Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra nirvANa zatAbdI saM. 1957 thI saM. 2017 zrImad rAjacaMdra sacitra jIvana darzana saMyojaka pArasabhAi jaina prakAzaka zrImad rAjacaMdra janma bhuvana, vavANiyA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ To ratnara jana vAru, surA ane samAgama. 1Supta ejanane jALa pharaLa2, 4jI vRttine sthira rajanAra darzana mAtra nara a6nI nAvane berarsa areraka akA vemama, ane kaI nIrAga niji svabhAvanA : 2 1 - che aA vALa karI ane mA bApa, i sivi rAvaLA 2. kaLa jama na hato. paramakRpALudevanA hastAkSara prakAzaka : zrI manubhAI bha. modI prathamavRtti, prata 5000 prosesara : prinTara : pramukha, zrImad rAjacaMdra janmabhuvana dvitIyAvRtti, prata 5000 sTena ArTasa, pArkasana grAphiksa vavANIyA saM. 2057, san 2001 62, zAMti kuMja, 4 15, zAha InDasTrIyala esTeTa, tAlukA- mALIyA miMyANA, konsepTa ane DIjhAInara; lIbarTI gArDana roDa naM. 2, vIra desAI roDa, aMdherI (vesTa), jIllo- rAjakoTa-363 660 : zrI pArasabhAI jena, agAsa Azrama : malADa(vesTa), muMbaI-400064: muMbaI-400 053. prAptisthAna : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana vavANIyA tAlukA- mALIyA miMyANA, jIllo- rAjakoTa pInakoDa 363 660. zrImad rAjacaMdra jJAnamaMdira AkAzavANI roDa, rAjakoTa (gujarAta) pInakoDa 360 001. zrImad rAjacaMdra jJAnamaMdira zrImad rAjacaMdra mArga Ara.bI. metA roDa, ghATakopara (IsTa) muMbaI-400 077. zrImad rAjacaMdra svAdhyAya maMdira, lAmaroDa, devalAlI pina - 422 401 (ji. nAsika) paDatara kiMmata : 250/ vecANa kiMmata : 20/ (2)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA paramakRpALudevanA nirvANa zatAbdI nimitte A pustaka pragaTa karatAM AnaMda thAya che. paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhu A huMDAavasarpiNI kALamAM sUryarUpe pragaTa thaI vItarAga mULamArgano cau dizAmAM prakAza phelAvI asta thaye Aje so so varSanA vahANAM vahI gayAM. so varSanA aMtarAlamAM paramakRpALudevanA bhAvAnusAra "satya dharmano uddhAra re, thaze avazya A dehathI, ema thayo niradhAra re' ema kahyuM hatuM te pramANe Aje dekhAya che. zrImad rAjacaMdranA nAmathI cAlatA Azramo, saMsthAo ke maMdiro deza videzamAM thaIne lagabhaga 60 astitvamAM AvI gayA. hajAro mumukSuo paramakRpALudevanA Azrita banI zAMti meLavatA thayA. temanI pratyakSa gerahAjarImAM paNa temanI vItarAga mudrAne citrapaTarUpe ke pratimArUpe sthApita karI pratyakSa tulya mAnI temaja temanA vacanAmRtorUpa akSaradehane paNa pratyakSa sama mAnI Aje paNa bhavyAtmAo potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhI rahyAM che; e paramakRpALudevanA yogabaLano ja prabhAva che. 'sapurUSonuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo.' - zrImad rAjacaMdra paramakRpALudeve A kaLikALamAM paNa paramAtmasvarUpa prApta karI anaMtI karuNAvaDe AtmArthI jIvone muktino mArga saraLa bhASAzailImAM batAvI ApaNA upara paramopakAra karyo che ane bhakti, satsaMga, svAdhyAyanuM adbhuta mAhAsya darzAvI anahada kRpA karI che. evA paramakRpALu paramAtmAnA pavitra jIvana prasaMgone citra sAthe darzAvatuM A pustaka AtmArthI jIvonA hRdayamAM prabhu pratye bhaktimAM vRddhi karaze. A adbhuta bhAvavAhI vAstavika prasaMgone citrarUpe mUrtimaMta karavAno eka namra prayAsa che. A pustakamAM paramakRpALudevanA janmathI mAMDIne TheTha AtmasvarUpamAM lIna thavA sudhInA mukhya mukhya sarva bodhadAyaka prasaMgone vaNI levAmAM AvyA che. paramakRpALudevanA AdhyAtmika jIvanane citro dvArA raju karavA mATeno A prayAsa zrI pArasabhAI jainano che. A zubha prayAsa sarva AtmArthI jIvone paramakRpALudevanI zraddhA daDha karavAmAM sahAyabhUta thAya evI emanI zubha kAmanA che te saphaLa thAo. A citro banAvavAmAM je je mumukSu bhAI bahenoe Arthika madada karI che te sarva dhanyavAdane pAtra che. A graMtha prakAzanamAM udAracitte mumukSu bhAIoe sahAya karI che eTale mULa kiMmata karatA ghaNA ochA bhAve A graMtha ApI zakAya che e mATe te sarvano AbhAra mAnuM chuM. dAtAonI yAdI anyatra ApavAmAM AvI che. li. saMtacaraNaraja manubhAI bha. modI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ sampAdakIya nivedana duSama kaliyugane chedato, karmazatrune bhedato evo yogI himAlayathI utaratI gaMgAnI jema jIvone pApothI nivArI pavitra karavA A avanI para AvI caDhyo. jenI smaraNazakti adbhuta hatI, sarva jIvo pratye jeno vizvavyApI prema hato, evA AzcaryanI mUrti samA paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhuno yoga AvA huMDAavasarpiNI nAmanA paMcamakALamAM thavo e ApaNA bhAgyanI parAkASTAnuM sUcana che. evA paramakRpALudevanA jIvanamAM banela aneka bodhadAyaka prasaMgone AtmA jIvo saraLatAthI samajI zake te arthe, kAlpanika citro dvArA, paNa jenI hakIkata vAstavika banela che evA prasaMgone A pustakamAM pragaTa karIe chIe. citro dvArA sanduruSanA jIvanamAM banela aneka bodhadAyaka prasaMgone jovAthI manuSyanA mAnasa upara tenI uMDI chApa paDe che, ane te prasaMga yAda AvatAM te dRzya pharI manamAM khaDuM thaI jAya che. bhagavAna zrI pArzvanAthane A saMsArathI viraktabhAva thayo tenuM nimittakAraNa paNa citro hatA. te viSe paMcakalyANakanI pUjAmAM Ave cheH rAjimatIkuM choDake, nema saMjaya lInA; citrAmaNa jina jovata, vairAge bhInA."-pUjAsaMcaya (pR.36) ekavAra zrI pArzvakumAra prabhAvatI rANI sAthe udyAnamAM pharavA gayA. tyAM eka suMdara mahela joI temAM vizrAma karyo. te mahelamAM aneka citro banAvela hatAM. temAM zrI rAjimatIne choDI bhara yuvAvaye zrI neminAthe saMyama grahaNa karyo evA citrone jotAM zrI pArzvakumArane saMsAra pratye viraktabhAva thaI gayo ane saMyama levAno nirNaya karyo. te citro temane vairAgyanA nimittabhUta banyA tema mahApuruSonA ke paramakRpALudevanA A jIvaMta lAge evA citro anekane bodhadAyaka thavA saMbhava che. A pustakamAM Apela citro banAvatAM aDhI varSano samaya vyatIta thayo hato. temAM mArgadarzana anusAra citro banAvI ApanAra zrI praphulabhAI tathA zrI mahezabhAIno sahakAra paNa prazaMsanIya che. A pustakamAM pratyeka prasaMganA citrano mukhya bhAva, vAcaka saheje samajI zake evA hetue dareka pejamAM tenA mathALA (zirSaka) ApavAmAM AvyA che. temaja lagabhaga prati pejamAM te te prasaMgathI ApaNane zuM bodha ke zikSA maLI zake te mukhyatve paramakRpALudevanA zabdomAM ja ApavAmAM AvI che. sarva prasaMgo jIvanakaLA, zrImad rAjacaMdra ardha zatAbdI graMtha ke zrImadbhA paricayamAM Avela mumukSuonA lakhANanA AdhAre mUkavAmAM AvyA che. tyArabAda "zrImad rAjacaMdra' 'upadezAmRta' temaja bodhAmRta'nA bhAgomAMthI ApaNe ApaNA jIvanamAM mukhya zuM kartavya che?te viSe pratyakSa satparuSa paramakRpALudevane mAnI, temanI ja zraddhA, bhakti, AzA, satsaMga Adi upAsanIya che vagere viSayone umeravAmAM AvyA che. pratyeka pejamAM avataraNa nIce pustakanuM nAma saMkSepamAM A pramANe samajavA yogya che H- zrImad rAjacaMdra (va.....)va.= vacanAmRta. pR. = pRSTha, u. = upadezAmRta, bo. 1,2,3 = bodhAmRta bhAga 1,2,3 a. = addhazatAbdI graMtha. A pustakanuM avalokana karyA pachI zrImad rAjacaMdranA jIvanane vistArathI darzAvatI 'jIvanakaLA' nAmanI pustaka temaja mokSamArgane saraLatAthI samajAvanAra zrImad rAjacaMdra praNIta "mokSamALA' graMthane avazya vAMcavA vinaMtI che. vaLI AtmakalyANa arthe he prabhu! he prabhu !zuM kahuM', "yamaniyama', "kSamApanA' "maMtrasmaraNa" temaja sAta vyasana ane sAta abhakSyanA tyAga saMbaMdhI paramakRpALudeve zrI laghurAja svAmIne vasomAM jaNAvela ke muni, tamArI pAse koI AtmahitanuM sAdhana mAge to tamAre A batAvavuM. tethI teozrIe A traNa pATha, maMtra smaraNa vagerenI AjJA anekane paramakRpALudevanA citrapaTa samakSa aMgIkAra karAvI hatI. tatpazcAt temanA kahevAthI pU. zrI brahmacArIjIe paNa te AjJA aneka bhavyAtmAone paramakRpALudevanA citrapaTa AgaLa mAnya karAvI. vartamAnamAM paNa te paramakRpALudevanI AjJAne darzAvato zilAlekha agAsa AzramanA zrI rAjamaMdiramAM paramakRpALudevanA citrapaTa pAse upalabdha che. tene vAMcI paramakRpALudevane potAnA guru mAnI "saMtanA kahevAthI mAre paramakRpALudevanI AjJA mAnya che" ema kahI, paramakRpALudevane traNa namaskAra karI AjJA aMgIkAra karAya che. A praNAlI Aje paNa agAsa AzramamAM pracalita che ane te A AzramanI AgavI vizeSatA che. mATe AtmakalyANanA Icchuke paramakRpALudeva dvArA upadiSTa A AjJAne avazya mAnya karI A durlabha mAnavadeha dhanya banAvavA yogya che. AjJAnuM ArAdhana 'e ja dharma ane AjJAnuM ArAdhana e ja tapa' che. kiM bahunA. - AtmArtha Icchaka, pArasabhAI jaina
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA che. te ja >> ra La SdAkA ....... i che ja ............ 15 - I - che - A # 6 viSaya zrImad rAjacaMdra bhinna bhinna avasthA.... zrImad sadguru janmamahotsava pada... zrImad rAjacaMdra janma.................... bALalIlA........... prabhudarzana tathA saMta samAgama priya........ alpavayamAM mahad vicAro............... skUlamAM prathama dine bALayogI zrImanuM pustaka vAMcana.......... 7 mRtyu-rahasya jANavAnI tIvra jijJAsA..... citA nirakhatA bALayogI zrImane jAtismaraNajJAna.......... skUlamAM vidyArthIonuM lesana letA bALayogI zrIma............. 10 rAmAyaNa ane mahAbhAratanI samajAvaTa...................... 11 zuLanI pIDA kema khamANI ?. pratikramaNasUtravaDe jainadharmamAM prIti.......... *,..13 lIlotarInA jIvo para karuNA, mahAvIra prabhune dRSTimAM utAro.14 dhArazIbhAI para zrImadbho upakAra.. kAzI abhyAsa mATe AmaMtraNa............... *******************. 16 bAlyavaye paNa kAmanI sUjha ane jhaDa5.......... potAnA mATe hAtha lAMbo karI dInatA karI nahIM......... bhujamAM dharmasaMbaMdhI bhASaNa........... prAmANika ane puruSArthI..... zrImanA sevAbhAvI mAtApitA........... gAMgeya aNagAranA bhAMgA sugama zailImAM....... zrImad gurupade mAnya... ............. bALavaye vidvAnonI zaMkAonuM samAdhAna.. puNya pramANe badhuM sudharaze.. vItarAgadharma pUrNa satya, zrImo zrI rAma jevo vairAgya...... mokSamALAnuM sarjana.. cakita karI de evA zrImadbhA strArtha......... zrImad rAjacaMdranuM soLamAM varSanuM citrapaTa..... aSTAvadhAna joI manajIbhAInuM Azcarya.. zrImad rAjacaMdranuM ogaNIsamAM varSanuM citrapaTa..... ..........31 boTAdamAM bAvana avadhAna prayogo...... .......32,33 muMbaImAM zatAvadhAna... .....34,35 zrImanA avadhAnanI samAcAra patromAM prazaMsA.................36 suvarNacaMdraka bheTa... .........37 paramezvara graha........... ..........38 zrImad rAjacaMdranuM covIsamAM varSanuM citrapaTa......... zrImadgI adbhuta sparzazakti. AtmonnatimAM bAdhakagaNI jyotiSa jovAno tyAga...... pUrvopArjita kAraNe lagna.................. meghavRSTi-yuga pradhAnapaNAnuM sUcana............ vyApAramAM mukhya niyaMtA zrImad rAjacaMdra. ........ jainanuM prAmANikapaNuM kevuM hovuM joIe ?........... *. 21 viSaya amAre koIne dubhavavA nathI..... para duHkhe karuNA........ .......... bIjAnA bhoge sukhI thavAya nahIM.......... karmanA phaLarUpa nATaka.... ahiMsA paramo dharma............ tuM AtmA che kAzI nahIM........... zrImanI tIvra thrANa zakti.. sapuruSanA vacana pratye akhaMDa vizvAsa.......... zrImano atizaya......... lezyA pheravI zakAya......... je satya haze te ja kahevAze, saMnyAsIno mada gaLI gayo...... 56 vinAzakALe viparIta buddhi............ ajJAnathI jIvane maraNano bhaya.... zrImad rAjacaMdranuM covIsamAM varSanuM citrapaTa........... agama cetavaNI...... nyAyAdhIza dhArazIbhAInI zrImad pratye zraddhAnI parIkSA........ 61 paramakRpALudevanI bhaktithI AtmajJAna pAmelA cAra bhaktaratno 62 zrImad rAjacaMdranuM covIsamAM varSanuM citrapaTa................... 63 zrI jUThAbhAIne zrImatuM yathArtha oLakhANa.....................64 pAnA pheravavA mAtrathI rahasyanI jANa, koNa pratibaMdha kare ?... 65 zrI sobhAgabhAIne zrImanuM prathama milana..................... 66 ApanA sivAya bIjuM raTaNa na ho............................67 IDaramAM paramArthano apUrva bodha.............. ........... apUrva avasaranuM sarjana.. upAzrayamAM svAdhyAya...... zrI lallujI mahArAjane zrImannI prathama jANakArI zrI laghurAjasvAmInuM paramakRpALudeva sAthe prathama milana prathama milane sASTAMga daMDavat.. samakita ane brahmacarya daDhatAnI mAgaNI.... 'prabhuzrI dharme AtmajJAnI muni thAya.......... Atama bhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re................... mithyASTinI kriyA saphaLa, samyakudRSTinI kriyA aphaLa......... hIrA, mANeka, motI kALakUTa viSa samAna... .......... cha padanA patrano udbhava.......... aciMtya mahAbhyavAna evo AtmA....... zrImad sAthe gAMdhIjInuM prathama milana................... zrImo gAMdhIjIne nikaTa paricaya.......... zrImad pratye vicAravAna gAMdhIjInA ucca abhiprAyo.. zrImad pAse mahAtmA gAMdhIjIe meLavela satya ane ahiMsAnuM baLa............ .......... 81 samAdhAna thAya to ja AhAra laIza, dhArelI murAda pAra paDI. 82 aMtaryAmi, sevA karavAno lAbha... ......83 bhaktavatsala bhagavAna.......... ***........... 84 # # ........... # 5 * ....... # : # * # # # S .... ) o = = : = : = : = EW : =
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jeTalI zraddhA teTalI nirbhayatA..... Ane koNa bhogavaze ..... zrI AtmasiddhizAsAnuM maMgaLa sarjana..... zrI AtmasiddhizAstranuM mAhAtmya... sevAbhAvI zrI aMbAlAlabhAI..... zrImanA darzana samAgamanI abhilASA.. zrImano vairAgyamaya adbhuta upadeza.... sahaja kAraNamAM ATalA phUla na toDIe.... ame amArI zodha karIe chIe........... bhakti karatA koNa bhUkhe marI gayo.. bALakone draSTAMta dvArA upadeza.... mAtAjI rajA Apo to sAdhu thavuM che.. nivRtti sthaLe Atma sAdhanA .........88 .....89 ...90 zuddha samakitanI prApti, zrImad mana AkhI muMbaI smazAna......87 aMtaraMga adbhuta AtmadazAnuM Alekhana.... zrImad rAjacaMdranuM tetrIsamAM varSanuM citrapaTa..... 'sahajAtmasvarUpa paramaguru' maMtrano udbhava........... AjJAnuM pAlana e ja dharma, maMtra maLatAM madhyazAMti. zrImaddna rALajathI rathamAM vaDavA Agamana... samAgamano viraha asahya....... chUTavAnA sthAne baMdhana thAya te bhayaMkara,, pazcAttApavaDe zuddhi....... ja ..91 .92 ........93 . 94 .......95 vaDavA tIrthanI AgAhI.. ....96 upadeza sAbhaLavAnI AturatA........ mULa mAraga sAMbhaLo jinano re........ ** 97 *. 98 tamArA namaskAra cauda rAjalokamAM verI nAkhavAnA che......... 99 100 ..101 .102 103 .104 .105 .106 ......106 .107 .108 ..108 anukramaNikA .....85 ......86 munino dharma - svAdhyAya ane dhyAna... - lIlotarI ochI karI bhagavAnane bhaktibhAve puSpa caDhAve....109 jina pratimAnuM prabaLa avalaMbana.. 109 ....110 110 111 AjJAnA ArAdhana vaDe bhava mukti..... sAMjathI savAra sudhI apUrva bodha vArtA... AtmahitanA sAdhana athavA AzAbhaktinuM mAhAtmya.........112 AjJAbhakti darzAvato patra..... sAta vyasana sevavAnuM phaLa.... sAta vyasana ane sAta abhakSyanA sevananuM phaLa........... avadhUta yogI zrImad rAjacaMdra...... avadhUta yogamudrA...... jaMgalamAM ekAMta nivAsa... .......113 ....114 115 116 117 .118 bAIno AThame bhave mokSa, darzana samaye upadeza..............119 zrI tIrthaMka2no aMta2 Azaya.. 120 zrImad bhagavAna mahAvIranA aMtima ziSya. samavasaraNa......121 zrImadjInI adbhuta AtmadazA..... mukhamudrAnuM pAMca kalAka avalokana... ni tame AtmA jozo... 122 ...122 .123 (9) zrImad ane IDa2nA mahArAjAnI mulAkAta..... vIraprabhunA aMtima ziSyano A kALamAM janma. . AMbA taLe zrImanI rAha jotA sAta munio........... siddha zilA...... .......127 sApa athavA vAdhano meLApa thAya to karo ke kema ...........128 paramakRpALudevanA yogabaLe devI rakSaNa.... jevI bhAvanA tevI siddhi...... bagIcAmAM AkarSaNa pAme to tyAM janme.. naroDAnI bhAgoLe munionI rAha jotA zrImad... unALAnA tApamAM gajragatithI cAlatA zrImada..... have ame taddana asaMga thavA IcchIe chIe.. manomana sAkSI.. sarvasva arpaNa karanAra moTo, sabhA madhye strI ane lakSmIno tyAga... ........124 ..125 .126 munione zAstradAna..... zrImaddo AtmA zAMta siMha jevo........ zrImad rAjacaMdranuM tetrIsamAM varSanuM citrapaTa. huM mArA AtmasvarUpamAM lIna thAuM chuM, uttama samAdhimaraNa...... ..128 ..129 ...129 ..........130 zrI aMbAlAlabhAInI viraha vedanAnuM dazya............... paramakRpALudevanA viyogathI hRdayamAM pragaTela asa viraha vedanA.... .130 ...131 132 ..133 ...134 135 136 137 .138 139 140 ..141 AtmadAna ApanAra sadguruno viyoga asahya...............142 zrImad rAjacaMdra prabhunA dehotsarga samaye peparomAM je vigato chapAyela tenA orIjInala peparanA namunAo..................143 nyAyAdhIza dhArazIbhAIne dharma prAptinI dhagaza.. pratyakSa paramaguru paramakRpALudeva.... paramakRpALudevanI aMtattvadazA... paramakRpALudevanI apUrvavANI.... zrImad rAjacaMdra graMthanuM alaukika mAhAtmya... sadguru paramakRpALudevanI niSkAraNa karuNA.... jJAnIno mArga sulabha paNa pAmavo durlabha..... satpuruSane oLakhavA mATenI pAtratA..... have sauthI prathama karavA yogya zuM ?... .144 145 148 .....149 149 .151 151 151 152 asadgurune vaLagavAthI anAdikALanuM bhavabhramaNa............ 153 potAnI kalpanAe svacchaMde vartavAthI paNa saMsAra paribhramaNa. 153 pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInI dRSTimAM paramakRpALudeva...............154 pUSpathI brahmacArIjInI dRSTimAM paramakRpALudeva. zraddhA--samyaktva athavA samakita viSe.. prabhubhakti sava kartAvya jJAnIpuruSanI AjJA... kartavyarUpa zrI satsaMga.......... alaukika tIrSadhAma zrImada rAjacaMdra Azrama, agAsa..... zrI rAjakoTanA darzanIya sthAno.. 155 ..156 .158 ..160 . 161 ...164
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra (saMkSipta jIvanacaritra) bhAratanI AryabhUmi e saMta mahaMtonI bhUminA nAme vizvamAM vikhyAta che. je bhUmi upara "ahiMsA paramodharma'no divya saMdeza ApanAra bhagavAna mahAvIra janmyA, teja puNyabhUmi upara alaukika divyadRSTA sAdhucarita saMtapuruSa zrImad rAjacaMdra saM. 1924nA kArtika pUrNimAnA mAMgalika devadivALInA divase saurASTramAM Avela vavANiyA nAmanA gAme avataryA. te zrImanuM jIvana kavana eka virala dharmajJa puruSanuM sahastra pratibhAyukta jIvana darzana che. te pavitra jIvanane saMkSepamAM yathAzakti atre AlekhIe chIe, jethI temanA uttama sadaguNone jANI AtmArthI jIvone AnaMda thAya. zrImannA dAdA zrI paMcANabhAI hatA. te vaiSNavadharma pALatA. paNa zrImanA pitA zrI ravajIbhAInA lagna jaina kuTuMbamAM janmela devabAI sAthe thayA hatA. teo jaina saMskAra lAvyA hatA. tethI zrImamAM prathama beya saMskAronuM siMcana thayuM. bALayogI zrImadanuM jIvana sAta varSa sudhI ramatagamatamAM pasAra thayuM. sAta varSanI vaye gAmanI zALAmAM praveza karyo. jJAnIne vaLI zuM bhaNavAnuM hoya ? smaraNazakti eTalI sateja hatI ke zikSaka pATha vAMce te veLA ja temane kaMThastha thaI jato. be varSamAM sAteya dhoraNano abhyAsa karI lIdho. abhyAsamAM teo hoMziyAra, vAta DAhyA ane AnaMdI svabhAvanA hatA. bAlyAvasthAthI ja pukha tarkazakti, vAkyAturya ane ramata gamatanI amIrI rItabhAta joIne bhaviSyamAM A puruSa kevo thaze teno khyAla Avato hato. putranAM lakSaNa pAraNAmAM hoya tema jaNAI AvatuM hatuM. 7 varSanI vaye vavANiyAmAM zrI amIcaMdabhAInA agnisaMskAra vidhi prasaMge prajvalita citAne najaronajara joI bALayogI zrImad jAtismaraNazAna uparyuM. pUrvabhava nihALyA. bhaviSyamAM jAnAgaDhano gaDha jotAM temAM aneka gaNI vRddhi thaI ane aMte pUrvanA 900 bhava zrImanA jANavAmAM AvyA. 8 varSanI vaye temaNe kavitA lakhavAnI zarUAta karI. prathama varSe pAMca hajAra kaDIonI racanA karI. 9mA varSe 'rAmAyaNa' 'mahAbhArata' padyamAM nAnAM-nAnAM racyAM. 10mA varSanA praveza sAthe to adabhuta vAkachaTA-vakatRtvakalAno ArvibhAva thayo. suMdara hastAkSaranA vakhANa sAMbhaLI rAja darabAramAM Adara sahita temane bolAvI aMgata lakhANa paNa karAvatA. 11me varSe te vakhate nikaLatA mAsika 'vijJAna vilAsa', "buddhi prakAza" tathA "bodhaprakAza'nAmanA copAniyAmAM temanA lekha, nibaMdho chapAvA lAgyA, ane InAmo paNa saMpAdana karavA lAgyA. 11meM varSe zALAno abhyAsa choDI dIdho. 12me varSe "ghaDiyALa' upara tattvajJAna bharita traNaso kaDInI padyaracanA eka ja divasamAM karI. kavitAmAM rAjyacaMdranAma lakhatA tethI vidvAnomAM "zrImad rAjacaMdra' nAmathI prasiddhi pAmyA. bALapaNathI ja temanAmAM vairAgya hato. ekavAra kacchanA dIvAna maNibhAI sAthe kaccha padhArI bALa mahAtmAe prajA samakSa dharmasaMbaMdhI sAruM bhASaNa karyuM. kacchanA loko prazaMsA karavA lAgyA ke A chokaro AgaLa upara mahApratApI yazavALo thaze. 13 mA varSathI aneka dharmagraMtho, mahApuruSonA jIvana caritro vagerenuM paThana karavuM zarU karyuM. 15 mA varSa sudhI to ghaNA viSayo saMbaMdhI jJAna meLavI lIdhuM. tyAra bAda jaina, bauddha, vedAMta, sAMkhya, yoga ane cArvAka ema chae darzanonA mukhya graMtho avalokI gayA. jaina dharma pratye pUrNa zraddhA thaI. tenA phaLasvarUpa 16 varSane 5 mAsanI uMmare morabImAM zrImade traNa divasamAM "mokSamALA' nAmano graMtha ekaso ATha pATharUpe lakhI pragaTa karyo. jemAM jainadharmanA siddhAMtone saraLa bhASAmAM samajAvavAno prayatna karela che. vagara abhyAse temaNe mAnadhi, ardhamAgadhi, saMskRta, hindI, gujarAtI bhASAnA aDhaLaka sAhityane avagAhI sAro kAbU meLavyo. pachIthI amuka zAstronA pAnA pherave te vAMcyA tulya thaI jAya ane vAMce te kaMThastha rahI jAya. 16mA varSathI avadhAna zakti khIlI uThI. morabImAM prathama ATha avadhAna prayogo karI batAvyA. avadhAna eTale bhUla (10)
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ karyA vagara aneka kAryone eka sAthe yAda rAkhI ekI vakhate karI batAvavA te. pachI jAmanagara, boTa vageremAM 12,16,52 avadhAna karI 'hindanA hIrA'nuM biruda meLavyuM. 19mA varSe muMbaImAM 100 avadhAna pharAmajI kAvasajI InsaTITyuTamAM hajAro mahAnubhAvo samakSa karI prajAne maMtramugdha karI dIdhI. prajAe 'sAkSAt sarasvatI'nuM biruda ApI suvarNacaMdraka bheTa karyo. A avadhAnothI zrImaddnI prazaMsA 'muMbaI samAcAra', 'jAme jamazeda', 'InDiyana spekTeTara' Adi akhabAromAM khUba thavAthI zrImad rAjacaMdrajInA yazakIrtino suvarNasUrya udita thayo. have zIghra kavi ane vidvAna uparAMta zatAvadhAnI tarIke zrImad prasiddhi pAmyA. jyotiSa zAstrano abhyAsa paNa temaNe karelo. hasta, mukha AdinuM avalokana karI jyotiSa bhAkhI zakatA. aMtamAM jyotiSa vidyA ke avadhAna, 52mArtha sAdhanamAM bina upayogI jaNAvavAthI mUrka dIdhA. FO zrImanA 20me varSe jhaverI zrI popaTalAlabhAInA putrI zrI jhabakabAI sAthe lagna thayA. te ja varSamAM amadAvAdanA zrI jIThAbhAI ujamazI zrImanA paricayamAM AvyA. 21me varSe muMbaImAM jhaverAtano vyavasAya bhAgIdArImAM zarU karyo. thoDA ja vakhatamAM videzo sAthe paNa vepA2 ka2vAthI peDhInuM nAma AMta22ASTriya kSetre gAjavA lAgyuM. 22me varSe zrI lallujI muni (prabhuzrIjI), zrI sobhAgabhAI, zrI aMbAlAlabhAI vagere zrImanA paricayamAM AvyA. zrImano vairAgya adbhuta hato. temanA apUrva alaukika satsaMgano temane lAbha maLyo. 23mA varSe zrImanne zuddha samakitanI prApti thaI. zrImad vyavasAyamAM hovA chatAM pratyeka varSe muMbaI choDI amuka mahinAo mATe IDa2, kAviThA, uttarasaMDA, rALaja, vaDavA, vaso Adi ekAMta sthaLomAM jaI dhyAna, ciMtana, svAdhyAyamAM vakhata gALatA, laMDanathI berisTara thaI AvelA mahAtmA gAMdhIne prathama divase ja zrImano muMbaImAM maLavAno suyoga prApta thayo. lagabhaga be varSanA gADha paricayamAM gAMdhIjIe temanI pAsethI 'ahiMsA dharma'nuM kuMDA bharI bharIne pAna karyuM. mahAtmA gAMdhIjI lakhe che ke be varSanA gADha paricayamAM meM temane kadI koI padArtha pratye rAga thayo hoya ema joyuM nathI. 'rAgane kADhavAno prayatna ka2nA2 jANe che ke rAgarahita thavuM kevuM kaThina che. e dazA zrImanne svAbhAvika hatI.' gAMdhIjI zrImadve te samayanA sarva zreSTha AdhyAtmika puruSa tarIke oLakhAvatA. 29mA varSe apUrva evA 'AtmasiddhizAstra'nI mAtra doDha kalAkamAM padyaracanA ka2Ine zrImade cauda pUrvano sAra vizvane Apyo. e uparAMta apUrva avasa2, mULamArga, bahupuNya kerA puMjathI evA aneka adbhuta kAvyonI racanA karI. temaja lagabhaga eka hajAra patrono pUMja vagere AtmArthI jIvonA nimitte lakhI bhavyonuM kalyANa karatA gayA. temanuM lakheluM sarva sAhitya hajAra pAnarUpe banela 'zrImad rAjacaMdra' graMthamAM prakAzita thayuM. jenI Aja sudhI AThamI AvRtti thaIne pIstAlIsa hajAra prato chapAI cUkI che. jeno svAdhyAya karI Aje paNa hajAro mumukSuo mokSamArgane saraLa bhASAmAM samajI adbhuta AtmazAMti pAme che. zrImanI vairAgyamaya asaMgavRtti, satat puruSArthI jIvana vagere Atma anubhavono nicoDa temanA amulya sAhityamAMthI maLI Ave che. temanA paricayamAM Avela vyaktionA prasaMgo dvArA jANavA maLe che ke teo bIjAnA mananI vAta, tenA hetuo jANI zakatA. zrotAonA manamAM ugela praznonuM samAdhAna teo pUche te pahelAM ja upadezamAM AvI jatuM. AvI camatkRti bAbada zrImanne pUchatAM teozrIe jaNAvela ke AtmAnI anaMta zaktio che te vaDe jANIe chIe. vaLI kahyuM ke AvI zaktio pratyeka AtmAmAM rahelI che, paNa tene pragaTamAM lAvavA te te prakArano puruSArtha karavo joIe. zrImad mAtra 33 varSanI bhara yuvAnavaye 'kevaLa lagabhaga bhUmikA' meLavI saM. 1957nA caitra vada 5 nA divase be vAge rAjakoTamAM A nazvara dehano tyAga karI adbhuta samAdhimaraNa sAdhI AtmasvarUpamAM samAI gayA. have ApaNe kono AdhAra rahyo ?temanI ja pratyakSa vItarAga mukhamudrA ane temanA ja pratyakSa akSara deharUpa vacanAmRtono AdhAra Aje paNa ApaNA mahAbhAgye vidyamAna che. teno AdhAra laI ApaNA kaSAyone kADhIe tathA temanI ApelI mukhya AjJA 'sahajAtmasvarUpa'nuM dhyAna dharI, A manuSyabhava saphaLa karI, zuddha AtmasvarUpamAM sadAne mATe samAI rahIe; eja prabhu pratye prArthanA. -pArasabhAI jaina (11)
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bIjuM kaMI uni- jAma che rUpane zodhIne tenAM caraNa kamaLamAM . vAla paNa karI dai 1 ja. :chI je zo lAge to sArI khAte La leje. 11re ja e ja ke nazIna jene a no upayoga che- zAradai nLa- ane sala bhAmAM . chaai 3 bhAvanAM mAve tevuM jevuM che. aMgaraMgara-vRTana1La jenI gupta pa raNA che. bAkI je kaMI huM ja chen ALa. jAne sthAne kema vinA nA kAkAbe To kAra . nA anubhavavare - 1 maNake gaNavi mayaMkaLa ma NAma- nAyarI zani mora STD nI sarva vacchiAne savA mAM ja 21zALavAmAM mAne chedI - 8I u >> u ra paMdara - va avara, jaja. om watk d ch aa saa paramakRpALudevanA hastAkSara. (12)
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ TOSSASSIC heaon jcha Refit 610GAR SENA TAPaFRPNA 20 .6e0 EMAI -re. hargonean5 2101 Containt SAMOMHom. 2-5-Rat he hi 2017 5KTM4mare, SriesTAR Hindi es SSSSSS sahajAtmasvarUpa saru zrImAn rAjacandra bhinna bhinna avarayA. janma. bavANI-A (saurASTra). vi.saMvat 1924 kArtika za.17. dehavilaya. rAjakoTa (saurASTra) vi.saMvata 1957 cetra kRSNa 5. SOCILU na
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra janmotsava pada deva divALI dina maMgalakArI, (AnaMdakArI) parama puruSa pragaTe avatArI, (satya puruSa pragaTe saMskArI), deva ogaNIsa covIsa ravivArI, baMda2 vavANiyA soraTha majhArI; rava mahetA kula kIratidhArI, devA deva jAyo jayakArI. deva 1 janmamahotsavavidhi karI sArI, harSita bhaye sajjanajana bhArI; zrImad rAjacaMdra nAma uccArI, maMgala gAvata nijakuLa nArI. deva 2 zrI ratnarAjasvAmI kRta
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra janma "janamyA zrI gururAja, jagatahita kA2Ne' je mahApuruSanI vizvavihArI prajJA hatI. aneka janmomAM ArAghelo jeno yoga hato. janmathI ja yogIzvara jevI jenI niraparAdhI vairAgyamayadazA hatI evA samartha AtmajJAnI puruSa, Atmadharmano parama udyota karanAra, parama jJAnAvatAra zrImad rAjacaMdraprabhuno janma saurASTramAM Avela vavANiyA nAmanA gAmamAM, vaNika kuTuMbamAM vi.saM. 1924nI kArtika pUrNimAnA dhanya divase ravivAre tA. 9-11-1867nA roja rAtre be vAgye thayo hato. te divasa devadivALIno hato. devadivALInI rAtre bhAratanI A puNyabhUmi para A yugapradhAna puruSano avatAra te ajJAnarUpa aMdhakArane ATopI levA sUryasamAna ane AtmAne amarapadanI prApti karAvavA mATe amRta samAna hato. zrImanuM janma nAma 'lakSmInaMdana' ApavAmAM AvyuM. samaya jatAM 'rAyacaMdabhAI'nA nAmathI oLakhAI aMte 'zrImad rAjacaMdra'nAme jagatamAM prasiddhi pAmyA. AvA aghyAtmayogI zrImad rAjacaMdranuM pavitra jIvana, AtmArthI jIvone muktimArganuM maMgaLa maMDANa karAvI Atmazuddhi athavA Atmasiddhi prApta karAvavAmAM prabaLa preraNA ApavA samartha che. "prazasta puruSanI bhakti karo, tenuM smaraNa karo, guNaciMtana karo.'' - zrImad rAjacaMdra (va.pR.201) 3
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALa lIlA sAta varSa sudhI ekAMta bALavayanI ramata-gamata sevI hatI.. vastra paheravAnI, svaccha rAkhavAnI, khAvApIvAnI, sUvA-besavAnI badhI videhI dazA hatI; chatAM hADa garIba (hRdaya komaLa) hatuM. e dazA haju bahu sAMbhare che." zrImad rAjacaMdra (va.pU. 201}
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu darzana tathA saMta samAgama priya zrImadbhA dAdA zrI paMcANabhAI zrIkRSNanA bhakta hatA. temanI sAthe teo nitya zrIkRSNanAM darzana karavA jatA. zrImadbhA mAtuzrI jainasaMskAra lAvyA hatAM. bALayogI zrImadbhAM vaiSNava tathA jainagharma banne saMskAronuM siMcana thayuM. "deva koNa? vItarAga. darzanayogya mudrA kaI? vItarAgatA sUcave che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR. 171) vakhato vakhata zrImadu gharmakathA zravaNa karatA. vAraMvAra avatAro saMbaMghI camatkAramAM moha pAmatA ane tene paramAtmA mAnatA. paramAtmAne rahevAnuM sthaLa jovAnI temanI parama jijJAsA hatI. tenA saMpradAyanA mahaMta hoIe, sthaLe sthaLe camatkArathI harikathA karatA hoIe ane tyAgI hoIe to keTalI majA paDe ? evI temane vizeSa kalpanA thayA karatI. "jenA aMtaHkaraNamAM tyAgaverAgyAdi guNo utpanna thayA nathI evA jIvane AtmajJAna na thAya." zrImad rAjacaMdra (va.pR.528)
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ alpavayamAM mahad vicAro zrImadune alpavayamAM kyAreka rAjezvara jevI UMcI padavI meLavavAnI jijJAsA thatI. tyAre mahAna cakravartIe karelA tRSNAnA vicAro temaNe karyA hatA. paNa vicAra vaDe - "cakravartInA aMtaHkaraNamAM praveza karyo. tenuM aMtaHkaraNa bahu duHkhI hatuM. anaMta bhayanA paryAyathI te tharatharatuM hatuM. kALa AyuSyanI dorIne gaLI jato hato. hADamAMsamAM tenI vRtti hatI. kAMkarAmAM tenI prIti hatI. krodha, mAnano te upAsaka hato. bahu duHkha-" -zrImad rAjacaMdra (va.pR. 792) GOOOR / / jyAre nispRhI mahAtmAnA darzana thatAM tyAre niHspRhI mahAtmAe karelA sarvasaMgaparityAgI thavAnA niHspRha vicAro paNa zrImade karyA hatA. jenA pariNAme temanI AtmadazA dinodina nirmaLa thavA lAgI. "zubhecchA, vicAra, jJAna e Adi sarva bhUmikAne viSe sarvasaMgaparityAga baLavAna upakArI che, ema jANIne jJAnI puruSoe "aNagAratva nirUpaNa karyuM che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.489)
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ skUlamAM prathama dine bALayogI zrImanuM pustaka vAMcana 1234 kakhagaghaca zrImanne sAta varSanI vaye bhaNavA mATe skUlamAM besAryA. AMka ekathI dasa sudhI ane jema jema AgaLa bArakhaDI mAstara batAvatA gayA tema tema zrImad jaNAvatA ke A to mane AvaDe che. pachI copaDImAMthI pATha vAMcavA jaNAvyuM to te paNa thobhyA vinA vAMcI gayA. copaDI mUkI dIdhA bAda anukrame jeTalA pATha zrImad vAMcI gayA te saghaLA pATha eka paNa bhUla vinA mukhapAThe bolI saMbhaLAvyA. A hakIkatathI mAstarane ghaNuM Azcarya UpajyuM ke AjathI A vidyArthI bhaNavA mATe Avela che ane Ama kema? A koI daivI puruSa hoya ema jaNAya che. pUrva janmanA abhyAse evI asAdhAraNa buddhi zrImad sahaja dharAvatA hatA. t ' ajJAnayogIpaNuM to A deha dharyo tyArathI ja nahIM hoya ema jaNAya che.'" - zrImad rAjacaMdra(va. pR. 374) 9
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRtyu-rahasya jANavAnI tIvra jijJAsA ATE s zrI amIcaMdabhAI gujarI gayAnI vAta sAMbhaLI zrImad ghera AvyA ane dAdAne pUchyuM : dAdA ! gujarI javuM eTale zuM? dAdAe kahyuM : temAMthI jIva nIkaLI gayo. have te hAlI, cAlI ke bolI zake nahIM; ke khAvuM, pIvuM kazuM karI zake nahIM. mATe tene taLAva pAsenA smazAnamAM laI jaI bALI Avaze. zrImad jyAre sAta varSanI vayanA hatA tyAre temanA jIvanamAM eka mahatvapUrNa ghaTanA banI gaI. vavANiyAmAM eka amIcaMdabhAI nAmanA sagRhastha rahetA hatA. temane zrImad pratye ghaNuM vahAla hatuM. 8 eka divase akasmAta sApa karaDavAthI teo tatkALa gujarI gayA. smazAnamAM bALavAnI vAta sAMbhaLI vicAramAM paDI jaI thoDIvAra gharamAM Amatema pharI chUpI rIte zrImad taLAve gayA. "paga mUkatAM pApa che, jotAM jhera che, ane mAthe maraNa rahyuM che; e vicArI AjanA divasamAM praveza kara.' 99 -zrImad rAjacaMdra (va.pR. 4)
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ citA nirakhatA bALayogI zrImanne jAtismaraNajJAna taLAva uparanA be zAkhAvALA bAvaLa upara caDhI joyuM to kharekhara citA baLatI hatI ane keTalAka mANaso AsapAsa beThelA hatA. te joI zrImad vicAra thayo ke AvA mANasane bALI devo e keTalI krUratA? Ama zA mATe thayuM? vagere vicAro karatAM AtmAnI nirmaLadazAnA kAraNe paDado khasI gayo ane mAtra sAta varSanI vaye jAtismaraNajJAna Upajyu-pUrvabhava jaNAvA lAgyA. pachI eka vAra jUnAgaDhano gaDha joyo tyAre te pUrva bhavanA jJAnamAM ghaNo vaghAro thayo ane chevaTe navaso bhavanuM temane smaraNa thaI AvyuM. A asAghAraNa banAvathI teo vadhAre zAMta banatA gayA ane vairAgyabhAva dinapratidina vadhato cAlyo. "jAtismaraNajJAna e matijJAnanA 'ghAraNA nAmanA bhedamAM samAya che. te pAchalA bhava jANI zake che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.755) "purnajanma che - jarUra che. e mATe "huM" anubhavathI hA kahevAmAM acaLa chuM." -zrImad rAjacaMdra (va.pR. 361)
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ skUlamAM vidyArthIonuM lesana letAM bALayogI zrImad A A i I ( kalama zrI dAmajIbhAI jaNAve che - zrImad jyAre nizALamAM bhaNatA hatA tyAre badhA sATheya vidyArthIonuM lesana pote ja letA. zikSaka to besI ja rahetA. vidyArthIo mAstarane ema kahetA ke rAyacaMdabhAI amone pATha Ape to te jaldI yAda rahI jAya che. kapALudeva vidyArthIone pATha na AvaDe to kadI mAratA nahIM. eka vidyArthI je kRpALudeva sAthe bhaNatAM hatA teNe lakhyuM che ke eka vakhata gharethI huM pATha karyA vinA nizALe gayo. mane kAMI AvaDyuM nahIM. tyAre rAyacaMdabhAIe mane Ubho karyo ane ghaNI ja naramAzathI mArI kAnapaTTI pakaDI. temano hAtha eTalo bagho mulAyama ane komaLa lAgyo ke je mane gamyo. mane duHkha na thayuM paNa jANe haju kAna pakaDI rAkhe to sAruM ema thayuM. evI rIte jene romeroma dayA vasI hatI te mane haju sAMbhare che. "jJAna enuM nAma ke je harSa, zoka vakhate hAjara thAya, arthAt harSa zoka thAya nahIM." -zrImad rAjacaMdra (va.pR. 187) 10
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAmAyaNa ane mahAbhAratanI samajAvaTa zrImadune rAmAyaNa ane mahAbhArata vAMcavAno bALapaNathI ja zokha hato. teo vajA bhagatanI maDhImAM jaI rAmAyaNa ane mahAbhAratano graMtha vAMcatA ane bhagatane paNa teno artha samajAvatA hatA. te vakhate Azare temanI uMmara 11-12 varSanI hatI. bALapaNanI AvI ruci te pUrva janmanA saMskAra sUcave che. "indriyanigrahanA abhyAsapUrvaka satkRta ane satsamAgama niraMtara upAsavA yogya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR. 937) 11
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zULanI pIDA kema khamANI? paMcANadAdA gujarI gayA tyAre kRpALudeva 10 varasanA hatA. smazAne jatAM nanAmInA moDhA AgaLa cAlI kRpALudeve chANI (agni) upADI hatI. pagamAM kAMI paheryuM na hatuM. te vakhate pagamAM paheravAno rivAja nahoto. rastAmAM jatAM kRpALudevane pagamAM lAMbI zULa vAgI. zabane cAra pherA daI agnidAha prathama kRpALudeve Apyo. pachI bIjA bhAIoe agni saMskAra karyo hato. jyAM suthI maDaduM baLI rahyuM tyAM sudhI badhA beThA hatA. pachI taLAve jaI nAhIne badhA ghera AvyA tyAM sudhI pagamAM te zULa hatI." (a.pR. 56) mANaso ghera AvyA tyAre mAtAjIe kRpALudevane pUchyuM : bhAI, pagamAM zuM vAgyuM che? kema Ama paga acakAya che? pachI paganI pAnI joI to temAM lAMbI bAvaLanI zULano kAMTo hato. te temaNe kADhyo ane pUchyuM, "kyAMthI zULa vAgI?" "ahIMthI smazAne jatAM rastAmAM vAgI." "tyAM koIne kema vAta karI nahIM ke zULa kaDhAvI nahIM? tyAM sudhI A pIDA kema khamANI?" kRpALudeva mauna rahyAM. "zArIrika vedanAne dehano gharma jANI ane bAMghelAM evAM kamanuM phaLa jANI samyaprakAre ahiyAsavA yogya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR. 378) 12
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNa sUtravaDe jainadharmamAM prIti jIvatavAmI zrI makara neair - @iiiaa tae vavANiyAmAM je vANiyAo rahetA hatA te badhA sthAnakavAsI saMpradAyanA hatA. bALayogI zrImadane temano paricaya thayo. temanA pAsethI jainadharmanA pratikramaNa sUtra ityAdi pustako vAMcavA maLyAM; temAM bahu vinayapUrvaka sarva jagata jIvathI mitratA icchI che. te jANI zrImadgI prIti jainagharma pratye have vadhavA lAgI. haLave haLave A prasaMga vadhato cAlyo. "vItarAgano kahelo parama zAMta rasamaya gharma pUrNa satya che, evo nizcaya rAkhavo." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.406) 13
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIlotarInA jIvo para karuNA zrI javalabena bhagavAnadAsa modI jaNAve che : pU. devamA kahetA ke kRpALudeva nAnA hatA tyAre temane eka divasa zAka samAravA ApyuM. te zAka samAratA jAya ane AMkhamAMthI AMsu vahetA jAya. pU. devamAe A joyuM tyAre kahevA lAgyA: "ATaluM zAka samAravAmAM paNa tane raDavuM Ave che?" paNa kRpALu zuM kahe? temanA aMtaramAM to lIlotarInA jIvo para karuNA varasI rahI hatI; te kAraNathI azrudhArA vahetI hatI. jJAnInI A aMtaravedanA koNa samaje? "koI lIlotarI moLatuM hoya to amArAthI to joI zakAya nahIM. tema AtmA ujjavaLatA pAme to ghaNI ja anukaMpAbuddhi varte che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.699) ' ) mahAvIra prabhune vRSTimAM utAro zrI popaTabhAI manajI jaNAve che : bALayogI zrImad rAjacaMdra nAnA bALakone potAnI pAse bolAvI kahetA ke tamo dhyAnamudrA pramANe Ama hAtha nIce hAtha rAkhI AMkho mIMcI dyo ane huM boluM chuM tema zrI mahAvIra prabhune tamArI draSTimAM utAro. tyAre keTalAkoe tema karyuM ane keTalAka padmAsana vALI na zakyA temane bhIMtanA othe UbhA rAkhyAM ane zrImad pote AvI koI gAthA bolatA jAya. "jJAna dhyAna vairAgyamaya, uttama jahAM vicAra; e bhAve zubha bhAvanA, te Utare bhava pAra." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.56)
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArazIbhAI para zrImadno upakAra eka vAra zrImad, nyAyAdhIza zrI dhArazIbhAI sAthe morabIthI potAnA mosALa rAjakoTa gayA hatA. rastAmAM zrImad sAthenA vArtAlApamAM temanI buddhithI AkarSAI potAnI sAthe ja rAjakoTamAM rahevA ghA2zIbhAIe jaNAvyuM. tyAre zrImade kahyuM : nA, huM mArA mosALamAM ja rahIza. mosALe pahoMcyA tyAre mAmAe pUchyuM : konI sAthe AvyA ? zrImade kahyuM dhArazIbhAI sAthe. pachI zrImad jyAre jamavA beThA tyAre rasoDA bahAra banne mAmAo mAMhomAMhe evI vAto karavA lAgyA ke ghArazIbhAIne ThekANe karI devA arthAt mArI nAkhavA. A vAta sAMbhaLI zrImad jaldIthI dhArazIbhAInA ghare AvI pahoMcyA. zrI dhArazIbhAInA ghare zrImade pUchyuM : tamAre mArA mAmAo sAthe kaMI saMbaMdha che? tyAre kahyuM : sagapaNa saMbaMdha nathI, paNa rAja saMbaMdhI khaTapaTa tyAre zrImade jaNAvyuM : tema che to tamAre sAvadhAna lAga phAve to tamane ThekANe karI devAnI vAta karatA . 15 zrI dhArazIbhAI kahe : te tame kema jANyuM? zrImad kahe : huM jamato hato tyAre bahAra evI vAto karatA hatA. te sAMbhaLI tamane cetAvavA mATe Avyo chuM. zrI dhArazIbhAInA manamAM thayuM ke aho ! A bALa mahAtmA kevI upakArabuddhi dharAve che! dhanya mArA bhAgya ke emano mane saMga thayo ! "mahAtmA thavuM hoya to upakArabuddhi rAkho; satpuruSanA samAgamamAM raho." zrImad rAjacaMdra (va.pR. 156)
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAzI abhyAsa mATe AmaMtraNa zrImanne potAnA nirmaLa jJAnavaDe jaNAyuM ke be kacchI bhAIo sAMDhaNI upara besI vavANiyA, morabI thaI amArA mATe rAjakoTa AvI rahyA che. tethI zrI ghArazIbhAIne pUchyuM ke be bhAIo kacchathI AvanAra che temano utAro tamAre tyAM rAkhazo ? temaNe khuzIthI hA pADI eTale zrImad te bhAIone AvavAnA mArga tarapha sAmA gayA. ekAMtamAM kacchI bhAIoe zrImaddhe kahyuM : ApanI prazaMsA sAMbhaLI vadhu vidyAabhyAsaarthe Apane kAzI laI javA vinaMti karavA AvyA chIe. ApanI khAvApIvA vagerenI badhI sagavaDa ame sAcavIzuM. javAbamAM zrImade kahyuM : 'amArAthI AvavAnuM nahIM bane.' teo manamAM samajI gayA ke e to bhaNelA ja che. kAzI jaI temane vizeSa bhaNavAnuM zuM hoya ! A koI AzcaryakArI puruSa jaNAya che! 16 najIka AvyA eTale zrImade temane nAma daI bolAvyAH kema hemarAjabhAI? kema mAlasIbhAI? teo bolyAH tame ja rAjacaMdra ke? tame kema jANyuM ke ame atyAre A ja mArge AvIe chIe ? zrImade uttaramAM jaNAvyuM : "AtmAnI "je vidyAthI upazamaguNa pragaTyo nahIM, viveka Avyo nahIM, ke samAghi thaI nahIM te vidyAne viSe rUDA jIve Agraha karavA yogya nathI.'' zrImad rAjacaMdra (va.pR.390) anaMta zaktio che, te vaDe ame jANIe chIe.''
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlyavaye paNa kAmanI sUjha ane jhaDapa bIje divase rAjakoTamAM zrImad ghArazIbhAInA utAre paghAryA. te saMbaMghI zrI ghArazIbhAI jaNAve che ke mAre te vakhate sarakArI riporTa tathA bIjA lakhANonI nakalo jhaDapathI utAravAnI hatI. mArA hAtha nIce dasa kArakuno hatA. eka ja kArakunane te kAma soMpavAmAM Ave to daza-bAra divase pUruM thAya. tethI daze kArakunone vibhAga pADI thoDuM thoDuM kAma soMpavAno vicAra karato hato teTalAmAM zrImade mane jaNAvyuM ke zuM AnI nakalo utAravAnI che? meM kahyuM ke hA. tyAre zrImad kahe "A kAma mane soMpo, thaI jaze." te vakhate mane manamAM thayuM ke A chokaro zuM bole che? tethI kahyuM, tamArAthI nahIM banI zake. zrImade draDhatAthI jaNAvyuM ke banI zakaze. tethI vicAra karI lakhANano artho bhAga zrImad utAro karavA mATe soMpyo ane bAkIno ardho bhAga utAro karavA mATe dase kArakunone soMpyo. lagabhaga be kalAke te ardho bhAga utArI zrImade mane soMpyo. meM te mULa lakhANa sAthe tapAsI joyuM to jyAM jyAM zabdomAM kAnA, mAtrA, anusvAra vagerenI bhUlo hatI te paNa temaNe sughArI lIdhI ane akSaro paNa taddana cokhA lakhyA hatA. have dasa kArakunoe bAkIno aDadho bhAga utArI Azare pAMca kalAke mane soMpyo. temAM keTaleka ThekANe azuddha zabdo lakhyA hatA. tathA kAnA, mAtrA, anusvAra vagerenI bhUlo karI hatI. lakhatAM vacce akSaro Ukale nahIM tyAre vaLI pUchavA AvatA hatA. je kAma dasa kArakunoe maLI pAMca kalAke pUruM karyuM teTaluM ja kAma zrImade mAtra be kalAkamAM ane te paNa zuddha ane svaccha rIte pUruM karI batAvyuM. tethI A bALaka AgaLa upara ghaNo ja hoMziyAra ane pratibhAzALI thaze evo Azcarya sahita bhAva mArA manamAM utpanna thayo hato. "niyamathI kareluM kAma tvarAthI thAya che, ghArelI siddhi Ape che; AnaMdanA kAraNarUpa thaI paDe che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.155). 17
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA mATe hAtha lAMbo karI dInatA karI nahIM zrI dhArazIbhAIne 'zrImad mahApuruSa che' ema jyArathI lAgyuM tyArathI temane gAdI para besADI pote pUjyabhAva rAkhI vinayapUrvaka temanI sAme besavA lAgyA. zrImaddna rAjakoTathI have pAchA vavANiyA javAno vicAra thayo tyAre mosALamAMthI mIThAIno Dabbo bhAthA mATe bharI Apyo. te laI baghAnI rajA mAMgI. aMtamAM zrI dhArazIbhAIne paNa maLavA gayA. zrImad pAse bhADAnA paisA nahIM hovAthI eka kaMdoIne tyAM mAmAe ApelI mIThAIno Dabbo vecI bhADA jeTalA paisA meLavI lIdhA. paNa dhArazIbhAI sAthe ATalI oLakhANa chatAM paNa paisAnI mAMgaNI karI nahIM. ATalI niHspRhatA nAnI umare ja UgI nIkaLI hatI. uttama gRhasthanI peThe temano siddhAMta hato ke-- "mara jAuM mAguM nahIM, apane tanake kAja; pa2mA2thake kA2Ne mAMguM, na samajuM lAja." (jI.pR.29) 18
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhujamAM gharmasaMbaMdhI bhASaNa IIIIIII TET 3 kaccha dezanA dIvAna zrI maNibhAI jazabhAI gujarAtamAMthI kacchamAM jatA AvatA vavANiyA mukAme kacchanA utArAmAM UtaratA. te vakhate zrImadu sAthe temanI gharmacarcA thatI. zrImadUnI buddhithI AkarSAI harSa pAmI temane aneka vAra kaccha deza tarapha paghAravA vinaMti karI. eka vAra vinaMti svIkArI zrImad kaccha-bhuja tarapha temanI sAthe padhAryA hatA. tyAM ghaNA loko madhye vItarAgagharmanI vyAkhyA karI bhASaNa ApyuM. te sAMbhaLI kacchanA loko Azcaryacakita thaI kahevA lAgyA ke A chokaro bALavayamAM AvI gharmasaMbaMdhI vidvatA gharAve che to AgaLa jatAM te mahApratApI ane mahAyazavAne nIvaDaze. "sUtra laI upadeza karavAnI AgaLa jarUra paDaze nahIM. sUtra ane tenAM paDakhAM baghAMya jaNAyAM che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.250) 19
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAmANika ane puruSArthI "tuM game te dhaMdhArthI ho, paraMtu AjIvikArye anyAyasaMpanna dravya upArjana karIza nahIM." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.5) dukAna upara navarAzanA samaye zrImad pustako vAMcatA tathA rAmAyaNa ane mahAbhAratanI kathAonA AdhAre kavitAo racatA hatA. "nakAmo vakhata javA dezo nahI. -zrImad rAjacaMdra (va.pR.12) 20 zALAno abhyAsa pUro karyA pachI zrImad pitAzrInI dukAne besatA. teo pramANika hovAthI lakhe che :"koIne meM ocho aghiko bhAva kahyo nathI, ke koIne meM ochuMaghikuM toLI dIdhuM nathI, e mane cokkasa sAMbhare che.'' zrImad rAjacaMdra (pR.20 "satpuruSa anyAya kare nahIM. satpuruSa anyAya karaze to A jagatamAM varasAda konA mATe varasaze? sUrya konA mATe prakAzaze? vAyu konA mATe vAze?" -zrImad rAjacaMdra (va.pR.677) zrImadnA akSara spaSTa ane suMdara hovAthI kaccha darabAranA utAre temane lakhavA mATe bolAvatA, ane aMgata lakhANa paNa karAvatA hatA.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadbhA sevAbhAvI mAtApitA pitAzrI ravajIbhAI paMcANabhAI mahetA mAtuzrI devabAI ravajIbhAI mahetA zrI ravajIbhAI sAdhusaMta puruSonI sevA bahu karatA tathA garIbone anAja, kapaDAM vagere paNa ApatA. "sAsu sasarAnI devAmAM khUba sevA karatAM. sAsu kahetA ke deva! tuM to mAre tyAM devI jevI chuM. tArA jevI bhalI vaha koIne nahIM hoya. beTA! tAruM badhuM sAruM thaze." "zrI ravajIbhAIne tyAM eka ADatiyA vRddha uMmaranA AvatA hatA. te ekavAra bahu bimAra paDyA. tyAre devamAe temanI sevA cAkarI bahu karI. temane mATe zIro banAvI devamA potAnA hAthe khavarAvatA. te bahu azakta hatA. temaNe devamAne kahyuM ke tame mArI cAkarI bahu karo cho, prabhu!tamAre tyAM mahAbhAgyazALI dIkarAno janma thAo, A mAro beTA deva! tane AzIrvAda che." (a.pR.55) 21
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMgeya aNagAranA bhAMgA sugama zailImAM zrI ghArazIbhAI jaNAve che : zrImad 14-15 varSanI vaye morabImAM eka vAra mAre tyAM padhAryA hatA. huM zAstrano abhyAsI hovAthI sAdhu mahArAja amArA ghare vahoravA mATe AvyA tyAre mane kahyuM ke gAMgeya aNagAranA bhAMgA barAbara samajAtA nathI mATe bapore sthAnake Avajo. meM hA pADI. tyAM hAjara rahelA zrImade A vArtAlApa sAMbhaLyo. huM kAma prasaMge bahAra gayo. te daramyAna zrImade koro kAgaLa laI temAM "gAMgeya aNagAranA bhAMgAnuM apUve rahasya' e mathALA nIce te bhAMgAnuM svarUpa sugama zailImAM lakhI, te kAgaLa eka nAnI copaDImAM mUkI pote cAlyA gayA. huM bahArathI ghare Avato hato tyAre bAraNAmAMthI gharamAM bakarIe praveza karyo ane eka copaDI mukhamAM lIdhI. te bakarIne hakAlatAM tenA moDhAmAMthI te copaDI nIce paDI gaI. temAMthI zrImadunA lakhela "gAMgeya aNagAra'nA bhAMgA vALo kAgaLa paNa bahAra nIkaLI paDyo. te laI vAMcatA mArA Azcaryano pAra rahyo nahIM. zrImad pratye parama Adara bhAva Upajyo. ekadama ullAsamAM AvI temane bolAvI lAvavA paTAvALAne mokalyo. "zAstramAM mArga kahyo che, marma kahyo nathI. marma to satvaruSanA aMtarAtmAmAM rahyo che." -zrImad rAjacaMdra (va.pu.184) 22
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadde gurupade mAnya N zrImade gharamAM praveza karyo tevA ja meM temane sASTAMga daMDavat namaskAra karyA ane caraNamAM paDI avinayanI kSamA mAgI. pachI vinaMtI karI 'gAMgeya aNagAra'nA bhAMgAnuM rahasya temanI pAse be kalAka sudhI apUrva amRtavANImAM sAMbhaLI romAMca ullasyA. tyArathI zrImadna mArA taraNatAraNa guru sthAne mAnavA lAgyo. "satpuruSa to, jema eka vaTemArgu bIjA vaTemArgune rasto batAvI cAlyo jAya che, tema batAvI cAlyA jAya che. gurupada gharAvavA ke ziSyo karavA mATe satpuruSanI icchA nathI." -zrImad rAjacaMdra (va.pR. 711) "jene koI paNa prakArano svArtha nathI tevA guru dhAraNa karavA joIe." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.26) "guru jo uttama hoya to te bhavasamudramAM nAvikarUpa thaI saddharmanAvamAM besADI pAra pamADe. tattvajJAnanA bheda, svasvarUpabheda, lokAlokavicAra, saMsArasvarUpa e saghaLuM uttama guru vinA maLI zake nahIM.'" -zrImad rAjacaMdra (va.pR.65) "sadguru vagara mokSanI AzA rAkhazo nahIM. jagatamAM guru ghaNA che, te nahIM. te che te ja, bIjo nahIM... kRpALudeva upara prema DhoLavo." (u.pR. 168, 269) "ame to guru thatA nathI. paNa sadgurune batAvI daIe chIe...guru thavuM mahA jokhamadArInuM kAma che." (u.pR.296) 23
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALavaye vidvAnonI zaMkAonuM samAdhAna zrImad bALapaNathI ja gAma AkhAmAM ghaNA ja hoziyAra, tIvra buddhizALI ane DAhyA gaNAtA hatA. temanA pratye saghaLA lokone saheje ghaNo ja prema Avato. bALapaNathI ja teo mahAzAMta hatA. laghuvayamAM paNa temanuM nAma sAMbhaLI ghaNA ghaNA vidvAna puruSo zaMkAonuM samAdhAna karavA, praznottara karavA, vikatA jovA temaja vAda vivAda karavA mATe temanI pAse AvatA hatA; ane potAnA mananuM samAdhAna thaI javAthI zAMti pAmI temane praNAma karatA hatA. jyAM zaMkA tyAM gaNa saMtApa." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.211) - "dareka jIve jIvanA astitvathI te mokSa sughInI pUrNapaNe zraddhA rAkhavI. emAM jarA paNa zaMkA rAkhavI nahIM. A jagyAe azraddhA rAkhavI te jIvane patita thavAnuM kAraNa che, ane te evuM sthAnaka che ke tyAMthI paDavAthI kAMI sthiti rahetI nathI. sittera koTAkoTi sAgaropama sthiti aMtarmuhUrtamAM baMghAya che, jene laIne jIvane asaMkhyAtA bhava bhramaNa karavA paDe che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.974) 24
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya pramANe badhuM sugharaze zrImadda jyAre nAnA hatA tyAre vavANiyAmAM potAnA ghare ekalA ja besI vAMcana karatA. eka vakhate pitAzrI ravajIbhAIe zrImadde jaNAvyuM ke bhAI, ApaNI vyavahArika sthitinuM bhaviSya kevuM? zrImad kahe : vartamAna karatAM ujjavala che. puNya pramANe badhuM sudharaze. "pApanA udayathI hAthamAM AveluM ghana kSaNamAtramAM nAza thaI jAya che. puNyanA udayathI ghaNI dUra hoya te vastu paNa prApta thaI jAya che. lAbhAMtarAyano kSayopazama thAya tyAre, vinA yatna nithiratna pragaTa thAya che. saMsAra che te puNyapApanA udayarUpa che." -zrImad rAjacaMdra (va.pu.19) 25
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaddo zrI rAma jevo vairAgya mokSamALAnA racanAkALa samaye zrImadno vairAgya zrI rAma jevo hato. zrI 2Ama tIrthayAtrA karI AvyA pachI rAjamahelamAM rahetA chatAM temane AtmaciMtana priya hatuM. vaDavAmAM zrImade ekavAra zrI lallujI munine jaNAvela ke 'nAnI uMmare ame mokSamALA racI te vakhate zrI rAmano 'yogavAsiSTha' rAmAyaNanA 'vairAgya' prakaraNamAM varNavela vairAgya jevo vairAgya hato. te arasAmAM jaina Agama mAtra savA varSamAM ame avalokI lIdhAM hatA. tIvra vairAgya vartato hato ke ame AhAra karyo che ke nahIM tenI paNa khabara rahetI nahIM.' vItarAgadharma pUrNa satya teramA varSathI zrImadna kayo dharma satya haze evo dharmamaMthana kALa zarU thayo. ekAda varSamAM mukhya mukhya dharma tapAsI laI sarvajJa praNIta vItarAga zAsana pUrNa satya che evA nirNaya para AvyA. "sarva karatAM vItarAganAM vacanane saMpUrNa pratItinuM sthAna kahevuM ghaTe che. kemake jyAM rAgAdi doSano saMpUrNa kSaya hoya tyAM saMpUrNa jJAnasvabhAva pragaTavA yogya niyama ghaTe che. morabImAM zrI popaTabhAI daphatarInuM ghara temanuM vAcanAlaya ane lekhanAlaya banyuM hatuM. popaTabhAI zrImad pAse zAstrArtha sAMbhaLI temane bALa saMta mAnatA ane morabImAMthI ke amadAvAda vagere sthaLothI pustako meLavI ApavAmAM zrImadgu sahAya karatA hatA. pUrvabhavomAM ArAghelA mahApuruSonA upadezAmRtanA saMcayarUpa temaja aneka viSayanA graMtha vAMcananA sArarUpa 'mokSamALA' nAmanA graMthanI racanA zrImade bhavya jIvonA hita mATe karI. 26 zrI jinane sarva karatAM utkRSTa vItarAgatA saMbhave che; pratyakSa temanAM vacananuM pramANa che mATe.' -zrImad rAjacaMdra (va.pR.463) TO "jJAna vairAgya sAthe ane vairAgya jJAna sAthe hoya che; ekalAM na hoya. vItarAgavacananI asarathI iMdriyasukha nIrasa na lAgyAM to jJAnInAM vacano kAne paDyAM ja nathI, ema samajavuM. jJAnInA vacano viSayanuM vamana, virecana karAvanArAM che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.762)
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ CCC% FUT 66 mokSamALAnuM sarjana Boxcarve beaNGEN saM. 1940mAM zrI popaTabhAI daphatarIe morabImAM zrImadna vinaMti karI ke bALakathI vRddha sudhI saraLatAthI samajI zake evo eka graMtha Apa lakho to ghaNA jIvone mahAna lAbhanuM kAraNa thAya. e vinaMtine svIkArI popaTabhAI daphatarInA makAnamAM ja bIje mALe besIne zrImade traNa divasamAM A mokSamALAnI racanA 108 pATharUpe karI. A 'mokSamALA' graMtha viSe zrImad svayaM jaNAve che : 'mokSamALA' ame soLa varSa ane pAMca mAsanI uMmare traNa divasamAM racI hatI... jainamArgane yathArtha samajAvavA temAM prayAsa karyo che. jinoktamArgathI kaMI paNa nyUnAdhika temAM kahyuM nathI. vItarAgamArga 52 AbAlavRddhanI ruci thAya, tenuM svarUpa samajAya, tenuM bIja hRdayamAM ropAya tevA hetue bAlAvabodharUpa yojanA tenI karI che.'' zrImad rAjacaMdra (va.pR.663) "bahu UMDA utaratAM A mokSamALA mokSanA kAraNarUpa thaI paDaze! madhyasthatAthI emAM tattvajJAna ane zIla bodhavAno uddeza che. A pustaka prasiddha karavAno mukhya hetu UcharatA bALayuvAno avivekI vidyA pAmI AtmasiddhithI bhraSTa thAya che te bhraSTatA aTakAvavAno paNa che.'' -zrImad rAjacaMdra (va.pR.58) "mahAsatIjI 'mokSamALA' zravaNa kare che, te bahu sukha ane lAbhadAyaka che. teone mArI vatI vinaMti karazo ke e pustakane yathArtha zravaNa kare, manana kare. jinezvaranA suMdara mArgathI emAM ekke vacana vizeSa nAkhavA prayatna karyuM nathI. jema anubhavamAM AvyuM ane kALabheda joyo tema madhyasthatAthI e pustaka lakhyuM che. huM dhAruM chuM ke mahAsatIjI e pustakane ekAgrabhAve zravaNa karI AtmazreyamAM vRddhi karaze." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.193) 27
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakita karI de tevA zrImadnA sUtrArtha vavANiyAmAM traNa sAghvIjI AvelA. temaNe zrImadnI vidvAna tarIke khyAti sAMbhaLI zrI popaTabhAI manajIne jaNAvyuM ke amAre temanI pAsethI 'sUyagaDAMga sUtra' sAMbhaLavAnI icchA che. zrImade te saMbhaLAvavAnI hA kahI ane sAthe popaTabhAIne jaNAvyuM ke bapore be vAge jaIzuM. paNa tamAre dararoja hAjara rahevuM. zrImad prathama vAra upAzraye padhAryA tyAre sAdhvIjI pATa upara beThA hatAM. zrImadbhu ane popaTabhAI manajI nIce beThA. 'sUyagaDAMga sUtra' nI be gAthAonuM savistAra spaSTa varNana sAMbhaLI sAdhvIjI cakita thaI gayAM ane pATa uparathI UtarI nIce besI zrImad pratye kahevA lAgyA ke ApanI amArAthI AzAtanA thaI che. aho! AvuM varNana to Aja sudhI ame koI sAdhu mahArAja pAse paNa sAMbhaLyuM nathI. evI rIte mokSamALAnA pATho paNa zrImade sAdhvIjIone upAzrayamAM ekavAra samajAvyA hatA. "sUtro AtmAno svadharma prApta karavA mATe karavAmAM AvyAM che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.770) 28
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa 16muM zrImad rAjacaMdra 29 vi.saM. 1940
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAvaghAna joI manajIbhAInuM Azcarya zrI popaTabhAI manajI jaNAve che : saM. 1940mAM mArA pitAzrI manajIbhAI morabI gayA hatA. tyAM zrImade vasaMta bAgamAM prathama khAnagImAM mitramaMDaLa samakSa navA navA viSayo laI ATha avaghAna karI batAvyA. eka sAthe baghA kAma karavA tene avaghAna kahevAmAM Ave che. bIje ja divase ghaNA lokonA AgrahathI jAheramAM be hajAra mANaso samakSa pavitra upAzrayamAM bAra avazAna karI batAvyA. A camatkRti joI mArA pitAzrI Azcarya pAmyA ane vavANiye AvI rAtre ja paramakRpALudevanA pitAzrI pAse gayA. makAna baMdha hatuM chatAM sAMkaLa khakhaDAvI bAraNuM ughaDAvyuM ane harSabhera temane kahevA lAgyA ke tamAro dIkaro to koI daivI puruSa jAgyo. morabImAM ATha kAma eka sAthe karI gajaba karI nAkhI vagere jaNAvyuM hatuM. "aciMtya tuja mAhAbhyano, nathI praphullita bhAva; aMza na eke snehano, na maLe parama prabhAva." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.295)
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa 19bhuM zrImad rAjacaMdra vi.saM. 1943 31
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ boTAdamAM bAvana avadhAna prayoga zrImade boTAdamAM emanA eka mitra lakSAdhipati zeTha: harilAla zivalAla samakSa bAvana avadhAna karI batAvyA hatA. '1. traNa jaNa sAthe copATe ramyA javuM. 2. traNa jaNa sAthe gaMjIphe ramyA javuM. 3. eka jaNa sAthe zataraMje ramyA javuM. 4. jhAlaranA paDatA TakorA gaNatA javuM. 5. saravALA, bAdabAkI, guNAkAra ane bhAgAkAra manamAM gaNyA javuM. 6. mALAnA pArAmAM lakSa ApI gaNatarI karavI. 7. ATheka navI samasyAo pUrNa karavI 8. soLa navA viSayo vivAdakoe mAgelA vRttamAM ...1 ...1 ...1 ...1 ...4 ...1 .... cUMTalaka www vira .... ka lava mAnI ge kara... ane viSayo paNa mAgelA-racatA javuM. ...16 9. grIka, aMgrejI, saMskRta, ArabI, leTina, urdu, gurjara, mareThI, baMgALI, maru, jADejI Adi soLa bhASAnA cArasa zabdo anukramavihInanA kartAkarma sahita pAchA anukrama sahita : kahI ApavA. vacce bIjA kAma paNa karye javAM. 10. vidyArthIne samajAvavo. ...16 11. keTalAka alaMkAranA vicAra, 32 saravALA, bAdabADI, sukhakara ane AkAra azAM rahyA javuM ...1 ...2 A bAvana kAmo eka vakhate manaHzaktimAM sAthe dhAraNa karavAM paDe che. vagara bhaNelI bhASAnA vikRta akSaro sukta karavA paDe che. TUMkamAM Apane kahI dauM chuM ke A saghaLuM yAda ja rahI jAya che." ja&
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22rry javuM kAja jAne kayuM jaaav >> + 4 | a, a | "e soLa judI judI bhASAnA cAraso akSaro ADA avaLA, zrImanne jevI rIte ApelA tenA be draSTAMto saMskRta ane cIka, aMgrejI, saMskRta, arUjI, gujarAtInA nIce ApIe chIe. hatA javA viSayo lauti, 6 , surja, sAraMThI, baMgALI, mara, vivAhaka mAgavA to saMskRtanuM viloma svarUpa jADejI Adi aMja mA Aer -arara kabdo ahIM viSayo aex mAgelA - anukasahi?oriA katfkarma sana jAma |sti tko SNA | sva | sva | rga | sti tkaH| tR | kSa | ba | aNu kama kahI -, | di| vi yo |vi vA veze | S | T | | | | | | | | | Sa | ga | gha | rA| vA| vi| | | |i yaH | huM to | 2 | vi| | | | | te uparathI zrImad potAnI AtmazaktithI te akSarone goThavI nIce pramANe zloka bolI gayA hatA. baddho hi ko yo viSayAnurAgI ko vA vimukto viSaye viraktaH / ko vAsti ghoro narakaH svadehaH tRSNAkSayaH svargapadaM kimasti / / gujarAtI bhASAnA vAkyanuM viloma svarUpa ta | no STi | nA | A| jA | A | sU | thA | | zo je | 5 | da | e | ya | jo | thI | che | 2 | su | me | bhi| I | na | ha | vAM che | te uparathI zrImade A pramANe vAkya goThavI ApyuM - ApanA jevAM ratnothI haju sRSTi suzobhita che, e joIne AnaMda thAya che." evI rIte bAkInI jAdI jAdI cauda bhASAnA kramavihina akSarone paNa goThavI vAkya ke kAvyarUpe kahI batAvyA hatA. ema bAvana kAmanI zarUAta eka sAthe karI hatI. eka kAmano kaMIka bhAga karI bIjA kAmano kaMIka bhAga karyo. pachI trIjA, cothA, pAMcamAno thoDo bhAga karI vaLI pahelA, bIjA, trIjA kAma vagere saghaLA kAma pUrNa thatAM sudhI karyuM hatuM. eka sthaLe UMce Asane besI baghA kAmamAM mana ane draSTine prerita karI hatI. kAma saMbaMghI kaMI lakhyuM nahotuM ke bIjI vAra pUchyuM nahotuM paNa saghaLuM smaraNamAM rAkhI e bAvaneya kAma eka pachI eka zrImade pUrNa karyA hatA." Jits TEAL muMbaImAM je sabhAgRhamAM zrImade eka so vighAna karI batAvyA hatA te A pharAmajI kAvasajI InsTITyuTa 33
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 muMbaImAM zatAvadhAna saM. 1943mAM ogaNIsa varSanI vaye zrImadnI muMbaImAM sthiti hatI tyAre tyAM paNa aneka avadhAnanA prayogo karI batAvyA hatA.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ muMbaImAM potAnI zatAvadhAna (so avadhAna) karavAnI zakti pharAmajI kAvasajI InsTITyuTamAM DaoN. pITarasananA adhyakSapade hajAro prekSako samakSa teoe darzAvI hatI. tenI bhUrI bhUrI prazaMsA 'muMbaI samAcAra', 'TAImsa opha InDiyA', 'jAme jamazeda', 'InDiyana spekTeTara' vagere vartamAna patromAM karavAmAM AvI hatI. sara cArlse temane yuropamAM jaI potAnI A Atmika zaktio darzAvavAnI bhalAmaNa karI hatI. paNa jJAna vecIne kIrti ke kAMcana bheguM karavAnI lAlasA temanAmAM kiMcit paNa nahotI. vIsa varSa pachI avadhAna paNa AtmonnatimAM bAghaka jaNAvavAthI teno paNa zrImade tyAga karyo hato. 35
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImannA avaghAnanI samAcAra patromAM prazaMsA muMbaI samAcAra', 'TAImsa opha InDiyA', "jAme jamazeda' vageremAM zrImad rAjacaMdranI adbhuta zaktio viSenA lekho saM.1901mAM AvatA hatA. te jUnA peparonA namUnAo nIce ApIe chIe. tenuM avalokana karatAM gharanA sadasyo : TIMES OF INDIA mu ba I se mA cA 2 , zu ka vA 2, tA rI kha ra 4 mI me, 1 9 01 zrImAna rAjayacaMdra va atayAnaMda pAmayA chuM, punarjanama nahIM mAnanA bAra avadhAna 2000 mANu e mA mAIe sattara varasanI vaya 11 punAjanama che. ema manAvAne mATe prayatana vALA D sukhamIdAsa khImajI mAre 2 purU ne khA sIdha ka vIzva2nI adabhutazatI karI dekhADayA. thoDA dIvasa pachI muMbaI nagaramAM karelA bAra avadhAna mATe ane mabaLa purAve che, vIgere vagere vaidarI : je prasaMsA karayA pachI vaIda2Aja saMbhubhAI , { AvelA, temanI samakSa pAchAM 12 avadhAne te vakhate pragaTa thatAM eka patre kareluM bAbarIyA ena. . bAbukIcArI mahaMna, zrI nArAyaNa demata mA karI batAvayo. thoDA vakhata pachI te vIvecana. ttara dAmodaradAsa, mAstara balavatarAma, mA mAnu jamanagara javuM thayuM nayAM mAM - - moronA nauN. stara zakaralAla ane kavI dulabhadAse eka puchI muLa vIdavAna maMDaLa mALa 1 avadhAne eka jaNe uThIne ApaNA thI kavIzvanI karI batAvamA. A vakhate nAmadAra name lakhavAne atIzaya AnaMda upaje che ke huM adabhuta ktIne mATe atIzaya prasaMzA karI sAheba taraphathI eka 5rasa bheMTa thaI. je vANI ba baMdara nIvArI davAzASAnI prIndra u5kA2 mAna ane kavI e naramatAraka , kevI 2jayadrajI 2jIbhAI mahetAne haMmaNu tane yogaya pratayutara Apa pai, tayAra pachI su 5 1 tAraka mAsa pachI vaDhavANa mAM karanala naTa sA khAnagI kAma prasaMgane lIdhe ja managara javAnuM 21 sabhA barakhAsta thaI. zIdhra kapIrAjazrIne rAja 2javADAone AmaMtraNa karI thayuM hatuM. tyAM te enA adabhuta ane agAdha mahAranuM nAma sAheba bahAdu2 ta2phathI (55) A = A be hAra daragaTAonI eka gaMjAvara suakathAnanA e matakA 2 dezAvavA mATe ja managara yArase paMcAvana inAma dAkhala maLatA hatA. bhA rIvaranA khI khadabuta thakaDI batAne nI prakhayAta vaIdara ja maNIzaMkara vIThalajI se ( za mATe bhUrI, kaLaza12 16 avadhAna phate za dhamAcAra ane bIjA vIdavAno taraphathI jAme jamIda bhagavAja maMda gIta ,ii batAvA. tapathI kaLaza12 sIdhuM kahIzvarane AmaMtraNa thayuM hatuM. te Ama traN kavIzvare svIkArI nImala vakhate te camatakA tA: 16 mI eparela 107 potAnA eka mItrane maLavA mATe beTA 2 da2cAvavA mATe kabula karavuM'. tArIkha 16 mI gayA. tayo 16 thI chalaMga mArI ekadama pura ne 2ja tyAMnA prakhayAta vIdavAne, kavI e, zA 19 1aI avadhAna karI batAva.17 me varase teone strI e, Ida, ane musadIo, amaladAre A rAja ThATa, tA. 13 mI emaila muMbaImAM pahela vahetA "ma muka,pharAmajI ! ne prakhayAta zeTha sASTakAro maLI Azare 150 nasaTaTyuTa mAM 100 avadhAna karI batAvI che, cahezyAnI samakSa te avadhAnanA camatkAre dare khaTAvadhAna eTale A vakhate A tayAM AgaLa tene sAkSAta sarasaMvatI ** rAvI potAnI Izvandrata dIvaya svabhAvIkanI ke krIpA sAthe karavI. te adabhud ne ya upanAma maLayuM ane tenA thI saghaLI sabhA 2jana karI dIdhI hatI. A cAMda maLI matakArIka zaktIvALA purUza ArmIne te thAya NA A pa0 kavIzvaranI adabhuta zaktiIthI sarave tamAma mejI ane sabhAsa dAnAM mananA AnuM dRnA karo pA2 2ha hai ne 21 gaNakha taTalA paNa thatA nathI, e *' dezI page temanI thatI mATe darareja Ste, emackore darazAvI 2hayA bAda tarataja , vAta ja prAdha che. khayAta laI darAja bhaNIza kerabAI e uThIne ' je makAnane vIze zAstrIjI katAre ne katAre ratutI lakhavA lAgayA, zaudgha kavIzvaranI adabhutazakattIne mATe pra' sa e aTAvadhAna karyA hatA, teja mad - zo ke A adabhuta camatakrArIka dhInedathI 6 mAM bIjeja dIvase zrImaMta jayacaMda 36
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ suvarNacaMdraka bheTa 6) C zrImade muMbaImAM aneka sthaLoe karela AzcaryakAraka smaraNazaktinA avaghAnothI prabhAvita thaI prajAe temanA sanmAna arthe eka suvarNa caMdraka arpaNa karyo hato. ane "sAkSAt sarasvatInuM birUda paNa ApavAmAM AvyuM hatuM. bIjA sadguhasthoe paNa AnaMda vibhora thaI zrImad aneka bheTo ApI hatI. "avaghAnone mATe "sarasvatIno avatAra evuM upanAma A manuSyane maLeluM che. avaghAna e AtmazaktinuM kartavya mane svAnubhavathI jaNAyuM che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.134) 37
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAmacaMdranI janma kuMDalI RR yuda 10 dharA. naraka ca.1 paramezvara graha muMbaImAM zatAvadhAna prayoga vakhate sabhAmAM aneka agragaNya vidvAno, paMDito, zrImAno hatA. temAM sArA jyotiSIo paNa hatA. te jyotiSIone nAnI vayanA prabaLa pratibhAsaMpanna zrImad prati AkarSaNa thayuM. zrImadna paNa jyotiSa jANavAnI jijJAsA udbhavI. te pUrI karavAnA sAdhanonI paNa temanA dvArA prApti thaI. bhAratabharamAM jyotiSanI naSTa vidyAno jANakAra kAzImAM mAtra eka ja vyakti hato. te daivajJa hajAro rUpiyA kamAya ane pUjAya. te naSTa vidyA paNa zrIma zIkhI gayA. A vidyA prApta karavA mATe atizaya smaraNazakti ane cittanI prabaLa ekAgratA joIe, je zrImadna saheje prApta hatI. ekavAra daza vidvAna jyotiSIoe maLI zrImanA graha joyA. te viSe zrImad temanA banevI rA.catrabhuja becarane lakhe che : "mArA graha daza vidvAnoe maLI paramezvaragraha TharAvyA che...vairAgyamAM jhIluM chuM. AzuprajJa rAjacaMdra' "mANasa paramezvara thAya che ema jJAnIo kahe che.'' zrImad rAjacaMdra (5,pR.158) -zrImad rAjacaMdra (va.pR.165) 38
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ I L (c) Ane koNa bhogavaze? DOGGOO muj KK & NO 39 V CTTSSC DDW O @fatololol GOO 000000 zrImad zatAvadhAna karavAthI aneka moTA gaNAtA mANasonA paricayamAM AvelA. tAtA jamazedajI nAmanA pArasI gRhasthe vilAyatathI maMgAvela pharnIcara vagere aneka vastuthI sajAvela potAno baMgalo zrImad batAvyo. zrImad baMgalo joyA pachI bolyA ke 'Ane koNa bhogavaze ?' A zabdo tAtAnA hRdayamAM ghara karI gayA. tethI potAnI saMpattivaDe ghaNo paropakAra karyo.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadgI adbhuta sparzazakti zrImadjInA paricayamAM Avela paMDita lAlana jaNAve che: have zrImadjInI sparzendriyano vikAsa joIe. A eka avaghAna da prayoga muMbaImAM temaNe Arya samAjamAM, jasTisa tailaMganAnA pramukhapaNA nIce karyo hato. zrImadjIne AMkhe pATA bAMdhI eka pachI eka pustako ApavAmAM AvyA, ane tenuM nAma kahevAmAM AvyuM. zrImadjIe te pustako para barAbara hAtha pheravI te mUkI dIdhAM. A pramANe pacAseka pustako temanA hAthamAM ApavAmAM AvyA hatA. upara jaNAvela vidhi karyA pachI emAnuM koI pustaka mAMgavAmAM Ave, te pustaka zrImajI baghA pustako para hAtha pheravIne athavA emAMnA koI pustakano anukrama naMbara ApIe to te pustakanuM nAma ApI te pustaka paNa zothI ApatA. A pramANe ApaNe je cakSuthI joIe chIe te zrImad sparzathI joI zakatA hatA." 40
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmonnatimAM bAghaka gaNI jyotiSa jovAno tyAga alpa samayamAM zrImade jyotiSanA graMtho avalokI lIghA. pUrvadhArI zrI bhadrabAhusvAmI kRta saMskRtamAM racela jyotiSano apUrva graMtha "bhadrabAhu saMhitA" paNa avagAhI gayA. zrImannA jyotiSajJAnanI khyAti prasaratA snehI, Aptajano tathA Itarajanoe paNa lAbha lIdho. eka vAra mAMdagInA bichAne paDela bALaka viSe pUchatAM zrImad vicAramAM paDI gayA. jyotiSajJAnavaDe jANyuM ke A bALaka mAMdagImAMthI bacI zakaze nahIM paNa enuM mRtyu thaze. te viSe pUchatAM zrImade javAba Apyo ke zuM AvA aniSTa duHkhada samAcAra amAre ApavA? Aja pachI jyotiSa jovAnuM ame baMgha karIe chIe. loko kahe zA mATe baMgha karo cho? zrImad kahe paramArthamAM viddhabhUta jANI kalpita gaNIne ame teno tyAga karIe chIe. 41
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ahir pUrvopArjita kAraNe lagna Shbh "sadgata jhaverI revAzaMkarabhAI jagajIvanadAsa mahetAnA moTA bhAI popaTalAlabhAInA mahAbhAgyazALI putrI jhabakabAI sAthe zrImadnA zubha lagna saM. 1944nA mahAsuda 12ne roja thayAM hatAM.'' (jI.pR.117) "jJAnInI pravRtti pUrvopArjita kAraNathI mAtra che, ane bIjAnI pravRttimAM bhAvi saMsArano hetu che; mATe jJAnInuM prArabdha juduM paDe che. e prArabdhano evo nirdhAra nathI ke te nivRttirUpe ja udaya Ave. jema zrI kRSNAdika jJAnIpuruSa, ke jene pravRttirUpa prArabdha chatAM jJAnadazA hatI, jema gRhaavasthAmAM zrI tIrthaMkara. e prArabdha nivRtta thavuM te mAtra bhogavyAthI saMbhave che.'' zrImad rAjacaMdra (va.pR.392) ''strI saMbaMdhamAM koI paNa prakAre rAgadveSa rAkhavA mArI aMzamAtra icchA nathI. paNa pUrvopArjanathI icchAnA pravartanamAM aTakyo chuM.''zrImad rAjacaMdra (va.pR.196) "koI paNa jAtanA amArA Atmika baMdhanane laIne ame saMsAramAM rahyA nathI. strI je che tenAthI pUrve baMdhAyeluM bhogakarma nivRtta ka2vuM che. kuTuMba che tenuM pUrvenuM kareluM karaja ApI nivRtta thavA arthe rahyA chIe. revAzaMkara che tenuM amArA pratye je kaMI mAgaNuM che te ApavAne rahyA chIe. te sivAyanA je je kaMI prasaMga che te tenI aMdara samAI jAya che. tanane arthe, ghanane arthe, bhogane arthe, sukhane arthe, svArthane arthe ke koI jAtanA Atmika baMdhanathI ame saMsAramAM rahyA nathI. Avo je aMtaraMgano bheda te je jIvane nikaTapaNe mokSa vartato na hoya te jIva kema samajI zake ?'' zrImad rAjacaMdra (va.pR.356) 42
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ meghavRSTi-yuga praghAnapaNAnuM sUcana - - - - - - zrI catrabhuja becara jaNAve che : "morabIthI zrImadbhI jAna zrI vavANiyA gAme pAchI jatAM rastAmAM vRSTi thaI. thoDuMka mAvaThuM thayuM. te thaI rahyAM pachI je sigarAmamAM kAkubhAI vagere beThela hatA temAMthI huM UtarI teozrI je rathamAM birAjela hatA tyAM pAse jaI paracUraNa vAto karatAM daseka miniTa sAthe cAlyo hato. te vakhate temaNe eka vAta evI jaNAvI ke AgaLanA yugamAM AvA prasaMge yugapraghAnI puruSo para vRSTio thatI. jethI mane e yugapraghAnapaNAnuM sUcana che ema lAgyuM. temaNe karela A vAta mane cokkasa yAda che." "sapuruSanI oLakhANa jIvane nathI paDatI, ane vyavahArika kalpanA potAsamAna te pratye rahe che, e jIvane kayA upAyathI TaLe?" zrImad rAjacaMdra (va.pR. 318) "je jIva puruSanA guNano vicAra na kare, ane potAnI kalpanAnA Azraye varte te jIva sahajamAtramAM bhavavRddhi utpanna kare che, kemake amara thavAne mATe jhera pIe che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.803) "A yuganA praghAna puruSa zrImad rAjacaMdra A bhavamAM to ghaNuM karyuM che, paNa pUrva bhavanI kamANI bahu hatI. ATha varSamAM emane jAtismaraNa jJAna thayuM hatuM. pahelAM sAMbhaLeluM, ArAgheluM yAda AvI gayuM. tetrIsa varSamAM ghaNuM kAma karyuM che. cha darzanono vicAra karI baghAmAM sauthI sAro gharma kayo e nakkI karI ApyuM." (bo-1 pR.195) 43
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApAramAM mukhya niyaMtA zrImad rAjacaMdra 'zrI revAzaMkara jagajIvana zrImadnA kAkA sasarA thayA tyArathI teo zrImad sAthe nikaTa paricayamAM AvyA. ekAda varSa pachI zrImade temane vyApAramAM utkRSTa lAbha che, evuM jyotiSathI jANIne muMbaI javA preryA. sAthe jhaverAtanA dhaMdhAnI peDhInI vAta paNa karI. te mujaba zrI revAzaMkarabhAI vakIlAta choDI saM.1945nA aSADhamAM muMbaI AvyA.' "zrI revAzaMkara jagajIvananI peDhInI zarUAta saM. 1945nA paryuSaNa pachI thaI. temAM zrI mANekalAla jhaverI preraNArUpa hatA ane chevaTa sudhI zrImad sAthe bhAgIdArImAM TakI rahyA hatA. eka be varasamAM to vilAyata, arabastAna, raMgUna vagerenI moTImoTI peDhIo sAthe vepAra jAmyo.'' (a.pR.70) 'saM. 1948 thI suratavALA jhaverI nagInacaMda kapuracaMda tathA amadAvAdavALA jhaverI choTAlAla lallubhAI vagere joDAyAM. temAM niyaMtA tarIke zrImad bahu upayogI hatA.'' "ghaNA ghaNA jJAnIpuruSo thaI gayA che, temAM amArI jevo upAghiprasaMga ane cittasthiti udAsIna, ati udAsIna, tevA ghaNuM karIne pramANamAM thoDA thayA che.'" zrImad rAcajaMdra (va.pR.319) "vaizyaveSe ane nigraMthabhAve vasatA koTI koTI vicAra thayA kare che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.803) 44
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainanuM pramANikapaNuM kevuM hovuM joIe ? zrI motIlAla giradharabhAI kApaDiyA jaNAve che : "muMbaImAM ekavAra sAMje pharavA gayA hatA tyAM keTalIka dharmacarcA thayA bAda tribhuvanadAsa bhANajIe zrImanne prazna karyo ke 'eka jainanuM prAmANikapaNuM kevuM hovuM joIe ?' tenA javAbamAM zrImade hAIkorTano buraja dekhADI kahyuM ke pelI dUra je hAIkorTa dekhAya che, tenI aMdara besanAra jajanuM prAmANikapaNuM jevuM hoya tenA karatAM eka jainanuM prAmANikapaNuM ochuM to na ja hovuM joIe. matalaba ke enuM prAmANikapaNuM eTaluM badhuM vizALa hovuM joIe ke te saMbaMdhI koIne zaMkA paNa na thAya. eTaluM ja nahIM paNa te apramANika che ema koI kahe to sAMbhaLanAra, te vAta sAcI paNa na mAne, evuM jainanuM prAmANikapaNuM sarvatra jANItuM hovuM joIe. "je mumukSujIva gRhastha vyavahAramAM vartatA hoya, teNe to akhaMDa nItinuM mULa prathama AtmAmAM sthApavuM joIe. nahIM to upadezAdinuM niSphaLapaNuM thAya che. dravyAdi utpanna karavA AdimAM sAMgopAMga nyAyasaMpanna rahevuM tenuM nAma nIti che." - zrImad rAjacaMdra (va.pR.398) 45
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ amAre koIne dubhavavA nathI zrI sukhalAlabhAI jayamala jaNAve che : ekavAra eka bhAI zrImad pAse motI vecavA AvyA. motI sAcA paNa vaLa pADyA vinAnA seLabheLavALA hatA. temane zrImade kahyuM: "vaLa paDAvIne lAvo to vaghAre sAro bhAva upajaze. raMgUna mokalazo to tethI vadhAre sAro bhAva Upajaze." te bhAI motI laI vaLa paDAvI vecavA AvyA. tyAre zrImade kahyuM : A motI to tamAre tyAM gIro che. gIro mUkanAra choDAvavA Avaze tyAre zuM karazo? gIronI vAta jANI pelA bhAI Azcarya pAmyA ane kahyuM ke traNa cAra varSa thayA gIro che. te have zuM choDAvaze? ema ghArI vecavA Avyo chuM. zrImade motI laI tenI kiMmata cUkavI dIghI. sAMje vanamALIe zrImanne kahyuM : bhAI, pelA motI Apo to raMgUna pArsala karIe chIe temAM mokalI ApIe. tyAre zrImade kahyuM : "Aje nahIM." bApA. vaLate divase pelo bhAI hAMphaLo phAMphaLo pAcho Avyo ane kahevA lAgyo-bApajI pelA motI gIro mUkanAra choDAvavA Avyo che. meM to Apane vecela che to mAre have zuM karavuM? mArA para dayA karI te mane pAchA Apo. zrImade kahyuM : "ame tamane gaIkAle kahyuM hatuM. tame amane vecela che, emAMthI amane ThIka hAMsala maLe ema che paNa tame levA AvyA to khuzIthI laI jAo; amAre koIne dubhavavA nathI. Ama kahI vanamALIne motI pAchA ApI tenI Apela kiMmata pAchI levA jaNAvI, dayAbhAve hAMsala jatuM karyuM hatuM. "parahita e ja nijahita samajavuM." zrImad rAjacaMdra (va.pR.14) 46
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ para duHkhe karuNA muMbaImAM eka Arabane potAnA moTAbhAInI jema motIno moTo vepAra karavAnuM mana thayuM. teNe dalAla sAthe vizvAsapAtra jhaverI zrImad pAse AvIne potAno mAla batAvyo. zrImade kasIne te mAla kharIdyo ane nANA ApyAM. te laI Araba potAne ghera Avyo. ghera AvIne moTAbhAIne vAta karI. temaNe jeno e mAla hato teno kAgaLa batAvI kahyuM ke ATalI kiMmata vagara A mAla vecavo nahIM ema teNe zarata karI che, ane A teM zuM karyuM. te to gabharAyo. turaMta zrImad pAse AvI te karagarI paDyo. ane kahyuM ke huM to AvI AphatamAM AvI paDyo chuM. tyAre zrImade kahyuM-A tamAro mAla rahyo; ema kahI pAcho soMpI dIdho ane nANAM gaNI lIghAM. ghaNo napho thavAno hato paNa te jato karyo. tyArathI Araba zrImadde khudA samAna mAnavA lAgyo. "paraduHkha e potAnuM duHkha samajavuM." zrImad rAjacaMdra (va.pR.14)
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAnA bhoge sukhI thavAya nahIM ekavAra eka vepArI sAthe zrImade hIrAnA sodA karyA. zrImane potAnI dukAne AvelA joI pelo vepArI temAM evuM nakkI karavAmAM AvyuM ke, amuka samaye nakkI karelA bicAro gabharATamAM paDI gayo. te karagarato bolyo : "rAyacaMdabhAva pramANe vepArIe zrImadune amuka hIrA ApavA. A bhAI, ApaNI vacce thayelA hIrAnA sodA aMge huM khUba ciMtAmAM bAbatano khatapatra paNa vepArIe zrIma lakhI Apyo. paDI gayo chuM. mAruM je thavAnuM hoya te thAo, paNa tame khAtarI paraMtu samaya pAkatAM e hIrAnI kiMmata khUba vadhI gaI. rAkhajo ke huM bajArabhAve sodo cUkavI ApIza. tame ciMtA vepArI khatapatra pramANe zrImanne hIrA Ape to bhAre nukazAna karazo nahIM." thAya; potAnI badhI milkata vecavI paDe. have zuM thAya? e sAMbhaLI zrImad karuNAbharI avAje bolyA: "vAha! zrImadune jyAre hIrAnA bajAra bhAvanI khabara paDI, bhAI, huM ciMtA zA mATe nahiM karuM? tamane sodAnI ciMtA thatI tyAre tarata ja pelA vepArInI dukAne jaI pahoMcyA. hoya to mane zA mATe na thavI joIe? Lilu paraMtu ApaNA bannenI ciMtAnuM mULa kAraNa to A kAgaLIyuM che ne? eno ja nAza karI daIe to ApaNA bannenI ciMtA maTI jAya.' ema kahI zrImade thayelo dastAveja phADI nAkhyo. pachI zrImad bolyA : "bhAI, A khatapatrane kAraNe tamArI pAsethI mArA sATha-sIttera hajAra leNA nIkaLe. eTalA baghA rUpiyA huM tamArI pAsethI lauM to tamArI zI vale thAya? rAyacaMda dUdha pI zake che, lohI nahIM." pelo vepArI to AbhAravaza banI phirastA samAna zrImad joI ja rahyo. "jemAM koI prANInuM duHkha, ahita ke asaMtoSa rahyAM che tyAM dayA nathI; ane dayA nathI tyAM gharma nathI." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.64) 48
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmanA phaLarUpa nATaka zrI maNilAla sobhAgabhAI jaNAve che : eka vakhata meM paramakRpALudevane jaNAvyuM ke Aje mAre nATaka jovA javuM che. tyAre paramakRpALudeve bArI AgaLa mane laI jaI kahyuM ke karmanA phaLarUpa A asalI nATaka juo. A gADI ghoDAmAM mANaso beThelA che, garIbo mAgI khAya che. vaLI garIba mAMdA beThelA dekhADyA ane kahyuM ke je je karmo jIva kare che te te pramANe tenA phaLa bhogave che. A badhuM karmanuM nATaka che. koI jAnavara vagere mAMdA, duHkhI, aneka vyAdhithI pIDAtA, mAra khAtA, asahya vedanA bhogavatA joIe chIe. vaLI uparathI mANasa sukhI dekhAya, AbarUdAra hoya paNa tene devAnuM duHkha, dIkarI, dIkarA paraNAvavAnuM duHkha hoya, AjIvikAnuM duHkha, kuTuMbAdikanuM duHkha ke strI, putranuM duHkha hoya; e je duHkha pIDA aMtarathI vedAya, te kaMI ochI nathI. A sarve nATaka che. "A saMsAra bahu duHkhathI bharelo che. emAMthI jJAnIo tarIne pAra pAmavA prayojana kare che. mokSane sAthI teo anaMta sukhamAM virAjamAna thAya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.60) "huM tamane keTalIka sAmAnya vicitratAo kahI jauM chuM; e uparathI vicAra karazo to tamane parabhavanI zraddhA dRDha thaze. eka jIva suMdara pasaMge puSpazayyAmAM zayana kare che, ekane phATela godaDI paNa maLatI nathI. eka bhAta bhAtanAM bhojanothI tRpta rahe che, ekane kALI jA2nA paNa sAMsA paDe che. eka agaNita lakSmIno upabhoga le che, eka phUTI badAma mATe thaIne ghera ghera bhaTake che. eka madhurAM vacanathI manuSyanAM mana hare che, eka avAcaka jevo thaIne rahe che. eka suMdara vastrAlaMkArathI vibhUSita thaI phare che, ekane kharA ziyALAmAM phATeluM kapaDuM paNa oDhavAne maLatuM nathI... ekane dIna duniyAnuM leza bhAna nathI, ekanA duHkhano kinAro paNa nathI." zrImad rAjacaMdra (va.pR.59) 49
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA paramo dharma zrI popaTalAla gulAbacaMda jaNAve che : huM muMbaImAM paramakRpALudevanA samAgamamAM hato te vakhate tyAM eka evA samAcAra AvyA ke Aso suda 10nA dazerAnA dine gharamapuramAM ekaso ATha pADAno vagha thAya che. tenA bacAva mATe paramakRpALudeve mukhya vyaktio madhye vyAkhyA karI ke gharamapuramAM sabhA bolAvavI ane tyAM zrI mANekalAla ghelAbhAIne mokalavA. tathA te aMge muMbaInA zAstrIo pAse temanA vedanA AghAro paNa kaDhAvatA. tene kaDhAvatAM arthano anartha thato jANI paramakRpALudeva bogha paNa karatA hatA. te aMge bhASaNo karavAnuM kAma jArI rAkhyuM hatuM tathA keTalAka paisAnA lobhI hoya temane paisA paNa ApatA hatA. paramakRpALudeva temanA bacAva mATe rAta divasa parizrama letA hatA. tenuM chevaTanuM pariNAma e AvyuM ke te pADA mAravAnuM kAma baMdha thayuM hatuM. "dayA jevo eke gharma nathI." zrImad rAjacaMdra (va.pR.78) dayAnuM sthApana jevuM (jenagharmamAM) karavAmAM AvyuM che, tevuM bIjA koImAM nathI. "mAra' e zabda ja "mArI" nAkhavAnI sajjaDa chApa tIrthakaroe AtmAmAM mArI che... zrI jinanI chAtImAM jIvahiMsAnA paramANu ja na hoya evo ahiMsAgharma zrI jinano che." -prImad rAjacaMdra (va.pR.780) "vAraMvAra lakSamAM rAkhavuM ke sarva jIvanI rakSA karavI." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.79) 50
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ te AtmA che kAzI nahIM eka vakhata zrImade potAnI putrI kAzIbahena je traNeka varSanI hatI, tene pUchyuM: "tuM koNa che?" kAzIbahena bolI : "huM kAzI chuM" zrImade kahyuM : "nA, tuM AtmA che." teTalAmAM zrI tribhovanadAsa AvyA temane zrImade kahyuM: "Ane hajI traNa varSa pUrAM thayAM nathI. potAnuM nAma "kAzI' pADyuM che. tenA saMskAro thoDI mudatanA hovA chatAM ene kahIe chIe ke tuM AtmA che, to kahe nA, huM to kAzI chuM. evI jIvanI bALa ajJAnadazA che. dehane viSe huMpaNuM manAyeluM che tethI jIvanI bhUla bhAMgatI nathI. jIva dehanI sAthe bhaLI javAthI ema mAne che ke huM vANiyo chuM', 'brAhmaNa chuM', paNa zuddha vicAre to tene "zuddha svarUpamaya chuM ema anubhava thAya." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.700) "AtmAnuM satyasvarUpa eka zuddha saccidAnaMdamaya che, chatAM bhrAMtithI bhinna bhAse che, jema trAMsI AMkha karavAthI caMdra be dekhAya che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.156) "sarva zAstranA boghanuM, kriyAnuM, jJAnanuM, ane bhaktinuM prayojana svasvarUpa prAptine arthe che;" zrImad rAjacaMdra (va.pR.193) jIvanuM svarUpa zuM che? jIvanuM svarUpa jyAM sudhI jANavAmAM na Ave, tyAM sudhI anaMtA janma-maraNa karavAM paDe." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.700) "jyAM jyAM jIva mArApaNuM kare che tyAM tyAM tenI bhUla che. te TALavA sAruM zAstro kahyAM che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.700) "jyAM jyAM "A mArA bhAIbhAMDu vagere bhAvanA che tyAM tyAM karmabaMghano hetu che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.700) 51
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadanI tIvra dhrANa zakti zrI choTAlAla revAzaMkara aMjAriyA jaNAve che : zrImanI nAkanI zakti abhuta hatI. teo rasoImAM mIThuM thoDuM, ghaNuM athavA muddala nahIM hoya te mAtra najare joIne kahI zakatA. zrI revAzaMkarabhAIne tyAM eka vakhata jamavAno prasaMga hato. ame sau beThA hatA, temAMthI huM Ubho thaI rasoyA pAse gayo. rasoyAne kahyuM ke revAzaMkarabhAIe khAsa kahevarAvyuM che ke : dALamAM haMmeza mujaba mIThuM nAkhavuM ane caNAnA loTanuM zAka mIThA vagaranuM banAvavuM tathA lIlotarInA zAkamAM mIThuM vaghAre nAkhavuM. rasoyo bhadrika hato tethI te pramANe teNe karI lIdhuM. nD ame baghA jamavA beThA. thALIo pIrasAI. te sAme thoDI vAra joI, mArI sAme draSTipAta karI zrImad bolyA: "parIkSA levA pravRtta thayA cho ke rasoyo bhUlyo che? eka zAka caNAnA loTamAM mIThA vagaranuM ane lIlotarInuM vadhu mIThAvALuM che." revAzaMkarabhAIe cAkhyuM. te pramANe kharuM hovAthI rasoyAne vaDhavA lAgyA, tyAre meM satya hakIkata jaNAvI saune rIjhavyA. 52
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapuruSanA vacana pratye akhaMDa vizvAsa ' ka zrI javalabena bhagavAnadAsa modI jaNAve che : ekavAra paramakRpALudeva, temanA banevI zrI TokarazI mahetA ane putra zrI chaganabhAIne IDaranA pahADa upara sAthe laI gayA hatA. tyAM eka zIlA para bannene besADI kahyuM ke huM sAmI guphAmAM jauM chuM, eka kalAka pachI AvIza. tame ahIM besI rahejo. A sAme rastethI eka vAgha pANI pIvA nIkaLaze, paNa tamo gabharAzo nahIM, ema kahI hAthavaDe lakSmaNarekhA teo bannenA pharatI karI cAlyA gayA. pachI thoDI vAre vAghane jato joyo paNa paramagurunA pratApe bhaya pAmyA vinA teo besI rahyAM, vAgha zAMtithI pANI pIne cAlyo gayo hato. "samyaprakAre jJAnIne viSe akhaMDa vizvAsa rAkhavAnuM phaLa nizcaye muktapaNuM che." -prImad rAjacaMdra (va.pR.314) paramakRpALudeva upara zraddhA karo. zraddhA e ja AtmA che. ATalo manuSyabhava pAmI eka sapuruSane zodhI tenI sAcI zraddhA thaI jaze to kAma thaI jaze. (u.pR.351) "je jIvone paramakRpALudevanI zraddhA thaI che temanA pratye amane pUjyabhAva thAya che, kAraNa, satyane vaLagyA che. tethI temanuM kalyANa thavAnuM che." (u.pR.358) 53
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadbho atizaya muMbaImAM zrImadbhA banevI TokarazIbhAI gAMTha ane sannipAtanA dardane laIne bakavAda karatA ane UThIne nAsabhAga karatA, tethI cAra jaNa temane jhAlI rAkhatA hatA. zrImad temanI khabara pUchavA AvyA tyAre baghAne kahyuM ke tame dUra khasI jAo. teoe kahyuM ke e nAsabhAga karaze. zrImade kahyuM nahIM lAge. pachI zrImad temanI pAse beThA ke pAMca miniTamAM TokarazIbhAI sAvaghAna thaIne zrImadbha vinayapUrvaka pUchavA lAgyA ke Apa kyAre paghAryA? zrImad kahe hamaNAM ja. tamane kema che? eTale TokarazIbhAI bolyA ThIka che, paNa gAMThanI pIDA che. artho kalAka TokarazIbhAI zAMta besI rahyA pachI zrImad vikaToriyA gADImAM besI potAnI dukAne paghAryA. zrImad gayA ke pAMca miniTa pachI pAchA TokarazIbhAI sannipAta vaza jaNAyA. sAMjanA sAta vAgye pharIthI zrImad paghAryA. tethI ame baghA dUra haThIne bhIMta pAse UbhA rahyAM. zrImade TokarazIbhAI pAse besI kAMIka AMkhanA, hAthanA ane hoThanA IzArA karyA. jethI pAMceka miniTamAM TokarazIbhAI zuddhimAM AvIne zrImane bolAvyA tyAre zrImade pUchyuM kema che? TokarazIbhAIe kIdhuM ke "ThIka che." 54
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ have gAMThanI pIDA nathI. pachI te saMskRtano eka zloka bolyA. tyAre zrImad kahe e kyAM sAMbha Lela ? TokarazIbhAI kahe IDaranA jaMgalamAM ApanI sAthe huM hato tyAM. zrIma bolyA-- TRICO tarata ja teozrI dUra beThA ane badhAne jaNAvyuM ke 'TokarazI mahetAno deha chUTI gayo che, paNa tame lagabhaga poNA kalAka sudhI temanI pAse jazo nahIM.' lezyA pheravI zakAya A zloka ghaNo sAro che, lakhI rAkhavA jevo che. thoDIvAra pachI zrImade TokarazIbhAIne pUchyuM have kema che ? TokarazIbhAI bolyA : 'AnaMda AnaMda che. AvI sthiti meM koIpaNa divase anubhavI nathI.' eTalAmAM zrImade eka vakhata hAthano IzAro bhAI TokazIbhAInA moDhA tarapha caDato karyo ane zrImade svazakitabaLe temanI lezyA pheravI dIdhI. maraNa samaye jevI jenI lezyA hoya tevI tenI gati thAya che. "caitanyamAM camatkAra joIe, teno zuddha rasa pragaTavo joIe. evI siddhivALA puruSo azAtAnI zAtA karI zake che." 55 -zrImad rAjacaMdra (va.pR.785)
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ je satya haze te ja kahevAze eka vakhata DhaMDhaka paMthanA zeThiyA loko zrImad pAse AvyA. khAnagImAM vAtacIta karI jaNAvyuM ke tamo amArA DhaMDhaka paMthane dIpAvo. te mATe tame kaho te pramANe amo tamane mAna pAna ApIe, vagere ghaNA prakAranI lAlaca batAvIne vAta karI. tyAre paramakRpALudeve jaNAvyuM ke je satya haze te ja kahevAze. amone kaMI matabheda ke koI pratye rAgadveSa nathI. ane tamoe je lAlasAo batAvI tene ame tuccha gaNIe chIe. "te (jagata) sAva sonAnuM thAya to paNa amane tRNavat che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.270) saMnyAsIno mada gaLI gayo eka saMnyAsI vavANiyAmAM Avela. zrImanI prazaMsA sAMbhaLI prazno pUchavAnI temane icchA thaI. zrI popaTabhAI manajInA prasaMgamAM te AvavAthI teo zrImad pAse laI AvyA. zrImade yathAyogya satkAra Apyo. temanuM vartana zrImad pratye prathama unmAdavALuM ane asabhya hatuM. teNe zrImad 13 prazno pUchyA. zrImade temAMnA 4-5 praznonA khulAsA karatAMnI sAthe ja te saMnyAsI UbhA thaI traNa daMDavat praNAma karI besIne bolI UThyA ke mAro khoTo mada Aje UtarI gayo ane thayelA potAnA doSonI zrImad pratye mAphI mAgI. "mAna ane matAgraha e mArga pAmavAmAM ADA staMbharUpa che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.756) 56
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinAzakALe viparIta buddhi vavANiyAmAM zrI bhUpatasiMha lakhamaNajI garAsIyA bApu hatA. teo kRpALudeva pAse avAranavAra AvatA. temanuM ghara kRpALudevanA gharathI thoDuM ja dUra hatuM. kRpALudeva pharavA jatAM rastAmAM bhUpatabApune kahyuM : bApu, Aje sAmaiyAmAM jazo nahIM. ane jAo to ghoDe caDhazo nahIM. temaNe prathama nA kahyuM. paNa pachIthI ghoDe caDhI sAmaiyAmAM gayA. ghoDo doDAvatAM bhaDakyo ane . bApu nIce paDyA. thoDI vAramAM ja maraNa pAmyA. "sAcA puruSanI AjJA A2Athe te 52mArtharUpa ja che. temAM lAbha ja thAya. e vepAra lAbhano ja che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR. 724) "sadguruno joga maLye tenI AjJA pramANe cAlyo teno kharekharo rAgadveSa gayo." (va.pR.719) "anaMta kALa sudhI jIva nija chaMde cAlI parizrama kare topaNa pote potAthI jJAna pAme nahIM. paraMtu jJAnInI AjJAno ArAdhaka aMtarmuhUrtamAM paNa kevaLajJAna pAme." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.263) "je je sAdhana A jIve pUrvakALe karyAM che, te te sAdhana jJAnIpuruSanI AjJAthI thayAM jaNAtAM nathI, e vAta aMdezArahita lAge che. jo ema thayuM hota to jIvane saMsAraparibhramaNa hoya nahIM." (va.pR.411) "jJAnIpuruSanI AjJAnuM ArAdhana e siddhapadano sarvazreSTha upAya che.'" (pR.411-2) 57
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAnathI jIvane maraNano bhaya vavANiyAmAM ekavAra zrImadjI tathA mULajIbhAI bhATiyA pharavA mATe gayA. smazAnathI thoDe dUra UbhA hatA. tyAM smazAna tarapha jotAM saLagatI vastu cAlatI dIThI. pachI be, cAra, cha, dasa sthAnoe Avo prakAza cAlato dITho. mULajIbhAI te joI bhaya pAmyA. tyAre paramakRpALudeve A bhaya nivAravA kahyuM ke cAlo, ApaNe tyAM jaIe. smazAna tarapha jatAM rastAmAM eka mANasa maLyo.tene pUchatAM khabara paDI ke eka musalamAna gujarI gayo che ane rAta hovAthI kabrastAna tarapha jatA A badhA mazAlacIyo che. ajJAnane laIne jIvane bhaya lAge che. tema svarUpa ajJAnatAnA kAraNe A jIva maraNathI bhaya pAme che. "mumukSu jIvane eTale vicAravAna jIvane A saMsArane viSe ajJAna sivAya bIjo koI bhaya hoya nahIM." zrImad rAjacaMdra (va.pR.435) "sarva prakAre jJAnInA zaraNamAM buddhi rAkhI nirbhayapaNAne, niHkhedapaNAne bhajavAnI zikSA zrI tIrthaMkara jevAe kahI che, ane ame paNa e ja kahIe chIe. koI paNa kAraNe A saMsAramAM klezita thavA yogya nathI.''-zrImad rAjacaMdra (va.pR.379) 58
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa 24muM zrImad rAjacaMdra vi.sa.1948 pa9
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ agama cetavaNI vavANiyAmAM eka vIrajI rAmajI desAI nAme vyakti hatA. ekavAra paramakRpALudeva sAthe teo pharavA jatA hatA. tyAre zrImade pUchyuM: vIrajI kAkA! mArA kAkIne kaMI thAya to tame bIjI vAra paraNo kharA? vIrajIbhAIe kAMI javAba Apyo nahIM. thoDA divasa thayA ane vIrajI desAInA patnI gujarI gayA. bIja vAra pharI vIrajI desAI sAthe paramakRpALudevane pharavA javAno yoga banyo tyAre pharI te vAta upADI zrImade kahyuM : vIrajI kAkA!have pharI paraNazo ? tyAre teo bolyA nahIM paNa moDhuM malakyuM. tethI paramakRpALudeve jaNAvyuM ke cha mahinA sudhI paraNazo nahIM. cha mahinA thayA ke zrAvaNa vada 6 nI rAtre upAzraya thI ghare AvatAM khALamAMthI sarpa nIkaLyo ane vIrajIbhAI ne karaDyo. jhera utAravAnI ghaNI mahenata karI; te vakhate vIrajIbhAIe kahyuM : mAro covihAra bhaMgAvazo nahIM; mane kahenAre kahI dIdhuM che. pratyAkhyAnAdika kriyAthI ja manuSyatva maLe che. UMca gotra ane AryadezamAM janma maLe che. to pachI jJAnanI prApti thAya che, mATe evI kriyA paNa jJAnanI sAghanabhUta samajavI joIe che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.223) 60
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAyAdhIza dArazIbhAInI zrImad pratye zraddhAnI parIkSA zrI ghArazIbhAI jaNAve che : morabImAM eka divasa baporanI veLAe bhara unALAmAM zrImad sAthe gharmakathA karato huM dIvAnakhAnAmAM beTho hato. tyAM zrImade jaNAvyuM ghArazIbhAI pharavA jazuM? meM kahyuM-jevI ApanI icchA. kharo bapora hovAthI meM hAthamAM chatrI lIdhI. morabInI eka sIdhI lAMbI bajAramAM AvatAM zrImade jaNAvyuM - ghArazIbhAI chatrI ughADo. meM tarata ja chatrI ughADI ane lokalAjanI darakAra teozrInA mastaka para gharI rAkhI. lAMbI bhara bajAramAMthI gharma vArtA karatA jyAre gAma bahAra nIkaLyA ke zrImade jaNAvyuM - ghArazIbhAI chatrI baMdha karo. meM kahyuM - sAheba! gAma bahAra to vadhAre tApa lAge, bhale ughADI rahI. tyAre zrImade bodha Apyo ke "kaSAyano tApa AtmAmAMthI javo joIe. Akho loka trividha tApathI AkuLa vyAkuLa che. jJAnIo e saMsAra tApathI mukta thayA che, ane jagatanA jIvone trividha tApathI mukta karavA karuNAthI u makta karavA karuNAthI upadeza Ape che." "kaSAya ghaTe te kalyANa, jIvanAM rAga, dveSa, ajJAna jAya tene kalyANa kahevAya." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.733) 61
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALudevanI bhaktithI AtmajJAna pAmelA cAra bhaktaratno zrI laghurAja svAmI muni avasthAmAM paramakRpALudevanA ananya upAsaka tarIke jeo mumukSu samudAyamAM prasiddhi pAmyA hatA. sarvane prabhu kahIne bolAvatA hovAthI temanuM upanAma prabhuzrIjI paDyuM hatuM. paramakRpALudeva prabodhita vItarAgamArgane vizeSapaNe pragaTamAM lAvanAra e ja hatA. teoe mAtra trIsa varSanI vayamAM dIkSA grahaNa karI hatI. vasomAM 44 varSanI uMmare temane AtmajJAnanI prApti zrImade eka mAsa tyAM rahIne karAvI hatI. pa.pU.prabhuzrIjInA pratApe zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsanI sthApanA thavAthI hajAro bhavyone AtmakalyANa sAghavAmAM saraLatA thaI che. agAsa AzramamAM ja 82 varSanI uMmare jemaNe abhuta samAdhimaraNa sAdhyuM hatuM. zrI sobhAgabhAI sAyalA nivAsI zrI sobhAgabhAI paramakRpALudevathI 44 varSa moTA hatA. zrImade laMbANathI patro lakhI temanI aneka zaMkAonuM samAdhAna karyuM hatuM. muMbaI vagere sthaLomAM samAgamAthe teo zrImad sAthe rahyAM hatAM. deha chUTavAnA 11 divasa pahelAM teo paramakRpALudevane patramAM lakhe che ke : "A kAgaLa chello lakhI jaNAvuM chuM. dina ATha thayA ApanI kRpAthI, anubhava gocarathI A deha ane AtmA be phATa jAdA dekhAya che. gosaLIyA viSenI AsthA bilakula nIkaLI gaI che. Apa patro lakhIne mane moTI pAyarIe caDhAvazo." zrImade paNa temanA aMta samayamAM traNa patro je "zrImad rAjacaMdra' graMthamAM AMka 779, 780 ane 781 mAM chapAyela che te lakhIne mokalyA hatA. jenA pariNAme utkRSTa puruSArtha AdarI 74 varSanI uMmare temaNe apUrva evuM samAdhimaraNa sAdhyuM hatuM. zrI jUThAbhAI teo amadAvAdanA pUrva saMskArI gharmAtmA ane buddhizALI hatA. zrIma pratye apUrva bhaktinA pratApe alpakALamAM temane "samyatva pragaTyuM hatuM. mAtra 23 varSanI alpavaye teo kALagharma pAmyA. temanA maraNa pachI emanA viSe patrAMka 117mAM zrImad lakhe che ke "mithyAvAsanA jenI bahu kSINa thaI hatI, vItarAgano paramarAgI hato, saMsArano paramajAgupsita hato, bhaktinuM prAghAnya jenA aMtaramAM sadAya prakAzita hatuM....gharmanA pUrNAhUlAdamAM AyuSya ociMtuM pUrNa karyuM." zrI aMbAlAlabhAI je khaMbhAtanA nivAsI hatA. teo ghaNA sevAbhAvI, kSayopazamI, vairAgI ane puruSArthI hatA. temanA akSaro motInA dANA jevA hovAthI temanI pAse zrImad patronA utArA karAvI yogya jIvAtmAone mokalAvatA hatA. paramakRpALudeva sAthe nivRtti sthaLe rahI temanI rasoI vagere paNa pote banAvatA. sapuruSanI sevAnA kAraNe emane evI labdhi pragaTI hatI ke zrImad je upadeza Ape te ATha divase paNa akSare akSara lakhI lAvI zakatA hatA. paramakRpALudevanA pratApe jemane samyagdarzana prApta thayuM hatuM. mAtra 37 varSanI vaye temaNe paNa paramakRpALudevanI raTanA karatAM khaMbhAtamAM alaukika evuM samAdhimaraNa sAdhyuM hatuM. "apAravat saMsArasamudrathI tAranAra evA sargharmano niSkAraNa karuNAthI jeNe upadeza karyo che, te jJAnI puruSanA upakArane namaskAra ho! namaskAra ho!" -zrImad rAjacaMdra (va.pR.465). che 62
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa 24muM zrImad rAjacaMdra vi.saM. 1948 63
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jUThAbhAIne zrImanuM yathArtha oLakhANa zeThazrI dalapatabhAI bhagubhAIne vaMDe zrImade avadhAna karI batAvyA hatA. te joIne tathA da22ojanA paricayathI zrImanA samyagdarzanAdi aMtaraMga AtmaguNonI yathArtha oLakhANa zrI jUThAbhAIne thaI hatI. saM.1944mAM zrImad mokSamALA chapAvavA mATe amadAvAda padhAryA hatA. tyAre zeTha zrI pAnAcaMda jhaveracaMdane tyAM UtaryA hatA. tyAM zeTha zrI jesaMgabhAInuM tathA bhAIzrI jUThAbhAI vagerenuM Agamana thatuM. zrImad temanA mananI vAto jANIne pragaTa kahetA; tethI samAgamamAM AvanA2ne Azcarya lAgatuM. lokomAM teo vidvAna ane moTA mANasa che ema chApa paDI hatI. 64 zrI jUThAbhAI zeThazrI jesaMgabhAIne vyApAranA kAraNe prasaMgopAta bahAragAma javuM paDatuM ane nivRtti ochI maLatI. tethI temanA nAnA bhAI zrI jUThAbhAIne zrImadnI sAra saMbhALa rAkhavA temaNe bhalAmaNa karI hatI. pUrvanA saMskAre paricaya vaghavAthI gADha oLakhANa thaI ane temane zrImad pratye pUjyabhAva vadhato cAlyo. "jIva khoTA saMgathI ane asadguruthI anAdikALathI rakhaDyo che; mATe sAcA puruSane oLakhavA. sAcA puruSa kevA che ? sAcA puruSa to te ke jene deha parathI mamatva gayuM che; jJAna prApta thayuM che. AvA jJAnIpuruSanI AzAe varte to potAnA doSa ghaTe; ane kaSAyAdi moLA paDe; pariNAme samyaktva thAya." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.727)
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAnA pheravavA mAtrathI rahasyanI jANa ! ! eka vakhata zeTha zrI dalapatabhAIno pustaka bhaMDAra jovA zrImad zrI jUThAbhAI sAthe I TTI paghArelA. te viSe zrI jUThAbhAIe zeTha zrI jesaMgabhAIne jaNAvyuM ke zrImad pustakonA pAnA mAtra pheravI jatAM, ane te pustakonuM rahasya samajI letA hatA. tyArabAda zrI jUThA-bhAIno gharma nimitte zrImad sAtheno patra vyavahAra vadhyo. te samayamAM zrI jUThAbhAInI zarIra prakRti narama rahetI hatI. paNa zrImadbhA vacanothI temanI vairAgyavRtti ghaNI vRddhi pAmI hatI. "eka zloka vAMcatA amane hajAro zAstronuM bhAna thaI temAM upayoga pharI vaLe che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.646) koNa pratibaMgha kare? ekavAra khaMbhAtathI zrI aMbAlAlabhAI, zrI choTAbhAI vagere lagna nimitte amadAvAda AvelA. sarakhI uMmaranA hovAthI temaNe zrI jUThAbhAIne lagnanA varaghoDAmAM AvavA mATe jaNAvyuM. tyAre vairAgyavaMta zrI jUThAbhAI bolI UThyA ke kyAM pratibaMdha karuM?" te sAMbhaLI temane vizeSa jANavAnI AturatA thavAthI zrI jUThAbhAIe zrImadbhA guNagrAma karyA ane temanA AvelA patro vaMcAvyA. jethI zrI aMbAlAlabhAI vagerene paNa gharmanI laganI lAgI gaI. "sarva pratibaMghathI mukta thayA vinA sarva duHkhathI mukta thavuM saMbhavatuM nathI." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.475) 65
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sobhAgabhAIne zrImadbha prathama milana. sAyalA gAma nivAsI zrI lallubhAIne eka jaina sAdhupuruSe bIjajJAna ApyuM. temaNe te potAnA putra zrI sobhAgabhAIne ApyuM, ane jaNAvyuM ke : koI yogya jIva hoya to tene te bIjajJAna ApavuM. zrI sobhAgabhAI zrImad rAjacaMdra zatAvadhAnI, vidvAna, tattvanA jANanAra, kavi tarIkenI khyAti sAMbhaLI bIjajJAna temane ApavA vi.saM. 1946mAM morabI AvyA. zrImane maLavA gayA tyAre teo dukAne beThA hatA. zrI sobhAgabhAIe jevo dukAnamAM praveza karyo ke zrImad bolyA: "Avo sobhAgabhAI," sobhAgabhAIne navAI lAgI ke mane e oLakhatA nathI ane nAma daI kevI rIte bolAvyo? zrI sobhAgabhAI kaMI paNa pUche te pahelAM ja zrImade kahyuM : "A gallAmAM eka kApelI che te kADhI vAMco." te vAMcatAM je bIjajJAna' teo ApavA AvyA hatA te ja temAM lakhela hatuM. te joI temanA Azcaryano pAra na rahyo. A alaukika jJAna pAmelA mahApuruSa jaNAya che. emane mAre zuM batAvavAnuM hoya? chatAM zrImannA jJAnanI vizeSa parIkSA karavA temaNe pUchyuM: "sAyalAmAM amArA gharanuM bAraNuM kaI dizAmAM che?" zrImade aMtarajJAnathI jANI kahyuM, "uttara dizAmAM." te jANI zrI sobhAgabhAIne zrImad pratye pUjya buddhi utpanna thaI. 66
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApanA sivAya bIjuM raTaNa na ho zrI sobhAgabhAIne zrImadbhI jJAnazakti pratye bhaktibhAva pragaTyo ane traNa namaskAra karyA. te vakhate zrImad paNa koI apUrva samAdhimAM lIna thaI gayA. chellI vakhate sAyalethI zrImane vaLAvavA jatAM rastAmAM nadI AvI tyAM zrI sobhAgabhAIe zrImane jaNAvyuM ke "UgatA sUryanI sAkhe, nadInI sAkhe, sapuruSanI sAkhe A sobhAgane ApanA sivAya bIjuM raTaNa na ho!" "rAga karavo nahIM, karavo to satvaruSa para karavo; dheSa karavo nahIM karavo to kuzIla para karavo." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.156)
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ IDaramAM paramArthano apUrva bogha zrI sobhAgabhAInI chellI avasthAmAM tAva Avato hato tethI temanA putrone khAtarI ApI ke temane kaMI thaze nahIM, tame ciMtA karazo mA; ema jaNAvI zrImad temane dasa divasa sAyalethI IDara ekAMtamAM laI gayA hatA. tyAM paramArthano apUrva bogha ApI AtmArthanA utkRSTa puruSArthamAM temane preryA ane muMbaIthI paNa samAdhimaraNa mATe temane khAsa patro lakhyA hatA. tenA phaLa svarUpe apUrva evuM samAdhimaraNa zrI sobhAgabhAIe sAdhyuM. muMbaIthI lakhelA patromAM zrImad jaNAve che : "amane lAge che ke amAre hAthe hari tamane parAbhakti apAvaze; harinA svarUpanuM jJAna karAvaze; ane e ja ame moTo bhAgyodaya mAnIzuM." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.293) "A dehe karavA yogya kArya to eka ja che ke koI pratye rAga athavA koI pratye kiMcitmAtra dveSa na rahe. sarvatra samadazA varte. e ja kalyANano mukhya nizcaya che. e ja vinaMti." -zrImad rAjacaMdra (va.pU.604) "je koI sAcA aMtaHkaraNe sapuruSanA vacanane grahaNa karaze te satyane pAmaze emAM kaMI saMzaya nathI." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.605) "anAdithI te dehane tyAgatAM jIva kheda pAmyA kare che, ane temAM draDha mohathI ekapaNAnI peThe varte che; janmamaraNAdi saMsAranuM mukhya bIja e ja che. zrI sobhAge tevA dehane tyAgatAM moTA munione durlabha evI nizcala asaMgatAthI nija upayogamaya dazA rAkhIne apUrva hita karyuM che, emAM saMzaya nathI." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.606) 68
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ apUrva avasaranuM sarjana >> pU va" va sara e ke jene nA 1ro 1. kare zuM bAkAM tara ni graMtha che ? saza6 pana dine vie 2 zuM 61 mahata kurUSa ne paM, . a paramakRpALudeva naDiyAdamAM hatA tyAre vavANiyAmAM mAtuzrI devabA bImAra che evA samAcAra maLatAM turata teo vavANiyA padhAryA hatA. mAtuzrInI cAkarI ghaNI ja sArI rIte karI hatI. pote temanI pAse ja besI rahetA. mAMdagInA kAraNe mAtuzrI cAlavuM bhUlI gayAM hatA; zrImad temane hAtha jhAlI calAvatA hatA. apUrva avasara' nuM bhAvanAbaddha kAvya mAtuzrInA khATalA upara beThAM beThAM ja paramakRpALudeve racyuM hatuM. "siddhadazAnI bhAvanA karavAnI che. siddhane yAda karavAnA che. siddhadazAmAM moha nathI. e dazA yAda karavA mATe "apUrva avasara'nuM pada gAyuM che. potAnuM kharuM svarUpa e che, te jIva bhUlI gayo che. AtmAmAM rAgadveSa, mAruM-tAruM kazuM ja nahIM. jeNe AtmA pragaTa karyo che tenAmAM vRtti jAya to rAgadveSa na thAya. jJAnI puruSomAM vRtti jAya to rAga-dveSa na thAya." (bo.1, pR.246) 69
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAzrayamAM svAdhyAya khaMbhAtanA A sthAnakavAsI upAzrayamAM paramakRpALudevanuM 5.u.pa.pU.prabhuzrIjIne thayela prathama milana. upara jaNAvela upAzrayanA nIcalA khaMDamAM eka bAjunA khUNAmAM zrI lallujI muni ane zAstrAbhyAsI zrI dAmodarabhAI 'bhagavatI sUtra" nA uparanA khaMDamAMthI AcArya zrI harakhacaMdajI mahArAja pAnAM vAMcIne mokale te vAMcatA hatA. te ja upAzrayanA sAmenA bIjA khUNAmAM zrI aMbAlAlabhAI, zrI tribhovanabhAI ane zrI choTAbhAI zrImadbhA patro vAMcatA hatA tyAre zrI lallujI munie zrI aMbAlAlabhAIne jaNAvyuM ke kAM to upara vyAkhyAnamAM jAo kAM ahIM AvIne beso. 70
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lallujI mahArAjane zrImadgI prathama jANakArI apAsarAmAM upara javAne badale zrI aMbAlAlabhAI Adi traNeya jaNa zrI lallujI mahArAja pAse AvIne beThA. bhavasthiti Adi praznonI carcA thaI paNa samAdhAna thaI zakyuM nahIM, tyAre zrI aMbAlAlabhAIe jaNAvyuM ke sarva AgamanA jJAtA evA zrImad rAjacaMdra nAmanA uttama puruSa muMbaImAM che, te ahIM khaMbhAta AvavAnA che. tyAre lallujI mahArAje kahyuM : "amane te puruSano meLApa karAvazo." "je vAto jIvane maMda karI nAkhe, pramAdI karI nAkhe tevI vAto sAMbhaLavI nahIM. ethI ja jIva anAdithI rakhaDyo che. bhavasthiti, kALa AdinA AlaMbana levAM nahIM. e baghAM bahAnAM che. kalyANavRtti Uge tyAre bhavasthiti pAkI jANavI." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.724) pachI zrI lallujI mahArAjane zrImadbhA patro vAMcavA ApyA. te vAMcI emane paNa khAtarI thaI ke e puruSa jarUra aneka praznonuM samAdhAna karI zakaze. kemake A patromAM tattvo saMbaMghI je UMDuM ciMtana jaNAya che, evuM to kyAMya jovAmAM AvyuM nathI. "jagatanA abhiprAya pratye joIne jIva padArthano bogha pAmyo che. jJAnInA abhiprAya pratye joIne pAmyo nathI. je jIva jJAnInA abhiprAyathI bogha pAmyo che te jIvane samyakdarzana thAya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.325).
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI laghurAjasvAmInuM paramakRpALudeva sAthe prathama milana vi.saM.1946mAM zrImad khaMbhAtamAM prathama paghAravuM thayuM. zrI aMbAlAlabhAIne tyAM ja te UtaryA hatA. zrI aMbAlAlabhAI potAnA pitA lAlacaMdabhAInI sAthe zrIma apAsare teDI gayA. zrImade avaghAna karavAM choDI dIdhAM hatAM paraMtu lAlacaMdabhAI tema ja zrI harakhacaMdajI mahArAjanA AgrahathI apAsarAmAM te divase zrImade aSTAvaghAna karI batAvyAM. sarva sAghuvarga vagere zrImad nI vidvatA ane adbhuta zakti joI Azcarya pAmyA." (jI.pR.155) prathama milane sASTAMga daMDavat zrImadda zrI lallujIe upara meDe padhAravA vinaMti karI ane zrI harakhacaMdajI mahArAjane puchyuM : "huM temanI pAsethI kaMI avaghAruM?" zrI harakhacaMdajI mahArAjanI AjJA maLI eTale zrI lallujIe upara jaIne zrImanne namaskAra karyA. zrImade namaskAra nivAraNa karavA chatAM temaNe umaMgathI uttama puruSa jANI aTakyA vagara namaskAra karyA." (jI.pR.156) hAla moTA vistAravALA zrImad rAjacaMdra AzramanA sthApaka tarIke prasiddha zrImad laghurAja svAmIno satya mArgamAM praveza karAvanAra sAcI janmagAMThano divasa gaNAvA yogya prathama mAMgalika prasaMga banI Avyo." (jI.pR.157) "AtmA vinayI thaI, saraLa ane laghutvabhAva pAmI sadeva sapuruSanA caraNakamaLa prati rahyo, to je mahAtmAone namaskAra karyo che te mahAtmAonI je jAtinI riddhi che, te jAtinI riddhi saMprApta karI zakAya." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.183) 72
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ samakita ane brahAcarya dRDhatAnI mAgaNI "zrImade zrI lallujI svAmIne pUchyuM : "tamArI zI icchA che?" svAmIjIe vinayasahita hAtha joDIne yAcanApUrvaka kahyuM : samakita (AtmAnI oLakhANa) ane brahmacarya draDhatAnI mArI mAgaNI che." zrImad thoDIvAra mauna rahyA ane kahyuM, "ThIka che." pachI svAmIjInA jamaNA pagano aMgUTho tANI zrImade tapAsI joya; ane UThIne baghA nIce gayA." (jI.pR.157) "eka divase zrI lallujI svAmIe zrIma kahyuM : "huM brahmacarya mATe pAMca varSathI ekAMtarA upavAsa (eka divasa upavAsa ne eka divasa khAvuM ema) karuM chuM. ane kAyotsarga (dhyAna) karuM chuM. chatAM mAnasika pAlana barAbara thaI zakatuM nathI." zrImade kahyuM : lokadraSTie karavuM nahIM; lokadekhAmaNa tapazcaryA karavI nahIM. paNa svAdano tyAga thAya, tema ja UNodarI tapa (peTa UNuM rahe tevuM, khUba gharAIne khAvuM nahI) thAya tema AhAra karavo; svAdiSTa bhojana hoya te bIjAne ApI devuM." (jI.pR.159) "yogyatA mATe brahmacarya e moTuM sAdhana che. asatsaMga e moTuM vighna che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.292) prabhuzrI' gharme AtmajJAnI muni thAya zrI aMbAlAlane ghera jatAM zrImade jaNAvyuM: "A puruSa (zrI lallujI muni) saMskArI che. A rekhA lakSaNo dharAvanAra puruSa saMsAre uttama pada pAme; ghameM AtmajJAnI muni thAya." (jI.pR.157) "bIje divase zrI aMbAlAlane ghera zrI lallujI svAmI zrImadbhA samAgama mATe gayA, tyAM zrImade ekAMtamAM temane pUchyuM: "tame amane mAna kema Apo cho?" svAmIjIe kahyuM: "Apane dekhIne ati harSa, prema Ave che; ane jANe amArA pUrvabhavanA pitA ho eTalo badho bhAva Ave che; koI prakArano bhaya raheto nathI. Apane jotAM evI nirbhayatA AtmAmAM Ave che." (jI.pR.157, 158) zrImade pharI pUchyuM: "tame amane zAthI oLakhyA?" svAmIjIe kahyuM : "aMbAlAlabhAInA kahevAthI ApanA saMbaMghI jANavAmAM AvyuM. ame anAdi kALathI rakhaDIe chIe, mATe amArI saMbhALa lo." (jI.pR.158), svAmIjIe pharI pUchyuM : "huM je je jouM chuM te bhrama che, jUThuM che, ema abhyAsa karuM chuM." zrImade kahyuM : "AtmA che ema joyA karo." (jI.pR.159) 73
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atama bhAvanA bhAvamAM jIva lahe kevaLajJAna re zrImadjInA samAgama arthe zrI lallujI munie muMbaImAM comAsuM karyuM. zrI lallujI muni peDhI upara samAgama arthe AvatA ke zrImad UThIne pAsenI oraDImAM AvI temane 'samAdhizataka' vagere samajAvatA. "samAdhizataka' nI sattara gAthA samajAvIne te pustaka vAMcavA vicAravA mATe munizrIne ApyuM. te pustaka laI dAdarA sudhI gayA ke zrI lallujI munine zrImade pAchA bolAvyA. 11 nAvA jA thatAM Rla laTe kema chatAne re. pAchA bolAvI te "samAdhizataka' nA pahelA pAnA upara nIcenI A apUrva lITI lakhI ApI : Atama bhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re." "huM dehAdi svarUpa nathI, ane deha strI putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.504) tu ja pa pachI paNa 74
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAvRSTinI kriyA saphaLa, samyakdRSTinI kriyA aphaLa zrImad muMbaImAM cIMca pokalInA upAzraye zrI suMdaralAla sAthe padhAryA tyAre zrI devakaraNajI mahArAje pUchyuM ke A 'sUtrakRtAMga'mAM 'jyAM 'saphaLa' zabda che tyAM 'aphaLa' ane jyAM 'aphaLa' che tyAM 'saphaLa' zabda hoya to artha ThIka bese che. to AmAM lekhanadoSa che ke barAbara che? zrImad kahe--lekhanadoSa nathI, barAbara che. kemake mithyAdRSTi kriyA kare tene puNya ke pAparUpa phaLa Ave tethI te saphaLa che ane sabhyaSTi kriyA kare tene puNya ke pAparUpa phaLa AvatuM nathI paNa karmonI nirjarA thAya che mATe te aphaLa che; ema paramArtha samajavA yogya che. A samAghAna uparathI zrI devakaraNajI mahArAjane pahelI mulAkAte zrImad mahAbuddhizALI puruSa che ane zrI lallujI mahArAja kahetA hatA te sAcuM che ema bhAsyuM. te hIrA mANeka motI kALakUTa viSa samAna eka divasa te be munio (prabhuzrIjI ane devakaraNajI) zrImaddnI pAse AvyA tyAre zrImade zrI devakaraNajI munine pUchyuM : "vyAkhyAna koNa Ape che? parSadA keTalI bharAya che? zrI devakaraNajIe kahyuM : 'hajAreka mANasonI parSadA bharAya che. zrImade pUchyuM : "strIonI parSadA joI vikAra thAya che?'' zrI devakaraNajI bolyA : "kAyAthI thato nathI, manathI thAya che.'" zrImade kahyuM : "munie mana, vacana, kAyA traNe yogathI sAcavavuM joIe.'' zrI devakaraNajIe AkSepa karatAM kahyuM : "tame gAdI-takIye beso cho ane hIrAmANeka tamArI pAse paDelA hoya che tyAre tamArI vRtti nahIM DahoLAtI hoya ? zrImade kahyuM : "muni, ame to kALaphUTa viSa dekhIe chIe. tamane ema thAya che ?'' A sAMbhaLI zrI devakaraNajI sajjaDa thaI gayA. "jJAnIo jagatane tRNavat gaNe che, e eonA jJAnano mahimA samajavo." zrImad rAjacaMdra (va.pR.669) 75
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha padanA patrano udabhava vi.saM. 1950mAM zrI lallujI munine suratamAM dasa bAra mahinAthI tAva Avato hato. jethI ciMtA thaI ke vakhate deha chUTI jaze. tethI paramakRpALudevane uparA uparI patra lakhI jaNAvyuM ke "he nAtha! have A deha bace tema nathI. ane huM samati vinA jaIza to mAro manuSyabhava vRthA jaze. mATe kRpA karIne have mane samakita Apo." zrI lallujI muninA patranA uttaramAM zrImade anaMta kRpA karIne cha pada'no 5tra lakhI mokalyo; ane sAthe jaNAvyuM ke deha chUTavAno bhaya kartavya nathI. "samyakdarzanasvarUpa evAM nIce lakhyAM zrI jinanAM upadezelAM cha pada AtmArthI jIve atizaya karI vicAravAM ghaTe che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.802) "cha padano patra amRtavANI che. patro to baghAya sArA che; paNa A to labdhivAkya jevo che! cha mAsa sudhI ene pherave to prabhu, kaMInuM kaMI thaI jAya! game te aDacaNa, vighna Ave, te haDaselI mUkavuM. e divasa pratye eka vakhata vicArI javAno rAkhyo to pachI joI lo. samakitanuM kAraNa che." (u.pR.276) che CaCl nA pADatA paNa che. c) cha padanapatra jyAre zrImad surata paghAryA tyAre te cha pada'nA patranuM vizeSa vivecana karI teno paramArtha zrI lallujI munine samajAvyo, ane te patra mukhapATha karI vAraMvAra vicAravAnI temane bhalAmaNa karI hatI. jIvanI yogyatA hoya to samyakatva prApta thAya tevI vicAraNA utpanna karAve tevo e adbhuta patra che. 76
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ aciMtya mahAtmayavAna evo AtmA - SOCIOL zrI kIlAbhAI gulAbacaMda jaNAve che : saM. 1950nA paryuSaNa parva zrImade vaDodarAmAM karyA hatA. te vakhate vaDodarAmAM gAyakavADa sarakAranuM jhaverAta dekhADavA mATe zeTha phakIrabhAI kRpALudevane rAja darabAramAM laI gayA. te sarakAranA jhaverI hatA. tyAM karoDo rUpiyAnuM jhaverAta hatuM. temAM eka nava lAkhano hIro hato. te kRpALudevane phakIrabhAIe batAvyo. kRpALudeva tene joI bolyA ke aciMtya jenuM mAhAbhya che evA AtmAno camatkAra jIvane bhAsato nathI ane AvA cokhkhA patharAnuM jIvane mAhAsya lAge che. "gupta camatkAra sRSTinA lakSamAM nathI." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.156) "javAhirI lokonuM ema mAnavuM che ke eka sAghAraNa sopArI jevuM sArA raMganuM, pANInuM ane ghATanuM mANeka (pratyakSa) eba rahita hoya to tenI karoDo rUpiyA kiMmata gaNIe topaNa te ochuM che. jo vicAra karIe to mAtra temAM AMkhanuM TharavuM ane mananI icchA ne kalpita mAnyatA sivAya bIjAM kAMI nathI, tathApi eka AMkhanA TharavAnI emAM moTI khUbIne mATe ane durlabha prAptine kAraNe jIvo tenuM adbhuta mAhAbhya kahe che; ane anAdi durlabha, jemAM AtmA TharI rahe che evuM je satsaMgarUpa sAghana tene viSe kaMI Agraha-ruci nathI, te Azcarya vicAravA yogya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.380) 77
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad sAthe gAMghIjInuM prathama milana zrI rASTrapitA gAMdhIjI lakhe che : zrI rAyacaMdabhAI (zrIma)nI sAthe mArI oLakhANa san 1891nA jUna mAsamAM je divase huM vilAyatathI pAcho pharI muMbaI pahoMcyo te ja divase thaI. mAro utAro dAkatara-berIsTara ane have raMgUnanA prakhyAta jhaverI prANajIvanadAsa mahetAne tyAM hato. rAyacaMdabhAI temanA vaDIlabhAInA jamAI thAya. dAkatare ja temano paricaya karAvelo. dAkatare rAyacaMdabhAIne "kavi' kahIne oLakhAvyA ane mane kahyuM, "kavi chatAMye amArI sAthe vepAramAM che. teo jJAnI che, zatAvadhAnI che." "koIe sUcanA karI ke mAre keTalAka zabdo temane saMbhaLAvavA. teo te zabdo game te bhASAnA haze to paNa je kramamAM huM bolyo hoIza te ja kramamAM pAchA kahI jaze. judI judI bhASAnA zabdo prathama to meM lakhI kADhyA. kemake mane krama kyAM yAda rahevAno hato? ane pachI te zabdo huM vAMcI gayo. te ja kramamAM rAyacaMdabhAIe haLavethI eka pachI eka baghA zabdo kahI dIghA. huM rAjI thayo, cakita thayo ane kavinI smaraNa zakti viSe mAro UMco abhiprAya baMghAyo." gharmamaMthana kALamAM zrImanA patrothI zAMti - "sanuM 1893nI sAlamAM dakSiNa AphrikAmAM huM keTalAka khristI sajjanonA khAsa saMbaMdhamAM Avelo. bIjA gharmavALAone khristI thavA samajAvavA e temano mukhya vyavasAya hato. meM khristI, musalamAnI pustako vAMcyA. hiMdustAnamAM jeo upara mArI kaMI paNa AsthA hatI temanI sAthe patravyavahAra calAvyo. temAM rAyacaMdabhAI mukhya hatA. temanI sAthe to mane sarasa saMbaMdha baMghAI cUkyo hato. temanA pratye mAna hatuM, tethI temanI mAraphate je maLI zake te meLavavA vicAra karyo. tenuM pariNAma e AvyuM ke huM zAnti pAmyo. hiMdu gharmamAM mane je joIe te maLe ema che, evo manane vizvAsa Avyo. A sthitine sAruM rAyacaMdabhAI javAbadAra thayA eTale mAruM mAna temanA pratye keTaluM vadhyuM hovuM joIe teno khyAla vAMcanArane kaMIka Avaze." 78
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaddo gAMghIjIne nikaTa paricaya vicakSaNa evA gAMdhIjI jaNAve che : je vairAgya apUrva avasara' nI kaDIomAM jaLahaLI rahyo che te meM temanA be varSanA gADha paricayamAM kSaNe kSaNe temanAmAM joyelo. temanA lakhANonI eka asAdhAraNatA e che ke pote je anubhavyuM te ja lakhyuM che. temAM kyAMye kRtrimatA nathI. bIjAnI upara chApa pADavA sAruM eka lITI sarakhI paNa lakhI hoya ema meM nathI joyuM. temanI pAse hamezAM kaMIka dharma pustaka ane eka korI copaDI paDelAM ja hoya. e copaDImAM potAnA manamAM je vicAra Ave te lakhI nAkhe. koI veLA gadya ne koI veLA padya. khAtAM, besatAM, sUtAM, pratyeka kriyA karatAM temanAmAM vairAgya to hoya ja. koI vakhata temane moha thayo hoya ema meM nathI joyuM. temanI raheNI karaNI huM AdarapUrvaka paNa jhINavaTathI tapAsato. bhojanamAM je maLe tethI saMtuSTa rahetA. paheraveza sAdopaheraNa, aMgarakhuM, khesa, garabhasUtaro pheMTo ne ghotI. e kaMI bahu IstrIbaMdha rahetAM ema mane smaraNa nathI. bhoye besavuM ane khurazIe besavuM banne sarakhAM hatAM; sAmAnya rIte potAnI dukAnamAM gAdIe besatA. 79 A jagatanA koI paNa vaibhavane viSe temanI cAla dhImI hatI, ane jonAra paNa samajI zake ke cAlatAM paNa pote vicAramAM grasta che. AMkhamAM camatkAra hato. atyaMta tejasvI, vihvaLatA jarAye na hatI. AMkhamAM ekAgratA lakhelI hatI. cahero goLAkAra, hoTha pAtaLA, nAka aNIdAra paNa nahIM capaTuM paNa nahIM, zarIra ekavaDuM, kada madhyama, varNa zyAma, dekhAva zAMta mUrtino hato. temanA kaMThamAM eTaluM badhuM mAdhurya hatuM ke temane sAMbhaLatA mANasa thAke nahIM. cahero hasamukho ne praphullita hato. tenI upara aMtarAnaMdanI chAyA hatI. bhASA eTalI paripUrNa hatI ke temane potAnA vicAro batAvatAM koI divasa zabda gotavo paDyo che ema mane yAda nathI. kAgaLa lakhavA bese tyAre bhAgye ja zabda badalatAM meM emane joyA haze; chatAM vAMcanArane ema nahi lAge ke kyAMye vicAra apUrNa che ke vAkyaracanA tUTelI che, athavA zabdanI pasaMdagImAM khoDa che. A varNana saMyamIne viSe saMbhave. bAhyADaMbarathI manuSya vItarAgI nathI thaI zakato. vItarAgatA e AtmAnI prasAdI che. aneka janmanA prayatne maLI zake ema hara koI mANasa anubhavI zake che. rAgane kADhavAno prayatna karanAra jANe che ke rAga-rahita thavuM kevuM kaThina che. e rAgarahita dazA kavi (zrImad)ne svAbhAvika hatI ema mArA upara chApa paDI hatI. zrImade ghaNAM gharmapustakono sarasa abhyAsa karyo hato. temane saMskRta ane mAgadhI bhASA samajatAM jarAye muzkelI nahotI AvatI. vedAMtano abhyAsa temaNe karelo, temaja bhAgavata ane gItAjIno. jaina pustako to jeTalAM temane hAtha AvatAM te vAMcI jatA. temanI te grahaNa karavAnI zakti agAdha hatI. eka vakhatanuM vAMcana te te pustakonuM rahasya jANI levAne sAru temane pUratuM hatuM. kurAna, jhaMda avastA ityAdinuM vAMcana paNa anuvAdo mAraphata temaNe karI lIdhuM hatuM."
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad pratye vicAravAna gAMghIjInA ucca abhiprAyo zrImadu jevI chApa bIjA pADavA asamarthaH "ghaNA gharmAcAryonA prasaMgamAM huM tyAra pachI Avyo chuM. dareka gharmanA AcAryone maLavAno prayatna meM karyo che, paNa je chApa mArA upara rAyacaMdabhAIe (zrImade) pADI te bIjA koI nathI pADI zakyA. temanA ghaNA vacano mane soMsarA UtarI jatAM. temanI buddhine viSe mane mAna hatuM. temanI prAmANikatA viSe teTaluM ja hatuM ne tethI huM jANato hato ke teo mane IrAdApUrvaka ADe raste nahIM dore ne potAnA manamAM haze evuM ja kaheze. AthI mArI AdhyAtmika bhIDamAM huM temano Azraya leto. mArA jIvana para zrImadgo evo sthAyI prabhAva paDyo che ke huM enuM varNana karI zakato nathI." zrImad jevA uttama puruSa kyAMya joyA nahIM-"huM keTalAye varSothI bhAratamAM ghArmika puruSanI zoghamAM chuM. paraMtu emanA jevA ghArmika puruSa hiMdamAM haju sudhI meM joyA nathI ke je zrImadbhI hariphAImAM AvI zake. emanAmAM jJAna, vairAgya ane bhakti hatA. DhoMga, pakSapAta ke rAga-dveSa nahIM hatA. jagatamAM cAlatuM jUTha, pAkhaMDa zrImane asahya-"teo ghaNIvAra kahetA ke copAsathI koI barachIo bhoMke te sahI zakuM paNa jagatamAM je jUTha, pAkhaMDa, atyAcAra cAlI rahyAM che, gharmane nAme adharma vartI rahyo che tenI barachI sahana thaI zakatI nathI. atyAcArothI UkaLI rahelA temane meM ghaNIvAra joyA che. temane AkhuM jagata potAnA sagA jevuM hatuM. ApaNA bhAI ke bahenane maratA joIne je kaleza ApaNane thAya che teTalo kaleza temane jagatamAM duHkhane, maraNane joIne thato." zrImanuM vAyuvege mokSa tarapha gamana- "ApaNe saMsArI jIvo chIe, tyAre zrImad asaMsArI (saMsArathI virakta) hatA, ApaNane aneka yonimAM bhaTakavuM paDaze, tyAre zrImad kadAca eka bhava basa thAo. ApaNe mokSathI dUra bhAgatA hoIzuM, tyAre zrImad vAyuvege mokSa tarapha ghasI rahyA hatA." rAgadveSathI rahita thavuM eja muktino upAya-"zrImad rAjacaMdranI draSTie to mokSa meLavavo eTale sarvAze rAgadveSathI rahita thavuM." jIvanaparyata brahmacarya pALavAmAM zrImanI asara- "sva strI pratye paNa brahmacaryanuM pAlana karavuM e mane dakSiNa AphrikAmAM spaSTa samajAyuM. kayA prasaMgathI athavA kayA pustakanA prabhAvathI e vicAra mane udbhavyo e atyAre mane cokhuM yAda nathI AvatuM. paNa eTaluM smaraNa che ke emAM rAyacaMdabhAI (zrIma)nI asaranuM prAdhAnya hatuM." zrImad vepArI nahIM paNa zuddha jJAnI-"je manuSya (zrIma) lAkhonA sodAnI vAta karI laIne turata AtmajJAnanI gUDha vAto lakhavA besI jAya tenI jAta vepArInI nahIM paNa zuddha jJAnInI che. temano AvI jAtano anubhava mane eka veLA nahIM paNa anekaveLA thayelo. meM temane kadI mUcchita sthitimAM joyA nathI. mAre joDe temane kazo svArtha nahoto." zrImadnA uttama guNothI thayela AkarSaNa-"jenA upara huM mugdha thayo te vastuno paricaya mane pAchaLathI thayo. e hatuM temanuM bahoLuM zAstrajJAna, temanuM zuddha cAritra, ane temanI Atmadarzana karavAnI bhAre ghagaza, Atmadarzanane ja khAtara te potAnuM jIvana vyatIta karatA hatA ema meM pAchaLathI joyuM. Atmagharma samajavA zrImad sAhitya-"jene Atmaphleza TALavo che, je potAnuM kartavya jANavA utsuka che; tene zrImannA lakhANamAMthI bahu maLI raheze evo mane vizvAsa che. pachI bhale te hindu ho ke anya gharmI." 80
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad pAse mahAtmA gAMghIjIe meLavela satya ane ahiMsAnuM baLa zrImaddnA upadezano mukhya pAyo ahiMsA--"ghaNI bAbatamAM kavi (zrImad)no nirNaya, tulanA, mArA aMtarAtmAnemArI naitika bhAvanAne khUba samAdhAnakAraka thato. zrImadnA siddhAMtano mULa pAyo niHsaMdeha 'ahiMsA' hato. kavino ahiMsAnA kSetramAM jhINAmAM jhINA jaMtuthI mAMDIne AkhI manuSya jAtino samAveza thato hato.'' mukhya zIkhavA yogya satya ane ahiMsA--"emanA jIvanamAMthI zIkhavAnI be moTI vAto te satya ane ahiMsA. pote je sAcuM mAnatA te kahetA ane AcaratA ane ahiMsAe to te jaina hatA ane te emanA svabhAvathI emanI pAse ja hatI.'' zrImA vacanAnusAra cAlanArane mokSa sulabha--'zrImad rAjacaMdra asAdhAraNa vyakti hatA. temanA lakhANo e temanA anubhavanAM biMdu samA che. te vAMcanAra vicAranAra ane te pramANe cAlanArane mokSa sulabha thAya, tenA kaSAyo moLA paDe, tene saMsAra viSe udAsInatA Ave, te dehano moha choDI AtmArthI bane.'' 49 dezama ''" 81 khUna karanAra pratye paNa prema ane dayA dharmanuM kuMDA bharIne pAna--"rAyacaMdabhAI (zrImad rAjacaMdra) sAtheno mAro prasaMga eka ja divasano na hato. emanA maraNAMta sudhIno amAro saMbaMdha nikaTamAM nikaTa rahyo hato. ghaNIvAra kahIne lakhI gayo chuM ke meM ghaNAnA jIvanamAMthI ghaNuM lIdhuM che, paNa sauthI vadhAre koInA jIvanamAMthI meM grahaNa karyuM hoya to te kavizrI (zrImad rAjacaMdra) nA jIvanamAMthI che. dayAdharma paNa huM temanA jIvanamAMthI zIkhyo chuM. khUna karanAra upara paNa prema karavo e dayA-dharma mane kavizrIe zIkhavyo che. e (ahiMsA) dharmanuM temanI pAsethI meM kuMDA bharI bharIne pAna karyuM che."
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhAna thAya to ja AhAra laIza zrI maNilAla rAyacaMda gAMdhI jaNAve che : haDamatiyAmAM sAhebajInA kahevAthI huM temanI sAthe cAlyo. khaDakI pAse zrI kezavalAle dUdhano pyAlo gharI pIvA vinaMti karI. tyAre sAhebajIe kahyuM : dUdha pIvAno vakhata nathI, jamavAno samaya thavA Avyo che, ane A maNilAle boTAdathI 2vAnA thatAM dRDha saMkalpa karyo che ke "mArA manano khulAso mArA vagara kahyu karI Ape to ja anAja khape. to e jamavA bese nahIM tyAM sudhI ApaNAthI kevI rIte besI zakAya ? mATe enA manano khulAso karavo yogya che.'' pachI Azare eka mAIla dUra jaIne mane pUchyuM H tArA gharanI meDI upara ekalo besI zA mATe raDyo ? meM kahyuM : sAhebajI, Apa najIka padhAryA chatAM prathama vaDIlonI nA AvavAthI mane darzanano lAbha na thAya to mArA jevo nirbhAgI koNa ? evA vicArathI mane raDavuM AvI gayuM; vagere khulAsAo karyA hatA. "mAhAtmya jenuM parama che evA niHspRhI puruSonAM vacanamAM ja tallInatA te 'zraddhA-AsthA.'" zrImad rAjacaMdra (va.pR.226) www dhArelI murAda pAra paDI eka oraDAmAM sAhebajI, zrI sobhAgabhAI ane zrI DuMgarazIbhAI vagere jamavA beThA. jagyA nahIM hovAthI huM beTho nahIM. paNa manamAM thAya ke sAhebajI sAthe besIne jamavAnuM thAya to bahu AnaMda Ave. teTalAmAM sAhebajIe kahyuM : maNilAlane besavA mATe jagyA karo. huM beTho ke pharI manamAM kalpanA thaI ke sAhebajI Agraha karIne eka roTalI levAnuM kahe to bahu AnaMda thAya. eTalAmAM sAhebajIe eka bhAIne hukama karyo ke eka roTalI lAvo ane maNilAlane pIraso. sAthe ghI sAkara khUba Apo. e pramANe dhArelI murAda pAra paDI. "bhaktane Avyo prema to mAre zo nema." (u.pR.207) 82
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI maNilAla kahe--huM ane sAhebajI eka jhADa nIce beThA gharma upadezanI vAto karatA hatA. tyAre gAmanA jhAMpe ANaMdajI morArajI UbhA UbhA kAMI vicAratA hatA. sAhebajInA kahevAthI temane meM najIka bolAvyA. pachI sAhebajIe pUchyuM H tamAruM nAma ANaMdajI che - hAjI. tame sAme UbhA evo vicAra karatA hatA ke zrImad, maNilAlane dIkSA levAno bodha kare che mATe boTAda jaI ratanazI gAMdhI ane rAyacaMda gAMdhIne kahI devuM che, kaho e vAta kharI che ? ANaMdajI kahe : aho ! sAhebajI, Ape mArA mananI vAta jANI. mArI bahu bhUla thaI. Apa to moTA puruSa cho, sArI zikhAmaNa ja ApatA hazo. aMtaryAmi sAhebajI kahe : tame ATha prazno dhArIne AvelA cho teno A eka ja javAba che. ANaMdajI kahe : Apane dhanya che. ghaNA sAdhuo paNa Ano khulAso ApI zakyA nahotA te sarva ApanI pAsethI maLI gayA. mArAthI ApanI koI prakAre AzAtanA thaI hoya tenI kSamA mAMguM chuM. 83 sevA karavAno lAbha rAtre dharmacarcA cAlI. badhA mumukSu suvA mATe gayA. sAhebajI eka DholIyA upara sutA. cAra-pAMca mumukSuo sevA karatAM paga cAMpatA hatA. temane meM dhImethI kahyuM ke mane sevA karavAno lAbha Apo. tyAre kahe tame paDakhe beso. tethI mane . bahu kheda thayo ke mane koI vakhata darzana thayA ane A lAbha maLe nahIM ema vicAratAM bahu dilagIra thaI gayo. teTalAmAM sAhebajIe sevA karanArAone kahyuM : tame sau eka bAju beso. maNilAlane icchA che to sevA karavA do. eTale te kore khasI gayA ane bahu AnaMdathI yathAzakti sevA karI.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktavatsala bhagavAna rAtre sarve mumukSubhAIo sAthe mane suvA teDI gayA. tyAM huM suto nahIM paNa vicAra karato hato ke sAhebajI pAse suvAnuM hoya to ghaNo AnaMda thAya. paNa mArAthI hukama vinA kema javAya. ema vicAratAM kheda karato hato tyAM to eka mumukSubhAI phAnasa laI mane teDavA AvyA ke maNilAla cAlo. tamane sAhebajI yAda kare che. tamAre sUvA mATe sAhebajI pAse nakkI karyuM che. rAtre Azare cAra vAgye huM jAgyo tyAre sAhebajI DholIyA para beThA hatA. meM hAtha joDI darzana karyA. "deva arihaMta, guru nigraMtha ane gharma kevaLIno prarUpelo, e traNenI zraddhAne jenamAM samyakatva kahyuM che. mAtra guru asat hovAthI deva ane gharmanuM bhAna nahotuM. saguru maLavAthI te deva ane gharmanuM bhAna thayuM. tethI sadguru pratye AsthA e ja samyakatva. jeTalI jeTalI AsthA ane apUrvapaNuM teTaluM teTaluM samyaktvanuM nirmaLapaNuM samajavuM. AvuM sAcuM samyakatva pAmavAnI icchA, kAmanA sadAya rAkhavI." zrImad rAjacaMdra (va.pR.686) "A kALamAM sapuruSanuM durlabhapaNuM hovAthI, ghaNo kALa thayAM sapuruSano mArga, mAhAbhya ane vinaya ghasAI gayAM jevAM thaI gayAM hovAthI ane pUrvanA ArAghaka jIvo ochA hovAthI jIvane sapuruSanuM oLakhANa tatkALa thatuM nathI. ghaNA jIvo to sapuruSanuM svarUpa paNa samajatA nathI. kAM to chakAyanA rakSapALa sAthune, kAM to zAstro bhaNyA hoya tene, kAM to koI tyAgI hoya tene ane kAM to DAhyo hoya tene puruSa mAne che, paNa te yathArtha nathI." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.686) "mumukSajana satsaMgamAM hoya to niraMtara ullAsita pariNAmamAM rahI AtmasAghana alpakALamAM karI zake che, e vArtA yathArtha che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.348) 84
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jeTalI zraddhA teTalI nirbhayatA saM. 1951nA Aso mahinAmAM zrImad dharmaja padhAryA hatA. tyAMthI vIrasAda padhAryA. tyAM jaMgalamAM eka sAMkaLI naLImAM thaIne javAno rasto hato. mumukSuo badhA paramakRpALudevanI sAthe cAlatA hatA. tyAM sAmethI be sAMDha laDatAM laDatAM ghaNA ja vegathI AvI rahyA hatA. paramakRpALudeve te joI jaNAvyuM ke banne sAMDha pAse AvatAM zAMta paDI jaze; chatAM zraddhAnI khAmInA kAraNe mumukSuo khetaromAM bharAI gayA. paramakRpALudeva sAva nIDarapaNe eka ja dhArAe cAlatA hatA. temanI pAchaLa zrI sobhAgabhAI tathA zrI DuMgarazIbhAI paNa zAMtithI cAlatA hatA. beu sAMDha pAse AvatAM ja zAMta banI UbhA rahI gayA hatA. "Izvara para vizvAsa rAkhavo e eka sukhadAyaka mArga che. jeno dRDha vizvAsa hoya che, te duHkhI hoto nathI. athavA duHkhI hoya to duHkha vedato nathI. duHkha UlaTuM sukharUpa thaI paDe che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.224) "vItarAgarUpa jJAnInAM vacanamAM anyathApaNuM hovAno saMbhava ja nathI. tenA avalaMbane rahI sIsuM reDyuM hoya evI rIte zraddhAne oghe paNa majabUta ka2vI. jyAre jyAre zaMkA thavAno prasaMga Ave tyAre jIve vicAravuM ke temAM potAnI bhUla ja thAya che.'' -zrImad rAjacaMdra (va.pR.674) 85
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddha samakitanI prApti "ogaNIsaseM ne suDatALIse, samakita zuddha prakANyuM re; zruta anubhava vaghatI dazA, nijasvarUpa avabhAsyuM re." ghanya "AtmA jJAna pAmyo e to niHsaMzaya che; graMthibheda thayo e traNe kALamAM satya vAta che. sarva jJAnIoe paNa e vAta svIkArI che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.249) "samyagdarzananuM mukhya lakSaNa vItarAgatA jANIe chIe; ane tevo anubhava che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.315) "viparIta kALamAM ekAkI hovAthI udAsa!!! -zrImada rAjacaMdra (va.pR.383) zrImadgha mana AkhI muMbaI smazAna muMbaImAM eka vakhata zrImad pharavA gayA. smazAnanI jagA AvI tyAre temanI sAthe hatA te bhAIne pUchyuM : A zuM che?" te bhAIe javAba Apyo : "smazAna." zrImade kahyuM : "ame to AkhI muMbaIne smazAna samAna joIe chIe." (jI.pR.129) "sakaLa jagata te eThavatu , athavA svapna samAna; te kahIe jJAnIdazA, bAkI vAcAjJAna." -Atmasiddhi gAthA-140 artha - "samasta jagata jeNe eTha jevuM jANyuM che, athavA svapna jevuM jagata jene jJAnamAM varte che te jJAnInI dazA che, bAkI mAtra vAcajJAna eTale kahevA mAtra jJAna che." gAthA 140 -zrImad rAjacaMdra (va.pR.557)
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa 24 zrImad rAjacaMdra vi.saM. 1948
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrano varaghoDo 0 | | |T che gign bhI sArAkuMcA sAjanita ha)
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa 33 zrImad rAjacaMdra vi.saM.1956 aMtaraMga abhuta AtmadazAnuM Alekhana saMvata 1952mAM bhagavAna mahAvIranA janma jayanti divase jhaverI bajAramAM varaghoDo nIkaLyo. te potAnI peDhInI bahArathI paramakRpALudeve nihALyo. te ja divase potAnI aMtaraMga adbhuta AtmadazAnuM Alekhana AtmArthI jIvonA kalyANa arthe aMgata DAyarImAM zrImade karyuM. te lakhANanI zarUAta nIce pramANe : muMbaI, caitra suda 13, 1952 jenI mokSa sivAya koI paNa vastunI icchA ke spRhA nahotI ane akhaMDa svarUpamAM ramaNatA thavAthI mokSanI icchA paNa nivRtta thaI che, tene he nAtha! tuM tuSTamAna thaIne paNa bIjAM zuM ApavAno hato? he kRpALu! tArA abheda svarUpamAM ja mAro nivAsa che...OM zrI mahAvIra (aMgata)" -zrImad rAjacaMdra (va.pR.499) 88.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahajAtmAsvarUpa paramaguru' maMtrano ubhava rALaja - - sa - saMvata 19paramAM khaMbhAta najIka Avela rALaja gAmamAM zrImade ekAMta nivRtti arthe nivAsa karela. tyAM mumukSuone bogha paNa maLato hato. te jANI zrI laghurAjasvAmI (zrI lallujI muni) khaMbhAtathI cAlatA cAlatA rALajanI sIma sughI AvI pahoMcyA. pachI eka mANasane mokalI zrI aMbAlAlabhAIne bolAvyA ane zrImadunI AjJA maMgAvI. jaina munio comAsAmAM vihAra karI bIje gAma jaI na zake evo AcAra che tethI jANe zrImade aMbAlAlabhAI mAraphata kahevaDAvyuM ke munizrInA cittamAM asaMtoSa raheto hoya to huM temanI pAse AvIne darzana karAvuM ane temanA cittane viSe zAMti rahe to bhale pAchA cAlyA jAya? ""sIne viSe prIti, "sa" rUpa saMtane viSe parama bhakti, tenA mArganI jijJAsA, e ja niraMtara saMbhAravA yogya che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.282)
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJAnuM pAlana e ja dharma "mAre AjJAnuM pAlana thAya tema karavuM' mATe huM pAcho cAlyo jAuM chuM. ema kahI kheda khinna thaI AMkhamAthI jharatI AMsughArA sAthe zrI laghurAja svAmI khaMbhAta pAchA pharyA; ane te rAtri parANe vyatIta karI. bIje divase savAre zrI aMbAlAlabhAI, zrI sobhAgabhAI ane zrI DuMgarazIbhAIne rALajathI zrImade khaMbhAta mokalyA. maMtra maLatAM mahAzAMti zrI sobhAgabhAIe upAzrayamAM AvI zrI laghurAja svAmIne AzvAsanarUpe kahyuM ke "paramakRpALudeva tamane samAgama karAvaze ane Apane kahevA yogya je vAto kahI che te Apane ekalAne ja jaNAvavAnI che." tethI zrI aMbAlAlabhAInA ghare jaI te banne ekAMtamAM beThA. zrI sobhAgabhAIe zrImade jaNAvelo maMtra kahI saMbhaLAvyo, ane pAMca mALAo roja pheravavAnI AjJA karI che, ema jaNAvyuM. zrI laghurAja svAmIne AthI ghaNo saMtoSa thayo ane paramakRpALudevano "satsaMga e AtmAnuM parama hiteSI auSagha che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.76) samAgama thaze ema jANI ghaNo AnaMda thayo.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaddu rALajathI rathamAM vaDavA Agamana VVIVA A "zrI lallujI muninA samAgamane lIdhe bIjAM pAMca munione paNa zrImad pratye prema jAgelo; tethI zrImad khaMbhAta pAse vaDavA mukAme padhAravAnA cokkasa samAcAra maLatAM chaye munio zrImadbhI sAme gayA." (jI.pR.142) rALajathI rathamAM besIne zrImad tathA zrI sobhAgabhAI AvatA hatA. munione dIThA tyAre zrI sobhAgabhAI rathamAMthI UtarI vaDavAnA makAna sudhI munio sAthe cAlyA." (jI.pR.142)
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAgamano viraha asahya vaDavAmAM zrImad samIpe "zrI lallujI muninuM haiyuM bharAI AvyuM ane bolyA, "he nAtha! ApanA caraNakamaLamAM mane nizadina rAkho. A muhapattI mATe joItI nathI.' ema kahI temaNe zrImadbhA AgaLa muhaparI nAkhI ane AMkhamAM azru UbharAtAM gadgad vANIthI bolyA : "mArAthI samAgamano viraha sahana thato nathI." (jI.pR.182) thaN "A drazya joI zrImad hRdaya paNa raDI paDyuM, temanI AMkhamAMthI satata azrupravAha vahevA lAgyo; keme karyo aTake nahIM. zrI lallujI svAmInA manamAM paNa ema AvyuM ke meM A zuM karyuM? aho! bhaktavatsala bhagavAna, mAro avinaya aparAza thayo haze? have zuM karuM? ityAdi pazcAttApanA vicAramAM te lIna thaI gayA... zrImade muni zrI devakaraNajIne kahyuM : "A muhapattI zrI lallujIne Apo. hamaNAM rAkho." (jI.pR.142) "jyAre (sapuruSanuM) oLakhANa paDe che, tyAre jIvane koI apUrva sneha Ave che, te evo ke te mUrtinA viyoge ghaDI eka AyuSya bhogavavuM te paNa tene viTaMbanA lAge che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.268)
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ chUTavAnA sthAne baMghana thAya te bhayaMkara vaDavAmAM paramakRpALudeva vaDanI chAyA nIce birAjamAna thayA hatA. tyAM munio, bhAIo tathA baheno badhAM bodha zravaNa arthe AvyA hatA. je je prazno pUchavA ghArIne AvelA temanA praznonu samAdhAna vagara pUchyuM ja upadezamAM thaI jatuM hatuM. sAhebajInA mukhAraviMdamAMthI kulAgrahanA tyAga saMbaMghIno upadeza cAlato hato. tyAM eka gaTorabhAI nAmanI vyaktie UbhA thaIne Akroza bhAvathI banne hAtha laMbAvIne kahyuM ke muhapattI bAMdhIne bolavuM joIe. tyAre paramakRpALudeve jaNAvyuM ke zAstramAM muhapattInuM vidhAna che paNa doro cAlyo nathI, arthAt dorA vaDe tene moDhA AgaLa bAMdhI rAkhavI te vidhAna pracalita nathI. kaSAyabhAvayukta zabdo bolatAM gaTorabhAInuM moDhuM, hAtha temaja paga dhrUjatA hatA. thoDIvAra pachI sAhebajIe jaNAvyuM ke je kAMI paNa kahevuM thAya te ghIrajathI kahevuM joIe. je sthAne mukta thavAya te ja sthAne jIvane baMdhana thAya to pachI bIjA kayA sthAne vizrAMti laI zakAze? "je jIvane anaMtAnubaMdhIno udaya che tene sAcA puruSanI vAta sAMbhaLavI paNa game nahIM.'" zrImad rAjacaMdra (va.pR.694) "jJAnIpuruSanI avajJA bolavI tathA tevA prakAranA prasaMgamAM ujamALa thavuM, e jIvanuM anaMta saMsAra vadhavAnuM kAraNa che, ema tIrthaMkara kahe che.'" zrImad rAjacaMdra (va.pR.343) 94
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ munizrI devakaraNajI svAmI vagere khaMbhAta padhAryA. vyAkhyAnamAM eka vAra jJAnAvaraNIyakarma saMbaMdhI vistArathI varNana karatAM tenAM kevAM mAThAM phaLa jIve bhogavavAM paDe che tenuM varNana karyuM. te sAMbhaLI gaToracaMda motIcaMda munizrIne hAtha joDI rovA lAgyA ane bolI UThyA ke mArI to ghaNI ja bhUla thaI che. sAhebajI pratye AkSepo karIne meM temanI ghaNI niMdA karI che. to have huM kevA prakAre chUTI zakIza ? tyAre munizrIe jaNAvyuM ke teno kharA hRdayathI pazcAttApa karavo ane bhAIzrI aMbAlAlabhAI vagerenA samAgamamAM javAnuM rAkhavuM. tyAra pachI teo zrI aMbAlAlabhAI vagerenA samAgamamAM hamezAM jatA hatA. "ayogya thayuM hoya to pazcAttApa kara ane zikSA le." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.6) pazcAttApavaDe zuddhi paramakRpALudeva dariyA tarapha pharavA mATe padhAryA hatA. tyAre zrI aMbAlAlabhAIe temane pUchyuM ke DhuMDhaka matanA AgrahI gaTorabhAI motIcaMda sabhAmAM ApanI samakSa kaSAyabhAvamAM AvI ghaNuM ja bolyA hatA. tyAre sAhebajIe jaNAvyuM ke thoDA vakhatamAM ja te satya mArga pAmI zakaze; mATe tame sau koI tenI niMdA karazo nahIM, manamAM vikSepa rAkhazo nahIM. tene mATe ene ghaNo ja pazcAttApa thaze. "jagata AtmarUpa mAnavAmAM Ave; je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave; paranA doSa jovAmAM na Ave; potAnA guNanuM utkRSTapaNuM sahana ka2vAmAM Ave to ja A saMsAramAM rahevuM yogya che; bIjI rIte nahIM.'' zrImad rAjacaMdra (va.pR.307) 95
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDavA tIrthanI AgAhI ETE TH Tii II it TET || paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra saM. 195ranA bhAdaravA suda dasamanA roja rALajathI "vaDavA" padhAryA hatA. (1) te samaye paramakRpALudeve AgAhI karela ke A suvarNabhUmi che, ahIM caMdraprabhasvAmInI sthApanA thaze. te ja jagyAe vartamAnamAM A zrImad rAjacaMdra Azrama nAmanuM vaDavA tIrtha banela che. je makAnanI meDI upara zrImad rahelA te ja makAnanA uparanA oraDAmAMnI bArImAMthI zrI aMbAlAlabhAI Adi mumukSuone sAmenI TekarI tarapha aMgulI nirdeza karIne paramakRpALudeve jaNAvyuM ke "A suvarNabhUmi che, ahIM caMdraprabhasvAmInI sthApanA thaze. (3) je makAnanI meDI upara zrImad rahelA te ja patarAvALI uparanI A oraDI che. jenA bAjumAM aDIne ja pANInI vAva AvelI che. te samayamAM A vaDavA sAva nirjana sthAna hatuM. "IDara ane vasonI zAMta jagyAo saMbhAravAthI tadrupa yAda Ave che. temaja khaMbhAta pAse vaDavA gAme sthiti thaI hatI, tyAM vAva pachI thoDI UMcI bhekhaDa pAse vADathI AgaLa cAlatAM rasto, pachI zAMta ane zItaLa avakAzanI jagyA hatI. te jagyAe pote zAMta samAdhistha dazAmAM beThelA te sthiti Aje potAne pAMcaso vAra smRtimAM AvI che. bIjAo paNa te samaye tyAM hatA. paNa baghAne tevI rIte yAda na Ave. kAraNake te kSayopazamane AdhIna che. sthaLa para nimitta kAraNa che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.768) 96
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza sAMbhaLavAnI AturatA zrI choTAlAla mANekacada jaNAve che : saM. 195ranA Aso mAsamAM paramakRpALudeva khaMbhAta padhAryA tyAre mArA makAnamAM 18 divasa sthiratA karI hatI. sAhebajI je vakhate upadeza karatA te vakhate mAruM makAna zrotAjanothI bharAI jatuM. dareka haoNlamAM loko beThelA hovAthI paga mUkavA jeTalI jagyA paNa rahetI nahIM. tethI ghaNA loko makAnanI bahAra nIce UbhA UbhA upadeza sAMbhaLatA hatA. pUchavA ghArIne AvelA sarvanuM samAghAna upadezamAM ja thaI jatuM. jethI loko Azcarya sahita AnaMda pAmI vicAratA ke jANe ApaNA mananA bhAvo teozrInA jANavAmAM AvI gayA na hoya! "upadezanI AkAMkSA rahyA kare che, tevI AkAMkSA mumukSajIvane hitakArI che, jAgRtino vizeSa hetu che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.398)
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa mAraga sAMbhaLo jinano re "koI sAdhue mahino upavAsa karyA hatA. kRpALudeva te vakhate ANaMda hatA. te sAdhune vAMdavA ghaNA loko ANaMda thaIne khaMbhAta jatA hatA. kRpALudeve te vakhate A 'mULamArga'' racyo ane kahyuM ke mULamArga to A che ane tame mAno cho e to kuLamArga che.'' - (bo.2 pR.33) ANaMda e viSe zrI popaTalAla gulAbacaMda khaMbhAtavALA jaNAve che : je vakhate ANaMdamAM sTezana sAme Avela premacaMda motIcaMdanI dharmazALAmAM kRpALudeva birAjamAna hatA tyAre mArA bhAI nagInadAsane teozrIe kahyuM ke lo A 'mULamArga', tamArA mAmAne Apajo ane kahejo ke jainamArga A pramANe che ema kahI tenA vistArathI artha prakAzyA hatA. mULa mAM raMga sAMtvaLo jiyo re, 6rI vRtti akhaMDa bhukha; bhUja mAraga sAlako vimanore 98 nokhuM gUMjAInI je kAmaLAre nokho vhAluM aMtara jAduHkha mULAraMga sAMtaLo jinanore
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamArA namaskAra cauda rAjalokamAM verI nAkhavAnA che khaMbhAtanA zrI popaTalAla gulAbacaMda jaNAve che : paramakRpALudeva ANaMda dharmazALAmAM botha detA hatA tyAre sANaMdanA bhAI motIbhAI darzanArthe AvyA hatA. temaNe cauda prazno pUchavA dhArela, teno utAro temanI pAghaDImAM khosela hato. temanA vagara pUjye caudeya praznano khulAso paramakRpALudeve bodhamAM karyo hato jethI teo UbhA thaI paramakRpALudeva pratye hAtha joDI bolavA lAgyAM ke Apa to prabhu cho vagere ghaNI ja stavanA karI hatI. tyArabAda teo beThA hatA. paNa manamAM evo vicAra Avyo ke A puruSa gRhasthAvAsamAM che mATe namaskAra kema thAya ? evuM emanA manamAM AvatAM ja paramakRpALudeve jaNAvyuM ke tamArA namaskAra amAre joItAM nathI. teno kAMI paNa paiso Upajato nathI, tema amAre kAMI pujAvuM-manAvuM nathI. tamArA namaskAra cauda rAjalokamAM verI nAkhavAnA che vagere ghaNo bodha karyo hato. "AkhA jagatanA ziSya thavArUpa dRSTi jeNe vedI nathI te sadguru thavAne yogya nathI.'' zrImad rAjacaMdra (va.pR.158) 99
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AtmasiddhizAstranuM maMgaLa sarjana WIL kRpALudeva saM.195ramAM khaMbhAta paghAryA tyAre zrI sobhAgabhAI paNa tyAM AvelA, tyAre pa.pU.prabhuzrIjInI preraNAthI zrI sobhAgabhAIe kRpALudevane vinaMtI karI ke A cha padano patra yAda nathI raheto mATe kaMIka gAvAnuM hoya to moDhe thAya. e 0 vIseka divasa thayA bAda kRpALudeve kalAka doDha kalAkamAM 142 gAthAnI A Atmasiddhi naDiyAda mukAme racI." (bo-2 pR.306) naDiyAdamAM "eka divase zrImad bahAra pharavA gayA hatA tyAMthI baMgale pAchA AvyA tyAre sAMja paDI gaI hatI; phAnasa maMgAvI zrImad lakhavA beThA ane zrI aMbAlAlabhAI phAnasa gharI UbhA rahyA. kalama cAlI te cAlI. ekaso betALIsa gAthAo pUrI thaI rahI tyAM sudhI zrI aMbAlAlabhAI hAthamAM phAnasa gharI dIvInI peThe UbhA rahyA." (jI.pR.191) "zarada pUrNimAne divase je meghabiMdu chIpamAM paDe te motIrUpe thAya che ema kahevAya che, tema A vinaMtI evA vakhate ane evA puruSa dvArA thaI ke te zrImadbhA dilamAM AtmasiddhirUpI amUlya motI utpanna karavA samartha thaI. tathA saM. 1952nI zaradapUrNimAne bIje divase muktimArganA pravAsI zrImad rAjacaMdra je AtmasvarUpanuM niraMtara pragaTapaNe potAne vedana hatuM te AbAlavRddha samaje tevI saraLa bhASAmAM zrI Atmasiddhi zAstra dvArA padyarUpe pragaTa karyuM." (jI.pR.192) 100
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ khA ja na vuiM. zrI AtmasiddhizAstranuM mAhAbhyA (paramakRpALudeva, pa.pU.prabhuzrIjI ane pU.zrI brahmacArIjInA zabdomAM) + +1 mana ne mana ne unA, 59 te pa - muM - strI 1 anaMta, ama 1 : "AtmasiddhizAstra" vizeSa vicAravA yogya che. zrImad rAjacaMdra (va.pR.560) "Atmasiddhi" graMthanA saMkSepa arthanuM pustaka tathA keTalAMka upadezapatronI prata atre hatI te Aje TapAlamAM mokalyAM che. bannemAM mumukSu jIvane vicAravA yogya ghaNA prasaMgo che. zrImad rAjacaMdra (va.pR.604) "Atmasiddhi" graMtha tamArI pAse rAkhazo. traMbaka ane maNine vicAravAnI icchA hoya to vicArazo; paNa te pahelAM keTalAMka vacano ane sagraMtho vicAravAnuM banaze to Atmasiddhi baLavAna upakArano hetu thaze, ema lAge che. - zrImad rAjacaMdra (va.pR.606) "Atmasiddhi" maLI ke badhuM maLyuM, kaMI bAkI nathI. (u.pR.452) "Atmasiddhi" kaMI jevI tevI che? ekeka gAthA vicAre to kAma kADhI nAkhe. (u.pU.475) "Atmasiddhi" camatkArika che, labdhiothI bharelI che. maMtra samAna che. mAhAsya samajAyuM nathI. chatAM dararoja bhaNavAmAM Ave to kAma kADhI nAkhe tema che. (u.pR. 368) zrI Atmasiddhi" mAM AtmA gAyo che. temAM koI gharmanI niMdA nathI. sarva gharma mAnanArane vicAravA yogya che. ApaNe paNa AtmA oLakhavo hoya to teno vAraMvAra vicAra karavA yogya che. cauda pUrvano sAra temAM che. (u.pR.102). "Atmasiddhi motInA hAra jevI che. bhAvathI bhaNe to koTI karma khapI jAya. (bo-1 pR.23) roja "Atmasiddhi" bolavI. Atmasiddhi roja vicArAya to A dehamAM AtmA rahyo che te samajAya. (bo.1 pR. 286) "Atmasiddhi" ane "mokSamALA" e bemAM kRpALudeve je kahevAnuM hatuM te badhuM kahI dIdhuM che. bo.1 pR.30), "A kALanA jIvonuM AyuSya ochuM eTale badhAM zAstrono sAra TUMkAmAM kRpALudeve AtmasiddhimAM utArI dIdho che. (bo.1 pR.270) "Atmasiddhi mAM baghAM zAstrono sAra che. apUrva graMtha che. A kALamAM paramAtmadazA pAmIne kRpALudeve A graMtha racyo che. emAM cha darzanano samAveza che. (bo.1 pR.126) "Atmasiddhi" camatkArI vastu che. baghAthI uThAvI AtmA upara lAvI mUke evI Atmasiddhi che." (bo.2 pR.311). "Atmasiddhi" mAMthI mAre AtmA pragaTa karavAno che evo lakSa rAkhe to ghaNuM kAma thAya evuM che. kharA sukhano mArga batAvyo che. (bo.2 pR.308) "mokSamALA" jema gharmanI jijJAsA utpanna karAvavAnA hetuthI lakhAI che tema "AtmasiddhizAstra" AtmAno nirNaya karAvI AtmajJAna pragaTAvavAnA uttama hetuthI lakhAI che. (jI.pR.194) cauda pUrvanuM madhyanuM- sAtamuM pUrva "kAtmapravA' nAme che. te sarva pUrvanA sArarUpa "zrI AtmasiddhizAstra"nI racanA, AtmasvarUpano anubhava karIne zrImade sugama rIte madhyasthapaNe karI che. (jI.pR.211) "AtmasiddhizAstra" mAtra gAvAnuM ja nathI, paNa vicAravAnuM che. AtmArthInA lakSaNo kahyAM, pachI emAM cha padanI vAta zarU thAya che. pahelAM ziSya zaMkA kare che ke "AtmA nathI' pAchuM sadguru tenuM "AtmA che' ema samAghAna kare che. evI rIte A cha pada zaMkAsamAghAnarUpe samajAvyA che. A kALamAM ghaNAM zAstro che, paNa "Ata che. A kALamAM ghaNAM zAstro che, paNa "Atmasiddhi" jevuM saraLa bhASAmAM kRpALudeve lakhyuM che tevuM koI zAstra nathI. (bo.2 pR.307) 101
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevAbhAvI zrI aMbAlAlabhAI saMvata 1954mAM bIjI vAra zrImad kAviThA padhAryA tyAre paNa temano utAro zrI jhaveracaMda zeThanA DelAmAM meDA upara hato. zrImad dararoja savAra, bapora tathA rAtre upadeza ApatA hatA. "dehanI jeTalI ciMtA rAkhe che teTalI nahIM paNa ethI anaMta gaNI ciMtA AtmAnI rAkha, kAraNa anaMta bhava eka bhavamAM TALavA che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.201) avasare avasare ekAda mAIla dUra gAma bahAra jaI jhADa nIce ke talAvaDInA kAMThe zrImad dhyAnamAM besatA hatA. temanI rasoI A vakhate zrI aMbAlAlabhAI banAvatA hatA. zrI aMbAlAlabhAI zrImadbhI rasoI banAvatA te makAna zrImadbhA utArAnA DelAthI thoDuM dUra hatuM. chatAM paNa zrImadda je upadeza Ape te rasoI karatAM karatAM temane smRtimAM Avato hato ane bIje divase paNa te upadeza teo lakhI lAvI zakatA hatA. evI temane labdhi pragaTI hatI. zrImad zrI aMbAlAlabhAI samayasara upayogapUrvaka jamADI sevAno lAbha letA hatA. sevAthI sagurukRpA, (sa6)gurukRpAthI jJAna; jJAna himAlaya saba gaLe, zeSe svarUpa nirvANa. (u.pR.37) 102
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadbhA darzana samAgamanI abhilASA khaMbhAtathI zrI aMbAlAlabhAI, zrI gAMDAbhAI tathA zrI sabUrabhAI paramakRpALudevanA darzanArthe amadAvAda sTezana upara maLavA AvyA hatA. sAhebajI kalola taraphathI TrenamAMthI paghAryA. sTezana uparathI sAhebajI mATe cA tathA phUTa lAvyA hatA. te para draSTipAta karI sAhebajIe jaNAvyuM ke amAre A vAparavA marajI nathI. zrI aMbAlAbhAIne vikalpa thayo ke zuM A cA hoTalanI hatI mATe na vAparI hoya? tathA phuTa tapAsI joyuM to temAM paNa bagADano bhAga jovAmAM Avyo tathA cAkhavA parathI jaNAyuM ke kruTamAM paNa khaTAza vyApI gaI hatI. paramakRpALudevanI sAthe ame traNeya TrenamAM beThA. rastAmAM sAhebajIe zrI aMbAlAlabhAIne pUchyuM- cA tathA phuTa vAparavA mATe amoe nA jaNAvI te bAbata tamoe zA vicAro ghaDyA che? tyAre zrI aMbAlAlabhAIe kahyuM ke ApanAthI kAMI ajANyuM nathI. pachI paramakRpALudeve jaNAvyuM tamAruM anumAna sAcuM che, e ja kAraNathI amoe nA jaNAvI hatI. ANaMda sTezana AvyuM tyAre zrI gAMDAbhAI ane zrI saburabhAI nIce UtaryA tathA bhAI zrI aMbAlAlabhAI bharUca sudhI TrenamAM paramakRpALudevanI sAthe samAgama arthe gayA hatA. tyAMthI ANaMda pAchA pharyA hatA. satsaMga jevuM kalyANanuM koI baLavAna kAraNa nathI, ane te satsaMgamAM niraMtara samaya samaya nivAsa icchavo, asatsaMganuM kSaNe kSaNe vipariNAma vicAravuM, e zreyarUpa che." -prImad rAjacaMdra (va.pR.332) 103
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadbho vairAgyamaya abhuta upadeza kAviThAmAM gAma bahAra paramakRpALudeva jhADa nIce birAjamAna thayA tyAre mumukSu bhAIo paNa sAhebajInI sanmukha AvI beThA. te samaye vairAgya saMbaMdhI evo adbhuta upadeza cAlyo ke te sAMbhaLI mumukSu bhAIonA netromAMthI AMsu vahevA lAgyA hatA. "vairAgya e ja anaMta sukhamAM laI janAra utkRSTa bhomiyo che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.96) te vakhate eka gAMDA jevo mANasa dUrathI bIbhatsa zabdomAM bakavAsa karato Avato hato. te tarapha keTalAka bhAIono upayoga gayo. paNa jyAre te gAMDo mANasa sAhebajInI samIpamAM AvI pahoMcyo ke taddana zAMta banI gayo ane paramakRpALudevane namaskAra karavA lAgyo hato. 104
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahaja kAraNamAM ATalAM phUla na toDIe 3) 3 zrI vrajadAsa gaMgAdAsa paTela jaNAve che : ekavAra sAhebajI kAviThA gAma bahAra AMbAnA jhADa nIce mumukSuo sAthe birAjyA hatA. tyAre huM paNa hAjara hato. tyAMthI sAhebajI dizAe padhAryA. tyAre AMbAnI bAjumAM ja eka pATIdAra bhAInuM khetara hatuM. te bhAI tyAMthI bIje gAma jatA hatA, paNa badhAne beThelA joI, potAnA khetaramAMthI phUla toDI lAvI sAhebajInA Asane mUkI pachavADe besI gayA. 1) jyAre sAhebajI padhAryA tyAre sAyalAvALA laherAbhAIe sAhebajIne AMgaLInA IzArAthI batAvI jaNAvyuM ke A bhAIe phUla mUkyAM che. tyAre sAhebajIe te bhAIne jaNAvyuM ke, sahaja kAraNamAM ATalAM badhA phUla na toDIe. vaLI pUchyuM ke tamAruM nAma zAmaLadAsa che ? tamArA pitAnuM nAma rAmadAsa che? tyAre te bhAIe kahyuM : hAjI. 2) sAhebajIe pharI jaNAvyuM ke tamo tamArI dIkarI hIrAnA maMdavADanA khabara jovA jAo cho ? te bhAIe kahyuM : hAjI. tyAre sAhebajIe jaNAvyuM ke kheda rAkhazo nahIM, ghIrajathI jajo; tene AvatIkAle savAre ArAma thaI jaze. A sAMbhaLI vAraMvAra teo namaskAra karavA lAgyA tyAre sAhebajIe hAthanA IzArAthI aTakAvavA jaNAvyuM hatuM. pachI savAre zAmaLadAsa dIkarInA sAsare zihola gayA tyAre ArAma thaI gayo hato. "puSpa pAMkhaDI jyAM dubhAya, jinavaranI tyAM nahIM AjJAya; sarva jIvanuM iccho sukha, mahAvIranI zikSA mukhya." 105
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ame amArI zodha karIe chIe bhakti karatAM koNa bhUkhe marI gayo? ekavAra zrI jhaveracaMda zeThane meDe prAgajIbhAI jeThAbhAIe kRpALudevano bodha sAMbhaLI kahyuM ke bhakti to ghaNIye karavI che paNa peTa bhagavAne ApyuM che te khAvAnuM mAge che, tenuM zuM karavuM? tyAre kRpALudeve kahyuM : "tamArA peTane ame javAba daIe to ?'' ema kahI jhaveracaMdazeThane kRpALudeve jaNAvyuM ke tamo je bhojana karatA ho, te temane be vakhata Apajo ne pANInI maTakI Apajo; apAsarAnA meDA upara besI e bhakti ka2ze. paNa zarata eTalI ke nIce koIno varaghoDo jato hoya athavA bairAM gIta gAtAM jatAM hoya te jovuM nahIM, saMsAranI vAto karavI nahIM; koI bhakti karavA Ave to bhale Ave, paNa bIjI kaMI vAtacIta karavI nahIM ke sAMbhaLavI nahIM. tyAre prAgajIbhAI bolyA : pramANe to amArAthI rahevAya nahIM. eTale kRpALudeve kahyuM ke A jIvane bhakti karavI nathI eTale peTa AgaLa ghare che. paNa bhakti karatAM koNa bhUkhe marI gayo ? jIva Ama chetarAya che. "prabhu bhaktimAM jema bane tema tatpara rahevuM. mokSano e gheruMghara mArga mane lAgyo che.'" zrImad rAjacaMdra (va.pR.335) 106 zrI zaMkarabhAI ajubhAI jaNAve che : eka divasa sAhebajI pharavA mATe padhAryA. temanI sAthe bIjA mumukSubhAIo paNa hatA. sAhebajI nIcI dRSTie ghIra gaMbhIra gatithI cAlatA hatA. keTaleka dUra gayA bAda eka bAI ghAsano bhAro mAthe laIne sAmethI AvatI jaNAI. te bAI ema bolatI hatI ke A vANiyAo roja judA judA ThekANe pharyA kare che. koNa jANe temanuM zuM khovAI gayuM haze ke zodhyA kare che. A pramANe bAInuM bolavuM sAMbhaLI sAhebajIe tene jaNAvyuM ke bahena, ame amArI zodha karIe chIe. "jIva potAne bhUlI gayo che, ane tethI satsukhano tene viyoga che, ema sarva dharma sammata kahyuM che. potAne bhUlI gayArUpa ajJAna, jJAna maLavAthI nAza thAya che, ema niHzaMka mAnavuM." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.262)
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALakone dRSTAMta dvArA upadeza zrI zaMkarabhAI ajubhAI jaNAve che H eka vakhata kAviThAnA nizALiyA kRpALudevanI pAchaLa vagaDAmAM AvyA. tyAre kRpALudeve temane pUchyuM : chokarAo ! tamArA eka hAthamAM chAsano loTo hoya ane bIjA hAthamAM ghIno loTo hoya ane mArge jatAM koIno ghakko vAge to kayo loTo sAcavo ? eka chokarAe kahyuM ghIno loTo. kema, to ke chAsa to koI bharI Ape paNa ghIno loTo koI bharI Ape nahIM. te uparathI kRpALudeve sAra samajAvyo ke ghInA jevo mUlyavAna AtmA che tene sAcavavo ane Apatti Avye chAsa jevA dehane jato karavo. pachI kRpALudeve kahyuM : tame taravAra joI che ? bALako kahe hA. tyAre kRpALudeve kahyuM : te myAnathI judI che tema ta2vA2 jevo AtmA, uparathI myAnanI jema zarIrarUpe dekhAvA chatAM paNa, te myAnathI taravAranI jema judo che ema jANavuM. pharI kRpALudeve pUchyuM : bALako ! tamoe bakarI dIThI che ? hA, rabArIne tyAM che. ThIka tyAre, tamoe pADo joyo che ? hA, bhesa jevo hoya. pachI kRpALudeve jaNAvyuM ke bakarI taLAve pANI pIvA jAya te bicArI kAMThA upara UbhI rahIne pANI pI Ave. jyAre pADo pANI pIdhA vinA Ave. chokarAoe kahyuM ema kema ? tyAre kRpALudeve bodharUpe jaNAvyuM ke pADo taLAvamAM jaI pANIne DoLI nAkhe che. tethI pI zakato nathI. tema keTalAka jIvo jJAnIpuruSa pAse jaI potAnuM DahApaNa DoLe che, tethI pote pAmI zakatA nathI ane bIjAne aMtarAyarUpa thAya che, te pADAnI mAphaka samajavA. ane je jIvo saraLabhAve zravaNa karI bodha pAme te bakarInI mAphaka pANI pInAra samajavA. Ama paramakRpALudeve AtmA sarvamAM sArarUpa che, te dehathI bhinna che, ane jJAnIpuruSa kahe tema potAnuM DahApaNa-svacchaMda mUkI temanI AjJA uThAvavAmAM jIvanuM kalyANa che, te dRSTAMto vaDe bALako samajI zake tema jaNAvyuM hatuM. "dehamAM vicAra karanAra beTho che te dehathI bhinna che ? te sukhI che ke duHkhI ? e saMbhArI le." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.200) 107
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtAjI, rajA Apo to sAghu thavuM che kRpALudeve mAtAjIne kahyuM: "mAtAjI amane tamo rajA Apo to jaMgalamAM jaIne sAdhu thavuM che." mAtAjIe kahyuM, "bhAI, ame tamane rajA kema ApIe ? kAMI sAdhu thaI javAya? bhAI, tuM evuM kema kahe che?" mAtAjInA AMkhamAMthI AMsu paDyAM. pachI kRpALudeve kahyuM ke mA, jIvato jogI.. koI divasa tenuM moDhuM jovA tamane maLaze ne tamArAM bAraNe Avaze. pachI koI rAjAnuM kRpALudeve draSTAMta ApyuM. mAtAjInI AMkhamAMthI AMsunI ghArA vahevA lAgI. pachI kRpALudeve kahyuM ke mA, tamane jema ThIka lAge tema, have huM bolIza nahIM. tamAre duHkha na lagADavuM." (a.pR.57) "ame ghArIe chIe tema sarvasaMgaparityAgAdi thAya to hajAro mANasa mULamArgane pAme, ane hajAro mANasa te sanmArgane ArAdhI sadgatine pAme ema amArAthI thavuM saMbhave che. amArA saMgamAM tyAga karavAne ghaNA jIvane vRtti thAya evo aMgamAM tyAga che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.518) nivRtta sthaLe AtmasAdhanA "zrImad varSamAM keTalAka mahinAo to muMbaI choDI cAlyA jatA ane potAnI peDhIe kahI jatA ke jyAM sudhI pote lakhe nahIM, tyAM sudhI koIe temanI sAthe patravyavahAra paNa calAvavo nahIM. gujarAtanAM vanomAM teo ekAMtavAsa gALatA. ane tyAM rahI ciMtavana ane yogamAM dahADA ane aThavADiyAM vyatIta karatA." (jI.pR.160) Ama vyApArathI anekavAra nivRtti meLavI kAviThA, IDara, khaMbhAta, vaDavA, rALaja, uttarasaMDA, vaso Adi sthaLoe nivAsa karI prabaLa AtmapuruSArthavaDe potAnuM paramAtma svarUpa pragaTa karyuM hatuM. "deha chatAM manuSya pUrNa vItarAga thaI zake evo amAro nizcala anubhava che. kAraNa ke ame paNa nizcaya te ja sthiti pAmavAnA chIe, ema amAro AtmA akhaMDapaNe kahe che; ane ema ja che, jarUra ema ja che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.319) "paramAtmAne dhyAvavAthI paramAtmA thavAya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.188) "azarIrIbhAva A kALane viSe nathI ema atre kahIe, to A kALamAM ame pote nathI, ema kahevA tulya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.354) 108
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 lIlotarI ochI karI bhagavAnane bhaktibhAve ew puSpa caDhAve AAA GAYAK 1) vasonA carAmAM eka rAyaNanA vRkSa nIce paramakRpALudeva pa.pU.prabhuzrIjI Adi munio sahita birAjyAM. tyAM rastethI jatAM eka mALIne svAbhAvika prema AvavAthI puSpo paramakRpALudeva AgaLa mUkyAM. mumukSu mULajIbhAIe paNa tenA bhAva joI eka Ano Apyo. "pachI paramakRpALue te puSpomAMthI eka puSpa laI kahyuM ke je zrAvake sarvathA lIlotarI khAvAno tyAga karyo hoya te bhagavAnane puSpa caDAvI zake nahIM; paNa jeNe lIlotarIno tyAga karyo nathI e potAnA khAvAmAMthI lIlotarI kamI karI bhagavAnane bhaktibhAve puSpa caDAve, ane munine puSpa caDAvavAno sarvathA tyAga hoya che. temaja puSpa caDAvavA muni upadeza paNa ApI zake nahIM, evuM pUrvAcAryo kahI gayA che.'' (jI.pR.219) 109 jina pratimAnuM prabaLa avalaMbana 2) "puSpa saMbaMghI A khulAso karyA pachI pratimAjI saMbaMghI pote jaNAvyuM ke sthAnakavAsInA eka sAdhu ghaNA vidvAna hatA, teo eka vakhata vanamAM vihAra karIne jatA hatA tyAM eka jina derAsara AvyuM; temAM vizrAMti levA praveza karyo to sAme jinapratimA dIThI, tethI tenI vRtti zAMta thaI ane manamAM ullAsa thayo. zAMta evI jina pratimA satya che evuM temanA manamAM thayuM.'' (jI.pR.219) "pratimApratipakSa-saMpradAya jainamAM ja Ubho thayo. dhyAnanuM kArya, svarUpanuM kAraNa evI jinapratimA prati lAkho dRSTivimukha thayA. vItarAgazAstra kalpita arthathI virAdhAyAM, keTalAMka to samULagAM khaMDAyAM. Ama A chaso varasanA aMtarALamAM vItarAgamArgarakSaka bIjA hemacaMdrAcAryanI jarUra hatI." zrImad rAjacaMdra (va.pR.665)
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ munino gharma - svAdhyAya ane dhyAna "eka divase vasonA vanamAM vAva pAse zrImad munio sAthe vAta karatA beThA hatA. zrI caturalAlajI muni tarapha joIne zrImade pUchyuM tame saMyama grahaNa karyo tyArathI Aja sudhImAM zuM karyuM?" zrI caturalAlajIe kahyuM: "savAre cAnuM pAtra bharI lAvIe chIe te pIe chIe; te pachI chIMkaNI vahorI lAvIe chIe, te suMghIe chIe; pachI AhAranA vakhate AhArapANI vahorI lAvIe chIe, te AhArapANI karyA pachI sUI rahIe chIe; sAMje pratikramaNa karIe chIe ane rAtre suI rahIe chIe." zrImada vinodamAM kahyuM : "cA ane chIMkaNI vahorI lAvavI ane AhArapANI karI sUI rahevuM tenuM nAma darzana, jJAna, cAritra?" pachI AtmajAgRti arthe bogha ApI zrI lallujIne bhalAmaNa karatAM kahyuM : "muniono pramAda choDAvI, bhaNavA tathA vAMcavAmAM, svAdhyAya dhyAna karavAmAM kALa vyatIta karAvavo ane tamAre sarvee eka vakhata divasamAM AhAra karavo; cA tathA chIMkaNI vinA kAraNe haMmezAM lAvavI nahIM, tamAre saMskRtano abhyAsa karavo." (jI.pR.222) AjJAnA ArAghanavaDe bhavamukti "pU. caturalAlajI muni vasomAM mALA pheravatA hatA, tyAM paramakRpALudeva AvI caDhyA ane pUchyuM- muni, zuM karo cho?" to kahe, "mALA pheravuM chuM." pharI pUchyuM - "zAnI?" to kahe - "khAuM khAuM thayA kare che tenI." paraMtu te pavitra vAtAvaraNamAM vicAra spharyo te temaNe jaNAvyo ke "he prabhu! AvI vRttimAM mAro deha chUTI jAya to zI vale thAya? kyAM rakhaDuM?" paramakRpALudeve kahyuM - "muni, amArI AjJA uThAvatAM deha chUTI jaze, to game te gatimAMthI tamane tANI lAvIzuM. ame tamArA dehanA svAmI nathI, AtmAnA chIe." (bo.3 pR.452) "jJAnIpuruSanI AjJA che te, bhavamAM javAne ADA pratibaMdha jevI che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.411) "jJAnInI eka AjJA ArAghatAM anekavigha kalyANa che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.669) 110
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMjathI savAra sudhI apUrva bodhavArtA pa.pU.prabhuzrIjI jaNAve che : "eka rAtrie bahAra gAmanA mumukSuo ghaNA AvelA hatA. te sarvane samI sAMjathI UbhA rahevAnI AjJA paramakRpALudeve karI, tethI te badhA hAtha joDI sAmA UbhA rahyA ane akhaMDa AkhI rAta savAra thatAM sudhI apUrvabodha dhArA varasI. savAranA sUryodaya thayA pachI keTalAka mumukSuo upAzrayamAM AvyA, teonI mukhAkRti jotAM koI svargamAMthI uttama devo UtarI AvyA hoya tevI upazamanI chAyA dekhAI. tethI amArA AtmAmAM ghaNo ja pramoda thayo ane AvA apUrvabodhanA prasaMge amane aMtarAya rahevAthI pazcAttApa paNa thayo. aMtarAyanuM kAraNa bAhyavezavyavahAra hatuM." tyAM zrI sukhalAlabhAI chaganabhAI vIramagAmavALAe UbhA UbhA prazna karyo ke he prabhu ! mane nidrA bahu herAna kare che te kema TaLe? paramakRpALudeve boghamAM jaNAvyuM ke mUrchita avasthAmAM A jIva anAdikALathI rakhaDyo che. cauda pUrvadhArI paNa pramAdavaze pAchA paDyA che. 'nidrAdi prakRti, krodhAdi anAdi vairI che te prati kSatriya bhAve vartavuM. tene apamAna devuM; te chatAMye na mAne to tene krura thaI upazamAvavI, te chatAM na mAne to khyAlamAM rAkhI vakhata Avye tene mArI nAkhavI. Ama zUra kSatriyasvabhAve vartavuM; jethI vairIno parAbhava thaI samAdhi sukha thAya.'' A prakAre prakRtio kSaya karavAno bodha sAMjanA cha vAgyAthI savAranA cha vAgyA sudhI cAlyo hato. bodhanI eTalI badhI badhAne asara thaI ke sukhalAlabhAInI to mULamAMthI nidrA UDI gaI. godhAvIvALA vanamALIdAsabhAIe turata ja upAzraye jaIne munione kahevA mAMDyuM ke Aje to puSkarAvartano megha sArI rAta varasyo che. amane haLavA phula karI dIghA - bhAra mAthethI gayo hoya tema lAge che vigere satsaMgano mahimA gAyo hato. "pratyakSa satsaMganI to balihArI che; ane te puNyAnubaMdhI puNyanuM phaLa che.'" -zrImad rAjacaMdra (va.pR.190) "nidrA atyaMta lezo nahIM.'" -zrImad rAjacaMdra (va.pR.12) 111
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmahitanA sAghana athavA AjJAbhaktinuM mAhAbhyA zrI lallujI svAmI (prabhuzrIjIne) zrImade jaNAvyuM : "je koI mumukSabhAIo temaja baheno tamArI pAse AtmArtha sAghana mAge tene A pramANe AtmahitanA sAdhana batAvavAM : (1) sAta vyasananA tyAgano niyama karAvavo. (2) lIlotarIno tyAga karAvavo. (3) kaMdamULano tyAga karAvavo. (4) abhakSya padArthono tyAga karAvavo. (5) rAtribhojanano tyAga karAvavo. (6) pAMca mALA pheravavAno niyama karAvavo. (7) smaraNa batAvavuM. (8) kSamApanAno pATha ane vIsa doharAnuM paThanamanana nitya karavA jaNAvavuM. (9) satsamAgama ane sAstranuM sevana karavA jaNAvavuM. (jI.pR.224) "vIza doharA ke jemAM prathama vAkya "he prabhu! he prabhu!zuM kahyuM?dInAnAtha dayALa' che, te doharA tamane smaraNamAM haze, te doharAnI vizeSa anuprekSA thAya tema karazo to vizeSa guNAvRttino hetu che. bIjA ATha troTaka chaMda te sAthe anuprekSA karavA yogya che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.434) "sahajAtmasvarUpa" e mahA camatkArika maMtra che. saMbhAratAM, yAda karatAM, bolatAM, vRtti temAM vALatAM koTi karma khape che, zubha bhAva thAya che, zubha gati ane mokSanuM kAraNa thAya che. maraNa samaye cittavRtti maMtrasmaraNamAM ke te sAMbhaLavAmAM joDAya to gati sArI thaI jAya. ane janmamaraNathI mukta thavAnuM te samartha kAraNa thAya che." (u.pR.351) "bhaktinA "vIsa duhA" "yamaniyama" "bahu puNya kerA puMjathI" "kSamApanAno pATha," vagere roja bhakti karavAmAM Ave tethI koTi karma khapI thaze. sArI gati thaze. ekalo Avyo che, ekalo jaze. bhakti karI haze te gharma sAthe jaze. AtmAne sukha pamADavuM hoya to paiso Tako kAMI sAthe Avaze nahIM. eka bhajanabhakti karI haze te sAthe Avaze. ghaNA bhava chUTI jaze. mATe A kartavya che. tethI manuSyabhava saphaLa thaze." (u.pR.380) sarva zAstrano sAra, tattvono sAra zodhIne kahI dIgho che. bahu durlabha, A kALamAM kAma kADhI nAkhe tevuM kRpALudeve ApyuM che. vizvAsa hoya to kahuM. "vIsa duhA" bhaktinA che te maMtra samAna che. so vakhata, hajAra vakhata bolAya to paNa ochuM che. lAbhanA DhagalA che. kSamApanAno pATha", "cha pada'no patra, yamaniyama" "Atmasiddhi' ATalAM sAghana apUrva che, camatkArika che!roja bhaNavAM jarUranAM che. jIvatAM sudhI ATalI bhakti roja karavI ja. 'darajIno dIkaro jIve tyAM sudhI sIve." e to khoTI vAta che; paNa tame jIvatAM sudhI ATaluM to karajo ja. tethI samAdhimaraNa thaze, samakitano cAMllo thaze. vaghAre zuM kahyuM?" (u.pR.388) pa.u.5.5. prabhuzrIjIe aMta vakhate jaNAvela ke koI gharmano icchaka hoya to tene A traNa pATha nityaniyamarUpe karavA jaNAvaje. "he prabhu, he prabhu, zuM kahyuM? dInAnAtha dayALa" e vIsa doharArUpa bhaktirahasya ane "yama niyama saMyama Apa kIyo" tathA "kSamApanA"no pATha paramakRpALudevanA citrapaTa pratye vinaya namaskAra karI "he bhagavAna, ApanI AjJAthI saMte kahelI A traNa pAThanI nityaniyama viSenI AjJA pramANe roja huM bhakti karIza." evI bhAvanA karazojI...AmAM ghaNI vAta samAya che. alpa paNa jJAnInI AjJA mokSamArge caDhAve chejI. jJAnI ane jJAnInI AjJAe vartatAM jIvo mokSamArgamAM gaNAya chejI." (bo.3 pR.150), "smaraNamaMtra atyaMta Atmahita karanAra che. eka sekaMDano paNa sadupayoga karavAnuM te sAghana che. paramakRpALudeve jANyo che tevo AtmA te maMtramAM temaNe jaNAvyo che." (bo.3 pR.994) "sahajAtmasvarUpa paramaguru" che, te AtmA che. coMTe to kAma thaI jAya. AjJAthI thAya to mokSanuM kAraNa che. AjJA vagara kare to puNya baMdhAya, paNa mokSanuM kAraNa na thAya. "sahajAtmasvarUpa paramaguru" emAM pAMca parameSThI AvI jAya che. hAlatAM, cAlatAM, kAma karatAM maMtrano jApa karyA karavo." (bo.1 pR.121) "mumukSu-sahajAnmasvarUpa eTale zuM? pUjyazrI-AtmasvarUpa jevuM che tevuM. potAnA svabhAvamAM rahevuM athavA karmamalarahita je svarUpa te sahajAtmasvarUpa." (bo.1 pR.262) nitya niyama prANanI peThe sAcavavA yogya che ja." (bo.3 pR.328) 112
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhujIne paramakRpALudeve jaNAvyuM - ke je koi mumukSu bhAizetemaja baheto tamArI pAse thAbhArtha sAdhanA bhAge tene A pramANe ArmAhatanAM sAdhana batAvavAM. kSaNa-maMtra | batAvavo. vIsa doharA,yarmAnaTomAM, kSamApanAno pATha thAda nitya paThanamanana karavA jaNAvavuM. jugAra sAta vyasanano tyAga karAvavo. parastrAgamana mAtra zikAra dArU corI vezyAgamane sAta abhakSyano tyAga karAvavo. vakanA TeTA mANe pIpAnA TeTA madha pIpaLAnAhya. umaNako aMjIra satsamAgama. ena saMsthAnuM saMvana karavA jaNAvavuM. pAMca, mALA pheravavAnA nithama kavavA. 7 kaMdamULano tyAga karavo. | 8 tribhojanano tyAga karavo. 9 lIlotarIno tyAga karAvavo.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta vyasana sevavAnuM phaLa "sAta vyasanamAM je sAta vastuno tyAga kahyo che te dareka vastu vAparavAthI vyasana, Teva baMdhAI jAya che, mana tyAMnuM tyAM ja rahe che. dharmamAM vighna pADe che. A loka paraloka bannemAM hAnikAraka che ane dharmano nAza karanAra che. mATe tene dUrathI tyAgavAnI vRtti rAkhavI.' (u.pR.128) jugAra kuLa 2. mAMsa H- "huM mArA leza vyasana khAtara ke lAbha khAtara evA asaMkhyAtA jIvone bedhaDaka haNuM chuM e mane keTaluM badhuM anaMta duHkhanuM kAraNa thaI paDaze ?'' (va.pR.78) "ApaNA dehanI ApaNane priyatA che; tema je jIvanuM te mAMsa haze teno paNa jIva tene vahAlo haze.'' (va.pR.80) "niraMtara jaMtu jyAM Upaje, prANI haNI jana lAvejI, jotAM, aDatAM caDhe cItarI, koNa mAMsa mukha cAvejI ?'' (prajJAvabodha rR.215) dArU phaLa 4. corI :- corI karIne turata paisA Ave te sAru lAge che. paNa jenuM pariNAma kharAba Ave te duHkhadAyaka che, ema samajI koI ne pUchyA sivAya zAka jevI vastu paNa na levI. lAkha rUpiyAnI kiMmatI cIja rastAmAM paDI hoya paNa levI nahIM.'' (bo.1 pR.9) '"ekavAra ThaganAro jIva paNa vAraMvAra ThagAzejI, dAna samAna sahasraguNuM phaLa corInuM ya cakhAzejI.'' (prajJAvabodha pR.215) 1. jugAra :- 'jugAra rame te narake jAya; A vAta bahu dhyAnamAM levA jevI che...tene dhikkAra, dhikkAra, dhikkAra che !' (u.pR.110) 'jugAra--lobha mahA kharAba che. jo te chUTe to ghaNo ja lAbha thAya ema che. ekadama paisAdAra thaI javAnI kAmanAe karI saTTA, loTarI vagere karavAM nahIM.'' (boya 5.9) 114 "jugAra, kusaMgatinuM kAraNa, sarva vyasanamAM paheluMjI, duHkha apakIrti, pApamULa e, kare sadA mana meluMjI.'' (prajJAvabodha rR.215) mAsa kuLa 3. dArU : "dArUDiyo mAtAne kAntA gaNI, kuceSTA karatojI; zerImAM mukha phADI sUve, zvAna-mUtra paNa pItojI. dharma, artha ne kAma gumAve A bhavamAM paNa dArUjI, parabhavamAM bahu duHkho deze; kAma kare zuM sArujI ?'' (prajJAvabodha rR.215) zrI phaLa "paramakRpALudeve jaNAvelo je mArga tene vighna karanAra sAta vyasana che.'' (3 pR.769) dharmano pAyo nIti che, tethI ja sAta vyasanano tyAga, maMtra letAM pahelAM levAno hoya che.'" (bo.3 pR.669)
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta vyasana ane sAta abhakSyanA sevananuM phaLa "AjJA ArAghana yogya thavA mATe sadAcaraNa sevavAnI jarUra che. te na hoya to badhuM nakAmA jevuM che. mATe prathama sAta vyasananA tyAganI jarUra che tathA pAMca abhakSya phaLa ane madha mAkhaNa tyAgavA yogya che." (bo.1 pR.9) vezyAgamana kuLa 5. vezyAgamana :"mAMsa madirAthI gaMdhAtI, narakabhUmi sama vezyAjI; ghana kAje nIca saMga kare che, khoTI nizadina lezyAjI. malina vastra ghovAnI zIlA, zvAna hADakAM cAvejI, tevI vezyA-saMgati gaMdI, bhulabhulAmaNI lAvejI." (prajJAvabogha pR.215) A vyasanothI banne loka bagaDe che. mATe temanuM sevana karavuM nahIM. lokamAM paNa te niMdya che mATe teno tyAga karavo." zikAra kuLa 6. zikAra - "koI paNa jIvane IrAdApUrvaka mAravo nahIM. ghaNA mANasone evI Teva hoya che ke mAkaDa, macchara, cAMcaDa vagerene IrAdApUrvaka mArI nAkhe che, paNa tema karavuM nahIM." (bo.1 pR.9) "eka vAra haNe je jIva tuM, vera gharI te marazejI, parabhavamAM bahu vAra mAraze; vera vaghArI pharazejI." (prajJAvabogha pR.215) paraspraMgamanA kuLa, 7. parastrIgamana :"dhi! parAkrama, dhik guNa, buddhi, sattA, vaga, saMpattijI, vRthA jIvana, jo svapna paNa che, para-strI-ghana-AsaktijI. ciMtA, vyAkuLatA, durbuddhi, roga, duHkha vagha ApejI, narake bALe loha-pUtaLI, paranArI-rati pAmejI. (prajJAvabogha pR.216) "jyAM sudhI mRSA ane parastrIno tyAga karavAmAM sAta abhakSya :- "A sAta vyasana ane 1) vaDanA TeTA. ra) Ave nahIM tyAM sudhI sarve kriyA niSphaLa che." (va.pR.777) pIMpaLanA TeTA, 3) pIpaLAnA TeTA. 4) umaraDAM, 5) aMjIra, 6) magha, 7) mAkhaNa- A sAta abhakSya - A sapuruSanI paramakRpALunI sAkSIe jiMdagIparyata tajavA yogya pa.u.pa.pU. prabhuzrIjIe dareka mumukSu jIvane jaNAvela che." (bo.3 pR.329) sAta vyasana ane pAMca udaMbara phaLa tathA madha, mAkhaNa e sAta abhakSya, tenA tyAgamAM pAMca aNuvrata AvI jAya che. vicAra kare to samajAya evuM che. (bo. 1 pR.272) "maghamAM bahu doSa che. sAta gAma bALI nAkhe ane jeTaluM pApa lAge tethI vadhAre pApa eka maghanuM TIpuM cAkhavAthI lAge che'." (bo.3 pR.711) sAtAbha ku 115
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ avadhUtayogI zrImad rAjacaMdra 1) saMvat 1954mAM zrImad uttarasaMDAmAM avadhUta yogamudrAmAM rahetA hatA. tyAre sevAmAM mAtra motIlAla bhAvasArane ja rahevAnI AjJA hatI. rAtre hIMcakA upara motIlAle gAdaluM pAtharyuM. temane laI levA zrImade jaNAvyuM chatAM motIlAlanA AgrahathI te rahevA dIdhuM. paNa rAtre tapAsa karatAM te gAdaluM hIMcakA pAse nIce ja paDeluM hatuM. maccharo karaDatA hatA. zrImad gAthAonI dhUnamAM sUtA hatA. pharI ghotiyuM oDhADI motIlAla aMdara jaI sUI gayA. 2) rAtre pharIvAra tapAsa karatAM zrImad gAthAonI dhUnamAM beThA hatA ane ghotiyuM nIce paDeluM hatuM. pharIthI ghotiyuM oDhADI motIlAle kahyuM ke maccharo ghaNA che paNa teozrIe kAMI lakSa ApyuM nahotuM. Ama zarIranI darakAra karyA vinA gharmadhyAnamAM rAte paNa zrImad lIna rahetA. "ame dehaghArI chIe ke kema te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe." zrImad rAjacaMdra (va.pR.290), "sapuruSa e ja ke nizadina jene AtmAno upayoga che; zAstramAM nathI ane sAMbhaLyAmAM nathI, chatAM anubhavamAM Ave tevuM jenuM kathana che; aMtaraMga spRhA nathI evI jenI gupta AcaraNA che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.195) 116
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ avadhUta yogamudrA uttarasaMDAnA vagaDAmAM zrImadbho paheraveza eka ghotiyuM mAtra hatuM. ghotiyAnA beya cheDA khabhA upara teo nAkhI detA. Ama avadhUta yoga mudrAmAM zrImade eka mAsa tyAM rokANa karyuM hatuM. ekavAra taLAvanA kinAre thaIne pharavA jatAM zrImade motIlAlane jaNAvyuM ke gaIkAle A jagyA para sarpa hato. bIje divase pharavA jatAM motIlAla pAchaLa cAlatA hatA tyAre zrImade jaNAvyuM ke, motIlAla, cAlyA Avo. te sAMbhaLI gaIkAle thayelI sarpanI vAta smRtimAM AvavAthI turata temaNe AgaLa cAlavA mAMDyuM. thoDe dUra jatAM zrImade jaNAvyuM ke motIlAla, rokAo; pelA sarpane javA do. jethI turata te thaMbhI gayA. rAtrino samaya hato, sarvatra jhADI hatI, vacce pagadaMDIno rasto hato. temAM prathama te sarpa temanI draSTie paDyo nahoto paNa zrImadgA jaNAvyA bAda ghArIne jotAM te sarpa temanI draSTimAM Avyo hato. "he mumukSu! eka AtmAne jANatAM samasta lokAlokane jANIza, ane sarva jANavAnuM phaLa paNa eka AtmaprApti che." -zrImad rAjacaMdra (va.pU.482) 117
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMgalamAM ekAMta nivAsa saMvat 1954mAM paramakRpALudeva uttarasaMDA vanakSetra upara batAvela makAnamAM eka mAsa sthiratA karI hatI. temanI sevAmAM naDiyAdanA motIlAla bhAvasAra hatA. "A vanakSetre zrImad be rUpiyA bhAra loTanI roTalI tathA thoDuM dUdha AkhA divasamAM vAparatA. bIjI vakhata dUdha paNa letA nahIM...eka vakhata zrImade khayuM ke A zarIra amArI sAthe kajiyo kare che; paNa ame pAra paDavA detA nathI.'' (jI.pR.29) "alpa AhAra, alpa vihAra, alpa nidrA, niyamita vAcA, niyamita kAyA ane anukULa sthAna e manane vaza karavAnAM uttama sAdhano che. zrImad rAjacaMDa (5.4.164) eka divasa motIlAle potAnI patnIne sUcanA ApelI ke mela Trena gayA bAda tame jamavAnuM laIne baMgalA tarapha Avajo ane traNa cAra khetara dUra besajo. tyAMthI huM AvIne laI jaIza. paraMtu te baMgalA pAse AvI pahoMcyA, tethI motIlAle te bAIne bahu Thapako Apyo; kAraNa ke zrImane te vAta jaNAvavAnI jarUra nahotI. "ayogya Thapako ApuM nahIM.'" -zrImad rAjacaMdra (va.pR.145) 118
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAIno AThame bhave mokSa darzana samaye upadeza te bAI darzana karavA mATe AvyA tyAre zrImade pramAda tajavA upadeza dIdho. pramAdathI jAgRta thAo; kema puruSArtharahita Ama maMdapaNe varto cho? Avo joga maLavo mahAvikaTa che. mahApuNya karIne Avo joga maLyo che to vyartha kAM gumAvo cho? jAgRta thAo, jAgRta thAo. amAruM game te prakAre kahevuM thAya che te mAtra jAgRta thavA mATe ja kahevuM thAya che.' (jI.pR.228) ThapakAnI ''vAta zrImadnA jANavAmAM AvI gaI, eTale motIlAlane kahyuM : "zA mATe tame khIjyA ? tame ghaNIpaNuM bajAvo cho ? nahIM nahIM, ema nahIM thavuM joIe. UlaTo tamAre te bAIno upakAra mAnavo joIe. e bAI to AThame bhave mokSapada pAmavAnAM che. te bAIne ahIM AvavA do. motIlAle turata jaIne bAIne kahyuM : "tamAre darzana karavAnI icchA hoya to Avo. tamane AvavAnI AjJA ApI che.'' (jI.pR.228) pramAdane lIdhe AtmA maLeluM svarUpa bhUlI jAya che.'" zrImad rAjacaMdra (va.pR.164) "samaya mAtra paNa pramAda ka2vAnI tIrthaMka2 devanI AjJA nathI. -zrImad rAjacaMdra (va.pR.348) "pramattabhAve (pramAde) A jIvanuM bhUMDuM ka2vAmAM kAMI nyUnatA rAkhI nathI.'' -zrImad rAjacaMdra (va.pR.655) "jIvane pramAdamAM anAdithI rati che, paNa temAM rati ka2vA yogya kAMI dekhAtuM nathI.'" zrImad rAjacaMdra (va.pR.613) 119
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tIrthakarano aMtara Azaya "baMgha, mokSanI yathArtha vyavasthA je darzanane viSe yathArthapaNe kahevAmAM AvI che, te darzana nikaTa muktapaNAnuM kAraNa che; ane e yathArtha vyavasthA kahevAne jogya jo koI ame vizeSapaNe mAnatA hoIe to te zrI tIrthaMkaradeva che. ane e je zrI tIrthaMkaradevano aMtara Azaya te prAya mukhyapaNe atyAre koIne viSe A kSetre hoya to te ame hoIzuM ema amane draDha karIne bhAse che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.314) zrImadu, bhagavAna mahAvIranA aMtima ziSya uttarasaMDAmAM sevAmAM rahela zrI motIlAla bhAvasArane zrImadjIe kahyuM ke "tame pramAdamAM zuM paDyA rahyA cho? vartamAnamAM mArga evo kAMTAthI bharyo che ke te kAMTA khaseDatAM amane je zrama veThavo paDyo che te amAro AtmA jANe che. jo vartamAnamAM jJAnI hota to ame temanI pUThe pUThe cAlyA jAta, paNa tamane pratyakSa jJAnIno yoga che chatAM evA yogathI jAgRta thatA nathI. pramAda dUra karo, jAgRta thAo. ame jyAre vIra prabhunA chellA ziSya hatA, te vakhatamAM laghuzaMkA jeTalo pramAda karavAthI amAre ATalA bhava karavA paDyA. paNa jIvone atyaMta pramAda chatAM bilakula kALajI nathI. jIvone pratyakSa jJAnI puruSonuM oLakhANa thavuM ghaNuM ja durlabha che." (jI.pR.227) vasomAM munione paNa jAgRti ApatAM zrImade kahyuM : "he munio! atyAre jJAnI puruSanA pratyakSa samAgamamAM tame pramAda karo cho, paNa jJAnI puruSa nahIM hoya tyAre pazcAttApa pAmazo. pAMcaso, pAMcaso gAu paryaTana karavA chatAM jJAnIno samAgama thaze nahIM." (jI.pR.224) samavasaraNa-samavasaraNamAM birAjamAna bhagavAna mahAvIra ane temanA ziSyo, temAnAM eka ziSya paramakRpALudeva. 120
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ @ ne EMCELL DER SWA -
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadbhunI adbhuta AtmadazA evuM pote potAnI nagnabhAvI, aliMgI, niHsaMga dazA varNavatA hatA.'' (jI.pR.231) zrI devakaraNajI mahArAja jaNAve che : kheDAmAM paramakRpALudeva baMgalAnA trIjA mALe birAjyA hatA ane svayaM potAnI ad bhuta dazA varNavatA hatA. te joI eka bhIMtanA paDade rahI huM te sAMbhaLato hato. te nIce pramANe uccAraNa karatA hatA. "aDatAlIsanI sAlamAM (saM.1948) rALaja birAjyA hatA te mahAtmA zAMta ane zItaLa hatA. hAla sAlamAM vaso kSetre vartatA mahAtmA parama adbhuta yogIMdra parama samAdhimAM rahetA hatA. ane A vanakSetre vartatA paramAtmA paNa adbhuta yogIMdra parama zAMta birAje che. 122 "jJAnIpuruSone samaye samaye anaMtA saMyamapariNAma vardhamAna thAya che, ema sarvajJe kahyuM che te satya che." zrImad rAjacaMdra (va.pR.799) mukhamudrAnuM pAMca kalAka avalokana "kheDAnA te ja baMgalAmAM eka divase cAre munio zrImad pAse gayA tyAre zrImade kahyuM : "Aje amAre tamArI sAthe bolavuM nathI.' paraMtu munio agiyAra vAgyAthI cAra vAgyA sudhI zrImadnI mudrA para dRSTi rAkhI besI rahyA. chevaTe zrImad bolyA : "Aje amAre bolavuM nahotuM, paNa kahIe chIe ke tame zuM karo cho ?'' munioe kahyuM : ame ApanI mukhamudrAne joyA karIe chIe.'" zrImade kahyuM : "Aje aMtaramAM UMDu bI vAvIe chIe. pachI tamAro jevo kSayopazama haze te pramANe lAbha thaze." ema kahI adbhuta bodhadAna dIdhuM. .. pachI zrImade kahyuM : 'A bodhane tame badhA nivRttikSetre ekaThA thaIne bahu vicArazo to ghaNo lAbha thaze.' (jI.pR.232) "satpuruSonI mukhAkRtinuM hRdayathI avalokana karavuM." zrImad rAjacaMdra (va.pR.250) "satpuruSo kahetA nathI, karatA nathI, chatAM tenI satpuruSatA nirvikAra mukhamudrAmAM rahI che.'" zrImad rAjacaMdra (va.pR.159) "ghaNuM karIne prayojana vinA bolavuM ja nahIM tenuM nAma munipaNuM...sADAbAra varSa lagabhaga maunapaNuM ghAraNa karanAra bhagavAna vIraprabhue AvA utkRSTa vicAre karI AtmAmAMthI pheravI pheravIne mohanIyakarmano saMbaMdha kADhI nAMkhI kevaLajJAnadarzana pragaTa karyuM hatuM." zrImad rAjacaMdra (va.pR.676)
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ muni tame AtmA jozo paramakRpALudeva amadAvAdamAM rAjaparanA derAsare javAnA hovAthI munione paNa tyAM bolAvyAM. derAsaramAM chaThThI padmaprabha prabhujInuM stavana pote gAyuM. 'padmaprabha jina tuja muja AMtaruM re..." ane stuti namaskAra karI UbhA thaI pachI bhoMyarAmAM gayA. bhoMyarAmAM mULanAyakejI pArzvanAtha prabhunI bAjumAM je bhavya ghavala pratimAjI che, tenI samIpa jaI paramakRpALudeva ociMtA bolI UThyA ke-"devakaraNajI, jAo! juo AtmA! tyAre zrI laghurAja svAmI kahe huM bhoLo te bolI UThyo "kyAM che bApajI? pachI mArI sAmuM ja joI rahyA ane boghamAM jaNAvyuM ke muni! tame jozo." "AtmA svAnubhavagocara che, te cakSuthI dekhAto nathI, iMdriyathI rahita evuM je jJAna te jANe che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.713) | | 123
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad ane IDaranA mahArAjAnI mulAkAta saMvat 1955mAM IDaranA marahUma mahArAjA sAhebe zrImadbha eka - be vakhata mulAkAta lIdhela. te vakhate mahArAjAe zrImad pUchyuM ke lokomAM kahevata che ke "rAjezrI te narakezrI' teno artha zuM? zrImade javAbamAM kahyuM ke rAjapadavI prApta thavI te pUrvanA puNya ane tapobaLanuM phaLa che. puNyanA be prakAra che. puNyAnubaMghI puNya ane pApAnubaMdhI puNya, puNyAnubaMdhI puNyavALA jIvo rAjapadavI pAmI rAjasattAno upayoga jIvonA hita mATe karI puNya upArji uccagatine sAthe che. jyAre pApAnubaMdhI puNyavALA jIvo rAjasattAno dUraupayoga karI ezaArAmI banI, aghama kAmo karI, prajA para julmI kara nAkhI pApa karmo upArjana kare che. te jIvo narakagatine pAme che. mATe "rAjezrI te narakezrI' e kahevata jagatamAM pracalita che. "eo (sapuruSo) paMcamakALanuM svarUpa mukhya A bhAvamAM kahe che? kharA kSatriyo vinA bhUmi zokagrasta thaze,nirmAlya rAjavaMzIo vezyAnA vikAsamAM moha pAmaze; gharma, karma ane kharI rAjanIti bhUlI jaze; anyAyane janma Apaze, jema lUTAze tema prajAne lUMTaze. pote pApiSTha AcaraNo sevI prajA AgaLa te paLAvatA jaze." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.117) "paMcamakALanuM AvuM svarUpa jANIne vivekI puruSo tattvane grahaNa karaze; kALAnusAra gharmatattvazraddhA pAmIne uccagati sAthI pariNAme mokSa sAghaze. nigraMthapravacana, nigraMthaguru I. gharmatattva pAmavAnAM sAghano che. enI ArAghanAthI karmanI virAdhanA che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.118) 124
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIraprabhunA aMtima ziSyano A kALamAM janma IDaranA mahArAjA kahe : A IDara pradeza saMbaMghI ApanA zA vicAro che? zrImad kahe, tamAro IDariyo gaDha, te uparanA jaina derAsaro, rUkhI rANInuM mALiyuM, raNamalanI cokI, mahAtmAonI guphAo ane auSadhiya vanaspati joI, A dezanA vasanArAonI saMpUrNa vijayI sthiti jaNAya che. tathA temanI Arthika, naitika ane AdhyAtmika unnatino te purAvo Ape che. vaLI zrImad kahe-jainamAM covIsa tIrthaMkaro thayA che. temAMnA covIsamA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranuM nAma Ape sAMbhaLyuM haze. jinazAsanane pUrNa prakAzamAM lAvanAra A chellA tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmI ane teonA ziSya gautamAdi gaNadharo A IDaranA pahADomAM vicarelAno amane bhAsa thAya che. teonA ziSyo nirvANane pAmyA; temAMno eka ziSya pAchaLa rahI gayelo jeno janma A kALamAM thayelo che. tenAthI ghaNA jIvonuM kalyANa thavAno saMbhava che. A saMketa potA viSeno che, kemake pote anyatra svayaM jaNAvela che ke ame bhagavAna mahAvIranA chellA ziSya hatA. "mahAvIre je jJAnathI A jagatane joyuM che te jJAna sarva AtmAmAM che, paNa AvirbhAva karavuM joIe." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.158) bahu chakI jAo topaNa mahAvIranI AjJA toDazo nahIM. game tevI zaMkA thAya topaNa mArI vatI vIrane niHzaMka gaNajo." zrImad rAjacaMdra (va.pR.158) 125
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMbAtaLe zrImadbhI rAha jotA sAta munio munizrI devakaraNajI munizrI lakSmIcaMdajI munizrI calAlajI - munizrI. laghuzaja svAmI munizrI mohanalAlajI munizrI. narasiMdu2kha munizrI vailazIkha IDaramAM nakkI karelA AmravRkSa nIce zrI lallujIsvAmI Adi sAte munione AvavA paramakRpALudeve AjJA karela, te pramANe baghA munio tyAM AvI pahoMcI paramakRpALudevanI rAha jotA beThA hatA. paramakRpALudeva paNa tyAM AvI rahyA che. te AMbA nIce munione parama sadguruno samAgama thato hovAthI jANe trilokanA sArarUpa kalpavRkSa samAna te AMbo thaI paDyo hato. "aciMtya jenuM mAhAbhya che evuM satsaMgarUpI kalpavRkSa prApta thaye jIva daridra rahe ema bane to A jagatane viSe te agiyAramuM Azcarya ja che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.652) "satsaMga e sarva sukhanuM mULa che; "satsaMga maLyo ke tenA prabhAva vaDe vAMchita siddhi thaI ja paDI che. game tevA pavitra thavAne mATe satsaMga zreSTha sAdhana che; satsaMganI eka ghaDI je lAbha de che te kusaMganA eka koTyAvadhi varSa paNa lAbha na daI zakatAM aghogatimaya mahA pApo karAve che, temaja AtmAne malina kare che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.75) 126
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddha zilA paramakRpALudeva IDaramAM sAte munionI sAthe ghaMTIyA pahADa upara caDhI tyAM AvelI eka vizALa zilA para birAjyA. sAte munio paNa temano vinaya karI nIce beThA. te vakhate zrImad bolyA ke ahIM najIkamAM eka vAgha rahe che paNa tame nirbhaya rahejo. potAne saMbodhIne zrImade jaNAvyuM ke juo, A siddha zilA ane A beThA te siddha. ahIM ame siddhanuM sukha anubhavyuM che mATe A jagyAnuM vismaraNa karazo nahIM. tame badhA padmAsana vALI besI jAo ane jinamudrAvat banI dravya saMgrahanI gAthAono artha upayogamAM lo. zrImade Akho dravyasaMgraha graMtha artha sAthe samajAvyo. AjJApUrvaka ekAgra citte acaLapaNe besIne sAte munioe te sAMbhaLyo. munizrI devakaraNajI to A samAgamanI khumArImAM AvI jaI ullAsapUrvaka bolI UThyA ke "atyAra sudhImAM je je samAgama paramaguruno thayo, temAM A samAgama sarvoparI thayo. devAlaya upara kaLaza caDhAve tema A prasaMga parama kalyANakArI ane sarvoparI samajAya che." "mA mujjhaha mA rajjaha mA dussaha iTThaNiTThaatthesu / thinicchada na vitte vivittajJANaMsiddhi !" -dravyasaMgraha gAthA 49 "jo tame sthiratA icchatA ho to priya athavA apriya vastumAM moha na karo, rAga na karo, dveSa na karo." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.630) 127
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sApa athavA vAghano meLApa thAya to Daro ke kema? zrI raNachoDabhAI ghArazIbhAI jaNAve che : gharmapuramAM DAghuo mATenA banAvela Azraya sthAne kRpALudeva sAthe vakhatovakhata javAnuM banatuM ane rAtre moDethI ghera AvatA. tyAMthI koI koI vakhate kRpALudeva ekalA thoDe dUra dhyAnArthe jhADImAM jatA ane AvIne ekavAra evo savAla karyo ke sarpa athavA vAghano meLApa thAya to Daro ke kema? javAbamAM meM kahyuMH ApanI samIpe DarIe to nahIM paNa pratyakSa tevI kAMI parIkSA thayA vinA zuM kahI zakAya." "ekAkI vicarato vaLI smazAnamAM, vaLI parvatamAM vAgha siMha saMyoga jo; aDola Asana, ne manamAM nahIM kSobhatA, parama mitrano jANe pAmyA yoga jo." apUrva 11 zrImad rAjacaMdra (va.pR.565) "saM. 1956mAM gharmapuranA jaMgalomAM paNa zrImad thoDo kALa rahyA hatA." (jI.pR.251) "sarpa karaDe ne bhaya na thAya tyAre samajavuM ke, AtmajJAna pragaTyuM che. AtmA ajara, amara che. "huM maravAno nathI; to maraNano bhaya zo? jene dehanI mUcha gaI tene AtmajJAna thayuM kahevAya." -zrImad rAjacaMdra (va.pU.715) paramakRpALudevanA yogabaLe devI rakSaNa zrI raNachoDabhAI ghArazIbhAI jaNAve che : kRpALudevanI kAruNyavRttino eka dAkhalo noMghapAtra che. teo jyAre gharamapuranA pahADI pradezamAM amArI sAthe rahyA hatA te arasAmAM amArA rAjakartAnA mulakamAM polITIkala ejanTa sAhebano mukAma thayo. te sAhebanA sanmAna arthe zikAranI goThavaNa karavAmAM AvI. paNa jAnavaronA subhAgye jyAM kRpALudevanA yogabaLe dayAno atyaMta nirmaLa jharo vaheto hoya tyAM daivI rakSaNa maLyA vinA kema rahe? jyAM sudhI paramakRpALudevanI sthiratA e mulakamAM rahI tyAM sudhI zikAra maLI zakyo nahIM. paramakRpALudeva gayA pachI zikAra maLyAnA samAcAra sAMbhaLyA hatA." "eka sUkSmamAM sUkSma jaMtune haNavAmAM paNa mahApApa che. jevo mane mAro AtmA priya che tevo tene paNa teno AtmA priya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.78) 128
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavanA sii jevI bhAvanA tevI siddhi bagIcAmAM AkarSaNa pAme to tyAM janme upara jaNAvela bagIcAmAM eka keLane navA pallava Avela. te pavananI laherathI pharapharI rahelA joI meM kRpALudevanuM dhyAna te tarapha kheMcyuM. tyAre teozrIe jaNAvyuM ke mana temAM bahu AkarSAze to tyAM UpajavuM thaze. meM kahyuM-manuSya jIva tyAM Upaje e bane kharuM? tenA javAbamAM marUdevI mAtAno jIva keLanA jhADamAMthI manuSyapaNuM dhAraNa karyAnuM jaina AgamomAM kahyuM che te jaNAvyuM hatuM. "guru pAse roja jaI ekeMdriyAdika jIvonA saMbaMdhamAM aneka prakAranI zaMkAo ane kalpanAo karI pUchyA kare; roja jAya ane e ne e ja pUche, paNa eNe ghAryuM che zuM? ekeMdriyamAM javuM ghAryuM che ke zuM?" - zrImad rAjacaMdra (va.pR.694) 129 zrI raNachoDabhAI dhArazIbhAI jaNAve che : kRpALudevanA dharamapura nivAsa daramiyAna smazAnamAM DAghuone besavA mATenuM eka Azraya sthAna amArA taraphathI banAvavAmAM AvatuM hatuM. tyAM nAno sarakho bagIco paNa banAvavAmAM Avato hato. te bagIcAmAM nadInA ekaThA karelA judA judA raMganA paththaro goThavI kAMI lekha cItaravo e bAbata paramakRpALudevane vinaMtI karI pUchavAmAM AvyuM tyAre teoe 'bhAvanAsiddhi' eka lakhavA sUcana karyuM. te pramANe lekha citaryo hato. teno bhAva ema samajAya che ke saMsAramAM sukhaduHkhanA hara koI samaye A mudrAlekhanuM smaraNa darekane bahu upayogI thaI paDaze ke jevI bhAvanA jIvanamAM karI haze tevI ja aMte siddhi prApta thaze. "A yauvana te mAruM nathI, ane A bhUmi te mArI nathI, mAtra e moha ajJAnapaNAno che. siddhagati sAdhavA mATe he jIva! anyatvano bodha denArI evI te anyatvabhAvanAno vicAra kara! vicAra kara!" -zrImad rAjacaMdra (va.pR.44)
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ naroDAnI bhAgoLe munionI rAha jotA zrImad "amadAvAdathI mumukSu bhAIo paNa naroDe AvyA hatA. bAra vAge zrI lallujI Adi munione nivRtti sthaLe jaMgalamAM paghAravA zrImadbhue samAcAra mokalyA hovAthI munio upAzrayathI bhAgoLe pahoMcyA teTalAmAM zrImadbhu Adi paNa tyAM rAha jotA UbhA hatA.'' (u.pR.234) unALAnA tApamAM gajagatithI cAlatA zrImad "unALAnA tApathI jamIna bahu tapI gaI hatI. paraMtu "sAdhunA paga dAjhatA haze'' ema bolI zrImadbhu potAnA joDA kADhI nAkhI gajagatithI dUra vaDa sudhI ughADe page cAlyA. sAghuo chAyAno Azraya levA tvarita gatithI cAlatA hatA. paNa pote akaLAyA vagara, kaMI taDakAnI kALajI karyA vinA, zAMtithI cAlatA hatA. gAmanA loko paNa vAto karatA ke zrI devakaraNajI mahArAja jaNAvatA hatA ke A jJAnI puruSa che te vAta sAcI che.'' (u.pU. 0230) 130
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ have ame taddana asaMga thavA icchIe chIe "vaDa nIce zrImajI birAjyA temanI sAme chaye munio namaskAra karIne beThA. zrImadjInA paganAM taLiyA lAlacoLa thaI gayAM paNa paga para hAtha sudhdhAM pheravyo nahIM. zrI devakaraNajI sAmuM joI bolyA, "have ame taddana asaMga thavA icchIe chIe. koInA paricayamAM AvavuM gamatuM nathI evI saMyamazreNImAM AtmA rahevA icche che." zrI devakaraNajIe prazna karyo, "to anaMtI dayA jJAnI puruSanI che te kyAM jaze?" zrImadjIe javAba Apyo : "aMte e paNa mUkavAnI che." (u.J. dha23) "asaMgapaNuM eTale AtmArtha sivAyanA saMgaprasaMgamAM paDavuM nahIM." zrImad rAjacaMdra (va.pR.364) jeNe traNe kALane viSe dehAdithI potAno kaMI paNa saMbaMgha nahoto evI asaMgadazA utpanna karI te bhagavAnarUpa sapuruSone namaskAra che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.604) zrI chaganabhAI naroDAvALA jaNAve che : naroDAmAM ghaNA mumukSabhAIo nezanala hAIve pAse je vaDa nIce paramakRpALudeva birAjyA hatA ane munio tathA mumukSuone upadeza Apyo hato tyAM pa.pU.prabhuzrIjI sAthe AvyA. tyAM pa.pU.prabhuzrIjIe namaskAra karyA tethI mumukSuoe paNa namaskAra karyA. pa.pU.prabhuzrIjIe jaNAvyuM ke "prabhu, ahIM nAnI sarakhI derI karavAmAM Ave to mahAlAbhanuM kAraNa che. ahIM thaIne ghaNA mANasonI avarajavara thAya che. derI joIne ghaNAne be hAtha joDI namaskAra karavAnuM mana thAya. te jIvone khabara nathI ke huM kone namaskAra karuM chuM paNa te sAcAne namaskAra thAya che. mATe mahApuNyanuM kAraNa che. tyAra pachI A derI, upara batAvela vaDa nIce bAMdhavAmAM AvI hatI. 131
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ O manomana sAkSI zrI chaganabhAI nAnajI lIMbaDIvALA jaNAve che : 1) ghaNA divasathI kRpALudeva khorAka letA nahotA. eka divase evo banAva banyo ke mahArAja lallujI svAmI ane devakaraNajI svAmI banne mahAtmAone ema thayuM ke have kRpALudeva khorAka le to ThIka. evo temano abhiprAya jaNAvavA temaNe kRpALudevane patra lakhAvyo. 2) te ja divase kRpALudeve drAkSa maMgAvI khorAka lIgho ane kahyuM : munine patra lakho ke Aje ame khorAka lIgho che. ahIMthI kAgaLa tyAM pahoMcyo ane temano lakhelo kAgaLa ahIM Avyo hato. "jJAnI pratye barAbara pratIti thAya ne rAta divasa te apUrvajoga sAMbharyA kare to sAcI bhakti prApta thAya." zrImad rAjacaMdra (va.pR.709) "kevaLa nirvikAra chatAM parabrahma premamaya parAbhaktine vaza che, e hRdayamAM jeNe anubhava karyo che evA jJAnIonI gupta zikSA che.'" -zrImad rAjacaMdra (va.pR.263) "kRpALudeva zrI sadguru prabhunI mudrAchabI hRdayamaMdiramAM sthApI, khaDI karI manane tyAM parovajo. parama zuddha caitanyanuM nivAsadhAma evo je zrI sadguruno pavitra deha tenuM vItarAga bhAve dhyAna karavAthI paNa jIva zAMta dazAne pAme che, e bhUlavA jevuM nathI." (u.pR.8) 132
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvasva arpaNa karanAra moTo zrI hIrAlAla narottamadAsa jaNAve che : vaDhavANa kempamAM mumukSu madhye paramakRpALadeva dvArA sthApita "zrI paramazrata prabhAvaka maMDaLa'nA khAtAnI TIpa cAlatI hatI. te vakhate mArA manamAM vicAra thayo ke zrImukhe AjJA kare to ApaNe khAnagImAM ekaThA karelA Azare pacIsa trIsa rUpiyA che te tamAma rakama bharI kRtArtha thaIe. teTalAmAM paramakRpALudeve AjJA karI ke A TIpa hIrAbhAIne vAMcavA Apo. temAM moTI rakamo bharAyelI joI, ApaNI jUja rakama te zA hisAbamAM ema jANI saMkocAI besI rahyo. tyAre paramakRpALudeve sahaja jaNAvyuM ke hIrAbhAI saMkocAvAnuM kAMI nathI. tamArI peTImAM khAnagI pa1 rUA. che. tamoe tamAma rakama arpaNa karavAno vicAra karyo che jyAre bIjA bhAIoe potAnI rakamano amuka bhAga ja arpaNa karela che, mATe te apekSAe bIjA karatAM tamArI rakama vaghu gaNI zakAya. sAhebajInI A vAta sAMbhaLI meM rUA. 51 TImAM bharyA. amadAvAda AvI mArI khAnagI peTI kholI gaNatarI karI joyuM to rUpiyA, paisA, pAI vagereno kula saravALo rUA. 51 thaI rahyo. temAM eka pAI sarakhI paNa vaghI ke ghaTI nahIM. "mukhyapaNe jemAM AtmA varNavyo hoya te "adhyAtmazAstra." je guNo akSaromAM kahyA che te guNo jo AtmAmAM pravarte to mokSa thAya." zrImad rAjacaMdra (va.pR.704) 2) 133
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhA madhye strI ane lakSmIno tyAga amadAvAdamAM zrImade zrI devakaraNajIne Adine kahyuM: "sabhAmAM ame strI ane lakSmI banne tyAgyA che; ane sarvasaMgaparityAganI AjJA mAtuzrI Apaze ema lAge che." - (jI.pR.263) lakSmIno tyAga karyA pachI zrImad bahu bArIkAIthI vrata pALatA. relagADInI TikiTa sarakhI potAnI pAse rAkhatA nahIM.' (jI.pR.264) 134
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ munione zAstradAna, 1) saMvata 1957mAM amadAvAda AgAkhAnanA baMgale zrImad potAnAM mAtuzrI ane patnI sahita padhAryA hatA tyAre temanA hAthe munione hastalikhita graMtho vahorAvavA mATe zrImad vAta kare che. 2) zrI lallujIsvAmI Adi munio comAsuM pUruM karI amadAvAda AvyA. te vakhate zrImad pAse hAthanA lakhelA be moTA digaMbarI graMtho "jJAnArNava' ane 'svAmI kArtikeyAnuprekSA' nAme hatA. temAMno "jJAnArNava' nAmano graMtha potAnAM mAtuzrI devabAnA hAthe munizrI lallujI svAmIne ane "kArtikeyAnuprekSA" nAmano graMtha potAnA patnI jhabakabAnA hAthe munizrI devakaraNajIne vahorAvyo hato. DaoN. prANajIvanadAsa AgAkhAnanA baMgale beThA hatA. temane zrImade kahyuM : "A be munio zrI lallujI tathA zrI devakaraNajI cothA ArAnA muni samAna che, cothA ArAnI vAnagI che." paramakRpALudeva patrAMka 875mAM ekalA zrI lallujI muni (pa.pU.prabhuzrIjI)ne lakhe che ke - "paramakRpALu munivaryanA caraNakamaLamAM parama bhaktithI savinaya namaskAra prApta thAya." A guNasaMpanna saMboghana vaDe pa.pU.prabhuzrIjI mokSamArga darzAvavA mATe parama vizvasanIya puruSa siddha thAya che. 135
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImano AtmA zAMta siMha jevo. ra. ITUL vaDhavANa kempamAM zrI chaganabhAI nAnajIbhAI lIMbaDIvALA tathA zrI manasukhabhAI ravajIbhAIne saMboghI paramakRpALudeve jaNAvyuM ke : sonAnuM pAMjaruM UghaDI gayuM che, siMhane rAkhI zakavAnA nathI. bAraNuM UghaDI gayuM, siMha javAnI taiyArImAM che. kahevAno Azaya ema samajAya che ke siMha jevo amAro AtmA, te have A deha rUpI pAMjarAne mUkI cAlyo javAno che. te viSe chaganabhAI jaNAve che te samaye paramakRpALudevanuM pratyakSa svarUpa joyuM hoya to deha te pAMjarA jevo ane AtmA te zAMta siMha jevo jaNAto hato. "sAca pragaTAvanArA guru nA maLyA, ziSyanuM citta kAM kAMI thAkyuM, siMhasama sadguru zUravIra viralA, bheTatAM bhAgya bhaMDeya bhAgyuM." (ba3 pR.30) "re! siMhanA saMtAnane, ziyALa zuM karanAra che? maraNAMta saMkaTamAM Take te, TekanA gharanAra che." 1 - vIra hAka jene jJAnIno Azraya maLyo che te siMhanA saMtAna jevA che." (bonDa pR.111). 136
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa 33 zrImad rAjacaMdra vi.saM. 1956 137
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM mArA AtmasvarUpamAM lIna thAuM chuM 1) je makAnamAM parama kRpALudeva samAdhistha thayA te makAna "narmadA mensana. 2) zrI manasukhabhAI jaNAve che-"deha tyAganA AgalA divase sAMyakALe revAzaMkarabhAI, narabherAma ane huM vagere bhAIone paramakRpALudeve kahyuM: 'tame nizciMta rahejo, A AtmA zAzvata che, avazya vizeSa uttama gatine prApta thavAno che, tame zAMta ane samAghipaNe pravartazo. je ratnamaya jJAnavANI A deha dvArAe kahI zakavAnI hatI te kahevAno samaya nathI. tame puruSArtha karazo." (jI.pR.297) 3) "rAtrinA aDhI vAgye atyaMta zaradI thaI te samaye teozrIe jaNAvyuM: nizciMta rahejo, bhAInuM samAdhimRtyu che." "sADA sAta vAgye je bichAnAmAM poDhyA hatA temAMthI eka kaoNca upara pheravavA mane AjJA karI....eTale samAdhistha bhAve sUI zakAya evI kaoNca upara vyavasthA karI." (jI.pR.297) 4) "poNA nave kahyuMH manasukha duHkha na pAmato; mAne ThIka rAkhaje. huM mArA AtmasvarUpamAM lIna thAuM chuM." (jI.pR.267) 138
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama samAdhimaraNA zrI manasukhabhAI jaNAve che : "je kaoNca upara te pavitra deha ane AtmA samAdhistha bhAve chUTA paDyA; leza mAtra AtmA chUTo thayAnAM cihna na jaNAyAM. jema jema prANa ochA thavA lAgyA tema tema mukhamudrAnI kAMti vizeSapaNe prakAza pAmavA lAgI. vaDhavANa kempamAM je sthitimAM UbhAM UbhAM citrapaTa paDAvela te ja sthitimAM kaoNca upara samAdhi pAMca kalAka rahI. laghuzaMkA, dIrghazaMkA, moDhe pANI ke AMkhe pANI ke parasevo kaMI paNa poNA AThathI be vAgyA sudhI prANa chUTA paDyA to paNa kazuM jaNAyuM nahotuM. eka kalAke dUgha pIghA pachI haMmezA dizAe javuM paDatuM tene badale Aje kAMI paNa nahIM. jevI rIte yaMtrane cAvI daI AdhIna karI levAmAM Ave te rIte karela. AvA samAdhisvabhAve te pavitra AtmA ane dehano saMbaMgha chUTyo." (jI.pR.268) "zrImadda dehatyAga avasare bhAI navalacaMdabhAI paNa hAjara hatA. zrI aMbAlAlabhAI paranA patramAM teo jaNAve che ke, "nirvANasamayanI mUrti anupama, caitanyavyApI, zAMta manohara ne jotAM tRpti na thAya evI zobhatI hatI. ema ApaNane guNAnurAgIne to lAge, paNa jeo bIjA saMbaMdhe hAjara hatAM teone paNa Azcarya pamADatI ne pUjyabhAva utpanna karatI jaNa A vakhatanA adbhuta svarUpanuM varNana karavAne AtmAmAM je bhAva thAya che te lakhI zakAto nathI." saMvata 1957nA caitra vada ane maMgaLavAre bapore be vAgatAM zrImad rAjacaMdra mahAtmA A kSetra ane nAzavaMta dehano tyAga karI uttama gati pAmyA. have ApaNe konuM avalaMbana rahyuM? mAtra teozrInAM vacanAmRtonuM ane temanAM sadvartananuM anukaraNa karavuM e ja mahAna avalaMbana huM mAnuM chuM." (jI.pR.298, 269) 139
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ l 2 140
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALudevanA viyogathI hRdayamAM pragaTela asahya viraha vedanA zrI aMbAlAlabhAIe potAnuM hRdaya nIcenA patramAM pragaTa karyuM che : "vizALa araNyane viSe ati suMdara ane zAMti ApanAruM evuM eka ja vRkSa hoya, te vRkSamAM niHzaMkatAthI, zAMtapaNe, komaLapaNe sukhAnaMdamAM pakSIgaNa malakatAM hoya te vRkSa ekAeka dAvAgnithI prajvalita thayuM hoya te vakhate te vRkSathI AnaMda pAmanArAM evA pakSIone keTaluM duHkha prApta thAya ? ke jene kSaNa eka paNa zAMti na hoya ! ahAhA ! te vakhatanA duHkhanuM moTA kavIzvaro paNa varNana karavAne asamartha che; tevuM ja apAra duHkha aghora aTavIne viSe A pAmara jIvone ApI he prabhu! tame kyAM gayA ? he bhAratabhUmi ! zuM AvA, deha chatAM videhapaNe vicaratA prabhuno bhAra tArAthI vahana na thayo? jo tema ja hoya to A pAmarano ja bhAra tAre haLavo karavo hato; ke nAhaka teM tArI pRthvI upara bojArUpa karI rAkhyA. he mahAvikarALa kALa! tane jarA paNa dayA na AvI. chappaniyAnA mahAduSkALa vakhate lAkho manuSyono teM bhoga lIdho, topaNa tuM tRpta thayo nahIM; ane tethI paNa tArI tRpti nahotI thaI, to A dehano ja prathama bhakSa tAre karavo hato ke AvA parama zAMta prabhuno teM janmAMtarano viyoga karAvyo ! tArI nirdayatA ane kaThoratA mArA pratye vAparavI hatI ! zuM tuM hasamukho thaI mArA sAmuM jue che ! he zAsanadevI ! tamAruM paribaLa A vakhate kALanA mukha AgaLa kyAM gayuM ? tamAre zAsananI unnatinI sevA bajAvavAmAM agresara tarIke sAdhanabhUta evA prabhu hatA; jene tame trika2Nayoge namaskAra karI sevAmAM hAjara rahetAM, te A vakhate kayA sukhamAM nimagna thaI gayAM ke A mahAkALe zuM karavA mAMDyuM che teno vicAra ja na karyo? he prabhu ! tamArA vinA ame konI pAse pharIyAda karIzuM ? tame ja jyAre nirdayatA vAparI tyAM have bIjo dayALu thAya ja koNa ? he prabhu! tamArI parama kRpA, anaMta dayA, karuNAmaya hRdaya, komaLa vANI, cittaharaNazakti, vairAgyanI tIvratA, boghabIjanuM apUrvapaNuM, samyajJAna, samyagdarzana ane samyakcAritranuM saMpUrNa ujamALapaNuM, paramArthalIlA, apAra zAMti, niSkAraNa karuNA, niHsvArthI bogha, satsaMganI apUrvatA, e Adi uttamottama guNonuM huM zuM smaraNa karuM ? vidvAna kavio ane rAjeMdra devo ApanAM guNa stavana karavAne asamartha che to A kalamamAM alpa paNa samarthatA kyAMthI Ave? ApanA paramotkRSTa guNonuM smaraNa thavAthI mArA zuddha aMtaHkaraNathI trikaraNayoge huM ApanA pavitra caraNAraviMdamAM abhivaMdana karuM chuM. ApanuM yogabaLa, Ape prakAzita karelAM vacano ane ApeluM bodhabIja mAruM rakSaNa karo, e ja sadaiva icchuM chuM. Ape sadaivane mATe viyoganI A smaraNamALA ApI te have huM vistRta nahIM karuM. kheda, kheda ane kheda; e vinA bIjuM kaMI sUjhatuM nathI. rAtri-divasa raDI raDIne kADhuM chuM; kAMI sUjha 141 paDatI nathI.'' (jI.pR.270)
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmadAna ApanAra sadgano viyoga asahya "zrImannA dehAMtanA samAcAra kAviThA AvyA te vakhate zrI lallujI mahArAja vagere kAviThAmAM hatA. Agale divase temane upavAsa hato ane ekAMta jaMgalamAM temane rahevAno abhyAsa hato. te pAraNA vakhate gAmamAM AvyA. tyAre mumukSuo aMdara aMdara vAto karatA hatA te viSe temaNe tapAsa karatAM zrImadanA dehAMtanA samAcAra maLyA ke tarata pAchA jaMgalamAM te cAlI nIkaLyA ane AhArapANI kaMI paNa vAparyA vinA ekAMta jaMgalamAM ja te viyoganI veLA vitAvI. temane ghaNo ja AghAta lAgyo hato. jene AtmadAnano lAbha maLyo che tene te upakAra samajAyAthI sadguruno viyoga asahya thaI paDe che." (jI.pR.269,270) "atizaya virahAgni hari pratyenI jalavAthI sAkSAt tenI prApti hoya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.284) 142
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunA dehotsarga samaye peparomAM je vigato chapAyela tenA orIjInala peparanA namUnAo tArIkha 2 3 mI e pI la ma sa ba dhAne kadAha dAna karAvavAmAM teja huM ata:karaNuthI ema mAnuM chuM ke dha jaina phIlasupha kavI rAyacaMdra ane temanuM smAraka phaMDa hAlanA vakhatamAM ekalAja kAma karatA hatA. ja ina mAragamAM je seMkaDo phAMTA paDI gayA che muMbaI samAcAranA adhI patI joga. marahama mahAna jaIna tatvavettA ja tenuM mukhaya kAraNa ajJAnatA che, evuM samajA vI samajAvI lekemAM eIkatA dAkhala karavuM sAheba,-jaIne dharamaneja nI paNa ba ne hIMdanA eka purepurA zattAvadhAnI vAnI teonI mahenata athAga hatI. Avo ! dha dharamane uThe abhayAsa karI bahoLu jJAne dharAvanAra kI rAyacaM ke hAla mAM rAjakoTamAM guja nI yAdagArI kAyama rahe te mATe kAMI karavA kavIzvara zrImata rAjyacaMdra ravajIbhA nI zuM ApaNI pharaja nathI ke? meTAmAM moTI rI javAthI AkhA derAne eka moTI meTa thaI InI yAdagArI kAyama rAkhavAnI pharaje mArI mAnayatA pramANe jaIna kemanI che che, e enuM dhayAne eTaluM cekasa ane pAda kemake te temane e udhAre karavAneja ja te dAd zakatI eTaNI makakama hatI ke ekavAra sucanA. hatA. ATalI nAnI vayamAM je purU pe ATaluM vAMcazuM kadI bhulatA nahIM hatA. teo zatAvadhA nI eTale eka se kama sAthe karI zakatA hatA. karyuM te purUSa vadhAre varasa jIvayA hota to zuM muMbaI samAcAranA adhIpatI jema, na karata? je kaeNI paNa purUSanI IdagI khAsa cArase mANasAnI ucArelI judI bhASAnA zi A sAheba,-mahAna tatavatA ane hIMdanA eka bade anukrame kahI saMbhaLAvatA hatA, e bAbu purepurA zatAvadhAnI kavIzvara zrImata rAjayacaMdra anukaraNa karavA jevI haiya te te A puruSanI ja che huM 22jIbhAinA yuvAna vaye svaraga gamanathI AkhI AzA rAkhuM chuM ke mArI A zuM. tamAM emanI moTAI nathI. eka ta85 tarIke jaNAvuM chuM ke teo eka mahAna vIdAna ba jaIne kaeNme eka moTAmAM mArA parama vare 2 AkhI meIna kema ane vIdavona 12. te canAne tenA anuyAyI e temanA vepArI mI ne eka mAragI hatA. jAheramAM AvayA vInA dhI prakAzaka upadeSaTA gumAvI che, gujarAtI bA 2ta upADI levAnI avazaya petAnI pha2ja samaja tI, muMge maheMDe sarUSaTInuM ane pitAnuM zreya zAmAM che e tene eka mahAna kavI gumAve che, A lI. sevaka, raheluM che tenI pAchaLa lAmayA hatA. temane upade ne hA pAtAne ekalAja 2tana 25 zatAvadhAnI sukhalAla chaganalAla sadhavI saMdhavI haryo che. temanAthI hade potAnuM eka marDana e hato ke bahAra dekhAvamAM AvI ghaNuM belavA karatAM karIne ja sAruM kAma batAvavuM joIe. Ne hIta karaye jatuM ratana gumAvayuM che, ane te bharUca, tA. 21 mI eprIla sane 1901. eTaluM ja nahI paNa sadavatanane upadeza na kara che A dezanI bIjI AphatomAM eka moTI ma ma da sa mA cA 2 se ma va tAM jAte sAdaguNI thavuM ke jethI bIjA tevuM ke Aphatane vadhAre tha che. mahAna purUnI yA , ravAnI kezikA kare jethI sarUTIne rAmAnaya lAbha dagArI rAkhavAne rIvAja eTalA mATe ja cAle tA ra ma 2 7 mI ma. 1 0 thAya, e enA pramANIkapaNunI, khaMtanI, satya che ke, AvI bhayaMkara AphatamAMthI pitAnuM 2 kSaNa kema karavuM, te upadezanArA te puruSanuM marahuma jaIne zatAvadhAnI tathA phIlasupha 'tAnI, nIrabhI mAnI paNAnI ane dharama kArayane e jaIne mAtA 23ra mATe potAnAM khAnagI kAma choDI devAnI Adata ma2Nu 2he te bhavISayanI bAlAdane temanuM a je ravajIbhAinAM maraNuM uparathI upaje jage jage prazaMsanIya thaI rahI che. e enA khAnagI nukaraNa karI te Aphato dura karavA nI potAnI tA vIcAro. eraDAmAM khurazI pAse, Tebala para, bIsattara 52, pavItra pharajanI samaja paDe. marahuma jaIne zatAvadhAnI tathA phIla jage jage jAta jAtanAM pustaka pIvAya kazuM najara - zrImate rAjayacaMdra mauMnapaNe dezanI ane saka rAjedra ravajIbhAInAM maraNanI khabara AvatuM na hatuM. khAsa karI jaIne dharamanI u natI vadhAravAmAM je bhyAre jaIna komamAM phelAI tyAre saghaLA prayAsa karaye jatA hatA, te prayAsa kavIpaNe karI e enI dalIle saceTa hatI ane yunI va vage dhAja lagI prasarI hatI. te puravaka evo javAba ApatA ke pu "mAre sa tA, 2nA2 A5NA dezamAMthI vIrAja nIkalI A varga vacce dhaNIja dalagIrI prasarI hatI, te pI thaIne jatA, vadhe, kharuM kahIe te AMgaLIne Terave gaNI ze vAMcanArAone yAda haze. zatAvadhAnanA pra kAya teTalA paNa maLavA muzkela che. AvA purUSa gAthI, zIdhruthvI tarIkenI zakatIthI tathA e enA akALa marUtayuthI vadhu du:kha meTa. nuM smaraNa haM aMza cIra' chava rahe te mATe mahenata jaIna dharma viSenAM pitAnAM bahALAM jJAnane lA mATe thAya che ke te enI parama ichA ke ka2vAnI pavItra pharaja dareka dethAbhI mAnI ane te lIdhe, marahama rAjedra jaIne kAmamAM ja nahIM. rayamAM mukavAno samaya Ave te pahelAM AvyuM mAM paNa khAsa karI je dharmanuM te ratana hatuM te 5 karama khuTayuM, nA agresa rAnI che, paNa paramamAM paNuM ghaNA jANItA thayA ha. thadhAthI nahIM paNa bhumItInI peThe vItarAga - zrI matanI vIsa varasa pahelAnI kArakIradI tA, ane jaIne kema te temane ghaNuM ja nA sIdhAMte sIdha karI ajJAna dazAne dura karavI, AzcarayakAraka che. tenI zatAvadhAna karavAnI mAna ApatI hatI. marahumanI pratye jaIne te mATe maunapaNamAM pitAnuM jIvana gALatA hai je adabhuta zakatI hatI tethI eka vakhata AvuM kAma keTalo pyAra tathA mAna dharAvatI hatI tA. tamAma sAmagrI e-vIdavatA, abhayAsa, la hIMda cakIta thaI gayuM hatuM. sara cA2lasa sara teno purA eja che ke, temanAM maraNa 5 samI, kuTuMba rasa patI ane ka2tI e badhuM ja che je ApaNI hAI korTanA mukheya nayAyAthI thI thaDA dIvasamAM 3yAre hajAra rUkhAnI LiyA pachI tene lIdhe udAsIna paNuM saMpuraNa paNa che hatA, teo temanI AvI herata pamADanAra rAkhavAnuM sAmaratha meLavavuM hatuM, taIyAra thaI ? zakatAyI mahIta thai gayA hatA, ane potAnI rakama marahumanI yAdagArI mATenAM phaMDamAM bha haivAne 6 khata Ape tyAM te nI 5yogI thaI sAthe Igala ha AvavA mATe temane Amaha kara 2AI che. teTaluM mAna meLavavAne teo bhA. hate. vIsa varase je puruSanI ATalI thAyatA mRthAnI thayAM tenuM kAraNuM kAMI ekalA zatA hatI, te purUSane mATe je dezane teNe janama thaI vadhAnanA prayogonuM, athavA jaIne dharma ! pApanIra" patre e bAbatamAM karelI che dIpAva hatA. teNe zuM na karavuM joIe ? sta ke vISenAM temanAM jJAnanuM nahI hag , canA dhaNI ja uttama che. te sucanA evI che vIsamAM varasathI teo vayApAramAM joDAyA paNa te che uparAMta zIrghakavI tarIkenI ta ke, marahumanI yAdagArI rAkhavA mATenAM phaMDa hatA, ane eka bAhoza ane moTA vepArI te bA. nI je Avaka dara varase thAya temAMthI prAcIna rI ke kIratI meLavI hatI. chatAM teo vIdaDI je thI jaIne mApadaMrAka tarIkenI temanI jaIna dharma pustako, je kadI paNa pragaTa thaye voja 2hI lekaeNmAM dharamAMdhapaNuM vayApI rahayuM hAthInuM paNuM hatuM. lAM nahIM hoya te pragaTa kaDhAvavAM, tathA jaIna 3, a $ 8341 HIZ add and oral We have had a visit from a young prudihA, ane temanA pratApathI gujarAta ane muM ty, Sattavidini K Avi dharmane lagatAM pustakone eka mATe saMgraha Shri Raichandra baI IlAkAnA paNuM bhAgamAM brA dharamAMdha5Na' (kinj, inhibitunt of Vivals, between Kutch karI tene "rAje dra ravajIbhAI pustakAlaya" nuM mata mAta2nA kaletha ane 1 thavA "ma Binit by ke id orbi, NIr. Richandra' is n nAma ApavuM. A sucanA jaIne kema na C.48%, a versilier by birtls, and by birth also yA hatA, ane le samajavA lAgayA & Shstuvadhan that is one who incomouic pasaMda thaI paDe evI te kadAca ja kahevAze, hatA ke, beTA dharamAbhImAnapazuthI AtamAM e powers will perfornn , we seed #t, 3 tAne potAnA dedhanuM akalayANuM ja dhAryuM che, AvI chant funclout #t on Au the kA talk titudrIte u58% ApavAmAM teoe carta6 varasa mAM He kuowa 13 other language but the Gujarati. aud yet he can exerciso his marvellous poLiyAM hatAM, je daramiyAna temanA meM ka anu Woowon sixteen different tougus. We shall pIe thaI gayA hatA, be glad to introduce him to earuest ixquires - Indian Sprclator." 143
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAyAdhIza dArazIbhAIne gharma prAptinI ghagaza zrI ghArazIbhAI karmagraMthanA abhyAsI hatA. ghaMghukAmAM zrI lallujI muninuM comAsuM hatuM. tyAM teo darzana samAgama arthe AvyA. ane munizrI lallujIne upAzrayene meDe padhAravA vinaMti karI. pachI vinayapUrvaka ghArazIbhAIe temane sASTAMga daMDavat karI kahyuM : saM. 1957mAM zrImadjIno deha chUTatAM pahelAM pAMca-cha divasa agAu teozrIe mane jaNAveluM ke zrI aMbAlAla, zrI sobhAgabhAI ane Apane teozrInI hayAtImAM apUrva svarUpajJAna prApta thayuM che. te zabdo mArA Atmahita mATe ja hatA. have Apa mAre avalaMbanarUpa cho. paramakRpALudeve Apane jaNAvela AjJA kRpA karI mane pharamAvo. mArI have Akhara uMmara gaNAya ane huM khAlI hAthe maraNa pAmuM to tenA jevuM bIjuM zuM zocanIya che? Aje avazya kRpA karo, ema vAraMvAra kahI kaMI prasAdI ApavA vinaMti karI. tethI zrI lallujI munie, smaraNamaMtra mumukSuone jaNAvavA paramakRpALudeve AjJA karela te temane jaNAvyo. tenuM ArAghana maraNanI chellI ghaDI sudhI karI zrI ghArazIbhAIe durlabha evuM samAdhimaraNa sAdhyuM. paramakRpALudevanI hAjarImAM zrI jUThAbhAIne paNa svarUpajJAna pragaTela teno ullekha "zrImad rAjacaMdra' graMthamAM patraka 117mAM maLI Ave che. 144
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyakSa paramaguru paramakRpALadeva have ApaNe AdhAra koNa? pratyakSa paramaguru paramakRpALudeva. pratyakSa satparuSa vinA svarUpasthiti thavI saMbhavatI nathI ema paramakRpALudeve jaNAvyuM che. e vArtA jo ke yathArtha che, paNa pratyakSa satparuSa kone kahevA? ke jenI AjJAmAM rahI Atma kalyANa sAdhI zakAya. mukhyatve pratyakSa satparuSa AtmajJAnI hovA joIe. kevaLa AtmAnI vAto karI aMtaramAM manAvA pUjAvAnI vAsanA bharelI hoya evA kahevAtA jJAnI, jIvonuM kalyANa karI zake nahIM. guru thavuM e bhAre jokhamadArInuM kAma che. jo asadgurunAM lakSaNo haze ane potAne gurupade manAvatA haze to trIsa mahAmohanIya karmanA bhAMgAmAM pesI jaI anaMta saMsAra vadhArI deze. vartamAnakALamAM paramakRpALudevanA upadeza anusAra sAcA AtmajJAnI gurunI prApti atyaMta durlabha che. mATe pa.pU.prabhuzrIjInA kathanAnusAra AvA kALamAM paramakRpALudevane ja guru mAnI, jIvanaparyata temanA dAsa thaI, temanI ja bhaktimAM lIna thavuM e muktimArgano saMpUrNa surakSita upAya che. pratyakSa satparuSa meLavavAnA bahAne kyAMya bhaTakavA jevuM nathI. nahIM to je sat maLyuM che tene paNa jIva khoI besaze, ema pUjyazrI brahmacArIjIe jaNAvyuM che. jeNe AtmasvarUpa pragaTa karyuM te pratyakSa jJAnI evA nikaTa bhUtakALamAM thayelA paramakRpALu zrImad rAjacaMdradevane ja pratyakSa guru tulya mAnI temanI AjJA ArAghavAthI jarUra kalyANa thavA saMbhava che. A kALamAM temanA vacano jema che tema pratyakSa hAjara che, emanI vItarAga mudrA paNa jevI hatI tevI pratyakSa vidyamAna che. te vItarAgamudrA ane vacanAmRtovaDe Aje paNa samyatvasamakita prApta karI zakAya che. e viSe paramakRpALadeva svayaM patrAMka 609mAM jaNAve che : satsaMganuM eTale sapuruSanuM oLakhANa thaye paNa te yoga niraMtara raheto na hoya to satsaMgathI prApta thayo che evo je upadeza ne pratyakSa satparuSa tulya jANI vicAravo tathA ArAghavo ke je ArAghanAthI jIvane apUrva evuM samyakatva utpanna thAya che." -zrImad rAjacaMdra (va.pR.470) 145
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyakSa sanduruSanA mAhArA viSe "zrImad rAjacaMdra' graMthamAMthI : pUrve thaI gayelA anaMtajJAnIo jo ke mahAjJAnI thaI gayA che, paNa tethI kaMI jIvano doSa jAya nahIM; eTale ke atyAre jIvamAM mAna hoya te pUrve thaI gayelA jJAnI kahevA Ave nahIM, paraMtu hAla je pratyakSa jJAnI birAjamAna hoya te ja doSane jaNAvI kaDhAvI zake. jema duranA kSIrasamudrathI atrenA tRSAturanI tRSA chIpe nahIM, paNa eka mIThA pANIno kaLazo atre hoya to tethI tRSA chIpe." (pR.382) pUrve thaI gayelA moTA puruSanuM ciMtana kalyANakAraka che; tathApi svarUpasthitinuM kAraNa hoI zakatuM nathI; kAraNa ke jIve zuM karavuM te tevA smaraNathI nathI samajAtuM. pratyakSa joge vagara samajAvyuM paNa svarUpasthiti thavI saMbhavita mAnIe chIe. ane tethI ema nizcaya thAya che ke te joganuM ane te pratyakSa ciMtananuM phaLa mokSa hoya che. kAraNa ke mUrtimAna mokSa te satparuSa che. (pR.287). mUrtimAna mokSasvarUpa sapuruSa maLavA durlabha sapuruSano yoga tathA satsamAgama maLavo bahu kaThaNa che, emAM saMzaya nathI. grISma RtunA tApathI tapAyamAna thayelA prANIne zItaLa vRkSanI chAyAnI peThe mumukSu jIvane satparuSano yoga tathA satsamAgama upakArI che. sarva zAstromAM tevo yoga maLavo durlabha kahyo che. (pR.613) vItarAgapuruSanA abhAva jevo vartamAna kALa varte che. (pR.818) mUrtimAna mokSasvarUpa satparuSa oLakhavA durlabha jema bhagavAna vartamAna hota, ane tamane batAvata to mAnata nahIM; tema vartamAnamAM jJAnI hoya to manAya nahIM. svaghAma pahoMcyA pachI kahe ke evA jJAnI thavA nathI. pachavADethI jIvo tenI pratimAne pUje, paNa vartamAnamAM pratIta na kare. jIvane jJAnInuM oLakhANa pratyakSamAM, vartamAnamAM thatuM nathI. (pR.722) pratyakSa jJAnI eTale koNa? "upadezAmRtamAMthI - mumukSu-pratyakSa eTale? prabhuzrI-ATaluM spaSTa chatAM na samajAya to A kALanuM eka vadhArAnuM accheruM gaNAvuM joIe. pratyakSa eTale jeNe AtmA prApta karyo che te. zAstramAMthI maLeluM jJAna ane pratyakSa jJAnI dvArA maLelA gharmamAM moTo bheda che. zAstramAM mArga kahyo che, marma jJAnInA hRdayamAM rahyo che. (pR.276) pratyakSa ane parokSa kone kahevA? boghAmRta bhAga-1mAMthI - mumukSu-pratyakSa ane parokSa kone kahevA? pUjyazrI-je satparuSa hAjara che te pratyakSa yoga che ane salphAstrAdi che te parokSa che. jo pratyakSa sadguruno yoga hoya to potAnA doSa sadgurunA boghathI dekhAya, sadguru paNa tene kahe ke tArAmAM A doSa che, eTale te doSa nIkaLe. je zAstrAdi parokSa yoga che temAM to zaMkA karavI hoya to thAya, jema potAne mAnavuM hoya tema mAne. (pR.45) have puruSa kone mAnavA? boghAmRta bhAga-1mAMthI - mumukSu-kRpALudeve ThekANe ThekANe lakhyuM che ke pratyakSa satparuSa hoya to ja kalyANa thAya. have paramakRpALudeva to parokSa che, to kone pratyakSa satparuSa mAnavA? pUjyazrI-pratyakSa satpaSanA vacano che, te pratyakSa satparuSa tulya jANI vicAravAM tathA ArAghavAM to samati thAya evuM che. mumukSa-samAdhisopAna'mAM Ave che ke pratimAne vaMdana karavuM, pUjA karavI vagere pratyakSa vinaya che, to te pratyakSa vinaya 146
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevI rIte? pUjyazrI-bhAva pratyakSanA karavAnA che. bhagavAna tIrthakara jyAre vicaratA hatA, tyAre A jIva kyAMya ekendriyAdimAM bhaTakato haze ane have manuSyabhava maLyo che, paNa tevo yoga nathI. te mATe bhagavAnanA maMdiramAM jaIne bhAvanA karavI ke sAkSAta bhagavAna virAjyA che. A maMdira che te samavasaraNa che, ema jANIne bhakti karavI. kaSAya ghaTADavAnA che. (bo.1 pR.105). jeNe AtmA yathArtha jAmyo te pratyakSa jJAnI mumukSa-"pratyakSa sadaguru ane parokSa sadaguru bAbatamAM saMkalpa vikalpa thAya che." pUjyazrI-"evA koI saMkalpa vikalpa karavA nahIM. jeNe AtmA yathArtha jAmyo che evA paramakRpALudeva te pratyakSa ja che. temanA zaraNe ja rahevuM. koI bIjA vikalpamAM paDavuM nahIM. pUnAnI pratijJA yAda che? tyAM prabhuzrIjIe baghAne pratijJA karAvI hatI ke "saMtanA kahevAthI mAre kapALudevanI AjJA mAnya che." saMtanI AjJAe mane eka kapALudeva ja mAnya che, bIjo koI nahIM. ApaNe pratyakSanI kyAM zogha karavAnI che? prabhuzrIjIe bahu zogha karI kRpALudevane Akhare zodhI kADhyA ane te ja ApaNane mAnya karavA kahyuM mATe bIjA koI saMkalpa vikalpa karavA nahIM. eka paramakRpALue jevo AtmA jANyo che tevo ja mAre mAnya che. te ja mAre jovo che. ane temanI AjJA ane vacanonuM yathArtha pAlana karavuM che. ApaNe paramakRpALudeva pratyakSa ja che, ema nizcaya rAkhavo, kAraNa ke jo pratyakSa hota to temanA vacanonuM ja pAlana karavAnuM hatuM. bIjAM zuM? mATe temanA je vacano maLyA che teno lakSa rAkhI pravartana karavuM. ane te puruSe kahelA vacano koI bIjo kaheto hoya to sAMbhaLavA, mAnya karavA yogya che. paNa bIjA koI vikalpa karavA nahIM. baghA saMkalpa vikalpo mUkI daI eka paramakRpALu sarune zaraNe ja vartavA yogya che. sarva prakAre paramakRpALudeva upara arpaNabuddhi karavI. pratyakSa parokSanA koIpaNa vikalpo karavA nahIM. eka paramakRpALudevanA ja Azraye temanI AjJA pAlana karavAnI che." (pU.zrI brahmacArIjI janma zatAbdI smAraka graMtha-pR.23) pratyakSa jJAnInI AjJA kone kahevI ? prazna-"mokSa thavA mATe pratyakSa jJAnInI AjJA ArAghavI joIe." (2008) pratyakSa jJAnInI AjJA kone kahevI? ane amAre viSe te zI rIte saMbhave? uttara-jeNe AtmasvarUpa pragaTa karI anubhavyuM che te pratyakSa jJAnI che. paramakRpALudeve pragaTa AtmasvarUpa anubhavyuM che, AtmasvarUpa thayA che, pote dehadhArI che ke kema te temane mAMDa mAMDa vicAra kare tyAre yAda AvatuM; tevA pratyakSa jJAnInI AjJA pa.pU.prabhuzrIjIne prApta thaI; temaNe potAne je AjJAthI lAbha thayo te A kALamAM anya yogya jIvone prApta thAya te arthe temanI pAse AvyA temane te pratyakSa puruSanI) AjJA jaNAvI ane pote na hoya tyAre yogya jIvone jaNAvavA aMta vakhate mane AjJA karI. te pratyakSa jJAnInI AjJA tamane prApta thaI che, to zraddhApUrvaka ArAghavA, apramattapaNe ArAghavA bhalAmaNa chejI. (bo.3 pR.777) sapuruSanA vacano pratyakSa bhagavAna tulya. boghAmRta bhAga-1mAMthI = bhagavAna pratyakSa na hoya to temanA vacano pratyakSa bhagavAna ja che, ema vicArI svAdhyAya karavo. (pR.295) 147
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALudevanI aMtardhAtmadazA "zrImad rAjacaMdra' graMthamAMthI - 'huM koI gacchamAM nathI; paNa AtmAmAM chuM; e bhUlazo nahIM." (pR.170) AtmA jJAna pAmyo e to niHsaMzaya che; graMthibheda thayo e traNe kALamAM satya vAta che. sarva jJAnIoe paNa e vAta svIkArI che. have chevaTanI nirvikalpa samAdhi ApaNane pAmavI bAkI che, je sulabha che. (pR.249) pravRtti che to tene mATe kaMI asamatA nathI, paraMtu nivRtti hoya to bIjA AtmAone mArga maLavAnuM kAraNa thAta. (pR.251) AbhecchA evI ja varte che ke saMsAramAM prArabdhAnusAra game tevA zubhAzubha udaya Avo, paraMtu temAM prIti aprIti karavAno ApaNe saMkalpa paNa na karavo. (pR.224) eka purANapuruSa ane purANapuruSanI premasaMpatti vinA amane kaMI gamatuM nathI; amane koI padArthamAM ruci mAtra rahI nathI; kaMI prApta karavAnI icchA thatI nathI; vyavahAra kema cAle che enuM bhAna nathI; jagata zuM sthitimAM che tenI smRti rahetI nathI; koI zatru-mitramAM bhedabhAva rahyo nathI; koNa zatru che ane koNa mitra che, enI khabara rakhAtI nathI; ame dehadhArI chIe ke kema te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe; amAre zuM karavAnuM che te koIthI kaLAya tevuM nathI. (pR.290) samaye samaye anaMtaguNaviziSTa AtmabhAva vaghato hoya evI dazA rahe che, je ghaNuM karIne kaLavA devAmAM AvatI nathI. athavA kaLI zake tevAno prasaMga nathI. (pR.310) citta ghaNuM karIne vanamAM rahe che, AtmA to prAye muktasvarUpa lAge che. vItarAgapaNuM vizeSa che. (pR.312). vicAravAna puruSane kevaLa klezarUpa bhAse che, evo A saMsAra tene viSe have pharI AtmabhAve karI janmavAnI nizcaLa pratijJA che. traNe kALane viSe have pachI A saMsAranuM svarUpa anyapaNe bhAsyamAna thavA yogya nathI, ane bhAse evuM traNe kALane viSe saMbhavatuM nathI. (pR.335) IzvarecchA'thI je koI paNa jIvonuM kalyANa vartamAnamAM paNa thavuM sarjita haze te to tema thaze, ane te bIjethI nahIM paNa amathakI, ema paNa atra mAnIe chIe. (pR.346) saMsAranA tApathI trAsa pAmelA ane karmabaMghanathI mukta thavA icchatA paramArthapremI jijJAsu jIvonI trivigha tApAgnine zAMta karavAne ame amRtasAgara chIe. mumukSajIvonuM kalyANa karavAne mATe ame kalpavRkSa ja chIe. (pR.499) jainamArga pote ja samajavo tathA samajAvavo kaThaNa che. samajAvatAM ADAM kAraNo AvIne ghaNAM UbhAM rahe, tevI sthiti che. eTale tevI pravRtti karatAM Dara lAge che. tenI sAthe ema paNa rahe che ke jo A kArya A kALamAM amArAthI kaMI paNa bane to banI zake. nahIM to hAla to mULamArga sanmukha thavA mATe bIjAnuM prayatna kAma Ave tevuM dekhAtuM nathI. ghaNuM karIne mULamArga bIjAnA lakSamAM nathI, tema te hetu draSTAMte upadezavAmAM paramazruta Adi guNo joIe che, tema ja aMtaraMga keTalAka guNo joIe che, te atra che evuM draDha bhAse che. (pR.518) mahAna puruSoe kevI dazA pAmI mArga prakAzyo che, zuM zuM karIne mArga prakAzyo che, e vAtanuM AtmAne sArI rIte smaraNa rahe che; ane e ja pragaTa mArga kahevA devAnI IzvarI icchAnuM lakSaNa jaNAya che. (pR.249) mokSa to kevaLa amane nikaTapaNe varte che, e to niHzaMka vArtA che. amAruM je citta te AtmA sivAya anya sthaLe pratibaddhatA pAmatuM nathI, kSaNa paNa anyabhAvane viSe sthira thatuM nathI; svarUpane viSe sthira rahe che. evuM je amAruM AzcaryakAraka svarUpa te hAla to kyAMya kahyuM jatuM nathI. (pR.328- 9) niHsaMdehasvarUpa jJAnAvatAra che ane vyavahAramAM beThA chatAM vItarAga che. 148
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALudevanI apUrva vANI zrImad rAjacaMdra' graMthamAMthI : jJAnInI vANI pUrvApara avirogha, AtmArtha upadezaka, apUrva arthanuM nirUpaNa karanAra hoya che; ane anubhavasahitapaNuM hovAthI AtmAne satata jAgRta karanAra hoya che. zuSkajJAnInI vANImAM tathArUpa guNo hotA nathI; sarvathI utkRSTa guNa je pUrvApara aviroghapaNuM te zuSkajJAnInI vANIne viSe vartavA yogya nathI, kemake yathAsthita padArthadarzana tene hotuM nathI; ane tethI ThAmaThAma kalpanAthI yukta tenI vANI hoya che. (pR.496) saMsAra spaSTa prItithI karavAnI icchA thatI hoya to te puruSe jJAnInAM vacana sAMbhaLyAM nathI; athavA jJAnIpuruSanAM darzana paNa teNe karyA nathI, ema tIrthakara kahe che. (pR.376) upadezAmRta'mAMthI - devacaMdrajInAM stavano paNa eka AtmajJanI vANI che. chatAM parama kRpALudevanI vANI enAthI caDhiyAtI che. evA puruSa ghaNe kALe thayA. emanI dazA ghaNI UMcI hatI. A samayamAM emanuM thavuM e camatkArarUpa hatuM. mahApuNyathI temano parokSa joga thayo, to temane guru karI sthApavA, draDha zraddhA karavI. (pR.411) boghAmRta bhAga-3' mAMthI - paramakRpALudevanAM vacano A kALamAM to amRtanI vRSTi samAna che. bIjAM pustako joIe chIe tyAre tenI gahanatA ane parama upakAra vAraMvAra tarI Ave che. bIjuM kaMI vivecana na thAya to paNa tenA te ja zabdo vAraMvAra bolAze, saMbhaLAze topaNa jIbha maLI che te lekhe Avaze, kAna pAvana thaze. (pR.126) paramakRpALudevanAM vacanAmRto che te vairAgyathI bharelAM che, sajijJAsu jIvAtmAne saMsArathI tAranAra ne saspaMthe doranAra, mokSamArge gamana karAvanAra bhomiyArUpa che; to te vacanAmRtomAMthI je joIe te maLI zake che. (pR.667) sapuruSonAM vacano pratyakSa satpaSatulya gaNI bahumAnapaNe ekaniSThAthI ArAghAya to samakitanI prApti karAve tevuM temAM baLa che, mATe satsaMgano yoga na bane tema hoya topaNa vizeSa baLa karI te vacanono paramArtha hRdayamAM Utare te arthe divasanA 24 kalAkamAMthI ekAda-be kalAka khoTI thavAno abhyAsa rAkhazo to tenI asara bIjAM kAryo karatAM paNa jaNAI Avaze. (pR.331) 'jIvanakaLA'mAMthI : bIje divase parama karuNAnAthe parama karuNA karI upazama rasa ane vItarAgabhAva pragaTa thAya evI apUrva vANI prakAzI. pote parama vItarAga mudrA ghAraNa karI zuddha AtmopayogamAM rahI jaNAvyuM ke A vANI AtmAmAM sparzIne nIkaLe che, AtmapradezothI nikaTatarathI lUchAIne pragaTe che. amane sarva sAdhuone A alaukika vANIthI alaukika bhAva pragaTa thayo hato. tema ja evI camatkRti lAgatI ke AvI vANI ApaNe koI kALe jANe sAMbhaLI nathI. evI apUrvatA te vANImAM amane lAgatI hatI. (pR.184) zrImad rAjacaMdra' graMthanuM alaukika mAhAbhya "upadezAmRtamAMthI - vacanAmRta vAMcavAmAM vizeSa kALa jAya tema kartavya che. te satsaMganI garaja sAraze. (pR.128) boghAmRta bhAga-1,3 mAMthI - A vacanAmRta che, te nispRha puruSanAM vacano che. azarIrIbhAva pAmIne A vacano kRpALudeve lakhyAM che. AzAtanA na karavI. lokonA kahevAthI ADAavaLI pustaka nAkhI na daIe. pustaka koI jJAnInI AjJAthI vAMce to lAbha thAya. (bo.1 pR.257) vacanAmRta che te bhagavatIsUtra karatAM paNa vadhAre, siddhAMtanA sAra jevuM che. paNa cetato nathI. koIne kRpALudevano eka patra maLato, koIne be patra maLatA. paNa ApaNane to AkhuM vacanAmRta maLyuM che. kaLikALamAM pragaTa jJAnIno bogha A che, te pIe to tarasa chIpe. satsaMgano A kALamAM duSkALa paDyo che. (bo.1 pR.225) 149
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra' graMthanuM alaukika mAhAbhya jenI pAse "zrImad rAjacaMdra' graMtha che tene ghera samajaNano bhaMDAra che, paNa jIvanI yogyatA mANe temAMthI te grahaNa karI zake chejI. nadImAM pANI ghaNuM hoya paNa jenI pAse jevaDuM vAsaNa hoya teTaluM pANI te laI zake che. mATe yogyatA ke AtmArthIpaNuM prApta thAya tevo prayatna kartavya chejI. (bo.3 pR.786) mahApuruSanuM jIvana ApaNane nirmaLa banAve che. kRpALudevanuM jIvana to ghaNAM jIvanacaritro jevuM che. eka bhavamAM ghaNA bhavono saravALo thayelo che. kharuM jIvana to emanA patro che. A kALamAM evA gaMbhIra bhAvo koI lakhI zakyA nathI. eka eka patramAM Akho mokSamArga mUkI dIdho che. e samajAya to ApaNuM jIvana uttama thAya. mahApuruSanA jIvana saMbaMghI jANe to ene bhakti jAge. emAMthI mAre kAmanuM zuM? e lakSa rAkhe to kaMI ne kaMI zIkhavA maLe. (bo.1 pR.315) paramakRpALudevanA patro e ja ApaNane navajIvana arpanAra che. ApaNA upara ja jANe Aje amuka patra Avyo che ema jANI jijJAsA tIvra rAkhI vAMcIzuM, vicArIzuM to temAMthI apUrva baLa ze. "sapuruSanuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo." (47) evuM paramakRpALudevanuM vacana che. ane tenA vacanayogarUpa graMthane AghAre ApaNe kalyANa sAdhavAno nizcaya che to avazya ApaNuM kalyANa thaze. (bo.3 pR.108) he bhagavAna! mArA jevA pAmaranA hAthamAM, rAMkane hAtha ratana Ave tema, A patro AvyA che. temAMnA ekeka patranA AdhAre mumukSuoe potAnuM jIvana ghaDyuM che, AkhI jiMdagI sudhI eka ja patranA rasanuM pAna karyuM che ane potAnI dazA tenA AghAre vaghArI che. mAre paNa emAMthI amRta pIne mArA AtmAne amara banAvavo che. (bo.3 pR.634) "zrImad rAjacaMdra" graMtha chapAyo nahoto te vakhate vicAra karI zake tevA jIvone sadgu AjJAe vAMcavA yogya gaNI jemane te samajAya tevAne tenI bhalAmaNa karelI. te graMthamAM jaNAvelA badhA graMtho kharIdI vAMcavA bese to pAra Ave tema nathI. "zAstra ghaNA mati thoDalI, ziSTa kahe te pramANa" e vicArazo ane jemAM samajaNa na paDe ane vairAgya-upazamanuM kAraNa na bane tevuM lAgatuM hoya to, te vAMcanane badale "zrImad rAjacaMdra" graMthanuM vizeSa vAMcana-vicAra rAkhazo to vizeSa hitakArI chejI. (bo.3 pR.335) bIje khoTI thazo ane je zIkhavAnuM maLaze te karatAM moTA pustakamAMthI je jANavAnuM maLaze te alaukika ane AtmahitakArI vizeSa thaI paDazejI. jeNe AtmA nathI jANyo te game tevI kathA kare paNa sAMbhaLanAramAM vItarAgatA, nirmohIpaNuM pragaTAvI na zake; ane jeNe AtmA jAmyo che te puruSanAM thoDAM vacano paNa pratyakSa satparuSa tulya jANI upAsavAmAM Ave to jagatanuM vismaraNa thAya ane AtmA tarapha vRtti vaLe, Thare ane bhAna paNa pragaTe. (bo.3 pR.753) Ape zrImad rAjacaMdra graMtha vAMcavAnI icchA jaNAvI tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke e graMtha sarva zAstranA sArarUpa che. teno niyamita abhyAsa zraddhApUrvaka yathAzakti thAya to lAbhanuM kAraNa che tathA sapuruSanA viyogamAM parama avalaMbana tathA mArgadarzakarUpa che. (bo.3 pR.54) paramakRpALudevanuM pustaka vAMcatA rahevAthI ghaNA khulAsA ApoApa thAya tema chejI ane na samajAya to pUchavAmAM harakata nathIjI. Atmahita poSavA mATe paramakRpALudevanAM vacano mane to sarvottama lAgyA cheja. tethI vAraMvAra te ja bhalAmaNa karavA vRtti rahe chejI. (bo.3 pR.474) je vacanAmRto ApaNane aMta sudhI madada karanAra nIvaDe che te vacano bIjA jIvone sulabha thAya te dareka mumukSunI bhAvanA sahaja hoya. jenI pAse ghananuM sAghana hoya te te dvArA potAnA bhAva pradarzita kare. eka to paDatara kiMmata karatAM kaMI ochI kiMmata rAkhavAnI zarate ghananI madada karAya, athavA te pustako prasiddha thaye amuka prato kharIdI te ochI kiMmate, maphata yogyatA pramANe jIvone vaheMcI zakAya. (bo.3 pR.689) 150
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALudevanI niSkAraNa karuNA "zrImad rAjacaMdra graMthamAMthI - kalyANanA mArgane ane paramArtha svarUpane yathArtha rIte nahIM samajanArA ajJAnI jIvo, potAnI mati kalpanAthI mokSamArgane kalpI, vivigha upAyomAM pravartana karatA chatAM mokSa pAmavAne badale saMsAra paribhramaNa karatA jANI niSkAraNa karuNAzIla evuM amAruM hRdaya raDe che. (pR.499) koI kriyAjaDa thaI rahyA, zuSkajJAnamAM koI; mAne mAraga mokSano, karuNA Upaje joI. 3 koI kriyAne ja vaLagI rahyA che, ane koI zuSkajJAnane ja vaLagI rahyA che, ema mokSamArga mAne che; je joIne dayA Ave che. 3 (pR.527) 'boghAmRta bhAga-3mAMthI - paramakRpALudevano parama upakAra jema jema temanAM vacano vAraMvAra vaMcAya che tema tema vizeSa vizeSa phure che. evA apavAdarUpa mahApuruSe "mokSamArga bahu lopa thayelo te "bhAkhyo atra agopya" pragaTa karyo. enA yogabaLe aneka jIvo satya mArga tarapha vaLyA, vaLe che ane vaLaze. ApaNAM paNa mahAbhAgya ke tevA puruSanAM vacano para vizvAsa, prema, pratIti thavAthI temanA hRdayamAM rahelI anupama anukaMpAne yogya temanI AjJA vaDe ApaNo AtmoddhAra karavA prerAyA chIe. te mahApuruSa pAsethI gharAIne jeNe amRtapAna karyuM che evA zrI laghurAjasvAmIno paNa parama upakAra che ke jemaNe potAne alabhya lAbha thayo te sarva A kALanA jijJAsu jIvo pAme evI niSkAraNa karuNAthI Akhara vakhate potAne prApta thayelI AjJAnI paraMparA cAlu rahe te abhiprAye spaSTa preraNA karatA gayA che. temaNe vAraMvAra boghavacanomAM potAnI pratIti pradarzita karI che. temAMthI alpa aMza ahIM Apane vAraMvAra vicArI lakSamAM rahevA tathA teno lAbha maLyA kare te arthe ja jaNAvuM chuMjI- "sarva zAstrono sAra, tattvono sAra zodhIne paramakRpALudeve kahI dIgho che. bahu durlabha, A kALamAM kAma kADhI nAkhe tevuM kRpALudeve ApyuM che. vizvAsa hoya to kahyuM. "vIsa duhA' bhaktinA che te maMtra samAna che. so vakhata, hajAra vakhata bolAya to paNa ochuM che. lAbhanA DhagalA che. kSamApanAno pATha, chapadano patra, yamaniyama, Atmasiddhi ATalAM sAghana apUrva che, camatkArika che! roja bhaNavAM jarUranAM che. jIvatAM sudhI ATalI bhakti roja karavI ja. "darajIno chokaro jIve tyAM sudhI sIve', e to khoTI vAta che; paNa tame jIvatAM sughI ATaluM to karajo ja. tethI samAdhimaraNa thaze, samakitano cAMllo thaze. vaghAre zuM kahyuM? (pR.481) - jJAnIno mArga sulabha paNa pAmavo durlabha "zrImad rAjacaMdra graMthamAMthI - jJAnIno mArga sulabha che, paNa te pAmavo durlabha che; e mArga vikaTa nathI, sIgho che. paNa te pAmavo vikaTa che. prathama sAcA jJAnI joIe. te oLakhAvA joIe. tenI pratIti AvavI joIe. pachI tenA vacana para zraddhA rAkhI niHzaMkapaNe cAlatAM mArga sulabha che, paNa jJAnI maLavA ane oLakhAvA e vikaTa che, durlabha che. (pR.968) sapuruSane oLakhavA mATenI pAtratA "zrImad rAjacaMdra graMthamAMthI - mumukSunA netro mahAtmAne oLakhI le che. (pR.289), mumukSatA e che ke sarva prakAranI mohAsaktithI mujhAI eka "mokSa ne viSe ja yatna karavo ane tIvra mumukSatA e che ke ananya preme mokSanA mArgamAM kSaNe kSaNe pravartavuM. (pR.288) AtmAne vAraMvAra saMsAranuM svarUpa kArAgRha jevuM kSaNe kSaNe bhAsyA kare e mumukSutAnuM mukhya lakSaNa che. 151
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga ane vairAgya e guNo mumukSunA ghaTamAM sadAya sujAgya eTale jAgrata hoya, arthAt e guNo vinA mumukSupaNuM paNa na hoya. (pR.557) kaLiyugamAM apAra kaSTa karIne satparuSanuM oLakhANa paDe che. chatAM vaLI kaMcana ane kAMtAno moha temAM parama prema AvavA na de tema che. oLakhANa paDyuM aDagapaNe na rahI zake evI jIvanI vRtti che, ane A kaLiyuga che; temAM je nathI mujhAtA tene namaskAra. (pR.299) jIve sauthI prathama karavA yogya zuM? "zrImad rAjacaMdra' graMthamAMthI - jIve gharma potAnI kalpanA vaDe athavA kalpanAprAsa anya puruSa vaDe zravaNa karavA joga, manana karavA joga ke ArAghavA joga nathI. mAtra Atmasthiti che jenI evA satparuSathI ja AtmA ke Atmagharma zravaNa karavA joga che, yAvat ArAghavA joga che. (pR.351) boghAmRta bhAga-2,3"mAMthI - taravuM hoya to prathama zuM jANavuM? tAranArane oLakhavo joIe. kusaMga hoya tene tyAgavo joIe. buDADanArane tyAgavo joIe. "jenI pAsethI gharma mAgavo te pAmyAnI pUrNa cokasI karavI." (466) sadgurumAM bhUla na thavI joIe. emAM bhUla thaI to baghAmAM bhUla thAya, bagho saravALo khoTo Ave. (bo.2 pR.57) A kALamAM jIve karavA yogya zuM che? (1) pote sadgurunuM zaraNa levuM, (2) krodhAdi kaSAyone zamAvavA, (3) mokSa sivAya bIjI icchA na rAkhavI, (4) vairAgya rAkhavo, (5) kaSAya udaya Ave tyAre abhAva lAvavo, paNa vaghAravA nahIM, (6) zAstra samajavA satsaMgano AdhAra levo. mukhya mArga to A che ke je mArgathI ajJAna jAya, kaSAya ghaTe e mArga ArAghavAno che. samyagdarzana vagara badhuM UMdhuM thAya che. (bo.2 pR.109) paramakRpALudeva pratye zraddhA dRDha thAya te baghAM satsAghanano prathama pAyo gaNavA yogya chejI. vakhata maLato hoya ne jijJAsA hoya to "jIvanakaLA'nA vAMcanathI ke sAMbhaLavAthI puruSa pratye premanI vRddhi thAya tevuM che. bo.3 pR.288). prathama kArya manuSyabhavamAM karavA yogya e che ke "sat vastunI jijJAsAnI vRddhi karavI ane te prApta karAve tevA sapuruSane zothI tenAM vacanamAM vizvAsa rAkhavo yogya che. bhagavAne zraddhAne parama durlabha kahI che. jene e zraddhA AvI tene pachI mokSa dUra nathI. paNa te prApta thavA mATe sakSuruSanA boghanI jarUra che, ane jIvane te bogha grahaNa karI tene vicArI pratIta karavA jeTalI yogyatAnI paNa jarUra che. tethI hAla yogyatA vadhe tevA puruSArthamAM rahevuM ghaTe che. (1) sarva prANI pratye nirverabuddhi te maitrIbhAvanA, (2) jenAmAM sadaguNa hoya te dekhIne pramoda-ullAsa thavo te pramodabhAvanA, (3) duHkhI prANIo pratye dayAbhAva te karuNAbhAvanA ane (4) aniSTa vartanavALA pratye paNa dveSabhAva na rAkhatAM madhyastha rahevuM te madhyastha ke udAsIna bhAvanA che. tene upekSAbhAvanA paNa kahe che. A cAra bhAvanAo roja bhAvavAthI yogyatA prApta thAya che, ema paramakRpALudeve jaNAveluM che. (bo.3 pR.55). 152
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ asadgurune vaLagavAthI anAdikALanuM bhavabhramaNa "zrImad rAjacaMdra" graMthamAMthI - jIva khoTA saMgathI, ane asaguruthI anAdikALathI rakhaDyo che; mATe sAcA puruSane oLakhavA. (va.pR.727) kuguru ane ajJAnI pAMkhaDIono A kALamAM pAra nathI. (va.pU.700) asadguru ke je AtmajJAna ane AtmajJAnanA sAghanane jANatA nathI. (va.pR.529) jJAnanI prApti jJAnI pAsethI thavI joIe. e svAbhAvika samajAya che, chatAM jIva loka lajjAdi kAraNothI ajJAnIno Azraya choDato nathI, e ja anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM mULa che. (va.pR.262) upadezAmRta'mAMthI : gurune nAme jIva ThagAyo che. jenA para prema DhoLavo che tyAM DhoLAto nathI ane satsaMgamAM samAgamamAM jyAM draSTi paDI tyAM prema DhoLI nAkhe che. tethI azAtanA lAge che ane jIva gAMDAdhelA paNa thaI jAya che. (pR.69) boghAmRta bhAga-1'mAMthI - kuguruoe manuSyapaNuM lUMTI lIdhuM che. pote mohamAM paDyA che, ane bIjAne pADe che. (pR.120) potAnI kalpanAe-svacchede vartavAthI paNa saMsAra paribhramaNa "zrImad rAjacaMdra graMthamAMthI - koI paNa prakAre jIva potAnI kalpanAe karI sane prApta karI zakato nathI. sajIvanamUrti prApta thaye ja sat prApta thAya che, sat samajAya che, satno mArga maLe che, sat para lakSa Ave che. sajIvanamUrtinA lakSa vagara je kaMI paNa karavAmAM Ave che, te jIvane baMghana che; A amAruM hRdaya che. (pR:261) je puruSa sadgurunI upAsanA vinA nija kalpanAe AtmasvarUpano nirdhAra kare te mAtra potAnA svacchaMdanA udayane vede che, ema vicAravuM ghaTe che. (pR.803) jIva potAnI kalpanAthI kahyuM ke dhyAnathI kalyANa thAya ke samAdhithI ke yogathI ke AvA AvA prakArathI, paNa tethI jIvanuM kaMI kalyANa thAya nahIM, jIvanuM kalyANa thavuM to jJAnI puruSanA lakSamAM hoya che, ane te parama satsaMge karI samajI zakAya che; mATe tevA vikalpa karavA mUkI devA. (pR.382) bIjAM sAghana bahu karyA, karI kalpanA Apa; athavA asadga thakI, UlaTo vadhyo utApa. (pR.231) 153
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa.u.pa.pU.prabhuzrIjInI dRSTimAM paramakRpALudeva paramapUjya prabhuzrIjInI dRSTimAM to paramakRpALudeva paramAtmA che. 'jevI dRSTi tevI sRSTi.' koIne paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra vidvAna, kavi, zatAvadhAnI, prakhara jyotiSI ke jJAnIpuruSa jaNAyA paraMtu paramapUjya prabhuzrIjInI dRSTimAM to teo paramAtmA che. jIvana paryaMta pote paramakRpALudevanI bhaktimAM tanmaya rahyA. temanI apUrva evI bhakti ane zraddhAnA kAraNe pote AtmajJAna pAmyA ane pUrva bhavo nihALyA bAda janmamaraNathI chUTavAnA kAmI jIvo je je pa.pU.prabhuzrIjI pAse AvyA temane paNa potA tarapha nahIM vALatA kahyuM ke - eka paramakRpALudevane ja guru mAno. amArA guru e ja tamArA guru; paramakRpALudevane guru mAnazo to amArI AMtaraDI Tharaze ema kahI pote gauNa thaI gayA. vaLI jaNAvyuM ke koIne paNa jJAnI ajJAnI kahevA nahIM; temaja mAnavA nahIM. koI jJAnI haze to paramakRpALudevanA svarUpamAM samAI gayA. guru karavAmAM kadI bhUla karazo nahIM. paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhune ja sadgurupade sthApI temanI AjJA upAso. ema karazo to tamArA AtmAnuM kalyANa thaI jaze; teno ame vImo utArIe chIe kemake e mArgamAM bhUla nathI. 'upadezAmRta'mAMthI : ja ame amAruM hRdaya jaNAvIe chIe. amane to romaroma eka e ja priya che. paramakRpALudeva e ja eka amArI jIvanadorI che. temanA guNagrAma thAya tyAM amane ullAsa Ave che. amAruM to sarvasva e ja che. amane e ja mAnya che. tamAre evI mAnyatA karavI e tamAro adhikAra che, mahAbhAgya haze tene e mAnyatA thaze. saraLatAthI jaNAvIe chIe ke jene e mAnyatA thaze tenuM kalyANa thaI jaze - bALAbabhoLAnuM kAma thaze. zraddhA, vizvAsa, pratIti thaze tenuM bhavabhramaNa maTI jaze. (u.pR.358) sadguru paramakRpALunuM zaraNuM rAkhavuM. ame paNa enA dAsanA dAsa chIe. potAnI kalpanAe koIne guru mAnI levA nahIM, koIne jJAnI kahevA nahIM; maghyastha dRSTi rAkhavI. eka paramAtmA paramakRpALudevane mAnavA; te zraddhA karavI. tene ame paNa mAnIe chIe, amArA ane tamArA ghaNI judA na karavA. e eka ja che. e upara prema karavo, prIti karavI. (u.pR.96) ghIMgo ghaNI eka paramakRpALudeva ame je karyo che te tamArA guru che; ame paNa tamArA guru nahIM, paNa ame je guru karyA che te tamArA guru che. evo niHzaMka adhyavasAya rAkhI je duHkha Ave te sahana karavuM. kALe karIne sarva javAnuM che. (u.pR.97) gautamasvAmIe paMdaraso tApasone jJAna pamADyuM tyAre gautamasvAmIne guru mAnavA lAgyA. paNa gautamasvAmI temane mahAvIra prabhu pAse laI gayA ane temane ja mAnavA kahyuM. ema je satpuruSa upakArI che temanA kahevAno Azaya samajavo ane AjJA ArAdhavI kAraNa ke A jIvanI samajaNa alpa che. (u.pR.435) paramakRpALudevanI zradghA amArA kahevAthI karaze tenuM kalyANa thaze ema je jaNAvyuM hatuM tathA saMtanA kahevAthI mAre paramakRpALudevanI AjJA mAnya che ema pratijJApUrvaka sarvee paramakRpALudevanI samakSa kahyuM hatuM te yAda lAvIne zradghA jeTalI dRDha thAya teTalI kartavya che. hAthInA pagalAmAM badhAM pagalAM samAya che, tema paramakRpALudevanI bhaktimAM sarva jJAnIonI bhakti AvI jAya che; mATe bhedabhAvanI kalpanA dUra karI je AjJA thaI che, te pramANe, 'vALyo vaLe jema hema', tema potAnA bhAva vALI eka upara AvI javA yogya che. (u.pR.137) kRpALudeva saMsAramAM hatA paraMtu AtmajJAnI hatA. tethI devone paNa pUjya hatA. je jovAnuM che te uparano dekhAva ke vartana nahIM paraMtu AtmAnI dazA; ane te hoya tyAM pachI zraddhA ja karavAnI che. (u.pR.433) jJAnI ane ajJAnInAM kAryomAM bheda vAsanAkSayano che. aMtaranI vAsanAnuM mULiyuM jJAnIe kSaya kareluM che. te dRSTi bhUlI na javI. vaLI badhA satpuruSa sarakhA gaNI gurubhAvanA gauNa na karavI; paNa temAM dRDhatA ja karavI. (u.pR.257) ema A kahyuM che te mArga khoTo hoya to tenA ame jAmInadAra chIe. paNa je koI svacchaMde vartaze ane 'Ama nahi, Ama' karI sRSTiphera karaze tenA ame javAbadAra nathI. javAbadArI levI sahelI nathI. paNa e mArgamAM bhUla nathI. je koI kRpALudevane mAnaze tene kaMI nahIM to devagati to che ja. (u.pR.65) 154
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU.zrI brahmacArIjInI dRSTimAM paramakRpALudeva pU.zrI brahmacArIjInI dRSTimAM paNa paramakRpALudeva paramAtmA che. pa.pU.prabhuzrIjImAM AcAryanA badhA guNo hovA chatAM sarvane eka paramakRpALudevane ja mAnavA ema AjJA thavAthI pUjyazrI brahmacArIjI paNa paramakRpALudevane ja guru mAnavA lAgyA. pU.zrI brahmacArIjI 'boghAmRta bhAga-3'mAM jaNAve che H- "duSamakALamAM paNa jJAnI AjJA pAmanAra bhAgyazALI haze tenuM kalyANa 'ama thakI'=paramakRpALudevanI bhaktithI thaze. kAra ke A kALamAM teTalI UMcI dazAvALo puruSa temanA jevo prApta thavo asaMbhava chejI. paramakRpALu A kALamAM apavAdarUpa che. hajAro varSe tevA puruSo dekhAva de che. ghaNAkharA mahAtmAo gaNa paramakRpALudevanAM jJAna ane vItarAgapaNAnI sarakhAmaNImAM AvI zake tevA nathI. mATe 'eka ApaDI ne Ubhe mArge tApaDI'nI vAta jevuM AMkho mIMcI tene zaraNe rahevAno puruSArtha kartavya che (bo.3 pR.779) paramakRpALudeva pratyenI parama bhaktinA pU.zrI brahmacArIjInA udgAro 'boghAmRta bhAga-1,3 mAMthI - eka paramakRpALudeva pratye jeTalI bhakti thaze teTalI AtmahitakArI che...ekane bhajyAthI sarva siddha ane vartamAna arihaMta AdinI paNa bhakti thAya che. (bo.3 pR.123) paramakRpALu zrImad rAjacaMdra prabhunI bhakti pa.u.prabhujIe ApaNane batAvI ApaNA upara apAra upakAra karyo che. te paramapuruSa bhakti karavA yogya, stavavA yogya, upAsavA yogya, guNagrAma karI pavitra thavA yogya che. temaja teozrInAM vacanAmRta satzAstra dvArA vAMcI ke zravaNa karI, manana karI, vAraMvAra bhAvanA karI zraddhA dRDha karavA yogya che. (bo.3 pR.135) paramakRpALudevano apAra upakAra che ke A kaLikALamAM ApaNA jevA abudha janone uttama aghyAtma mArga saraLapaNe sugamatAthI samajAya tema gujarAtI bhASAmAM saMpUrNapaNe pragaTa karyo che. (bo.3 pR.423) paramakRpALudeva jenA hRdayamAM vasyA che, paramakRpALudeva pratye jemane pUjyabhAva thayo che, paramakRpALudevanA je je guNagrAma kare che tathA temanA pratye jemane adveSabhAva che te sarva bhavya jIvo prazaMsApAtra chejI. (bo.3 pR.423) A jIvanamAM koIe paNa ApaNA upara mahad upakAra karyo hoya temAM sarvoparI paramakRpALudeva zrImad rAjacaMdra prabhuno che...mATe jagatanI mohaka vastuo uparathI manane khaseDI zAzvata ApaNo AtmA jenA yogabaLe zuddha thAya, mokSe jAya te mahApuruSa upara dina dina bhakti-premabhAva vadhato jAya tema kartavya che. te arthe bhakti, patravyavahAra, oLakhANa ke vAMcana-vicAra kartavya chejI. nahIM to jagatanI koI vastu Akhare madada kare tevI nathI. mATe manamAM samajI jaI badhethI moha saMkorI laI eka paramapuruSa upara prema, paramaprema kartavya chejI. (bo.3 pR.604) paramakRpALudeva jevA A kALamAM koI najare AvatA nathI. te sivAya kyAMya mana rokavA jevuM nathI ema mane to lAge chejI. bIjI vastuomAM mana rAkhIne jIve paribhramaNa anaMtakALa sudhI karyuM. have to satInI peThe e eka ja grahaNa karavA yogya chejI. (bo.3 pR.736) paramakRpALudeva sivAya koI udghAra kare tema nathI. evo dRDha nizcaya karavA bhalAmaNa chejI. jyAM AtmajJAna nathI te pANI vagaranA kUvA che. tyAM tarIlAM cAkaLAM laIne jAo, kUvAmAMthI pANI kADhavA prayatna karo to tyAM kAdava sivAya kaMI hAtha lAgaze nahIM, mahenata vyartha jaze...bhUlelA lokonI pAchaLa bhaTakavAnuM tajI ghera beThA beThA maMtranI mALA gaNavAno puruSArtha karazo to vahelo nIveDo AvazejI. (bo.3 pR.783) jJAnIpuruSanI zraddhA te samikata che. kRpALudevane ArAdhavAthI mAruM kalyANa thaze ja, ema puruSapratIti thaI to te samakitanI gaNatarImAM che. puruSa pratIti, vacana pratIti, AjJAruci e badhAM samakitanAM kAraNo che. (bo.1 pR.294) je sadguru che tenI bhakti koI puNyavAnane jAge che... deva ane dharmano AdhAra guru che. guru hoya to deva ane dharma samajAya, nahIM to na samajAya. (bo.1 pR.103) 155
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA - samyaktva athavA samakita viSe sadeva, guru ane gharmanI zraddhAne zAstramAM vyavahAra samakita kahyuM che. apekSAe jotAM sadgurunI zraddhA e ja samakti che. sAcA deva ane gharmane samajAvanAra sadguru che. sadguru pratyenI parokSa zraddhA paNa jo yathArtha hoya to te paNa jIvane paMdara bhave mokSa ApI de evI baLavAna che. te zraddhA evI hovI joIe ke game tevA patita thavAnA prasaMgo Ave to paNa te phare nahIM. zraddhA e ja vyavahAra samakita che, je nizcaya samakitanuM kAraNa che ane jIvane AgaLa vaghArI kevaLajJAna pragaTAvanAra che. zraddhA e AtmAno guNa che. te badhA prANIomAM sadA vidyamAna che. paNa te zraddhAno guNa vartamAnakALe dehAdimAM Atmabuddhi karI viparIta rIte pariNamelo che. tene satparuSanA bodhavaDe AtmAmAM Atmabuddhi karI jo samyak karavAmAM Ave to te jIvane nizcaya samyakdarzana arthAt AtmajJAna prApta karAvI pariNAme zAzvata sukhazAMti svarUpa mokSane apAve evo che. zraddhA sahitano puruSArtha te ja satya puruSArtha che; samakti vagaranI badhI kriyA te ekaDA vagaranA mIMDA jevI nirarthaka che arthAta mokSamArgamAM te upayogI siddha thatI nathI. samyaktva viSe paramakRpALudevanA udgAra zrImad rAjacaMdra' graMthamAMthI :- praha-samyakatva zAthI pragaTe ? u-AtmAno yathArtha lakSa thAya tethI. samyatvanA be prakAra che H- (1) vyavahAra ane (2) paramArtha. sadgurunA vacanonuM sAMbhaLavuM, te vacanono vicAra karavo; tenI pratIti karavI; te 'vyavahArasamyakatva.' AtmAnI oLakhANa thAya te "paramArthasamyatva." (pR.709) jyAM sudhI dehAtmabuddhi TaLe nahIM tyAM sudhI samyakatva thAya nahIM. (pR.732) moTAI ne mahattA mUkyA vagara samyaktvano mArga AtmAmAM pariNAma pAmavo kaThaNa che. (pR.712) sadguru, satadeva, kevaLIno prarUpelo gharma tene samyatva kahyuM, paNa sadeva ane kevaLI e be sadgurumAM samAI gayA. (pR.693) vicAra vinA jJAna nahIM. jJAna vinA supratIti eTale samyatva nahIM. samyatva vinA cAritra na Ave, ane cAritra na Ave tyAM sudhI kevaLajJAna na pAme, ane jyAM sudhI kevaLajJAna na pAme tyAM sudhI mokSa nathI; ema jovAmAM Ave che. (pR.754) sUtro, caudaparvanuM jJAna, munipaNuM, zrAvakapaNuM, hajAro jAtanAM sadAcaraNa, tapazcaryA Adi je je sAghano, je je mahenato, je je puruSArtha kahyAM che te eka AtmAne oLakhavA mATe, zodhI kADhavA mATe kahyAM che. te prayatna jo AtmAne oLakhavA mATe, zodhI kADhavA mATe, AtmAne arthe, thAya to saphaLa che; nahIM to niSphaLa che; jo ke tethI bAhya phaLa thAya; paNa cAra gatino cheda thAya nahIM. jIvane puruSano joga thAya, ane lakSa thAya, to te saheje yogya jIva thAya; ane pachI sadagurunI AsthA hoya to samyatva thAya. (pR.716) bhagavat tIrthaMkaranA nigraMtha nirgathinIo, zrAvaka tathA zrAvikAo kaMI sarvane jIvAjIvanuM jJAna hatuM tethI tene samakita kahyuM che evo siddhAMtano abhiprAya nathI. temAMthI kaMIka jIvone tIrthakara sAcA puruSa che, sAcA mokSamArganA upadekhA che, jema te kahe che tema ja mokSamArga che evI pratItithI, evI rucithI, zrI tIrthaMkaranA AzrayathI, ane nizcayathI samakita kahyuM che. (pR.599) samyatvanA lakSaNo H 1. kaSAyanuM maMdapaNuM athavA tenA rasanuM moLApaNuM. 2. mokSamArga tarapha valaNa. 3. saMsAra baMdhanarUpa lAge athavA saMsAra khAro jhera lAge. 4. sarva prANI upara dayAbhAva; temAM vizeSa karI potAnA AtmA tarapha dayAbhAva. 5. sata deva, sagharma, sadguru upara AsthA. (pR.742) 156
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALudevanI zraddhA dRDhapaNe karavA yogya upadezAmRtamAMthI - zraddhA eka upara karavI. jyAM tyAM zraddhA karazo to mAryA jazo. svarUpane pAmelA eka sapuruSa parama kRpALu upara zraddhA dRDha thaze to japa, tapa, kriyA mAtra saphaLa thaI, manuSyabhava saphaLa thaI gayo, dIvo thayo, samakita thayuM samajajo. (.382) have vyAzI varSa thaI gayAM. chevaTanI bhalAmaNa. maghAnAM pANI TAMkAmAM bharI rAkhe tema jJAnInuM kaheluM kahuM chuM te lakSamAM leze tenuM kAma thaze. A jJAnI ke A jJAnI ema karavuM nahIM. koInI niMdA karavI nahIM. paNa paramakRpALudevanI eka zraddhA rAkhavI. ane temanuM jaNAveluM smaraNa karatI vakhate jyAM sudhI bhAna rahe tyAM sudhI hRdayamAM rAkhavuM. (pR.302) amArA hRdayamAM mAtra kRpALudeva ja che, tenI ja ramaNatA che. amArI to ra zraddhA ane lakSa che. ame to amArA samAgamamAM je jijJAsu Ave che tene e ja rasto batAvIe chIe ke paramakRpALudevanI ja AjJA mAnya karo, tenI ja zraddhA karo; teNe je svarUpa jANyuM, anubhavyuM che te ja sAcuM che, te ja svarUpa mAruM che ema te puruSanA vacane zraddhAe mAnya karo ane tenI ja bhaktimAM niraMtara raho; bIjI kaMI kalpanA na karo. (pR.137) te saMte kahelA sadgurunI eka mAnyatA, zraddhAthI samakita kahevAya. ATalo manuSyabhava maLyo che temAM te ja zraddhA sakRpALu zrI sadagurudeva pratyenI jIve rAkhavA yogya che. potAnI kalpanAthI bIjA koIne mAnavA yogya nathI. je ema eka sadagurunI zraddhAe ja rahela che tenuM Atmahita ane kalyANa che. jo eka samakita A bhavamAM na thayuM to janma-manuSyabhava hArI gayA jANavuM. e ekane ja mAnyAthI baghA jJAnIo AvI jAya che. (pR.90), zraddhA evI dRDha karavI ke have huM koI bIjAne na mAnuM. mAro AtmA je jJAnIe joyo che tevo ja che. meM joyo nathI; paNa jJAnIe joyo che tevo ja che. temanI AjJAe mane trikALa mAnya che. te jJAnI e paramakRpALu sadguru zrImad rAjacaMdra prabhu che; te mane sadA kALa mAnya ho. have te ja mAruM sarvasva mAnuM. temanA sivAya badhuM para mAnuM. (pR.45) draDha zraddhA karI do. DahApaNavALA, paMDitAIvALA paNa zraddhA pratIta vagaranA rahI jaze. ane chellA beThelA bALAbhoLA abhaNa paNa zraddhAnI pakaDa karI deze tenuM kAma thaI jaze. paramakRpALudevathI ghaNA jIvono uddhAra thaze. (pR.346) zraddhA. "saddha parama TurjahA" bhagavAnanuM vacana che. keDa bAMdhIne taiyAra thaI jaI, nAcIkUdIne paNa eka zraddhA pakaDa karI do. pachI japa, tapa, tyAga, vairAgya badhuM thaze. sauthI pahelI zraddhA. e bahu moTI vAta che. mahAbhAgya haze tene te thaze. (pR.390) boghAmRta bhAga-1,3'mAMthI - sadgurunA pagale pagale cAlavAnuM che. prabhuzrIjI kahetA ke kRpALudeve kahyuM hatuM tema kahuM chuM. A kRpALudevanI zraddhA karazo? enI bhakti karazo to kalyANa thaze ema paNa kahyuM hatuM. eka vakhate paryuSaNanA chellA divase kaheluM ke A chello divasa paryuSaNano che, have bIjA paryuSaNa Ave tyAM sudhI eka bola kahuM chuM, teno bAra mahinAmAM vicAra karI lAvajo, te e ke "saddha parama tustrahIM." (bo.1 pR.207) parama puruSa paramakRpALudeva pratye ApanI vadhatI jatI zraddhA jANI saMtoSa thayo che. A duSama kaLikALamAM ApaNA jevA hInapuNya jIvone sAkSAt mahAvIra svAmInA vacanono paricaya karAvanAra e mahApuruSa upara zraddhA karAvanAra 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIno athAga upakAra jema jema samajAto jAya che, tema tema te puruSe batAvelA sanmArga pratye vizeSa vizeSa prema ane puruSArthavRtti jAge chejI. (bo.3 pR.481) - eka paramakRpALudevanI zraddhA ja sukhakArI che. jene te zraddhA AvI te duHkhI hoto nathI. duHkha AvI paDe to duHkha mAnato nathI. tene eka prakArano AdhAra maLyo che. (bo.3 pR.514) 157
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu bhakti sadaiva kartavya bhakti eTale prema. sapuruSonA guNomAM prema te bhakti che. bhakti e bhaktanA bhAva che. te jo satparuSamAM rahe, emanA vacano vAMcavA, vicAravA, lakhavA, gokhavA, pheravavAmAM ke koI vyaktino chaMda gAvAmAM rahe to mana zuddha thatuM jAya che. kharo prema bhagavAnanA guNo pratye pragaTe to baghA karma baLIne bhasma thaI jAya; evuM adbhuta sAmarthya prabhu bhaktimAM raheluM che. bhakti vagara jJAna thAya nahIM. bhakti paNa niSkAma joIe. mAtra mokSa abhilASa rAkhI karavI joIe. bhakti e mukti meLavavAno sugama ane sarvotkRSTa upAya che. bhakti viSe paramakRpALudevano parama upadeza "zrImad rAjacaMdra' graMthamAMthI :- sadudevaguruzAstrabhakti apramatta paNe upAsanIya che. (pR.630) bhakti e sarva doSane kSaya karavAvALI che; mATe te sarvotkRSTa che. (pR.710) bhakti pUrNatA pAmavAne yogya tyAre thAya che ke eka tRNamAtra paNa hari pratye yAcavuM nahIM, sarvadazAmAM bhaktimaya ja rahevuM. (pR.287) bhakti e sarvotkRSTa mArga che. bhaktithI ahaMkAra maTe, svaccheda TaLe, ane sIghA mArge cAlyuM javAya; anya vikalpo maTe. Avo e bhaktimArga zreSTha che. (pR.687). ghaNA ghaNA prakArathI manana karatAM amAro draDha nizcaya che ke bhakti e sarvoparI mArga che, ane te satparuSanA caraNa samIpa rahIne thAya to kSaNavAramAM mokSa karI de tevo padArtha che. (pR.264). pra-abhaNane bhaktithI ja mokSa maLe kharo ke? u0-bhakti jJAnano hetu che. jJAna mokSano hetu che. akSarajJAna na hoya tene abhaNa kahyo hoya, to tene bhakti prApta thavI asaMbhavita che, evuM kaMI che nahIM. jIva mAtra jJAnasvabhAvI che. bhaktinA baLe jJAna nirmaLa thAya che, nirmaLa jJAna mokSano hetu thAya che. (pR.430) je satparuSoe sadgurunI bhakti nirUpaNa karI che, te bhakti mAtra ziSyanA kalyANane arthe kahI che. (pR.395) bhaktipraghAnadazAe vartavAthI jIvanA svacchedAdi doSa sugamapaNe vilaya thAya che; evo praghAna Azaya jJAnI puruSono che...A kALane viSe to ghaNA kALa sudhI jIvanaparyata paNa jIve bhaktipraghAnadazA ArAghavA yogya che; evo nizcaya jJAnIoe karyo jaNAya che. (amane ema lAge che, ane ema ja che.) (pR.340) paramakRpALudeva pratye ananya preme bhakti kartavya upadezAmRta'mAMthI - koI saMtane pUchyuM to temaNe potAne jenAthI lAbha thayo che tevo niHzaMka mArga-paramakRpALudevanI bhaktino mArga ApaNane batAvyo te mArga bhUla vagarano, sAco che. te mArgathI ApaNuM kalyANa che. ema ApaNA manamAM draDhatA thAya tevo temaNe ApaNane upadeza Apyo te temano parama upakAra che. te upakArIno upakAra na bhUlavo. (pR.129) mumukSu-pApa doSa to anaMtakALathI aneka prakAranA karyA che, te nAza karavAno mukhya upAya kayo? prabhuzrI-bhakti, smaraNa, pazcAttApanA bhAva kare to sarva pApanuM nivAraNa thAya. upavAsa Adi tapa to koIthI na paNa thAya. 158
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALudeva pratye ananya preme bhakti kartavya kadAca kaSTa Ape. paraMtu smaraNa-bhakti premapUrvaka kare ne bhagavAnanuM raTaNa kare, sadgurumaMtramAM rahe to koTi karmano kSaya thAya. evo e bhaktino mahimA che. (pR.443) bhaktinA ghaNA prakAra che. bodha sAMbhaLavo, vAMcana, vicAraNA, sadgurumAM prema, bhAva evI bhakti uttama che. (u.pR.444) sat ane zIla e yogyatA lAvaze. ane chevaTamAM kahI dauM? A chellA be akSara bhavasAgaramAMthI bUDatAne tAranAra che. te zuM che? to bhakti, bhakti ane bhakti. (paramakRpALudevanI) svarUpabhaktimAM parAyaNa rahevuM. (u.pR.369) 'boghAmRta bhAga-1, 3'mAMthI :mumukSu--bhakti eTale zuM? pUjyazrI--saMsArathI vRtti UThIne satpuruSa upara thAya te bhakti che. prabhuzrIjInA bodhamAM AvyuM hatuM ke bhakti e bhAva che. saMsAra upara je premabhAva che te UThI satpuruSa upara tevo bhAva thAya te bhakti che. (bo.1 pR.56) satIno pati pratyeno prema badhe vakhaNAya che ane saMsAramAM e premanuM vadhAre mAhAtmya paNa che. evo prema jo satpuruSa pratye Ave to kAma kADhI nAkhe. satI jeTalo ja nahIM paNa tethI anekagaNo prema satpuruSa pratye karavAno che; kemake saMsAramAM AtmA coMTI gayo che, tene ukhADyA vinA chUTako nathI. satI jeTalA premathI pate evuM nathI. enAthI anaMtagaNA premanI jarUra che. samaye samaye prema rahevo joIe. premane vaza bhagavAna paNa che. e prema zabdomAM Ave evo nathI. (bo.1 pR.78) bhakti : e AtmAnI premazaktine paramapuruSamAM lIna karavArUpa dazA che. "para prema pravAha baDhe prabhuseM saba Agamabheda suura baseM.'' upara jaNAvyA pramANe tyAga - tajavA yogyanA aneka prakAra che, paNa bhajavA yogya to AtmArUpa mokSanI mUrti samAna paramapuruSa eka ja che ane temAM ananyabhAve lInatA thatAM sarva jagatanuM vismaraNa thavA yogya chejI. A paramapadano TUMko mArga aneka mahApuruSoe Acaryo che ane A kALamAM e ja parama upakArI che evo upadeza karyo che. (bo.3 pR.547) mULa vAta to paramakRpALudeva pratye ananya bhakti che. 5.u.pa.pU. prabhuzrIjIe ThokI ThokIne kahyuM che ke eka paramakRpALudevanI bhakti ka2nA2ne bIjA koInuM dhyAna vagere karavAnI jarUra nathI. temAM citta vizeSa rahyA kare tema karavA bhalAmaNa chejI. (bo.3 pR.337) paramakRpALudeva upara prema, bhakti, AsthA, zraddhA, enuM ananya zaraNa grahaNa karavuM. e parama puruSa zrImad rAjacaMdranI bhaktithI sarva jJAnInI bhakti thAya che. tene mAnyAthI koI jJAnI mAnavAnA bAkI rahI jatA nathI. temAM sarva samAya che. e vAraMvAra vicArI hRdayamAM dRDha karavA yogya chejI. (bo.3 pR.62) 52ma puruSa zrImad rAjacaMdra guru pratye je ananya prema karavo ghaTe che, temanI pUjA prabhAvanA ke Azraya jeTalA premathI karavAM ghaTe che teTalo prema koI paNa mANasa ke devAdi pratye atyAre karavo yogya nathI. eTaluM hRdayamAM jIvatAM sudhI sAMbhare te prakAre kotarI rAkhavA yogya chejI. (bo.3 pR.208) 52ma upakAra paramakRpALudevano che. temaNe AtmA pragaTa karyo, AtmAno upadeza Apyo, myAnathI taravAra bhinna che tema dehathI bhinna AtmA jaNAvyo ane bIjA khoTA mArgothI ApaNane choDAvI sAcA AtmAnA mArge vALyA, mokSano mArga batAvyo; mATe emanA jevo koIe ApaNA upara upakAra karyo nathI. mATe paramakRpALudevajI ApaNA guru che, te ja ApaNe pUjavA yogya che, temanA para ja parama parama prema karavA yogya che. te ja ApaNA bAMdhava, 2kSaka, tAranAra, ghaNI ane paramezvara che. e paramakRpAnAthanI amane tamane paramabhakti pragaTe to ApaNAM mahAbhAgya gaNAya. (bo.3 pR.649) 159
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSanI AjJA paramakRpALudevanA AjJA viSenA udgAro "zrImad rAjacaMdra graMthamAMthI - sapuruSanI AjJA pALavI te ja kalyANa...AjJAmAM ahaMkAra nathI. svacchaMdamAM ahaMkAra che. (pR.711,706) jema jema A rAgadveSano nAza vizeSa karI thAya te prakAre pravartavuM e ja AjJA jinezvaradevanI che. (pR.358) sadgurunI AjJA vinA AtmArthI jIvanA zvAsocchavAsa sivAya bIjuM na cAle evI jinanI AjJA che. (pR.688) jJAnIne oLakho; oLakhIne eonI AjJA ArAgho. jJAnInI eka AjJA ArAdhatAM anekavigha kalyANa che. (pR.669) jema eka varasAdathI ghaNI vanaspati UgI nIkaLe che, tema jJAnInI eka paNa AjJA ArAghatAM ghaNA guNo pragaTe che. (pR.697) yathAzakti sadgata ane sadAcAra sevavAM emAM sadAya jJAnI puruSanI AjJA che. (pR.686) ghaNAM zAstro ane vAkyonA abhyAsa karatAM paNa jo jJAnI puruSonI ekeka AjJA jIva upAse to ghaNAM zAstrathI thatuM phaLa sahajamAM prApta thAya. (pR.637) mokSArthe paramakRpALudevanI AjJA upAsavA yogya upadezAmRta'mAMthI : AjJA eTale zuM? puruSa upara evI zraddhA ke te kahe che te sAcuM che, tenA upara prema thAya, tenA vacananuM zravaNa thAya; te sAMbhaLIne sAcuM mAne, te pramANe vartavAnA bhAva thAya; e pramANe bhAvanuM palaTavuM te AjJA che. (pR.338) jJAnInI AjJAthI to pAMca-daza miniTa paNa AtmAne mATe gaLAya te dIvo karaze. (pR.360), saMta pAsethI je kaMI samaja maLe te pakaDI te pramANe vartavA lakSa rAkhavo. vIsa duhA, kSamApanA-ATaluM paNa jo saMta pAsethI maLyuM hoya to TheTha kSAyika samakita pamADaze; kAraNake AjJA che, te jevI tevI nathI. jIve pramAda choDI yogyatAnusAra je je AjJA maLI hoya te ArAghavA maMDI paDavuM; pachI tenuM phaLa thaze ja. (pR.369) mumukSu-jJAna zAthI thAya? prabhuzrI-trikALamAM paNa jJAnIne zodhavA paDaze. satparuSane zothI tenA upara zraddhA ane tenI AjJAnuM ArAghana. A be karyuM jAo. vizeSa karavA jazo, AtmA jovA jazo to potAnI meLe kaMI jaNAya tema nathI. (pR.350) sadAcAra pUrve bahu pALyA. paraMtu vaLAvo, sadgurunI AjJArUpa hato nahIM, mATe kAma thayuM nahIM. AjJAthI sadAcAra eka AtmArthanI icchAe thAya che ane svacchedathI to te puNya, svarga ke kalpita mokSanI icchAe thAya che. mATe AjJAthI ja kAma thAya che. (pR.350) boghAmRta bhAga-1mAMthI - kalyANa zAthI thAya? pratyakSa satparuSanI AjJAthI. emAM ruci thaze tyAre kalyANa thaze. kRpALudeva AtmajJAnI puruSa che. emanI AjJAthI AtmajJAna thAya evuM che. mahApuruSanuM eka vacana laIne ghasI nAkhyuM to kAma thayuM. have sAcuM ja karavuM che. navarA paDIe ke smaraNa, vAMcana, vicAra karavAnuM rAkhavuM. (pR.288) sapuruSanI AjJA e ja kharo mArga che. nAgane pArzvanAtha bhagavAne smaraNa maMtra saMbhaLAvyo tethI te gharaNendra thayo, nahIM to nAga to narake jAya. bhIle eka "mAre kAgaDAnuM mAMsa nathI khAvuM" eTalI ja AjJA ArAghI, jethI karIne te deva thayo, pachI zreNika rAjA thayo, anAthImuni maLyA tyAre samakita pAmyo ane mahAvIra bhagavAna maLyA tyAre kSAyika samakita thayuM ane tIrthakara gotra bAMdhyuM. (pR.51) 160
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartavyarUpa zrI satsaMga paramakRpALudevanI dRSTimAM satsaMganuM parama mAhAbhya "zrImad rAjacaMdra graMthamAMthI Atmahita mATe satsaMga jevuM baLavAna bIjAM nimitta koI jaNAtuM nathI. (pR.423) jo koI paNa prakAre bane to A trAsarUpa saMsAramAM vaghato vyavasAya na karavo; satsaMga karavo yogya che. (pR.397), satsaMganA AzrayathI asatsaMganuM baLa ghaTe che. asatsaMganuM baLa ghaTavAthI AtmavicAra thavAno avakAza prApta thAya che. (pR.451), satsaMgane arthe dehatyAga karavAno yoga thato hoya to te svIkAravo, paNa tethI koI padArthane viSe vizeSa bhaktisneha thavA devo yogya nathI. (pR.470). jagatane batAvavA je kaMI karato nathI tene ja satsaMga phaLIbhUta thAya che. satsaMga ne sanmuruSa vinA traNe kALane viSe kalyANa thAya ja nahIM. (pR.696) jJAnI puruSoe sarva duHkha kSaya karavAnI icchA che jene evA mumukSue satsaMganI nitya upAsanA karavI ema je kahyuM che, te atyaMta satya che. (pR.484) AtmAne satya raMga caDhAve te satsaMga. mokSano mArga batAve te maitrI. uttama zAstramAM niraMtara ekAgra rahevuM te paNa satsaMga che; sapuruSono samAgama e paNa satsaMga che. (pR.75) pratyakSa satsaMganI to balihArI che; ane te puNyAnubaMdhI puNyanuM phaLa che; chatAM jyAM sudhI parokSa satsaMga jJAnIdraSTAnusAra maLyA karaze tyAM sudhI paNa mArA bhAgyano udaya ja che. (pR.190) vairAgya upazamanuM baLa vadhe te prakArano satsaMga, sAstrano paricaya karavo e jIvane parama hitakArI che. bIjo paricaya jema bane tema nivartana karavA yogya che. (pR.414) avazya A jIve prathama sarva sAghanane gauNa jANI, nirvANano mukhya hetu evo satsaMga ja sarvArpaNapaNe upAsavo yogya che. ke jethI sarva sAghana sulabha thAya che, evo amAro AtmasAkSAtkAra che. (pR.469) sarva paramArthanA sAghanamAM parama sAdhana te satsaMga che, sapuruSanA caraNa samIpano nivAsa che. badhA kALamAM tenuM durlabhapaNuM che; ane AvA viSama kALamAM tenuM atyaMta durlabhapaNuM jJAnI puruSoe jANyuM che. (pR.372) laukika meLAmAM vRttine caMcaLa kare evA prasaMga vizeSa hoya. sAco meLo satsaMgano. evA meLAmAM vRttinI caMcaLatA ochI thAya, dUra thAya. mATe satsaMgameLAne jJAnIoe vakhANyo che. (pR.671) satsaMga ne satyasAdhana vinA koI kALe paNa kalyANa thAya nahIM. jo potAnI meLe kalyANa thatuM hoya to mATImAMthI ghaDo thavo saMbhave. lAkha varSa thAya topaNa ghaDo thAya nahIM, tema kalyANa thAya nahIM. (pR.703) kSaNavArano paNa puruSano samAgama te saMsArarUpa samudra taravAne naukArUpa thAya che. (pR.224) TI nizcayanI vArtA to mamakSa jIve e ja karavI yogya che ke satsaMga jevuM kalyANanuM koI baLavAna kAraNa nathI, ane te satsaMgamAM niraMtara samaya samaya nivAsa icchavo, asatsaMganuM kSaNe kSaNe vipariNAma vicAravuM, e zreyarUpa che. bahu bahu karIne A vArtA anubhavamAM ANavA jevI che. (pR.332) paramArtha upara prIti thavAmAM satsaMga e sarvotkRSTa ane anupama sAdhana che. (pR.223) satsaMga, sapuruSano yoga anaMta guNano bhaMDAra che. (pR.696) moTA puruSoe ane tene laIne ame evo draDha nizcaya karyo che ke jIvane satsaMga e ja mokSanuM parama sAghana che. potAnI sanmArgane viSe yogyatA jevI che, tevI yogyatA gharAvanArA puruSono saMga te satsaMga kahyo che. moTA puruSanA saMgamAM nivAsa che, tene ame parama satsaMga kahIe chIe kAraNa enA jevuM koI hitasvI sAghana A jagatamAM ame joyuM nathI ane sAMbhaLyuM nathI. (pR.287) 161
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramakRpALadeva prabodhita vItarAgamArganI prabhAvanA arthe pa.u.pa.pU. prabhuzrIjInI kRpAe banela alaukika tIrthadhAma zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa saMvat 1954mAM paramakRpALudeva kAviThA gAme javA mATe agAsa sTezane utarela. kAviThA gAmathI temane laI javA mATe DamaNiyuM (ratha) AvatAM vAra lAgI. te daramyAna paramakRpALudeva A AzramanI puNyabhUmi upara pathArI potAnA caraNasparzathI Ane pAvana karela che. paramakRpALudevanA caraNakamaLathI aMkita A tapobhUmi upara pa.pU.prabhuzrIjIne yogabaLe saM. 1976mAM tIrthasthAnarUpa A AzramanI sthApanA thaI tathA yogAnuyoge pa.pU.prabhuzrIjInA cauda comAsA paNa ahIM thaI gayA. jethI hajAro mumukSuo paramakRpALudeva dvArA upadiSTa mULa vItarAgamArgane pAmI zakyA. sabhAmaMDapa zrI rAjamaMdira ||||||| ||||||| |||||| bri. |||II II ali AzramanuM mAhAbhya pa.pU.prabhuzrIjInA zabdomAM upadezAmRta'mAMthI - A Azrama kevuM che! ahIM to mAtra eka AtmAnI vAta che. potAnA AtmAne oLakho. ene ja deva mAno. huM kahuM te manAze? AtmA te ja siddha che, te ja deva che, tene ja pUjavAno che. (pR.432) A jagA (Azrama) kevI che, jANo cho? devasthAnaka che! ahIM jeNe AvavuM teNe laukikabhAva bahAra, daravAjA bahAra mUkIne AvavuM, ahIM AtmAnuM yogabaLa varte che; (pR.269) A (Azrama) tIrthakSetra zAthI che? ahIM AtmAnI ja vAta thAya che. sauthI prathama jarUra zAnI che? zravaNanI. "savaNe nANe vijJANe." zravaNathI vijJAnapaNuM thAya che. satsaMgathI bogha zravaNa thAya che. satsaMgamAM alaukika bhAva joIe. laukika bhAva thaI jAya tyAM apUrva hita thAya nahIM. (pR.346) A AzramamAM kRpALudeva zrImad rAjacaMdranI ANa varte che. te mahAna adbhuta jJAnI che. A puNyabhUminuM mAhAtma juduM ja che. ahIM rahenArA jIvo paNa puNyazALI che. paNa te uparathI dekhAya tema nathI, kAraNa ke ghana, paiso nathI ke lAkha be lAkha dekhAya. ahIM to AtmAnA bhAva che. | mukhya pravezadvAra AtmAnA bhAva te ja UMcAmAM UMcI dazA pamADe tema che. (pR.433). 162
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ tai Ill!! | ///////// /in///// tIrthadhAma zrImad rAjacaMdra Azrama agAsa viSe jANavA yogya vigato boghAmRta bhAga-3" mAMthI - paramakRpALudevanuM alaukika yogabaLa ahIM varte che. jemano deha A AzramamAM chUTyo che te sarvanI devagati thaI che. paramakRpALudevanI zraddhA vadhe ane Atmahita thAya tevuM alaukika ATaluM sthaLa banyuM che. mahAbhAgyazALI haze teno deha ahIM chUTaze. jo AjIvikAnI aDacaNa na hoya to ahIM ja nUtana sabhAmaMDapa AyuSya gALavA yogya che. gharma, gharma ane gharmanA ja saMskAra rAtadivasa paDyA kare ema ahIM badhuM vartana che. (patrAMka 67) AzramamAM rahI javA jevuM che...bIjI jAtrAo loko batAve temAM doravAI javuM nahIM. ane jyAM ApaNane boghano joga hoya, citta zAMta thAya te tIrtha che. (patrAMka 178) pa.u.pa.pU.prabhuzrIjIe to A tapovana jevA Azrama mATe to eTalA sudhI kaheluM che ke ahIM jeno deha chUTaze tenuM samAdhimaraNa thaze. (patrAMka 367) jyAM apariNIta kanyAo jiMdagI paryata brahmacarya pALI rahe che, jyAM paraNelAM paNa saMtAna vinAnAM strI puruSo brahmacarya pratyenI prItithI sukhapUrvaka jIvana gALe che, evA A AzramanA vAtAvaraNamAM kuTuMba sahita vekezananA vakhatamAM rahevAnuM bane to tame je na kahI zako ke na karAvI zako te sahaja temanA hRdayamAM UgI nIkaLe. (patrAMka 418) 5.pU.prabhuzrIjIe jyAM cauda comAsA karyo che, evA rAjagRhI tIrtha samAna agAsa AzramamAM Apano AvavAno vicAra che, te jANIne AnaMda thayo che. (patrAMka 736) mArA AtmAnI saMbhALa rAtadivasa levAnuM bane tevuM sthaLa zrImad rAjacaMdra Azrama che tyAM sadAya rahevAya tevuM kyAre banaze? tevI savAramAM UThIne roja bhAvanA karavI ane amuka mudate te bane tevuM che ema lAge to te divasa gaNatA rahevuM. jema vaheluM bane tevI goThavaNa karatA rahevuM ghaTe chejI. paramakRpALudeve jhUraNA karI che. "tevuM sthAna kyAM che ke jyAM jaIne rahIe? arthAt tevA saMto kyAM che, ke jyAM jaIne e (rAgadveSa rahita) dazAmAM besI tenuM poSaNa pAmIe?" ApaNe mATe to pa.pU.prabhuzrIjIe evuM sthAna banAvI samAdhimaraNanuM thANuM thApyuM che. have jeTalI DhIla karIe teTalI ApaNI khAmI che. teozrI kahetA ke "tArI vAre vAra, thaI jA taiyAra." (patrAMka 1001) jevuM kSetra tevA bhAva paNa thAya che. zravaNa viSe vAta che. zravaNa potAnA aMgha mAtApitAne laIne pANIpatanA medAnamAMthI pasAra thatA hatA tyAre viparIta bhAvo AvyA. manamAM vicAra karyo ke AvA bhAvo zA kAraNe AvyA haze? teno vicAra karatAM jaNAyuM ke yuddhanuM medAna hovAthI tevA bhAvo AvyA. tema sapuruSo jyAM vicarelA hoya tyAM ghaNA lAMbA kALa sudhI vAtAvaraNa jIvane pavitra kare tevuM hoya che. (bo.1 pR.15) pa.pU.prabhuzrIjInuM samAdhisthAna pU.zrI brahmacArIjInuM samAdhisthAna 163
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI rAjakoTanA darzanIya sthAno ''icche che je jogI jana'' nAmanuM aMtima kAvya saM. 1957nA caitra suda 9nA divase rAjakoTamAM narmadA mensana nAmanA makAnamAM paramakRpALudeve lakhela. te kAvyanI nIce aMtima gAthA A pramANe che. temanA ja hastAkSaramAM : "sukhadhAma anaMta susaMta cahi, dinarAtra rahe tathyAna mahi; parazAMti anaMta kSudhAmaya je, praNamuM pada te varate jayate.' A makAnamAM ja paramakRpALudevano saMvat 1957nA caitra vada 5nA roja divase 2 vAge dehotsarga thayo hato. **** suvizAkhAda nivAsI rodhI icaMdrajInA suba zrI jJAnAjI dharAne AbakaghAvace zrI rAjacaMDa dezanI pAdukAjInIApanA karI vi.saM. 1996 mAdA zukala prosI vartamAnamAM te agnisaMskAra sthAne A navIna samAdhimaMdira banAvavAmAM Avela che, je AtmArthI jIvone tIrtharUpa che. 164 CL "paMcamajJAnane samajI sAcuM paMcatva pAmyA sAra, kRSNapaMcamI caitra mAsanI saMvat sattAvana ghAra. ghanya che ApataNo avatAra, rAjajI Apa taNo avatAra.'' (bo.3 pR.30) rAjakoTamAM smazAna bhUminI bAjumAM AjI nadIne kinAre jyAM paramakRpALudevanA pavitra dehano agnisaMskAra karavAmAM Avelo te sthaLe zrImad rAjacaMdra samAdhimaMdira nirmANa thayuM. temAM saM.1996nA mahAsudI 13nA roja ArasanI derI banAvI parama punita pAdukAjInI sthApanA karavAmAM AvI, pachI saM. 2007mAM eka pavAsana banAvI temAM paramakRpALudevanI traNa chabIo pUjyazrI brahmacArIjI (zrI govardhanadAsajI)nA varad haste sthApita karavAmAM AvI hatI.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra jJAna maMdira, rAjakoTa * * * * * * ( t + +4+1 - - 11 zrI rAjakoTanA nagara madhye A vizALa maMdira AveluM che. jenA uparanA haoNlamAM paramakRpALudeva Adi citrapaTonI sthApanA thayela che ane nIcenA haoNlamAM paramakRpALudevanA kada pramANa ArasanA pratimAjI birAjamAna che. tyAM pratidina savAramAM nava vAgyAthI dasa vAgyA sudhI bhakti svAdhyAyano krama niyamita cAle che. 165