Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ ભગવદ્ ! તે વાયુ ક્યારે વાય છે ? ગૌતમ ! જ્યારે વાયુકાય સ્વાભાવિક ગતિ કરે છે, ત્યારે ઇષપુરોવાતાદિ વાયુઓ વાય છે. ભગવનું શું ઇષતુપુરોવાતાદિ વાયુઓ છે ? હા,ગૌતમ ! તે બધા વાયુ વાય છે.ભગવદ્ ! ઇષપુરોવાતાદિ વાયુ ક્યારે થાય છે? ગૌતમ ! જ્યારે વાયુકાય ઉત્તરવૈક્રિય શરીર બનાવીને ગતિ કરે છે, ત્યારે ઇષતુપુરોવાતાદિ વાયુ વાય છે. ભગવન્! ઇષપુરોવાતાદિ વાયુ છે ? હા, ગૌતમ ! તે બધા વાયુ છે. ભગવન્! આ વાયુઓ ક્યારે વાય છે ? જ્યારે વાયુકુમાર અને વાયુકુમારીઓ સ્વ માટે, પર માટે અથવા બંને માટે વાયુકાયને ઉદીરે છે, ત્યારે ઈષત પુરોવાત આદિ વાયુ વાય છે. ભગવન્! શું વાયુકાય, વાયુકાયને જ શ્વાસમાં લે છે અને મૂકે છે ? હા ગૌતમ ! ભગવતી સૂત્ર શતક-૨ ના ‘સ્કંદક ઉદ્દેશામાં માં કહ્યા મુજબ ચારે આલાવા જાણવા. યાવતુ તે અનેક લાખ વાર મરીને તેમાં જ ઉત્પન્ન થાય છે, તે સ્વકાય પરકાય શસ્ત્રથી આહત થઈને મરે છે, મૃત્યુ પામીને તે શરીર સહિત નીકળે છે. સૂત્ર-૨૨૧ ભગવન્! ચોખા, અડદ અને મદિરા આ ત્રણે ક્યા જીવોના શરીરો કહેવાય ? ગૌતમ ! તેમાં જે ધન દ્રવ્ય છે, તે પૂર્વભાવ પ્રજ્ઞાપના અપેક્ષાએ વનસ્પતિ જીવ શરીરો છે. ત્યારપછી જ્યારે તે ચોખા આદિ દ્રવ્ય શસ્ત્ર દ્વારા સ્પર્શ થતા, શસ્ત્ર દ્વારા પરિણત થતા, અગ્નિથી સ્પર્શિત, અગ્નિથી આતાપિત, અગ્નિ સેવિત, અગ્નિ પરિણામિત થઈને તે અગ્નિજીવના શરીર કહેવાય છે તથા મદિરામાં જે પ્રવાહી દ્રવ્ય છે, તે પૂર્વભાવ પ્રજ્ઞાપના આશ્રીને અપ્લાય જીવનું શરીર છે, ત્યારપછી તે શસ્ત્રાતીત યાવત્ અગ્નિકાય શરીર કહેવાય છે. ભગવન્! અસ્થિ, અગ્નિથી બીજા પર્યાયને પ્રાપ્ત થયેલ અસ્થિ, ચર્મ, બળેલ ચર્મ, રોમ, શૃંગ, ખૂર, નખ, અગ્નિ વડે પ્રજવલિત રોમ આદિ કોના શરીર કહેવાય ? ગૌતમ ! અસ્થિ, ચર્મ, રોમ, મુંગ આદિ બધા ત્રસ જીવોના શરીર છે અને બળેલા અસ્થિ આદિ પૂર્વભાવ પ્રજ્ઞાપનાથી ત્રસ પ્રાણ જીવ શરીર, બળીને અગ્નિકાયિક જીવોના શરીર કહેવાય છે. ભગવન્! અંગારો, રાખ, ભેંસ, છાણુ એ કોના શરીર છે ? ગૌતમ ! તે પૂર્વભાવ પ્રજ્ઞાપનાથી એકેન્દ્રિય જીવના શરીરો કહેવાય યાવત્ પંચેન્દ્રિય જીવના શરીર પણ કહેવાય. ત્યાર પછી શસ્ત્રાતીત યાવત્ અગ્નીકાય પરિણામિત થતા તે અગ્નિકાયિક જીવોના શરીર કહેવાય છે. સૂત્ર-૨૨૨ ભગવન્! લવણસમુદ્રનો ચક્રવાલ વિખંભ (ચારે તરફની પહોળાઈ)કેટલો કહ્યો છે ? લવણ સમુદ્રનું સંપૂર્ણ વર્ણન લોકસ્થિતિ, લોકાનુભાવ સુધી જીવાભિગમ સૂત્ર અનુસાર જાણવું. ભગવન્! તે એમ જ છે, એમ જ છે કહી ગૌતમ સ્વામી યાવત્ વિચરે છે. શતક-પ, ઉદ્દેશા-૨નો ગુજરાતી અનુવાદ પૂર્ણ શતક-૫, ઉદ્દેશો-૩ “જાલગ્રંથિકા' સૂત્ર-૨૨૩ ભગવન્! અન્યતીર્થિકો એમ કહે છે, ભાખે છે, જણાવે છે, પ્રરૂપે છે કે - જેમ કોઈ જાલગ્રંથિકા હોય, ક્રમપૂર્વક ગાંઠો દીધેલી હોય, અનંતર ગ્રથિત, પરંપર ગ્રથિત, અન્યોન્ય ગ્રથિત હોય, પરસ્પર ગાંઠોના કારણે વિસ્તૃત થતી, પરસ્પર ગાંઠોના કારણે સમાન ભારવાળી, પરસ્પર ગાંઠોના કારણે વિસ્તાર અને સમાન ભારવાળી, પરસ્પર ગાંઠના કારણે સમુદાયરૂપ લાગતી હોય તેવી... મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 84
