Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' એ રીતે અનેક જીવોના, અનેક હજાર ભાવોના, અનેક હજાર આયુથી અનુક્રમે ગ્રથિત થઈ રહે છે. તેમાંનો એક જીવ એક સમયે બે આયુને અનુભવે છે, તે આ - આ ભવનુ આયુ અને પરભવનું આયુ. જે સમયે આ ભવનુ આયુ વેદે છે, તે સમયે પરભવનું આયુ વેદે છે અને જે સમયે પરભવનું આયુ વેદે છે, તે સમયે આ ભવનું આયુ વેદે છે. ભગવદ્ ! તે કેવી રીતે બને ? ગૌતમ ! તે અન્યતીર્થિકો જે કહે છે યાવત્ એક સમયમાં બે ભવનું આયુ વેદે છે યાવત્ પરભવાયુ, જેઓ આમ કહે છે, તે ખોટું છે. હે ગૌતમ ! હું એમ કહું છું યાવત્ પ્રરૂપું છું કે જેમ કોઈ જાલ-ગાંઠ હોય યાવત્ અન્યોન્ય સમુદાયપણે રહે છે. તે રીતે પ્રત્યેક જીવને ઘણા હજારો જન્મો, ઘણા હજાર આયુઓ, અનુક્રમે ગ્રથિત થઈ યાવત્ રહે છે અને એક જીવ એક સમયે એક આયુ વેદે છે, તે આ - આ ભવનું આયુ અથવા પરભવાયુ. જે સમયે આ ભવનું આયુ વેદે છે. તે સમયે પરભવાયુ ન વેદ, પરભવાયુ વેદે તે સમયે આ ભવનું આયુ ન વેદે. આ ભવના આયુને વેદવાથી પરભવાયુ વેદાતુ નથી, પરભવાયુ વેદવાથી, આ ભવનું આયુ વેદાતુ નથી. એ રીતે એક જીવ એક સમયે એક આયુને વેદે છે - આ ભવનું કે પરભવનું આયુ. સૂત્ર-૨૨૪ ભગવન્! જે જીવ નરકે જવાને યોગ્ય હોય, ભગવદ્ શું તે જીવ, અહીંથી નરક આયુના ઉદય સહિત નરકે જાય કે આયુ ઉદય રહિત ? ગૌતમ ! તે જીવ નરક આયુના ઉદય સહિત જાય, આયુરહિત નહીં. ભગવદ્ ! નરકમાં ઉત્પન્ન થનાર તે જીવે તે આયુ ક્યાં બાંધ્યું? અને તે આયુ બંધાય તેવું આચરણ ક્યાં કર્યુ ? ગૌતમ! તે જીવે તે આયુ પૂર્વ ભવે બાંધ્ય અને પૂર્વ ભવે આચરણ કર્યા. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી બધે કહેવું. ભગવન્જે જીવ, જે યોનિમાં ઉપજવા યોગ્ય હોય, તે જીવ, તે યોનિનું આયુ બાંધે ? જેમ કે - નૈરયિકાયુ યાવત્ દેવાયુ ? હા, ગૌતમ ! જે જીવ જે યોનિમાં ઉપજવા યોગ્ય હોય તેનું આયુ બાંધે, તે આ - નૈરયિકયુ, તિર્યંચાયુ, મનુષ્યાયુ કે દેવાયુ. જો નરકનું આયુ બાંધે તો સાત પ્રકારે બાંધે - રત્નપ્રભા નરકનું અથવા યાવત્ અધઃસપ્તમી પૃથ્વી નૈરયિકાયું. તિર્યંચયોનિક આયુ બાંધતો પાંચ પ્રકારે બાંધે - એકેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક આયુ યાવત્ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક આયુ આ રીતે તિર્યંચના બધા ભેદો કહેવા. એ જ રીતે મનુષ્યાયુ બે ભેદે કહ્યું- સંમૂચ્છિમ અને ગર્ભજ મનુષ્યાયુ. દેવાયુ બાંધે તો તે ચાર ભેદમાંથી એક ભેદે બાંધે તે આ- ભવનપતિ, વ્યંતર, જ્યોતિષ્ક કે વૈમાનિક. હે ભગવન્! આપ કહો છો તે એમ જ છે, એમ જ છે. શતક-પ, ઉદ્દેશા-૩નો ગુજરાતી અનુવાદ પૂર્ણ શતક-૫, ઉદ્દેશો-૪ શબ્દ' સૂત્ર–૨૨૫ ભગવન્શું છદ્મસ્થ મનુષ્ય વગાડાતા શબ્દોને સાંભળે છે ? તે આ - શંખ, શૃંગ, શંખલી, ખરમુખી, કાહલી, પરિપિરિય, પ્રણવ, પટહ, ભંભા, હોરંભ, ભેરી, ઝલ્લરી અને દુંદુભિના શબ્દોને, તત-વિતત-ધન-ઝુસીર શબ્દોને ? હા, ગૌતમ ! છદ્મસ્થ મનુષ્યો તે વગાડવામાં આવતા આ શબ્દોને સાંભળે છે. ભગવન્! તે પૃષ્ટ શબ્દોને સાંભળે કે અસ્કૃષ્ટ શબ્દોને ? ગૌતમ ! છદ્મસ્થ મનુષ્યો તે વાદ્યોના કાન સાથે સ્પષ્ટ શબ્દોને સાંભળે છે, અસ્પષ્ટ શબ્દોને નહીં યાવત્ નિયમાં છ દિશાથી આવેલ પૃષ્ટ શબ્દોને સાંભળે છે ભગવદ્ ! શું છદ્મસ્થ મનુષ્ય આરગત(ઇન્દ્રિય વિષયક્ષેત્રની મર્યાદામાં રહેલ)શબ્દોને સાંભળે કે પારગત (ઇન્દ્રિય વિષયક્ષેત્રની મર્યાદાથી દૂર રહેલ)શબ્દોને ? ગૌતમ ! તે આરગત શબ્દો સાંભળે, પારગતને નહીં. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 85
