Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 124

આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' વજકંદ, સૂરણકંદ, ખિલુડા, આદ્ર ભદ્ર મોથા, પિંડહરિદ્રા, લોહી, નીહૂ, થીહૂ, થિરૂગા, મુર્દાપર્ણી, અશ્વકર્ણા, સિહંડી, મુસુંડી આ અને આવા પ્રકારના સર્વે અનંત જીવવાળી, વિવિધ જીવવાળી છે ? હા, ગૌતમ ! તેમ જ છે. સૂત્ર-૩૪૮ ભગવન્! શું કૃષ્ણલેશ્યાવાળા નૈરયિક કદાચિત્ અલ્પ કર્મવાળા અને નીલલેશ્યાવાળા નૈરયિક મહાકર્મવાળા હોય ? હા, ગૌતમ !કદાચ હોય - એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! સ્થિતિની અપેક્ષાએ હોય. તેથી ગૌતમ ! પૂર્વવત્ કહ્યું. ભગવન્! શું નીલલેશ્યી નૈરયિક કદાચિત્ અલ્પકર્મી અને કાપોતલેશ્યી નૈરયિક મહાકર્મી હોય. હા,ગૌતમ ! કદાચ હોય. એમ કેમ કહ્યું ગૌતમ ! સ્થિતિની અપેક્ષા યાવત્ તેમ હોય. એ પ્રમાણે અસુરકુમારમાં પણ જાણવું. વિશેષ એ કે તેમાં - તેજોલેશ્યા અધિક હોય. એ રીતે વૈમાનિક સુધી કહેવું. જેને જેટલી લેશ્યા હોય તેને તેટલી કહેવી. પણ જ્યોતિષ્કદેવો ન કહેવા કેમ કે તેમાં એક તેજોલેશ્યા જ હોય છે. ભગવન્! પદ્મલેશ્યી વૈમાનિક કદાચિત્ અલ્પકર્મી અને શુભેચ્છી વૈમાનિક મહાકર્મી હોય ? હા, ગૌતમ ! કદાચ હોય - એમ કેમ કહ્યું? બાકી બધું નૈરયિકવત્ કહેવું યાવત્ મહાકર્મી હોય છે. સૂત્ર-૩૪૯ ભગવન્! શું જે વેદના છે તે નિર્જરા છે અને નિર્જરા છે તે વેદના છે ? ગૌતમ ! ના, તેમ નથી. ભગવન્! એમાં કેમ કહ્યું? જે વેદના છે તે નિર્જરા નથી અને નિર્જરા છે તે વેદના નથી ? ગૌતમ ! વેદના કર્મ છે, નિર્જરા નોકર્મ છે. તેથી એમ કહ્યું. વેદના છે તે નિર્જરા નથી અને નિર્જરા છે તે વેદના નથી ભગવન્શું નૈરયિકોની વેદના તે નિર્જરા છે અને નિર્જરા તે વેદના છે કહેવાય ? ગૌતમ ! ના, તેમ ન કહેવાય. એમ કેમ કહો છો ? ગૌતમ ! નૈરયિકોની વેદના તે કર્મ છે, નિર્જરા નોકર્મ છે. તેથી ગૌતમ ! એમ કહ્યું. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી જાણવું. ભગવન્! શું જે કર્મો વેદાયા(ભોગવાયા) તે નિર્જર્યા, જે કર્મો નિર્ચર્યા તે વેદાયા છે એમ કહેવાય? ગૌતમ !ના, તેમ ન કહેવાય. ભગવન્! એમ કેમ કહ્યું- જે કર્મો વેદાયા તે નિર્જર્યા નથી જે કર્મો નિર્જર્યા તે વેદાયા નથી? ગૌતમ ! કર્મોનું વેદન કર્યું હતું અને નોકર્મની નિર્જરા કરી હતી, તેથી હે ગૌતમ ! એમ કહ્યું. ભગવન્નૈરયિકોને જે કર્મ વેદાયુ તે નિર્જર્યું એમ કહેવાય ? ગૌતમ ! જેમ સામાન્ય જીવોના વિષયમાં કહ્યું તેમ નૈરયિકોથી વૈમાનિક સુધી 24 દંડકમાં જાણવું. ભગવન્શું જે કર્મને વેદે છે, તેને નિજેરે છે, જેને નિજેરે છે, તેને વેદે છે ? ગૌતમ ! તેમ નથી. ભગવદ્ ! એમ કેમ કહ્યું? જે કર્મને વેદે છે, તેને નિર્જરતા નથી અને જેને નિજેરે છે, તેનું વેદન કરતા નથી. ગૌતમ ! કર્મને વેદે છે, નોકર્મને નિજેરે છે. માટે હે ગૌતમ !એમ કહ્યું. એ રીતે નૈરયિકોથી વૈમાનિક સુધી કથન કરવું.. ભગવન્શું જે કર્મોને વેદશે તે નિર્જરશે, જે કર્મોને નિર્જરશે તે વેદશે એમ કહેવાય? ગૌતમ ! તેમ ન કહેવાય. એમ કેમ કહ્યું - જે કર્મોને વેદશે તે નિર્જરશે નહી અને જે કર્મોને નિર્જરશે તે વેદશે નહી ? ગૌતમ ! કર્મને વેદશે, નોકર્મને નિર્જરશે, માટે એમ કહ્યું. એ રીતે નૈરયિકથી વૈમાનિક સુધી કથન કરવું. ભગવન્! જે વેદનાનો સમય છે તે નિર્જરાનો સમય છે અને જે નિર્જરાનો સમય છે તે વેદનાનો સમય છે, એમ કહેવાય ? ના, તેમ ન કહેવાય. એમ કેમ કહ્યું કે જે વેદનાનો સમય છે તે નિર્જરાનો સમય નથી અને જે નિર્જરાનો સમય છે તે વેદનાનો સમય નથી? ગૌતમ ! જે સમયે વેદે છે, તે સમયે નિર્જરા નથી કરતા, જે સમયે નિર્જરા કરે છે. તે સમયે વેદતા નથી. અન્ય સમયે વેદે છે. અન્ય સમયે નિજેરે છે. વેદના સમય અન્ય છે, નિર્જરા સમય અન્ય છે. તેથી એમ કહ્યું છે. ભગવન ! નૈરયિકોને જે વેદના સમય છે, તે નિર્જરા સમય અને જે નિર્જરા સમય, તે વેદના સમય છે? ગૌતમ ! તેમ નથી. ભગવદ્ ! એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! નૈરયિકો, જે સમયે વેદે છે, તે સમયે નિર્જરતા નથી, જે સમયે નિર્જરે છે, મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતીઆગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 124