Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' સૂત્ર-૯૬ ભગવદ્ ! લાઘવ, અલ્પ ઈચ્છા, અમૂર્છા, અગૃદ્ધિ-(અનાસક્તિ), અપ્રતિબદ્ધતા, એ બધું શ્રમણ નિર્ચન્હો માટે પ્રશસ્ત છે? હા, ગૌતમ ! છે. ભગવન્! અક્રોધત્વ, અમાનત્વ, અમાયાત્વ, અલોભત્વ શ્રમણ નિર્ચન્થો માટે પ્રશસ્ત છે? હા, ગૌતમ ! છે. ભગવન્! કાંક્ષાપ્રદોષ ક્ષીણ થતાં શ્રમણ નિર્ચન્થ અંતઃકર અને અંતિમ શરીરી થાય ? અથવા પૂર્વઅવસ્થામાં બહુ મોહયુક્ત થઈને વિચરણ કરે પછી સંવૃત્ત-(સંવરયુક્ત) થઈને અર્થાત મોહકર્મનો ક્ષય કરીને કાળ કરે, તો શું તે પછી સિદ્ધ થાય, બુદ્ધ થાય, મુક્ત થાય, પરમ નિર્વાણને પામે, સર્વ દુઃખનો અંત કરે ? હા, ગૌતમ ! કાંક્ષા પ્રદોષ ક્ષીણ થયા પછી યાવતુ જીવ સર્વ દુઃખોનો અંત કરે છે. સૂત્ર-૯૭ ભગવદ્ ! અન્યતીર્થિકો આ પ્રમાણે કહે છે - ભાષે છે - જણાવે છે - પ્રરૂપે છે કે - એક જીવ એક સમયે બે આયુને વેદે છે, તે આ - આ ભવનું આયુ અને, પરભવનું આયુ. જે સમયે જીવ આ ભવનું આયુ વેદે છે, તે સમયે પરભવનુ આયુ પણ વેદે છે, જે સમયે પરભવનુ આયુ વેદે છે તે સમયે આ ભવનુ આયુ પણ વેદે છે. આ ભવનું આયુ વેદન કરતા પરભવના આયુનું વેદન કરે છે, પરભવનુ આયુ વેદન કરતા આ ભવનું આયુ વેદન કરે છે. એ રીતે એક જીવ એક સમયે બે આયુનું વેદન કરે છે, ભગવદ્ ! શું તે કથન યોગ્ય છે? ગૌતમ ! અન્યતીર્થિકો, જે એ પ્રમાણે કહે છે કે એક જીવ એક સમયમાં બે આયુનું વેદન કરે છે- આ ભવનું આયુ અને પરભવનુ આયુ. જે આમ કહે છે, તે મિથ્યા કહે છે. ગૌતમ ! હું એમ કહું છું યાવત્ પ્રરૂપું છું કે જીવ એક સમયે એક આયુ વેદે છે અને તે આ ભવનુ આયુ અથવા પરભવનુ આયુ. જે સમયે પરભવનું આયુ વેદે છે, તે સમયે આ ભવનું આયુ નથી વેદતો, આ ભવનુ આયુ વેદે છે, તે સમયે પરભવનું આયુ વેદતો નથી. આ ભવનું આયુ વેદવાથી પરભવનું આયુ નથી વેદતો. પરભવનુ આયુ વેદવાથી આ ભવનુ આયુ નથી વેદતો. એ પ્રમાણે એક જીવ એક સમયે એક આયુ વેદે છે ભગવન્! તે એમ જ છે, એમ જ છે, યાવત્ વિચરે છે. સૂત્ર-૯૮ તે કાળે તે સમયે પાર્થાપત્યીય-(ભગવંત પાર્શ્વનાથની પરંપરાના શિષ્યાનુશિષ્ય) કાલાશ્કવેષિપુત્ર નામક અણગાર જ્યાં સ્થવિર ભગવંતો હતા, ત્યાં જાય છે, જઈને સ્થવિર ભગવંતોને આ પ્રમાણે કહે છે - | અર્થ જાણતા નથી, પચ્ચખાણ જાણતા નથી, પચ્ચખાણનો અર્થ જાણતા નથી. સંયમ જાણતા નથી, સંયમનો અર્થ જાણતા નથી. સંવર જાણતા નથી, સંવરનો. અર્થ જાણતા નથી, વિવેક જાણતા નથી, વિવેકનો અર્થ જાણતા નથી, વ્યુત્સર્ગ જાણતા નથી, વ્યુત્સર્ગનો અર્થ જાણતા નથી. ત્યારે સ્થવિર ભગવંતોએ કાલાશ્કવેષિપુત્ર અણગારને આમ કહ્યું - હે આર્ય! અમે સામાયિકને જાણીએ છીએ, સામાયિકના અર્થને જાણીએ છીએ. યાવતુ અમે વ્યુત્સર્ગના અર્થને જાણીએ છીએ. ત્યારે તે કાલાશ્કવેષિ અણગારે સ્થવિર ભગવંતોને આમ કહ્યું - હે આર્યો! જો તમે સામાયિકને અને સામાયિક ના અર્થને જાણો છો યાવત્ વ્યુત્સર્ગના અર્થને જાણો છો, તો હે આર્યો! તમારું સામાયિક શું છે ? તમારા સામાયિકનો યાવત્ વ્યુત્સર્ગનો અર્થ શો છે ? ત્યારે તે સ્થવિર ભગવંતોએ તે કાલાશ્કવેષિપુત્ર અણગારને આમ કહ્યું - અમારો આત્મા સામાયિક છે, આત્મા અમારા સામાયિકનો અર્થ છે યાવત્ આત્મા વ્યુત્સર્ગનો અર્થ છે. ત્યારે કાલાશ્કવેષિ પુત્ર અણગારે સ્થવિર ભગવંતોને આમ કહ્યું - હે આર્યો! જો આત્મા એ સામાયિક છે, મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 32
