________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ ભિક્ષુને કોઈ અકૃત્ય સ્થાન સેવીને એમ થાય કે પછી હું ચરમ કાળ સમયે આ સ્થાનને આલોચીશ યાવત્ પ્રાયશ્ચિત્ત સ્વીકારીશ. તે, તે સ્થાનની આલોચના-પ્રતિક્રમણ ન કરે, તો તેને આરાધના નથી. જો કે, તે સ્થાનની આલોચના-પ્રતિક્રમણ કરી કાળ કરે, તો તેને આલોચના છે. ભિક્ષુને કોઈ અકૃત્ય સ્થાનને સેવીને એમ થાય કે જો શ્રાવક પણ કાળ માસે કાળ કરીને કોઈ દેવલોકમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થાય છે, તો હું શું અણપત્રિ દેવત્વ પણ પ્રાપ્ત નહીં કરી શકું ? એમ વિચારી તે, તે સ્થાનની. આલોચના-પ્રતિક્રમણ કર્યા સિવાય કાળ કરે, તો તેને આરાધના નથી. જો કે, તે સ્થાનની આલોચના-પ્રતિક્રમણ કરી કાળ કરે, તો તેને આરાધના છે. ભગવન! તે એમ જ છે, એમ જ છે. શતક-૧૦, ઉદ્દેશા-૨નો ગુજરાતી અનુવાદ પૂર્ણ શતક-૧૦, ઉદ્દેશો-૩ ‘આત્મઋદ્ધિ સૂત્ર-૪૮૨ રાજગૃહ નગરમાં યાવત્ ગૌતમસ્વામીએ આ પ્રમાણે કહ્યું - ભગવદ્ ! દેવ, આત્મઋદ્ધિ વડે યાવત્ ચાર, પાંચ દેવાવાસાંતરોનું ઉલ્લંઘન કરે છે અને પછી બીજી ઋદ્ધિથી ઉલ્લંઘન કરે છે ? હા, ગૌતમ ! તેમ છે. એ પ્રમાણે અસુરકુમારના વિષયમાં પણ જાણવું. વિશેષ એ - તે અસુરકુમાર આવાસો ઉલ્લંઘે છે, બાકી પૂર્વવતું. એ પ્રમાણે આ ક્રમથી સ્વનિતકુમાર સુધી કહેવું. એ પ્રમાણે વ્યંતર, જ્યોતિષ્ક વૈમાનિકનાં સંબંધમાં કહેવું. યાવતુ તેનાથી આગળ બીજી ઋદ્ધિ(અર્થાત વૈક્રિય શક્તિથી જાય છે. ભગવન્! શું અલ્પઋદ્ધિક દેવ મહાઋદ્ધિક દેવની વચ્ચોવચ્ચ થઈને જઈ શકે ? ના, તે અર્થ યોગ્ય નથી. ભગવન્! સમઋદ્ધિક દેવ સમઋદ્ધિક દેવની વચ્ચોવચ્ચથી જઈ શકે? ના, આ અર્થ સમર્થ નથી. પણ જો તે સમઋદ્ધિક દેવ પ્રમત્ત હોય તો જઈ શકે. ગવનશું તે દેવ, સમઋદ્ધિક દેવને વિમોહિત કરીને જાય કે અવિમોહિત કરીને જાય ? ગૌતમ! વિમોહિત કરીને જવા સમર્થ છે, વિમોહિત કર્યા સિવાય નહીં. ભગવન્! શું તે દેવ, પૂર્વ વિમોહિત કરી પછી જાય કે પૂર્વે જઈને પછી વિમોહિત કરે ? ગૌતમ ! પૂર્વે વિમોહિત કરી પછી જાય, પરંતુ પહેલા જઈને, પછી વિમોહિત ન કરે. ભગવદ્ ! શું મહાઋદ્ધિક દેવ, અલ્પઋદ્ધિક દેવની વચ્ચોવચ્ચથી જઈ શકે ? હા, જઈ શકે. ભગવન્શું તે મહાઋદ્ધિક દેવ, અલ્પઋદ્ધિક દેવને વિમોહિત કરીને જાય કે વિમોહિત કર્યા વિના જવાને સમર્થ છે? ગૌતમ ! વિમોહિત કરીને અને ન કરીને. બંને રીતે સમર્થ છે, ભગવદ્ ! તે પૂર્વે વિમોહિત કરી, પછી જાય કે પૂર્વે જઈને પછી વિમોહિત કરે ? ગૌતમ ! પૂર્વે વિમોહિત કરીને પછી પણ જાય, પૂર્વે જઈને પછી પણ વિમોહિત કરે. ભગવદ્ ! અલ્પઋદ્ધિક અસુરકુમાર મહાઋદ્ધિક અસુરકુમારની વચ્ચોવચ્ચથી જઈ શકે ? તે અર્થ સમર્થ નથી. આ પ્રમાણે અસુરકુમારમાં પણ ત્રણ આલાવા કહેવા, જેમ સામાન્યથી દેવમાં કહ્યા, એ પ્રમાણે સ્વનિતકુમાર સુધી જાણવુ. વ્યંતર, જ્યોતિષ્ક, વૈમાનિક દેવોમાં પણ એમ જ છે. ભગવન્! શું અલ્પઋદ્ધિક. દેવ, મહર્ફિક દેવીની વચ્ચોવચ્ચથી જઈ શકે? ના, તે અર્થ સમર્થ નથી. ભગવનું ! શું સમઋદ્ધિક દેવ સમઋદ્ધિકા દેવીની મધ્યેથી જઈ શકે ? પૂર્વવત્ દેવ સાથે દેવીનો દંડક પણ વૈમાનિક પર્યન્ત કહેવો. ભગવદ્ અલ્પઋદ્ધિકા દેવી, મહાઋદ્ધિક દેવની વચ્ચોવચ્ચથી જઈ શકે ? ગૌતમ ! તે અર્થ સમર્થ નથી. એ પ્રમાણે. એ રીતે અહીં ત્રીજો દંડક કહેવો. યાવતુ મહાઋદ્ધિકા વૈમાનિકી દેવી, અલ્પઋદ્ધિક વૈમાનિક દેવની મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 207
