuM ciMtana thAya che. temanI mahattA ane pitAnI apatAnuM bhAna thatAM hRdayamAM bhaktino saMcAra thAya che. bhaktinA prabhAve manasamudra khAbAcIyuM bane che. siddhinuM bIja pA5 vimukti mATe sarvathA pAparahita puruSane 6 78 ]. jena tatva rahasya Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAte namaskAra, aMtakaraNanI zuddhi karAvI sakaLa purUSArthanI siddhinuM bIja bane che. jIvatvanuM bahumAna jaDa pratyenA Adara-AkarSaNa, prIti, bahumAna, pramAda, anumodana vagere pApaprakRtine rasa nikAce che. temAMthI bacavA mATe zrI navakArane Azraya anivArya che. eka navakAra ja jaDatvanA bahumAnathI jIvane bacAvI laI, jIvatvanA bahumAna-mArge jIvanane derI jAya che. tethI tenuM punaH punaH raTaNa-smaraNa-paThana-ciMtana dhyAna ekAMta hitakArI che. amUlya bheTayuM zrI navakAra e sAranI piTalI che, zrI navakAra e rananI peTI che. zrI navakAra e bhavATavIne bhemiyo che. zrI navakAra e bhavasamudranI dIvAdAMDI che. zrI navakAra e dhruvane tAre che. zrI navakAra e zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM amUlya bheMTaNuM che. - zrI tIrthaMkara paramAtmAo taraphathI jagatanA jIvone eka zrI navakAranuM leNuM evuM che, ke te jyAM sudhI raheze, tyAM sudhI teone saMsAra upara ananya upakAra, bIjAonA sarva upakAra bhegA maLIne paNa je lAbha na kare teTale moTo lAbha kare che. temaja karaze. jena tatva rahasya [ 79 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtranI zakti eka bAju sTIla (polAda) ane bIjI bAju pANI, e bemAM zakti vadhAre kenI? sthala daSTivALe kahI zake sTIlanI, paNa sTIlane pANInA kuMDAmAM nAMkhe, cAra mahinA pachI juo kenI hAra thAya che, pilAdanI ke pANInI? polAdanI ja thAya che. AgaLa vadhIne tapAse ke e pANunI zakti vadhAre ke vALanI? e varALa nIkaLe che pANImAMthI, paNa enA vaDe moTI Trene cAle che, kArakhAnAo ane yaMtre enA baLathI cAle che. varALa karatAM hAIDrojananI zakti vadhAre che. e badhA karatAM mananI zakti vadhAre che. paNa prazna e che ke e zaktizALI manane vaza zI rIte karavuM ? ke vartamAnakALe AhAra, bhaya, maithuna ane parigrahanI saMjJAomAM mana baMdhAI gayuM che. bakarAnA ToLAmAM siMhanI dazA jevI dazA manuSyanA mananI thaI che. 80 ] jena tatva rahasya Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana sAdhe, tene maMtra kahevAya che. Ama tA e mAtra paMca parameSThi bhagavaDatAne namaskAra che, ene namaskAra maMtra kahyo che. enAthI manane vaza karavAmAM Ave tA sarva zrutanA rahasyane pAmI zakAya che. enA ArAdhanathI mana evuM manI jAya che, ke je utsarga ane apavAda, draSyArthika naya, paryAcArthika naya, dravya-kSetrakALabhAvane yathArtha paNe Ape|Apa jANI zake che. namaskArathI zuddha thayelu* mana mAhane oLakhI zake che ane dharmane paNa jANI zake che. maMtra vaDe sUkSmatA ane zuddhatA jyAM sudhI sthUla dRSTi nahi jAya, sUkSma dRSTi nahi ughaDe, tyAM sudhI A saMsAranA dhAkhAne, sasAranI mAyAne manuSya nahi samajI zake. mANasa jANe che ke divasa naya che ane divasa jANe che ke mANasa jAya che. musaiAlInI, hITalara, sTelIna, kaisara, sikadara vagere kayAM gayA ? jenI nAkhatAnA Da'kAethI AkAza gAjI uThatu te bAdazAhA Aje kakhAmAM cUpacApa paDyA che. manamAM sUkSmatA Ave te mehanI A ramata samajAI jAya. zrI tIrthaMkarA devA A jANatAM hatA, tethI manane vaza karavAnA, manane sUkSma ane zuddha banAvavAnA upAya batAvI gayA che. jaina tattva rahasya [ 81 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka zrI navakAranI vidhi-bahumAnapUrva ArAdhanA karavAthI manamAM sUkSmatA ane zuddhatA Ave che ane mana ApoApa viveka karatu thaI jAya che. mana vaza karavAnA upAya prazna :- manane vaza zI rIte karavu ? uttara :-aMdhArI madharAte be kAMThe vahetI nadInA pula parathI pasAra thatI TrenamAM nirAMte 'ghI jAA che, uMghI zake che, kAraNa ke tamane relve taMtra paNa vizvAsa che. tenI kAryavAhImAM vizvAsa che. tenA gArDa, DrAIvara vagerenI dakSatA, nItimattA AdimAM vizvAsa che, pUrA bharAseA che. ATalA vizvAsa anaMta upakArI zrI tIrthaMkaradevA ane temanA vacane upara che? kAyara na banA, bhItA ane azraddhAnA tyAga kareA. sAtheAsAtha e paNa jANI le ke binazaratI zaraNAgati ane ananya upakArI ane Aptatama zrI vItarAga, sarvajJa paramAtmAnA vacanA upara vizvAsa mUkavAthI mana vaza thAya che. vizvAsanI agatyatA zrI navakAra pAse pahelAM kaI mAgavA karatAM, pahelAM tene gaNavA, tenA jApa karavA emAM DahApaNa che. gaNyA pahelAM ja e zu' Ape? kevI rIte Ape ? evu' pRSTha 82 ] jaina tattva rahasya Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArane pUchavAnuM ke-dukAna mAMDe che, te pahelAM na hAthamAM Ave che? nA. dukAna zarU thatAM ja naphAnuM ke nukasAnanuM saravaiyuM kADhe che, ke divALI upara ? e te tyAre ja kaDhAya ne! emAM utAvaLa thAya, te kAma cUMthAI jAya. to pachI zrI navakAranI sevAmAM cha mahinA to khAnadAnIthI gALo, pachI enAthI thatA lAbhanI vAta pUchavI nahi paDe paNa anubhava thaI jaze. tAtparya ke parama tAraka paramAtmA ane teozrInA vacanamAM vizvAsa mUkavAnI bAbatamAM manamAM saheja paNa khacakATa saMdeze, saMzaya rahe che, tyAM sudhI jIvana ArAdhanAnA maMgaLa mArga para nizcitapaNe kadama bharI zakatuM nathI. mATe relve kaMpanI karatAM, sTImara kaMpanI karatAM, Isyoransa kaMpanI karatAM vadhu vizvAsa zrI jinarAja ane zrI jinavacana upara joIze ja. - sarakArI karI barAbara pUrI karanArane te mAtra penzana ja maLe che, paNa zrI tIrthakara bhagavaMte ane teozrIne tIrthanI bhAvapUrvaka sevA karanArane te yathAkALe mokSa maLe che. zrI navakAra e zuM che? name arihaMtANuM e vAstavamAM mehanA kaTTara varI zrI arihatene jayanAda che. jagatanA meharUpI duzamana sAme, tenI sattA sAme jambara paDakAra che. jaina tatva rahasya Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgreje pitAnI sAme paDakAra karanArane kedamAM pUrI detA hatA. paraMtu jelamAM "e, bI, sI, DI," ema cAra varga rAkhatA hatA. baLavAna paDakAra karanArAone sI. ke. DI. vargamAM rAkhatA gabharAtA hatA. tethI tevAne e. ke bI. vargamAM rAkhatA hatA. tema mehanI sAme saMgaThita thaIne evo paDakAra karIe ke te jelamAM rAkhe te paNa e. ke bI. vargamAM ja rAkhe. sI. ke DI, vargamAM mUkatAM gabharAya. deva ane manuSyagati e e. ane bI. varga che. jyAre naraka ane tiryaMca gati e sI. ane DI. varga che. arihaMtane namaskAra e mehane paDakAra che. arihaMtanA nAmathI mehanI sattA dhrujI uThe che, kAraNa ke te nAma, snehanAM zastra vaDe mohanAM mULiyAM ukheDanAra vizvanA mitra zrI arihaMta paramAtmAnI vizvavatsala bhAvanAnuM smaraNa karAvanAra che. jenA aMtaramAM vizva pratye baMdhubhAva jAge tenAM aMtaramAM rAgadveSAtmaka mehanuM saunya TakI zakatuM nathI. | sarva nI utkRSTa hitaciMtAnA bhAvarUpa mitratA vaDe aritA-zatrutAne uracheda karanAra zrI arihaMta paramAtmA che, tethI bhAvathI temane namaskAra karanAra chava... paNa jIva pratye zatrutAne tyAga karanAra thaIne zrI arihaMta svarUpa banI jAya che. 84]. jaina tatva rahasya Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 EBC namaskAra ciMtAmaNi prabhu zAsanane pAmelA bhavya mahAtmAone mahAmaMtra zrI navakAra pratye svAbhAvika rIte ja AkarSaNa thavuM jevAmAM Ave che. ahIM kadAca evo prazna upasthita thAya ke AkarSaNa thavAnuM kAraNa zuM? TUMkamAM tene uttara eTale ja che ke zrI jinazAsanane pAmelA puNyavAna AtmAne zrI navakAra e potAne prANa che. prANa vinA hajI calAvI zakAya, paNa maMtrAdhirAja zrI navakAra vinA na calAvI zakAya-evI akhUTa zraddhA jaina kuLamAM janmelAone vArasAgata maLelI hoya che. janmatAM, maratAM, uThatAM, besatA, sutA, khAtA-pItAM sukhamAM ke duHkhamAM, tyAgamAM ke bhAgamAM sahu keI samyaga daSTi AtmAne citta-samAdhi mATe zrI navakAranI jarUra paDe che. jaina tatva rahasya [ 85 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittanI samAdhi e samyagra daSTi vALAne mana, sauthI moTuM dAna che. zrI navakAranA smaraNa vinA e. becenI anubhave che. mA vagaranA bALakanI jema te anAthatA anubhave che. | zrI navakAra e samyam daSTi jIvanI mAtA, pitA, baMdhu, svAmI ane gurU che. laukika hitakArI mAtA pitAdine saMyoga tenA prabhAve che, ema te mAne che. janma janmAMtaramAM jatA tene eja eka sathavAre che, sAthI che, samitra che, AvI zraddhA tene baMdhANuM heya che. kAraNa ke tene vAraMvAra sAMbhaLavA maLe che ke zrI navakAra e dvAdazAMgIne sAra che, cauda pUrvane uddhAra che, cauda pUvIone paNa aMta samaye tene ja eka parama AdhAra che. Ama kahenArA puruSe tene mana zradheya che, ArAdhya che. kAraNa ke teonuM vacana pUrvApara aviruddha, avisaMvAdI, saphaLa pravRtti janaka ane jAte anubhavIne kaheluM hoya che. te mAne che ke mahAmaMtra zrI navakAranA pratyeka pado ane vaNe pavitra che. kAraNa ke te parama pavitra mahApuruSoe kahelA che. tenuM smaraNa karanArane pavitra karanAra che. ane pavitratama evA paramapadane ApanAra che. te pade sarva lakSaNethI yukta che ane lakSaNethI yukta vastu-- enuM devatAo sAnidhya kare che. tethI A mahAmaMtranA varSe pravara evA pravacana devanAothI adhiSThita che. 86 ] jaina tatva rahasya Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI te ANe che ke maMtranA akSarAne tenA vAcya parameSThienI sAthe anAdi siddha sakha'dha che. ma'tra paDhInuM smaraNa karavAthI parameSThi bhagavaMtAnu smaraNa thAya che. ma`tranA akSarA e mAtra akSarA ja nathI paNa vAcya vAcaka sa`badhathI siddha svaya' parameSTie ja che. e akSareAnu' ekAgra citte smaraNa karavAthI parameSTi bhagavatA ja jANe sAme na AvatA hAya, agara teA jANe hRdayamAM praveza na karatA hAya athavA jANe peAtAnI sAthe madhura bhASaNa na karatA hAya athavA aMgeApAMgamAM AvIne jANe maLatA ke tanmayI bhAvane pAmatA na hAya--tevu. anubhavAya che. AvA anubhava ceAgya puruSAne thAya ane khIjAone na thAya--evuM paNa nathI. keAI paNa zraddhALu AtmA jyAre zrI navakAranA smaraNamAM tallIna bane che, tyAre tene AvA anubhava thAya che. temAM mukhya kAraNu mahAmatranI zAzvatatA che. sarva tIrthaMkara bhagavaMtA te bhavamAM cA pUnA lavAmAM A mahAmaMtranI ArAdhanA karI cUkelA hAya che ane tenu phaLa sAkSAta anubhavIne upadeza denArA hAya che. teonI sauMkalpa zakti paNa mahAma'trane pratApazALI banA vavAmAM sahakArI hAya che. teonA vacana prAmANyathI traNe leAkamAM rahelA samyagdaeNSTi jIvA A mahAmatranu jaina tattva rahasya [ 87 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satata ArAdhana karI rahyA hoya che. ane te dvArA zrI parameSThi bhagavate sAthe tanmaya bhAvane pAmI rahyA hoya che e badhAne lAbha mahAmaMtranuM smaraNa karanArane adazya ane agamya rIte maLatuM hoya che. bIjA mitronI jema mahAmaMtranI sAdhanAnI paNa vidhi che, vidhinuM bahumAna-e saMvidhAnanuM bahumAna che saMvidhAna eTale zrI jinezvara deve pharamAvelA zAsananA baMdhAraNanuM bahumAna. avadhie dore paNa soyamAM parovI zakAtuM nathI, te manane zrI navakAramAM zI rIte parovI zakAya? pavitra kSetramAM anukULa Asane zarIra goThavI, zuddha vastro paherI, manane maitrAdi bhAve vaDe vizuddha karI, pUrva yA uttara dizAmAM athavA zrI jina pratimA sanmukha besI, AMkhenI AMkha mIMcI rAkhI, uttama bhAva pUrvaka ciMtAmaNi ratna karatAM anaMtaguNa caDhIyAtA maMtrAdhirAja zrI navakAranuM smaraNa karavuM joIe. te sAdhanA samaye badhA ja prANemAM apUrva ullAsa na jAge te samajavuM ke ApaNuM aMtaHkaraNamAM hajI bhavarAga beThe che. prabhu-rAga, tyAre jAge che jyAre prabhujInA anaMtAupakArane punaH punaH smaraNa mananamAM mana tarabaLa bane che. zAstramAM ISTa devatAnuM smaraNa e Adi dhArmika purUSanuM pradhAna lakSaNa karyuM che. tethI zrI jinezvaredevanA 88 ] jaina tatva rahasya Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanamAM A mahAmatranuM ArAdhana karavA mATe AkhAla vRddha sau koIne eka epekSAe samAna adhikArI mAnyA che. upadeza tara'giNI' mAM kahyuM che ke-- A lAka ane paraleAka-ema ubhaya leAkamAM icchita phaLane ApanAra aciMtya zakti svarUpa zrI navakAramaMtra jayavatA vartI ke jenA pAMca padAne geleAkapati zrI tIrthaMkara paramAtmA paMca-tItha kahyAM che. zrI jinazAsananA a'gabhUta evA jenA aDasaTha akSarAne aDasaTha tIrthA tarIke vakhANyA che ane jenI ATha sa'paTTA anupama zreSTha ATha mahAsiddhie tarIke varNavI che. / e zAzvatA zrI navakAra maMtranI ArAdhanA karI sarva jIvA Atma kalyANa sAdheA...eja maMgaLa kAmanA.... jaina tattva rahasya [ 89 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parameSThi dhyAna sarva yogeno sarvathA nirodha karavArUpa dhyAna zrI. jinezvara devane hoya che. jinezvarane sAmAnya artha kevaLa jJAnanI sthiti pAmelA AtmAo-evo thAya che. deha vinAnA zuddhAtmAone te yoganA vyApAra zodhavAnI jarUra rahetI nathI. kevaLajJAna pAmyA pachI ja yogane sarvathA nirodha karavAnuM baLa Ave che. jaina paribhASAmAM yogo kene kahe che? tene khulAso A prasaMge karavo jarUrI che. dArika Adi zarIranA saMgathI utpanna thayela Atma pariNAma-vizeSa vyApAra, tene ga kahe che, dhyAna zatakamAM kahyuM che ke-audArika Adi (A 90 ] jaina tatva rahasya Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S dekhAtuM ApaNuM sthUla zarIra "Adi zabdathI vaikriya, AhAraka zarIra levAM.) zarIra yukta AtmAnI vIrya zaktivALI pariNati vizeSa te kAyayoga. temaja audArika, vaikriya, AhAraka zarIranA vyApAra vaDe kheMcela vacanavargaNAnA dravyone samUha ane tenI sahAyathI thate jIvane. vyApAra-kriyA vizeSa, te vacanayoga tathA dArika, vaikriya, AhAraka zarIranA vyApAra vaDe kheMcelA mane vaga--NAnA dravyone samUhaane tenI sahAyathI jIvanI vyApArakriyA vizeSa-te maneyoga | sarva vyApArane, kriyAone sadAne mATe aTakAvavI, rokavI, tene laya karo, te zrI jinenuM chelluM uttamattama dhyAna kahevAya che. A dhyAna pachI tarata ja teo A dehathI sadAne mATe sarvathA mukta thAya che. ahIM eka AzaMkA UbhI thAya che, ke chaThThamastha. munione aMtamuhUta paryata dhyAna hoya che-ema ahIM jaNAvyuM. paNa zAstromAM vAMcavAmAM Ave che ane kaI keI prasaMge dekhavAmAM paNa Ave che, ke amuka muni mahAtmAo kalAkenA kalAka sudhI dhyAna kare che, te kema. samajavuM ? Ane uttara e che ke eka dravyamAM ke guNamAM manane nirodha kara, ekarasa akhaMDa pravAha calAve, te dhyAna aMtarmuhUrtathI adhika kALa, chamane hAI zake nahi. jaina tatva rahasya [ 9t: Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAMgAnI capaLatA rIkavI khUba ja muzkela che. tathApi te dhyAtA muni eka pachI eka ema a'taHmuhUrta pachI peAtAnA dhyeyAne palaTAvatA jAya agara manAyAganI sthitinI vikaLatA thaI jAya ke tarata ja pAchI tene upacAganI jAgRtithI tenI sAthe joDI de--anusaMdhAna karI de, tA te dhyAnanI satati lAMkhA samaya sudhI paNa lakhAya che. paNa a'taHmuhRta ekAgra thayelu' mana nirAdha-sthitimAM rahI zakatu nathI. tenA pravAha dhyeyAMtaramAM, pachI te Atmagata maryAdAmAM ke paragata dravyAMtaramAM sakramaNa kare che, tethI dhyAnanA pravAha lAMkhA kALa sudhI cAlu rahe che. kalAkA sudhI dhyAna karavAnu' je kahevAya che ke sastaMbhaLAya che, te A apekSAe samajavuM, ekAgratAmAMthI khasI gayelA cittanI traNa avasthAe hAya che. tene bhAvanA, anuprekSA ane padArtha ciMtA kahevAmAM Ave che. zarUAtamAM manane eka ja dhyeyamAM joDavAnuM hAya che. ApaNe dhyeya tarIke eka Atma-guNu laie. jema ke AtmA AnaMda svarUpa che. tenA saMskAra pADavA manamAM te padmanA, zabdonA pratidhvani thayA kare -A ekAgratA nathI, paNa ekAgratAnA abhyAsa che, khIjA sa'skAre, vicArA, taraMgAne haTAvIne A eka ja vicArane mukhya karavAnA prayatna che. mananI AvI sthitine bhAvanA 2 ] jaina tattva rahasya Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahe che. AvI bhAvanA cAlu rAkhyA pachI te abhyAsane mUkI daI mana tadna sthira thAya che. AnaMda svarUpamaya manI jAya che eTale AnadRsvarUpa zu? e praznathI para banI jAya che. kAraNa ke mananA laya thaI jAya che. te dhyAtAnI ekAgratAvALI sthiti kahevAya che. A bhAvanAnI hayAti dhyAnanA abhyAsa kALamAM eTale dhyAna karavAnI zarUAtamAM ane aMtaH murhuta pachI ekAgratAnI sthiti vikharAtAM haiAya che. mananI AvI. sthiti te bhAvanA che. mananI khAdya sthiti anuprekSAnI che. anuprekSA eTale pAchaLa tapAsa karavI, jovuM, arthAt dhyAna-sthiti khasI gayA pachI punaH te sthiti meLavavA pUrva anubhavelI dhyAna-sthitinuM smaraNa karavu, smRti lAvavI, pUrvavat sthitine yAda karavI te che. mananI trIjI sthiti 'ciMtana'nAmanI che. ukta e sthiti UMcA prakAranI che, tenAthI A trIjI sthiti nIcA prakAranI che. koI paNa padArthInI ci'tA karavI eTale aneka vicArA-tamAM cAlyA javuM. jIva, ajIvAdi aneka padArthonA vicAra karavA. te trIjI padmA--ciMtA nAmanI mananI sthiti che. AgamamAM kahyuM che ke-je sthira adhyavasAya tene [ 93: jaina tattva rahasya Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna" kahe che. je capaLa adhyavasAya che, tene citta kahe che. te capaLa adhyavasAyane bhAvanA, anuprekSA ane padArtha ciMtA kahe che. rAga ane dveSane tyAga karIne samatAvAna muni je vastunuM ciMtana kare che, te dayAna sArUM mAneluM che. raudra Adi dhyAna kharAba mAnelA che. zAstramAM kahyuM che ke-cAgI game tenuM ciMtana karatAM je vItarAga thAya, te tene ja dhyAna mAneluM che tene ja dhyAna kahevuM e sivAya bIjA granthanA vistAra samajavA. matalaba ke je dhyAna karavAthI vItarAga thavAya, rAgadveSa rahita sthiti pamAya, te ja dhyAna che. vaLI zAsa pharamAve che ke A dharma dhyAnAmRtanuM pAna karavA pahelAM annA nane dUra karaje, caitanyanuM vivekajhAna paheluM karaje, te sivAya tAro tyAga ulaTa saMsAra-paribhramaNanuM kAraNa -banaze. AtmA e ja prAptavya samajaje. tene mATe ja tArI sava pravRtti rAkhaje. nirdoSa thaje, malina-tuccha vicArono tyAga karI sthira thaje, asthira aMtaHkaraNane dhama dhyAnamAM -barAbara sthira karaje. cAlu sAdhanA sivAya, aMtaHkaraNane bIjA kAmamAM vAparIza nahi, javA daIza nahi. te ja dharmadhyAnarUpa amRtanuM pAna karI zakIza, te sivAya UMcI sthitie pahoMcavAnI AzA jarA paNa na rAkhIza. 94 ] jena tava rahasya Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA e ekaDA che. tenA sivAya bIjA badhAM mIMDAM che. ekaDA upara mI'DAM caDhe che, mUkAya che tema AtmA upara ja saghaLA AdhAra che. AtmA jJAnanA dariyA che. anaMta zitanA sAgara che. vicArAtIta AnadanA sAgara che. parama aizvayanA svAmI che. paramasukhanA uddhi che. eka tene bhUlyA tA bhavamAM rUlyA (rajhaLyA) ema nakkI mAnajo. anata upakArI bhagavattAe AtmAne ja mAnyA che. ArAdhyeA che. jIva mAtrane svatulya bhAva ApyA che, te paNa AtmAnA ja tenA svabhAvanA prabhAve che. parameSTi bhagavatAnuM dhyAna e sarva zreSTha dhyAna che. je AtmAne paramAtmA banAvI paramapadanA bhAkatA manAve che. jaina tattva rahasya [ 95 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a ]] maMtra-japa aMdarathI bahAra AvatA sudhImAM zabdamAMnI ghaNI zakti ochI thaI jAya che. mATe pitAnA ISTadevanuM nAma dareke bane tyAM sudhI mauna paNe japavuM joIe-tema chatAM jene tema japavuM na phAvatuM hoya, teNe pAse beThelA mANase na sAMbhaLe, tema japavuM joIe ane jyAre temAM paNa mana na lAge tyAre ja bhASya jApane Azraya levuM joIe. - para vANI bIja jevI che, pazyantI thaDa jevI che, madhyamA DALa jevI che, vaikharI pAMdaDAM jevI che. je vANI ApaNe mukhathI bolIe chIe ane kAnathI sAMbhaLIe chIe tene vaikharI vANI kahevAya che. je vANI saMketathI sukhAkRtithI, bhAva bhaMgIthI temaja AkhethI belAya che, tene madhyamA vANI kahevAya che. 96 ] jena tatva rahasya Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je vANu manamAMthI nIkaLe che ane jene mana sAMbhaLI zake che, tene pazyantI vANI kahe che. je vANI AkAMkSA, icchA, nizcaya, zApa, varadAna Adi rUpe aMtaHkaraNamAMthI nIkaLe che, tene saMka95 athavA para vANuM kahevAya che. matalaba ke vANInA saMkalpa, vicAra, bhAva ane uccAra ema cAra prakAra che. durbhedya vajI divAlane paNa bhedIne AgaLa vadhavAnI sarvatra vistaravAnI amApa zakti zabdamAM rahelI che. eTale je keI ema mAnatuM hoya ke maunapaNe thato jApa duniyAne kaI rIte lAbhadAyI nIvaDe? te te mAnyatA barAbara nathI. kharI tAkAta ja mAnasa jApamAM che, enAthI ochI upAMzumAM ane enAthI ochI bhASyamAM. vaikharI vANI karatAM zataguNa adhika asara madhyamAM vANI kare che. madhyamA karatAM zataguNI adhika asara pazyantI vANI kare che. ane pazyantI karatAM zataguNa adhika asara parA vANuM kare che. mATe ja pragaTa kArya karatAM apragaTa kAryanuM A saMsAramAM anAdi kALathI vizeSa mahattva che. apragaTa eTale ke chUpuM pApa kArya jema ghaNuM aMtarAya janmAve che, tema chUpuM puNyakArya paNa saMsArI jIvane ghaNuM sAsu para aMtarAya kuLatAe ucakAya paNa jaina tava rahasya Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkI ane kharI paDatA phaLa jevA uccAranI asarathI ApaNe jeTalA paricita chIe, teTalA bhAva, vicAra ane sa'kalpanI asarathI paricita nathI ane tethI ja ApaNu' dhyAna tenA tarapha kheMcAtuM nathI. sava-para zreyAMzru AtmAoe mane tyAM sudhI sakalpanA sabaLa vAhanamAM besIne ja saMsAramAM pharavu joie, nahi ke uccAraNanA raMgasIA gADAmAM besIne. zrI navakAra jevA mahAmaMtra jemane pUrva puNyanA baLe vArasAmAM maLyA che, te jaina baMdhuenuM jIvana divya teje jhaLahaLatuM hAya, paraMtu zrI navakAranA asarAmAM ekAkAra thavAnI saphaLa ekAgratAnA abhAve temAMnA keTalAka Aje duHkhI ane asatASI jaNAya che. kAraNake temane jeTalI zraddhA sa'sAranA sabadhAthI maLanArA lAlAmAM che, teTalI zrI navakAranA akSaronA jApathI maLanArA lAbhamAM nathI. parA vANI vaDe paramAtmA sAthe vAtacIta karavAmAM je sukha samAyeluM che, te sukha devalAkanA svAmI Indrane paNa IrSyA upajAve tevu che. AMtara zarIranI samagra prakriyAne vizvAmaya jIvanamAM DhALanArI umi A tathA prakAranA akSarAnA banelA zabdomAM che. parama maMtra zrI navakAra evA ja aDasaTha akSarAne anelA che. tenA gADha saMbadhathI kama'nA samUha, siMhane 98 ] jaina tattva rahasya Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeIne nAsatA haraNAMnA TeLAnI jema nAsavA mAMDe che. bahAranA vAtAvaraNa upara AtmabhAvanI saMgIna prabhA taravaravA mAMDe che. akSaramAM ramatAM nathI AvaDatuM, te kAraNe mAnavIne vinazvara saMsAramAM rakhaDavuM paDe che. zabdanI AkRtione badale zabdanA aMtaramAM chUpAelA bhAvane grahaNa karavAnI sAkSika vRttinA abhAve, mAnavI vAta vAtamAM kaSAyanA humalAne bhegA thaI paDe che. zabda kayA zubha yA azubha bhAvane laIne AvI rahyo che, te jANavAnI nirmaLa buddhi jene maLI che, te AtmA zabdanI ArAdhanAmAM otaprota thaI zake che, kAraNa ke zabdane maulika prabhAva tenA aMtastha bhAvane khUbaja anukuLa thaI gayo hoya che. zabda dvArA ja nizabdamAM pravezI zakAya, jemanuM mana bahArane bahAra rajhaLe che, temaNe zrI navakAranA zabdamAM pravezavuM joIe. temane praveza thoDA ja vakhatamAM temanA mana upara asara upajAvaze ane tenuM svAbhAvika banI gayeluM bahirbhamaNa ghaNuM ja ochuM thaI jaze. uracAra karatAM vicAranI zakti vizeSa che, vicAra karatAM bhAvanI zakti vizeSa che ane bhAva karatAM saMka95nI zakti vizeSa che. uccAra, vicAra, bhAva ane saMka95 e cAreya mAnavI pAse hovA chatAM tene kazo khAsa sadupayoga Aje te vartAto nathI. jena tattava rahasya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matalaba ke te cAreya upara Aje mAnavInA AtmAne nahi, paraMtu karma ane kaSAyone kAbu che. karma ane konA kAbumAM paDelA potAnA jIvananA khajAnAne choDAvavA mATe mAnavIe te karma ane kaSAyone bhukko uDADI de tevA zrI namasakAra maMtranA zabda zabdane AMtara khalamAM cIvaTapUrvaka ghuMTa joIe, pachI juo tene prabhAva. zabdane barAbara pakaDavA mATe prasanna citta, sAbUta aMtaHkaraNa ane samatA bhAva Avazyaka che. te ja te hAtha caDhaze ane temAMnI acitya zakti ApaNa thaze. zarIrane uccAra kahI zakAya, manane vicAra kahI zakAya, aMtaHkaraNane bhAva kahI zakAya ane AtmAne saMkalpa kahI zakAya. - uccAra zarIramAM rahe che, vicAra manamAM rahe che, bhAva aMtaHkaraNamAM rahe che ane saMka9pa AtmAmAM rahe che. | mukhathI zabda belIe ane tenI je asara thAya, tene karatAM samagra zarIra vATe bahAra nIkaLatA saMka95nI ghaNuM vadhAre asara thAya che. mukhathI belAyelo zabda, bahuja ochA vAtAvaraNane zuddha yA azuddha karI zake che. jyAre aMtaHkaraNamAM skurAyamAna thayelA bhAva, ghuMTAIne bahAra nIkaLe che, tenI asara ghaNA meTA vistAramAM phelAya che. azrAvya davanitaraMge vaDe kiMmatI yaMtramAMnI 100 ]. jaina tatva rahasya Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cIkAza ane rajane sAphe karavAnA vartamAna vaijJAnika prayAgA, aMtaHkaraNamAM sphuratI zubha bhAvanI umi enI amApa sUkSmatA ane prabhAvanu' samana kahe che. traNeya leAkamAM sarva zreSTha navakAra mahAmaMtra paNa zabda sa`kalita che, tenI ArAdhanA vaDe Aja sudhImAM anaMta AtmAe mAkSanA parama sukhane varyAM che. vamAnamAM paNa evA akho AtmAe tenI ArAdhanA vaDe nimaLa Atma svarUpanA bhAgI thaze. mAMdA mANasane sAjo karavAmAM jyAre saghaLI dunyavI davAo khAtala jAya che, tyAre zANA DeAkaTara prabhu prArthanAnA Azare levAnI salAha Ape che. te ema sAkhIta kare che, ke mAMdAnI sAcI davA paNa zabda che. uccAra eTale kevaLa jIbha ane mAM vaDe jema tema bAlI nAkhelA akSarA nahi, paraMtu aMtaHkaraNanI pavitratA pUrNAMka, te zabdo jenA zubha nAmanu sUcana karatA hAya, tene samarpita thavA pUrvakanA zabdoccAra. dA. ta. namA arihaMtANu sAta akSarAnuM banelu A pada, tribhuvananI saghaLI riddhi ane siddhine ApaNA caraNAmAM pAtharI devAnI amApa kSamatA dharAve che. paratu tene vAMcavA ane vidyAravAthI ApaNane je khAdha thAya che, tenA jo ApaNe kharAkhara amala karI zakIe, tA ajJAna janya jaDatA jaina tattva rahasya [ 101 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taraphane jheka jarUra meLA paDI jAya ane tavabodha jarUra pariNAma thavA mAMDe. utkRSTa bhAvanA svAmI zrI arihaMta paramAtmAne utkRSTa bhAve bhajavAnI, samarpita thavAnI adabhuta kSamatA A padamAM ramaNanA vadhatAM anubhavagocara thAya che. tenI zarata che akSaramAM ramaNutA, vinezvaramAM aramaNutA, arUci, aprIti, abhAva. namaskAra" padArtha ja namaskaraNIya bhagavaMtane namavAne sUcaka che. ane tene prAraMbha jApathI jAya che. A jApa, bhavatApa hartA che, evo akhUTa vizvAsa rahevuM joIe, te ja tene samarpita thavAne vIyaeNllAsa vadhe che. IIT 102 ] jaina tatva rahasya Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyama-rahasya ooooo 4 aa (1) sAdhutAnI sugaMdha (2) Adarza munijIvana Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 sAdhutAnI suga Mdha sAdhu jIvananI sugaMdha zuM ? e prazna manuSyanA manamAM bhAgye ja UbhA thAya che. kAraNa ke jIvananI sAthe sAdhu' zabdanA saba'dha ja tenI sugadhane jaNAvanArA che. sAdhu jIvana eTale sAru jIvana, suMdara jIvana, sa-rasa jIvana, uttama jIvana. je jIvana svabhAvathI ja sAru. hAya. tenI uttamatAne jaNAvavA mATe bIjA zabdonI bhAgye ja jarUra paDe. jagatamAM jema mAranAM pIchAMne khInna ra`ganI ke caMdananA vRkSane khIjI sugaMdhanI jarUra na heAya, tema sAdhu jIvanane uttama tarIke jaNAvavA mATe bIna zabda ke vizeSaNanI bhAgye ja jarUra hAya. tema chatAM ahI' sAdhu jIvananI sAthe suga dha zabdanA prayAga eka rIte sArthaka paNa che. sArI vastune sArI jaNAvavA mATe prasaMga pAmIne jaina tattva rahasya 104 ] Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane prakAranA zrotAo samakSa vizeSaNa vAparavAnI jarUra paDe che. nahi jANanAra AgaLa tene jaNAvavA mATe ane jANanAra AgaLa tenI adhikatA batAvavA mATe. mATu paNa vRkSa chAyA rahita hoya ke suMdara paNa sareAvara jaLa rahita hAya, teA jema zAbhatuM nathI, tema guNarUpI sugadha rahita suMdara paNa sAdhu jIvana zeAbhatu' nathI. suvAsa vinAnuM puSpa suMdara AkRtivALuM ke ghaNI pAMkhaDIovALu hAya, tA paNa jema zAbhA pAmatuM nathI ke devAdhidevanA mastake caDhavArUpa tenuM pradhAna kArya karavA zaktimAna thatuM nathI, tema guNarUpI suga dhI vinAnuM sAdhujIvana uttama veSa ane ghaNI vividha carcAe sahita hAya, tA paNa zaiAbhA pAmatuM nathI. athavA tenA mAlikane leAkanA mastaka bhAga para rahelA siddhi sthAna upara zAzvata kALa mATe vasavAnA adhikArI banAvI zakatuM nathI. tAtparya ke guNarUpI sugaMdha vinAnuM sAdhu jIvana jarAya ze|bhatuM nathI. te| ahI` sAdhu jIvananA anusaMdhAnamAM kayA guNe|rUpI sugadha levI e prazna saheje thAya che. enA uttaramAM kalikAla sarvajJa zrI hemacandrasUrIzvarajInI bhASAmAM kahIe, tA-jJAna darzana cAritra rupa ratnatraya dharAH' jJAna-darzana-cAritra rUpI ratnatraya, te mekSa mA che. arthAt traNa guNa rUpI traNa ratnamayamAkSa mAga che jaina tattva rahasya [ 105 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meAkSa sAdhavAnA mArga, meAkSane sAdhanArA sAdhuone jIvanamAM jIvavAnA mArga che. jJAna eTale mAkSanA upAyAnuM jJAna. darzana eTale samyag jJAnathI nakkI thayelA mAkSanA upAyA uparanI acaLa zrA. cAritra eTale samyag jJAna ane samyag darzInathI nakkI thayelA meAkSanA upAyAnu zakti mujaba jIvanamAM AcaraNa. A traNe guNA; sa`guNeAmAM pradhAna che, mATe ratnanI upamAne pAtra che, ane e traNa ja sAdhu jIvananI sAcI sugadha che. meAkSanA upAyAnu* yathAsthita jJAna ane tevI zraddhA haju gRhasthAvasthAmAM thaI zake che. para`tu tenu jIvanamAM paripUrNa pAlana--khAcaraNu tA sAdhu jIvanamAM ja zakatha che. ema sava` zrI jinezvaradevAe pharamAvyu che ane te mATe jJAna, dana cAritrane pASaka aneka prakAranI carcAe ane sAmAcArIe batAvela che. temAM dasa prakAranI cakravAla sAmAcArI ane dasa prakAranI pratidina sAmAcArI mukhya che. meAkSanA ananya upAyabhUta mUla guNa ane uttara guNe, mahAvrata ane samiti guptie akha'DapaNe pALI zakAya. te mATe je saraLa mArga tenuM nAma sAmAcArI. jaina tattva rahasyA 106 ] Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu jIvananA sarva aMgone sparza kare te rIte te sAmAcArIo racAyelI che. kAraNa ke tenA racayitA sarva-sarva dazI bhagavAna tIrthaMkara paramAtmA che. e samAcArInuM pAlana zrI tIrthaMkara paramAtmAonA zAsanamAM sarva suvihita AcAryo ane munivaro Aja sudhI karatA AvyA che ane Aje paNa zakti mujaba karI rahyA che ane tenA pratApe temanA mULa guNe ane uttara guNa tathA dasa prakAranA yati dharmonI zuddhi jaLavAI rahe che. dasa prakAranI pratidina sAmAcArImAM sAdhu jIvanane lagatA paDilehaNa pratikamaNa, pramArjana, kAlagrahaNa, bhikSAgrahaNa tathA AhAra nihAra karaNa Adi kAryomAM sAcavavA gya vidhino samAveza thaI jAya che ane dasa prakAranI cakavAla sAmAcArImAM, mukhyatve sAdhu-sAdhu vaccenA para sparanA nitya vyavahAramAM kevI jAgRtipUrvaka vartavuM joIe, tene suMdara vidhi batAvela che. ahIM ApaNe te cakravAla sAmAcArInI suprasiddha prathama traNa sAmAcArI sAdhu jIvanamAM kevI vyApaka che. ane manuSya mAtranA jIvana ghaDataramAM kevI upakAraka che. te jevuM che. te traNa sAmAcArInAM nAma anukrame IcchAkAra, micchAkAra ane sahakAra che. jena tava rahasya [ 107 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAkanI evI kariyAda che, ke jaina sAdhu ke zrAvaka jIvananuM' badhu` svarUpa sudara che, ucca ane AdarzarUpa che. janAnA ahiMsA, saMyama ane tapa peAtAnI uccatA ane ujjavaLatA khIAnI samakSa Aje paNa jALavI rahyA che; paraMtu eka manuSye khIjA manuSyanI sAthe kema vartavuM, ke eka zrAvake khIjA zrAvaka sAthe kema vartavuM, ke eka sAdhue bIjA samAna dhamI sAdhunI sAthe kema vartavuM, te sa`khadhI jevu joie tevu zikSaNa jaina dharmImAM ApavAmAM AvyuM hoya, tema lAgatu' nathI. A phariyAda Aje ghaNAonI che paNa te kharAkhara nathI. jeoe prAcIna ke arvAcIna pramANabhuta jainAcArcInA granthA ke upadezAnA jijJAsu buddhithI thADo paNa paricaya sAdhyA haze ke sAdhaze, tene e vAta prathama dRSTie ja pUrepUrI khyAlamAM AvI gayA sivAya nahi rahe. jainadharmamAM jema kSudramAM kSudra jaMtunI pIDA vavA mATe sacATa upadeza ApavAmAM AvyeA che, tema prANIvamAM zreSTha evI manuSya gati ane manuSya jAtimAM rahelA jIvAnI svalpa paNa pIDAvavA mATe ane temane sanmAnI prApti sarva rIte sulabha banAvavA mATe ghaNA uttama prakAranA mArgo pUratI jhINavaTathI tathA jIvananA pratyeka aMgAnA pRthakkaraNapUrvaka banAvelA che. te badhAMnA samAveza pUrvAcAryAe mArgAnusArInA nyAyasaMpanna vibhava Adi 35 guNAmAM ane drazya zrAvakanA akSudratyAdi 21 jaina tattva rahasya 108 ] Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNAmAM karela che. ane tenA upara ja dhArmika jIvananA pAyeA racavAnu` kramAvela che. e pAyA upara racAyelI dhArmika jIvananI ImAratane vadhu saMgIna tathA sudRDha banAvavA mATe sAdhu jIvananI. prApti thayA pachI paNa dasa prakAranI cakravAla sAmAcArImAM icchAkAra, micchAkAra ane tahakAra sAmAcArIone jIvanamAM pradhAna sthAna ApavAnuM pharamAvelu che. va mAna jainAcAryAM paikI je zAonA abhyAsamAM ghaNA UMDA utarelA che tathA sAdhu jIvananA viziSTa ghaDatara mATe jee vizeSa rasa laI rahyA hAya che, tenA e abhiprAya che ke jaina-sAdhujIvananA kaI sAra hAya, kAi aka hAya, tA te dasa prakAranI cakravAla sAmAcArInu pAlana che. ane temAM paNa prathamanI traNa sAmAcArI badhA sAdhu AcAronA mugaTa che. kAraNa ke prathamanI e traNa sAmAcArInA sAMgeApAMga zuddha pAlana vinA, jIvananI sAMgeApAMga zuddhi thavI azakaya che. pahelI IcchAsAmAcArI ema zIkhave che, ke moTA sAdhue nAnA sAdhu pAse paNa koi kArya karAvavuM hoya, tA icchA-pradhAna banavu' joie. arthAt nAnA sAdhu ke ziSyanI IcchA joIne ja te kArya karavA mATe tene kramAna karavu joI e. khIjI micchA sAmAcArI ema zIkhave che ke nAnA [ 109 jaina tattva rahasya Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke meTA sAdhuthI nAnAmAM nAnI bhUla thaI jAya, te te tarapha je kaI dhyAna kheMce, athavA te potAnI jANamAM AvI jAya, te teNe te bhUlane mithyA duSkRta yAca joIe arthAt tenuM prAyazcita karIne zuddha thavuM joIe. - trIjI tahakAra sAmAcArI ema zIkhave che, ke vaDIla muni ke gurU taraphathI je kAMI pharamAna karavAmAM Ave, tene te ja kSaNe "tahatti zabda kahIne svIkArI levuM joIe ane pUrNa karI ApavuM joIe. A traNa sAmAcArInuM AMzika (vAcika ane vyAvahArika) pAlana paNa keTaluM prabhAvazALI nIvaDe che, te AjanI rAjasattA, tene adhikArI varga ke samagra glA prajAnA cAlu bhASAnA zabda vyavahAra uparathI paNa samajI zakAya che. nekarane ke Azrita vargane paNa kArya karavAnuM pharamAna karatAM pahelAM "lIjha" (Please) ane te pUrNa thayA bAda kayu" (Thank you) zabdane prayAga icchA sAmAcArInuM ja jANe AMzika anukaraNa hoya tema nathI lAgatuM ? jANatAM ajANatAM bhUla thaI jAya che te tarata verI sorI" (Very Sorry) I beg your pardon please excuse me vagere zabdone thate prayAga e 110 ] jena tatva rahasya Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ micchA sAmAcArInuM jANe AMzika anukaraNa haya, tema nathI lAgatuM? "Yours most obedient servant 'yours faithfully' e vagere zabdo tahakAra sAmAcArInA zAbdika jhAMkhI rUpa nathI lAgatA zuM? zabda mAtrathI paNa jJAnIonA mArganuM AMzika anukaraNa paNa vyavahAranI keTakeTalI muzkelIone haThAvanAra tathA keTakeTalA kAryanI sugamatAthI siddha karanAra thAya che, te Aje pratyakSa che. te e traNa samAcArInuM pAlana, anaMta jJAnI zrI jinezvara paramAtmAnI anaMta hitakara AjJA svarUpa mAnIne mana-vacana-kAyA traNeyanI zuddhi pUrvaka jIvananI pratyeka paLe-muni jIvanamAM thatuM hoya, te muni jIvananI mahattA, guNakaratA ke zubhaMkaratAnuM varNana keNa karI zake ? mithyA Agraha mithyA dabANu, mithyA abhimAnae traNe doSarahita muni jIvananI AdhyAtmika garimA khareja sva-para kalyANakAraka che, temAM kaI zaMkA nathI. devAdhideva zrI tIrthaMkara paramAtmAnI parama vAtsatyamaya jIvanapaddhatine sacoTa AviSkAra, A traNa sAmAcArImAM che. tenuM te rIte pAlana karavAmAM muni jIvananI sArthakatA che. jena tava rahasya [ 111 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 SEn Adarza muni jIvana ochAmAM ochuM belavuM ane adhikamAM adhika kAma karavuM, A be vastumAM muni jIvanane sAra AvI jAya che. na chUTake bAlavuM paDe tyAre paNa pitAnI prazaMsA ane bIjAnI niMdAne eka paNa zabda na AvI jAya te mATe pUratA sAvadha rahevuM joIe. niMdanIya paNa niMdA pAtra nathI, paNa karmasthitine vicAra karIne dayA ciMtavavA lAyaka che ane jyAM sudhI kevaLajJAna na thAya, tyAM sudhI pitAne AtmA te pratyakSapaNe atyaMta nirguNa hevAthI jarA paNa prazaMsA karavA lAyaka nathI. upakArIo taraphathI vAraMvAra ApavAmAM AvatI A jAtanI hita zikSAomAM atyaMta sUkama daSTithI 112 ] jaina tatva rahasya Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karatAM ghaNuM ghaNuM sAra samAyelo che. evuM spaSTa paNe pratIta thAya che. aneka varSo sudhI zAstronA parizilana pachI ane vinaya pUrvaka sadaguru pAse vasIne potAnA anubhavathI siddha thayelI-A hita zikSA dekhAvamAM bhale sAmAnya jaNAtI hoya, paraMtu arthathI ghaNaja gaMbhIra AzayavALI ane zAstronA maMthanamAMthI nIkaLelI hovAthI AtmAne atyaMta hitakArI ane pariNAme atyaMta lAbha ApanArA sAkSAt amRtanA kupa jevI che. A viSama kALamAM je dareka muni A zikhAmaNane atyaMta AdarapUrvaka apanAvI le, te paNa ghaNuM-ghaNuM sAdhI zake-eTalI jogavAI temAM samAyelI che. bhAva dayAnA sAgara samAna parama upakArI gurUdeve taraphathI niHsvArtha bhAve ApavAmAM AvatI A hitazikSAnI pAchaLa kharekhara upakArIonI bhAva dayA ja taravare che. mUDha AtmAo A hakIkata samajI zakatA nathI kheda janaka che. zAstrakAra maharSieAe traNa jagatanA jIvomAM sauthI vadhAre sukhI ke haI zake? tenI vyAkhyA karatAM deva lekanA sukhanuM suMdara rIte varNana karyuM che, paraMtu e varNana karyA pachI aMte te devalokanA sukhane bhegavatA- e badhA sukhI AtmAonA sukhane TapI jAya eTale jena tatva rahasya [ 113 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che, je kavi pramANe jAya te pramANa sukhI, phakata eka varSanA dIkSA paryAyane dhAraNa karanAra muni hoya che, ema spaSTapaNe jaNAvyuM che. eTale zAstrokata vidhi pramANe jo muni, hitaciMtaka taraphathI je pramANe hitazikSAo maLatI jAya, te pramANe tene jhIlate jAya ane zakita gopavyA sivAya tenuM zakya pAlana karavAmAM apramatta paNe udyamazIla bane, te te muni eka ja varSamAM devalokanA sarva sukhI AtmAonA sukhane TapI jAya che. | sarva prakAranuM sAMsArika sukha-e duHkha janya ane duHkhajanaka hovAthI, tenI upekSA karate muni, kadI paNa sura-sukhanA sukhanI svapnamAM paNa vAMcchA karatA nathI, paNa hamezAM sura-sukhane duHkharUpa ja gaNe che. jyAre anuttara vimAnamAM vasatA deve rAta-divasa pratikSaNa munisukhanI prAptinI jhaMkhanA kare che. cha khaMDanA adhipati cakravatIne paNa jyAre muni dharmanI mahattA samajAya che, tyAre te paNa potAnI aDhaLaka samRddhine tRNa samAna gaNuM, tene tyAga karI, AnaMdapUrvaka sAdhupaNAne svIkAra kare che. ane tema karavAmAM pitAnA janmanI sArthakatA mAne che. A rIte saMsAranA sarva sukhI AtmAomAM muniene naMbara sauthI pahelo Ave che. 114 ] jena tatva rahasya Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI arihaMtAdi paMca parameSThione paNa muniomAM samAveza thAya che. | mukti prApti mATe mukhya-derI-mArga muni dharmanuM yathArtha paNe pAlana karavuM te che. te sivAya mukitanA bIjA badhA mArgo-e apavAdika mArgo che. ane te mArgethI keI jIva kavacita ja mukitamAM jAya che. | muni dharmanuM A mAhAsya lakhavAnI pAchaLa mukhya hetu, e rahe che, ke AvA prakAranA uttama phaLadAyaka ane sarva zreSTha muni dharmane svIkAra karyA pachI tenuM kevI rIte pAlana karavuM ke jethI svIkAra kareluM muni paNuM sArI rIte saphaLa thAya. zrI jinezvara devoe pharamAveluM A munipaNuM evA prakAranuM che, ke tenuM pAlana gharamAM besIne athavA ekalA vasIne thaI zakatuM nathI, paNa te mATe gurU kuLavAsamAM vasavuM paDe che. anaMta upakArI zrI jinezvara devoe saMyama pAlananA je phAyadAo batAvyA che, te phAyadAo mATe je vidhi batAvI che, tenuM yathArtha pAlana karavAmAM na Ave, tyAM sudhI te phAyadAo kadI paNa prApta thatA nathI. je saMyama eka ja bhavamAM mukti apAve, te saMyamanuM anekavAra pAlana karyA chatAM paNa je ApaNI mukti thaI nathI, to tenuM kAraNa AjJA mujabanI vidhipUrvakanI ArAdhanAnI kacAza che. jaina tatva rahasya [ 115 pa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka kriyAnuM je-je phaLa batAvyuM che te-te kriyAo yathArtha phaLa tyAre ja Ape che, ke jyAre te-te kriyAonuM vidhipUrvaka ArAdhanA karavAmAM Ave, anyathA nahi. uttama yiAe paNa je phaLatI nathI, te tenuM kAraNa te je pramANe karavI joIe, te pramANe thatI nathI te che, paNa te uttama kriyAomAM phaLa ApavAnuM sAmarthya nathI, ema nahi. je je kriyAonuM je-je phaLa zAstromAM jaNAvyuM che, te-te kriyAonuM te ja phaLa maLI zake che. jema zrI jinapUjAnuM phaLa saMyamanI prApti che. eTale saMyamanI prApti mATe zrI jinapUjA karavI, te tenI vidhinuM pAlana che. ane je rIte jinapUjA zAstrakAroe kahI che, tevI ja rIte karavAmAM Ave, te phaLa dAyaka nIvaDe paNa anya IrAde karavAmAM AvatI zrI jinapUjA na phaLe, temAM jinapUjAne prabhAva eche che-ema na kahevAya, paNa temAM avidhinuM AcaraNa che-ema ja kahevAya. zrI jinapUjArUpa auSadhanuM sevana karavuM ane saMyama prAptinA valaNathI dUra-dUra bhAgavuM athavA kevaLa sAMsArika sukhanA IrAde jinapUjA karavI-e auSadhanuM sevana karyA pachI kupacya sevavA jevuM che. ane kupacya sevanathI thatA nukasAna mATe auSadhane deSita na ja TharAvAya. A pramANe dareka kriyAomAM samajI levuM. 116 ] jena tatva rahasya Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni paNuM e sarva zreSTha vastu che ane tenuM pAlana anaMta upakArIonI AjJA mujaba gurUkuLavAsamAM rahIne ja thaI zake che. gurUkuLa vAsamAM vasavA chatAM paNa muni je anaMta jJAnIonI AjJA mujaba vartana na kare, te te gurUkuLavAsa paNa tene phaLadAyaka banI zakatuM nathI, paNa aneka prakAranI bhayaMkara virAdhanAnuM sthAna bane che. ane pariNAme AtmAnI adhogatinuM ja kAraNa bane che. sAdhupaNAno svIkAra karyA pachI gurUkuLa vAsamAM munie kevI rIte rahevuM joIe, ke jethI tene ArAdhaka bhAva sadA TakI rahe ane gurUkuLavAsathI maLatA badhA anupama lAbhe te meLavI zake, te vAta saMkSepathI kahevAno ahIM uddeza che. je gurUkuLavAsamAM munie vasavAnuM che, tyAM sahavatI sarva munio haMmezAM eka ja vicAranA ke eka ja paddhatinA hoya, te banavAjoga nathI. anAdi kALathI sarve AtmAonA svabhAve kudaratI rIte bhinna bhinna prakAre ghaDAyelA hoya che. temanuM te ghaDatara ekAeka pheravI zakAtuM nathI. vaLI sarva AtmAonI bhavasthiti paNa eka sarakhI hetI nathI. keI laghukamI AtmA a95 kALamAM mukitamAM javAne che, te kaI AtmA lAMbe kALe muktimAM javAne che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavasthiti paripakava thayA vinA AtmA upara lAgelA rAgAdi maLe, e che te paNa ochA thaI zakatA nathI ane bhavasthitinI paripakavatA e keInI banAvelI vastu nathI paNa svAbhAvika ja athavA pAMca samavAyanA meLApathI nIpajatI vastu che. A pAMce samavAyAne meLApa e koInA hAthanI vastu nathI. eTale je gurUkuLavAsamAM munie vasavAnuM che, tyAM bhinna-bhinna prakRtinA AtmAo hara haMmeza rahevAnA ja. adhika guNa, samAna guNa, hanaguNuM ane nirguNa- A pramANe cAra vibhAgamAM sarva prakAranA AtmAone samAveza thAya che. A cAre prakAranA AtmAo sAthe vasanAra muni, je sAvadha na rahe, te tene sarva sthAnethI baMdhAvuM paDe. ane je sAvadha rahe, te A cAre sthAna enA AtmA mATe hitadAyI nIvaDe. jyAre-jyAre prasaMga paDe, tyAre-tyAre potAne ArAdhaka bhAva TakAvI rAkhavA mATe A cAre prakAranA munio sAthe muni kevI bhAvanApUrvaka rahe, te ahIM batAvavAmAM Ave che. - pitAthI adhika guNIne dekhI te kharekhara rAjI thAya tenA guNanI hArdika anumodanA kare. ane ema vicAre ke huM nasIbadAra chuM ke AvA guNavAna munirAjane mane sahavAsa sAMpaDayo che. 118 ] jaina tatva rahasya Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAna guNavALAne joine ema ciMtave, ke A jagatamAM sarva vastu sulabha che, paNa samAna guNavALA AtmAonA samAgama thavA, te kharekhara durlabha che, je guNanI prApti me karI che, teja guNanI prApti A guNavAna AtmAoe karI che ane tenA mane samAgama thavAthI huM... dhanya chuM. hIna guNavAna AtmAne joine ema citave, ke A jagatamAM sarva AtmAe jo mArAthI adhika guNavAna hAta tA mArA guNanI kiMmata zI rahe? jo kAI cAcaka ja na hAya, teA dAtAranI dAnanI zI kiMmata rahe ? jo yAcaka che teA ja dAtAra dAna ApI zake che ane thADu' ApIne anaMta puNya upArje che, mATe mArAthI hIna guNavALA AtmAe che, te mane paNa puNya upArjana karavAnI taka maLe che. nirguNI AtmA joI ne bhavasthiti vicAravI. daza kroDa zrAvakone jamADavAthI je puNya upArjana thAya che, te puNya eka munine paNa dAna ApanAra zrAvaka upArjana kare che, te je muni prApuka anna-pANI Adi lAvIne bIjA muninI bhakti kare che. tenA puNyanuM te pUchavuM ja zuM ? gurUkuLa vAsamAM vasatA pratyeka munie sahavatI sahu munie sAthenA vyavahAra AdimAM satata AvA khyAla jaina tattva rahasya [ 19 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhave, te atyaMta hitAvaha che. je bIjAnA kartavya tarapha jovA gayA te aneka muzkelIo UbhI thaze. ane ArAdhaka bhAva DahoLAI jaze. - bIjAnuM zuM kartavya che? e jevAne adhikAra gurUene che, ApaNane nathI. ane A rIte anadhikArathI hastakSepa thAya che eTale ArAdhanAmAM muzkelIo UbhI thAya che. | muni dharmane svIkAra pitAnA AtmAne sudhAravA mATe che, e hakIkatane bhUlI jaIne megyatA prApta karyA sivAya bIjAne sudhAravAnI pravRttimAM ja paDI javuM e sarvathA anucita che. adhikAra prApta karyA sivAya, satya vastuone upadeza paNuM nukasAna kare che, temaja raju thayelA satyanuM paNa apamAna thAya che. A rIte ApaNuM gaphalatanA kAraNe ApaNe satya vastunI avagaNanA karAvanArA banIe chIe ane avagaNanA karanArA AtmAne paNa bhAre kamI banAvanArA banIe chIe. munine bIjAone hitazikSA athavA anyamAM rahelI bhUle paNa tyAre ja batAvavAnI AjJA che, ke jyAre sAmI vyakti kharekhara irachatI hoya, tyAre paNa tenI IcchA virUddha je sAcI paNa bhUla batAvavAmAM Ave che, te te 120 ] jena tatva rahasya Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -nukasAna kAraka nIvaDe che ane pariNAme aMdaro aMdara roje roja navI navI athaDAmaNe UbhI thAya che, tethI ArAdhanA viba pracura banI jAya che. jagatamAM moTe bhAge je azAnti dekhAya che, tenuM mukhya kAraNa e che, ke dareka jIvane pitAnA vicAra ane pitAnA siddhAMta para eTale badhe madAra hoya che, ke temAM je kaMI tenI IcchA virUddha dakhala kare che, te te - tarata ja uzkerAI jAya che. potAnA dareka AcAra vicAramAM te haMmezAM svataMtra rahevA irache che ane temAM je DeI upakAra buddhithI paNa vacce paDe che, te athaDAmaNa - UbhI thayA sivAya rahetI nathI. tethI ja zAstrakAroe munie mATe IcchA sAmAcArI batAvI che. ane sAmAnuM hita karavuM hoya te temAM tenI IcchA karAvyA pachI karavuM evI AzA che. kAraNa ke hita paNa sAmAnI IcchA jagADyA sivAya thaI zakatuM nathI. je kharekhara ema thaI zakatuM hota, te anaMta karuNAvaMta zrI tIrthakara bhagavaMte e sarva jIvone kayAranAye muktimAM pahoMcADI dIdhA heta. icchA e eka evI vastu che ke te jAgyA pachI mANasa bahuja harSabhera te dizAmAM kAryarata banI jAya che. IcchAnA baLe jIva karavatathI pitAnuM zarIra rAjI khuzIthI kapAve che, IcchAthI jIva saLagatI citAmAM jhaMpa - jaina tatva rahasya [ 121 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAvavA tayAra thAya che ane mukti mATe bhagIratha prayatna paNa jIva IcchAthI ja kare che. mATe zrI jinezvaradee moTe bhAge prathama IcchA karAvyA pachI ja kArya karAvavAnuM pharamAvyuM che. anicchAe karAvelAM moTAM-moTAM kAryo paNa pariNAme eTalAM prabhAvaka nIvaDatA nathI, jeTalAM prabhAvaka IcchAe. karAvelAM nAnAM nAnAM kAryo nIvaDe che. sAthe sAthe e paNa spaSTa che ke gurUkuLavAsamAM vasatA munimAM sahavata munio pAsethI kaMIne kaMI sArUM grahaNa karavAnI vRtti paNa hovI joIe, kAraNa ke je AtmA muni dharma svIkAre che, tenAmAM AvI keI paNa viziSTatA. hoya che ja. eTale je guNa meLavavA je heya, te te nAnA ke moTA game te munimAM hoya, te te meLavavA mATe munie prayatnazIla banavuM joIe. jethI ApasamAM paNa sneha ane vAtsalyabhAvanI vRddhi thAya. nAnAo pAsethI paNa guNa grahaNa karavAmAM nAnama nathI ane tenAthI meTAnI mahattA ghaTatI nathI, paNa vadhe che. jeTalI utAvaLa jIvane bIjAne guNa ApavAnI che, teTalI utAvaLa arthAt utsukatA bIjAmAMthI guNa grahaNa karavAmAM AvI jAya, te muni jIvana ghaNuM ujajavaLa banI jAya. 122 ] jena tatva rahasya. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munipaNAne ucita sarva kriyAo, muni apramatta paNe. Acare, alpa nidrA le ane te sivAyanA kALamAM jJAna, dhyAna, svAdhyAya, vaiyAvacca, AdimAM rata rahe-te ja tenA munijIvanane sArthaka karanAra che. A rIte zrI jinezvara paramAtmAnI AjJA anusAra pALelo saMyama, AtmAne vartamAna kALe paNa atyaMta hitakara temaja anya anekane AdarzarUpa bane che. gurUkuLa vAsamAM vasatA munie potAnA zreyArthe eka vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che, ke je kriyA. karavAthI viSaya ane kaSAyanI maMdatA thAya teja kriyAmAM jIva parovo. temAM ja pravRtti karavI. je kriyAo karavAthI viSaya-kaSAya pAtaLA paDatA nathI, te kriyAo game teTalI moTI hoya, chatAM ArAdhanA mArgamAM tenI kAMI kiMmata nathI. tevI kriyAo mAtra kAya kalezarUpa ane nirarthaka bojA rUpa bane che. reta phAkavAthI bhUkha bhAMgatI nathI, tema evI kriyAothI viSaya-kaSAya pAtaLA paDatA nathI. anaMta upakArI zrI jinezvaradee pharamAvelI vividha prakAranI AzAomAMthI koI paNa AjJA laIzu, te te AjJAnI pAchaLa eka ja bhAva rahelo jaNAze ke koI paNa rIte viSaya-kaSAya nabaLA ati nabaLA paDe! basa, A mukhya dhvani pratyeka AjJAnI bhItaramAM gUMje che. jena tatva rahasya [ 123. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kriyAnI pAchaLa AtmAnuM hita nathI, te kriyAparamAtha thI kriyA ja nathI. lAkhA ane karADAnA vepAramAM "paNa jo naphA nathI, teA te vepAra jema niraka che, tema Atma zuddhimAM nahi pariNamatI moTAmAM meTI kriyAo paNa nirarthaka che. chevaTe ochAmAM ochuM' khelavu' ane adhikamAM adhika kAma karavu'-e pramANe A lekhanI zarUAtamAM batAvela be zabdonA pAkA amalanI muni jIvanamAM khAsa jarUra che. anyathA sAcI pragati azakathAvat bane che, vighnAnI paraparA vadhatI jAya che. AthI Adaza muni jIvananA ghaDatara mATe ochAmAM ochuka khelavu' e sarvottama upAya che. na khelavA mATe eka anubhavIe lakhela zloka, muni jIvanane ujjavaLa banAvavA mATe keTaleka a'ze upayAgI hAvAthI tenA atha nIce TAMkayA che. pUchyA vinA kAInI sAthe khelavu nahi. kharAba IrAdAe pUchanArane uttara ApavA nahi. buddhimAna purUSe anathakara bAkhAmAM karavu paDe tA kevaLa jaDanI jema AcaraNa karavuM joIe. 124 ] jaina tattva rahasya Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyaMbila-rahasya (1) vardhamAna tapane mahimA.. (2) AyaMbilatapanI vizeSatA. ' (3) AyaMbilatapanA anupama lAbha (4) AyaMbilanAta5 viSe tAtvika praphanettarI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 Baa vardhamAna tapane mahimA dharma e sarvottama-sarvotkRSTa maMgaLa che. ema zrI jainazAsanamAM bhArapUrvaka pratipAdana karela che. te dharma sarvajJa kathita he joIe. sarva kathita dharmanI kaTI tenA zuddha svarUpa uparathI thaI zake che. | muktinA hetubhUta dasa prakArano dharma, sarvajJa zAsanamAM kahelo che. dharmanA e dase prakAra svarUpathI zuddha che. jenI sAdhana vaDe AtmA zubha pariNAma yukta bane che, te dharma anuSThAna svarUpathI zuddha che. - jemake ahiMsA yA prANIdayA e eka evuM anuSThAna che, ke jene AcaravAthI keI paNa mAnava zubha bhAvanAne pAmyA sivAya rahe nahi. eja rIte satya, saMyama, brahmacarya kSamA, namratA, saraLatA, saMteSa Adi dharmo evA che, ke tenuM anuSThAna ke sevana karanAra keI paNa AtmA zubha adhyavasAya pAme ja. 126]. jene tava rahasya Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa paNa eka e dharma che, ke jene AcaranAra zubha dhyAna yukta bane che. ane e zubha dhyAna dvArA, AtmA karma nirAne bhAgI bane che. sarvajJa kathita zrI jinazAsanamAM mekSanA hetubhUta dasa prakAranA dharmamAM tamane paNa sthAna che. zrI siddhasena divAkara sUrIzvarajI mahArAja paramAtmA zrI mahAvIra svAmI prabhujInI stuti karatAM pharamAve che. "tapa, saMyama, sukRta, brahma, zauca, mRdutA, RjutA, akiMcanatA, nirlabhatA, ane kSamA e dasa prakArane dharma - jemano prakAze jayavaMte varte che, te zrI jinendra paramAtmA mane zaraNabhUta ho !" bAhya ane atyaMtara tapa uparokta lekamAM tapadharmane prathama mUke che. ahiMsA, satya, acaurya ane brahmacaryAdi dharmo, dharma svarUpa che ja, tema tapa dharma paNa dharma svarUpa che ane te badhA dharmonI jema mukhya che. e vAta samajAI javI te kaMIka agharuM hovA chatAM satya che. tapanA mukhya be prakAra che. (1) bAhya (2) atyaMtara bAhya tapamAM mukhyatve saMsAranI zuddhine hetu manAcelo che. jaina tatva rahasya [ 127 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra ane mana e be sarvathA svataMtra padArtho nathI, paNa eka bIjA sAthe evI rIte joDAyelA che, ke ekanI asara bIja upara paDayA sivAya rahetI nathI. tema bAhya. tapa ane atyaMtara tapa eka bIjA sAthe joDAyelA che, ekanI asara bIjA upara paDe che. baMne paraspara sahAyaka, pUraka ane upakAraka che. bAhA tapamAM AhAra ane zarIranI ceSTAonA tyAganI pradhAnatA che. abhyatara tapamAM azubha vicAra ane mananA vividha vyApAronA tyAganI pradhAnatA che. azubha ceSTA ane vyApAronA tyAganI sAthe zubha ane zuddha vyApAranA AsevananuM vidhAna paNa baMne prakAranA tapamAM raheluM che-e rIte zubha dhyAnanA hetubhUta hovAthI bAhya ane atyaMtara baMne prakArane ta5 zrI jinazAsanamAM AtmAne hitakara mAne che. tapa dukharUpa nahi, paNa sukharUpa che. kAyAne pIDA ApanAra nahi, paNa vizuddha karanAra che. mukhyatve te baMne prakAranA tapa eka bIjAne pUraka banI karmone tapAvanArA che, jIvane ke kAyAne nahi. baMne prakAranA tapa jIvane te samatA bakSe che kAyA ane manane vizuddha tathA nirmaLa banAvanAra che. rogIne oSadha jeTaluM hitakAraka che, teTale ja karmarogIne A baMne prakArane tapa hitakAraka che. 128 ] jaina tatva rahasya Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyaMbila tapanI vizeSatA zrI jina zAsanamAM khAdya ane abhyatara e prakAranA tapa uparAMta aneka prakAranA prakINa tapa paNa batAvelA che. temAM vartamAna kALe paNa sukhapUrvaka AcarI zakAya tevA zrI vamAna Aya bila tapa mukhya che. A tapa karma nirjarAnuM ameAdya sAdhana che. kAraNa ke temAM AhAranA tyAganI pradhAnatA nathI; paNa AhAramAM rahelA rasa ane tenA svAdanA tyAganI pradhAnatA che. du.La zarIra ane nirmULa saMghayaNavALA jIve AhAra tyAgarUpa tapanI AsevanA dIrghakALa sudhI karI zake nahi, ane te dvArA karma-nirjarAnA lAbha meLavI zake nahi, paraMtu zrI vamAna Aya bila tapa ke jemAM divase eka vakhata AhAra levAya che, temAM mAtra rasa yukta padArthInA ja tyAga karavAnA hAIne te tapa dIgharajaina tattva rahasya [ 129 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa sudhI thaI zake che. ane te dvArA karma nijerAne amogha lAbha. tapasvIne AtmA meLavI zake che. vardhamAna AyaMbila tapa eTale vadhatA kramane AyaMbila tapa. tenI zarUAta eka AyaMbilathI thAya. eka AyaMbila pachI eka upavAsa karavo paDe. pachI be AyaMbila karavAM paDe. tenA upara eka upavAsa karavo paDe. te pachI traNa AyaMbila ane eka upavAsa Ave, pachI cAra AyaMbila ane eka upavAsa karavo paDe. pachI pAMca AyaMbila ane eka upavAsa Ave. A rIte saLaMga vIsa divasanA A tApUrvaka zrI vardhamAna AyaMbila tapane pAyo mAMDI zakAya. je mekSarUpI mahelanA majabUtamAM majabUta pAyArUpa gaNAya che. zAstrakAra bhagavaMte pharamAve che, ke je muninuM bhajana asAra che arthAt nirasa che, te te tapa karmane bhedavA mATe sAra eTale vA tulya che. ane jenuM bhejana sAra eTale rasayukta che, tene tapa asAra eTale karmane bhedavAmAM dubaLa che. AyaMbilanA bhejanamAM sArabhUta kahevAtA padArthone sarvathA tyAga che. jema ke dUdha, dahIM, ghI, goLa, tela Adi vigaIone, mevA-miSTAna-phaLamaracAM masAlAne ane rasa vardhaka padArthone AmaMbila tapamAM sarvathA tyAga ka2vAne hAtha che. 120 ] jena tava rahasya Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI A tapa karmarUpI parvatane bhedavA mATe vaja tulya nIvaDe che. utkRSTapaNe AyaMbila karavAnI rIta e che ke jemAM rasakasavALA padArthonA tyAga uparAMta dhAnyanA svAdane paNa tyAga karavAnuM che. ane te mATe dhAnya baphAyA pachI vAparatI vakhate tenA upara cAra AMgaLa pANI Ave te rIte tene pANImAM meLavI eka rasa karI gaLe utArI javAmAM Ave che. A rIte rasa hIna kareluM bhejana vAparavAthI rAgazreSanI pariNati piSAvAnuM saheja paNa nimitta temAM maLI zakatuM nathI. Aregya zAstranI draSTie AyaMbila tapa ahIM prazna e che ke Arogya zAstranI daSTie tema karavuM vyAjabI che ? kevaLa vyAjabI ja nahi, paNa atyaMta jarUrI che. Arogya be prakAranuM che. eka dravya Arogya ane bIjuM bhAva Arogya. bhAva Arogya AtmAnuM ane dravya Arogya zarIranuM e baMne prakAranA Arogya utkRSTa AyaMbila tapanuM sevana karavAthI sudhare che, emAM leza mAtra saMdeha nathI. jaghanya prakAranuM AyaMbila te che, ke jemAM anya rasane tyAga te che ja, paraMtu dhAnyanA rasane tyAga jena tatva rahasya [ 131 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavA mATe tene cAra AMgaLa pANIthI taratuM karavAmAM AvatuM nathI. ane dhAnya sAthe pAkuM mIThuM, (siMdhava) marI, suMTha bheLavelA kaThoLa Adi levAnI chUTa che. jaghanya AyaMbilane abhyAsa vadhatAM madhyama ane utkRSTa AyaMbila sudhI pahoMcI zakAya che. kAraNa ke tapane abhyAsa paNa jJAnAbhyAsanI jema kSApathamika bhAva yukta hovAthI abhyAsathI vRddhi pAmavAnA svabhAva vALo che. ethI ja prAraMbhamAM eka upavAsa ke eka AyaMbila karI zakanAra, abhyAsa vadhatAM mA khamaNa ke lAgalagATa seMkaDo AyaMbilane tapa sahelAIthI karI zake che. prANu piSaka anna ke rasa? ahIM eTaluM yAda rAkhavAnuM che ke prANane saMbaMdha annanI sAthe che. paNa rasanI sAthe nahi. ekalA annathI. jIvI zakAya che. paNa ekalA rasathI nahi. mAMsAhArI prajAne paNa dhAnyanI pUratI jarUra paDe che. mAMsamAM bhale rasa che, paNa prANa poSaka tattva che. dhAnyamAM che. eja rIte dUdha, dahIM, ghI, goLa ke telamAM rasa bhale he, paNa dhAnya vinA kevaLa te rasanuM bhejana audArika zarIrane TakAvanAra nahi. paNa kSINa karanAra nIvaDe che. temaja vadhu paDatAM maracAM, masAlA, caTaNI athANuM vagere lenArAo AMkhanA, masAnAM, sAMdhAnA aneka rogathI pIDAtA hoya che. 132 ] jaina tatva rahasya Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasa e Arogyane piSaka nahi, paNa ghAtaka che e vAtane siddha karavA mATe AthI vadhu daSTAnta ApavAnI jarUra jaNAtI nathI. jagatamAM ATalI badhI davAo, auSadhio ane IjekazananI ze thavA chatAM haju roga maTatA kema nathI ? tene uttara eka ja che, ke roganA mULa kAraNarUpa rasenuM sevana UbhuM ja che, jyAM sudhI tenA upara paryApta aMkuza nahi sthapAya, tyAM sudhI avazya bhAvi pariNAmathI mukta paNa nahi thavAya. AyaMbila tapamAM Arogyane ghAtaka evA rasena sarvathA tyAga che. paNa Arogya ane baLane poSaka evA dhAnyane niSedha nathI. e ja kAraNe AyaMbilane tapa karanAra lAga lagATa cha mahinA, bAra mahinA be varSa ane traNa varSa jeTalA dIrghakALa sudhI te tapanuM sevana vartamAna kALamAM paNa karI zake che. zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmInA samayamAM saLaMga cauda varSa, traNa mahinA ane vIsa divasa sudhI eTale se oLInA saLaMga 5050 AyaMbila ane pratyeka eALIne aMte eka ema se eALInA 100 upavAsa karI. pa150 divasano A tapa karanArA ane te dvArA karmane aMta lAvanArA mahAna tapasvIo vidyamAna hatA. jaina tattva rahasya [13 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaja vartamAna kALe paNa A mahAna tapa karanArA aneka puNyAtmAe zrI jaina saMghamAM vidyamAna che. baLanuM kAraNa kevaLa AhAra nahi. paNa puNya che. lUkhuM khAvAthI azakti Ave ke nahi? Ave ane na paNa Ave. gaNadhara bhagavaMta zrI gautama svAmIjI chaThThanA pAraNe chaThThane tapa karatA hatA. tema chatAM zarIra utaratuM na hatuM. Aje puNyazALIo tapa kare che, chatAM tapa nahi karanArA karatAM temanAM zarIra vadhAre khaDatala ane kAryakSama dekhAya che. tema chatAM tevuM zArIrika puNya jeonuM nathI. teone mATe tapanA pAraNe parimita vigaI levAne niSedha nathI. vigaIonuM sevana jema roga vRddhine hetu che. tema sakAraNa tenuM sevana roga nivAraNa karanAra paNa thAya che. hRSTapuSTa ane baLavAna kAyA vALAne mAtra dhAnyathI zarIra barAbara nabhI zake che. nirbaLane mATe apavAda che. ane te apavAdanA mArge tene auSadhanI jema vigaI Adi rasanuM sevana guNakAraka paNa bane che. puNyanA udayavALA lUkhuM ane rasa vagaranuM khAvA chatAM sazakta ane nirogI hoya che ane pApanA udayavALA cepaDayuM ane niSpa vAparavA chatAM azakta ane rigI hoya che. 134 ] jaina tattva rahasya Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyama te e che ke jeone nirogI ane baLavAna kAyA maLe che. te pUrvanA teonA tapa dharmanA AdaranuM ja zubha pariNAma che. zrI bAhubalIjInuM baLa, zrI aMbUkumAranuM rU5, zrI vAsvAmIjInI kAyA e zuM snigdha bhajananuM pariNAma hatuM ke tenI pAchaLa temane pUrva tapa hato? ethI viruddha regI, azakta, durbaLa ke kadarUpA mANasa rinaSpa bhejana na maLavAnA kAraNe ja te sthitine pAmelA hoya che ke tenA bIjA paNa kAraNe rahelAM che, tene vicAra sAmAnya mANasane heta nathI. tethI teo ekAMta hitakara, sukhakara ane guNakara AyaMbilane tapa karavAnI vAta Ave tyAM azakti-nirbaLatAnI phariyAda karavA lAgI jAya che. - tapa eja meTuM baLa tapa eja meTuM baLa che. tenI vRddhi mATe thoDuMka zArIrika kaSTa anivArya che. keI paNa viziSTa vastunI siddhi mATe parizrama anivArya che, tema ahIM mukti mArgamAM paNa viziSTa hetunI siddhi mATe ta5 anivArya manAyeluM che. tapa zauryane piSaka che. enI pAchaLa jJAnanuM baLa che ethI vairAgyanI vRddhi che. tapa e muktirUpI parama ArogyanI nikaTatamatAnuM kAraNa che. tathA brahmacarya Adi dharmone prANa che. mATe kharekhara baLavAna che. tatva rahasya [ 135 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyaMbila tapanA anupama lAbha zrI vItarAga, sarvajJa paramAtmAnA zAsanamAM AyaMbila tapanuM ane temAMya vardhamAna AyaMbila tapanuM vidhAna, AtmAnA sAcA sukhanI prAptinAM maulika ane ajoDa upAya tarIke karavAmAM AvyuM che. mokSanI prApti dharmathI che ane te dharma, cittanI zuddhi ane puSTirUpa che. cittanuM jaDamAM AkarSaNa rUpa mAlinya dUra thatuM jAya che, e zuddhi ane jJAnAdi guNene AvirbhAva te puSTi che. tenA phaLa svarUpe AtmA uparathI mehanuM jora ghaTavArUpa ane jJAnAdi guNene prakAza thavArUpa dharmabhAvathI svabhAvane anubhava karatA AtmA parabhAvamAMthI sarvathI mukta thavArUpa mokSane prApta kare che. cittanI zuddhi ane puSTine AdhAra, eTale samyaga jJAna upara che, tenA karatAM vadhAre mananA vijaya upara che. 136 ] jena tava rahasya Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sananA vijaya mATe indriyAnA vijaya atizaya Avazyaka che. A vijaya viSayeA para aMkuza sthApavAthI thAya che. indriyAnA zabdAdi viSayA vikAraka ane avikAraka ema e prakAranA che. temAM vikAraka viSayA IndriyAne mahekAvI cittane malina kare che. avikArI viSayAthI indriyAnA utpAta zAnta thAya che, cittamAM sa`tASa ane prasannatA prasare che. mATe ja anAdi kALanI vAsanAethI baddha jIvane vikAraka viSayAthI bacavu' te ati Avazyaka che. te kA AyaMbilanA tapathI sahelAIthI banI zake che. AyaMbilanA AhAra kevaLa rasanAne ja nahi, paNu badhI indriyAne vaza karavAmAM samatha che. kAraNa ke avi kAraka AhArathI banelu' leAhI (dhAtuo) nivi kAraka heAvAthI masta (tAkAnI) indriyAnI mastI TaLe che ane zAnti pragaTe che. pariNAme mana paNa zAnta ane zuddha banatuM jAya che. jaDanu` pakSakAra maTIne cetananuM pakSakAra banatuM jAya che. A hakIkta kevaLa zabdothI kharAbara samajAvI zakAya tema nathI, paNa zraddhA ane anubhava gamya che. AvA anubhava karanArA bhAgyavata AtmAe Aje paNa aneka che. jema bhautika padArthonA kheMcANathI bhUta jevA manI gayelA jIvA che, tema evA paNa AtmAo Aje paNa vidyamAna che ke jenAM jIvana jagatane AzIrvAdarUpa jaina tattva rahasya [ 139 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banI rahyAM che. te AtmasukhanA alauki Anada anubhave che ane jagatanI pApamaya khaTapaTAthI dUra che. aneka jIvAne sanmAdaka banI rahyA che te paNa kevaLa upadeza dvArA nahi paNa jIvananI zuddha carcA dvArA. kArI vidvatAne varelA AtmAe je AnaMda anubhavatA nathI, te AnaMda Aya bila tapa karanArA ane. pacAvanAre satASI AtmA anubhavI zake che. A hakIkta kArI panA nathI. paNa eka parama. satya che. pratidghina parigraha ane pApAmAM taNAI rahela. duniyAnA rAgeAnuM kAraNa eka vikAraka bheAgA ane vikAraka AhAra che. vikAraka bhAgeAthI vadhatI jatI jaDanI mamatA. uttarAttara parigraha (murchA)ne ja vadhAre che ane e murchAne vaza banelA jIva pAMca indriyAnA durUpayeAga karatA abrahmarUpa vyabhicArane sevatA thaI jAya che. kevaLa paracI bhAganA anyAyane ja vyabhicAra nathI manAtA, paNa kAna, AMkha, nAka, jIbha ke sparza e pAMce indriyAnA durapayAgane (anyAya) vyabhicAra manAya che. ema vikAraka bhAgeA mAnavIne pAMca indriyAnA anyAyarUpa vyabhicArane vaza karI de che. e vyabhicAranI 138 ] jaina tattva rahasya... Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmagrIne asaMtoSa vadhArIne te mATe cArI, lUMTa jevA pApa karAve che. asatya bolAve che ane kevaLa zudra jIvanAM ja nahi, paNa mAnanAM paNa khUna karAve che. Aje deza, paradezamAM banI rahelA utpAte ane ahiMsAne nAme vadhI rahelI ghora hiMsA vagere enA udAharaNarUpa che. ema eka vikAraka AhAra jIvane hiMsA, jUTha, cerI, vyabhicAra ane parigraha vagerenA ghara pApamAM dhakelI jagatamAM azAtine dAvAnaLa saLagAve che. - temAMthI bacavA-bacAvavA vItarAga zAsananA maulika upAya tarIke nirvakAraka AhAra upadezo che. jenA pari NAme AtmA viSayone virAgI banI saMteSI, sadAcArI, brahmacArI, ziyaLavaMta, nItimAna, satyavAdI ane ahiM.. saka bane che, paraMparAe karmamaLathI mukta thaI ajarAmara padane pAme che. Ama vicAratAM samajAze ke AtmAnA parama sukhanuM mULa nirvikAra AhAra che. jenAthI AtmA zuddha vANuM ane vicAra dvArA mana-vacana-kAyAnA dravya roganI zuddhi karate darzana, jJAna ane cAritrarUpa bhAva vegone sAdhIne sAcA sukhane pAme che. zarIranA Arogya upara cittanI nirmaLatAne ane. prasannatAne AdhAra che. jena tatva rahasya [ 139. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te AreAgya, Arogya nathI ke jemAM ghaNuM ane 'vikAraka khAvA chatAM pacI jAya. kharI rIte tA te eka prakAranA vikarALa rAga che ke je pariNAme jIvane bhUta jevA banAvI mUke che. alpa, nirvikAra zuddha AhArathI zarIra svastha rahe, satkArya mAM sAtha Ape ane pApa karmathI pAchu haTe te ArAgya che. Avu. ArAgya cittamAM karUNA, vAtsalya pApakAra parAyaNatA, svAzrayIbhAva pragaTa karI, jagatanuM kalyANa karavAnI AtmAne prabaLa preraNA kare che. ane pariNAme jIva satkarmothI caza, sa`patti samuheAne prApta karI jIvanamAM asAmAnya AnaMda bhAgave che. mRtyune paNa prasannatApUrvaka bheTe che. Aje vadhatA jatA rAgeA ane davAkhAnAo vikA2ka AhAranuM ja pariNAma che. jANIe chIe ke chellA vargomAM rAgAnA pratikAra mATe davAkhAnAo ane dAktarInI sakhyAmAM vadhAro thavA chatAM rogAnuM pramANa ghaTavAne -badale vadhatu ja jAya che. enuM kAraNa haju AjanA jagatane hAtha lAgyuM nathI. rAgAnA pratikAra mATe vividha vicAraNAo ane ceAjanA thaI rahI che paNa rAgeA kema vadhe che ? tenA maulika kAraNanI zeAdha ke tenA sAcA mArga hAtha lAgyA nathI. *140 ] jaina tattva rahasya Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratanI bhUmi upara evA manuSyo janma pAmI rahyA che, ke jeo uttarottara nirbaLa hoya. tenA kAraNemAM zAstrIya vacanene ghaDIbhara bAjue rAkhIe teya ema kabulavuM paDaze ke bhoga (viSaya sevana)nI lAlasAne adhika bhoga thaI paDelA purUSe brahmacaryazIlanA abhAve. svayaM nirbaLa thatA jAya che, jema jema zarIrabaLa khUTe tema-tema viSaya vAsanAne kAbumAM rAkhavAnuM sattava paNa khUTe che. pariNAme evA nirbaLa mAtA-pitAthI pedA thayela saMtAna paNa nirbaLa pAke che. garbhAzayamAMthI nirbaLatAne sAthe laIne janmelI : prajA satvahIna ane viSaya vAsanAthI parAbhava pAmelI, pAke che e eka nirbheLa satya che. sAtvika ane baLavAna manuSya ja sadAcAramAM TakI. zake che. AjanA mAnavane mAMsAhAra ke abhakSya vikArI AhAranI IcchA vadhatI heya, dezAcAra, lekacAra, kuLAcAra ane dharmAcArathI paNa AgaLa vadhIne abhakSya vikAraka ke mAMsa IMDA jevo AhAra tene gamatA hoya ke anyAya, anIti ane vyabhicAra jevA pApe karavA. sudhI parAdhIna banyuM hoya, te tenuM kAraNa zarIrabaLa. ane savanI khAmI che. phalataH e AhAra ane bhoge enA bhinna bhinna jena tatva rahasya [ 141. * nA - - - Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -regonuM kAraNa banI rahyA che ke je rogone ghaTADavAnI ameTI maTI janAo paNa niSphaLa nIvaDI che. e rAgone ghaTADavA ke maTADavA mATe AhAranI zuddhi eka sAro upAya che. AhAra sAdo, nirvikAraka, * halake heya, te regene jera na maLe. AvA saMgomAM mANasane rogajanaka AhArathI bacAvavAmAM AyaMbila eka uttama sAtha Ape che. zAstra ane anubhava daSTithI ema kahI zakAya tema che ke AyaMbilanA vidhipUrvakanA tapathI teonA aneka * vidha rogo dAMtanA, gaLAnA, meMDhAnArogogesa jevA krUra haThIlA vAyunA roga, kaI kaIne kSaya (TI.bI.) jevA rogo, lIlA sukA kharajavA ke keDha jevA cAmaDInA rege, dama udharasa-kaphandhAsa vagere hadayanA roga, sAMdhAne duHkhA, seja, aMge kAma karatAM aTakI javAM vagere aneka roge uparAMta DAyAbITIsa jevA jherI rogo paNa maTI gayA che. gajA uparAMta dezI vilAyatI davAonA kharca karyA pachI nirAza thayelA keTalAka dadIo AyaMbilathI sAjA thayAnA daSTAMta paNa che. teonA DokaTaroe paNa Aya. bilane saphaLa auSadha tarIke kabUlyuM che. AyaMbilamAM ghI, dUdha, dahIM, khAMDa, goLa, mAkhaNa, tela, maracuM, miThAI tathA khaTAza vagaranuM kevaLa bApheluM * 142 ] jaina tatva rahasya Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sekeluM anAja ke anAjanI banelI vAnagIo khAvAnI hoya che. te auSadharUpa banI rogone haTAvI, zarIrane nirogI banAve che. ema zArIrika Arogya mATe paNa AyaMbila tapa eka parama auSadha che. zarIra, buddhi ane svastha darekane nirvikArI, nirogI ane svastha banAvavA zrI vItarAga paramAtmAe vihita kareluM AyaMbila sukhanA arthI jIvone dareka prakAranuM sukha ApavA samartha che. enA baLe pUrva kALe aneka AtmAo sukha sAdhI gayA che ane Aje paNa sAdhe che. - - --- * - jena tatva rahasya. [ 143 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ad AyaMbilanA tapa viSe tAttvika praznottarI prazna- eka vAra lakhuM bhejana levAthI zarIranuM baLa ghaTe ane tethI Arogya bagaDe nahi? uttara zarIranA baLane AdhAra prANazakti che ane te prANazakita, jeTalI AtmAnI sAthe saMbaMdha. dharAve che, teTalI bIjI vastu sAthe nathI dharAvatI, te kAraNe "anna prajA anna eja prANa che. evI kekita, rUDha thayelI che. lakhuM bhojana levAthI carabI ghaTe e vAta sAcI hovA chatAM baLa ghaTe che e vAta sAcI nathI. sahana zakita-prANa zakita-reganA humalAnI sAme TakavAnI zakti lukhAM bhejana levAthI ghaTavAne badale vadhe che. prazna - AyaMbilamAM tapa muni jIvanane bhale lAbhakAraka hoya, paNa gRhastha jIvanane vadhu pramANamAM AyaMbila tapa nukasAna kAraka nIvaDe ke nahi? uttara - haragIjha nahi. tyAgI muni mATe AyaM - - - 144 ] jaina tatva rahasya Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bila tapa jeTalA hitakara che, teTalA ja, balake tenAthI paNa vadhAre lAbhakAraka gRhasthAne che, kAraNa ke gRhasthAne vadhu vakhata asat saMgatimAM rahevAnu che, tethI kharAba asarathI bacavA mATe tene vadhu sAdhananI jarUra che. Aya bila tapa temAMnuM eka prakhaLa sAdhana che, ke je gRhasthAne kharAbamAM kharAba prasa`ge temaja kharAba sasaga vakhate paNa patana pAmatAM bacAvI le che. satata satsa`ganA abhAve gRhasthA sAdhunI jema dIgha kALa sudhI Ayakhila na karI zake e zakaya che. paNa Aya khilanA tapa kAIne paNa nukasAna kare e azakaya che. prazna - Aya'bilanA tapamAM dUdha, ghI vagere vigaienA tyAganI sAthe vanaspatinA paNa sarvathA tyAga che, teA vanaspati vinA zarIra Take? - - uttara - khArAkamAM vanaspatinA je guNNAnu` vadhuna AjakAla sAMbhaLavAmAM Ave che, temAM bhArAbhAra atizAkti sivAya khIjuM kAMI jaNAtuM nathI. ekalI vanaspatithI DhAra jIvI zake, anna e vanaspatinA aka che. te cheADIne, vanaspati upara manuSyajAtane laI javI te tene mAsa maTADI jAnavara banAvavAnI kAziSa che, ema kahIe tA vadhu paDatuM nahi gaNAya. vanaspatinA vadhu paDatA vaparAzathI mAje aneka jaina tattva rahasya [145 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ reganA bhaMga banatA aneka mANaso jovAmAM Ave che, teo je bArAkamAMthI vanaspatine sarvathA bahiSkAra kare, te saMbhava che ke aneka jAtanA navA utpanna thayelA re kAbUmAM AvI jAya. AyaMbilane kherAka rogahara che, emAM A eka kAraNa che ke temAM vanaspatine sarvathA tyAga che. A vAta anubhavathI samajAya tevI che, kevaLa DekaTarI vidyAnI gulAmIthI samajAya tevI nathI. prazna - nAnI vayanA bALakene AyaMbilanAM tapa karAvavAthI tenA zarIranI vRddhine hAni pahoMce ke nahi ? uttara - je bhajanamAM svAda nathI. te bhojana tarapha bALake AkaSAya e kevI rIte mAnI zakAya ? tema chatAM dharmanA sArA saMskArovALA mAtA pitA, vaDIle ane gurUjanenA saMsarga keI bALakane bAlyavayathI ja AyaMbila tapane abhyAsa paDate heya, te te kaI rIte nukazAna kartA nathI, paNa aneka rIte lAbha kartA che. tevAM bALake IndriyanA vijetA ane brahmacarya Adi sadaguNonA pAlanamAM AgaLa vadhanArA ja banaze. A mahAna lAbhanI AgaLa, zArIrika baLa ke visAtamAM nathI. tathA zarIranI vRddhi mATenuM jarUrI piSaNa pAraNAdinA divasomAM maLI rahe che. snigdha janane pacAvavAnI kharekharI zakti paNa 146 ] jaina tatva rahasya -- Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa karanArA tapasvIomAM sahaja uddabhave che. tethI zarIranI vRddhimAM kAI khAdha AvatA nathI. prazna AyaMbila e bAhya tapa che. abhya tara tapanI vRddhi arthe tene gauNarUpa ApavAmAM Ave te cAle ke kema ? VIRG uttara - prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane kAryAtmaCrUpa abhyaMtara tapanI vRddhi, jene kharekhara ISTa che temene Aya'bila tapa pratye mATAmAM mATu' A SaNa janme che. kAraNa ke AyabilanA divaseAmAM e chae prakAranA abhyaMtara tapa jeTalA rasapUrvaka thaI zake che, teTalA rasapUrvaka anya divaseAmAM thaI zakatA nathI e temane anubhava siddha dekhAya che. upavAsAdi khAdya tapa, abhyaMtara tapane jarUra sahAyakAraka che, paNa te dIrghakALa sudhI thaI zakatA nathI; jyAre Aya'bilanA tapa tA prakhaLa puruSArtha karavAmAM Ave, tA jIvana paryaM ta paNa thaI zake che, ane te pratyeka divaseAmAM abhyaMtara tapanI asAdhAraNa vRddhi karI zakAya che. prazna- lukhA leAjanamAM ATalA tA lAka tenA pratye ATaluM' arUcivALu` madhA guNA che, kema rahe che ? uttara - temAM anAdi kALanI vAsanA sivAya bIju kAI mukhya kAraNu jaNAtuM nathI. jo e vAsanAne jItavAmAM Ave, tA audArika zarIrane vadhu sArU. rAkha jaina tattva rahasya [ 147 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAnI tAkAta AyaMbilanA lukhA bhejanamAM che, e vAtanI sacoTa khAtarI thayA sivAya rahe nahi. kahevAya che ke eka DakaTare manuSya zarIrane sauthI sahelAIthI pacI jAya te rAka kaye, tenI zodhabALa zarU karI dhakheLa karatAM eka divasa tene vicAra kuM ke AhArane pacAvanAra pANI che, mATe pANunA judA-judA vAsaNamAM teNe judI judI jAtanA AhAranI vAnagIo bheLavI ane pachI joyuM ke kaI vastu pANu sAthe sahelAithI ane jaladIthI bhaLI zake che. pANInA eka pyAlAmAM teNe lukhI roTalI mUkI. bIjA pyAlAmAM paDelI roTalI mUkI. trIjAmAM taLelI pUrI mUkI. cethAmAM miThAI mUkI. pAMcamAmAM mAMsa mUkyuM. A rIte judA-judA pyAlAmAM judI judI vAnagIo rAkhI ane pachI jeyuM, te lukhI reTalI sauthI jaladI pANI sAthe maLI gaI ane sauthI chelluM mAMsa ane te paNuM pUrepUruM maLyuM nahi. 148 ]. jaina tatva rahasya Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prayogathI teNe nakkI karyuM ke mAnavInA zarIra mATe sauthI sAre khorAka lUkhA annano che. A samagra prayoganI pAchaLano vicAra, kaI paNa buddhizALI mANasa samajI zake teve che ane te e ke mANasa mATe lukhA ane AhAra uttama che. jana zAstro jIvana paryata AyaMbila karanArane vakhANe che ane tenAthI mAnavInA zarIrane leza mAtra hAni thatI nathI, ema divya jJAnathI joIne kahe che. ulaTuM badalAmAM jIvana paryata AyaMbila tapanuM ArAdhana karanArane adabhUta labdhi siddhio tathA zIla saMteSa vagere AdhyAtmika lAbhonI sAthe ekAvatArIpaNuM, anuttara devagati vagere alaukika lAbha thayAnI noMdha le che ane temAM moTA moTA etihAsika puruSanI paNa gaNanA che. - pAMca pAMDavonuM saubhAgya ane carama kevaLI zrI jabUsvAmIjIne tyAga e temaNe karelA AyaMbila tapanA akhaMDa sevanane prabhAva che. ema zAstro bhArapUrvaka jaNAve che. sahRdayI vAMcakane, AthI adhika kayA pramANanI jarUra che? kaI ja nahi. prazna- AyaMbila karavAthI AMkhe jhAMkha Ave che tenuM zuM? uttara- vadhu saMkhyAmAM AyaMbila thAya che tyAre keIkavAra keI vyaktine AMkhe jhAMkha Ave che ane jena tatva rahasya [ 149 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtre bIlakula dekhAtuM nathI e vAta sAcI che, paraMtu tenI AMkhanI zakti ghaTI che, ema mAnavAne kAraNa nathI; kAraNake tevA tapasvIne pAraNuM thAya che, te ja divase te. jhAMkha dUra thAya che ane AMkhanI rozanI ughaDI jAya che. AMkhe jhAMkha vaLavAnuM kAraNa ema samajAya che ke ke AyaMbilanA divasomAM lUkhA bhejananI sAthe, vAyu nivAraNa karavAnI buddhithI suMTha, marI vagere garama padArthonuM vadhu paDatuM sevana thayeluM hoya che, tenuM A pariNAma hoya che. keTalIka vAra vadhu pramANamAM mIThuM (balavaNa) levAthI paNa Ama thAya che. eTalA mATe AyaMbilane utkRSTa lAbha levAnI IcchA heya temaNe alUNa (pAkA mIThA vagaranA) AhArane abhyAsa pADavuM joIe. marI, suMTha vagere to muddala na levA joIe. prazna- ukALeluM pANI pIvAthI AMkhe garamI caDe che e vAta sAcI che? uttarabIlakula sAcI nathI. ukALeluM pANu zarIranA samagra Arogyane phAyadAkAraka che. e vAta Aje vijJAnathI paNa siddha thayelI che. pANIthI thatA rogonuM nivAraNa karavAnuM te sacoTa auSadha che. AyaMbila na karI zakanAre paNa hamezAM ukALeluM pANI pIvAne abhyAsa pADavo te dravya-bhAva ubhaya prakAre hitakAraka che. 150] jaina tatva rahaya Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinna bhinna pradezane bhinna bhinna kSArovALuM pANI vAparavAthI thatA aneka rogothI bacavA mATe paNa ukALeluM pANe vAparavAthI acUka phAyado thAya che, sAthosAtha vicAra zuddhimAM paNa vRddhi thAya che. prazna-AyaMbilanA bhajanathI dAMta DhIlA paDe che ke bagaDe che te vAta sAcI che? uttara- dAMtanA saghaLA regenuM kAraNa snigdha ane miSTa bhejana che. tene Aropa lUkhA bhajana upara karo te nirdoSa vastune sadoSa TheravavAne aghaTita prayatna che. AyaMbilathI dAMtanA roga thAya che ema kahevA karatAM rogo maTe che ema kahevuM eja satya che. prazna-AyaMbilathI ulTI, kabajIAta, harasa, masAdi thAya che tenuM kema? uttara- jeNe kadI AyaMbila karyuM nathI, te sarva prathama jyAre AyaMbila kare che tyAre tene lUkhuM bhajana bhAvatuM nathI ane parANe khAvA jAya te turata ja ulTI thAya che ane ubakA Ave che, tyAre ghaNA ema mAne che ke-lukhA bhejanamAM ulaTI karAvavAno guNa che, paNa A mAnyatA sAva khoTI che. prathamavAranA AyaMbilamAM ulTI thAya che tenuM kAraNa, Aja sudhI rasanAne vadhu paDatI piSI che, tethI lukhA bhejana tarapha arUci dAkhave che, aNagame vyakta jena tatva rahasya [ 151 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. e vakhate ulaTI paNa thAya che. chatAM je AyaMbila cAlu rAkhavAmAM Ave che te jIbha TevAI jAya che, pariNAme ulTI baMdha thaI jAya che, eTaluM ja nahi paNa mIThA bhojanamAM je svAda anubhavAya che. tenAthI adhika svAdane anubhava tene thAya che. A hakIkata eka nahi paNa aneka dAkhalAothI siddha thayelI che. evI ja vAta kabajIAtanI pharIAdanI che. AyaMbilathI je kabajIAta thAya che, te kSaNajIvI heya che nave navA AyaMbila karanArane kabajIAta thavAnI zakyatA nakArI zakAya nahi, paNa teja vyakti jema jema AyaMbilamAM AgaLa vadhavA lAge che, tema-tema tenI kabajIAtanI pharIAda sarvathA nAbUda thaI jAya che. peTanA keIpaNa roga mATe AyaMbilanuM bhajana e siddha auSadha che. AyaMbilathI harasa-masA thavAnI pharIAda, mATe bhAge teonI che ke jeoe AyaMbilamAM badhA svAdane tyAga karyo hovA chatAM suMTha, marI Adi garama padArthonA svAda cheDayA nathI. je A padArthone paNa choDI devAmAM Ave, te AyaMbilanA kAraNe keI paNa roga thavAne saMbhava nathI. prazna- AyaMbilathI dhAtu-zeSa thAya? uttara- AyaMbila karavAthI Arogyane hAnikara 152 ] jaina tatva rahasya Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtu-zeSa thato nathI ane je thAya che, te brahmacaryAdi guNene puSTikAraka hevAthI pariNAme lAbhadAyI che. praznaAyaMbila karavAthI jJAnataMtu nabaLA paDe ke kema ? uttara- jJAnataMtu nabaLA paDavAnuM kAraNa AyaMbila nathI, paNa vadhu paDatI ciMtA karavAnI kuTeva che. AyaMbila te eka samartha dharmAnuSThAna che. ane dharmAnuSThAnanuM sevana AtmAne sugatine hetu che, e daDha vizvAsa jeone che, teone beTI ciMtAo kadI thatI nathI ane tethI teonA jJAnataMtuo kadI paNa nabaLA paDatA nathI. prazna- AyaMbilanA adabhUta lAbhane jagatane pratItijanaka anubhava karAvavAne keI saraLa upAya batAvI zakazo ? uttara- eka upAya sujhe che ane te e che ketela, maracAM, masAlA Adi khAvAne abhyAsa haju jeone che nahi, arthAt jemaNe A padArtho haju vAparyA ja nathI, tevA zuddha jAtivAna bALake upara nAnI vayathI ja AyaMbila tapane prayoga karavAmAM Ave to, amArI khAtrI che ke temAMthI ekAda bALaka vizvopakArI banI zakaze. nAnI vayathI ja A jAtane abhyAsa tenA jIvanamAM satva guNanI apUrva vRddhi karAvanAra nIvaDe. A guNamAM badhA guNa samAyelA che. e sarvavidita hakIkata che jena tattva rahasya 153 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prayoga lAgaNIthI, vAtsalyathI cIvaTathI, catu. rAIthI eka mahAne vizvopakAraka jIvananA ghaDataranA virUddha AzayathI thAya to tenuM pratItijanaka addabhuta pariNAma Ave temAM saMzaya nathI. prazna- AyaMbila ane lakhuM bhajana e kharekhara je unnati ane vikAsano mArga hoya, te duniyAmAM tenAthI viruddha bhejana-dUdha, ghI, tAjAM phaLa, lIlAM zAka, sukA me vagerenAM vakhANa thAya che, tenuM kAraNa zuM che? uttara- pUrNa ArogyavAnane lukhA bhajanathI nirvAha thaI zake che. paraMtu tevuM saMpUrNa Arogya badhAnA bhAgyamAM janmathI hetuM nathI. tethI dUdha, ghI vagere vastuo amuka amuka roga ane azaktio upara guNakara bane che, temAM leza mAtra zaMkA nathI. paNa te jyAM sudhI auSadhirUpe rahe che, tyAM sudhI te guNakara bane che ane tenI maryAdA vaTAvI jAya che. eTale te ja vastu guNane badale doSa kare che. dUdha, ghI vagerene vadhAre paDatI pratiSThA maLavAnuM bIjuM kAraNa e samajAya che ke indriyone samudAya haMmezAM baLavAna hoya che. vidvAnone paNa te unmArge ghasaDI jAya che. temAM paNa rasanA (jIbha) IndriyanuM jera adhika hoya che. te potAne iSTa evA viSane haMmezAM zeghatI ja ja rahe che. ane rasapUrvaka tenuM sevana kare che, pariNAme rasamUjhAna vadhAH ane "mone zA mam' ItyAdi uktio caritArtha thAya che. 154 ] jaina tatva rahasya Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLavAna Indriyone jItavA mATe ane pariNAme bAhA-atyaMtara rogathI mukta thavA mATe parama hitaiSI jJAnI maharSioe AyaMbila je parama maMgaLakArI. tapa batAvelo che. tenuM zraddhA ane buddhipUrvaka sabahumAna. jee sevana karaze teo ubhaya lekamAM uttama saMpadAo. pAmIne avyAbAdha sukhane varaze, temAM leza mAtra saMdeha nathI. prazna- AyaMbila tapamAM ATalA badhA guNe che, chatAM anya darzanakAroe tene upadeza kema Apyo nathI? uttara- zrI jinazAsana sarvajJa kathita che. tenI. pratIti mATe jema bIjI aneka vastuo Aje upalabdha che, tema A AyaMbila tapa paNa eka vastu che. kamarUpI rAgane pUrNapaNe jANIne tenA pratikAranA amegha upAya zrI jinazAsanamAM upadezelA che, te tenA praNetAonI sarvajJatA ane sarva darzitAnI nizAnI che. pAMca mahAvratanI sAthe chaThuM rAtri bhojanano tyAga e paNa sAdhu, zrAvako mATe vrata tarIke upadezya che, te bIje nathI. sarvajJatAnuM kAraNa vItarAgatA che ane vItarAgatAne hetu nircathatA che, tethI mumukSu AtmAone dhyeya tarIke vItarAga ane nigraMtha hovA joIe evo upadeza zrI. jainazAstroe bhArapUrvaka Ape che. jaina tava rahasya [ 155 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e upadezane pariNAme Aje paNa vItarAga ane nirgasthanI upAsanA mATe rAtri bhojana tyAga, abhaya padArthone tyAga, AyaMbilane tapa vagere anekAneka vastuo jinamatanA anuyAyIe zraddhApUrvaka AcarI rahyA che. temAM paNa chellA 40 varSanA zrI jaina saMghanA ItihAsamAM zrI navapadajInI ArAdhana nimitte Thera-Thera AyaMbilanI oLIo ane temAMya paNa eka varNana dhAnyanI eALIo tathA alUNI eLIo tathA zrI vardhamAna tapa AyaMbilanI oLIo ane AThama caudasa Adi parvonA divasoe AyaMbilanA vidhipUrvakanA tapanI asAdhAraNa vRddhi thaI rahI che. te nikaTamAM kaI prabhAvI puruSa, atizAyi puruSanA AgamananI vadhAmaNI ApI rahI hoya tema jaNAya che. keTalAka mANase AyaMbilayanI vRddhine nirbaLatAnI nizAnI mAne che, te temanI ghora ajJAnatA samajavAnI che. AyaMbilane tapa bekArInA kAraNe ke bhUkhamarAne lIdhe thAya che ema mAnavuM te paNa teTaluM ja ajJAna sUcaka che. AyaMbila tapanI racanA ja evI che ke saMvega ane vairAgyanI aMze paNa vRddhi thayA vinA temAM mana jaI zakatuM nathI. eTalA mATe jJAnI bhagavatee tapane dukharUpa mAnyuM nathI, paNa jJAna, vairAgya ane saMvegarUpa mAne che. -156 ] jaina tatva rahasya Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhanuM vedanae audyAyika bhAvanA udaya che, jayAre tapanu* sevana e kSAyeApamika bhAvanuM lakSaNa che. duHkha ane tapa vacce A mATA taphAvata che. eka anicchAe AvI paDatuM kaSTa che bIju IcchApUrvaka sevela. dharmAnuSThAna che enA kAi ajJAnanA kAraNe game teTalA upahAsa kare te paNa sakaLa kalyANanu' ane sakaLa magaLanu te kAraNa che. te zAstravacana kadI anyathA thavAnu nathI. bhAvI hitanA athI pratyeka AtmAe AjathI ja - A tapanu' sevana jIvanamAM ApanAvavA jevuM che. zrI vardhamAna tapane mana-vacana-kAyAthI ArAdhavA. mATe jee udyata thayA che, te ja bhaviSyanA vizvanA.. mukuTa thavAnA che. jaina tattva rahasya E [<<157 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA-hasya 500 6 ope (1) dhama kalpavRkSanu mULa (2) AdhyAtmika utthAna (3) vicAra ane AcAra (4) zubha bhAva ciMtana Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BH dharma kalpavRkSanuM mULa parahitaciMtA maitrI - pitA sivAya bIjA badhA nA hitanuM ciMtana karavuM, te maitrI bhAvanA che. pitA sivAya bIjA prANIo mukhyatve cAra prakAranA hoya che. (1) pitAnA upara upakAra karanArA (sauthI cheDA) (2) potAnA sagAvahAlAM (ethI vadhAre) (3) pitAnA paricita (ethI vadhAre) (4) pitAnA aparicita (sauthI vadhAre) je pitAnA upakArIonA hitanI ciMtA karate nathI, te kRtaghna kahevAya che. je pitAnA svajananA hitanI ciMtA karatuM nathI, te kRpaNa kahevAya che. jena tatva rahasya [ 159 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je peAtAnA paricitAnI hitaciMtA karatA nathI, te svAthI kahevAya che. je duniyAnA koIpaNa jIvanI hitaci'tA karatA nathI, te ekalapeTA gaNAya che. khIjAenI hitaci'tArUpa maitrIbhAva jenA aMtaramAM sadA ramaNa kare che. tenAmAM kRtaghnapaNuM', kRpaNapaNuM, svAthI pazu ane ekalapeTApaNu* vagere durguNNAneAnA nAza thavA sAthe kRtajJatA, udAratA, parApakAritA tathA paramArthavRttitA Adi sadguNA pragaTe che. jIva anAdi kALathI jaDanA rAga ane cetananA dveSane vaza che. peAtAnI jAta upara tene eTaluM badhu mamatva hAya che, ke peAtAnI jAtanA sukhanI khAtara kAI paNa prakAranAM pApa karatAM te acakAtA nathI. maitrIbhAva, tene peAtAnI jAta uparanA mamatvane khaseDI paranA sukha mATe paNa ciMtA karanArA banAve che. maitrI bhAva AvyA pahelAM peAtAnI jAtanu ja eka mamatva tenA aMtaramAM haiAvAthI duniyAnA saghaLAM sukha tene peAtAne ja maLeA, evI anaMta tRSNA tenAmAM chUpI rIte rahelI hAya che. paNa duniyAnAM badhAM ja sukheA eka ja AtmAne maLI jAya, evI paristhiti duniyAnI kadI hAtI nathI. tethI maitrIbhAva vinAnA AtmA haMmezAM atyaMta atRpta. ane zAkagrasta ja rahe che, je sukha peAtAne joIe che, 160 ] jaina tattva rahasya Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sukha pitAne nahi maLatAM bIjA koIne paNa maLe tyAre, te tenA pratye IrSAbhAvavALo banI jAya che. A e rIte IrSyA, zeka, atRpti vagere aneka dukhe pitAnI jAta upara ja rAgavALA jIvane sadA satAvyA kare che. te badhA duHkhAthI bacAvanAra-choDAvanAra keI paNa cIja A duniyAmAM hoya, te te eka ja mitrI bhAva che. maitrI bhAvanAthI tene ekalI potAnI jAta uparane rAgabhAva nAza pAme che ane pitA sivAya A duniyAmAM rahelA bIjA anaMta prANuonA hita ane sukhanI ciMtA utpanna thAya che. tethI pitA sivAya bIjA jeTalA pramANamAM sukha meLavatA dekhAya che, tene joIne te, sukhI thanAra prANuo jeTalA ja AnaMdane anubhava kare che. ane potAne maLelA thoDA paNa sukhamAM tRpta rahe che. e AnaMdathI tene IrSAbhAva nAza pAme che ane tRptithI tene zekabhAva nAza pAme che. maitrIbhAva TakAvavAnA upAyo vera ane virodharUpI agnine pragaTAvanAra be vastuo A duniyAmAM che. eka pote karelA bIjAnA aparAdhenI mAphI na yAcavI athavA potAnA ja sukhanI ciMtA karyA karavI ane e sukha khAtara pitA sivAya bIjAne game teTalI pIDA thAya, te paNa tenI ciMtA na karavI, athavA pitA jaina tatva rahasya [ 164 11 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivAya bIjAnA sukhanI mudla ciMtA na karavI ane tenA upara AvelA game teTalAM kaSTAne chatI zaktie nivAraNa karavAmAM bedarakArI batAvavI. A vAtane saraLa rIte nIce mujaba vAkaye!mAM raju karI zakAya. (1) peAtAnA sukhanI ja ciMtA karyA karavI. (2) khIjAnA sukhanI ciMtA jarApaNa na karavI. (3) peAtAnA aparAdhAnI mAphI kadI paNa na yAcavI. (4) khIjAoe karelA aparAdhAnuM mAphI kadI na ApavI. maitrIbhAva TakAvavA mATe ukta cAra prakAranI vRttiAne tyajavI joie. te mATe peAtA sivAya bIjAnA sukhanI ciMtA, peAtAnA sukhanI ciMtA jeTalI ja balke tethI adhika karavI joIe. khIjAe upara AvelA duHkhanu nivAraNa karavA mATe, peAtAnA duHkhanuM nivAraNa karavA karAtA prayatna jeTaleA ja prayatna karavA. peAtAnI thatI bhUleAnI kSamA mAgavA sadA sarvadA tatpara rahevu ane.. bIjAothI thatI bhUleAnI kSamA ApavA sadA tatparatA batAvavI. 162 ] jaina tattva rahasya Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraduHkhanAzinI karUNuM duHkha be prakAranuM che. zArIrika ane mAnasika. zArIrika dukAne dravya-duHkha kahyAM che ane mAnasika dukhene bhAva-duHkha kahyAM che. zArIrika duHkhanuM kAraNa azAtA vedanIya karmano udaya che. mAnasika duHkhanuM kAraNa, mohanIya Adi karmono udaya che. mANasane potAnA duHkhanuM nivAraNa karavA mATe kudaratI lAgaNI hoya ja che. to paNa temAM badhAM duHkhAnuM nivAraNa azakya prAyaH hoya che. tethI koIne kaMI duHkhanI hAjarI tene sadA pajave che ane tenI zaktimAM bhaMga pADe che. tethI akaLAIne mANasa duHkhanuM nivAraNa karavAnA vAstavika upAye choDIne avAstavika upAya ajamAve che. duHkhanuM nivAraNa karavAne vAstavika upAya pitA sivAya bIjAnA duHkhanuM nivAraNa karavA tatpara rahevuM te che. ethI be jAtanA lAbha thAya che. eka te e puruSArtha eTale kALa cAlu rahe che. teTalA kALa sudhI potAnA duHkhanuM vismaraNa thAya che ane bIje te bIjAnAM duHkha dUra karavAnA zubha prayatnathI zubha karma upArjana thAya che. ane tenA pariNAme uttarattara zAti ane sukhanI vRddhi anubhavAya che. jana tava rahasya [ 163 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhInAM prakAra (1) vata mAnamAM duHkhI ane bhaviSyamAM paNa duHkhI. thAya tevA pApamAge ja pravatanArA- (2) vartamAnamAM AhAra, vastra, zayana, Asana, auSadhAdi sAmagrInA abhAve duHkha bhAgavanArA. (3) vata mAnamAM sukhI paNa hiMsAdvi pApakamAM karI te durgatinAM du:kha UbhA karanArA. (4) vartamAnamAM sukhI paNa mithyAtvAdi pApa ka karIne bhAvi duHkhAne utpanna karanArA. A rIte duHkha ane tenA kAraNabhUta pApathI rIkhAtA jIvAne duHkhathI ane pApathI cheADAvavAnI vRtti e karUNA bhAvanA che. du:khInuM duHkha dUra thAe ke na thAo, paNa duHkha? dUra karavAnI bhAvanA ane prayatna karanArane avazya lAbha maLe che. e rItanA prayatnathI nikAcita karmonA udaya na hAya tA duHkha dUra paNa thAya che. dravya duHkheA dUra karavAnA prayatna karatI vakhate paNa te duHkhAnA kAraNabhUta pApa karmAMthI ene macAvavAnu lakSya paNa rahevu joIe. bhAvayAnI bhAvanA vinA je dravya krayA thAya che te zvasvarUpa manavAne badale ghaNI vAra adharma-svarUpa banI jAya che. dravya ane bhAva duHkhAne jainazAstromAM gaNa vibhAgamAM vaheMcyA che. te 124 ] jaina tattva raha Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) AdhyAtmika-zarIra ane mana saMbaMdhI dukhe. (2) Adhibhautika-hiMsaka pazu-paMkhI Adi prANIo taraphathI prApta thatAM duHkhe. (3) Adhidaivika-devatAI upadra. jevA ke dharatIkaMpa, duSkALa, marakI, ativRSTi, agni AdinA upadrathI thatAM duHkhe. uparanA dukhane zrI jinazAsananI rIta mujaba traNa vibhAgamAM samAveza thaI jAya che. (1) mithyAtva kumatanI vAsanA asarvajJa prarUpita kuzAstromAM nirUpaNa karelA siddhAnta upara daDha vizvAsa. (2) avirati-prAraMbhamAM sukhadAyI paNa pariNAme kaDavA evA viSayanA sukhanI tIvra abhilASA. tene maratAM paNa nahi choDavAnA pariNAma. (3) azAtA vedanIya karmanA udaye thatA kSaya, javara bhagaMdara, jalodara koDha Adi bhayaMkara rogonI pIDA. parasukha tRSTi-mRdutA (muditA) pitAthI bIjAne adhika sukhI athavA guNI dekhIne tenA sukha ke guNa upara IrSyA ke asUyAne bhAva na thavA deve paNa harSa dhAraNa karavo- e pramada bhAvanAnuM lakSaNa che. ISya eTale baLatarA ane asUyA eTale bIjAnA guNemAM doSenuM uddabhAvanA pramoda bhAvanAvALo AtmA bIjAne patAthI adhika sukhI yA guNa joIne hRdayamAM baLatuM nathI paNa AnaM -jaina tattva rahasya [ 165 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dita thAya che. tathA teonA sukha ke guNane dUSita karava prayatna karatA nathI-paraMtu AgaLa lAvavAnA prayatna kare che. guNu bahumAnanA prabhAva acitya che. tathA peAtAnA karatAM pArakAnA sukhanI ki`mata ghaNI vadhAre che, e vAta samajAyA vinA sAcI pramAda bhAvanA pragaTI zakatI nathI. guNu bahumAnathI nitya navA-navA guNeAnI prApti thAya che. tethI guNAnA athI guNa ke guNInu* sanmAna ke bahumAna karyA sivAya rahI zakatA nathI. je peAtA sivAya bIjAnA guNNAne jANatA nathI athavA jANavA mATe kALajI dharAvatA nathI athavA jANavAmAM AvyA pachI tenu sanmAna karavAnI bhAvanAvALA thatA ja nathI, tene guNa prApti thavI sabhavita nathI. e ja rIte je bIjA sukhI AtmAnA sukhane jANatA nathI, jANavAnI darakAra darzAvatA nathI athavA jANavAmAM Ave te paNa hRdayathI rAjI thatA nathI, te AtmAne vAstavika sukhanI prApti paNa saMbhavita nathI. guNI AtmAnA bahumAna vinA jema guNunI prApti zakaya nathI, tema sukhI AtmAnA sukhane joine harSita nahi thanAra ke.irSyArUpI agnithI maLanArane paNa sukhanI prApti thatI nathI. 16 sukha e prakAranu` hoya che. eka vaicika ane bIjI' Atmika, jaina tattva raha Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayathI prApta thanArAM sukha, apathya AhArathI thanArI tRpti jevAM che. pariNAme asuMdara che. sva-ane paranAM vaiSayika sukhane joIne saMtuSTa thavuM e sAcI pramAda bhAvanA nathI. sAcI prameda bhAvanA te pariNAme suMdara hita-mita ane pathya AhAranA paribhegathI thanArI cirakAlIna tRpti samAna che. evAM sukha potAne maLe tyAre je svAbhAvika AnaMda thAya che. tevo ja AnaMda paranAM sukhe joIne tha joIe. Atmika sukhonI parAkASTA saMpUrNa mekSa kSayAdithI utpanna thanArA avyAbAdha ane zAzvata sukha svarUpa mekSamAM che. e mokSa sukhane prApta thayelA mahApurUSanA sukhane joIne hRdayamAM ahAda tha eTaluM ja nahi, paNa e mekSa-sukhanA mArge rahelA mahA munivarathI mAMDIne samyaga dRSTi ane mArgAnusArI paryaMtanA jInA guNe ane sukhe joIne harSita thavuM, te paNa prada bhAvanAno mukhya viSaya che. e harSa pragaTa karavAmAM mukhya sAdhana, mana, vacana, ane kAyA che. manathI Adara, vacanathI prazaMsA ane kAyAthI vaMdana-namaskArAdi vaDe pramoda bhAvanA pragaTa thaI zake che. guNa AtmAnI sva-para ubhaya kRta vaMdanAdi pujA jeIne sarve IndriyothI abhivyakta thate harSa jyAre svabhAvasiddha bane tyAre ameda bhAvanA paripUrNa thAya che. jena tava rahasya [ 167 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradoSa prekSaNuM-upekSA de be prakAranA hoya che. eka sAdhya ane bIjA asAdhya. asAdhya doSavALA AtmAone dekhIne svAbhAvika rIte tenA pratye manuSyane roSa pragaTe che. te vakhate upekSA (mAdhyastha) bhAvanAnI khAsa jarura che. upekSA (mAdhyastha) bhAvanA karmanI parataMtratA ane prabaLatAno vicAra karAve che. ane tethI tevA doSagrasta jIvo pratyenA roSa samAvI de che. A mAdhyastha-bhAva jema asAdhya doSavALA prANIo pratye keLavavAne che, tema sukha ApavA mATe sarvathA asamartha evA viSayanA sukhe pratye keLavavAne che. cAra gatimAM vividha prakAranA dukhene anubhavate jIva, kavacita manuSya ane devagatiene viSe sarva Indri ne utsava karAvanArA viSaya-sukhane pAme che, paraMtu te vakhate tenI asAratA ane kSaNa-vinazvaratAne nahi jANanAre jIva tenA bhAgamAM laMpaTa banI jAya che, ane pariNAme anaMta duHkhane bhAgI-adhikArI thAya che. mAdhyastha bhAvanAnA marmane pAmele AtmA te vakhate viSaya-sukhanI asAratA ane kSaNa vinazvaratA Adine jANatA hovAthI, tenA pratye udAsInabhAva dhAraNa karI zake che. ane tethI meTI ApattiothI bacI jAya che. 168 ] jena tatva rahasya Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyastha bhAvanAne bhAvanAro ema jANe che ke duniyAnI kaI paNa vastu sukha-duHkhanI utpAdaka nathI, paraMtu jIvane te vastu upara rahelo rAga-dveSa eja tene sukha duHkhanI bhrAnti karAve che. sukha-duHkhanuM kAraNa anya padArtho nathI paNa mahAdinA vikArathI pitAnA AtmAmAM utpanna thato rAgadveSano pariNAma ja che. padArtho potAnA svarUpamAM rahevAne ja vyavasthita thayelA che, paNa jIva pote ja pitAne svabhAva choDIne rAgadveSarUpI vibhAvamAM paDe che ane tethI sukhI athavA duHkhI thAya che. e rIte sukhane Azraya-padArtho nahi, paNa potAnA AtmAne ja mAnate jJAnI jIva, jagatanA tamAma sacetana ane acetana padArtho upara mAdhyasthabhAva dhAraNa karI zake ane te ja mAdhyastha bhAvanAnI aMtima parAkASTA gaNAya che. anupama A cAra bhAvanAo, mahApurUSone paNa satata abhyAsathI ja prApta thAya che. aneka janmamAM abhyAsa daDha thayA pachI AtmasAt thAya che. kAraNake enI pratipakSI vRttio jIvane anAdikALathI vaLagelI hoya che. krodha, droha, IrSyA ane asUyA Adi vRttio maitrI, prada, karUNA Adi bhAvanAnI pratipakSI vRttio che. ane te anAdi kALathI jIvane vaLagelI hoya che. - jaina tatva rahasya [ 169 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrI bhAvanA daDha thavAthI IrSAbhAva nAza pAme che. pramoda bhAvanA daDha thavAthI asUyApaNuM nAza pAme che. karUNA bhAvanA deDha thavAthI droha bhAva nAza pAme che. mAdhyastha bhAvanA pariNata thavAthI krodha bhAva cAlyA jAya che. cAra gatinA cakramAM phasAIne rIbAtA jIvone temAMthI bahAra kADhIne pAMcamI gatinA anaMta-avyAbAdhA sukhane ApavAnuM asAdhAraNa sAmarthya A cAra bhAvanA mAM che. 170 ] jaina tattva rahasya Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 HD AdhyAtmika utthAne mananI pavitratA ane zAtine AdhAra, bahAranI vastuonI AsaktinI mAtrA anusAra rahe che, jaDa vastunI Asakti jema vadhu, tema mana vadhu malIna ane azAnta. A Asakti ochI na thAya, tyAM sudhI mana caMcaLa rahevAnuM ane jaDa pratyenI Asakti hRdayanI saMkucitatA upara nabhe che. hRdaya vizALa bane, bIjA jIva pratye sahAnubhUtivALuM bane arthAta dayA, prema, vAtsalya, karUNA, audArya, dAkSiNya, kSamA vagere pavitra lAgaNIo tyAM AvIne vase, te e saMkucitatA TaLe. te pachI bahArathI Indriya janya sukha meLavavAnI vRttionAM mojAM manarUpI mahAsAgaramAMthI osaravA mAMDe. che svanA sukha sagavaDane vicAra mALe paDI jAya che. pitAnA eka bALaka pratyenA vAtsalyathI mA, tene jena tatva rahasya [ 171. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe pitAnI sukha-sagavaDane ghaNe mATe bhega ApI -zake che ane e tyAgathI paNa te AnaMda anubhave che. mAtra eka ja vyakti pratyenA premamAM AvuM baLa che, te samasta jIvarAzi pratye prema keLave tenI viSayAsakti Apa meLe meDI paDe, e saheje samajAya evI hakIkata che. cha jIva nikAyanI rakSAnI pariNati AtmAmAM jyAre sthira thAya che, tyAre te AtmAnI citta vRtti, viSayothI ApoApa virAma pAme che. pAMcamA ane chaThThA guNasthAnakanA karmabaMdhanA hetuo upara thoDuM ciMtana karatAM A vAta tarata spaSTa thAya che. pAMcame guNasthAnake karma baMdhanA je hetuo che, temAMthI pAMca kAya, pAMca Indriya ane mananI aviratirUpa agiyAra hetuo TaLI jAya che, tyAre chaThThA guNasthAnakanI sparzanA thaI jAya che. arthAt trasa kAyanI rakSAnI sAthe pAMca sthAvaranI rakSAnI pariNati paNa bhaLe che, tyAre tenI sAthe sAthe badhI ja IndriyonA viSayonI tIvra abhilASA ApoApa khasI jAya che. jagatanA nAnA ke moTA, pAsenA ne dUranA, zatru ke mitra sarva prANIo pratye jyAre haiyAmAM prema uchaLe che, tyAre viSayonI vAsanA ApoA5 niyaMtrita thaI jAya ene nideza ahIM che. vizuddha premanI e zarata che ke jyAM e hoya tyAM vikAra khUba ja ochA hovA joIe. viSaya-vAsanA jyAM 172 ] jaina tatva rahasya Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhu tyAM prema kSINa thaI jaze. viSaya-vAsanA jeTalI ochI, teTale prema vadhu vikasita, vadhu suddha rahI zakaze. jIvanamAM vikAra-vAsanA hoya, te prema sImita, parimita . thaI javAne enI vyApakatA saMkecAI jaze. mA bALaka uparanA premathI pitAnA sukha sagavaDa. jatAM karI zake che, tema jene vizva sAthe saMbaMdha baMdhAya che, tenuM mana pitAnI bhogeSaNa svataH saMkelI le che, Atma dRSTi ughaDI jAya che. je bIjA prANIo pratye karUNudra najare jete thAya che ane e badhAmAM potA. tulya AtmA vilasI rahelo jue che. tenI pratIti. dareka jaNa pitAnA ochA-vadhatA jAta anubhavathI karI. vaLI jIva mAtra pratye prema ane sahAnubhUti bharyo vyavahAra karavAthI ApaNe sahuja nirbhayatA anubhavIe. chIe. jyAre bhayathI cittavRtti caMcaLa rahe che. kahyuM che kebhaya, caMcaLatA heje pariNAmanI. nirbhayatA pragaTavAthI e cAlI jAya che. cittamAM zAnti, svasthatA ane prasannatA vyApI jAya che. aMtaHkaraNanI vizALatA jagADavAno prayoga : te mATe vrata vaDe, niyamo vaDe viSaya, kaSAyanI. pravRttine aMkuzamAM laIne cittavRttione niyaMtrita karavA. jaina tava rahasya [ 173 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAone abhyAsa karavAnI zAstrakAra bhagavaMte mumuzuone bhalAmaNa kare che. | mukhyatve jaDanA AkarSaNane ghaTADavA anityasvAdi bAra bhAvanAo ane pitA sivAyanA jIva jagata pratyenI udAsInatA tathA tene pariNAme janmatA ane nabhatA cittanA dene TALavA mATe mithyAdi cAra bhAvanAo upayogI manAI che. A bhAvanAo vaDe aMtaHkaraNane sadA bhAvita karatA rahevAthI samasta jIvarAzi pratyene sneha-pariNAma sthira thAya che, cittanA maLa dUra thAya che ane tethI temAM uThatA vRttionA taraMge paNa zAnta thaI jAya che. mane jayane abhyAsa karIne yoga sAdhanAnI ucca bhUmikAne varelA kalikAla sarvajJa zrI hemacandra sUrIzvarajI mahArAje, potAnA jAta anubhavathI maitrI, pramAda, karUNuM ane mAdhyastha bhAvanAone dharma dhyAnanA rasAyaNa tarIke varNavI che. temaja biradAvI che. anityAdi bhAvanAonI anuprekSAe paNa vizuddha te ja bane, je te maitryAdi bhAvanAothI upabhraMhita heya. A vyAdi cAra bhAvanAomAM lIna muni, adhyAtmanA nizcayavALa bane che. ane jagatane tenA asala svarUpamAM pichANI viSayomAM aTavAta nathI. A bhAvanAone sArI rIte prayoga karatAM, te muninI maha nidrA uDI jAya che ane tene tattva nizcaya 174] jaina tatva rahasya Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta thAya che. Indriya vijetA te muni jyAre satata A bhAvanAo vaDe vizvane nihALe che, tyAre e muni udAsIna bhAva prApta karI. ahIM ja mukti sukha anubhave che. cittane svastha ane zAna karavA mATe maithyAdi cAra bhAvanAone prayoga e sacoTa upAya che. zrI yogasUtranA praNetA pataMjali munie paNa maitrI muditA, karUNA ane upekSA bhAvane vega sAdhanAmAM gauravabharyuM sthAna ApyuM che. nirmaLa cittane sthira karavAnA upAyomAM temaNe vikala5 svIkAryo che. arthAta bhinna-bhinna prakRtinA sAdhake mATe temanI rUci anusAra citta-sthayanA judA judA upAyone nirdeza temaNe karyo che paraMtu cittanI nirmaLatA mATe mathyAdi bhAvane anivArya gaNyA che. nirmaLa citta sthira thaI zake, asUyAdi doSavALuM citta sthira thaI zakatuM nathI. mithyAdi bhAvanAonA dIrghakALanA satata abhyAsa vaDe citta nirmaLa ane prasanna banI ekAgra thAya che ane temAM AtmajJAnanI gyatA pragaTe che. bauddha sAdhako paNa dhyAnamAM besatAM pUrve cittavRttione zAnta karavA mATe pramoda ane mAdhyasthapUrNa citte maitrI ane karUNA bhAvanAomAM AMdolane vizvanA cAre khuNAmAM, nAnA ke moTA, najIkanA ke dUranA dazya ke adazya jIva gati pratye prasArita kare che, tethI citta jena tatva rahasya [ 175 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta ane sthira thaIne vadhu jAgrata ane samatala bane che-e temane anubhava che. daza yati-dharmomAMnA cethA dharmanI oLakhANa zAstrakAra maharSi A rIte Ape che. zauca be prakAre che. eka bAhya ane bIjo atyaMtara. mAtra pANI vagerethI kAyAne sApha karavI te bAhya ane tyAdi bhAvanAo vaDe cittane zuddha karavuM te atyaMtara: zauca che, Ama citta zuddhi arthe sarvatra maityAdi bhAvanAone. prayoga svIkArAyo che. vastranI zuddhi mATe pANI khapa lAge che, ghaDIyALanA yaMtramAM bharAyelA kacarAne dUra karavA tene peTrolamAM mUkavAmAM Ave che. pravega zALAnA ati nAjuka yaMtrane sApha karavA have azrAvya vinitaraMgono upayoga thAya che, tema manane sApha karavA mATe prema ane karUNA bhAvane upayoga jJAnI bhagavaMte yugathI karatA AvyA che. thAnanI vAta te dUra rahI, navakAravALI gaNatI vakhate paNa citta nirmaLa hevuM jarUrI che. IrSyA, asUyA krodha, roSa ghaNA, tiraskAra, u o asaMteSa vagere cittanA maLe che. cittane nirmaLa rAkhavAtemAM mitrAdi bhAvanAene pravAha satata vahete rahevo joIe. ApaNuM cittamAM IrSyA, asUyA jAge che tene dUra karavA mATe pramAda bhAvanA che. 176 ] jaina tatva rahasya Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhRNA, tiraskAra, asa'tASa jAge che, tene dUra karavA karUNA bhAvanA che. krodha ane rASanI vRttie uThe, tene dUra karavA mATe upekSA bhAvanA che. ane cittamAM vairavRtti ane udvegane dUra karI, tene prasannatAthI bharI devA caitrI bhAvanA che. ApaNu* citta sthira nathI thatuM, kAraNa ke koI e kaMI anyAya-aparAdha karyA ke tarata ApaNe tenA badale levA taiyAra thaI jaIe chIe. ApaNu* citta tenA pratye dveSa ane veranA rUpamAM vahevA mAMDe che. pariNAme te ekAgra rahI zakatu' nathI. karUNAnA jharA sUkAI gayelA haiAvAthI jagatane duHkhamAM taNAtuM jovA chatAM ApaNA cittamAM svanA sukhasagavaDanI vRttio ane ciMtA aTakatI nathI. bIjA ghaNA jIvA karatAM ApaNane ghaNuM vadhAre sukha maLelu' hAvA chatAM tRpti vaLatI nathI. asatISa khasatA nathI. mRdutAnA magaLa srotanI ADe paNa svArtha ane aha'nA kacaro jAmI gayA haiAvAthI bIjAnA guNu, sukha ke utkarSamAM doSa zeAdhI kADhavA mana, talapApaDa, thayA vinA rahI zakatu nathI. tethI khIjAnu thaI zake teTaluM jIrU karavAnA vicAra| cittane cakaDALe caDhAve che. jaina tattva rahasya 12 [ 177 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyanA pApa, bhUla ke aparAdha joIne ApaNA cittamAM rASa ane krodhanA agni bhabhUkI uThe che. irSyA eTale pArakAnA guNa, sukha ke utkRSa sahana na thavA te. asUyA eTale khIjanA guNamAM doSanA ArApa karavA. temAM na hoya tyAMthI bhUla zeAdhavA prayatna karavA ke kalaMka lagADavu te. A avasthA TALyA vinA dhyAnanA prAMgaNamAM praveza karI zakAtA nathI. tethI te dhyAnanA kharA AgaLa paga mUktA mumukSuone kAne A vAta nAkhavA pUrvAcAryAe kahyuM che ke upazama dharI, mana vaza karI, anukrama rUpe varNavuM, 178 ] tajI bhAga anurAga, dharma dhyAna mana lAga... rIjhyAdi cau bhAvanA, dhyAna taNI gata zaiAga, je jJAnI muni zAnta-mana, teha yAnane yAga.... thAvara jaMgama jIva sakhake, ke sukhaduHkhakAra ke hi'saka ke zAnta, viSayI ke dAMta.... 3 jaina tattva rahasya Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nija svabhAva pAmI; sakala sahu pAme sukha ceha, samadaSTi bhavi muni, maitrI bhAvanA eha. rogI, dIna, sazaka, bhaya, vadha, baMdhanathI badhya. "bhUkha, tRSA zramasu naDayA, * zAstra ghAta bhaya rUDha..... maraNa bhaya pIDita bhaNI, rakSAnI mati jeha, abhayadAna mati nirmanI karUNa bhAvanA teha,... darzana, jJAna, cAritra yuta punaH tavalIna samadhAra, jita kaSAya tRSNa rahita, sumati-gupti bhaMDAra.. jinazAsana paribhAvanA, nita nita vadhatI dekhI, mana pramAda pAme adhika, | muditA bhAvana pekhI. nirdaya, para lapaTa, sava bhakSI ati duSTa, suniniMdaka nAstika mati, nija saMgI guNa bhraSTa... jana tatva rahasya [ 179 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ehavA janane sa'ga pazu, rahe madhyatA zAhi, 180 teDu upekSA bhAvanA, kahI jinAgama mAMhI.... 1 peAtAnA saparkamAM AvatA jIva jagatane A cAra vibhAgamAMthI kayA vibhAgamAM sthAna che, enA viveka karI, tadanurUpa bhAva enA pratye vahevaDAvavAnA satata abhyAsa nityanA jIvana kramamAM rAkhavAthI pAtA sivAyanA anya dehadhArIe pratyenI udAsInatA sAdhakanA aMtaHkaraNamAMthI khasI jaze. ane tenA sthAne prANImAtra pratye peAtA--tulya prema sthira thaI jaDa pratyenA prema-Asakti meALI paDIne aMte samULa nAza pAmaze. Ama caitrAdi bhAvanAonA cirakALanA abhyAsa, cittamAM vamaLa pedA karanArA e pravAhA, jaDa pratyenI Asakti ane jIva pratyenI udAsInatA, eka sAthe zamAvI ru che. pariNAme citta aiya sulabha ane sahaja bane che, jaina tattva rahasya Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 vicAra ane AcAra vicAra ane AcAranI sapATIne sarakhI karavA mATe Adarzone nIcA lAvavAnI jarUra nathI. Adarzo UMcA haze to ja AcaraNa ucca thaI zakaze. Adarzo deraDI samAna che, ke je UMce kheMcI zake che. doraDAne khIlo game teTalo UMce haze te paNa je prAmANikapaNe e deraDAne upayoga karAya, te thoDuM ghaNuM te upara caDhAya ja. vicArane AcAramAM mUkavA mATe traNa kakSAmAMthI pasAra thavuM paDe che. (1) vicAranI yogyatAne svIkAra. (2) vicAra viSe pratItipUrNa khAtrI. (3) vicAramAM jIvaMta zraddhA-niSThA jo ApaNe vicAra ane AcAra vaccenuM aMtara ochuM karavuM hoya te je vicAra ApaNe apanAvyo hoya jaina tava rahasya [ 181 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te kharekhara sArA che. sva-para upakAraka che. AtmabaLa prada che ke nahi ? te muddA para vAravAra daDhatApUrvaka ciMtana karavu joIe. temaja e vicAra bAbatamAM vizvApakArI mahApuruSAnu' zu' kahevu che? tenA paNa abhyAsa karavA joIe. vastunI kharIDhI karatI vakhate te sArI che ke kharAba tenI pAkI khAtrI karIe chIe tema vicAra apanAvavA IcchatA hoIe ke apanAvI lIdhA hAya, tA. kharekhara sArA, zreyaskara che ke nahi tenI badhI rIte cakAsaNI karavAthI nabaLA hAya tA cheADI devAnI buddhi thAya che ane sArA hoya che tA kharAkhara grahaNa karavAnI buddhi thAya che. A thai vicAranI cAgyatAnA svIkAra karavAnI spaSTa bhUmikA racavAnI vAta. A bhUmikA racAyA pachI saddavicAramAM pAkI niSThA jAge che. A niSThAnuM baLa savicArane AcAramAM pariNata kare che. vicAra sArA hAya paNa vana taddanurUpa na hoya tene vicAra ane AcAra vaccenu aMtara kahe che. Avu aMtara-dUrIpaNuM dUra karavAmAM vicAramAM rahelI sthapAyelI dRDha niSThAM agatyanA bhAga bhajave che. ApaNe sahajapaNe vicArIzuM' teA ghaNI vAra ApaNane ApaNA vicAra ane AcAra vaccenu aMtara navAI pamADanArU' ane zarama upajAvanArU' lAgaze. tenA a 182 ] jaina tattva rahasya Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e thAya che ke ApaNe ja ApaNA vicAra temaja tAnnurUpa AcArane pUrA vaphAdAra nathI. pahelI kakSAmAM mAtra buddhi vicArane grahaNa kare che. buddhinI sAthe lAgaNI vRttie ane mUlyAMkanA tadrupa thAya che tyAre bIjI ane trIjI kakSA Ave che. jyAre pahelI kakSAmAM hAIe tyAre ApaNe mAtra vicAra karIne sASa mAnIe chIe, paNa AcaraNanA abhAva khaTakatA nathI. mIjI kakSAmAM ApaNane AcaraNanA abhAva khaTakavA mAMDe che ane AcaraNa tarapha prere che. trIjI kakSAmAM ApaNA vicArane ApaNe utsAhathI, mana-vacana-kAyAyI temaja dhanathI AcaraNamAM mUkIe chIe. mAnyatA ane AcaraNamAM bheda lAge tyAre AcaraNa e mAnyatAnI kaseATI che, ema mAnavuM joIe e mAnyatA mATe ApaNe samaya, zakti ane dhananA keTaleA bhega ApavA taiyAra chIe ? tenA upara ja ApaNI zraddhAnu mApa che. mAnyatA khAtara zarIra suddhAMnuM balidAna Apavu. paDatu hAya te paNa Apavu', e mAnyatA paranI kharI zraddhAne sUcave che. zraddAnuM maLa zraddhAnA abhAve mAtra jJAna takalAdI ane ahIna anI jAya che zraddhA vinA mAtra dRSTi ke jJAna upacaiAgI thaI zakatAM nathI. jaina tattva rahasya [ 183 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSa mAre, agni bALe, tema pApa duHkha Ape evuM jJAna thavA chatAM, sacoTa zraddhAnA abhAve viSa ane agninI jema pApathI pAchA pharAtuM nathI. - sat pravRttimAM daDhatA lAvavA mATe sAcI zraddhAnA baLanI jarUra che jJAna ane vivekane saphaLa banAvanAra eka zraddhA ja che. je jJAna ane viveka jIvanamAM upayogI na thAya, te jJAna ane viveka upara paripUrNa zraddhA pragaTI nathI, ema ja sAbIta thAya che. jJAna ane viveka karatAM paNa zraddhAnI agatyatA keTalI vadhAre che te AthI spaSTa thaze. evI zraddhA yathArya vaktAnA vizvAsathI Ave che. zraddhAvAna puruSanA saMsargathI Ave che, zraddhAsaMpanna puruSonAM caritro sAMbhaLavAthI paNa Ave che. zraddhA, sudaDhatA, ekaniSThA, paripUrNa nizcaLatA-teja sAcuM ane zaMkA vinAnuM je zrI jinezvaradee prarUpyuM che-ItyAdi bhAvanA-zraddhAne dharmajIvanane pAco mAnavAthI viveka-parIkSA ke kaseTIe badhuM uDI jatuM nathI. kharI vAta te e che ke viveka ane parIkSA vinA kharI zraddhA saMbhavatI nathI. zraddhA mANasamAM dharya, sAhasa ane baLa pragaTAve che. vastu mAtranI parIkSA karI, temAM je sAcuM suvarNa siddha thAya tene kathIranI mAphaka pheMkI na do. vArasAmAM maLela zraddhA e aNamela dhana che, ema mAne ane parIkSA vaDe ene sthira ane saMgIna banAve. tema nahi thAya 184 ] jaina tatva rahayA Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te te nANuM pAse hovA chatAM bhIDa vakhate kAma nahi Ave. Atma svarUpa viSe jene pAkI zraddhA che, akhaMDa niSThA che, tene traNa bhuvananuM rAjya maLe te paNa ema mAne ke e rAjya mArUM nathI, paNa kamajanita che. tethI lAbha hAni prasaMge te tIvra harSa--zoka nahi kare. azvarya ke Aphata vacce paNa te samatola rahI zakaze. hAra-jIta ke niMdA, prazaMsA tene nirAza ke nirUtsAha nahi banAvI zake. eTalA mATe ja kahyuM che ke samyadaSTi jIva saMsAramAM rahe te paNa saMsArathI lepate nathI. samakitI AtmA saMsAramAM rahe paNe rame nahi. e zraddhAnuM ja baLa che. "huM nizcayathI AtmA svarUpa-chuM,' evI akhaMDa zraddhAvALAne sarva keI potAnA AtmAnA ja aMza dekhAvA lAge che arthAt pitAnA AtmAnA svarUpa jevuM ja bIjAnA AtmAnuM svarUpa tene bhAse che. tethI tenA dilarUpI dariyAmAM vizvamaitrInA mojA uchaLavA lAge che. tethI sarva jIvo pratye matrI, prameha, karUNA ane mAdhyastha bharyo vyavahAra karavA lAge che. AtmasvarUpanI sAcI zraddhAnuM A phaLa che. jema AtmAnI tema karmanI AtmA sAthe karmanA saMbaMdhanI, te saMbaMdhanA hetuo vagerenI zraddhA-zAstra vacanathI, buddhinI sUkSama vicAraNAthI ane anubhava jJAnathI jema-jema deDha thatI jAya che, tema tema jIvana saMpatti samaye kusumathI paNa kamaLa ane vipatti samaye vajathI paNa kaThera banI jAya che. zraddhAnuM ja A baLa ane phaLa che. ena tava rahasya [ 185 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhabhAva ciMtana koI paNa prANI pApa na karo! kaI paNa prANa duHkhI na thAo ! prANI mAtra mokSane pAmo !" A prakAranI matine zAstrakAro maitrI kahe che. A jagatamAM IcachA kone chetI nathI? saMsArI jIva mAtranA hRdayamAM kaIne kaI prakAranI IcchA hoya che. paraMtu te badhI IcchAone saravALe karavAmAM Ave te te mAtra be prakAranI IcchAomAM samAI jAya che. ane te e ke "mane duHkha na thAo, ane huM ja sukhI thAuM.' A jAtanI IcchA jIva mAtranA hRdayamAM satata rahyA kare che. bIjI badhI IcchAonA mULamAM paNa A be IcchAo rahelI hoya che. ane te kadI pUrNa thatI nathI e paNa eka nirvivAda hakIkata che. e kAraNe zAstrakArone e siddhAnta nakkI karavo paDaze 186] jena tava rahasya. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke- IcchA eja dukha che. ane IcchAne abhAva eja sukha che. AhAranI agya icchAmAMthI mukta thavA mATe zAstrakAroe tapa-dharma upade che. arthanI ane kAmanI agya IcchAmAMthI kramazaH mukti meLavavA mATe zAstrakAroe dAna ane zIladharmane upadeza Apyo che. jema artha, kAma ane AhAradinI ayogya IcchAo jIvanA dukhanI vRddhinuM ane sukhanI hAninuM kArya che. tema tethI paNa adhika sukha-hAni ane duHkha vRddhinuM kArya, jIvane eka cothA prakAranI IcchAnA prabhAve thaI rahyuM che. te IcchA e che ke mane ja sukha maLe ane mAruM duHkha TaLo. A IcchA sauthI vadhAre kaniSTa keTinI che ane te kAraNe sauthI vadhAre paDAkAraka che. chatAM te vAtanuM jJAna, ghaNA cheDAne ja che. A kaniSTa prakAranI IcchA ane temAMthI janmatI. kilaSTa koTinAM adhyavasAyane pratikAra hajAronA paNa dAnathI, lA varSonA zIlathI ke koTi jajonA paNa tapathI thaI zakato nathI. . jena tatva rahasya [ 187. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna, zIla, tapa vaDe pariSaha, maithuna ane AhA- rAdi saMjJAonA jorathI thatI vividha prakAranI mAnasika tathA zArIrika bAdhAothI ane pIDAothI avazya bacI javAya che, paraMtu te badhI bAdhAo ane pIDAonA - saravALA karatAM "mane ekalAne ja sukha thAo ane mArA ekalAnuM ja duHkha TaLe" e jAtanI ayogya aghaTita azakya IrachA vaDe thatI mAnasika ane zArIrika pIDAonA saravALAne keI avadhi ja nathI. zAstrakAroe ukta azakaya IcchAne pUrNa karavAnA azakaya manerathanA anaMta kaSTathI ugarI javA mATe je mArga ciLe che, je upAya batAvyo che, te mAga ke upAya kaI pUrNa puruSane ja sadagurUnI puNyakRpAthI lAdhe che. bIjAone te upAyanI gaMdha paNa prApta thatI nathI. A upAyanI prApti thavAmAM ke na thavAmAM jIvanI Asana-siddhitA ke anAsannasiddhitA ja mukhya bhAga - bhajave che. upAya taddana saraLa che ane teno bAdha thavo paNa sulabha che. chatAM pratyakSa anubhava ema kahe che ke te tarapha lakSya keI virala AtmAnuM ja jAya che. athavA keI virala AtmA ja te upAya upara pUrNa vizvAsa sthApI, tene pitAnA jIvanamAM utAravA kaTibaddha thAya che. te mAga yA upAya A lekhanA prAraMbha TAMkavAmAM 188 ] jena tatva rahasya Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyA te ja che, eTale ke hu" nA sthAne sava"ne sthApavA, hu' ja sukhI thAunI icchA karavAne badale 'sarva sukhI thAA' evI zubha bhAvanA bhAvavI. mAkSa paNa saM jIvAne maLeA evI bhAvanA vaDe cittane vAsita karavu. ' sanA zubhanI bhAvanAmAM svanu zubha samAI jAya . che, jyAre huM ekalA sukhI thAu' e icchAmAM svAtmAnuM, hita sadhAtuM nathI. jaina tattva rahasya [ t& Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra-rahasya (1) mananAM taraMge (2) vANIne saMyama che (3) zAnti . (4) vinaya (5) mumukSune prazna (6) sAcI sevA (7) lajajAnI maryAdA (8) dharmanI pratIti mitI (9) ciMtA nyAya sapatra vaibhava Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mananA taraMga manane bhAgye ja koI upamA ApI zakAya, evuM te vicitra ane anekhuM che. chatAM ApavAnI hoya, te vadhumAM vadhu baMdha besatI upamA pANInI che. mana pANI jevuM che. pANane AkAra ke raMga nathI. tene je vAsaNamAM reDo te AkAra te dhAraNa kare che ane temAM je raMga nAMkhe, tevA raMganuM te bane che. je tene vahevA daIe, te te DhALa tarapha vahevA lAge che, ane ekaja jagyAe bAMdhI rAkhIe, te te baMdhiyAra banI jAya che. pANI caMcaLa che ane temAM patthara nAMkhIe te tarata taraMgo sarjAya che. temAM addabhuta zakti che tethI game tevA khaDakene paNa ghasI nAkhe che. eja rIte manane paNa kaI rUpa ke raMga nathI. je vastumAM te parevAya che, temAM tanmaya thaI jAya che. je jina tatva rahasya [ 191 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayano saMga tene lAge che, te raMga tene thaI jAya che. ene phAve tema karavA daIe te te adhama mArgomAM jhaTa DhaLI paDe che ane nIce paTakAya che. je tene gedhI rAkhIe, to te maMda ane mAMdu paDI jAya che. bAhya viSaye tenI sAthe athaDAtAM temAM vRttionA taraMga uThe che. mananI zaktio addabhuta che, je tene yathAsthAne kendrita karI zakAya che te tenI zaktione hitakara anubhava thAya che. pANIne nizcita mArge vahevaDAvA mATe pALo bAMdhIe. chIe, tevI ja pALe ApaNe mAnasika pravAhane vahevaDAvavA mATe bAMdhavI joIe. te pALo eTale niyama ane AcAra praNAlikAo. ApaNA vicAro, bhAve, ka95nAo ane samajaNa. kSaNe-kSaNe badalAtA rahe che. ApaNe tenA para bharoso rAkhIne vartavA lAgIe te cokkasa kaI lakSyane sAdhI. na ja zakIe. ghaNIvAra viSayanA vamaLamAM aTavAyelA mananA Avege eTalA joradAra hoya che ke varSo sudhI daDhIbhUta karelI, saMyamanI pALene te Avego teDI nAkhe che. je ApaNe manane sanmArge laI javuM hoya te, capaLa ane taraMgI manane keI niyamonI, keI AcAronI pALomAM vahevaDAvavuM paDaze. keIne keI vidhi-niSedha. aMgIkAra karavA paDaze. pachI te dharmazAstronA cidhelA. hoya ke mahApuruSonA varNavelA hoya. 192 ] jaina tatva rahasya Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka mANasA sArA vicAra karI zake che paNa eTalA mAtrathI mana yathArtha paNe keLavAyeluM gaNI zakAya nahi. mana sArA vicArA karI zake eTaluM ja khasa nathI. e kharAba vicAra na karI zake teTalI hada sudhI tene keLavavu' joIe. satata sadAcAramaya jIvana sivAya e sabhavita nathI. vrata ane niyamA, AcAra praNAlikAe e madhananI divAlA nathI, paraMtu rakSaNa karanArI killeba"dhI che, sadAcAra vinAnA sArA vicArAthI kAMI sarjana thavAtuM nathI. kevaLa annanA vicAreA karavAthI peTa gheADu' ja bharAya che? keTalAka mAne che ke "ApaNA hetu sArA hoya, pachI vidhi ane AcArAnI jALa zA mATe? niyamA ApaNA mATe che. ApaNe niyameA mATe nathI. manathI sudharyAM eTale basa. mahAra batAvavAnI zI jarUra che? ApaNane koI para dayA AvI ke kAi pratye prIti jAgI tenuM pradarzana karavAnI zI jarUra che? AcAranA dhArmika cAkaDhAomAM sapaDAyelA veThIA thA mATe banavuM ? " AvI dalIla karanArAone mananA taraMgIpaNAnI ane tenA bhayakara AvegeAnI pUrI samaja AvI nathI. AvI *lIlA pAchaLa ghaNIvAra atyaMta AtmavaMcanA paNa hAya che. mananA bhAvA pragaTa thAya che, tyAre ja tenuM kharU svarUpa samajAya che. AcArA eja mananI sAcI lagAma che, vicArA kadI nahi. jaina tattva rahasya 13 [ 193 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 vANInA sacama eka mahApurUSe kahyu` che ke mArI jIMdagImAM mauna rahevAnA pazcAtApa mane kaDhI thayA nathI, jyAre bAlyA bAda anekavAra pazcAtApa thayAnA anubhava che. mATe dareka mANase sAMbhaLavA mATe utAvaLA thavu ane kheAlavA mATe dhImA thavuM. arthAt sAMbhaLavuM ghaNuM paNa khelavu' echu. temaja muddAsara. agninA eka nAnA taNakheA paNa ghaNI vastuonA nAza karI zake che tema vANInA saMyamanA abhAve jIva paNa ghaNI mATI azAMtinI Aga phelAvI de che. pUrNa mAnavI te che ke jeNe zabda dvArA kAIne paNa duHkha ApyuM nathI. jeNe peAtAnA sukhanI rakSA karI che, teNe peAtAnA jIvananI rakSA karI che. mATe vANInu' vAravAra nirIkSaNa karI ke temAMthI kAI phAlatu zabdo tA nIkaLatA nathI ne ? 194 ] jaina tattva rahasya Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAnA guNa doSenI carcAmAM je pitAne samaya pasAra kare che, te samayane barabAda karanAro che, kAraNa ke teTalo vakhata teNe pitAnA AtmAne ke paramAtmAne vicAra karyo nahi. khAlI carcAmAM samaya pasAra kare te paDachAyA sAme yuddha khelavA samAna che. pANI vAvavAthI mAkhaNa nathI maLatuM, paNa samaya ane zakti barabAda thAya che, tema paga-mAthA vagaranA muddAonI carcA karavAthI sAra nathI sAMpaDate, paNa samaya ane zakti barabAda thAya che temaja aMdaroaMdara kaTatA -Adi saMkaleza UbhA thAya che. jeo ajJAna che, teo je cUpa rahe te ghaNuM jhaghaDA ApoApa zamI jAya. kevaLa vAdavivAdathI bIjAnI bhUla tame ene nahi samajAvI zake paraMtu paraspara vaccenuM aMtara vadhAraze. madhamAkhI jyAM sudhI phUlanA uparanA bhAga para phare che, ane tenI aMdaranI mIThAza sudhI pahoMcatI nathI. tyAM sudhI ja guMjArava kare che, paNa jevI te phUlanI aMdaranA bhAgamAM pese che ke tarata zAnta thaIne tenA rasane pIe che. te ja rIte jyAM sudhI mANasa tarka ane vivAda kare che, tyAM sudhI tene sAcI zraddhAnA amRtane AsvAda jena tatva rahasya [ 195 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAkhyA nathI e nakkI thAya che. te svAda jayAre te cAkhe che, tyAre te zAMta thaI jAya che. khAlI ghaDAmAM reDeluM pANI AvAja kare che, paNa ghaDA bharAI gayA pachI avAja baMdha thaI jAya che tema jyAM sudhI mANasane Atmadarzana thayu* nathI, tyAM sudhI te vyatha vivAdo ane carcAo kare che paNa jyAre te Atma sAkSAtkAra anubhave che. tyAre zAnta-svastha manI jAya che. nahi nAthelA jaLarAzi jeTaleA vinAsa vere che. tenAthI adhika vinAza vANInA asayama vere che, mATe ApaNe samajI vicArI jarUra pUratuM ja kheAlavu... joie ane te paNa kaTutA Adi doSA vagara khelavu' joI e ke jevI sva-parane jarA paNa kheda na thAya. IL 196 ] jaina tattva rahasyama Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnita pratikULa paristhitimAM paNa zAnti kema jaLavAya? A prazna ghaNuM mahattvanuM che. saMsAra che tyAM sudhI anukULa ane pratikULa ubhaya prakAranA prasaMge UbhA thavAnA ja. pratikULa prasaMge pratikULa lAgavA chatAM akaLAyA sivAya, ApaNe tene vadhAvI levA joIe. pratikULatAthI akaLAI javAthI sAnukULatA sAMpaDatI nathI, paNa pratikULatA vadhu gherI bane che. pratikULa paristhitimAM ja ApaNe kyAM chIe ? kevA satvazIla chIe? kevA sahanazIla chIe? tenI pAkI jANakArI maLe che pratikULatAne dhakako ApaNane aMtarmukha paNa banAve che. ane kaMIka AtmabhAna paNa karAve che. anukULa paristhiti hoya tyAM sudhI ApaNAmAM sAcuM jJAna keTaluM utpanna thayuM che? tenI khabara paDatI nathI. jena tatva rahasya [ 197 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukULa paristhitimAM lagabhaga jaDa jevA rahIe chIe. ApaNane ema lAgatuM hoya che ke sAcI zAti maLI cUkI che.. te paNa pratikULa paristhiti AvatAM veMta ja ApaNe bhrama bhAMgI jAya che. ApaNane kharekhara zAnti maLI. heta te, pratikULa saMyogomAM paNa te barAbara TakI rahevI joIe. pratikULa saMgomAM ApaNuM zAntine bhaMga thAya, te jANavuM ke ApaNane kharekharI zAti maLI nathI. mANasa sukha-zAMti meLavavA mATe ja jIvato hoya che. tethI pratikULa paristhiti UbhI thatAM ja tenI zaktine bhaMga thAya che, paraMtu temAM kheda pAmavA jevuM nathI ja. ethI te ulaTuM pratikULa paristhitie ApaNA upara eka prakAre ghaNe upakAra karyo gaNAya. je pratikULa paristhiti na Avata, te zAti meLavavA mATeno upAya zodhavAnuM mana na thAta, prayatna karavAne utsAha pedA na thAta. tethI pratikULa paristhitine prasaMga, jyAre Ave tyAre tene vadhAvI levuM joIe. zAnti-azAtine anubhava kyAM thAya che? zAnti-azAtine anubhava ApaNA manamAM ja thAya che. eTale pahelAM e tapAsavuM joIe ke zAnita-- azAtine khare AdhAra keNa che? zAnti-azAtine khare AdhAra, je bAhya paristhiti mAnIe, te ApaNe akhaMDa zAtine anubhava 198 ] jaina tatva rahasya. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadI paNa na karI zakIe, kAraNa ke bAhya paristhiti upara ApaNe saMpUrNa kAbu heta nathI. eTale haMmezAM e ja anubhava rahevAne ke anukULa paristhiti Ave tyAre zAnti ane pratikULa paristhiti Ave tyAre azAnti. zAnti e nirapekSa vastu nahi, paNa bAhya pari. sthitine sApekSa (AdhIna) heya, te kaIne kadI akhaMDa zAti maLI zake nahi. paraMtu vicAra karatAM vastusthiti evI nathI. zAnti e nirapekSa vastu che. ane nirapekSa vastu hevI joIe. game tevI pratikULa paristhitimAM paNa akhaMDa zAti jALavI zakAya e siddha vAta che. te have pAcho e savAla thaze ke AvI nirapekSa zAnita mANasa kevI rIte meLavI zake? mANasanuM jIvana deha ane AtmA baMnenI vacce UbhuM che. AtmAne AdhAra karyo tyAre zAti ane dehane AdhAra karyo tyAre azAnti. ApaNe tene AdhAra laIne jIvIe chIe, te vicAra upara ja zAnti-azAntine vicAra nirbhara che. jyAre jyAre ApaNe dehanA AdhAre jIvatA hoIe chIe, tyAre tyAre ApaNe azAtine anubhava karatA hAIe chIe. dehanA AdhAre jIvavuM eTale khAvAmAM, pIvAmAM, jena tatva rahasya [ 199 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavAmAM, cAlavAmAM, jovAmAM, sAMbhaLavAmAM, asaMyamIpaNe jIvavuM. ahiMsA, satya, bahAcarya AdinA pAlanamAM zithila banavuM. jyAre AtmAnA AdhAre jIvavAno nizcaya karIe chIe eTale ke saMyamI jIvana jIvavAne daDha saMkalpa karIne te mujaba kaSTa veThIne paNuM jIvana jIvIe, tyAre- tyAre zAtine anubhava karIe. zAti e AtmAne guNa ane AtmAnuM potAnuM svarUpa hovAnA lIdhe AtmAne AdhAre jIvana jIvanArane zAnitane ja anubhava thayA kare che. AtmAnA AdhAre jIvana jIvavuM eTale zuM? je mANasa AtmAnA AdhAre jIvana jIvavAne prayAsa karate heya, tene dhyAnamAM sRSTinuM mithyApaNuM, asArapaNuM, kSaNabhaMgura paNuM AveluM hovuM ja joIe. tenA cittamAM sRSTi viSe vairAgyanA ja vicAro satata cAlyA karatA hoya. bhale pachI bahArathI e prArabdhanA saMbaMdhathI AvI paDela ucita kAryamAM rakta rahetA hoya te paNa AtmAnI AgaLa dehanI samagra sRSTinI kiMmata tene mana zunya heya. sRSTimAM game tevA ane game teTalA parivartane thayA karatAM hoya tenI tenA dila para asara na hoya. pitAnI zAtine e kadI paNa cUke nahi. e pite hamezAM ema ja vicAre ke "mArUM 200 ] jaina tava rahasya Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpa zuM? deha ke AtmA ? je mAruM svarUpa AtmA hoya, ane deha na hoya, te huM zAnti kevI rIte gUmAvuM? kemake zAti mAruM svarUpa che. agninuM svarUpa ja utA ane prakAza che. e agni usNutA ane prakAza khue, te pachI agni rahyo ja kayAM ? te ja rIte mArUM svarUpa je zAnita che, tene je huM beu, te e mane pitAne beyA barAbara che. huM pote khavAI gayo chuM, evo anubhava ApaNane kayAreya paNa thatuM nathI. haMmezAM ApaNane ApaNe havA paNAne ja akhaMDa anubhava thAya che. nidrAmAM paNa ApaNe jene "huM" tarIke saMbodhIe chIe. te te jAgate ja hoya che. kemake game tevI gADha nidrA paNa pUrI thatAMnI sAthe ja ApaNe kahIe chIe ke mane Aje gADha nidrA AvelI. je ApaNe te vakhate hAjara na hoIe te gADha nidrAne anubhava keNe karyo? ethI siddha thAya che ke gADha nidrAmAM paNa sAkSIrUpe "huM pote ja hato. evo je "huM" eTale AtmA, te azAnta thAya e padArtha ja kayAM che ? - AtmAnA AdhAre jIvanAra mANasanA hRdayamAM AvA vicAro barAbara jAmIne ghaTTa thaI gayelA hoya che. tethI jena tava rahasya [ 201 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te hamezAM zAntinA ja anubhava karatA hAya che. ApaNe AtmAnA AdhAre jIvavAnA nizcayapUrva ka prayAsa karIzu. tA ApaNane paNa zAntinA ja anubhava thaze, emAM lavaleza zakA nathI. vicAra ane AcAra AvI anupama zAntinA anubhava ka2vA mATe vicAra ane AcAra vacce sumeLa rAkhavAnA prayAsa karavA joie. vicAra ane AcAra vacce aMtara rahetA paNa zAntinA akhaMDa anubhava na thaI zake. ghaNA mANasAnA manamAM UcA vicAro AvatA hAya che. paNa tevA vicAronI sAthe sumeLa rAkhanArU AcaraNu temanA jIvanamAM nathI hAtuM. vicAra ane AcAra vaccenI A visa'vAdritA anukULa paristhiti hAya che tyAM sudhI tevA mANasane akharatI nathI paNa pratikULa paristhiti AvI paDatAM ja te akaLAI jAya che, tenI zAnti DaheALAI jAya che. vicAra ane AcAra vacce jeAne sumeLa hoya che, teonI zAntinA bhaMga nathI thatA, tethI jIvanamAM sauthI agatyanI vastu vicAranI sAthe AcAranA sumeLanI che. 202 ] jaina tattva rahasya Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya vinaya AtmAne guNa che. je AThe prakAranA karmone dUra karI paramapada prApta karAve che. tethI tene sarva guNenuM mULa kahyo che. vinaya guNane virodhI mAna kaSAya nAmano doSa che. je manuSyane sAmAnyataH ati priya che. paNa pariNAme. mahA duHkhadAyI che. abhimAnI mANasa pitAnA gurUjanane vinaya karI. zakato nathI. mAna-sanmAnanI prApti mATe guNAnurAgI banavuM. e sAce guNAnurAga nathI. ahakArI mANasa vAraMvAra maryAdAno bhaMga karI unmArge gamana kare che. gajA uparAMtanuM kAma mAna mATe. aMgIkAra kare che, paNa aMte khalanA pAmI mAna bhraSTathaI mahA duHkhI bane che. jena tatva rahasya [ 203. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAvaNa ane jarAsa`gha mAnane AdhIna thaI nAza bAhubalI munipaNu dhAraNa karI, saM soMga pari tyAgI thaI ekAMta kAusagga-dhyAne rahyA, paNa mAna kaSAyathI kevaLajJAna aTakayuM, je brAhmI ane sudarI nAmanA sAdhvIjIonA kheAdhathI mAna tyajI, vinaya guNu dhAraNa karatAM pragaTa thayuM. pAmyA. zreNika mahArAjAne ca'DALa pAsethI vidyA letAM, tenA vinaya na karavAthI vidyA prApta na thaI. pachI abhayakumAranI salAhathI vinaya karatAM (caDALane si'hAsana besADatAM ane peAte jamIna upara besI hAtha joDatAM prApta thaI. tAtparya ke vinayathI ja tattva siddhi che. kahyuM che ke vinayathI ja jJAna prApta thAya che. jJAnathI darzana prApta thAya che. darzInathI cAritra prApta thAya che ane cAritrathI mAkSa prApta thAya che, mAkSa prApta thatAM ana ta avyAbAdha sukha prApta thAya che. vinaya ja jinazAsananuM mULa che. mATe saoNMcamIe vinita thavu joIe, kAraNa ke vinaya hInamAM dharma hotA nathI. ane AvatA nathI. darzIna, jJAna, cAritra, tapa ane aupacArika-ema mAkSanA athe pAMca prakAranA vinaya che. 204 ] jaina tattva rahasya Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyAdi padArthanI zraddhA karavI e ina-vinaya che.. tenuM jJAna meLavavu e jJAnavinaya che. e jJAna vinayAnusAra samyak kriyA karavI e cAritra vinaya che ane samyak tapa karavuM... e tapa vinaya che. pratiyeAgarUpa, yu*janarUpa ane anAzatanArUpa ema aupacArika vinayanA paNa e prakAra che. pratirUpa vinaya kAyika, vAcika ane mAnasika ema traNa prakAre che, jenA anukrame 8-4-2 prakAza che. kAyika vinayanA (1) abhyutthAna (guNInI sAme javuM) (2) aMjali (eTale sAme hAtha joDIne ubhA rahevu), (3) Asana-pradAna (4) abhigraha (temanI vastu ThekANe mUkavI), (5) kRti krama (vaMdana karavuM te) (6) zuzruSA (AjJA sAMbhaLavA taiyAra rahevu), (7) anugamana (temanI pAchaLa javuM te) (8) sa'sAdhana (pagaca'pI karavI te). hitakArI, mita, madhura ane anupati bAlavu e. cAra bheda vAcika vinayanA che. akuzaLa mananA virodha bhU'Du nahi ciMtavavu' ane kuzaLamananI udIratA e bheda mAnasika vinayanA che. pratirUpa vinaya paranI anuvRttimaya che. keLIne apratirUpa vinaya hAya che. anAzatanA vinayanA mAyana bheda hoya che. jaina tattva rahasya [ 20. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tIrthaMkara paramAtmA, siddha bhagavaMta, kula, gaNa, saMgha, kriyA, dharma, jJAna, jJAnI, AcArya, sthavira, upAadhyAya ane gaNie tenI AzAtanAthI dUra rahevuM, bhakti karavI, bahumAna karavuM temaja prazaMsA karavI ema cAra prakAre tera bhedane guNatAM bAvana prakAra thAya che. vinayanuM svarUpa, tenA bheda ane phaLa vagere samajavA jevAM che. vinaya avinayamAM pravRtti, nivRtti mATe tenAM phaLa prathama jANavA te Avazyaka che. vinayathI sUtra grahaNa karavAmAM Ave to ja abhisita phaLa Ape anyathA viparIta phaLa Ape. A lekanA turacha kAryonI sAdhaka vidyA paNa zreNikanI mAphaka hIna - jAtinA paNa gurUne vinaya karAve che. te samasta manavAMchita ApavA samartha jinabhASita vidyAnA dAtAra gurUne vinaya sAcavavAmAM mANasa zI rIte vimukha rahe? vinayathI zIkheluM zAstra, kadAca pramAdathI bhUlI javAya te te parabhave turata upasthita thAya che ane mAsatuSa muninI jema kevaLajJAna pamADe che. vinaya dharmanuM mULa che, te paNa bahumAna pUrvakane vinaya mATe bahumAnathI ekati kalyANa che. ema kahI zakAya. samRddhizALI kusumapura nagaramAM dhanada nAmane rAjA rAjya karatuM hatuM. tene padmAvatI nAmanI rANI hatI, 206 ] jaina tatva rahasya Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanatilaka nAmane putra hate tenAmAM vinaya guNa anupama hate. eka vakhata ratna sthaLa nagaranA rAja amaracaMdranA pradhAne dhanada rAjAnI sabhAmAM AvI, rAjAne praNAma karIne vinaMtI karI ke, amArA rAjanI yazomatI nAmanI rUpaguNavAna putrI, ApanA putranA uttama guNe sAMbhaLI tenA pratye anurAgavALI banI mahA kaSTa divase pasAra kare che. tenA lagna ApanA suputra sAthe karavA mATe rAjAe mane mekalyo che. te A prArthanA svIkArI ApanA suputrane pANigrahaNa karavA mATe mArI sAthe mokale. rAjAe pradhAnane satkArI, sArA divase maMtrI ane sAmaMta vagere sAthe putrane mokalyo. te rastAmAM siddhapura nagaranI bahAra rathamAM muccha pAmI. AMkhe baMdha karI, DhaLI paDayo. maMtrI vageree tene belavavAnA ghaNA prayatna karyA, paNa belI zakyo nahi, tevAmAM tyAM eka kevaLI bhagavaMtane dezanA ApatA sAMbhaLI. maMtrIe temanI pAse jaI kumAra saMbaMdhI pUchayuM. . kevaLI bhagavate jaNAvyuM ke dhAtakI khaMDanA bhAratamAM bhuvanAgAra puramAM sagacchasUri padhAryA, te gacchamAM eka vAsava nAme sAdhu hatuM. je avinIta ane kilaSTa manavALo hate. ekadA gurUe tene kahyuM. vatsa! tuM vinaya kara, tenAthI ja kalyANa thAya che. na tattva rahasya [ 207. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sAMbhaLI vAsana muni prabaLa pavananA cege dAvAnaLa jora pakaDe tema sarSanI mAphaka krUra banIne krodhathI dhagadhagate vadhu ugra banyo gurUe tenI upekSA karI. eka vakhata akAryamAM pravartatA A sAdhune bIjA munioe vAratAM, te temanA pratye atizaya ugra thaI A loka ane paralokane bedarakAra banI, teone mArI nAkhavA prAsuka jaLamAM tAlapuTa viSa bheLavI tyAMthI nAsI. ga ane araNyamAM keI sthaLe dAvA naLamAM sapaDAI, baLI marIne sAtamI narake gaye. sAdhuone zAsanadevIe pANI pItAM aTakAvI bacAvI lIdhA. vAsava muni narakamAMthI nIkaLI, ghaNA bhAmAM bhramaNa, karyA pachI, eka bhavamAM ajJAna-tapa karI dhanad rAjAne tyAM putrapaNe janme. RSi dhAtanA avyavasAyathI te A durdazAne pAmyo che, te kama lagabhaga kSINa thayuM che ne ahIM AvatAM muccha rahita banI jaze. eTale maMtrI tene kevaLI bhagavaMta pAse laI gayA tyAM te muchAthI mukta thayA ane temane vaMdana karyA tyAre maMtrIe tene kevaLI bhagavaMte karelI vAta karI eTale. tene jati smaraNajJAna thayuM eTale teNe kevaLI pAse dIkSA lIdhI. maMtrIe paNa tenI sAthe dIkSA lIdhI. yazomatIe jayAre A vAta jANI tyAre te paNa moha choDI. kevaLI bhagavaMta pAse AvI ane dIkSA lIdhI. 208 ] jene tatva rahasya = = Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pUrvakRta avinayanuM phaLa saMbhArate, vinayamAM tatpara rahI, alpa samayamAM gItArtha thaye. tIrthapati Adi padanI haMmezAM vaiyAvacca karavA lAgyo. kevaLIo paNa tenI anumodanA karatA, gurU paNa prazaMsA karatA. paNa teo madhyastha rahI. 72 lAkha pUrva sudhI cAritra pALI, muktipurImAM sidhAvyA. A kathA avinayanuM bhayaMkara pariNAma ane vinayanuM suMdara pariNAma kahI jAya che mATe dareke avinaya tyajI vinayavaMta banavAne zreSTha puruSArtha Adara joIe. te ja AtmakalyANane rAjamArga che. jana tatva rahasya 14 [ 2 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 Bad mumukSunAM prazno.) (eka mumukSue pitAnI mUMjhavaNa vyakta karato je patra pUjyazrI bhadraMkaravijayajI mahArAja sAhebane lakhyo hato. te mUMjhavaNanuM nirAkaraNa A lekhamAM sacoTa rIte pUjyazrIe karyuM che je pratyeka ArAdhaka AtmA mATe atyaMta upakAraka che. saMpAdaka) prazna - " atyAre mAre zuM karavuM joIe, e mAre mana meTI muMjhavaNa che." uttara - A muMjhavaNane upAya tanna sahelo che. A muMjhavaNa je vicAradhArAmAMthI utpanna thayelI che, te vicAradhArA mULamAM ja khoTI che- ene nizcaya thavAnI atyaMta jarUrI che. ghaNuM vicArazIla manuSyone paNa kaI kaI vAra AvI sthiti AvI jAya che. chastha avasthAmAM AvI sthiti anekavAra AvI javA saMbhava che. tenI sAme bacAva karanAra koI paNa samartha vastu hoya, te te be che- eka ApaNe vinitabhAva ane bIjI 210 ] jaina tatva rahasya Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNu tava samajavA mATenI sAcI dhagaza. sAcI dhagaza heya te kaI eka pakSamAM aTakI na javAya ane vinita bhAva hoya te ja atIndriya viSayamAM bahuzrutene zaraNe rahevAya. kaI paNa viSayamAM aMtima nirNaya para AvatA pahelAM tenI cAre bAjuthI pukhta vicAraNA cAlu rahevI joIe ane jyAM sudhI Apta puruSanuM samarthana na maLe, tyAM sudhI matinI alpatA ane zAstronI gahanatAne vicAra kadI paNa choDI na devo joIe. ane e teothI ja bane ke jeonI tatva jijJAsA bhavyatva paripAkathI janmelI hoya. tathA janmajAta kulInatAne varelI hoya. tevA tattva mATe je kAMI maMthana kare temAM bhUla bharelA nirNaya paNa anekavAra thAya, chatAM Agraha rahitatA hovAthI prajJApaka maLatAMnI sAthe ja asadu nirNayane pheravatAM vAra karatA nathI. e saddaguNane zAstromAM prajJApanIyapaNuM kahyuM che. gurUvacane pannavaNuja, te ArAdhaka ho have. anucita teha na Acare, vALe vaLe jima ma... e zabdomAM jJAnI bhagavatee ukta sadaguNane vakhANyo che. tamArA lakhANamAM te jarUrI saddaguNanI chAyA tarI Ave che tethI A patra lakhavAnuM dila thAya che. jena tattva rahasya [ 211 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva-pUjAmAM mane vizeSa AtmAbhimukha thatuM lAge che, e ghaNuM ja uttama cihyuM che. tamArA jevA ciMtana pradhAnane teja rUce, chatAM teja ciMtananA baLe rogIne auSadhanI jema dravya-gIne arthAt AraMbha, parigraha, meha-mamatva ane viSayAdinI aMdara khUMcelA-phasAyelA gRhasyavargane te roganuM nivAraNa karavA mATe dravya-pUjA. paNa keTalI samartha ane upagI che te samajavAnI yogya sAmagrI maLe, samajAyA sivAya rahetuM nathI. 125 gAthAnA stavananI 8-9-10 e traNa DhALamAM e viSaya khUba spaSTa karyo che. jene vAMcavAthI sahadayI, jIvanAM dravya pUjAnAM pariNAma sateja thayA sivAya. rahetAM nathI. dravya-pUjA karanArA bIjAonA jIvana azuddha ane malIna che, ema vicAravA karatAM jeonAM aMtaHkaraNa malIna nathI ane jJAnIonI AjJAnuM ArAdhana karavAnA pariNAmamAMthI jeone dravya-pUjAnI karaNI karavI che, teone mATe e anuSThAna kUpanA daSTAntathI jIvanA saMsArane, pAtaLa karanArUM thAya che. e vAta siddha che. tethI gRhasthAnI apekSAe bhAva-pUjA karatAM paNa dravya-pUjA parama maMgaLA karanArI che. ane dravya-pUjA pUrvakanI bhAvapUjA ja zAnti ApanArI che. e anubhava thayA sivAya rahetuM nathI.. dravya-pUjA vinA ekalI bhAva-pUjA cheDe vakhata rUcikara lAge te paNa te rUci ciraMjIvI banatI nathI. 212 ] jaina tatva rahasya Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene ciraMjIvI banAvavAmAM dravya-pUjApUrvaka bhAva-pUjAne jJAnIoe batAvelo kema ja phaLadAyI nIvaDe che, e jJAnI puruSone eTale pa. pU. zrI haribhadrasUri Adi sUri puMgane cakkasa abhiprAya che. prazna - "evuM sAMbhaLavA ane vAMcavAmAM Ave che ke zubha anuSThAnamAM vizeSa zubha bhAvanI vRddhi thAya che, paNa evuM anubhavavAmAM AvatuM nathI." uttara - e anubhava nahi thavAnuM kAraNa tatvajJAnanI nyUnatA athavA aspaSTatA sivAya bIjuM kAMI samajavuM nahi. te nyUnatA ke aspaSTatA zuM che, te Aja patramAM AgaLa Avaze, te mananapUrvaka vAMcavAthI khAtrI che ke zubha anuSThAne, zubhabhAvanI vRddhi mATe anivArya che, e daDha vizvAsa jAgyA sivAya raheze nahi. mArgonusArInA guNe e dharmane pAye che. e tamAro nizcaya vyAjabI che. e ja rIte dharmaratna prakaraNamAM banAvelA zrAvakanA cakSudratyAdi 21 guNa paNa dharmaratnanI prApti mATenI gyatAnA mukhya hetuo che. tathA bIja paNa pAtratA vikasAvavAnA audArya, dAkSiNya, gAMbhIrya, vairya, saujanya Adi guNonA vikAsanI paNa ghaNI jarUra che. e rIte pAtratA keLavyA bAda pAtra jIvone saMpadAo AvI maLe che, arthAt pAtra vyaktione guNarUpI saMpadAo belAvyA vinA ke IcchA karyA vinA paNa samudranI jena tatva rahasya [ 213 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapha saritA o ApameLe che jayAre che, tema kheMcAI Ave che. tethI pAtratA keLavavAne vicAra ghaNe sAro che. ane e ja sauthI zreSTha ane salAmata mArga che. e kema caDhelA AtmAonA patanane saMbhava rahe te nathI athavA ghaNe ocho rahe che. te saMbaMdhamAM mAtra eTaluM ja vicAravAnuM rahe che ke ekalI mArganusAritA upara ja vadhAre paDatuM vajana ApavA jatAM e mArganusArIpaNAnA ja aneka guNa ghavAya che. chele guNa ghaNo mahatvanuM che. je saMsAra apekSAe mAtApitAdi gurUjanane jeTale lAgu paDe che, teTale ja dharma apekSAe deva, gurU, saMgha Adine paNa lAgu paDe che. ane e badhA guNonA garbhamAM ApaNane sanmArga pratye daDhIkaraNa meLavavA mATe ghaNuM sAmagrI goThavAyelI che.. tethI mArganusAritAnI vyAkhyA paNa kevaLa nyAyasaMpanna vaibhavAdi jeTalI sImita na rahevI joIe. ane e rIte te guNonI sAdhanA apUrva regyatAne pedA karanArI thAya. emAM jarA paNa zaMkA nathI. prazna :- "sAmAyika, pratikramaNa tapa vageremAM hAla te mujabane bhAva AvA saMbhavita lAgatuM nathI. uparathI daMbha, abhimAna, avidhi AzAtanA vagere no prAdurbhAva svAbhAvika lAge che. eTale jyAM sudhI svAbhAvika rUci 214 ] jaina tatva rahasya Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na pragaTe tyAM sudhI te kriyAo gauNa karavAnI bhAvanA thayA kare che." uttara :- tamArA A vicAronA javAbamAM lakhavAnuM ke zrI vItarAga sarvajJa bhagavaMte e samyagU darzana Adi guNasthAnakenI utpatti kevaLa nisargathI kahI nathI, paNa nisarga ane adhigama ubhayathI kahI che. aneka vakhata adhigama e nisargarUpe pariName che. kriyAo abhyAsa svarUpa che. ane abhyAsanuM bIjuM nAma adhigama che. kevaLa upadeza zravaNa, tatvaciMtana ke pustaka-vAMcanathI adhigama thAya ane sat kriyAonuM sevana niSphaLa jAya, ema kahyuM nathI, UlaTuM ema kahyuM che ke te-te guNasthAnane ucita te-te kriyAo aprApta guNene prApta karAve che, prAptane sthira kare che ane vadhAre che. vaLI sAmAyika, pratikramaNa, dAna, zIla, tapa, pUjana Adi kriyAo upara ATalo badho arUcibhAva zA mATe? ema jIvane kharA aMtaHkaraNathI pUchIe te javAba maLyA vinA rahe nahi. te kevaLa pramAda sivAya bIjuM kaI kAraNa che ja nahi. kAraNa ke te badhI kriyAo niravadya che. eTale keIne pIDAkAraka nathI, vaLI te samayanI barabAdI karanAra nathI, vaLI te samayane temAM upayoga thAya che te lekhe lAge che. sArthaka nIvaDe che. ane temAM a5 je dhanane vyaya karavo paDe che te paNa uttama jena tatva rahasya [ 215 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetramAM vAvelA bIja samAna che. temAM zaktine durthaya te nathI thatuM, paraMtu zArIrika-vAcika, mAnasika zaktine saMcaya thAya che, samatva bhAvanI vRddhi thAya che, e ja zaktine saMcaya che. kriyAnAM sUtro paNa bhAva-gaMbhIra che. kAraNa ke mahApuruSoe racelAM e sUtra sAmAnya sUtra nathI, paNa mahAmaMtra svarUpa che. aMtarAtmAne paramAtmabhAvanI sAthe vAraMvAra milana karAvI ApanAra ajoDa setu samAna che. vividha prakAranI mudrAo zrI tIrthakaradeva tathA gaNadharAdi mahApuruSa pratye vinaya-bahumAnAdinAM sUcaka che. AtmAnA jJAnAdi guNonA vikAsane anulakSIne ja AvazyakAdi kriyAonI racanA thayelI che. temAM kaI paNa jagyAe daMbha, abhimAna ke svArthanuM piSaNa che ja nahi. paralokapradhAna puruSoe pAralaukika kalyANanI siddhi mATe e maMgaLakArI kriyAo vihita karelI che. ane samagra saMghamAM evI otaprata karI dIdhI che ke jethI e kriyAenA baLe samagra saMghanI ekavAkayatA eka sarakhI jaLavAI rahe che. tatvajJAna e kriyAone pAme che. samava ene prANa che. samAdhi, bedhi, sadagati enuM laphaya che. guNavAna puruSanuM bahumAna, pApanI jugupsA, AtmAnuM avalokana, saMsAra parAmukhatA ItyAdi saddaguNanuM sAkSAt AcaraNa enI suvAsa che. 216 ] jena tatva rahasya Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e kriyAonA baLe ja zrI saMgha jIvate dekhAya che. ane enA baLe ja A paMcama kALanA aMta paryata enuM AyuSya TakAvI rAkhavAne che. jIvanamAM pratyakSa AcAraNa vinA keruM tattvajJAna kadI dIrghajIvI banI zakatuM nathI. ta5-japa-dAnAdi pravRttiono ekasarakhe dhodha zrI jaina saMghamAM akhalita paNe gatimAna che, tenI pAchaLa kriyAone ja mATe phALe che. sarva mahApurUSoe svayaM jIvanamAM apanAvIne ene Teke Ape che. potAnA karatAM adhika kriyAnuM AcaraNa karanArAne prazasyA che temaja kriyAmAM thatI AzAtanAne avidhine jarA paNa pioSI nathI, paNa dUra karavA mATe pUratI takedArI rAkhI che. tema chatAM manuSya-svabhAvanI nabaLAIne vaza thatI avidhinA anubaMdhane vidhi pratyenI bhakti vaDe viccheda karI zakAya che ema kahIne AzvAsana ApyuM che. - avidhithI karavA karatAM na karavuM, ene usUtra bhASaNa kahyuM che. karavuM te vidhipUrvaka ja karavuM, anyathA na karavuM e mane vRttine abhimAna janya gaNAvI che. kaI paNa kiyA abhyAsathI ja zuddha thaI zake che tethI abhyAsa kALanI avidhine AgaLa karIne, abhyAsane choDI devAnuM kahevuM e pramAdane piSanArUM tathA mULa vastunuM avamUlyana karanAra che. jaina tatva rahasya [ 217 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azubha kiyAthI azubha bhAvane anubhava che eTale sahaja che, teTale zubha kiyAthI zubha bhAvane anubhava thavo sahaja nathI. eja ema batAve che ke enA satata. abhyAsanI khAsa jarUra che. have prazna e rahe che ke ApaNe utaratI kakSAe hoIe te upalI kakSAnI kriyA ApaNane kevI rIte lAbha kare ? cakavatInuM bhajana 2kane ze pace? maMdAgnivALAne pauSTika kherAka kevI rIte lAbha thAya ? ahIM kakSAne vicAra be rIte che, eka pravRttirUpe ane bIjo pariNatirUpe. pariNati kriyA sAdhya che ane AvyA pachI kSaNavAramAM cAlI janArI che. tethI pariNati vaDe kakSAne vicAra azakya che. mAtra pravRtti vaDe ja kakSAnuM mApa nIkaLI zake che. te jeo janakuLamAM janmyA che, uttama kuLanA AcAranuM sahaja rIte pAlana karI rahyA che, jenA gharamAM mAMsa madirAnuM bhojana ke vezyAgamanAdi nIca karmonuM sevana che nahi, nIca kuLamAM thatA jIva vadhanA vyApAra ke azuci karmo nathI, jeone paraleka upara zraddhA che, AtmAnuM hita karI levuM, eja janmane sAra che. evA uttama saMskAro jeone vArasAmAM maLelA che. jemAM jIvatAM badhi marate samAdhi ane paralokamAM saddagatine 218 ]. jena tattva rahasya Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niraMtara IcchI rahyA che. jeone vItarAgamAM devAdhideva.. paNAne, nigraMthamAM gurUpaNane ane AgAmomAM sarva nirUpitapaNane vizvAsa che tathA dharmamAM jIvadayA ane jIvanI jayaNA eja mukhya che evI nesagika zraddhA che, tevA che A kriyAnA adhikArI nathI, ema te kaI ajJAnI, durAgrahI ke pudgalAnaMdI ja kahI zake. upara varNavyA tenA karatAM vadhAre sArA saMskAravALA bIjA kayA manuSya che ke jeo A kiyAnA kharA adhikArI che ane bIjA nahi ? - je nathI, te pachI AvI ucca saMskAravALA gharamAM niraMtara sAmAyika, pratikramaNa, jinapUjA, vrataniyama, dAna zIla ane ta5 japAdi kriyAo satata thatI. rahe temAM beTuM zuM che? A te DhAlanI eka bAju thaI. tenI bIjI bAju paNa che. ane te A kriyAo karanArA keTalAomAM dekhAtI jaDatA, avicArItA, svArtha lolupatA bahAra: AvavAnI ke lekamAM sArA dekhAvAnI manavRtti ItyAdi durguNarUpe dekhA de che paNa te (aneka prakAranI nabaLAI ene vaza jImAM) anivArya che. athavA jJAna prakAzathI tene haTAvI zakAya che. eka te sAmAnya rIte dharmakriyA karanArA, samagra samAjanI daSTie alpa saMkhyAmAM hoya che. mAtra paryuM jana tatva rahasya [ 219 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaNAdi parvemAM ja tenI adhikatA dekhAya che ane te varga kavacita kiyA karanArAM hevAthI temAM bhUla najare paDe che. chatAM gaMbhIrapaNe vicAra karatAM tevI bhUlavALI kriyAo vaDe teomAM paNa evo eka bhAva te poSAya che ke-jIvanamAM dharmanuM sthAna che ane dharma sukha-zAnti Ape che. A mAnyatAne TakAvavAmAM paNa tene (kiyAno) moTo phALo che. pratipakSamAM e rIte kriyAo chUTI javA pachI jaina keNa, ajaina keNa? dharma zuM ane adharma zuM? ene bheda rahe, te A visama kALamAM ghaNe duSkara che. - have ApaNe potAmAM A kriyAo karavAthI daMbha ke mithyAbhimAnanuM piSaNa thAya che-evI ekAMta mAnyatA sarvathA asaMgata che. ATaluM UMDu tattva maMthana thayA pachI je kriyAo thAya, tenA vaDe daMbha, abhimAna Adi poSAya ema mAnavuM azakya prAyaH che. chatAM je ema lAgatuM hoya, 'te tenuM kAraNa ghaDAelI mithyA kalpanAo ke asaMgata vicAraNAo che, ema mAnavuM temaja svIkAravuM e vyAjabI che. e kalpanAo ane vicAraNAo asatya ane azAstrIya che, ema nakkI thatAMnI sAthe e ApoApa 220 ] jena narava rahasya Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilaya pAmI jaze. tattva jJAnanA viSayamAM AvI ke bramaNA yA asadu vicAraNuM kyAreka thaI jAya che, paNa sugurU yA sat zAstranA avalaMbana dvArA tene nivArI. zakAya che. prazna:- "acare acare rAma, jevuM Apane nathI . lAgatuM?" uttara - A praznane keTaleka uttara uparanA lakhANamAM AvI jAya che. zeSa khulAsArUpe jaNAvavAnuM ke"acare acare rAma' bolanAra popaTa, eja kAraNe anya pakSIo karatAM UMco gaNAya che. ane bIjI bAjue vicAra karatAM, e kriyA karanArAomAM paNa Aje ghaNA sAdhu, ghaNu sAdhvI, ghaNuM zrAvaka ane ghaNuM zrAvikAo evA nIkaLaze, ke jeo zuka-pATha nathI karatAM, paNa e kriyA karatI vakhate Atmika AnaMda ane jJAnIonI AjJAnuM pAlana karyAne saMtoSa anubhave che. tathA zrI tIrthakara bhagavate, saMta.. puruSo ane mahAsatIonA nAma smaraNAdi vaDe pitAnA janmane dhanya ane kRtArtha anubhave che. kAraNa ke e kriyAenA sUtrenI pAchaLa pUrvAcAryoe ghaNuM upakAraka sAhitya, vistAryuM che. tethI tenuM paddhatisaranuM jJAna paNa samAjamAM phelAtuM ja rahe che. jo ke Aje anya kSetromAM vidyAno vikAsa tathA bhASAjJAnane pracAra jeTalA pramANamAM vadhI rahyo che, teTalo jaina tatva rahasya [ 221. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe tyAM dekhAtuM nathI, paNa AtmAnA ArehaNanA mArgamAM te pramAda te rahevAnuM ane ene dUra karavA mATe paNa kALa-kALe mahApuru, yugapuruSo Adi janmatA ja rahe che. ane kriyAnI pAchaLa bhUlAyeluM ke bhUlAtuM jatuM jJAna meLave che. tethI hAlanA mANasomAM kALanA prabhAve dekhAtI zithilatA para vadhu paDatuM vajana ApavA karatAM ApaNuM kartavya, khUTatuM jJAna umeravAnuM che. ane e rIte zubha karaNa dvArA zAsanano udyota ane TakAva vadhAravAmAM vadhu kalyANa sAdhI zakAya ema che-evI mAnyatA dRDha karavAmAM che. prazna :-bhavitavyatAne viSe mAro vicAra evo nathI ke jema karatA hoIe tema karye rAkhavuM, paNa AtmA -tathA pudagalanA paryAya nakakI hovAthI tenA udayamAM harSa- zaka asthAne che. athavA jethI Atma sanmukhatA thAya te ja bhavitavyatA. uttara -tamArA lakhANathI bhavitavyatA aMgene tamAro Azaya spaSTa thatuM nathI. te paNa je lakhavAne ke tamAro Azaya e heAya ke jyAre jyAre asamAdhi thAya, tyAre tyAre bhavitavyatAnuM Alekhana levAthI asamAdhi TaLI jAya che ane AtmA sva-svabhAvamAM AvI jAya che, te te Azaya barAbara che. e rIte bhavitavyatAvAdanuM AlaMbana levuM e zAstranu- sArI che, paNa kAryanI siddhimAM ekalI bhavitavyatA ja -222 ] jena tava rahasya Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa nathI, paraMtu pAMce kAraNe maLIne kArya siddha thAya che. e je jina-siddhAnta che, tene AthI jarA paNa bAdha pahoMcavuM joIe nahi. anyathA eja bhavitavyatAvAdanuM ekAMta sevana yA avalaMbana jIvane puruSArtha hIna ane citta vibhrama karAvanArUM thAya che. kaI paNa ekAMtavAdanuM avalaMbana cittasvArazyane avasare pUratI hAni pahoMcADe che. kAraNa ke te vastusthitithI viruddha heAya che. mokSamArgamAM puruSakAra e ja agra pada bhogave che, kAraNa ke te ja eka prayatna sAdhya che. te sivAyanAM bIjAM cAra kAraNe-e manuSyane AdhIna nathI, zraddhAthI mAnavAnAM che, jo ke e zraddhA paNa atyaMta upayogI che. ane enA baLathI cittanI samatulA barAbara jALavI zakAya che. tathA jJAnIo upara vizvAsanI vRddhi thavAmAM prabaLa nimitta bane che. paNa te paikI koI ekAda kAraNa upara ja aMtima koTie DhaLI paDavAnuM thAya, te te mAgabhraSTa karAvI denAra thAya che, ema nakkI mAnavuM. jana tatva rahasya [ 223 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jA sAcI sevA. sevA karavI joIe, ema kahevu' te jeTaluM sahelu` che, teTalu* ja te karI batAvavu' agharu che. sevaka banyA sivAya, keAI paNa keAInI sAcI sevA karI zake nahi. sauMsAramAM sahu kAI svAmI banavA cAhe che, paNa. sevaka banavA tA kAIka virala AtmA bhAgye ja taiyAra thAya che. ame sevA karIe chIe, ema kahenAranI pravRtti ane mAvRtti tapAsIe chIe, teA aneka prakAranI tRSNAe temAM samAyelI jaNAya che mAna, pratiSThA, moTAI, artha, lAlasA ane kAma tRSNA Adi aneka jAtanI AzAethI sevAnA dekhAva karanAranI sakhyA moTA pramANamAM jaNAya che. paNa sAcI sevAnA upAsake vilA ja hAya che. 224 ] jaina tattva rahasya Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeNe kAma, krodha, mAyA, lebha ane mithyAbhimAna AdinI mitratA choDI dIdhI che, te ja sevAne pUjArI banavAne lAyaka che ane tenAmAM ja sevakapaNAne guNa vAsa karI zake che. sevaka eTale cAkara, dAsa, tenAmAM svAmIpaNAnI kuraNa paNa jAgatI nathI. te game te bhoge paNa sahunI ucita sevA karavA prati paLe taiyAra hoya che. jAti, dharma, vaya, sthiti AdinA bheda bhUlIne, te badhAyanI ekasarakhI rIte sevA kare che, sevAnA badalAnI jarA paNa AzA rAkhatuM nathI, kAraNake vArthagarbhita sevA e gulAmI che, paNa sevA nathI, e te sArI rIte jANatA hoya che jenAmAM kSamA, namratA, dayA, saraLatA svAbhAvika hoya che, te sevakapadane sArI rIte dIpAvI zake che. AvA guNe keI ApI zakatuM nathI ke bajAramAM vecAtA maLatA nathI, paNa janmAMtarathI ja tene saMskAra paDelA hoya che ane te sAdhAraNa nimitta maLavAthI vikasita thAya che, tethI te mANasa keInI preraNA vagara paNa sevAnA mArge vaLe che. anukaraNathI keTalAka sevA karatAM zIkhe che, paraMtu temAM saMskArI keIka ja hoya che, ke je sevAdharmane tenA mULa svarUpamAM pAmI temaja dIpAvI zake che, bAkI te jaina tatva rahasya [ 225 15 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAne sevA karavAthI maLatAM mAna, pratiSThA, Adara tathA atha AdinI tRSNAe pASAtI joine sevAnA kSetramAM dAkhala thAya che, paNa temanAmAM sAcI sevA karavAnI ceAgyatA na heAvAthI, pariNAme anyanuM hita karI zakatA nathI. jyAre sAcA eka paN sevaka hAya, teA jagatanA uddhAra karI zake che paNa tuccha vAsanAothI prerAIne svAmI banavAnI spRhAthI banelA hajArA sevakA hAya, chatAM paNa duniyA rIkhAya che, pIDAya che ane duHkhanA dAvAnaLamAMthI nIkaLI, zAnti meLavI zakAtI nathI. duniyAnA meTA bhAganA mANase AvA sevakAnA vizvAse DhArAya che. ane peAtAnI priya vastue temane arpaNa kare che, chatAM pariNAme svAmI banavAnI temanI nItI joine pastAya che. laukika ane leAkeAttara ema be prakAranI sevA che. temAM laukika sevA eTale Apatti-vipattimAM sapaDAyelA athavA teA koI prakAranA pratikULa sayAganA kAraNe duHkha bhAgavatA prANIone sukhI karavA tana-mana dhanathI niHsvArtha paNe prayatna karavA. leAkeAttara sevA eTale anAtha jIvAne sukhe jIvavA DhavA mATe mAjazAkha cheADI devA, jemAM aneka jIvAnA vinAza thatA hAya, evA pAMca indriyAnA viSaceAthI virAma pAmavu', alapa aparAdhe jIvavu 226 ] jaina tattva rahasya Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A baMne prakAranI sevAmAM laukika sevA karanAra sAcA sevaka, bIjA jIvAnu duHkha peAtAnuM sukha ApIne kharIde che. peAtAne AvavAnI ApattinI avagaNanA karIne bIjA jIvAne suprata karavA karelA prayAseAnI saphaLatAthI atyaMta AnaMda anubhave che. AvA sevA manathI paNa kAI prANIne pIDA ApatA nathI. aneka prakAre peAtAne pajavanArA paNu duHkhAthI pIDAtA bIjA jIvAne pAtAne zatru na mAnatAM snehInI jema tenI sAravAra karavA ujamALa (udyamava'ta) thAya che. AvI sevA karavA chatAM tenAmAM abhimAna hAtuM nathI. paramAtmA zrI mahAvIra svAmIjI, prANI mAtranA lAAttara sevaka hatA; kAraNa ke teozrIe sa`sAravAsI jIva mAtranI rakSA rUpa leAkeAttara bhAva sevA karI eTalA mATe ja teozrI sa`sAranA svAmI banyA che ane pUjAya che. tAtpa ke je samagra sasAra arthAt samagra jIva leAkanA sevaka banI zake che, te ja samagra jIvaleAkanA svAmI khanI zake che. zrI mahAvIra prabhujIe sUkSmamAM sUkSma jIvAnI paNa rakSA karI che. kAI paNa jIvane du:kha na thAo, evA utkRSTa AzayathI mahinAo sudhI AhAra AdinA tyAga karIne, eka sthAne nipraka pa-dhyAnastha rahyA che. jIva mAtranA rakSaNurUpa leAkeAttara sevA karavAthI ja prabhujIe mRtyu upara jaina tattva rahasya [ 220 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijaya meLavI AtmAnA amarapaNAnA paripUrNa ughADa karyo che. sevA mATe saMsAranA kahevAtA duHkhA sAme aDaga rahIne zAzvata sukha meLavyuM che. prANI mAtra sAcuM sukha meLavA evI utkRSTa bhAvanAthI ja sAcA, zAzvata sukhane mArga batAvI, sa`sAranI apUrva-anurUpa sevA karI. AvI rIte prabhujI prANI mAtrane sAcu* sukha ApIne ane prANI mAtranI leAkeAttara sevA karIne zreSThatama sevaka manavAnuM zIkhavI gayA che. dIna, du:khI anAtha janAnI dayAthI sAravAra karanAra koI ne kAI nIkaLI Ave che, paNa mithyAbhimAnI, mAyAvI, leAbhI, krodhI ane aneka prakAranA aparAdhA karanAranI tA kAI paNa sevA karatuM nathI. evA mAnava, prANIo upara teA badhAya durbhAva zatrutA rAkhe che. vAgha tathA si'hu jevA ghAtakI pazuo, sApa tathA vIchI jevA jherI jaMtue ane atyaMta nirdaya krUra, ghAtakI mANasone sahAya karanArA saMsAramAMthI keTalA nIkaLaze ! parama vAtsalyavaMta prabhujIe AvA jIvAnI paNa. apUrNAM-leAkeAttara sevA karI che. gauzALAmAM, gAvALIe, zUlapANi, saMgama, caMDa kAzIyA ane temanA jevI ja pravRtti ane prakRtivALA khIjA paNa ghaNA jIvAnI saha sevA karIne prabhujIe jagatane sevA karatAM zIkhavADacu' che. kAI rastAmAM cAlyA jatA haiAya, kAI vyAdhithI d 228 ] jaina tattva rahasya Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piIDAno hoya tene joIne, koI tenI sAravAramAM rokAI jAya che, tene davAkhAnAmAM dAkhala karIne tenI davAne tathA dAktarano ane pathya kherAka Adine prabaMdha karI Ape che. kadAca jarUra paDatAM te pote jAte paNa azakta bimAranI jarAya sUga rAkhyA vagara maLa mUtra sApha karavA rUpa sevA kare che. bhUkhyAne anna ane nagnane vastra vagere ApIne sevA karanArA paNa A duniyAmAM aneka jaNa che. keTalAka sevAbhAvIo te pitAnI Arthika sthiti joIe tevI na hovAthI pote sIdhI Arthika madada nathI karI zakatA, te paNa bIjA zrImaMto pAsethI paisAnI bhIkha mAgIne paNa duHkhI mANasenI sevA kare che. A prakAre aneka prakAranI sevA karanAra sevakemAMthI kaSAya (kedha, mAna, mAyA, lobha Adi)thI duHkhI thatA mANunI sevA karIne temanI vyAdhi zAnta karanArA keTalA nIkaLaze? kaSAyarUpI vyAdhithI pIDAtA mANasonI gALe, AkSepa, avarNavAda tathA temanA taraphathI thatAM prANatakaSTa sahana karIne anukULa upacAra dvArA kaSAyarUpI vyAdhi maTADavA prayAsa karanArA keTalA dayALu haze? azAtA vedanIya karmanA udayathI zArIrika vyAdhi kanaDe che ane krodha Adi kaSAya, mehanIya karmanA udayathI mane bhAvane dUSita karI, mANasane becena bebhAna banAve che. jena tatva rahasya [ ra29 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanIya ane hanIya baMne karma che. mATe bane prakAranI vyAdhivALA dayAne pAtra che. chatAM vedanIyathI pIDAtA upara dayA karavI ane mohanIyathI duHkha bhegavanAra upara dveSa karavo te sAcA sevakane mATe dUSaNarUpa che. prabhunI lokottara sevAmAM AvI kaI vAtanI uNapa rahI nathI. dravya-vyAdhi ane bhAva-vyAdhi-ema be prakAranA vyAdhi hevAthI, tenA upacAra paNa dravya ane bhAvathI thaI zake che. dravya-vyAdhi maTADavA mATe auSadhi, vizeSa dravyane. upayoga karavAmAM Ave che. tyAre bhAvavyAdhivALAne namratA, dayA, miSTa bhASaNa ane namaskAra Adi bhAva upacArathI zAnti pamADavAmAM Ave che. dravya roganI sevAnuM kArya jeTaluM agharuM che, tenA karatAM bhAva-roganI sevAnuM kArya khUba ja vadhu agharUM che. jemaNe kaSAyo upara kAbu meLavyuM hoya, te ja bhAva-rogInI sevA karI zake che. ane te jJAnI purUSa sivAya viSaya kaSAsayanA dAsa banelA adhikArI jIvo karI zakatA nathI. jIvane zarIra dhAraNa karavAM paDe che, tyAM sudhI jIva. zArIrika, mAnasika Adi dukhethI chUTI zakatuM nathI. A badhA duHkhanuM mULa karma che. te jyAM sudhI vidyamAna 230 ]. jaina tatva rahasya Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tyAM sudhI bAhya aneka upacAro karavA chatAM keIpaNa jIva duHkhathI mukta thato nathI. AvA karmarogathI duHkhI saMsArane mukta karavA pitAnuM samagra jIvana arpaNa karI ane saMpUrNa Atmazuddhi karI, lokottara sevA karanAra vizvabaMdhu prabhujI samartha thaI gayA che ane temanA pagale cAlIne bIjA paNa mahApuruSa saMsAranI sevA karI ne lokettara sevaka tarIke prasiddhimAM AvyA che. sevA dharmo parama gahane ginAmapyagamya sevA dharma atizaya gahana che. yogIe paNa tenA pArane pAmI zakatA nathI. eTale te yogIone paNa ArAdhya zrI tIrthakara paramAtmA AvI lokottara sevA karI zake che. temaja duSTamAM duSTa jIne paNa tAranArA parama vAtsalyarUpa mahA auSadhanuM dAna kare che. AvA lokanAthanI sAcI sevA karatA rahevAthI jIvanamAM sevA karavAne guNa pragaTe che. *, * * jena tatva rahasya [ 231 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta khAla. lajjAnI maryAdA lajA eTale peAtAnI maryAdAo. ane adhikAronA AjakAla svataMtratA ane samAnatAnA DhagArA mahAnA heThaLa lAkA peAtAnI maryAdA bhUlatA jAya che. meTA nAnA vacce, zikSaka-vidyArthI vacce, strI-purUSa vacce, svAmI-sevaka vacce pahelAMnA kALamAM je maryAdAo hatI, te Aje bhAgye ja dekhAya che. peAtAnA adhikAra uparanI maryAdAenuM vAravAra atikramaNa thatuM jovA-sAMbhaLavAmAM Ave che. arthAt anadhikAra-cesTA emaryAda banatI jAya che. game te vyakti game tema kaDavA khela khelavA peAtAne saramukhatyAra mAne che. nAnakaDA nizALIe ke rastAnA sAmAnya mANusa paNa game te deva-devatA, mahApuruSo ke sanmAnya vaDIlAnI, dhama ke dharmazAstronI athavA game te 232 ] jaina tattva rahasya Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayanI game tevI TIkA karavAmAM ke te para game tevA vidhAne karavAmAM jarAya lajajA-maryAdA pALatuM nathI. AvI nirlajajatA kharekhara zocanIya che. dareka bAbatamAM kSebha pAmI zaramAyA karavuM e jema kheTuM che, tema dareka bAbatamAM mAjhA mUkI, potAnA svadharmane ke adhikArane khyAla na rAkhave, e paNa teTaluM ja khoTuM che. mahAna purUSa kadI paNa potAnA adhikAranuM atikramaNa karatA nathI. dariyo keTale vizALa che, chatAM te kinArAnI mAjhA karI cheDatA nathI. amuka hado bhogavato amaladAra pitAnA kSetranI, sattAnI ane javAbadArIonI maryAdAo jema ullaMghate nathI ane ullaMghe che, te tarata sajA (zAsana) pAme che. tema jIvanamAM pitAnA kSetrane, saMbaMdhane ane maryAdAne khyAla choDI denAra aMte patana pAme che. | sarva vyavahAramAM ane khAsa karIne strI-purUSa vaccenA vyavahAramAM lajajA ati atizyaka che. vyava- hAremAM nikhAlasatA bhale hoya, paNa maryAdAone lepa te na ja levo thavo joIe. "ahI sudhI ane ahIMthI AgaLa nahi--evI lakSamaNarekhA te temAM hevI " ja joIe. naisargika AkarSaNanA kAraNe strI-purUSone parasparanI maitrI ane sAnnidhya bahu game che, paraMtu emAM rakSaNAtmaka jina tatva rahasya [233 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhana na hoya, aMtaranA zatruone bhaya bhUlAya. lajajAne paDado khase, te kayAreka patana thavAnu e nizcita. ane ekavAra patana thayuM ke zubha svargamAM vasanArI gaMgA zatamukha vinipAta pAmI khArA samudramAM maLe che, tema pUrNa agati thavAnI. ekavAra lajaja-maryAdA tUTI eTale te jIvanabhara tUTI ja samajavI. gRhasthane para strI mATe tathA sAdhuone sarva strIo mATe brahmacaryanI nava vADo-guptienuM haMmezAM pAlana karavAnuM je pharamAna jana dharmamAM karavAmAM AvyuM che, te A dRSTie amApa upakAraka che. ' lAja ane maryAdAone vetalApaNuM mAnIne jeo tene chaDe coka bhaMga karavA sudhI jAya che, teo kharekhara AganI sAthe ramata karavAnuM duHsAhasa kare che. teo nisargadatta lajajA guNane nAza karI, avivekajanya pazuvat jIvana jIvavAmAM khoTo AnaMda mAnI adhaHpatanane. netarI le che. je lajajA ane bhaya zubha kAryamAM tyAjya manAya che, te ja lajajA ane bhaya azubha kAryamAM haMmezAM AdaraNIya manAya che. - Arya saMskRtinI aneka vizeSatAomAM A paNa. eka vizeSatA che. 234 ] jena tava rahasya Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 dharmanI pratIti citta sva-stha, prasanna, susthira thatu`jAya e leAkA ttara dharmanI ArAdhanA thaI rahyAnI spaSTa eMdhANI. (nizAnI) che. dharmanI je ma'gaLamayatA che, te paNa citta thaiya sAthe saMkaLAyelI che. sthiratA e AtmasamRddhinI cAvI che. A rahasya paNa citta sthayanA mAge AgaLa vadhelAne spaSTa thatu jAya che. ane peAtAnI badhI jarUrI. AtAnI kALajI keAI agamya tattva karI rahyu hAya evA anubhava te sAdhakane thavA mAMDe che. te pachI dhamanI cAga. phreyakara zaktimAM tene vizvAsa besI jAya che. A zraddhA jAgI gayA pachI te sAdhakanA aMtaramAM sadA prasannatA relAtI rahe che, game tevI Aphata Ave. suzkelI Ave, te paNa te taiya gumAvatA nathI. nirAzA jaina tattva rahasya [ 235 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA jIvanamAMthI kAyamane mATe vidAya thaI jAya che. duHkha muzkelI kaI ja ene sparzatuM nathI. A zraddhAnuM baLa prApta thayA pachI te ajeya banI * jAya che. dharmanI pega kSeyaMkara zaktine pote anubhava karI rahyo hovAthI sarvanI sAthe prema bharyo vartAva karate A rahI sarva paristhitimAM te AnaMdamagna rahe che. lokettara dharmanuM tAtkAlika phaLa vina nAza ane 'citta dhairyanI vRddhirUpa maMgaLanA che ane tenuM apara - phaLa mokSa prApti che. * * ni ) :: : .. 236 ]. jena tatva rahasya Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtA. A saMsAramAM bahu ochA AtmAo kaI paNa. prakAranI ciMtAthI sarvathA mukta haze. ciMtA eka prakArane bhAre mAnasika roga che. ciMtAne viSaya haMmezAM badalAtuM rahe che. bALaka, vRddha, garIba, amIra, rAgI, niragI darekane kaIne kaI ciMtA vaLagelI ja hoya che, eTaluM ja nahi paNa manuSyanuM jIvana jema jema vikasita thatuM jAya che, tema-tema tenI. ciMtAno viSaya vadhArene vadhAre jaTila banatuM jAya che. bALakane mAtra bhojananI ciMtA rahe che ane te. paNa jyAre bhUkha lAge tyAre ja. jyAre te moTuM thAya. che, tyAre bhaNavAnI, pAsa thavAnI, pAsa thAya pachI AjIvikA,. raLavAnI temaja bIjI aneka ciMtAo enA mana para prabhutva jamAvI de che. jena tava rahasya [ 237 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAlyakALanI ciMtA tA kSaNika hAya che. para`tu prauDhAvasthAnI ciMtAe varSo sudhI cAle che. manuSyanA svabhAva evA che, ke te ciMtA vagara rahI ja zakatA nathI. je manuSyane ci'tA nathI hAtI, te kAMtA Dhava hAya che athavA pazu. ci'tAnu' tAttvika vizleSaNa karatA jaNAya che, ke mANasane peAtAnI apUrNatAnuM jJAna sAlatu hAvAthI te game tevI sthitimAM hAya che, tA paNa satuSTa rahI zakatA nathI. A hakIkatanA samanamAM eka vidvAna jaNAve che ke eka khuTa paulIsa karanArane adhI sRSTine mAlIka banAvavAmAM Avaze, tA paNa te saMtuSTa nahi thAya, paraMtu turata ja bAkInI sRSTinA mAlIka sAthe jhaghaDavA mAMDaze. A atRptinuM kAraNa e che, ke svAbhAvika rIte ja AtmA haMmezA peAtAnI pUrNatA prApta karavA Icche che. te jyAM sudhI pUrNatAne prApta nathI karatA, tyAM sudhI sa'tuSTa nathI rahI zakatA. tenI ciMtAnA viSaya, kAine kAI rahevAnA ja, te pUrNatA zuM che? zuM te apUrNatAnI anubhUtinA abhAvamAM che? hA. kAI kAi mANase bhramavaza thaIne e vAtamAM vizvAsa rAkhe che, ke ciMtAthI vyAkULa thayelA mANasa traNa vastune Azraya kare che--te che nidrA, nazeA ane mRtyu. 238 ] jaina tattva rahasya Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyane je duHkha che, te tenI cetanAne kAraNe ja che. je vakhate te potAnI cetanAne khoI bese che, te vakhate tenI ciMtAo tathA vyathAo dabAI jAya che arthAt tenA manamAMthI tatkAla pUratI uDI jatI tene lAge che. AvI acetanavat avasthA nidrA samaye hoya che ane tethI ciMtAmAM ApoApa uMghI jAya che. paNa kharekhara nAza nathI pAmatI. eTale mANasanI nidrA uDI jAya che tenI sAthe ja te punaH cittamAM saLavaLATa pedA kare che enAthI bacavA mATe keTalAka mANase bhramavazAt nazAvALI cIjonuM sevana kare che. A naze e to eka jAtanuM kale repharma che, je manane thoDA samaya mATe baheru banAve che. bAkI tenAthI mana ciMtAmukta nathI ja banatuM. Adhunika sudhArake nazAvALI cIjonuM vecANa kAyadAthI baMdha karAvavA Icche che, temaja madirApAna aTakAvavA mATe prayatna kare che, paraMtu duHkhanI anubhUtine abhAva karavA mATe nazAne sAdhana mAnanArA manuSyo che, tyAM sudhI e cIjone vaparAza baMdha thavAnI zakyatA nahivat che. jyAM sudhI manuSyanA manane tIvra ciMtAo satAvyA karaze, tyAM sudhI te temAMthI mukti meLavavA kaIne kaI evAM sAdhane zodhavAne ke jenAthI ene kRtrima acetanatA prApta thaI jAya. jana tatva rahasya [ 239 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je manuSya evI bhayaMkara ciMtAothI pIDAte hoya. che, ke jemAMthI chUTakAro pAmavAnI kaI paNa AzA ja nathI dekhAtI, te te mRtyune AmaMtraNa Ape che. paraMtu vivekI mANasa ciMtAthI mukta thavA mATe, nidrA temaja nazAne Azraya letuM nathI. temaja mRtyune Azraya paNa leto nathI arthAt ApaghAta paNa karatA nathI. A Azraya levA e narI kAyaratA che. bhAgeDuvRtti che, ajJAna che, tenAthI ciMtArahita jIvananuM sukha maLatuM nathI. paNa adhika duHkhI thavAya che. ciMtAthI mukta thavA mATenA ciMtAnA svarUpane sarva prathama barAbara jANuM levAnI jarUra che. AdhyAtmika zaktinA hAsathI ciMtA pedA thAya che. jyAre ApaNe vAraMvAra kaI paNa tuccha viSayanuM ciMtana karIe chIe tyAre ApaNI mAnasika zakti moTA pramANamAM khavAI jAya che. mAnasika zakti khavAI jatAM ciMtAnuM eja dabANa vadhI jAya che. jevI rIte tAvathI pIDAtA manuSyane sarva prakAranuM bhajana kaDavuM lAge che, tevI ja rIte mAnasika zakti vagaranA manuSyane dareka sAMsArika viSaya bhAre ciMtAnuM kAraNa banI jAya che. * viSaya saMbaMdhI vicAra karavAthI ciMtAo ochI thatI nathI, balake vadhatI ja rahe che. je kaI manuSya ciMtAthI mukta thavA Icchate hoya 240 ] jema tatva rahasya Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te teNe kaI paNa viSaya saMbaMdhI vicAra vadhAre vakhata mATe na karavuM joIe. ema karavAnI ApaNe ApaNA jIvananI aneka samasyAone haLavI karI zakIe chIe. eka AMgla vidvAna ekavarDa kArpenTara eka pustakamAM lakhe che, ke taratane mATe vicAra mAtrane vinAza karI de. pachI e vicAranI zakti avyaktarUpe tamArI samasyAone sahajamAM ukelI leze. ciMtAne nAza karavAne eka upAya e che, ke ApaNe haMmezAM emaja vicAravuM, ke je kAMI bane che, te ApaNuM kalyANa mATe ja che. A bhAvanAne daDha karavAnA prayatnane "lAga" kahevAmAM Ave che. ApaNA jIvanamAM evI evI aneka ghaTanAo bane che. ke je e vakhate te kharAba lAge che, paraMtu kALAMtare te ja kalyANarUpa banI jAya che. eTalA mATe ja dhairyavAna puruSa keI paNa tAtkAlika hAnikAraka ghaTanAthI potAnI jAtane duHkhI banAvatA nathI. e te e bhAvanAne daDha kare che, ke je Aje kaSTadAyaka che, tenuM pariNAma bhaviSyamAM sArUM ja Avaze. ApaNe sarvajJa nahi hevAthI bhaviSyamAM bananArI ghaTanAo agAuthI jANI zakatA nathI, paraMtu ApaNe vicAromAM te anusAra vahevAnI zakti rahelI che. jene je prakArane vizvAsa hoya che, jevI bhAvanA hoya che, tevI ja siddhi tene yathAkALe prApta thAya che. jena tatva rahasya [ 241 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyanA vicAra eka bIja sarakhA che. je keTalAya divasa sudhI avyakta rahIne saMsAramAM vRkSanA rUpamAM pragaTa thAya che. ApaNe avyakta prakRtinI bhUmimAM jevA vicAra bIja nAMkhIe chIe, tevAMja phUla-phaLa ApaNe prApta karI zakIe chIe-e eka acaLa siddhAnta che. je manuSyane IzvaramAM zraddhA nathI hotI, tenA cittane citA hameMzA vihavaLa-vyAkuLa kare che. IzvarazraddhA e vicArane daDha kare che ke IzvaranA niyaMtraNamAM saghaLuM kalyANa mATe ja bane che." mananuM svarUpa ja saMkalpa vika9pAtmaka che. jyAre mana zAnta bane che, tyAre ciMtA ApoApa vilIna thaI jAya che. tethI pUrNa paramAtmAnI nitya ArAdhanA karavI -e ciMtAthI mukta thavAne amegha upAya che. IzvarArAdhanAthI AMtarika zakti prApta thAya che, eTaluM ja nahi paNa cittamAM viSaya-virAga utpanna thaI jAya che. temaja dhIme-dhIme AtmajJAnano udaya thAya che. ane e vAta paNa prayakSa thaI jAya che, ke AtmA pote ja AnaMdarUpa che. sAMsArika vastuothI maLa jaNAte AnaMda-e te AtmAnaMdane mAtra AbhAsa che. paDachAyAne pakaDavAthI vastu hAtha nathI lAgatI, tema sAMsArika sukhathI AtmAnaMda nathI sAMpaDato. 242 ] jena tava rahasya Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyane AtmajJAna nathI thatuM tyAM sudhI citA ane du:kha rahyA kare che. ApaNe koI dhanavAna mANasane joie chIe tyAre emaja vicArIe chIe, ke ene koi paNa prakAranI ci'tA nahi hAya, para'tu sAcI hakIkata enAthI tadna viparIta hAya che. garIba mANasane ci'tA echI hAya che paNa dhanavAnane peAtAnA dhananI rakSA tathA vRddhi vagerenI adhika ciMtA rahe che, A saMsAramAM koIpaNa vastu mAnasika prayatna vagara meLavI zakAtI nathI, temaja sthira rahetI nathI. jyAM ApaNe e prayatnane vyaktarUpamAM nathI jotA, tyAM te avyakta rUpamAM paNa hAya che. dravya prApti mATe mANasane aneka jAtanAM pApa karavAM paDe che. dhanavAna mANasa eka tarapha ghaNA cAlAka hAya che ane khIjI tarapha te jagatamA evI khyAti cAhe che, ke badhA tene bhalA ane ImAnadAra kahe, kAraNa ke te vagara teA dhana rakSA thaI zakatI nathI. paraMtu 'DethI vicAratAM jaNAze, ke tenuM kAI paNu kAya mahad aMze svArtha rahita nathI hAtuM. tenu' hRdaya ha MmezA aMtara javALAthI sa tapta rahe che. je leAkeA bahArathI bharyA-pUryA sukhI dekhAtA hoya che, tenAM aMtaHkaraNa mATe bhAge saDelAM hAya che. teonA hRdayarUpI gharamAM ciMtAo rUpI sApa vIMchI ghara jaina tattva rahasya [ 243 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIne rahe che. ane temane haMmezAM DaMkhyA kare che, teo. eka kSaNa paNa zAnti mANI zakatA nathI. manuSyanI saghaLI ciMtAo potAnI ja banAvelI hoya che. keI paNa bhAvighaTanA ApaNI ciMtAno viSaya banaze ke nahi, te ApaNuM mana upara nirbhara che. je mANasanuM mana nabaLuM hoya che, tene ApaNe eka ciMtAthI mukta karIe ke tarata ja te bIjI vAtanI ciMtA karavA lAgaze. bAhya sAmagrIthI ciMtAnuM nivAraNa thaI zakatuM nathI. ciMtAnuM nivAraNa te AMtarika sthitimAM parivartana thavAthI ja thAya che. e parivartana sAtvika abhyAsa, prabhubhakti tathA AtmajJAnathI ja thaI zake che, nirvikalpatA prApta thavI eTale ja ciMtAthI mukta thavuM ane nivikala5tA jJAnI puruSone ja prApta thAya che. 244] jaina tatva rahasya Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 EBI nyAyasaMpanna vaibhava vastutaH jIvane samyapha bedha jema jema vadhe che, tema-tema jijJAsA paNa vadhe che. jANeluM alapa lAge, pitAnI ajJAnatA oLakhAtI jAya, mithyA ahaMkAra maMda paDI jAya, te samajavuM ke jJAna pAmyuM che. lIdhelo AhAra pacavAthI svAthya sudhare che, tema jJAna paNa pace che, tyAre upazama bhAva pragaTe che ane sAcI jijJAsA vadhe che. jijJAsAnI sAcI pUti te pitAne ja prakAza karI zake, kintu e prakAza mATe bIjAnI pAsethI jANavuM jarUrI che. zrI jinezvara paramAtmA ane teozrInA vacane pratye jeTaluM bahumAna vadhe, teTale prakAza zIvra thAya ane teTaluM jinavacananuM gAMbhIrya samajAya. - | sarva zAstrane sAra e che ke mithyA ahaMkAramAMthI janmelI svArtha vRtti sarva anarthonuM mULa che. ane jena tava rahasya [245 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra bhAvamAMthI pragaTa thayelI parArthavRtti sarva saMpattinuM mULa che. te svArthavRttine TALavA ane parArthavRtti pragaTa karavA mATenA prAraMbhika upAyone mArgAnusAritA kahI che. tenuM mahatva jANavuM khUba jarUrI che. paraspara anuviddha samyagadarzana. samyagujJAna ane sammacAritra Adi AtmaguNe muktino mArga che, e ja gabaLa che. tavathI eja nyAya che, e ja cAritra che, eja AtmA che ane eja mukti che. tene meLavavA mATe mArgAnusAritA ati Avazyaka che. pAye AgaLa vadhIne jema makAna bane che ane bIja AgaLa vadhIne jema vRkSa bane che, tema kramazaH Atma zuddhi sAthe vadhatI A mArganusAritA eja mekSamArga banI jAya che. ane parAkASTAe pahoMcelI te ja mukti bane che. A rIte mArgonusAritAne sukha, mukti sAthe e saMbaMdha che ke nAnA-moTA bAhya-atyaMtara sukhane prApta karavA mATe tenuM pAlana anivArya che. zAstrakAra bhAgavaMtae tenuM pAlana karavAnA 35 prakAre jaNAvyA che. tene zAstrIya paribhASAmAM mArgAnusArInA 35 guNa kahevAya che ane te sarvamAM nyAya saMpanna vaibhava-e pahele guNa che. A nyAya saMpanna vaibhava guNanuM vidhAna karavAmAM zArAkArone mukhya uddeza vaibhava prApta karAvavAne nahi paNa anyAyanA tyAgapUrvaka nyAyanuM pAlana karAvavAnuM che. = 246 ] jaina tatva rahasya. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe rahetI ekaja rAjyanI prajAnu' kartavya che, ke peAtAnA jIvanathI khIndrane khAdhA na pahoMcADatAM zakayatA pramANe sahAya karavI. khAdhA pahoMcADanAra rAjyanA gunhegAra khane che ane bIjAne zakaya sahAya karanArA rAjAnI maherakhAnIne pAtra bane che, prajAmAM paNa te Adara-sanmAna pUjA vagerene pAme che. tema zrI jainazAsananI prArUpe jagatanA sa jIvAnu kanya che, ke peAtAnA svArthane kAraNe bIjane kaSTa nahi ApatAM peAtAnI zakti temaja sAmagrI anusAra bIjAne sukhI karavA prayatna karavA. bIjAne kaSTa ApanAra dha zAsananA gunhegAra bane che. tethI tenA gunhA mujaba kama tene nAnI-mATI zikSA kare che. ethI viparIta bIjAne yathAzakita sukha ApanArA dharma zAsananI maherabAnI meLavI zake che ane sarvatra Adara-sanmAna-pUjA vagerene pAme che. e kAraNe anyane koI prakAre duHkhamAM nimittabhUta anavu' e anyAya che ane sukhamAM nimitta banavu' e nyAya che. sarva jIvAnA sukha mATe zuddha Atma-pariNAma pUrNAMkanu sarvathA prANAtipAta viramaNa arthAt ahiMsA, tene parama dharma kahyo che, ane kAI paNa jIvane thADuM paNa duHkha paheAMcADavuM tene hisArUpa adhama kahyo che. jaina tattva rahasya [ 247 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenuM kAraNa e che ke hiMsA e anyAya che, ahiMsA e nyAya che. nyAya e saMpatti che. kaI paNa ApaNane anyAya kare, te te ApaNane ISTa nathI, tema ApaNe paNa koIne anyAya karIe te tene ISTa na ja hoya. sAmAnyataH to sarva keI nyAyane kartavya ane anyAyane akartavya kALaje che. paNa nyAya zuM ane anyAya zuM, eno viveka kharekhara duSkara che. jenI buddhi para ahaMkAranuM sAmrAjya sthapAyeluM che, te prAyaH nyAyaanyAyane yathArya viveka karI zakato nathI. e kAraNe nyAyane samajavA mATe mArgAnusAriNuM buddhinI jarUra rahe che. A buddhi jIvamAM zrI namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanAthI pragaTe che. mATe jJAnI bhagavaMtoe sarva kAryo karatAM pahelAM zrI navakAra maMtranA uccAraNano vidhi jaNAvyA che. kaI paNa kArya aneka nimittAnuM baLa maLatAM siddha thAya che. te sarva nimittane be bhAgamAM vaheMcIe, te aMtaraMga nimitta ane bAhya nimitta evA be vibhAga paDe che. eka guru ane ziSya che. gurU ziSyane bhaNAve che, ziSya bhaNe che. - A kAryamAM bIjA kAraNone gauNa karIe te paNa ziSyane udyama ane buddhi ane gurUne bhaNAvavA prayatna 248 ] jaina tatva rahasya Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe kAraNene mAnavA joIe. traNenA pega vinA bhaNavuM te duHzakya che. A kAryamAM bhaNanArane prayatna ane buddhi baMne kAraNa chatAM-'gurU kRpAthI huM bhaNI zaka; ema mAnanArA ziSyanI buddhi mArgonusAriNI gaNAya che. ane gurUkRpA bhale hoya, paNa mArI buddhi vinA gurU zI rIte bhaNAvI zake? mATe mArI buddhithI huM bhaNuM zaka, ema mAnanAnI buddhi unmArgagAminI kahI zakAya. pahelI buddhimAM nyAya che, bIjImAM anyAya che. A daSTAntamAM gurU paNa je ziSyanA udyama ane buddhine mukhya mAne ane pitAnA prayatnane gauNa mAne, te gurUnI buddhi mArgAnusAriNI ane pote bhaNAvyo mATe ja ziSya bhaNI zake, ema mAne te te buddhi unmArgagAminI gaNAya. kAraNa ke te ahaMkAra vardhaka che. e ja rIte bhaNAvavAne gurUne prayatna chatAM ziSya na bhaNI zako, tyAre je ema mAne ke gurUe te mArA pratye ghaNe upakAra karyo, paNa mArI buddhi maMda hevAthI huM na bhaNI zakyo, te te buddhi mArgonusAriNI ane potAnI maMda buddhine gauNa karIne gurUe bhaNAvavAmAM lakSya na ApyuM, mATe huM na bhaNI zako, ema mAne te te buddhi unmArgagAminI samajavI. gurU paNa ema mAne ke zikhya jaDa hevAthI na bhaNI zako, meM te ghaNA prayatna karyo, te te buddhi jaina tatva rahasya [249 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unmA gAminI che, tene badale ema mAne ke bhaNAvavAnI mArI kaLAmAM kacAza hAvAthI ziSya na bhaNI zakA, kalAvata gurUe teA pattharane paNa pallavita karI zake che, mArAmAM e zakti nathI, mATe te bhaNI na zakayA, tA te buddhi mArgAnusAriNI samajavI. sAmAnyataH kAI paNa zubha azubha kAryamAM pAte tathA khIjA nimitta haiAya che. temAM zubha kAryanA yaza bIjAne ApavA ane azubha kAryanA doSa peAtAnA mAnavA e nyAya che. tethI viparIta zubhakAryanA yaza pAte upADI leveane azubhanA doSa bIjanA zire mUkavA te anyAya che. eka sayukti che, mIjI asayukti che. eka buddhi ahaMkAra prabhAvita che, bIjI namaskAra-prabhAvita che. eka bhAva zuddhirUpa che. bIjI azuddhirUpa che. eka jinAjJArUpa che, khIjI mAhanI AjJArUpa che. anAdi kAlIna ahaMkAra prerita buddhine kAraNe jIva vividha prakAre anyAya sevatA AvyA che. tethI ja karmAMnAM kha'dhanA cAlu rahyAM che tene teDavAnA eka ja upAya che. nyAya. tenA Azraya lIdhA vinA kadApi te sukhI thAya tema nathI. mATe sava kAryomAM nyAyanA Azraya anivArya che. e kAraNe A guNane prathama nabare prarUpyA che. nyAyanA kama bhede ane kartAnA bhede vividha rUpe che, temAM prathama soMpatti meLavavAmAM anyAyane tyajI, nyAyanA Azraya levAnuM A guNumAM vidhAna e kAraNe jaina tattva rahasya 250 ] Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, ke te gRhastha jIvanamAM sva zarIra, kuTuMba, svajana saMbaMdhIo vagerenA pAlana poSaNa, rakSaNa ke sukha mATe dhana meLavavAmAM Ave che, te dhana je anyAyanA mArge upArjita kareluM hoya che, te badhAne duHkhI kare che. nyAyathI meLaveluM dhana sukhanuM sAdhana banI zake che. mATe tenuM pAlana jarUrI che. mAnavadeha sa yaMtramAM sarva zreSTha yaMtra che. anya ke zarIrathI azakya evAM dharmanA kAryo karavAnI temAM zakti che. mATe tene nyAyI banAvyA vinA anya kAryamAM nyAyanI rakSA kadApi zakya nathI. ApaNane lAgaze ke je zarIra jaDa che, AtmAne ubhAge laI javAnA svabhAvavALuM che, tene nyAyI kema banAvI. zakAya? zuM te jaDa maTIne cetanavaMtu banI zake? tenuM samAdhAna e che ke cArAnA vyasanavALe paNa bhIla, jema zrImaMtanI buddhine vege zrImaMtane pakSakAra banI, tenI rakSA Adi kAryo kare che, tema AtmAnuM virodhI jaDa paNa zarIra mArgAnusAriNI buddhivALA, AtmAnA pakSamAM rahIne tenI rakSA ane tenAM kAryo karI. zake che. A kAraNe ja mana ane IndriyenA prazasta, aprazarata bhedo zAstramAM kahyA che: nyAya saMpana vaibhavanuM tattavathI e phaLa che, ke tenAthI piASAyelI Indriyo ane mana AtmAne pakSa kare. AtmAnI AjJAne AdhIna rahI tenAM kAryo karI Ape che. jene tava rahasya ( [ 2544 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavanuM zarIra sarva yaMtramAM eka alokika yaMtra che. jIvana mATe jarUrI laukika, lokettara sarve kAryo karavAnI tenAmAM zakti che, AvaData che, bIjA kaI - zarIrathI azakaya evAM dharmanA kAryo karavAthI tenI zaktinA kAraNe jJAnIoe tene dharmanuM mukhya sAdhana mAnyuM che. A zarIranuM saMcAlana mana che mananI preraNAne AdhIna banelI Indriya, te-te pravRtti kare che, tethI manane vaza karavuM jarUrI che manane vaza karavuM eTale nyAyanuM pakSakAra banAvavuM. manane nyAyanA pakSamAM joDavA mATe nyAyasaMpanna vaibhavathI keTalI ane kevI jarUra che, te ApaNe vicArIe. pratyeka saMsArI jIvane paNa kuTuMba hoya che. eka Adya ane be AMtara kuTuMba, temAM pratyakSa dekhAtuM bhava- dhAraNIya zarIra ane te zarIra sAthe saMbaMdha dharAvatAM mAtapitA, pati-patnI, bhAI-bahena ane saghaLA svajana-saMbaMdhI vagere jIvanuM bAhya kuTuMba che. tene saMbaMdha jIvane eka bhava pUrato ja hoya che, kAraNa ke pratyeka - bhavamAM te badalAya che. tattavathI jIvanuM hita, ahita karavAmAM A kuTuMba gauNa che kAraNa ke pratyeka prasaMgamAM te manane AdhIna rahe che ane mane be AMtara kuTuMbemAMthI ekane AdhIna rahe che, chatAM mUDha mANase A kuTuMbane pitAnuM sarvasva mAnIne bhUle che. - 252 ] jaina tatva rahasya Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e be AMtara-kuTuMbe paikI eka samA, namratA,. saraLatA, saMtoSa, jJAna, darzana, cAritra, vinaya, dayA vagere parivAra vALuM kuTuMba jIvanuM hitasvI che. te anAdi che, akSaya che. AtmAnAM sarva-hitakara kAryo karavAne tene svabhAva che ane pragaTa apragaTarUpe AtmAnI sAthe rahe che, tene jJAnIo dhama-kuTuMba' kahe che. A kuTuMbano prANa nyAya che nyAyanA pAlanathI tenuM poSaNa thAya che. ane puSTa thatAM te pragaTa thaI AtmAnuM hita sAdhe che. bIjuM AMtara-kuTuMba te krodha, mAna, mAyA, lobha,. meha, mada, IrSA, hiMsA, bhaya vagere parivAravALuM che. te jIvanuM ahita karanAruM che. anAdikALathI te jIvanuM sahacara thatAM asvAbhAvika hovAthI keTalAka bhavya jI tenA saMbaMdhane teDI zake che. jJAnIo tene "pApa-kuTuMba kahe che. A pApa-kuTuMbane prANa anyAya che. anyAya vRttithI te poSAya che ane puSTa baneluM te AtmAnuM ahita kare che. bAhya kuTuMbanuM saMcAlaka mana, je AMtara-kuTuMbanA pakSamAM joDAya che, tenI sAthe bAhya kuTuMba paNa joDAya che. ane nyAya, anyAya dvArA te-te kuTuMbane jIvata banAvavAnuM kArya te kare che. jaina tatva rahasya [253 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa-kuTuMbanA saMbaMdhathI chUTavA mATe gharma kuTuMbane puSTa-jIvaMta karavuM ja paDe. nyAyanA pAlanathI ja te puSTa thAya, kAraNa ke nyAya tene prANa che. nyAya, anyAyane AdhAra staMbha mana che. tethI nyAyanuM pAlana karavA mATe manane anyAyathI rokavuM ja joIe. sarva dharmazAstrakAroe manane vaza karavAnuM, anyAyanA pakSamAM jatAM rokavAnuM vidhAna karyuM che. manane anyAyathI rokavAmAM Ave, te sarva pApa rokAI jAya che ane je purUSa manane anyAyathI rekata nathI, tenAM sarva pApe vadhI jAya che, ema jJAnI bhagavaMto kahe che. nyAya saMpanna vaibhava manane vaza karavAmAM kaI rIte saphaLa thAya che, te samajavA jaDa dravyo upara manavRttinI kevI asara thAya che, te jANavuM jarUrI che. manavRttinI asara acitya thAya che. zabda vargaNAnA pudgalo jaDa che, belanAranA manogata bhAvathI te vAsita thaI, zrotAmAM tevo bhAva pedA kare che. eka mANasa saddabhAvathI bele che tyAre tenA saddabhAvathI vAsita thayelA zabdo kaThora heya, te paNa zrotAmAM sadbhAva pragaTa kare che. te ja mANasa jyAre asaddabhAvathI bele che, tyAre tenA asaddabhAvathI vAsita thayelA kamaLa paNa zabdo zrotAne bANa-prahAra jevI vyathA kare che. 254] jaina tatva rahasya Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhArAdinA puddagalA jaDa che, chatAM sadbhAvathI pIrasAlA sUkA roTaleA, paNa mIThA bane che. asadbhAvathI pIrasAelAM svAdiSTa pakavAna paNa besvAda lAge che, AvA anubhavA prAyaH sarvane thAya che udAratAthI Apele eTaleA paNa ArAma Ape che ane tiraskAra vRttithI vAsita khanelI kusuma-zayyA paNa becena banAve che. e kAraNe buddhimAna puruSA vastunI ki`mata, ApanAranI manovRttine-bhAvane anusarIne AMke che. vepArIe vecavA kharIdavAnI vastunA mUlyane 'bhAva' kahe che, tenuM kAraNa paNa A ja che. puddagala dravya bhAvanu vAhaka che, e have samajAyu haze. parasparanA zubhAzubha bhAvanI Apa-le prAyaH te-te bhAvathI vAsita karelAM puddagala dvArA thAya che, A paNa ekAMta mAmata nathI, kAraNa ke kAi uttama purUSane kuvAsanA vAsita pudgalA paNa durbhAva pedA karavAmAM niSphaLa nIvaDe che ane kArya nikRSTa puruSane sadbhAva vAsita puddagalA paNa durbhAva pedyA kare che. paraMtu temAM kAraNu tarIke te-te jIvanI uttamatA cA adhamatA rahelI che. e rIte nyAyavRttithI meLavelA vaibhava nyAya vAsita ane che ane anyAya vRttithI meLavelA vaibhava anyAya vAsita bane che. bIjI vAta e paNa che, ke vaibhava meLavavA nyAyanA vicAra mAtra karavAthI pahelAM kahyuM te dharma-kuTuMba jaina tattva rahasya [ 255 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svastha bane che. ane anyAyane vicAra karavAthI pApakuTuMba puSTa bane che. dhana maLe ke na maLe, paNa nyAya ke anyAyane pakSa karavAthI te-te AMtara-kuTuMbane te pioSaNa maLe ja che. pariNAma e Ave che ke anyAyathI meLavela vaibhava abhyAya vAsita thAya che. AMtara pApa-kuTuMba poSAya che ane te vaibhavathI maLelA bhego anyAya vAsita hevAthI bhegavanAranuM mana ane zarIra anyAya vAsita banI punaH punaH anyAyane pakSa karI pApa-kuTuMbane piSe che. jyAre nyAyathI meLavela vaibhava, nyAya vAsita bane che, AMtara dharmakuTuMba poSAya che ane nyAya vAsita vaibhavathI meLavelA bhAge nyAya vAsita hovAthI, bhagavanAranuM mana ane zarIra nyAyavAsita banavAthI, punaH punaH nyAyanuM sevana karI dharma-kuTuMbane piSe che. e rIte nyAya saMpanna vaibhava manane nyAya mArge joDavAmAM sahAya kare che ane nyAyanA mArge caDheluM mana, sarva kAryomAM bAhya zarIra vagerene dharma-kuTuMbanA pakSakAra banAvI sarva zubha pravRttionuM sAdhaka banAve che. A kAraNe sarva dharmazAstrakAroe manane vaza karavAnuM vidhAna karyuM che. ane tenA vividha upAyo batAvyA che. te sarva upAmAM mULabhUta upAya nyAya saMpanna vibhava che. enA abhAve bIjA upAye prAyaH niSphaLa. jAya che. ' 256 ]. jena tatva rahasya Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sava pApa vyApArone tyAga karI kevaLa pApakuTuMbana saMbaMdha teDavA mATe jIvanane jinAjJAbaddha karanArA pU. sAdhu, sAdhavI vargane paNa betALIza doSa rahita nirdoSa nyAyasaMpanna AhArAdi vahoravAnuM vidhAna che. teo paNa anyAya saMpanna (doSita) AhAradine upayoga kare, te manane vijaya karI zakatA nathI. te vividha pApa pravRttiomAM gUMthAela gRhastha nyAyasaMpanna vaibhava vinA mana vijaya kaI rIte karI zake? ane mana vijaya karyA vinA pApa-kuTuMbanA piSaka manathI karmanA baMdhane kaI rIte teDI zake ? e kAraNe AjIvikA meLavavAmAM nyAyanuM pAlana anivArya che. ApaNe dharma, adharma evA zabdone jANIe chIe, paNa tenA AMtara svarUpathI ajJAna chIe, tethI ApaNe dharmanAM kAryo karIe chIe, paNa nyAyane pakSa karatA nathI. adhamanA kAryothI DarIe chIe, paNa anyAyane pakSa karatAM DaratA nathI. dharma-kuTuMbanA prANabhUta nyAyanI rakSA eja dhamanI rakSA ane pApa-kuTuMbanA prANabhUta anyAyane tyAga eja pApano tyAga A tavane ApaNe svIkAravuM paDaze. nyAya eja muktino mArga che, eja yogabaLa che. eja cAritra che, eja AtmA ane eja mukti che. e jaina tava rahasya [257 17 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatva jema-jema samajaze tema-tema nyAya pratye sanmAna jAgaze. anyAya tarapha aNagame pedA thaze. jIvane anAdi kALathI saMsAramAM rakhaDAvanAra, puNya prApta vividha sukha-sAmagrIne barabAda karanAra ane e rIte anekavidha duHkhenI paraMparA sajIne jIvane pIDanAra eka anyAya, AtmAne anAdi vairI che e satyane samajavA mATe karmo, tenA baMdha, baMdhanAM kAraNe, tenA vipAke vagere ghaNuM ghaNuM jANavA jevuM che. laukika ke lokottara keI paNa pravRtti, je nyAya vRttithI karavAmAM Ave, te te dharmane-Atma dharmane-AtmAnA svarUpane pragaTa karI jIvane nirUpAdhika sukhane bhaktA banAvI zake che. tenAthI viparIta, sArI gaNAtI paNa pravRtti je anyAyavRttipUrvaka karavAmAM Ave, te te adharmanuM, mithyA-vanuM, kAma, krodhAdi jaDa bhAnuM piSaNa karI jIvane bhavamAM bhaTakAve che. A kAraNe ja jJAnIoe sukhanuM mULa nyAya che ane duHkhanuM mULa anyAya che ema pharamAvyuM che. anyAya-pravRtti karatAMya anyAya vRtti vadhu bhayaMkara che. jyAM sudhI mane vRtti anyAyane pakSa karaze, tyAM sudhI bAhya pravRttimAM nyAya nahi sacavAya. sacavAze te paNa thoDA kALa mATe. ane te paNa koI pravRttimAMja. sadaiva sarva pravRttiomAM nyAyanuM pAlana na karavA mATe te manavRttimAM nyAyane pakSa jagADe paDaze, ane te 258 ] jena tatva rahasya Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe ahaMkAra, svArtha ane temAMthI pragaTelA kAma, krodha, mada, meha vagere aMtaraMga zatruone dUra karI tenA sthAne namaskArabhAva, parArthabhAva ane vairAgyamUlaka kSamAdi dharmone pragaTAvavA paDaze. jIvanamAM zvAsocchavAsa karatAM ya nyAyavRttinI AvazyakatA ghaNI vadhAre che kAraNa ke eka zvAsocchavAsamAM asaMkhyAtA samaya vyatIta thAya che. ane te pratyeka samaye jIva mULa sAta ke ATha karmo bAMdhyA ja kare che. A karmabaMdha samaye, je mana nyAyanA pakSamAM hoya, te baMdhAtA te dareka karmo zubha baMdhAya ane anyAyanA pakSamAM hoya, te te dareka karmo azubha baMdhAya che. enuM pariNAma e Ave che ke bAMdhelA zubha karmonA udayathI jIvane sukhasAmagrI maLe che. tene jogavatAM sukhane anubhava karI zakAya azubha karma bAMdhyA pachI tenA udaye, na game te paNa duHkhanAM nimitta Ave ane te duHkhane anubhava karAve. ema zvAsocchavAsa baMdha thavAthI ekaja vartamAna bhavano nAza thAya che, jyAre azubha karmone baMdha ane udayanI paraMparAthI vartamAna sAthe bhAvi aneka janame barabAda thAya che. mahA mahenate, lAMbA kALe mAnavabhava jevI ucca kakSAne pAmelo jIva, punaH tyAMthI nIce utarata nArakI, tiryaMca ane cheka nigoda sudhI pahoMce che. jana tatva rahasya [ 259 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyAya vRttithI jIva pAMca prakAranuM jJAnAvaraNIya karma ane nave prakAranuM darzanAvaraNIya karma bAMdhe che. tenA udayathI te ajJAna, mUrkha, jaDavata, AMdhaLA, bahera bebaDe, mUMge, , pAMgaLo TuTe thAya che. te-te Indriya maLatI nathI ane maLe te paNa zabdAdi te-te viSayanuM yathArthajJAna thaI zakatuM nathI. pariNAme vividha karmone bhogavate te jIvanane niSphaLa gUmAve che, anyAya vRttithI vedanIya karma azAtArUpe baMdhAya che. tenA udayathI vividha rogAdinI pIDAo sahavI paDe che. auSadhopacAro paNa akiMcikara bane che. ane bhArabhUta baneluM jIvana duHkhapUrNa pasAra karavuM paDe che. AyuSya prAyaH narakagatinuM baMdhAya che ke jemAM jIvane ghaNuM lAMbA kALa sudhI akathya yAtanAo sahavI paDe che. yAtanAonuM varNana sAMbhaLavAmAM paNa hadaya kaMpe che. kadAca keI jIvo uparanA guNasthAne vatate hovAthI narakane badale tiryaca, manuSya ke devagatinuM AyuSya bAMdhe che, te paNa te-te bhAva maLavA chatAM sukRtya thaI zakatuM nathI. a5 kALamAM ja maraNane zaraNa thavuM paDe che. eja rIte anyAya vRttithI mehanIyanI-mithyAtva, kaSAya ane kaSAya ema sarva prakRtiene baMdha thAya che. tene udaya thatAM, anya zubha karmanA udayane paNa durUpayoga karAvI te AtmAne vividha pApa-pravRttiomAM phasAve che. jIvanI buddhimAM viparyAsa kare che ane te 260 ] jena tatva rahasya Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viparyAsane vaza tene viSane dAsa banAvI kaSAyonuM baLa vadhArI mUke che, tethI te upakArIone paNa droha kare che. jaDa pratye rAga ane jIva pratye dveSa karI vera vadhAre che. taduparAMta, te deva, gurU, dhamane e virodha ane viyAga karAve che, ke anaMtakALa pachI paNa teone yoga thatuM nathI. yoga thAya tyAre paNa te gamatA nathI. ane e rIte jIvanuM sarvadezIya patana thAya che. vaLI nAmakarmanI sarva azubha prakRtione baMdha thAya che ane tenA udayathI jIvane naraka jevI azubha gati ke vikaleyike ekendriya jevI, badhI rIte kharAba, duHkhadAyI zarIra ane tene kaTe uparAMta durbhAgya, daridratA vagere agaNita doSa pragaTe che. ke tenAthI vividha yAtanAo bhagavato jIva trAhi-trAhi pokArate saMsAramAM bhUMDe hAle bhaTake che. getramAM, nIca getrane baMdha thAya che. ane tenA udayathI manuSya thAya to paNa bhIla keLI bhaMgI jevA halakA kuLamAM janme che. deva thAya te paNa kibiSika je halako deva thAya che tiryaMcamAM paNa kUtara, bilADe, bhUMDa, gadheDe, kAgaDo, ghuvaDa vagere jAtimAM janme che ane sarvatra tiraskAranuM pAtra bane che. athavA te nArakImAM nAraka thaI akathya dukhe bhogave che. aMtarAya karmanI pAMca prakRtione baMdha thAya che, ethI tene udaye nirdhana, kRpaNa, tuccha prakRtivALo bane jaina tatva rahasya [ 264 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tenI icchAo haMmezAM adhurI rahe che, maLelI sukhasAmagrIne paNa meLavI zakatA nathI, ane nivarya ane niHsava banI keI zubha puruSArtha paNa karI zakatuM nathI. sarvatra bhayabhIta ane sadA ciMtAtura rahe che. tattvathI te eka kSaNa paNa anyAyane pakSa karanAra je-je azubha karmone bAMdhe che ane tenA udaye je je vividha kaSTo bhegave che, tenuM yathArtha varNana karI zakAya tema che ja nahi. jJAnIoe zAstromAM kareluM vividha karmonuM ane tenA vipAkanuM vistRta varNana paNa eka sUcana mAtra che. TUMkamAM ema kahI zakAya ke jagatanA che dazyamAna ke adazya je-je duone bhegave che, te sarva eka anyAya vRttine pakSa karavAnuM pariNAma che. ema anya vyavRttithI meLavelA bhege anyAya vRttino pakSa karAvI tenA phaLarUpe jIvane upara kahyAM tevA duHkhada pariNAma saje che. nyAyavRtti ane nyAyasaMpanna vaibhavanI e kAraNe AvazyakatA che, ke nyAyavRtti-e tattvathI AtmIya vRtti che, smabhAva ramaNatA che. tethI tene pakSa karanArane baMdhAtAM sarve karmo zubha baMdhAya che. pUrve bAMdhelA pApa karmo paikI jJAnAvaraNIya Adi ghAtI karmo tUTe che, kSaya ane pazamAdi bhAvane pAme che ane azAtA vedanIya Adi aghAtI karmo paNa zAtA vedanIyAdirUpe palaTAIne dukhadane badale sukhada bane che. - TuMkamAM ema kahI zakAya ke traNe lokamAM traNe kALamAM 262 ] jene tarata rahaya Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanA jIvA dRzyamAna ke adRzya je koI sukha bhAgave che, badhu eka nyAyavRttinuM ja phaLa che. nyAyavRttithI maLelA nyAya sa'panna vaibhava anyAya vRttine nAza karI manazuddhi dvArA AtmAne paNa pavitra banAve che, karmAthI sukta kare che. jJAnIoe dhananI dAna-bhAga ane nAza e traNa gati kahI che. paNa temAM dAna ekaja tenI sadgati che. A dAnamAM nyAyeApArjita vaibhavanuM mahattva che. anyAyapArjita dravyanA dAnanI kiMmata nahivat che. alpa mAtra dAnanA paNa viziSTa ane agaNita phaLe maLyAnA vividha je dAtA zAstromAM che te prAyaH nyAyasa'panna vaibhavanA dAnanA (nyAyavRttinAM) che. nyAyasa panna vaibhavanI eka vizeSatA e che, ke te tenA mAlikane leza paNa ciMtAnuM kAraNa khanatuM nathI, te svayaM peAtAnuM rakSaNa kare che. tene koi cArI zakatu nathI. cAranAra pAte cArAya che. agni ke pANInA upadrA paNa tene naDatA nathI. rAjA tenuM haraNa karI zakatA nathI. kAI mAnavI ajJAnathI tenu' haraNa kare, tA tenI buddhi zuddha thAya che ane te pAchu ApavA prerAya che. sAcA zeThanI pAMcazerI-e kahevata tenA dRSTAnta rUpe sarvatra pracAra pAmelI che. te tenA mAlikanI paNa rakSA kare che. tenI buddhimAM audAya, saMtASa, nIti, sadAcAra jaina tattva rahasya [23 * Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere guNene pragaTa karI janma sudhAre che ane sadagati prApta karAve che. enAthI viparIta, anyAyanuM dhana meLavatAM ane meLavyA pachI paNa ciMtAnuM kAraNa bane che. pitAne tathA potAnA mAlikane nAza kare che. vividha upAyothI tenI rakSA karavA chatAM keI agamya rIte tenA mAlikane nirdhana banAvIne cAlyuM jAya che. cAlavuM na jAya ane. rahe te paNa, rahe tyAM sudhI tenA mAlikanI buddhimAM labha, kRpaNutA, anIti asadAcAra vagere dUSaNane pragaTa karI tene jIvanabhara duHkhI kare che ane bhavAMtaramAM durgati pamADe che. bIjAone paNa zeravAnI, lUMTavAnI pA5. buddhi pedA kare che. prajAmAM jyAre anyAyavRtti vadhI jAya che. tyAre rAjya ane rAjA paNa anyAyI bane che. vividha karo. nAkhIne prajAne luMTe che ane prajAnuM adharmathI rakSA karavAnuM kartavya sUkIne adharma vadhe tevA kAyadAo karI. prajAnA kuLadharma ane Atmadharmane paNa lUTe che. nyAyapriya prajAne rAjA paNa nyAyI bane che. ane tenA rakSaNa taLe prajA pitAnA dhana ane dharmanuM rakSaNa karI laukika, lokettara ubhayaprakAranA hitane sAdhI zake che. ethI surAjyanI prApti mATe paNa nyAyanuM pAlana Avazyaka che. yathA rAjA tathA prajAe paNa eka satya che, anyAyI rAjano sumeLa maLatuM nathI. 264] jaina tatva rahasya Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e rIte! nyAyavRtti ane nyAyasaMpanna vaibhava jagatanA prANa che. sukha mAtrane AdhAra che ane dharmanuM mULa che tenuM yathArtha saMpUrNa varNana thaI zake tema nathI. jIvamAM jema-jema sattva khIle che, tema-tema A nyAyavRtti ane nyAyasaMpanna vibhava sulabha bane che. svaguNene jIvanamAM mahattava ApavAthI sattva khIle che ane dhana vagere jaDa vastuonI AvazyaktA upara bhAra mUkavAthI rajoguNa ane tame guNa piSAya che. pariNAme satvaguNa nAza pAme che. ane jIva, jaDa padArthone dAsa banI anyAya karate thaI jAya che. saMbhaLAya che ke ekadA rAjA vikrama sAmAnya nidrAmAM hato tyAre madhya rAtre eka strI tenA zayanagRhamAM AvI ane vikramane jagADo. vikeme pUchayuM kema? koNa che? kema AvyAM che? strIe kahyuM, huM lakSamI devI chuM. ApanI pAsethI javA mATe anumati meLavavA AvI chuM. vikame kahyuM, sukhethI jyAM javuM hoya tyAM jAo. pachI leza paNa ciMtA karyA vinA te punaHnidrAdhIna thaI gayo. - devI Azcarya pAmI bahAra nIkaLI ane vicAra karatI UbhI rahI. thoDI vAra pachI bIjI strI AvI teNe vikamane jagADa ane pote kiti che-ema kahI javAnI rajA mAgI. jaina tatva rahasya [ 265 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leza paNa bhALyA vinA vikrame tene paNa javAnI rajA ApI ane peAte nidrAdhIna thayA. kIrtinI dazA paNa lakSmI jevI thai. te paNa mujhANI. bahAra nIkaLI ane vicAra karatI lakSmInI khAjumAM UbhI rahI. thADIvAra pachI eka dvivya vezadhArI puruSe vikramanA zayanagRhamAM praveza karyAM. vikrama jAgI gayA ane sa bhAvapUrvaka pUchyu kANu sattva ? atyAre kema AvavuM thayuM ? sattva uttara ApyuM, have ApanI pAsethI javu' che. tenI anumati levA AvyA chu. vikrame kahyuM, bhale jAe, paNa ema na javAya, thADIvAra UbhA raheA. ema kahI ezikA nIcethI kaTAra kADhI peAtAnA peTamAM mAravA taiyAra karI-sattva vinAnA jIvananI zu` ki`mata che-ema kahI, jyAM maravA mATe kaTAra ugAmI, tyAM turata ja sattva tenI be bhujAo pakaDI lIdhI ane pagamAM paDI vikramanI kSamA mAgI. ane nahi javAnI kabulAta ApI. ethI vikrama prasanna thayA. tyAre lakSmI ane kIrti ane punaH zayanagRhamAM AvI namI paDayAM. rAjana! kSamA karI. sattvane cheDIne ame kayAMya jaI zakIe tema nathI. kAraNa ke sattva jyAM rahe che, tyAMja amArA vAsa hAya che. ema kahI rahevAnI rajA mAgI. vikrame kahyu, jevI tamArI marajI. 266 ] jaina tattva rahasya Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAnuM tAtparya e che ke lakSmI ane kItine vaza paDelA sattvane, potAnA guNane mahattva ApI zikatA nathI, tene anAdara kare che ane te jAya che, tyAre lakSamI ane kIti rAkhavA chatAM rahetI nathI. pachI tenA mohamAM phasAyele jIva tene rAkhavA vividha anyAya kare che, ane jIvana pApathI bharAI jAya che. jyAre savazALI AtmA lakSamI ane kIrtinI - darakAra ochI kare che. sarva ne tattva mAnI tenI rakSA kare che. sarvane choDatA pahelAM prANane choDavA taiyAra thAya che ane tethI sattvanI sAthe rahenAra lakSamI ane kIti tenI dAsIo banIne rahe che. pariNAme samagra lokapaNa tenI sevA karavA prerAya che. jIva jyAre pitAnA jIvanathI sattanI rakSA karaze, lakSmI ane kIrtinI mahattAne ochI samajaze, tyAre tene maLaze te dhana ane kIrti pUrNa nyAya saMpanna haze. te tenA sarva sukhanuM kAraNa banaze. mATe sattvane prAdhAnya ApI, tenI rakSA karavI joIe. TuMkamAM kahuM te nyAya e jJAna che, darzana che ane cAritra che. e vinaya che, ta5 che, jinapUjA che ane dharmanuM sarvasva che. sattvathI nyAyanuM pAlana karIne meLaveluM ghana sarva sukha Ape che. mATe tene mArgAnusArInA prathama guNa tarIke varNavyA che. tenI upekSAmAM sArabhUta saghaLA tattvanI upekSA che. tenI ArAdhanAmAM sArabhUta saghaLA tonI ArAdhanA che. jaina tatva rahasya [ 267. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VVVVVVVVVVVVVVV zivamastu sarva jagata, pa{hetanItA bhavantu bhUta doSaH prAntanA sarvatra jInI vatu loka sarva jagatanuM kalyANa thAo, sarvajIvo popakArI bano, svanAM doSo nAza pAmo, sarvatra sarva jIvo sukhI thAo, sukhI thAo, sukhI thAo. HTT Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . \ te irana paTerAM, / 9,dhvani pArTa e na tana para amadAvAdR-9