Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' ભાંગા ઊલટા ક્રમે કહેવા. દેવોમાં લોભનું બાહુલ્ય હોવાથી લોભ પહેલા કહેવો. જેમ કે- તેઓ બધા લોભોપયુક્ત હોય અથવા ઘણા લોભી, એક માયી હોય અથવા ઘણા લોભી, ઘણા માયી હોય. આ આલાવાથી જાણવુ યાવત્ સ્વનિતકુમાર સુધી જાણવું. વિશેષ એ કે ભિન્નત્વ પણ. જાણવું. સૂત્ર-૧૭ ભગવન્! પૃથ્વીકાયિક જીવોના અસંખ્ય લાખ આવાસોમાં એક-એક આવાસમાં પૃથ્વીકાયિકોના સ્થિતિ સ્થાનો કેટલા છે? હે ગૌતમ! અસંખ્ય. તે આ રીતે - જઘન્યસ્થિતિ યાવતુ તપ્રાયોગ્ય ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ. ભગવદ્ ! પૃથ્વીકાયિકોના અસંખ્ય લાખ આવાસોમાં એક-એક આવાસમાં વર્તતા પૃથ્વીકાયિકો શું ક્રોધોપયુક્ત યાવતુ લોભોપયુક્ત છે ? ગૌતમ ! તેઓ ક્રોધાદિ ચારેથી યુક્ત છે. આ પ્રમાણે પૃથ્વીકાયિકોના બધા સ્થાનો અભંગક છે. વિશેષ આ - તેજોલેશ્યામાં 80 ભંગ છે. આ પ્રમાણે અકાય-તેઉકાય-વાયુકાયના સર્વસ્થાનો પણ અભંગક છે. વનસ્પતિકાયિકો પૃથ્વીકાયિકવત્ છે. સૂત્ર-૧૮ જે સ્થાનો વડે નૈરયિકના 80 ભંગો છે, તે સ્થાનો વડે બે-ત્રણ-ચાર ઇન્દ્રિયોને પણ 80 ભંગો છે. વિશેષ એ - સમ્યકત્વ, આભિનિબોધિક જ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાનમાં પણ 80 ભંગો છે. તથા જે સ્થાનમાં નૈરયિકોને 27 ભંગો છે, તે સ્થાનોમાં બેઇન્દ્રિયાદિને અભંગક છે. પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકો નૈરયિકવતું જાણવા. વિશેષ એ - નૈરયિકોને જ્યાં 27 ભંગ કહ્યા, ત્યાં અહીં અભંગક કહેવું અને તેમને જ્યાં 80 ભંગો કહ્યા, ત્યાં અહીં પણ 80 ભંગો કહેવા. જે સ્થાને નૈરયિકોને 80 ભંગ કહ્યા, ત્યાં મનુષ્યોને પણ 80 ભંગો કહેવા. તેમને જ્યાં 27 ભંગ કહ્યા, ત્યાં અહીં અભંગક કહેવા. વિશેષ આ - મનુષ્યોને જઘન્ય સ્થિતિ અને આહારકમાં 80 ભંગો છે. વાણવ્યંતર, જ્યોતિષ્ક, વૈમાનિકને ભવનવાસી માફક જાણવા. વિશેષમાં તેમનું જે જુદાપણું છે તે જાણવુ. યાવત્ અનુત્તરવાસી. .... હે ભગવન્! તે એમ જ છે, એમ જ છે - શતક-૧, ઉદ્દેશા-પનો ગુજરાતી ભાવાનુવાદ પૂર્ણ શતક-૧, ઉદ્દેશો-૬ યાવંત’ સૂર-૬૯ ભગવન્! જેટલા અવકાશાંતરથી ઊગતો સૂર્ય શીધ્ર નજરે જોવાય છે, તેટલા જ અવકાશાંતરથી આથમતો સૂર્ય શીધ્ર નજરે જોવાય છે? હા, ગૌતમ ! જેટલે દૂરથી ઉદય થતો સૂર્ય જોવાય છે તેટલા દૂરથી અસ્ત થતો સૂર્ય દેખાય છે ભગવન્! ઊગતો સૂર્ય પોતાના તાપથી જેટલા ક્ષેત્રને ચારે બાજુથી પ્રકાશિત-ઉદ્યોતિત-તાપિત-પ્રભાસિત કરે છે, તેટલા જ ક્ષેત્રને ચારે બાજુથી આથમતો સૂર્ય પોતાના તાપ દ્વારા પ્રકાશિત-ઉદ્યોતિત-તાપિત-પ્રભાસિત કરે છે ? હા, ગૌતમ ! યાવત્ પ્રભાસિત કરે છે. ભગવન્! સૂર્ય પૃષ્ટ ક્ષેત્રને પ્રકાશિત કરે છે કે અસ્પષ્ટ ક્ષેત્રને ? સ્પષ્ટ ક્ષેત્રને પ્રકાશિત કરે છે યાવત્ છ એ દિશામાં પ્રકાશિત કરે છે. એ રીતે તેને ઉદ્યોતિત-તાપિત-પ્રભાસિત કરે છે. ભગવદ્ ! સ્પર્શ કરવાના કાળ સમયે સૂર્ય સાથે સંબંધવાળા જેટલા ક્ષેત્રને સર્વ દિશાઓમાં સૂર્ય સ્પર્શે તેટલું સ્પર્શતુ તે ક્ષેત્ર સ્પર્શાયેલુ એમ કહેવાય ? હા, ગૌતમ ! યાવત્ તેમ કહેવાય. ભગવન્! સૂર્ય સ્પર્શાયેલ ક્ષેત્રને સ્પર્શે કે અસ્પર્શાવેલ ક્ષેત્રને સ્પર્શે ? સ્પર્શાવેલા ક્ષેત્રને સ્પર્શે યાવત્ નિયમો છ દિશાઓને સ્પર્શ કરે છે, ત્યાં સુધી કહેવું જોઈએ. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 23
