Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 37

આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' ગૌતમ ! વાયુકાયને ચાર શરીરો છે - ઔદારિક, વૈક્રિય, તૈજસ, કાર્મણ. તેમાં ઔદારિક, વૈક્રિયને છોડીને અને તૈજસ-કાશ્મણની સાથે બીજી ગતિમાં જાય છે, માટે કહ્યું કે મરીને કથંચિત્ સશરીરી અને કથંચિતુ અશરીરી જાય. સૂત્ર-૧૦૯ ભગવન્જેણે સંસાર અને સંસારના પ્રપંચોનો વિરોધ કર્યો નથી, જેનો સંસાર અને સંસાર-વેદનીય કર્મ ક્ષીણ થયેલ નથી, જેનો સંસાર અને સંસાર-વેદનીય કર્મનો વિચ્છેદ થયો નથી, જે નિષ્ક્રિતાર્થ-(સિદ્ધ પ્રયોજન) નથી, જેનું કાર્ય પૂર્ણ થયું નથી, તેવા પ્રાસુકભોજી-(નિર્દોષ આહાર કરનાર). નિર્ચન્થ, ફરીને મનુષ્યાદિ ભવોમાં શીધ્ર ઉત્પન્ન થાય ? હા, ગૌતમ ! તે ફરીને મનુષ્યાદિ ભવોમાં શીધ્ર ઉત્પન્ન થાય. સૂત્ર-૧૧૦ ભગવન્તે પૂર્વોક્ત નિગ્રંથ જીવને કયા શબ્દોથી વર્ણવાય ? ગૌતમ ! તેને કદાચ પ્રાણ, કદાચ ભૂત, કદાચ જીવ, કદાચ સત્ત્વ, કદાચ વિજ્ઞ, કદાચ વેદ તથા કદાચ પ્રાણ-ભૂત-જીવ-સત્વ-વિજ્ઞ-વેદ કહેવાય. ભગવન્! તે પ્રાણ, ભૂત યાવતુ વેદ સુધીના શબ્દોથી કેમ વર્ણવાય છે ? ગૌતમ ! તે અંદર-બહાર શ્વાસનિઃશ્વાસ લે છે, માટે પ્રાણ કહેવાય. તે થયો છે - થાય છે - થશે માટે ભૂત કહેવાય. તે જીવ હોવાથી જીવે છે, જીવત્વ અને આયુકર્મ અનુભવે છે માટે જીવ કહેવાય. શુભ-અશુભ કર્મોથી બદ્ધ છે, માટે સત્ત્વ કહેવાય. તે કડવા, કષાયેલા, ખાટા, મીઠા રસોને જાણે છે માટે વિજ્ઞ કહેવાય. સુખ-દુઃખને વેદે છે માટે વેદ કહેવાય. તેથી તેને યાવત્ પ્રાણ યાવત્ વેદ કહેવાય છે. સૂત્ર-૧૧૧ ભગવન ! જેણે સંસારને રોક્યો છે, સંસારના પ્રપંચોને રોક્યા છે યાવતુ જેના કાર્યો પૂર્ણ થયા છે, તે ફરીને મનુષ્ય આદિ ચાર ગતિક સંસારને પામતો નથી ? હા, ગૌતમ ! તે પૂર્વોક્ત સ્વરુપવાળો સંસાર પામતો નથી. ભગવન ! તેવા નિગ્રંથને કયા શબ્દોથી બોલાવાય ? ગૌતમ ! તે સિદ્ધ-બુદ્ધ-મુક્ત-પારગત-પરંપરગત કહેવાય તથા સિદ્ધ, બુદ્ધ, મુક્ત, પરિનિવૃત્ત, અંતકૃતુ, સર્વદુઃખપ્રક્ષીણ કહેવાય. ભગવન! તે “એમ જ છે, એમ જ છે” એમ કહી ગૌતમસ્વામી શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને વાંદી, નમીને યાવતુ વિચરે છે. સૂત્ર-૧૧૨ અધૂરુ. તે કાળે તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીર રાજગૃહી નગર પાસે આવેલ ગુણશીલ ચૈત્યથી નીકળ્યા. નીકળીને બહાર જનપદમાં વિહાર કર્યો. તે કાળે તે સમયે કૃતંગલા નામે નગરી હતી. ઉવવાઈ સૂત્રાનુસાર નગરીનું વર્ણન જાણવું. તે કૃતંગલા નગરીની બહાર ઈશાન ખૂણામાં છત્રપલાશક નામે ચૈત્ય હતું. ઉવવાઈ સૂત્રોનુસાર ઉદ્યાનનું વર્ણન જાણવું. ત્યારે ઉત્પન્ન કેવળજ્ઞાન-કેવળદર્શનધર શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પધાર્યા યાવત્ સમોસરણ થયું. પર્ષદા નીકળી. તે કૃતંગલા નગરી નજીક શ્રાવસ્તી નામે નગરી હતી. (વર્ણન). તે શ્રાવસ્તી નગરીમાં ગર્દભાલીનો શિષ્ય કુંદક નામનો કાત્યાયન ગોત્રનો પરિવ્રાજક રહેતો હતો. તે ઋગ્વદ, યજુર્વેદ, સામવેદ, અથર્વવેદ, પાંચમો ઇતિહાસ, છઠ્ઠો નિઘંટુ એ છ નો સાંગોપાંગ, રહસ્યસહિત, સારક(સ્મરણ કરાવનાર)-વારક(અશુદ્ધ ઉચ્ચારણ કરનારને રોકનાર)-ધારક(ભણેલને નહિ ભૂલનાર)-પારક(શાસ્ત્ર પારગામી) અને છ અંગનો જ્ઞાતા હતો. ષષ્ઠીતંત્ર વિશારદ, સંખ્યા-શિક્ષાકલ્પ-વ્યાકરણ-છંદ-નિરુક્ત-જ્યોતિષ અને બ્રાહ્મણ તથા પરિવ્રાજક સંબંધી બીજા ઘણા શાસ્ત્ર અને નયોમાં સુપરિનિષ્ઠિત હતો. તે શ્રાવસ્તી નગરીમાં વૈશાલિક શ્રાવક પીંગલ નામે નિર્ચન્થ વસતા હતા. ત્યારે તે વૈશાલિક શ્રાવક પીંગલ સાધુ અન્ય કોઈ દિવસે જ્યાં કાત્યાયન ગોત્રીય áદક હતો ત્યાં આવ્યો. આવીને સ્કંદકને આ પ્રમાણે પૂછ્યું - મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતીઆગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 37