Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' ગૌતમ ! યાવત્ તે પુરુષ ધનુષને ગ્રહણ કરે, યાવત્ બાણ ફેંકે ત્યાં સુધી તે પુરુષ કાયિકી આદિ પાંચે ક્રિયાને કરે. જે જીવોના શરીર દ્વારા ધનુષ બનેલ છે, તે જીવોને પણ કાયિકી આદિ પાંચે ક્રિયા સ્પર્શે. એ રીતે ધનુપૃષ્ઠને, જીવાને, સ્નાયુને, બાણને, શર-પત્ર-ફળ આદિ બધાને પાંચે પાંચ ક્રિયાઓ સ્પર્શે છે. 247. ભગવન્! હવે તે બાણ, પોતાની ગુરુતાથી, ભારેપણુથી તથાગુરુતા અને ભારેપણુથી - તે બાણ સ્વભાવથી નીચે પડતું હોય ત્યારે ત્યાં પ્રાણોને યાવત્ જીવિતથી ટ્યુત કરે ત્યારે તે પુરુષને કેટલી ક્રિયા લાગે ? ગૌતમ ! યાવતુ તે બાણ પોતાની ગુરુતાથી યાવતુ જીવિતથી ટ્યુત કરે ત્યારે તે પુરુષ કાયિકી આદિ ચાર ક્રિયાને સ્પર્શે. જે જીવોના શરીરથી ધનુષ બનેલ છે, તે જીવો પણ ચાર ક્રિયાને સ્પર્શે. જીવા, સ્નાયુ ચાર ક્રિયાને અને બાણ, શર, પત્ર, ફળ પાંચે ક્રિયાને સ્પર્શે. બાણના અવગ્રહમાં જે જીવો આવે, તે જીવો પણ કાયિકી આદિ પાંચ ક્રિયાને સ્પર્શે. સૂત્ર—૨૪૮ થી 250 248. ભગવદ્ ! અન્યતીર્થિકો એમ કહે છે યાવત્ પ્રરૂપે છે - જેમ કોઈ યુવતિને યુવાન હાથ વડે હાથ ગ્રહીને પકડે અથવા આરાઓથી ભીડાયેલ ચક્રની નાભિ હોય, એ રીતે યાવત્ 400/500 યોજન સુધી મનુષ્યલોક મનુષ્યોથી ઠસોઠસ ભરેલો છે, શું તેઓનું આ કથન સત્ય છે ? ગૌતમ ! તે અન્યતીર્થિકો જે કહે છે તે ઉપર કહેલ કથન ખોટું છે. હું એમ કહું છું યાવત્ પ્રરુપણા કરું છું કે જેમ કોઈ યુવતિને યુવાન હાથ વડે હાથ ગ્રહીને પકડે અથવા આરાઓથી ભીડાયેલ ચક્રની નાભિ હોય, એ રીતે નરક લોકનું ક્ષેત્ર નારક્તા જીવોથી 400/500 યોજન જેટલું ઠસોઠસ ભરેલું છે. 249. ભગવન્! શું નૈરયિક જીવ એક કે બહુ રૂપની વિકૃર્વવા કરવા સમર્થ છે ? ગૌતમ ! નૈરયિક જીવ એક રૂપની વિક્ર્વણા પણ કરે છે અને બહુ રૂપની વિકૃર્વણા પણ કરે છે. એ રીતે જીવાભિગમ સૂત્રમાં પ્રતીપત્તિ 3 ના ઉદ્દેશા-૨ માં જે રીતે આ આલાવો કહ્યો છે, તેમ અહી પણ જાણવો યાવતુ તેઓની પરસ્પર વેદના દુસહ્ય છે. 250. જે સાધુના મનમાં આધાકર્મ અનવદ્ય(નિષ્પાપ છે એવી સમજ હોય. તે જો તે સ્થાનની આલોચનાપ્રતિક્રમણ કર્યા વિના કાળ કરે તો તેને આરાધના નથી, જો તે સ્થાનની આલોચના-પ્રતિક્રમણ કરીને કાળ કરે, તો આ આલાવા મુજબ જાણવું કે-ક્રીતકૃત(ખરીદેલ), સ્થાપના કરેલ , રચિત(સંસ્કારિત), કાંતારભક્ત, દુર્ભિક્ષભક્ત, વર્ટલિકાભક્ત, ગ્લાનભક્ત, શય્યાતર પિંડ, રાજપિંડ વગેરે દોષોમાં પણ, તેને નિર્દોષ હોવાની ધારણા મનમાં રાખનારને યાવત્ વિરાધના અને તેની આલોચના-પ્રતિક્રમણ કરનારને આરાધના થાય તેમ જાણવું. આધાકર્મ અનવદ્ય(નિષ્પાપ)છે, એમ સમજીને જે સાધુ સ્વયં આધાકર્મી આહારાદિનું સેવન કરે અને તેની આલોચના પ્રતિક્રમણ કર્યા વિના કાળ કરે તો તેને આરાધના ન થાય, પણ આલોચના-પ્રતિક્રમણ કરીને કાળ કરે આધાકર્મ અનવદ્ય(નિષ્પાપ)છે, એમ સમજીને જે સાધુ પરસ્પર એકબીજા સાધુઓને તે આહાર આપે વગેરે પાઠ ઉપર મુજબ જાણવો. આધાકર્મ અનવદ્ય(નિષ્પાપ)છે એવી પ્રરુપણા અનેક લોકો વચ્ચે કરે અને તે પ્રરુપણાની આલોચના-પ્રતિક્રમણ કર્યા વિના કાળ કરે તો વિરાધક અને આલોચના-પ્રતિક્રમણ કરી લે તો આરાધક. આ આલ્વા પ્રમાણે ક્રીત દોષથી રાજપિંડ સુધી બધા દોષો માટે જાણવું. સૂત્ર-૨૫૧, 252 251. ભગવન્! સ્વવિષયમાં(વાચના પ્રદાન આદિમાં) ગણને અગ્લાનપણે(ખેદ વિના) સ્વીકારતા અને સહાય કરતા આચાર્ય, ઉપાધ્યાય કેટલા ભવો કરીને સિદ્ધ થાય યાવત્ અંત કરે ? ગૌતમ ! કેટલાક તે જ ભવે સિદ્ધ થાય. કેટલાક બે ભવ કરીને સિદ્ધ થાય, પણ ત્રીજા ભવને અતિક્રમે નહીં. - 252. ભગવન્! જે બીજાને અસત્ય, અસલ્કત, અભ્યાખ્યાન વડે દૂષિત કહે, તે કેવા પ્રકારના કર્મો બાંધે ? મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 92
