Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 167

આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ ઉત્કૃષ્ટથી અનંતકાળ-વનસ્પતિકાળ. એ પ્રમાણે દેશબંધેતર પણ જાણવુ. ભગવન્! રત્નપ્રભા પૃથ્વી નૈરયિક, નોરત્નપ્રભાપૃથ્વી પૃચ્છા. ગૌતમ ! સર્વ બંધંતર જઘન્યથી 10,000 વર્ષ અંતર્મુહૂર્નાધિક. ઉત્કૃષ્ટથી વનસ્પતિકાળ. દેશબંધંતર જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ અનંતકાળ-વનસ્પતિકાળ. એ પ્રમાણે અધઃસપ્તમી સુધી કહેવું. વિશેષ એ - જેની જે જઘન્ય સ્થિતિ છે, તેમાં અંતર્મુહૂર્ણ અધિક સર્વ બંધંતર કહેવું, બાકી પૂર્વવત્. પંચે તિયો, મનુષ્યો વાયુકાયવત્ . અસુરકુમારાદિ યાવત્ સહસ્ત્રારદેવોને રત્નપ્રભા પૃથ્વી નૈરયિકવત્ કહેવા. વિશેષ આ - સર્વ બંધંતર જેની જે જઘન્ય સ્થિતિ તેમાં અંતર્મુહૂર્ણ અધિક કહેવું. બાકી પૂર્વવત્, ભગવદ્ ! આનતદેવપણે ઉત્પન્ન નોઆણત્તદેવ પૃચ્છા. ગૌતમ ! સર્વબંધંતર જઘન્યથી વર્ષપૃથત્વ અધિક 18 સાગરોપમ, ઉત્કૃષ્ટ અનંતકાળ-વનસ્પતિકાળ. દેશબંધંતર જઘન્ય થી વર્ષ પૃથત્વ, ઉત્કૃષ્ટ અનંતકાળવનસ્પતિકાળ, એ રીતે યાવત્ અય્યત કહેવું, વિશેષ જેની જે સ્થિતિ હોય. આદિ પૂર્વવત્ કહેવું. ભગવન્! રૈવેયક, કલ્પાતીત પૃચ્છા - ગૌતમ ! સર્વબંધંતર જઘન્ય ૨૨-સાગરોપમ વર્ષ પૃથત્વ અધિક, ઉત્કૃષ્ટથી અનંતકાળ-વનસ્પતિકાળ. દેશ બંધંતર જઘન્ય વર્ષ પૃથક્તત્વ, ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ. ભગવન્! અનુત્તરોપપાતિક સંબંધે પૃચ્છા. ગૌતમ! સર્વબંધ અંતર જઘન્ય અનેક વર્ષ અધિક 31 સાગરોપમ, ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત સાગરોપમ. દેશ બંધંતર જઘન્ય વર્ષ પૃથક્વ, ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત સાગરોપમનું છે. ભગવદ્ ! આ વૈક્રિયશરીરી જીવોના દેશબંધક, સર્વબંધક અને અબંધકમાં કોણ કોનાથી યાવત્ વિશેષાધિક છે? ગૌતમ ! સૌથી થોડા જીવો વૈક્રિય શરીરના સર્વબંધક છે, દેશબંધક અસંખ્યાતગણા, અબંધક અનંતગણા છે. ભગવન્! આહારક શરીરપ્રયોગ બંધ કેટલા ભેદ છે? ગૌતમ! એક ભેદે છે. ભગવન્!જો તે એક ભેદે છે તો તે આહાર્ક શરીર પ્રયોગબંધ શું મનુષ્યોને હોય કે અમનુષ્યોને ? ગૌતમ ! મનુષ્યને આહારક શરીરપ્રયોગ બંધ હોય છે. અમનુષ્યને આહારક નહીં. આ આલાવાથી ‘અવગાહના સંસ્થાન મુજબ યાવતુ ઋદ્ધિપ્રાપ્ત પ્રમત્ત સંયત સમ્યગદષ્ટિ પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષાયુ કર્મભૂમિજ ગર્ભવ્યુત્ક્રાંતિક મનુષ્યાહારક શરીરપ્રયોગ બંધ હોય છે પણ અવૃદ્ધિપ્રાપ્ત પ્રમત્ત યાવત્ આહારક શરીરપ્રયોગ બંધ નહીં. ભગવન્! આહારક શરીરમયોગ બંધ કયા કર્મના ઉદયથી થાય ? ગૌતમ ! વીર્ય સયોગ સદ્ભવ્યતાથી યાવત્ લબ્ધિને આશ્રીને આહારક શરીરપ્રયોગ નામકર્મના ઉદયથી છે. ભગવન્! આહારક શરીરપ્રયોગ બંધ દેશબંધ છે કે સર્વબંધ ? ગૌતમ ! બંને. ભગવદ્ ! આહારક શરીરપ્રયોગ બંધ કાળથી કેટલો હોય ? ગૌતમ ! સર્વબંધ એક સમયનો, દેશબંધ જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટથી પણ અંતર્મુહૂર્ત. ભગવન્! આહારક શરીરપ્રયોગ બંધનું અંતર કાળથી કેટલું હોય ? ગૌતમ ! સર્વ બંધંતર જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ થી અનંતકાળ-અનંતીઅવસર્પિણી-ઉત્સર્પિણીકાળથી, ક્ષેત્રથી અનંતલોક દેશનૂન અપાદ્ધ પુદ્ગલ પરાવર્તન કાળ. એ પ્રમાણે દેશબંધેતર પણ જાણવું. ભગવન્! આહારક શરીરી જીવોના દેશબંધક, સર્વબંધક અને અબંધકમાં કોણ કોનાથી યાવત્ વિશેષાધિક છે? ગૌતમ ! સૌથી થોડા સર્વબંધકો, દેશબંધક સંખ્યાતગુણા, અબંધક અનંતગુણા છે. સૂત્ર-૪૨૬ ભગવન ! તૈજસ શરીરપ્રયોગ બંધ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! પાંચ ભેદે. એકેન્દ્રિય યાવતુ પંચેન્દ્રિય તૈજસ શરીર પ્રયોગ બંધ. ભગવન્! એકેન્દ્રિય તૈજસ શરીરપ્રયોગ બંધ કેટલા ભેદે છે ? આ આલાવા વડે પ્રજ્ઞાપનાસૂત્ર પદ-૨૧ “અવગાહના-સંસ્થાન’ મુજબ સર્વ ભેદો કહેવા. પર્યાપ્ત સર્વાર્થસિદ્ધ અનુત્તરોપપાતિક કલ્પાતીત વૈમાનિક દેવ પંચેન્દ્રિય તૈજસ શરીરમયોગ બંધ અને અપર્યાપ્ત સર્વાર્થસિદ્ધ અનુત્તરોપપાતિક યાવતું બંધ સુધી કહેવા. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતીઆગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 167