Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' ભગવદ્ ! જો છદ્મસ્થ મનુષ્ય આરગત શબ્દો સાંભળે પારગત શબ્દોને નહીં, તો કેવલી મનુષ્ય આરગતા શબ્દ સાંભળે કે પારગત શબ્દ સાંભળે ? ગૌતમ ! કેવલી મનુષ્ય આરગત, પારગત, સર્વે દૂર કે નીકટના અનંત શબ્દોને જાણે અને જુએ છે. ભગવન્! કેવલી આ સર્વે શબ્દોને જાણે અને જુએ એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! પૂર્વ દિશાની મર્યાદિત અને અમર્યાદિત વસ્તુને પણ જાણે છે અને જુએ છે. એ રીતે દક્ષિણ, પશ્ચિમ, ઉત્તર, ઉર્ધ્વ અને અધોદિશાની પણ મર્યાદિત અને અમર્યાદિત સર્વ વસ્તુને જાણે છે અને જુએ છે. કેવલિ બધું જુએ છે અને બધું જાણે છે. સર્વકાલે અને સર્વભાવે બધું જુએ છે અને જાણે છે. કેવલિને અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન છે. કેવલિના જ્ઞાન, દર્શન નિરાવરણ છે, તેથી કહ્યું કે યાવત્ તેઓ શબ્દને જુએ છે—જાણે છે. સૂત્ર-૨૨૬ ભગવદ્ ! છદ્મસ્થ મનુષ્ય હસે તથા કંઈ લેવાને ઉત્સુક થાય ? ગૌતમ ! હા, તેમ થાય. ભગવનજેમ છદ્મસ્થ મનુષ્ય હસે અને કંઈ લેવાને ઉત્સુક થાય, તેમ કેવલિ હસે અને ઉત્સુક થાય? ગૌતમ ! આ અર્થ યોગ્ય નથી. ભગવન્! એમ કેમ કહ્યું કે કેવલિ, છદ્મસ્થની જેમ હશે નહિ અને કંઈ લેવા ઉત્સુક ન થાય ? ગૌતમ! જીવો ચારિત્ર મોહનીય કર્મના ઉધ્યથી હસે છે અને ઉત્સુક થાય છે. પણ કેવલિને આ કર્મનો ઉદય નથી, માટે એમ કહ્યું કે -કેવલિ હસે નહી કે ઉત્સુક ન થાય. ભગવદ્ ! હસતો કે ઉત્સુક થતો જીવ કેટલી કર્મપ્રકૃતિ બાંધે ? ગૌતમ ! હસતો કે ઉત્સુક થતો જીવ સાત કે આઠ પ્રકારે કર્મપ્રકૃત્તિ બાંધે. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી સમજવુ. ઘણા જીવોને આશ્રીને આ પ્રશ્ન પૂછાય ત્યારે જીવ અને એકેન્દ્રિયને છોડીને તેમાં બાકીના સર્વે જીવોનાં કર્મબંધ સંબંધી ત્રણ ભાંગા આવે, ૧.સર્વે જીવો સાત ભેદે કર્મો બાંધે, 2. અનેક જીવ સાત ભેદે કર્મ બાંધે અને એક જીવ આઠ ભેદે કર્મ બાંધે, 3. અનેક જીવ સાત ભેદકર્મ બાંધે અને અનેક જીવ આઠ ભેદે કર્મ બાંધે. ભગવન્! છદ્મસ્થ મનુષ્ય નિદ્રા કે પ્રચલા નિદ્રા લે ? ગૌતમ ! હા, તેમ કરે. હસવા આદિમાં કહ્યું, તેમ અહીં પણ કહેવું. વિશેષ એ કે- દર્શનાવરણીય કર્મના ઉદયથી નિદ્રા કે પ્રચલાનિદ્રા હોય. તે કેવલિને નથી. બાકી પૂર્વવતું. ભગવન્! નિદ્રા કે પ્રચલા લેતા જીવ કેટલા કર્મ બાંધે ? ગૌતમ ! સાત કે આઠ. એ રીતે વૈમાનિક સુધી કહેવું. બહુવચન સૂત્રમાં જીવ, એકેન્દ્રિયને વર્જીને ત્રણ ભંગ કહેવા. સૂત્ર-૨૨૭ ભગવન્! શક્રનો દૂત હરિભેગમેલી દેવ, સ્ત્રીના ગર્ભનું સંહરણ કરતો 1. શું એક સ્ત્રીનાં ગર્ભાશયમાંથી ગર્ભને લઈને બીજી સ્ત્રીના ગર્ભમાં સંહરે ? કે 2. ગર્ભથી યોનિ માર્ગે સંહરે, કે 3. યોનિથી ગર્ભમાં સંહરે ? કે 4. યોનિ દ્વારા ગર્ભને બહાર કાઢીને બીજી સ્ત્રીની યોનિ દ્વારા ગર્ભાશયમાં સંહરે-મૂકે.? હે ગૌતમ ! તે ગર્ભથી ગર્ભમાં ન સંહરે, ગર્ભથી યોનિમાં ન સંહરે, યોનિથી યોનિ દ્વારા ન સંહરે. પણ પોતાના હાથે ગર્ભને સ્પર્શી, ગર્ભને પીડા ન થાય તે રીતે યોનિ દ્વારા ગર્ભને બહાર કાઢીને બીજી સ્ત્રીના ગર્ભાશયમાં મૂકે. ભગવન્શક્રનો દૂત હરિભેગમેલી સ્ત્રીના ગર્ભને નખની ટોચથી કે રુંવાળાના છિદ્ર વાટે અંદર મૂકવા કે બહાર કાઢવા સમર્થ છે ? હા, સમર્થ છે. તે ગર્ભને કંઈપણ ઓછી કે વધુ પીડા દેતો નથી. તે ગર્ભનો છેદ કરી, ઘણો સૂક્ષ્મ કરી અંદર મૂકે કે બહાર કાઢે છે. સૂત્ર-૨૨૮ તે કાળે તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરના શિષ્ય અતિમુક્ત નામના કુમારશ્રમણ પ્રકૃતિભદ્રક યાવત્ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 86
