________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ રોમરાજી વિકસ્વર થઈ, પછી તે સ્વપ્નનો અવગ્રહ અવગ્રહ્યો, ઈહામાં પ્રવેશ કર્યો. ઈહામાં પ્રવેશીને, પોતાની સ્વાભાવિક મતિપૂર્વક, બુદ્ધિ વિજ્ઞાનથી, તે સ્વપ્નનું અર્થગ્રહણ કર્યું. તેનું અર્થગ્રહણ કરીને પ્રભાવતી દેવીને, તેવી ઇષ્ટ, કાંત યાવત્ મંગલ સ્વરૂપ મિત, મધુર, શ્રીક વાણીથી ધીમે ધીમે આ પ્રમાણે કહ્યું - હે દેવી ! તમે ઉદાર સ્વપ્નને જોયું, કલ્યાણરૂપ સ્વપ્નને જોયું યાવત્ હે દેવી ! તમે સશ્રીક સ્વપ્નને જોયું. હે દેવી ! તમે આરોગ્ય તુષ્ટી-દીર્ધાયુ-કલ્યાણકારી-મંગલકારી સ્વપ્નને જોયું. તમને આ સ્વપ્નના ફળરૂપે. હે દેવાનુપ્રિયા ! અર્થનો લાભ થશે, હે દેવાનુપ્રિયા ! ભોગનો લાભ થશે, હે દેવાનુપ્રિયા ! પુત્રનો લાભ થશે, દેવાનુપ્રિયા! રાજ્યનો લાભ થશે. એ પ્રમાણે નિશ્ચયથી હે દેવાનુપ્રિયા ! તમે નવ માસ પ્રતિપૂર્ણ અને સાડા સાત રાત્રિદિવસ પસાર થયા પછી, આપણા કુલમાં કેતુરૂપ, કુલદીપક, કુલપર્વત, કુલઅવતંસક, કુલતિલક, કુલકીર્તિકર, કુલનંદીકર, કુલયશકર, કુલાધાર, કુલપાદપ, કુલ વિવર્ધનકર એવા સુકુમાલ હાથ-પગવાળા, અહીન-પૂર્ણ પંચેન્દ્રિય શરીરી યાવત્ શશિસૌમ્યાકાર, કાંત, પ્રિયદર્શન, સુરૂપ, દેવકુમારની સમાન પ્રભાવાળા બાળકને જન્મ આપશો. તે બાળક પણ બાલભાવથી મુક્ત થઈને વિજ્ઞ અને પરિપક્વ થશે, અનુક્રમે યૌવન પ્રાપ્ત થતા શૂર, વીર, વિક્રાંત, વિસ્તિર્ણ વિપુલ સૈન્ય અને વાહનવાળો રાજ્યાધિપતિ રાજા થશે. હે દેવી ! તમે ઉદાર યાવત્ સ્વપ્નને જોયેલ છે, હે દેવી ! તમે આરોગ્ય, તુષ્ટિ યાવત્ મંગલકારક સ્વપ્નને જોયેલ છે. ઇત્યાદિ કહીને પ્રભાવતીદેવીને તેવી ઇષ્ટ યાવત્ મધુરવાણી વડે બે વખત, ત્રણ વખત અનુમોદના કરે છે. ત્યારે તે પ્રભાવતી દેવી, બળ રાજા પાસે આ અર્થને સાંભળીને, અવધારીને હાર્ષિત-સંતુષ્ટ થઈ બે હાથ જોડી યાવત્ આ પ્રમાણે કહે છે - હે દેવાનુપ્રિય! તમે જે કહ્યું તે યથાર્થ છે, હે દેવાનુપ્રિયા તે તથ્ય છે, હે દેવાનુપ્રિયા તે અવિતથ છે, હે દેવાનુપ્રિયા તે અસંદિગ્ધ છે, હે દેવાનુપ્રિયાં તે મને ઇચ્છિત છે, હે દેવાનુપ્રિયાં તે મને પ્રતિચ્છિત છે, હે દેવાનુપ્રિયા તે મને ઇચ્છિત-પ્રતિચ્છિત છે. તમે જે પ્રમાણે કહો છો એમ કરીને તે સ્વપ્નને ફળને. સમ્યક્ પ્રકારે સ્વીકારીને બલ રાજાની. અનુજ્ઞા પામ્યા પછી વિવિધ મણિરત્નોથી ચિત્રિત ભદ્રાસનથી ઉઠે છે, ઉઠીને અત્વરિત યાવત્ અચપલ ગતિથી જ્યાં પોતાની શય્યા છે, ત્યાં આવે છે, આવીને શય્યામાં બેસે છે, બેસીને આ પ્રમાણે બોલી મારા આ ઉત્તમ, પ્રધાન, મંગલરૂપ સ્વપ્નો, અન્ય પાપસ્વપ્નોથી પ્રતિહત ન થાઓ. એમ કરીને દેવ-ગુરુજન સંબંધી પ્રશસ્ત, મંગલરૂપ ધાર્મિક કથા વડે સ્વપ્ન જાગરિકાથી જાગતી એવી રહે છે. ત્યારે તે બલરાજા કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવે છે, બોલાવીને આ પ્રમાણે કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયો ! જલદીથી આજે બાહ્ય ઉપસ્થાનશાળાને સવિશેષ ગંધોદક વડે સિંચીને શુદ્ધ કરો, સ્વચ્છ કરો, લીંપો, ઉત્તમ સુગંધી પંચવર્ણી પુષ્પોપચારથી યુક્ત કરો. કાલો અગરુ પ્રવર ફંદુક્કથી યાવતુ ગંધવર્તીભૂત કરો અને કરાવો, કરીને-કરાવીને સિંહાસન રખાવો, રખાવીને મને યાવતું મારી આજ્ઞા પાછી સોંપો. ત્યારે તે કૌટુંબિક પુરુષો યાવત્ તે સાંભળીને જલદીથી સવિશેષ બાહ્ય ઉપસ્થાન શાળાને કરાવી યાવત્ આજ્ઞા પાછી સોંપી. ત્યારે તે બળરાજા પ્રાતઃકાળ સમયમાં પોતાની શય્યાથી ઉક્યો, ઉઠીને પાદપીઠથી ઉતર્યો, ઉતરીને જ્યાં વ્યાયામ શાળા હતી, ત્યાં આવ્યો, આવીને વ્યાયામ શાળામાં પ્રવેશ્યો. યાવત્ ઉવવાઈ સૂત્રમાં કહ્યા મુજબ જાણવું. તે પ્રમાણે જ વ્યાયામશાળા, તે પ્રમાણે જ સ્નાનગૃહ યાવત્ ચંદ્રમાં સમાન પ્રિયદર્શનવાળો રાજા સ્નાનગૃહથી નીકળ્યો, નીકળીને જ્યાં બાહ્ય ઉપસ્થાનશાળા છે ત્યાં આવ્યો. આવીને ઉત્તમ સિંહાસને પૂર્વાભિમુખ બેઠો. બેસીને પોતાની ઉત્તરપૂર્વ દિશામાં આઠ ભદ્રાસનો-શ્વેતવસ્ત્રથી આચ્છાદિત કર્યા, સરસવ આદિ માંગલિક ઉપચાર રચાવ્યા. રચાવીને પોતાની બહુ સમીપ નહીં - બહુ દૂર નહીં, તેમ વિવિધ રત્નમંડિત, અધિક પ્રેક્ષણીય, મહાર્ધ-ઉત્તમ-પટ્ટણ ગત શ્લષ્ણપટ્ટમાં સેંકડો ચિત્રોની રચના કરાવી તે પટ્ટમાં. ઇહામૃગ, વૃષભ યાવત્ પદ્મલતાના ચિત્રથી યુક્ત કરી શ્વેત વસ્ત્રની અન્યતર યવનિકા બંધાવી. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 227
