Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ ગૌતમ ! પ્રાયઃ નરક, તિર્યંચ યોનિમાં ઉપજશે. ભગવન્! સિંહ, વાઘ, વૃક, દ્વીપિક, રીંઝ, તરક્ષ, શરભાદિ હિંસકપશુ પણ તે પ્રમાણે યાવત્ ક્યાં ઉત્પન્ન થશે? ગૌતમ! પ્રાયઃ નરક, તિર્યંચ યોનિમાં ઉપજશે. ભગવન્! તે કાળે ઢંક, કંક, વિલક, મદુક, શિખી પણ તે જ પ્રમાણે પ્રાયઃ નરક, તિર્યંચ ગતિમાં ઉપજશે. ભગવન્! તે એમ જ છે, એમ જ છે. શતક-૭, ઉદ્દેશા-૧નો ગુજરાતી અનુવાદ પૂર્ણ શતક-૭, ઉદ્દેશો-૭ ‘અણગાર' સૂત્ર-૩૬૧, 362 361. ભગવન્! ઉપયોગપૂર્વક ચાલતા, ઉભા રહેતા, બેસતા, સૂતા, ઉપયોગપૂર્વક વસ્ત્ર-પાત્ર-કંબલરજોહરણને લતા-મૂકતા એવા સંવૃત્ત અણગારને શું ઐર્યાપથિકી ક્રિયા લાગે કે સાંપરાયિકી ક્રિયા લાગે? ગૌતમ ! સંવૃત્ત અણગારને ઉપયોગપૂર્વક ચાલવું આદિ ક્રિયા કરતા યાવત્ ઐર્યાપથિકી ક્રિયા લાગે, સાંપરાયિકી ક્રિયા ન લાગે. ભગવનએમ કેમ કહ્યું કે યાવતુઐર્યાપથિકી ક્રિયા લાગે સાંપરાયિકી ક્રિયા ન લાગે. ? ગૌતમ ! જેના ક્રોધ, માન, માયા, લોભ ઉપશાંત કે ક્ષીણ થયા છે તેને ઐર્યાપથિકી ક્રિયા લાગે, તેમજ જેમ ઉસૂત્રે વર્તનારને સાંપરાયિકી ક્રિયા લાગે, તેમ સૂત્રાનુસાર વર્તનારને હે ગૌતમ ! યાવતુ સાંપરાયિકી ક્રિયા ન લાગે. 362. ભગવન્! કામ રૂપી છે કે અરૂપી છે ? ગૌતમ ! કામ રૂપી છે અરૂપી નથી, ભગવન્! કામ સચિત્ત છે કે અચિત્ત છે? ગૌતમ ! કામ સચિત્ત પણ છે, અચિત્ત પણ છે. ભગવન્! કામ જીવ છે કે અજીવ છે? ગૌતમ ! કામ જીવ પણ છે, અજીવ પણ છે. ભગવદ્ ! કામ જીવોને હોય કે અજીવોને હોય? ગૌતમ! કામ જીવોને હોય, અજીવોને નહીં. ભગવદ્ ! કામ કેટલા પ્રકારે છે? ગૌતમ ! કામ બે પ્રકારે છે - શબ્દ અને રૂપ. ભગવન્! ભોગો રૂપી છે કે અરૂપી ? ગૌતમ ! ભોગો રૂપી છે, અરૂપી નથી. ભગવન્! ભોગો સચિત્ત છે કે અચિત્ત ? ગૌતમ ! ભોગો સચિત્ત પણ છે અને અચિત્ત પણ છે. ભગવન્! ભોગો જીવ છે કે અજીવ છે ? ગૌતમ ! ભોગો જીવ પણ છે અને અજીવ પણ છે. ભગવન્! ભોગો જીવન હોય કે અજીવને ? ગૌતમ ! ભોગ જીવને હોય, અજીવને નહીં. ભગવન્! ભોગો કેટલા છે ? ગૌતમ ! ભોગો ત્રણ પ્રકારે છે - ગંધ, રસ, સ્પર્શ. ભગવન્! કામ ભોગો કેટલા ભેદે છે? ગૌતમ! પાંચ ભેદે છે - શબ્દ, રૂપ, રસ, ગંધ, સ્પર્શ. ભગવન્! જીવો કામી છે કે ભોગી છે? ગૌતમ! જીવો કામી પણ છે, ભોગી પણ છે. ભગવદ્ ! એમ કેમ કહ્યું કે જીવો કામી પણ છે, ભોગી પણ છે? ગૌતમ ! શ્રોત્રેન્દ્રિય અને ચક્ષુરિન્દ્રિયને આશ્રીને કામી છે, ઘ્રાણેન્દ્રિય, જિહેન્દ્રિય, સ્પર્શનેન્દ્રિયને આશ્રીને ભોગી છે. તેથી હે ગૌતમ ! એમ કહ્યું છે. ભગવદ્ ! નૈરયિકો કામી છે કે ભોગી છે ? એ પ્રમાણે જ સ્વનિતકુમાર સુધી કહેવું. ભગવન્! પૃથ્વીકાયિક જીવો કામી છે કે ભોગી છે ? ગૌતમ ! પૃથ્વીકાયિકો કામી નથી, ભોગી છે. ભગવાન! એમ કેમ કહ્યું? ગૌતમ ! સ્પર્શનેન્દ્રિયને આશ્રીને ભોગી છે. એ પ્રમાણે વનસ્પતિકાય સુધી જાણવું. બેઇન્દ્રિયો પણ એમ જ છે. વિશેષ એ કે - તે જિહેન્દ્રિય અને સ્પર્શનેન્દ્રિયને આશ્રીને ભોગી છે. તેઇન્દ્રિય પણ એમ જ છે. વિશેષ એ કે - ધ્રાણ-જીભ-સ્પર્શ ઇન્દ્રિયો આશ્રીને ભોગી છે. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતીઆગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 128
