Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' કરે. કરીને પછી અપ્રત્યાખ્યાન કષાય ક્રોધાદિ ખપાવે, પછી પ્રત્યાખ્યાનાવરણ ક્રોધાદિ ખપાવે, પછી સંજવલના ક્રોધાદિ ખપાવે. પછી પંચવિધ જ્ઞાનાવરણીય, નવવિધ દર્શનાવરણીય, પંચવિધ અંતરાયિક અને મોહનીય કર્મને કપાયેલ તાલવૃક્ષ સમાન કરીને, કર્મરજને વિખેરનાર અપૂર્વકરણમાં પ્રવેશી તેને અનંત, અનુત્તર, નિર્બાઘાત, નિરાવરણ, કૃત્ન, પ્રતિપૂર્ણ, ઉત્તમ કેવળજ્ઞાન અને દર્શન ઉત્પન્ન થાય. 48. ભગવન્! તે (અસોચ્ચા)કેવલી પ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ કહે છે, બતાવે છે અને પ્રરૂપે છે ? તે અર્થ સમર્થ નથી. તેઓ એક જ્ઞાત (ઉદાહરણ) કે એક વ્યાકરણ(પ્રશ્નના ઉત્તર) સિવાય અન્ય ઉપદેશ ન કરે. ભગવન ! તે (અસોચ્ચા કેવલી)કોઈને. પ્રવ્રજિત કે મંડિત કરે ? ગૌતમ ! તે અર્થ સમર્થ નથી. પરંતુ તે પ્રવ્રજ્યાનો ઉપદેશ કરે. ભગવન્! તે (અસોચ્ચા કેવલી)સિદ્ધ થાય યાવત્ સમસ્ત દુખોનો અંત કરે ? હા, તે સિદ્ધ થાય યાવતુ સમસ્ત દુખોનો અંત કરે. 49. ભગવદ્ ! તે (અસોચ્ચા કેવલી)શું ઉર્ધ્વ-અધો-તિછલોકમાં હોય ? ગૌતમ ! તે ત્રણે લોકમાં હોય. જો ઉર્ધ્વલોકમાં હોય તો શબ્દાપાતી, વિકટાપાતી, ગંધાવતી, માલ્યવંત નામક વૃત્તવૈતાઢ્ય પર્વતોમાં હોય, સંહરણને આશ્રીને સોમનસ કે પંડકવન માં હોય. જો અધોલોકમાં હોય તો ગર્તા કે ગુફામાં હોય. સંહરણને આશ્રીને પાતાળ કે ભવનમાં હોય. તિર્થાલોકમાં હોય તો ૧૫-કર્મભૂમિમાં હોય, સંહરણને આશ્રી અઢી દ્વીપસમુદ્રના એક દેશ ભાગે હોય. ભગવન્! તે(અસોચ્ચા કેવલી)એક સમયે કેટલા થાય ? ગૌતમ ! જઘન્યથી એક-બે કે ત્રણ, ઉત્કૃષ્ટથી. દશ. તેથી હે ગૌતમ ! એમ કહ્યું કે કેવલી આદિ પાસેથી સાંભળીને કેટલાક કેવલી પ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ શ્રવણ પામે અને કેટલાક ન પામે યાવત્ કેટલાક કેવળજ્ઞાન પામે, કેટલાક ન પામે. સૂત્ર-૪૫૦ ભગવન્! કેવલી યાવતુ કેવલી પાક્ષિક ઉપાસકથી ધર્મ સાંભળીને,કોઈ જીવ કેવલીપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ શ્રવણ પામે ? ગૌતમ ! કેવલી આદિ પાસેથી સાંભળીને યાવત્ કેટલાક કેવલીપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ પામે, એ પ્રમાણે જેમ ‘અમૃતા'ની. વક્તવ્યતા છે, તે અહીં ‘શ્રુત્વા’ની પણ કહેવી. વિશેષ એ કે - આલાવો ‘શ્રુત્વાનો કહેવો. બાકી બધુ સંપૂર્ણ તેમજ કહેવું. - યાવત્ - જેણે મન:પર્યવજ્ઞાનાવરણીય કર્મોનો ક્ષયોપશમ કરેલ હોય, જેણે કેવળ જ્ઞાનાવરણીય કર્મોનો ક્ષય કર્યો હોય, તે જીવને કેવલી યાવત્ ઉપાસિકા પાસેથી ધર્મ સાંભળીને, કેવલીપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ શ્રવણ પામે, શુદ્ધ બોધિ પામે યાવતુ કેવળજ્ઞાન ઉપાર્જે. તે જીવને નિરંતર અટ્ટમ-અટ્ટમ તપોકર્મથી આત્માને ભાવિત કરતા પ્રકૃતિ ભદ્રકતાથી, એ જ પ્રમાણે યાવત્ ગવેષણા કરતા અવધિજ્ઞાન સમુત્પન્ન થાય, તે સમુત્પન્ન અવધિજ્ઞાનથી જઘન્યથી અંગુલનો અસંખ્યાત ભાગ, ઉત્કૃષ્ટથી અલોકમાં અસંખ્યાત લોક પ્રમાણ ખંડોને જાણે અને જુએ. ભગવન્! તે(શ્રુત્વા અવધિજ્ઞાની)કેટલી લેશ્યામાં હોય? ગૌતમ ! છ એ લેગ્યામાં- કૃષ્ણ યાવત્ શુક્લલેશ્યા. ભગવન્! તે (શ્રુત્વા અવધિજ્ઞાની) કેટલા જ્ઞાનોમાં હોય ? ગૌતમ ! ત્રણ કે ચાર જ્ઞાનોમાં હોય. ત્રણ હોય તો આભિનિબોધિક શ્રત, અવધિજ્ઞાનમાં હોય, ચાર હોય તો આભિનિબોધિક-શ્રુત-અવધિ-મન:પર્યવજ્ઞાનમાં હોય. ભગવન્! તે (શ્રુત્વા અવધિજ્ઞાની)શું સયોગી હોય કે અયોગી ? ગૌતમ !આ પ્રમાણે યોગ, ઉપયોગ, સંઘયણ, સંસ્થાન, ઉચ્ચત્વ, આયુ આ બધુ જેમ અશ્રુત્વા'માં કહ્યું, તેમજ અહીં કહેવુ. ભગવન્! તે (કૃત્વા અવધિજ્ઞાની) શું સવેદક હોય ? પૃચ્છા. ગૌતમ ! સવેદક હોય કે અવેદક હોય. ભગવદ્ !જો અવેદક હોય તો શું ઉપશાંત વેદક હોય કે ક્ષીણવેદક હોય ? ગૌતમ ! ઉપશાંતવેદક ન હોય, ક્ષીણવેદક હોય. ભગવદ્ ! જો સવેદક હોય તો શું સ્ત્રીવેદક હોય, પુરુષવેદક હોય, નપુંસક વેદક હોય કે પુરુષ-નપુંસક વેદક? મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 178
