Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' ભગવંતને વાંદી, નમી, મનથી જ આ પ્રશ્ન પૂછ્યો ભગવદ્ ! આપ દેવાનુપ્રિયના કેટલા સો શિષ્યો સિદ્ધ થશે યાવત્ સર્વ દુખોનો અંત કરશે ? ત્યારે ભગવંતે અમારા મનથી પૂછેલા પ્રશ્નનો અમને મનથી જ આ ઉત્તર આપ્યો કે - મારા 700 શિષ્યો યાવતું દુઃખાંત કરશે. ત્યારે અમે ભગવંતને મનથી જ પૂછેલા પ્રશ્નનો ભગવંતે મનથી જ આવો ઉત્તર આપેલો સાંભળીને ભગવંતને વાંદી, નમી યાવત્ પર્યુપાસતા હતા, એમ કહીને ગૌતમને વાંદી, નમી, જ્યાંથી આવ્યા હતા, ત્યાં પાછાગયા. સૂત્ર-૨૩૦ ભગવન્! એમ કહી ગૌતમ શ્રમણે, ભગવંત મહાવીરને આમ કહ્યું - ભગવન્! દેવો સંયત કહેવાય? ગૌતમ ! એ અર્થ સમર્થ નથી, આ અભ્યાખ્યાન છે. ભગવદ્ ! દેવો અસંયત કહેવાય ? ના, એમ ન કહેવાય, આ નિષ્ફર વચન છે. ભગવન્! દેવો સંયતા-સંયત કહેવાય ? ગૌતમ ! ના, આ અસલ્કત(અસત્ય વચન છે. ભગવન્! તો પછી દેવોને કેવા કહેવા ? ગૌતમ ! દેવો, ‘નોસંયત’ કહેવાય. સૂત્ર-૨૩૧ ભગવનદેવો કઈ ભાષા બોલે ? દેવો દ્વારા બોલાતી ભાષાઓમાં કઈ ભાષા વિશિષ્ટરૂપ છે? ગૌતમ ! દેવો અર્ધમાગધી ભાષા બોલે છે, બોલાતી ભાષામાં અર્ધમાગધી ભાષા જ વિશિષ્ટરૂપ છે. સૂત્ર-૨૩૨ ભગવન્! શું કેવલિ, કર્મોના અંતકર કે અંતિમશરીરીને જુએ, જાણે ? હા, ગૌતમ ! જુએ, જાણે. ભગવન્! જેમ કેવલિ અંતકર, અંતિમશરીરીને જાણે, જુએ તેમ છદ્મસ્થ તેઓને જાણે, જુએ? ગૌતમ! આ અર્થ યોગ્ય નથી. તો પણ તેઓ કોઈ પાસે સાંભળીને તે પ્રમાણ દ્વારા કર્મોના અંત કરનારને કે અંતિમ શરીરીને જાણે-જુએ ભગવન! તે કોની પાસેથી સાંભળીને જાની-દેખી સકે છે ? ગૌતમ ! કેવલિ પાસેથી, કેવલિના શ્રાવક-કેવલિની શ્રાવિકા પાસેથી, કેવલીના ઉપાસક કે ઉપાસિકા પાસેથી, કેવલી પાક્ષિક સ્વયંબદ્ધ કે સ્થવિર બહુશ્રુત વગેરે પાસેથી, કેવલીપાક્ષિકના શ્રાવક, શ્રાવિકા, ઉપાસક કે ઉપાસિકા પાસેથી સાંભળીને છદ્મસ્થ મનુષ્ય અંતકરને કે અંતિમ શરીરીને જાણે-જુએ. સૂત્ર-૨૩૩ ભગવન્! પ્રમાણ શું છે ? ગૌતમ ! પ્રમાણ ચાર પ્રકારે છે - પ્રત્યક્ષ, અનુમાન, ઔપમ્પ, આગમ. અનુયોગદ્વાર સૂત્રમાં કહ્યા મુજબ પ્રમાણ જાણવુ. યાવત્ તે અર્થરૂપ બોધ પ્રશિષ્યોને માટે આત્માગમ નથી, અનંતરાગમાં નથી, પરંતુ પરંપરાગમ છે. સૂત્ર-૨૩૪ ભગવદ્ ! કેવલિ, છેલ્લા કર્મ કે છેલ્લી નિર્જરાને જાણે, જુએ ? હા, ગૌતમ ! જાણે, જુએ. ભગવન્! જે રીતે કેવલિ, છેલ્લા કર્મને અથવા છેલ્લી નિર્જરાને જાણે-જુએ છે, તે રીતે શું છદ્મસ્થ પણ છેલ્લા કર્મ કે છેલ્લી નિર્જરાને જાણે, જુએ ? ગૌતમ ! એ કથન યોગ્ય નથી. પરંતુ સાંભળીને તે પ્રમાણથી જાણે-જુએ. એ રીતે જેમ અંતકરના આલાવામાં કહ્યું તે પ્રમાણે બધું જ અહી કહેવું. સૂત્ર-૨૩૫ ભગવદ્ ! શું કેવલિ પ્રકૃષ્ટ મન અને પ્રકૃષ્ટ વચનને ધારણ કરે છે? હા, ધારણ કરે છે. ભગવન્! કેવલિ, જે પ્રકૃષ્ટ મન કે વચનને ધારણ કરે છે, શું તેને વૈમાનિક દેવો જાણે, જુએ? ગૌતમ ! કેટલાક જાણે, જુએ. કેટલાક ન જાણે, ન જુએ. ભગવદ્ !એમ કેમ કહ્યું? મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતીઆગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 88
