Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5 અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ શતક-૫ સૂત્ર-૨૧૫ પાંચમા શતકમાં દશ ઉદ્દેશાઓ છે - સૂર્ય, વાયુ, જાલગ્રંથિ, શબ્દ, છદ્મસ્થ, આયુ, પુદ્ગલકંપન, નિર્ચન્થ, રાજગૃહ, ચંપાચંદ્રમા. શતક-૫, ઉદ્દેશો-૧ ‘સૂર્ય સૂત્ર-૨૧૬ તે કાળે, તે સમયે ચંપા નામે નગરી હતી. (વર્ણન ઉવવાઈ સૂત્ર અનુસાર જાણવું) . તે ચંપાનગરી બહાર પૂર્ણભદ્ર ચૈત્ય હતુ (ચૈત્ય વર્ણન ઉજવાઈ સૂત્ર અનુસાર જાણવું). કોઈ વખતે ભગવંત મહાવીર સ્વામી પધાર્યા. ભગવંતના વંદનાર્થે પર્ષદા નીકળી, ધર્મ શ્રવણ કરી પર્ષદા પાછી ગઈ. તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરના મોટા શિષ્ય ગૌતમગોત્રીય ઇન્દ્રભૂતિ નામે અણગાર યાવત્ આમ બોલ્યા - ભગવન્! જંબુદ્વીપ નામક દ્વીપમાં સૂર્ય ઈશાનમાં ઊગીને અગ્નિમાં આથમે છે? અગ્નિમાં ઊગીને નૈઋતમાં આથમે છે ? નૈઋતમાં ઊગીને વાયવ્યમાં આથમે છે? વાયવ્યમાં ઊગીને ઈશાનમાં આથમે છે? હા, ગૌતમ ! જંબુદ્વીપમાં સૂર્યો ઈશાન ખૂણામાં ઊગી અગ્નિખૂણામાં આથમે છે યાવત્ વાયવ્ય ખૂણામાં ઉગી ઈશાનખૂણામાં આથમે છે. સૂત્ર-૨૧૭ *ભગવન જંબદ્વીપમાં દક્ષિણાદ્ધમાં દિવસ હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ દિવસ હોય છે, જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ દિવસ હોય છે, ત્યારે જંબુદ્વીપમાં મેરુની પૂર્વ-પશ્ચિમે રાત્રિ હોય છે ? હા, ગૌતમ! જ્યારે જંબુદ્વીપમાં દક્ષિણાર્ધમાં પણ દિવસ હોય ત્યારે યાવત્ પૂર્વ પશ્ચિમમાં રાત્રિ હોય છે. *ભગવનું ! જંબુદ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વે દિવસ હોય ત્યારે પશ્ચિમમાં પણ દિવસ હોય છે, જ્યારે પશ્ચિમમાં, દિવસ હોય ત્યારે જંબુદ્વીપના મેરુની ઉત્તર-દક્ષિણે રાત્રિ હોય છે ? હા, ગૌતમ! એ પ્રમાણે જ હોય છે. *ભગવન્! જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં દક્ષિણાદ્ધમાં ઉત્કૃષ્ટ 18 મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ ઉત્કૃષ્ટ ૧૮-મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે અને ઉત્તરાર્ધમાં ઉત્કૃષ્ટ ૧૮-મુહૂર્તનો દિવસ હોય ત્યારે જંબુદ્વીપના મેરુની પૂર્વ-પશ્ચિમે જઘન્યા ૧૨-મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે? હા, ગૌતમ ! તે પ્રમાણે હોય છે. *ભગવન ! જ્યારે જંબદ્વીપમાં મેરુની પૂર્વે ઉત્કૃષ્ટ ૧૮-મુહૂર્તનો દિવસ હોય ત્યારે જંબુદ્વીપના પશ્ચિમમાં ઉત્કૃષ્ટ ૧૮-મુહૂર્તનો દિવસ હોય અને જંબૂદ્વીપના પશ્ચિમ ઉત્કૃષ્ટ 18 મુહૂર્તનો દિવસ હોય ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુની ઉત્તર-દક્ષિણે જઘન્યા ૧૨-મુહૂર્ણ રાત્રિ હોય ? હા,ગૌતમ ! તે પ્રમાણે હોય છે. *ભગવદ્ ! જંબુદ્વીપમાં દક્ષિણાર્ધમાં ૧૮-મુહૂર્નાતર દિવસ હોય, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ ૧૮-મુહૂર્નાન્તર દિવસ હોય અને જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧૮-મુહર્તાન્તર દિવસ હોય ત્યારે જંબદ્વીપના મેરુની પૂર્વ-પશ્ચિમે સાતિરેક ૧૨-મુહૂર્તા રાત્રિ હોય ? હા, ગૌતમ ! તે પ્રમાણે હોય છે. *ભગવન્! જંબૂદ્વીપમાં પૂર્વમાં ૧૮-મુહૂર્નાન્તર દિવસ હોય ત્યારે પશ્ચિમમાં ૧૮-મુહૂર્નાન્તર દિવસ હોય અને પશ્ચિમમાં 18 મુહૂર્નાન્તર દિવસ હોય ત્યારે જંબુદ્વીપના મેરુની ઉત્તર-દક્ષિણે સાતિરેક ૧૨-મુહૂર્તા રાત્રિ હોય છે? હા, ગૌતમ ! તે પ્રમાણે હોય છે. આ પ્રમાણે આ ક્રમ વડે ઘટ-વધ કરવી. ૧૭-મુહૂર્ત રાત્રિ, ૧૩-મુહૂર્ત દિવસ, ૧૭-મુહૂર્તાન્તર રાત્રિ, સાતિરેક, ૧૩-મુહૂર્ત દિવસ હોય છે. એ રીતે ગણતા - 16 અને 14, 16 મુહૂર્તાન્તર અને સાતિરેક-૧૪, 15 અને 15, 15 મુહૂર્નાન્તર અને સાતિરેક-૧૫ યાવત્ ૧૩-મુહૂર્તા દિવસ અને 17 મુહૂર્તની રાત્રિ. ૧૩-મુહૂર્તાન્તર દિવસ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 81
