Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' ઉચ્ચગોત્ર કાર્મણ શરીરપ્રયોગ બંધ કયા કર્મના ઉદયથી છે ? ગૌતમ ! જાતિ, કુળ, બળ, રૂપ, તપ, શ્રુત, લાભ, અને ઐશ્વર્યનો મદ ન કરવાથી ઉચ્ચ ગોત્ર કાર્મણ શરીર પ્રયોગ નામકર્મના યાવત્ પ્રયોગબંધ થાય. નીચગોત્ર કામણ શરીરમયોગ બંધ કયા કર્મના ઉદયથી છે ? ગૌતમ ! જાતિ, કુળ યાવત્ ઐશ્વર્યના મદથી અને નીચ ગોત્ર કામણ શરીર પ્રયોગ નામકર્મના યાવત્ પ્રયોગબંધ થાય. અંતરાયિકકાર્પણ શરીરપ્રયોગ બંધ કયા કર્મના ઉદયથી છે? ગૌતમ! દાન, લાભ, ભોગ, ઉપભોગ અને વીર્યના અંતરાયથી અને અંતરાયિક કાર્મણ શરીર પ્રયોગ નામકર્મના ઉદયથી અંતરાયિક કાર્મણ શરીર પ્રયોગબંધ થાય. ભગવન્! જ્ઞાનાવરણીય કામણ શરીર પ્રયોગબંધ શું દેશબંધ છે કે સર્વબંધ ? ગૌતમ ! દેશબંધ છે, સર્વબંધ નથી. એ પ્રમાણે યાવત્ અંતરાયિક કામણ શરીર પ્રયોગબંધ જાણવો. ભગવન્જ્ઞાનાવરણીય કાર્મણ શરીર પ્રયોગબંધ કાળથી કેટલું હોય ? ગૌતમ ! તે બે ભેદે છે - અનાદિ સપર્યવસિત અને અનાદિ અપર્યવસિત. એ પ્રમાણે જેમ તૈજસની સ્થિતિકાળ કહ્યો તેમજ અહીં યાવત્ અંતરાયિક કર્મનો કાળ કહેવો. ભગવન્જ્ઞાનાવરણીય કાર્મણ શરીર પ્રયોગબંધ અંતર કાળથી કેટલું હોય ? અનાદિ અનંત હોવાથી તેનું અંતર હોતું નથી. આ પ્રમાણે તૈજસ શરીરના અંતર માફક કહેવું, એ પ્રમાણે યાવત્ અંતરાય કાર્મણ૦નું કહેવું. ભગવન્! જ્ઞાનાવરણીય કર્મના દેશબંધક આદિમાં કોણ કોનાથી યાવત્ વિશેષ છે ? તૈજસ શરીરવત્ અલ્પબદુત્વ જાણવું. એ પ્રમાણે આયુને વર્જીને યાવત્ અંતરાયનું કહેવું. આયુનો પ્રશ્ન. ગૌતમ ! સૌથી થોડા જીવો આયુના દેશબંધક, છે, અબંધક તેનાથી સંખ્યાતગણા છે. સૂત્ર-૪૨૮ ભગવન ! જે જીવને ઔદારિક શરીરનો સર્વબંધ છે, તે હે ભગવન ! વૈક્રિય શરીરનો બંધક છે કે અબંધક? આહારક શરીરનો બંધક છે કે અબંધક? ગૌતમ ! બંધક નથી, અબંધક છે. તે તૈજસ શરીરનો બંધક છે કે અબંધક? ગૌતમ ! બંધક છે, અબંધક નથી. જો બંધક છે, તો દેશબંધક કે સર્વબંધક ? ગૌતમ! દેશબંધક છે, સર્વબંધક નથી. કાર્પણ શરીરનો બંધક કે અબંધક ? તૈજસ મુજબ જાણવુ. ભગવન્! જેને ઔદારિક શરીરનો દેશબંધ છે, તે હે ભગવન્! વૈક્રિય શરીરનો બંધક કે અબંધક ? ગૌતમ ! બંધક નથી, અબંધક છે. એ રીતે સર્વબંધ માફક દેશબંધ પણ કહેવો યાવત્ કાર્મણ. ભગવન્! જે વૈક્રિયશરીરનો સર્વબંધક છે. તે ભગવન્! ઔદારિક શરીરનો બંધક કે અબંધક? ગૌતમ! બંધક નથી, અબંધક છે. આહારક શરીર પણ એમ જ છે. તૈજસ અને કાર્મણમાં ઔદારિકમાં કહ્યા મુજબ અહીં કહેવું. યાવત્ દેશબંધક છે, સર્વબંધક નથી. ભગવન ! જે વૈક્રિયશરીરનો દેશબંધક છે, તે ભગવન ! ઔદારિક શરીરનો બંધક છે કે અબંધક ? ગૌતમ ! બંધક નથી, અબંધક છે. એ રીતે જેમ સર્વબંધ કહ્યો, તેમજ દેશબંધ પણ કાર્મણ સુધી કહેવો. ભગવન્! જે આહારક શરીરનો સર્વબંધક છે, તે ભગવન્! ઔદારિક શરીરના બંધક છે કે અબંધક? ગૌતમ ! બંધક નથી, અબંધક છે. એ રીતે વૈક્રિય પણ કહેવું. તૈજસ, કામણમાં ઔદારિકવતુ કહેવું. ભગવન ! જે આહારક શરીરના દેશબંધક છે, તે ભગવદ્ ! ઔદારિક શરીરના બંધક છે કે અબંધક ? ગૌતમ ! આહારક શરીરના સર્વબંધક માફક કહેવું ભગવન્જે તૈજસ શરીરના દેશબંધક છે, તે ઔદારિક શરીરના બંધક કે અબંધક ? ગૌતમ ! બંધક કે અબંધક હોય. જો બંધક હોય તો દેશબંધક કે સર્વબંધક ? ગૌતમ ! બંને હોય. વૈક્રિય શરીરના બંધક કે અબંધક ? એ પ્રમાણે જ. એ રીતે આહારક શરીરમાં પણ છે. ભગવદ્ !કામણ શરીરના બંધક કે અબંધક ? ગૌતમ ! બંધક, અબંધક નહીં. જો બંધક હોય તો દેશબંધક કે મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 169
