________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ ચિંતિત-પ્રાર્થિતને જાણનારી, પોતાના દેશ-નેપથ્યના વેશને ગ્રહણ કરેલી, કુશલ, વિનીત, દાસીઓથી પરીવરેલ, વૃદ્ધ કંચુકીઓ, માન્ય પુરુષોના વૃંદ સાથે પોતાના અંતઃપુરથી નીકળીને જ્યાં બાહ્ય ઉપસ્થાનશાળા છે, જ્યાં ધાર્મિક યાના પ્રવર છે, ત્યાં આવીને, ધાર્મિક યાનમાં બેઠી. ત્યારે તે ઋષભદત્ત બ્રાહ્મણે દેવાનંદા બ્રાહ્મણી સાથે ધાર્મિક યાન પ્રવરમાં આરૂઢ થઈને, પોતાના નિજક, રેવૃત્ત થઈ બ્રાહ્મણકુંડગ્રામ નગરની ઠીક મધ્યમાં થઈને નીકળે છે. નીકળીને બહુશાલ ચૈત્યે આવે છે. ત્યાં આવીને છત્ર આદિ તીર્થકર ભગવંતના અતીશય જોઈને ધાર્મિક યાન પ્રવર રોકે છે, રોકીને, ધાર્મિક યાન પ્રવરથી ઊતરીને ભગવંત મહાવીરની પાસે પંચવિધ અભિગમથી જાય છે. તે આ - ૧.સચિત્ત દ્રવ્યોનો ત્યાગ, એ પ્રમાણે જેમ બીજા શતકમાં છે તેમ કહેવું યાવત્ ત્રણ પ્રકારની પર્યુપાસનાથી સેવે છે. ત્યારે તે દેવાનંદા બ્રાહ્મણી ધાર્મિક યાન પ્રવરથી ઉતરીને અનેક કુબ્બા યાવત્ મહત્તરકના વૃદથી પરિવૃત્ત થઈને ભગવાન મહાવીરની પાસે પંચવિધ અભિગમથી જાય છે. તે આ - 1. સચિત્ત દ્રવ્યોનો ત્યાગ, 2. અચિત્ત દ્રવ્યને ન છોડીને, 3. વિનયથી શરીર નમાવીને, 4. ભગવંતને જોતા જ બે હાથની અંજલી જોડીને, 5. મનને એકાગ્ર કરીને. આ પાંચ અભિગમપૂર્વક શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે જઈને ભગવંતને ત્રણ વખત આદક્ષિણ-પ્રદક્ષિણા કરી, કરીને વંદન-નમસ્કાર કર્યા. વંદન-નમસ્કાર કરીને, ઋષભદત્ત બ્રાહ્મણને આગળ કરીને ઊભી. સપરિવાર શુશ્રુષા કરતી એવી નમન કરતી એવી, વિનયથી અંજલી જોડીને સન્મુખ રહી યાવતું પર્ફપાસે છે. 461. ત્યારે તે દેવાનંદા બ્રાહ્મણીને પાનો ચઢ્યો - સ્તનથી દૂધની ધારા છૂટી, લોચનો વિકસિત થયા, હર્ષથી ફૂલતી બાહાને કડાએ રોકી, કંચૂક વિસ્તીર્ણ થયો, મેઘની ધારાથી વિકસિત કદંબ પુષ્પવત્ તેના રોમકૂપ વિકસિત થયા, ભગવંતને અનિમેષ દૃષ્ટિથી જોતી-જોતી ઊભી રહી. ગૌતમ સ્વામીએ ભગવંત મહાવીરને વંદન-નમસ્કાર કર્યા. વંદન-નમસ્કાર કરીને, આમ કહ્યું - ભગવદ્ ! આ દેવાનંદા બ્રાહ્મણીને કેમ સ્તનથી દૂધની ધારા છૂટી યાવત્ રોમકૂપ વિસ્કવર થયા, આપને અનિમેષ દૃષ્ટિએ જોતી-જોતી ઊભી છે? ભગવંતે ગૌતમને આમ કહ્યું - ગૌતમ ! નિશ્ચ દેવાનંદા બ્રાહ્મણી મારી માતા છે. હું દેવાનંદા બ્રાહ્મણીનો આત્મજ છું. ત્યારે તે દેવાનંદા બ્રાહ્મણીને તે પૂર્વના પુત્રના સ્નેહાનુરાગથી સ્તનથી દૂધની ધારા છૂટી યાવત્ તેણીના રોમકૂપ વિકસ્વર થયા અને મને અનિમેષ દૃષ્ટિએ જોતા-જોતા ઊભા છે. 462. ત્યારે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે ઋષભદત્ત બ્રાહ્મણ, દેવાનંદા બ્રાહ્મણી અને તે મહામોટી ઋષિ પર્ષદા આદિને ધર્મ કહ્યો. યાવત્ પર્ષદા પાછી ફરી. ત્યારે ઋષભદત્ત બ્રાહ્મણે ભગવંત પાસે ધર્મ સાંભળી, અવધારી, હર્ષિત-સંતુષ્ટ થઈને ઊભો થયો, પછી ભગવંતને ત્રણ વખત આદક્ષિણ પ્રદક્ષિણા કરી યાવત્ વંદન-નમસ્કાર કરીને આમ કહ્યું - ભગવન્! તે એમ જ છે, તે એ પ્રમાણે છે, શતક-૨ માં ઢંદકની માફક યાવત્ જેમ આપ કહો છો, તે એ જ પ્રકારે છે, એમ કહીને ઈશાના ખૂણામાં જઈને, સ્વયં જ આભરણ અલંકાર ઊતાર્યા, ઊતારીને જાતે જ પંચમુષ્ટી લોચ કર્યો. કરીને ભગવંત મહાવીર પાસે આવીને, ભગવંતને ત્રણ વખત આદક્ષિણ-પ્રદક્ષિણા કરી યાવત્ નમીને આ પ્રમાણે કહ્યું - ભગવન્આલોક ચોતરફથી સળગી રહ્યો છે, ભગવન્! આ લોક પ્રદીપ્ત છે, ભગવદ્ ! આ લોક આલિત્તપ્રદીપ્ત છે, ભગવદ્ ! આલોક જરામરણથી યુક્ત છે. એ પ્રમાણે એ ક્રમથી જેમ સ્કંદકમાં કહ્યું, તેમ પ્રવ્રજિત થઈને યાવત્ સામાયિક આદિ 11 અંગને ભયો યાવત્ ઘણા ઉપવાસ, છઠ્ઠ, અટ્ટમ, દશમ યાવત્ વિવિધ તપકર્મ વડે આત્માને ભાવિત કરતા ઘણા વર્ષોનો શ્રમણ્ય પર્યાય પાળીને માસિકી સંલેખનાથી આત્માને આરાધી, 60 ભક્તોને અનશન વડે ભેદીને જે હેતુથી નગ્ન ભાગ સ્વીકારેલ, તે અર્થને આરાધે છે. યાવત્ તે અર્થને આરાધીને તેઓ યાવતુ. સર્વ દુઃખથી મુક્ત થયા. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 190
