Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 71

આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' 185. ભગવદ્ ! વાયુકાય, એક મોટું સ્ત્રીરૂપ, પુરુષરૂપ, હસ્તિરૂપ, યાનરૂપ, એ પ્રમાણે યુગ્ય, ગિલિ, થિલિ, શિબિકા, ચંદમાનિકા એ બધાનું રૂપ વિક્ર્વી શકે છે ? ગૌતમ ! એ અર્થ સમર્થ નથી. પણ વિક્ર્વણા કરતો વાયુકાય એક મોટી પતાકા આકાર જેવું રૂપ-વિકુર્તી શકે છે. ભગવન્! વાયુકાય, એક મોટું પતાકા આકાર રૂપ વિક્ર્વીને અનેક યોજનો સુધી ગતિ કરવાને સમર્થ છે ? હા, ગૌતમ છે. ભગવન્! શું તે વાયુકાય આત્મઋદ્ધિથી ગતિ કરે છે કે પરઋદ્ધિથી ? ગૌતમ ! તે આત્મઋદ્ધિથી ગતિ કરે છે, પરઋદ્ધિથી નહીં. આત્મઋદ્ધિ માફક આત્મકર્મથી અને આત્મપ્રયોગથી ગતિ કરે છે. એ પ્રમાણે કહેવું. ભગવન્! શું તે વાયુકાય, ઊંચી પતાકા પેઠે ગતિ કરે છે કે પતિત પતાકા પેઠે ? ગૌતમ ! તે બંને પ્રકારે ગતિ કરે છે. ભગવન્! શું તે એક દિશામાં એક પતાકારૂપે ગતિ કરે છે, કે બે દિશામાં-બે પતાકારૂપે ગતિ કરે છે ? ગૌતમ ! એક પતાકા રૂપે ગતિ કરે છે, બે પતાકારૂપે નહીં. ભગવન્! શું વાયુકાય પતાકા છે ? ગૌતમ !નાં, તે પતાકા નથી, તે વાયુકાય જ છે. 186. ભગવદ્ ! બલાહક એક મોટું સ્ત્રીરૂપ યાવત્ ચંદમાનિકારૂપ પરિણમાવવા સમર્થ છે? હા, છે. ભગવન્! બલાહક, એક મોટું સ્ત્રીરૂપ કરીને અનેક યોજન જવાને સમર્થ છે ? હા, છે. ભગવદ્ ! તે આત્મઋદ્ધિથી ગતિ કરે છે કે પરઋદ્ધિથી ? ગૌતમ ! તે આત્મઋદ્ધિથી ગતિ કરતો નથી, પણ પરઋદ્ધિથી ગતિ કરે છે. એ પ્રમાણે આત્મકર્મ અને આત્મ-પ્રયોગથી પણ ગતિ કરતો નથી. પણ પરકર્મ અને પરપ્રયોગથી ગતિ કરે છે અને તે ઊંચી થયેલ કે પડી ગયેલ ધજાની માફક ગતિ કરે છે. ભગવન્! શું તે બલાહક, સ્ત્રી છે ? હે ગૌતમ ! બલાહક સ્ત્રી નથી, પણ તે બલાહક છે. એ પ્રમાણે પુરુષ, ઘોડો અને હાથીમાં જાણવું, તે બલાહક પુરુષ નથી પણ તે બલાહક જ છે.. ભગવદ્ ! બલાહક, એક મોટા યાનનું રૂપ પરિણમાવી અનેક યોજનો સુધી ગતિ કરી શકે છે ? જેમ સ્ત્રીરૂપ વિશે કહ્યું તેમ યાન વિશે કહેવું. વિશેષ એ કે - એક તરફ પૈડું રાખીને પણ ચાલે, બન્ને તરફ પૈડું રાખીને પણ ચાલે. એ જ રીતે યુગ્ય, ગિલિ, થિલિ, શિબિકા અને ચંદમાનિકાના રૂપ સંબંધે જાણવું. સૂત્ર૧૮૭ ભગવન્! જે જીવ નૈરયિકોમાં ઉત્પન્ન થવાને યોગ્ય છે, તે હે ભગવન્! કેવી વેશ્યાવાળાઓમાં ઉત્પન્ન થાય? ગૌતમ ! જેવી વેશ્યાવાળા દ્રવ્યોનું ગ્રહણ કરી કાળ કરે, તેવી વેશ્યાવાળામાં તે ઉત્પન્ન થાય છે. તે આ -કૃષ્ણ, નીલ કે કાપોતલેશ્યામાં. એ રીતે જે જેની લેશ્યા હોય, તે તેની વેશ્યા કહેવી. યાવત્ હે ભગવન્ ! જે જીવ જ્યોતિષ્કોમાં ઉત્પન્ન થવા યોગ્ય હોય તેનો પ્રશ્ન - ગૌતમ ! જે વેશ્યાના દ્રવ્યોનું ગ્રહણ કરી કાળ કરે, તે લેશ્યામાં ઉત્પન્ન થાય. તે તેજોલેશ્યા. ભગવન્! જે જીવ વૈમાનિકોમાં ઉત્પન્ન થવાને યોગ્ય છે, તે હે ભગવન્કેવી લેશ્યાઓમાં ઉત્પન્ન થાય? ગૌતમ ! જેવી વેશ્યાવાળા દ્રવ્યોનું ગ્રહણ કરી કાળ કરે, તેવી વેશ્યાઓમાં ઉત્પન્ન થાય તે આ - તેજોલેશ્યા, પૌલેશ્યા, શુક્લલેશ્યા. સૂત્ર-૧૮૮ ભગવનું ભાવિતાત્મા અણગાર બાહ્ય પુદ્ગલોનું ગ્રહણ કર્યા સિવાય, વૈભારગિરિને ઓળંગી કે પ્રલંધી શકે છે ? ગૌતમ ! એ અર્થ સમર્થ નથી. ભગવદ્ ! ભાવિતાત્મા અણગાર, બહારના પુદ્ગલોનું ગ્રહણ કરીને વૈભારગિરિ ઓળંગી કે પ્રલંધી શકે ? ગૌતમ! હા, તેમ કરી શકે. ભગવદ્ ! ભાવિતાત્મા અણગાર બાહ્ય પુદ્ગલ ગ્રહણ કર્યા સિવાય, જેટલા રૂપો રાજગૃહનગરમાં છે એટલા રૂપો વિફર્વીન, વૈભારગિરિમાં પ્રવેશી, તે સમ પર્વતને વિષમ કે વિષમ પર્વતને સમ કરી શકે? ગૌતમ ! આ અર્થ સમર્થ STબાના. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 71