Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समार्थबोधिनी टीका
कर्मबन्धनिवृत्तिनिरूपणम्
अन्वयार्थः-
(वित्त) वित्तं -- धनं सचित्तमचित्तं वा (चेव ) चैव तथा ( सोयरिया) सोदर्याः - भ्रातृभगिन्यादयः कौटुम्बिका:, (एयं) एतत् पूर्वोक्तं (सव्वं ) सर्व - समस्तं धनजनादिकं जीवस्य (ताणइ ) त्राणाय - शरणाय - शरणं दातुं (न) न-नैव समर्थ भवति । ( एवं च) एतत्प्रकारकं च ( जीवियं) जीवितम् - अशरणं जीवनं (संखाय ) संख्याय-- ज्ञात्वा (कम्मुणा उ ) कर्मणा तु कर्मणैव संयमानुष्ठानादिक्रिययैव-प्रशस्त क्रियाकरणेनैव (तिउर) त्रोटयति — कर्मबन्धमपनयति जीवः, कर्मबन्धात् पृथग्भवति नान्यथेत्यर्थः ॥ ५ ॥
टीका---
प्र. श्रु. अ.
३५
'वित्तं' वित्तम्- - द्रव्यं तत् सवित्तमचित्तादिकम् । तथा सोदर्य्याः समानोदरभवाः भ्रातृभगिन्यादयः । सोदर्या इत्युपलक्षणात् मातृपितृपितृव्यादयः, तथा पश्वादयश्च । 'सव्वमेयं' सर्वमेतत् 'न ताणइ' न त्राणाय रक्षणाय भवति । 'ताण - त्राणाय' रक्षा के लिये 'न-न' समर्थ नहीं हैं ' एवं च एतत्प्रकारकं' इस प्रकार का 'जीवियं - जीवितम्' जीवन को 'संखाय - संख्याय' जानकर 'कम्मणा उ कर्मणा तु' कर्म से 'तिउट्ट - त्रोटयति' अलग हो जाता है ||५|| अन्वयार्थ
सचित्त या अचित्त धन तथा भाई भगिनी आदि कुटुम्बी ये सब शरण देने में समर्थ नहीं हैं । इस प्रकार जीवन को शरण हीन जानकर संयमानुष्टान रूप क्रिया के द्वारा ही जीव कर्म बन्धन को दूर करता है अन्यथा नहीं ||५||
टीकार्थ - वित्त का अर्थ है सचित्त या अचित्त द्रव्य एक ही उदर से जन्मने वाले भ्राता भगिनी सहोदर - सगे भाई बहिन कहलाते हैं सहोदर शब्द उपलक्षण है, अतः उससे माता, पिता, काका आदि तथा पशुओं आदि का रक्षा भाटे 'न-न' समर्थ थता नथी 'एवं च एतत्प्रकारकं' मा प्रहारना 'जीवियं - जीवितम्' वनने 'संखाय - संख्याय' समकने कम्मणाउ-कर्मणातु उभथी 'तिउहर - त्रोटयति' हा थ लय छे. ॥५॥
અન્વયાથ · સચિત્ત અથવા અચિત્ત ધન, તથા ભાઈ, બહેન આદિ કુટુંબીઓ શરણુ આપવાને સમર્થ નથી. આ પ્રકારે જીવનને શરણહીન જાણીને સંયમાનુષ્ઠાન રૂપ ક્રિયા દ્વારા જ જીવ ક અન્ધનને દૂર કરી શકે છે અન્ય કોઇ પણ પ્રકારે જીવ કમ બન્ધનથી મુક્ત થઈ શક્તા નથી.
ટીકા વિત્ત” પદ્મ સચિત્ત અથવા અચિત્ત દ્રવ્યનુ' વાચક છે. એક જ માતાના ઉત્તરમાંથી જન્મ લેનારા ભાઈ બહેનેાને સહેાદર કહે છે. ઉપલક્ષણની અપેક્ષાએ અહીં માતા, પિતા, આદિને તથા પશુ આદિને પણ ગ્રહણ કરવા જોઇએ, ભાઈ, બહેન આદિ
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૧
