________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' ભગવન્અસુરેન્દ્ર અસુરરાજ ચમરનો સોમ લોકપાલ સોમા રાજધાનીમાં સુધર્માસભામાં સોમ સિંહાસને બેસીને આ દેવીવર્ગ સાથે ભોગ ભોગવવા સમર્થ છે ? બાકીનું ચમરની જેમ જાણવુ. વિશેષ આ - પરિવાર સૂર્યાભદેવની જેમ જાણવો. યાવત્ મૈથુનનિમિત્તક ભોગ ન ભોગવી શકે. ભગવદ્ ! અસુરેન્દ્ર ચમરના યમ લોકપાલને કેટલી અગ્રમહિષી છે? પૂર્વવતુ. વિશેષ આ - યમ લોકપાલની. રાજધાની યમાં જાણવી. બાકીનું બધું સોમ લોકપાલ મુજબ છે. એ પ્રમાણે વરુણનું પણ જાણવુ. રાજધાની વરુણા કહેવી. એ પ્રમાણે વૈશ્રમણને પણ જાણવો. રાજધાની વૈશ્રમણા કહેવી. બાકી બધું પૂર્વવતુ જાણવું. યાવતું તે દેવો સુધર્માસભામાં મૈથુન નિમિત્ત ભોગ ન ભોગવે. ભગવન્! વૈરોચનેન્દ્ર બલીની પૃચ્છા. હે આર્યો ! વૈરોચનેન્દ્ર બલીની પાંચ અગ્રમહિષીઓ છે. તે આ - શુંભા, નિશુંભા, રંભા, નિરંભા, મદના. તેમાં પ્રત્યેક દેવીનો આઠ-આઠ હજાર દેવીનો પરિવાર છે. બાકી બધું ચમર મુજબ જાણવું. વિશેષ એ કે - તેની રાજધાની બલિચંચા છે. પરિવાર વર્ણન શતક-૩-મોક ઉદ્દેશક માફક જાણવુ. બાકી પૂર્વવત્ જાણવું. યાવત્ સુધર્માસભામાં મૈથુન નિમિત્તક ભોગ ન ભોગવે. ભગવદ્ વૈરોચનેન્દ્ર બલીના સોમ લોકપાલની કેટલી અગ્રમહિષીઓ છે? હે આર્યો! વૈરોચનેન્દ્ર બલીની ચાર અગ્રમહિષી છે- મેનકા, સુભદ્રા, વિજયા, અશની. તેમાં પ્રત્યેક દેવીનો એક હજારનો પરિવાર આદિ, અમરેન્દ્રના સોમ લોકપાલની જેમ જાણવું. એ પ્રમાણે વૈશ્રમણ સુધી કહેવું. ભગવદ્ ! નાગકુમારેન્દ્ર નાગકુમારરાજ ધરણને કેટલી અગ્રમહિષીઓ છે ? હે આર્યો ! છ અગ્રમહિષી છેઈલા, શુક્રા, સતારા, સૌદામિની, ઇન્દ્રા, ધનવિદ્યુતુ. તે પ્રત્યેક દેવીનો છ-છ હજાર દેવીનો પરિવાર છે. તે પ્રત્યેક દેવી. બીજી છ-છ હજાર દેવી પરિવારને વિક્ર્વવા સમર્થ છે. એ પ્રમાણે પૂર્વા-પર 36,000 દેવી થઈ. તે આ દેવી વર્ગ છે. ભગવન્! ધરણ સુધર્મા સભામાં ભોગ ભોગવવા સમર્થ છે ? ગૌતમ ! સર્વ વર્ણન પૂર્વવત્ જાણવું. વિશેષ એ કે -ધરણા રાજધાનીમાં ધરણ સિંહાસન ઉપર સ્વપરિવાર ઇત્યાદિ, બધું વર્ણન પૂર્વવત્ જાણવુ. ભગવન્! નાગકુમારેન્દ્ર ધરણના કાલપાલ લોકપાલને કેટલી અગ્રમહિષીઓ છે ? હે આર્યો ! કાલપાલ લોકપાલને ચાર અગ્રમહિષીઓ છે- અશોકા, વિમલા, સુપ્રભા, સુદર્શના. તે પ્રત્યેકને ઇત્યાદિ ચમરેન્દ્રના લોકપાલા માફક કહેવું એ પ્રમાણે બાકીના ત્રણ લોકપાલ માટે પણ જાણવું. ભગવન્! નાગકુમારેન્દ્ર ભૂતાનંદને કેટલી અગ્રમહિષીઓ છે ? હે આર્યો ! છ અગ્રમહિષી છે - રૂપા, રૂપાંશા, સુરૂપા, રૂપકાવતી, રૂપકાંતા, રૂપપ્રભા. તે પ્રત્યેક દેવીનો પરિવાર ઇત્યાદિ ધરણેન્દ્ર માફક જાણવુ. | ! નાગકમાંરેન્દ્ર ભુતાનંદના લોકપાલ કાલવાલ વિશે પ્રચ્છા. હે આર્યો. તેને ચાર અગ્રમહિષી છે - સુનંદા, સુભદ્રા, સુજાતા, સુમના. તેમાં પ્રત્યેક દેવીનો પરિવાર આદિ ચમરના લોકપાલની માફક કહેવું. એ પ્રમાણે બાકીના ત્રણ લોકપાલમાં પણ જાણવું. જે દક્ષિણ દિશાવર્તી ઇન્દ્રો છે, તેનું કથન ધરણેન્દ્ર સમાન, લોકપાલોનું કથન પણ ધરણેન્દ્રના લોકપાલની જેમ છે. ઉત્તરના ઇન્દ્રોનું કથન ભૂતાનંદ માફક, તેના લોકપાલો, ભૂતાનંદના લોકપાલવત્ છે. વિશેષ એ - બધા ઇન્દ્રોની રાજધાનીઓ, સિંહાસનોના નામ ઇન્દ્રના નામની સદશ જાણવા. પરિવાર ત્રીજા શતકના પહેલા ઉદ્દેશાવત છે. બધાના લોકપાલોની રાજધાની, સિંહાસન લોકપાલના નામ મુજબ જાણવા, પરિવાર ચમરના લોકપાલ કાલની માફક જાણવો. ભગવન્પિશાચે પિશાચરાજ કાલની કેટલી અગ્રમહિષી છે ? હે આર્યો! ચાર. તે આ - કમલા, કમલપ્રભા, ઉત્પલા, સુદર્શના. તેમાં પ્રત્યેક દેવીનો એક-એક હજાર દેવીનો પરિવાર છે, બાકીનું ચમરના લોકપાલ માફક જાણવું. પરિવાર તેમજ છે. વિશેષ એ કે -કાલા રાજધાની, કાલ સિંહાસન છે બાકી પૂર્વવતું. મહાકાળ પણ તેમજ છે. ભગવન્! ભૂતેન્દ્ર ભૂતરાજ સુરૂપની કેટલી અગ્રમહિષી છે ? હે આર્યો ! ચાર. રૂપવતી, બહુરૂપા, સુરૂપા, મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 211
