Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ કલ્પાતીત વૈમાનિક દેવ પંચેન્દ્રિય વૈક્રિય શરીર કાયપ્રયોગ પરિણત કે અપર્યાપ્ત સર્વાર્થસિદ્ધ અનુત્તરોપપાતિક કલ્પાતીત વૈમાનિક દેવ પંચેન્દ્રિય વૈક્રિય શરીર કાયપ્રયોગ પરિણત કહેવું. ભગવન્! જો તે દ્રવ્ય વૈક્રિયમિશ્ર શરીર કાયપ્રયોગ પરિણત હોય, તો એકેન્દ્રિય મિશ્ર શરીર કાયપ્રયોગ પરિણત હોય કે યાવત્ પંચેન્દ્રિય હોય ? એ પ્રમાણે જેમ વૈક્રિય શરીર કાય પ્રયોગમાં કહ્યું તેમ વૈક્રિય મિશ્રોમાં પણ કહેવું વિશેષ એ કે - દેવ,અને નૈરયિકના અપર્યાપ્ત, અને બાકીના સર્વ જીવોના પર્યાપ્તામાં, તે પ્રમાણે જ યાવત્ પર્યાપ્તા સર્વાર્થસિદ્ધ યાવત્ પરિણત ન હોય, અપર્યાપ્તા સર્વાર્થસિદ્ધ પરિણત હોય, ત્યાં સુધી કહેવું. ભગવન્જો તે દ્રવ્ય આહારક શરીર કાયપ્રયોગ પરિણત હોય, તો શું મનુષ્ય આહારક શરીર કાયપ્રયોગ પરિણત હોય, અમનુષ્ય આહારક પરિણત હોય? એ પ્રમાણે જેમ પ્રજ્ઞાપાનાસૂત્રના પદ-૨૧ અવગાહના સંસ્થાનમાં કહ્યું તે રીતે યાવતુ ઋદ્ધિ પ્રાપ્ત પ્રમત્તસંયત સમ્યગદષ્ટિ પર્યાપ્તક સંખ્યાત વર્ષાયુક્ત પરિણત હોય, અતૃદ્ધિ પ્રાપ્ત પ્રમત્ત સંયત સમ્યગદષ્ટિ યાવતુ પરિણત ન હોય કહેવું.. ભગવદ્ ! જો એક દ્રવ્ય આહારક મિશ્રશરીર કાયપ્રયોગ પરિણત હોય, તો શું મનુષ્યાહારક મિશ્ર શરીર ? ગૌતમ! જેમ ‘આહારક' માં કહ્યું તેમ આહારક મિશ્રમાં બધું કહેવું. ભગવન્! જો એક દ્રવ્ય કાર્મણ શરીર કાયપ્રયોગ પરિણત હોય, તો શું એકેન્દ્રિય કાર્પણ શરીર કાયપ્રયોગ પરિણત હોય યાવત્ પંચેન્દ્રિય કાર્મણ શરીર ? ગૌતમ ! એકેન્દ્રિય કાર્મણ શરીર કાયપ્રયોગ એ રીતે જેમ ‘અવગાહના સંસ્થાનમાં કામણના ભેદો કહ્યા તેમ અહીં પણ કહેવા, તે પર્યાપ્ત સર્વાર્થસિદ્ધ અનુત્તરોપપાતિક યાવત્ દેવ પંચેન્દ્રિય કાર્મણ શરીર કાયપ્રયોગ પરિણત હોય અથવા અપર્યાપ્ત સર્વાર્થસિદ્ધ પરિણત હોય ત્યાં સુધી કહેવું. ભગવદ્ ! જો એક દ્રવ્ય મિશ્ર પરિણત હોય, તો શું મન વચન કે કાયમિશ્ર પરિણત હોય ? ગૌતમ ! મન કે વચન કે કાયમિશ્ર પરિણત હોય. ભગવન્જે એક દ્રવ્ય મન મિશ્ર પરિણત હોય તો શું સત્યમન) કે મૃષામનમિશ્ર પરિણત હોય? જેમ પ્રયોગ પરિણત, તેમ મિશ્રપરિણત પણ કહેવું. તે પર્યાપ્ત સર્વાર્થસિદ્ધ અનુત્તરોપપાતિક યાવત્ દેવ પંચેન્દ્રિય કાર્મણ શરીર મિશ્ર પરિણત કે અપર્યાપ્ત સર્વાર્થસિદ્ધ યાવત્ કાર્મણ શરીરમિશ્ર પરિણત સુધી કહેવું. ભગવન્! જે એક દ્રવ્ય વિસસા(સ્વભાવથી) પરિણત હોય, તો શું વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ-સંસ્થાન પરિણત હોય ? ગૌતમ ! વર્ણ કે ગંધ કે રસ કે સ્પર્શ કે સંસ્થાન પરિણત હોય. ભગવન્! જે એક દ્રવ્ય વર્ણ પરિણત હોય, તો શું કાળા વર્ણ પરિણત હોય કે યાવતુ શુક્લ વર્ણ૦ ? ગૌતમ ! કાળા યાવત્ શુક્લ વર્ણ પરિણત હોય ભગવદ્ ! જે એક દ્રવ્ય ગંધ પરિણત હોય, તો શું સુરભિગંધ પરિણત કે દુરભિગંધ ? ગૌતમ ! સુરભિગંધમાં કે દુરભિગંધમાં બંનેમાં પરિણત હોય. ભગવન્જે એક દ્રવ્ય રસ પરિણત હોય, તો શું તિક્તરસ પરિણત હોય૦ પ્રશ્ન. ગૌતમ ! તિક્ત યાવતુ મધુર રસ પરિણત હોય. ભગવન ! જે એક દ્રવ્ય સ્પર્શ પરિણત હોય, તો શું કર્કશ સ્પર્શ પરિણત હોય યાવતુ રૂક્ષ સ્પર્શ પરિણત ? ગૌતમ ! કર્કશ૦ કે યાવત્ રૂક્ષ સ્પર્શ પરિણત હોય, ભગવન ! જે એક દ્રવ્ય સંસ્થાન પરિણત હોય૦ પ્રશ્ન. ગૌતમ ! પરિમંડલ સંસ્થાન પરિણત હોય કે યાવતુ આયત સંસ્થાન પરિણત પણ હોય. સૂત્ર-૩૮૭ ભગવનબે દ્રવ્યો(અનંત પ્રદેશી બે સ્કંધો) શું પ્રયોગ પરિણત હોય, મિશ્રપરિણત હોય કે વિસસા પરિણતા હોય ?ગૌતમ ! તે બંને દ્રવ્યો - 1. પ્રયોગ પરિણત હોય કે 2. મિશ્રપરિણત કે 3. વીસસા પરિણત કે 4. એક પ્રયોગ " રાવ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતીઆગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 142
