________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' શતક-૬, ઉદ્દેશા-૮નો ગુજરાતી અનુવાદ પૂર્ણ શતક-૬, ઉદ્દેશો-૯ ‘કર્મ સૂત્ર-૩૧૭ ભગવન્જીવો જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધતા કેટલી કર્મ પ્રકૃતિને બાંધે છે ? ગૌતમ ! સાત, આઠ કે છ કર્મ પ્રકૃતિઓ બાંધે. અહી પન્નવણાસૂત્રના બંધ ઉદ્દેશક અનુસાર વર્ણન જાણવું. સૂત્ર-૩૧૮ ભગવદ્ ! મહદ્ધિક યાવત્ મહાનુભાગ દેવ બાહ્ય પુદ્ગલો ગ્રહણ કર્યા વિના એક વર્ણ, એકરૂપ વિદુર્વવા સમર્થ છે? ગૌતમ ! તેમ ન થાય. ભગવનું ! બાહ્ય પુદ્ગલ ગ્રહીને તેમ કરી શકે છે? હા, ગૌતમ તેમ કરી શકે. ભગવદ્ ! તે અહીં રહેલ પુદ્ગલો ગ્રહીને વિદુર્વે કે ત્યાં રહેલ પુદ્ગલ ગ્રહીને વિકુ કે અન્યત્ર રહેલ પુદ્ગલો ગ્રહીને ? ગૌતમ ! ત્યાં રહેલ પુદ્ગલો ગ્રહીને વિકુ, અહીંના કે અન્યત્રના ગ્રહીને નહીં. આ પ્રમાણે આ આલાવા વડે યાવત્ એકવર્ણ-એકરૂપ, એકવર્ણ-અનેકરૂપ, અનેકવર્ણએકરૂપ, અનેકવર્ણ-અનેકરૂપને વિકુ. ભગવદ્ ! મહદ્ધિક યાવત્ મહાનુભાગ દેવ બાહ્ય પુદ્ગલ ગ્રહણ કર્યા વિના કાળ પુદ્ગલોને નીલ પુદ્ગલરૂપે o કાળા પુદ્ગલરૂપે ગ્રહણ કરવા સમર્થ છે? ગૌતમ ! તે અર્થ યોગ્ય નથી. પણ બહારના પુદ્ગલો. ગ્રહીને તે પ્રમાણે કરવા સમર્થ છે. ભગવદ્ તે અહીં રહેલા પુદ્ગલો, ત્યાં રહેલ પુદ્ગલ કે અન્યત્ર રહેલ પુદ્ગલોમાંથી ક્યા પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરીને તે પ્રમાણે કરવા સમર્થ છે? ગૌતમ ! અહીં રહેલા પુદ્ગલો કે અન્યત્ર રહેલ પુદ્ગલ ગ્રહણ કરીને પરિણમન ના કરી શકે પરંતુ ત્યાં રહેલ પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરી કાળા પુદ્ગલને નીલારૂપે પરિણમન કરી શકે છે. એ રીતે કાળા પુદ્ગલ લાલ પુદ્ગલપણે, એ રીતે કાળાને યાવત્ સફેદ, એ રીતે નીલને યાવત્ સફેદ, એ રીતે લાલને યાવત્ સફેદ, એ રીતે પીળાને યાવત્ સફેદ વર્ણપણે પરિણત કરી શકે છે. આ ક્રમે ગંધ, રસ, સ્પર્શમાં સમજવું યાવત્ કર્કશસ્પર્શવાળા પુદ્ગલને મૃદુસ્પર્શવાળા પુદ્ગલપણે પરિણમાવે. એ પ્રમાણે ગુરુલઘુ, શીત-ઉષ્ણ, સ્નિગ્ધ-રૂક્ષ, વર્ણાદિને સર્વત્ર પરિણમાવે છે. અહીં બબ્બે આલાવા કહેવા. સૂત્ર-૩૧૯ ભગવદ્ ! શું અવિશુદ્ધ વેશ્યાવાળો દેવ ઉપયોગ રહિત આત્મા વડે 1. અવિશુદ્ધલેશ્યી દેવને, દેવીને કે અણગાર આદિ કોઈને જાણે કે જુએ ના, ગૌતમ ! તેમ શક્ય નથી. એ પ્રમાણે 2. અવિશુદ્ધલેશ્યી દેવ, અનુપયુક્ત આત્મા વડે વિશુદ્ધલેશ્ય દેવાદિને જાણે - જુએ ? ૩.અવિશુદ્ધલેશ્યી દેવ ઉપયુક્ત આત્મા વડે અવિશુદ્ધલેશ્ય દેવાદિને જાણે - જુએ? ૪.અવિશુદ્ધલેશ્યી દેવ ઉપયુક્ત આત્મા વડે વિશુદ્ધલેશ્ય દેવાદિને જાણે - જુએ? ૫.અવિશુદ્ધલેશ્ય દેવ ઉપયુક્ત-અનુપયુક્ત આત્મા વડે અવિશુદ્ધ લેશ્યી દેવાદિને જાણે-જુએ ? ૬.અવિશુદ્ધ લેશ્યી ઉપયુક્તાનુપયુક્ત દવ લેશ્યા વડે વિશુદ્ધલેશ્વીને જાણે-જુએ ? ૭.વિશુદ્ધલેશ્ય અનુપયુક્ત દેવ અવિશુદ્ધલેશ્ય દેવ આદિને જાણે-જુએ ? 8. વિશુદ્ધલેશ્ય અનુપયુક્ત દેવ વિશુદ્ધલેશ્ય દેવ આદિને જાણે-જુએ? ગૌતમ ! આઠે ભંગોમાં ન જાણે-ન જુએ. ભગવન્વિશુદ્ધલેશ્યી દેવ શું ઉપયુક્ત આત્માથી અવિશુદ્ધલેશ્યી દેવને, દેવીને કે અણગાર આદિ કોઈને જાણે-જુએ ? હા, ગૌતમ ! આવો દેવ જાણી-જોઈ શકે છે. એ પ્રમાણે વિશુદ્ધ ઉપયુક્ત વિશુદ્ધ લશ્ય દેવને જાણે-જુએ? હા જાણે-જુએ. વિશુદ્ધ લેશ્ય ઉપયુક્તાનુપયુક્ત અવિશુદ્ધલેશ્ય દેવને ? વિશુદ્ધલેશ્ય ઉપયુક્તાનુપયુક્ત વિશુદ્ધ લેશ્ય દેવને ? હા, ગૌતમ ! જાણે અને જુએ. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 115