Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ ભગવદ્ ! જીવો દીર્ધાયુષ્કતાનું કર્મ કઈ રીતે બાંધે? ગૌતમ ! ત્રણ કારણે જીવો દીર્ધાયુષ્કતાનું કર્મ બાંધે - હિંસા ન કરીને, જૂઠ ન બોલીને, તથારૂપ શ્રમણ, માહણને પ્રાસુક, એષણીય અશનાદિથી પ્રતિલાભીને દીર્ધાયુષ્ક કર્મ બાંધે. ભગવન્! જીવો અશુભ દીર્ધાયુષ્કતાનું કર્મ કઈ રીતે બાંધે? ગૌતમ ! હિંસા કરીને, જૂઠું બોલીને, તથારૂપ શ્રમણ કે માહણની હીલના, નિંદા, ખિંસા, ગહ, અવમાનના કરીને, એવા કોઈ અપ્રીતિના કારણરૂપ અમનોજ્ઞ અશનાદિ પ્રતિલાભીને અશુભ દીર્ધાયુષ્કતા કર્મ બાંધે. ભગવદ્ ! જીવો શુભ દીર્ધાયુષ્કતા કર્મ કઈ રીતે બાંધે ? ગૌતમ ! હિંસા ન કરીને, જૂઠ ન બોલીને, તથારૂપ શ્રમણ કે બ્રાહ્મણને વંદી, નમી યાવત્ પર્યાપાસીને, અન્ય કોઈ પ્રીતિકારણરૂપ મનોજ્ઞ અશનાદિ પ્રતિલાભીને જીવો શુભ દીર્ધાયુષ્કતા કર્મ બાંધે છે. સૂત્ર-૨૪૫ ભગવન્! કરિયાણુ વેચતા કોઈ ગૃહસ્થનું કરિયાણુ કોઈ ચોરી જાય, તો હે ભગવન્! તે કરિયાણાનું અનુગવેષણ-કર્તાને શું આરંભિકી ક્રિયા લાગે કે પારિગ્રહિકી, માયાપ્રત્યયા, અપ્રત્યાખ્યાની કે મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયિકી ક્રિયા લાગે ? ગૌતમ ! તેને આરંભિકી આદિ ચાર ક્રિયા લાગે, મિથ્યાદર્શનક્રિયા કદાચ લાગે, કદાચ ન લાગે. ગવેષણ કરતા ચોરાયેલ કરિયાણુ પાછુ મળે તો બધી ક્રિયા પાતળી પડે. ભગવદ્ ! કરિયાણુ વેચતા ગૃહસ્થનું કરિયાણુ ખરીદ્યું તેને માટે બાનું આપ્યું, પણ હજી કરિયાણુ લઈ જવાયુ નથી. ભગવદ્ ! વેચનાર ગૃહપતિને તે કરિયાણાથી આરંભિકી આદિ ક્રિયા લાગે ? ગૌતમ ! તે ગૃહપતિને કરિયાણાથી આરંભિકીથી અપ્રત્યાખ્યાની ક્રિયા લાગે. મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયિકી ક્રિયા કદાચ લાગે, કદાચ ન લાગે. ખરીદનારને તે બધી ક્રિયા અલ્પ પ્રમાણમાં હોય છે. ભગવન્! ભાંડને વેચતા ગૃહપતિને યાવત્ તે ભાંડ ખરીદકર્તાએ પોતાને ત્યાં આપ્યુ. ભગવન્! ત્યારે ખરીદ કરનારને તે કરિયાણાથી આરંભિકી આદિ ક્રિયા લાગે ? વેચનારને પણ તેથી આરંભિકી આદિ ક્રિયા લાગે ? ગૌતમ ! ખરીદકર્તાને નીચેની ચાર ક્રિયા લાગે, મિથ્યાદર્શન ક્રિયાની ભજના, ગૃહપતિને પાંચે પ્રતનું હોય. ભગવન્! કરિયાણુ વેચનાર પાસેથી ગૃહસ્થ કેટલોક માલ ખરીદી લીધો પણ જ્યાં સુધી તે વિક્રેતાને તે માલનું મૂલ્યરૂપ ધન પ્રાપ્ત ન થયું હોય, ત્યાં સુધી તે ખરીદનારને અને વેચનારને ધન સંબંધી આરંભિકી આદિ કેટલી ક્રિયા લાગે ? ગૌતમ ! ખરીદનારને આરંભિકી આદિ ચાર ક્રિયા લાગે, મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયિકી ક્રિયા વિકલ્પ લાગે અને વિક્રેતાને તે ક્રિયાઓ અલ્પ પ્રમાણમાં લાગે છે. ભગવન્! કરિયાણુ વેચનાર પાસેથી ગૃહસ્થ કેટલોક માલ ખરીદી લીધો અને મૂલ્યરૂપ ધન પણ આપી દીધું તો વેચનાર અને ખરીદનાર બંનેને ધન સંબંધી કેટલી ક્રિયા લાગે? ગૌતમ ! ખરીદનારને આરંભિકી આદિ ચાર ક્રિયા લાગે, મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયિકી ક્રિયા વિકલ્પ લાગે અને વિક્રેતાને તે ક્રિયાઓ અલ્પ પ્રમાણમાં લાગે છે. ભગવદ્ ! તત્કાલ પ્રજવલિત અગ્નિકાય, મહાકર્મવાળો યાવતુ મહાક્રિયાવાળો, મહાઆશ્રવવાળો, મહાવેદનાવાળો હોય છે, તે સમયે સમયે ઓછો થતો હોય અને છેલ્લે અંગાર-મુર્મર-છારિય રૂપ થયો. પછી શું તે અલ્પકર્મવાળો, અલ્પક્રિયાવાળો, અલ્પાશ્રવી, અલ્પ વેદનાવાળો થાય ? હા, ગૌતમ ! થાય. સૂત્ર-૨૪૬, 247 246. ભગવન્! પુરુષ, ધનુષને ગ્રહણ કરે, કરીને બાણને ગ્રહણ કરે, કરીને સ્થાને બેસે, બેસીને ધનુષને કાન સુધી ખેંચે ખેંચીને ઉચે આકાશમાં બાણને ફેંકે, પછી ઊંચે આકાશમાં ફેંકાયેલ બાણ, ત્યાં પ્રાણ, ભૂત, જીવ કે સત્વોને હણે - શરીર સંકોચે - ક્લિષ્ટ કરે - સંઘટ્ટ - સંઘાત કરે - પરિતાપે - ક્લાંત કરે - એક સ્થાનેથી બીજા સ્થાને લઈ જાય કે જીવિતથી ટ્યુત કરે. તો તેને કેટલી ક્રિયા લાગે ? મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતીઆગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 91
