Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' આત્મા એ સામાયિકનો અર્થ છે અને યાવત્ આત્મા એ વ્યુત્સર્ગનો અર્થ છે, તો તમે ક્રોધાદિ ચારનો ત્યાગ કરી તેને કેમ નિંદો છો ? હે કાલાશ્કવેષિ પુત્ર ! સંયમને માટે અમે ક્રોધને નીંદીએ છીએ. હે ભગવંતો! શું ગહ કરવી એ સંયમ છે કે અગહ કરવી એ સંયમ છે ? હે કાલાશ્કવેષિ પુત્ર! ગહ સંયમ છે, અગહ નહીં. ગહ બધા દોષોનો નાશ કરે છે. સર્વ મિથ્યાત્વને જાણીને અમારો આત્મા સંયમે સ્થાપિત છે. એ રીતે અમારો આત્મા સંયમમાં પુષ્ટ છે. એ રીતે સંયમે ઉપસ્થિત-સ્થિર છે. આમ સાંભળી કાલાશ્કવેષિ પુત્ર અણગાર બોધ પામીને, સ્થવિર ભગવંતોને વાંદી, નમસ્કાર કરીને આમ કહ્યું - હે ભગવંતો! પૂર્વે આ પદોને ન જાણવાથી, ન સાંભળવાથી, બોધ ન હોવાથી, અભિગમ ન હોવાથી, દૃષ્ટિ-વિચારિત કે સાંભળેલ ન હોવાથી, વિશેષરૂપે ન જાણેલ હોવાથી, કહેલ નહીં હોવાથી, અનિર્ણિત-ઉધૃત - અવધારિત ના હોવાથી, આ અર્થની શ્રદ્ધા-પ્રતીતિ-રુચિ કરેલ ન હતી, પણ હવે આ પદોને જાણવા-સાંભળવા-બોધ થવાઅભિગમ-દષ્ટ-શ્રુત-ચિંતિત-વિજ્ઞાન થવાથી, આપે કહેવાથી, નિર્ણત-ઉધૃત થવાથી આ અર્થોની શ્રદ્ધા કરું છું, પ્રતીતિ કરું છું, રુચિ કરું છું. હે ભગવન્ ! તમે જે કહો છો તે યથાર્થ છે. ત્યારે તે સ્થવિર ભગવંતોએ કાલાશ્કવેષિપુત્રને કહ્યું - હે આર્ય ! અમે જે કહ્યું તેની શ્રદ્ધા કરો, પ્રતીતિ કરો, રુચિ કરો. ત્યારે કાલાશ્કવેષિપુત્રે તે સ્થવિરોને વંદન, નમસ્કાર કરીને આ પ્રમાણે કહ્યું - હું તમારી પાસે ચતુર્યામ ધર્મને બદલે સપ્રતિક્રમણ પંચમહાવ્રત ધર્મ સ્વીકારીને વિચરવા ઇચ્છું છું. હે દેવાનુપ્રિય! જેમ સુખ ઉપજે તેમ કરો, પણ વિલંબ ન કરો. પછી કાલાશ્કવેષિ પુત્ર અણગારે સ્થવિરોને વંદના, નમસ્કાર કર્યા, કરીને ચતુર્યામ ધર્મને બદલે સપ્રતિક્રમણ પંચમહાવ્રત ધર્મ સ્વીકારીને વિચરે છે - ત્યાર પછી તે કાલાશ્કવેષિપુત્ર અણગારે ઘણા વર્ષ શ્રામણ્ય પર્યાય પાળીને, જે પ્રયોજનથી નગ્નભાવ, મુંડભાવ, અસ્નાનત્વ, અદંતધાવન, અછત્રત્વ, જોડાનો ત્યાગ, ભૂમિશચ્યા, ફલક શય્યા, કાષ્ઠ શય્યા, કેશલોચ, બ્રહ્મચર્યવાસ, પરઘરપ્રવેશ, મળે ન મળે-ઓછું મળે, ગ્રામ કંટક બાવીશ પરિગ્રહ-ઉપસર્ગો સહેવા એ બધું કર્યું. તે પ્રયોજનને તેણે આરાધ્યું. છેલ્લા ઉચ્છવાસ-નિઃશ્વાસે સિદ્ધ-બુદ્ધ-મુક્ત-પરિનિવૃત્ત અને સર્વ દુઃખથી ક્ષીણ થયા. સૂત્ર-૯ ભગવન્! એમ કહી ગૌતમ, શ્રમણ ભગવદ્ મહાવીરને વંદન, નમસ્કાર કરે છે. કરીને આમ કહ્યું - ભગવન્! શું શેઠ, દરિદ્ર, લોભી, ક્ષત્રિય એ બધા એક સાથે અપ્રત્યાખ્યાન ક્રિયા કરે-(અપ્રત્યાખ્યાન જન્ય કર્મબંધ સમાન હોય) ? હા, ગૌતમ ! શેઠ યાવત્ ક્ષત્રિયને અપ્રત્યાખ્યાન જન્ય કર્મબંધ સમાન હોય . ભગવન! એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! અવિરતિ ભાવની સમાનતાને આશ્રીને એમ કહ્યું કે- શેઠ યાવતુ ક્ષત્રિયને અપ્રત્યાખ્યાન ક્રિયા સમાનરૂપે લાગે છે. સૂત્ર-૧૦૦ આધાકર્મી દોષયુક્ત આહાર કરતો શ્રમણ નિર્ચન્થ શું બાંધે ? શું કરે છે? શું ચય કરે છે? શું ઉપચય કરે છે? ગૌતમ ! આધાકર્મી દોષયુક્ત આહાર કરતો શ્રમણ આયુકર્મ સિવાયની શિથિલબંધન બદ્ધ સાતે કર્મપ્રકૃતિને દઢ બંધન બદ્ધ કરે છે યાવત્ સંસારમાં ભમે છે. ભગવદ્ ! એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! આધાકર્મી દોષયુક્ત આહાર કરતો શ્રમણ આત્મધર્મને ઓળંગે છે, આત્મધર્મ ઓળંગતો તે પૃથ્વીકાય યાવત્ ત્રસકાયના જીવની દરકાર નથી કરતો. તથા જે જીવોના શરીર તે ખાય છે, તે જીવોની પણ દરકાર નથી કરતો. તેથી આમ કહ્યું. ભગવદ્ ! પ્રાસુક અને એષણીય આહાર આદિનો ઉપભોગ કરનાર શ્રમણ નિગ્રંથ શું બાંધે છે ? યાવત્ શેનો ઉપચય કરે છે ? ગૌતમ ! પ્રાસુક, એષણીયને આહાર આદિનો ઉપભોગ કરનાર શ્રમણ નિગ્રંથ આયુકર્મ સિવાયની સાત કર્મપ્રકૃતિ જે દઢ બંધનબદ્ધ છે, તેને શિથિલ બંધનબદ્ધ કરે છે તેને સંવૃત્ત જેવો જાણવો. વિશેષ એ - આયુકર્મને મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 33
