________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' ત્યારે તે ઋષિભદ્ર શ્રમણોપાસક દેવસ્થિતિનો જ્ઞાતા હતો, તેણે તે શ્રાવકોને આમ કહ્યું - હે આર્યો ! દેવલોકમાં દેવોની જઘન્ય સ્થિતિ 10,000 વર્ષ છે, તેના પછી સમયાધિક, દ્વિસમયાધિક યાવત્ દશ સમયાધિક, સંખ્યાત સમયાધિક, અસંખ્યાત સમયાધિક, ઉત્કૃષ્ટ 33 સાગરોપમ સ્થિતિ કહી, તેના પછી દેવ કે દેવલોક નથી. ત્યારે તે શ્રાવકો ઋષિભદ્રપુત્ર શ્રાવકના આ પ્રમાણે આખ્યાનથી યાવત્ આ પ્રરૂપણાથી, આ અર્થની શ્રદ્ધા ના કરી, પ્રતીતિ ન કરી, રુચિ ન કરી. આ અર્થની અશ્રદ્ધા કરતા, અપ્રીતિ કરતા, અરુચિ કરતા જે દિશામાંથી આવ્યા. હતા, તે દિશામાં પાછા ગયા. પ૨૬. તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવાન મહાવીર યાવતુ પધાર્યા યાવત્ પર્ષદા પર્યુપાસે છે. ત્યારે તે શ્રાવકો આ વૃત્તાંત જાણીને હર્ષિત, તુષ્ટિત આદિ, જેમ ‘તુંગિકા’ ઉદ્દેશમાં છે તેમ જાણવું યાવત્ પર્યાપાસે છે. ત્યારે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે તે શ્રાવકોને અને તે મોટી પર્ષદાને ધર્મકથા કહી યાવત્ આજ્ઞાના આરાધક થયા. ત્યારે તે શ્રાવકો શ્રમણ ભગવંત મહાવીરની પાસે ધર્મ સાંભળી, અવધારી હર્ષિત-તુષ્ટિત થઈ ઉત્થાનથી. ઉઠચા, ઉઠીને શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને વાંદી, નમીને આ પ્રમાણે કહ્યું પૂછ્યું ભગવન્! એ પ્રમાણે ઋષિભદ્રપુત્ર શ્રાવકે અમને એમ કહ્યું યાવત્ પ્રરૂપ્યું કે - હે આર્યો ! દેવલોકમાં દેવોની જઘન્ય સ્થિતિ 10,000 વર્ષ છે, તેના પછી સમયાધિક યાવત્ પછી દેવ કે દેવલોક નથી. હે ભગવન્! આમ કઈ રીતે હોય ? આર્યોને આમંત્રીને શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે તે શ્રાવકોને આમ કહ્યું - હે આર્યો ! જે ઋષિભદ્રપુત્ર શ્રાવકે તમને આ પ્રમાણે કહ્યું છે યાવત્ પ્રરૂપેલ છે - હે આર્યો ! દેવલોકમાં દેવોની જઘન્યથી 10,000 વર્ષ સ્થિતિ કહી છે, તેના પછી સમયાધિક સ્થિતિ કહી. યાવત્ તેના પછી દેવો, દેવલોક નથી, આ અર્થ સત્ય છે. હું પણ હે આર્યો ! આમ જ કહું છું યાવત્ પ્રરૂપું છું - હે આર્યો ! દેવલોકમાં દેવોની જઘન્ય 10,000 વર્ષની સ્થીતિ આદિ પૂર્વવતુ જાણવું, તેના પછી દેવ કે દેવલોક નથી, તે સત્ય છે. ત્યારપછી તે શ્રાવકો શ્રમણ ભગવંત મહાવીરની પાસે આ અર્થને સાંભળીને, અવધારીને, ભગવનને વંદનનમન કરીને જ્યાં ઋષિભદ્રપુત્ર શ્રાવક હતો ત્યાં ગયા, જઈને ઋષિભદ્રપુત્ર શ્રાવકને વંદન-નમસ્કાર કરીને આ અર્થને સારી રીતે વિનયથી વારંવાર ખમાવે છે. ત્યારપછી શ્રાવકોએ ભગવંતને પ્રશ્નો પૂછ્યા, તેના અર્થો ગ્રહણ કર્યા, કરીને ભગવંત મહાવીરને વંદનનમસ્કાર કર્યા, પછી જે દિશામાંથી આવ્યા હતા, તે જ દિશામાં પાછા ગયા. પ૨૭. ભગવન્! એ રીતે આમંત્રીને ગૌતમસ્વામીએ શ્રમણ ભગવન મહાવીરને વાંદી-નમીને આમ પૂછ્યું - હે ભગવન્! ઋષિભદ્રપુત્ર શ્રાવક આપ દેવાનુપ્રિયની પાસે મુંડ થઈને, ઘરથી નીકળી અણગારિક પ્રવ્રજ્યા લેવા સમર્થ છે ? હે ગૌતમ ! તે અર્થ સમર્થ નથી. હે ગૌતમ ! ઋષિભદ્રપુત્ર શ્રાવક ઘણા શીલવ્રત-ગુણવ્રત-વેરમણ-પ્રત્યાખ્યાન-પૌષધોપવાસયથાપરિગૃહિત તપો કર્મથી આત્માને ભાવિત કરતા, ઘણા વર્ષોનો શ્રાવકપર્યાય પાળશે. પાળીને માસિકી સંલેખના વડે આત્માને ઝોસિત કરી, માસિકી સંલેખનાથી 60 ભક્તોને અનશન વડે છેદીને, આલોચના-પ્રતિક્રમણ કરીને સમાધિ પામીને, કાળ માસે કાળ કરી, સૌધર્મકલ્પમાં અરુણાભ વિમાને દેવપણે ઉપજશે, ત્યાં કેટલાક દેવોની ચાર પલ્યોપમ સ્થિતિ કહી છે, ત્યાં ઋષિભદ્રપુત્ર દેવની પણ ચાર પલ્યોપમ સ્થિતિ થશે. ભગવન્! તે ઋષિભદ્રપુત્ર દેવ તે દેવલોકથી આયુ-ભવ-સ્થિતિનો ક્ષય થતા યાવત્ ક્યાં ઉત્પન્ન થશે ? ગૌતમ ! તે મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સિદ્ધ થશે યાવત્ અંત કરશે. ભગવન્! તે એમ જ છે, એમ જ છે, એમ કહીને ગૌતમ સ્વામી યાવત્ આત્માને ભાવિત કરતા વિચરે છે. પ૨૮. ત્યારપછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીર અન્ય કોઈ દિવસે આલભિકા નગરીના શંખવન ચૈત્યથી નીકળે છે, નીકળીને બાહ્ય જનપદમાં વિહાર કરતા વિચરે છે. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 233
