Book Title: Parv Tithi Prakash
Author(s): Jambuvijay Gani
Publisher: Shah Khubchand Panachand
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022246/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo tthu NaM samaNassa bhagavaoM mahAvIrassa zrI parva tithi prakArI zrI saMvaraNone viziSTa vivecanAtmaka na thA .. C 6. zrI vijayajI gaNI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namotthuNaM AyariyavarANaM sirivijayadAnasUrINaM satyanuM () kiraNa mahA mahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNita paNa zrI tattvataraMgiNune viziSTavivecanAtmaka anuvAda parva tithi prakAza kartA-upAdhyAyajI zrI jaMbUvijaya prakAzaka--zAha khubacaMda pAnAcaMda, mAnada maMtrI, zrI muktAbAI jJAnamaMdira, mu. DabheI (gujarAta) min zrI zAradA mudraNAlayamAM paMDita bhagavAnadAsa harakhacaMde chApI jaina sosAyaTI naM. 15-amadAvAda. vikrama saM1993. vIra saM. 2463. prathamavRtti. kIMmata. rU. 0-12-0 I. sa. 1937 nakala 1000 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a tithinI hAni vRddhi viSe zAstramAM mhelA satya raste deAranAra te zAsana divAkara parama pavitra mahAtmA parama pUjya gurUdeva sva. AcArya zrI vijayadAnasUrIzvarane, ApanA upakRta praziSya jaavijaya, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsana-prabhAvaka, pravacana pAraMgata AcArya zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAja janma * vikrama saM 1924 dIkSA - vikrama saM. 1946 jhIMjhuvADA goghA gaNi-paMnyAsapada . 1962 AcAryapada . 1981 chANI khaMbhAta JMAR PRINTERY, AHMEDABAD Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA jaina zAstranI praNAli mujaba tithinI ArAdhanA kaye divase karavI joIe ? e viSaya ApaNe jeTale dhArIe chIe teTale guMcavADA bharela nathI paraMtu ghaNe spaSTa che. mahepAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNikRta paNa zrI "tattvataraMgiNuM" e viSaya upara maulika prakAza pADanAra eka atyuttama grantha che. mahuM tene A pustakamAM vivecanAtmaka anuvAda kare che, je eka vakhata paNa vAMcI javAthI AbAlavRddhajanene tithiviSayaka jaina zAstra maryAdAnuM sacoTa jJAna karAvaze evI mahane khAtrI che. - jyAre paMcAganA hisAbe ArAdhavAnI prabala tithi udayamAM hovA chatAM tenA karatAM tenI AgaLa AvatI nirbala tithinI kSaya vRddhinA kAraNe udayatithine pheraphAra mAnanArA oe samAjamAM anicchanIya uhApoha karavA mAMDe tyAre samAjanA arthi AtmAonuM hita bagaDe nahi e hetuthI A pustaka lakhavAne vicAra uddabhave. prathama mahe AkhAye mUla pustakane abhyAsaka draSTie saMpUrNa vicAra karI lIdhuM. hune jaNAyuM ke e pustaka hAlamAM DahoLAtI jana samAjane bahu upakAraka thaI zake tevuM che. paraMtu te saMskRta bhASAmAM hovAthI joIe te lAbha leke uThAvI zakatA nathI ane carcAmAM eja pustakanuM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma vadhArene vadhAre AgaLa dharAtuM hatuM. A saMgamAM je e AkhuM pustaka ja sArI chaNAvaTa pUrvaka sarala gujarAti bhASAmAM janatA AgaLa dharavAmAM Ave, te te lekenA tamAma varganI eka agatyatAne baMdha besatu ane hRdayecchAne anukula paDatuMja thaI paDe emAM jarAye zaka nathI. A kAraNathIja gata cAturmAsamAM muMbaI lAlabAgamAM he prastuta anuvAda racavAnI pravRtti upAThI hatI ane gurUkRpAthI tyAMnI sthiratA daramyAna lagabhaga be mAsa jevA Tuka vakhatamAMja te sArI rIte pAra paDI. tithi ArAdhanAnI dharmabhAvanAvALA mahAnubhAva ane carcAtmaka tithi viSayaka tatva jijJAsu sajajane A granthane ughADe ane zaMkA samAdhAna meLavI pitAnA hRdayane tRpta kare teone bIje kyAMya zedhavA javuM paDe nahi kiMvA saMdehamAM muMjhAyA karavuM na paDe- te pratine A eka Adarza anuvAda thAya e hetuthI tene lagatA carcAtA temaja bInacarcAtA lagabhaga samagra zAstra pramANene ane yuktione A pustakamAM saMgraha karIne viSaya banI zake teTale vizada karavAmAM AvyA che. ' e kahevAnI bhAgyeja jarUra che ke jeo A pramAMthI aDadhI vAtane upADI laI janatAne ema samajAvavA mAge che ke-"punamanA kSaye terasane kSaya thaI zake che, tathA pUrva Adi praSane artha kSaya hoya te pUrvane kSaya kare ane vRddhi hoya te pUrvanI vRddhi karavI,' ema kahIne hAlanI kahevAtI rUDhine tathA pitAnI navina mati kalpanAne sAcI TharAvavA mAge che, teonA matane mULa zAstrakAreja Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnAM "tatra caturta dUtho (turIpUmANyo ) vidyamAnavaina tasyA (pU .) 3thArAdhanaM nAta"--punamanA kSaye caudazane divase caudaza ane punama banne vidyamAna hevAthI caudazanI sAthe punamanI paNa ArAdhanA thaI ja jAya che - ItyAdi vacane dvArA sadaMtara peTe jAhera karela che. A mATe gAthA 4-2-17 khAsa vicAravA jevI che. A granthanI gAthA panI zarUAtanA je mudrita pATha uparathI Aje puname pauSadhanI avazya kartavyatA jaNAvI kone kSINa pUrNimA paNa judI karavI joIe evA bhramamAM pADavAne prayAsa thAya che te pATha azuddha che. eTaluM ja nahi paraMtu te pAThathI pauSadhanI avazya kartavyatA zAstrakAre catuSpavinI kahelI che, ane punama Adi e pauSadhanI avazya kartavyatA pharamAvelI nathI te gAthA 5 tathA 34 ane 35 paNa jevAthI, samajI zakAze. eka divasamAM be kAryo thaI zakavAnI mAphaka be bhegI tithinuM anuSThAna paNa thaI zake che, evuM graMthakAra pitAnA zrImukhe jAhera kare che. te gAthA 18nI TIkAnA "gve kSItIthavA lAyama tivAna" akSara jevAthI mAluma paDaze. e uparathI be bhegI tithinuM khaMDana thaI zakyuM nathI, ane tenI ArAdhanA viSe vipe uThI zakatA nathI e paNa samajI zakAze. paraMparA kaI sAcI manAya ane kevI paraMparA tajI daIne kevI paraMparA anusaravI joIe te gAthA-15 nA vivecana uparAMta gAthA 45-46-47 mAM branthakAra mahAtmAe kAra thatA ja kAma karavAnI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArI rIte samajAvyu che. zrI jinavacanathI virUddha jANavA chatAM jee para parAnA nAmane vaLagI paDI peAtAnI mAnyatA calAvavA mathe che teonuM svarUpa kevu hAya che te zAstrakAre gAthA 36thI 44mAM acchI rIte prakAzyu' che. ekadara pahelethI chelle sudhI AkhA grantha ghaNeAja mananIya ane medhaka che. emAM tameAne jainazAstronA mate tithinI hAni vRddhi mAnI zakAya che te, pacAsa ane sittera divaseA, cAtha pAMcamanI kevI anantara pUrva joIe te, cAmAsI ane saMvatsarInA chaThThuM arjumA, tera besaNAnA ane prakAzamAM AvatA tevA ja bIjA pAnAMnI aprAmANikatA, utsarga tathA apavAdanuM khalAkhala, bhagavAne karyuM tema karavAnA niSedha ane AjJAnI pradhAnatA Adi lagabhaga saghaLA viSayeAnA sattAvAra khulAsAo jANavA maLaze. khuda granthakAre A grantha tithinI hAnivRddhimAM zaMkAzIla thatA manuSyAnI zaMkA dUra karavA mATe che' ityAdi svarUpa chellI gAthAomAM spaSTa karyuM che, te 59-60-61-62 gAthAo jovAthI mAluma paDaze. A anuvAda lakhatI vakhate mhe' chApelI prata uparAMta chANI tathA khaMbhAta bhaMDAranI traNa hastalikhIta pratA sAthe rAkhI hatI. te sAthe meLavatAM chApelI pratamAM keTalIka azuddhio, truTio ane pAThAMtarA rahI gayelA mAluma paDayA hatA. tenI yathA sthAne sAmAnya noMdha lIdhelI che. AmAM mULa ane TIkAnA AkhA anuvAda karyAM che. para'tu mULa gAthAnI mArka TIkAnA pATha A pustakamAM ApyA nathI tenuM kAraNu Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te chapAI gayela hoI pustakanuM kada na vadhe te che jemane te jovAnI IcchA hoya temane chApelI pratamAMthI te te sthaLe joI levA sArU atre bhalAmaNaja karavI rahI. dareka sthalanA pramANapATha te kuTaneTamAM ApelA ja che. AvazyaktAnusAra che paNa karelI che kuTaneTamAM je pAThe AgaLa kevaLa pRSAMkaja kauMsamAM batAvelA che, te pATha mULa chApelI pratanA pAnA pramANe che. bIjA pAThamAM graMthanAM nAma sAthe ja pRSTha Adi kausamAM lakhelA che. * A anuvAda TIkAnI zailIthI vAMcakone sArI rIte samajAvI zake ane rasa upajAve tevI vivecaka draSTie karavAmAM AvyuM che tethI A anuvAdane mahuM vivecanAtmaka anuvAda tarIke kathana karela che. ane viSaya mukhyatve parva tithinI ArAdhanA mATe prakAza pADanAra hovAthI anuvAdanuM nAma parvatithi prakAza" rAkhyuM che. TIkAne akSarAnuvAda tathA vivecana pRthak samajI zakAya te hetuthI TAIpa nAnA meTA rAkhavAnI kALajI mukee rAkhelI che, te pustakanA vAMcana uparathI yadyapi samajI zakAze tathApi e kahevuM asAMprata nathI ke vivecananuM vaNATa mULanA tAretAra kareluM hevAthI AkhI vastu eka, akhaMDa, ane abhinna che. e kharuM che ke A granthanA mUla kta upAdhyAyajI zrI dharmasAgarajI gaNie keTalIka bAbatamAM zAstravirUddha prarUpaNA karI hatI. tethI teo keTalIka vakhata gaccha bahAra mUkAyA hatA. ane temane te badala "micchAmi dukakarDa' paNa anekavAra devuM paDayuM hatuM. tathApiteonA A granthamAM je Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prarUpaNa karavAmAM AvI che te zAstrAnusArI che. ane gacchAdhipati AcAryadeva zrI vijayadAnasUri mahArAje saMmatI ApelI che. A bAbata mUla granthanA chellA bhAga upara mUla granthakArano ullekha jevAthI spaSTatayA mAluma paDaze. zrI dharmasAgarajIe je viSayamAM bhinna prarUpaNuM nathI karI te viSayamAM paNa temane tapagaccha mahelanA staMbha samAna mAnanAra temanA anuyAyI Aje bhinna prarUpaNuM kare che e vartamAna jamAnAnI eka navAI che. A anuvAda racavAne Azaya te e che ke zAstravirUddha keIpaNa vastu tarapha daravAI jatA pahelAM teo ane bIjAo paNa zAstra rahasya ke je u. zrI dharmasAgarajI jevAne paNa mAnya hatuM te barAbara samajI le. A pustakamAM ekaMdara 122 TipaNe che. ane 207 viSaya che. mULa granthanAM pramANe uparAMta bIjI aneka pramANe levAmAM AvyAM che te darekanI sUci A sAthe ApavAmAM AvelI che. je vAMcavAthI vAMcako vizeSa mAhita thaze. pUrva mahApurUSanA abhiprAyane yathAsthita spaSTa karavA sivAya amee A pustakamAM navina kAMIkareluM nathI, tithi ArAdhana e eka zAsane viSaya che. emAM ApaNI mati kalpanA cAlI zake nahi. ane tethI ja A pustakamAM zAstranA pramANa pUrvaka zAstrakAroe je kaheluM hoya teja kahevAmAM AvyuM che. je kahevAmAM eka zAstravacanAnurAgI madhyastha anuvAdaka tarIkenI maheM mAtra pharaja ja bajAvelI che. guNIjane te ene je guNa Apaze te e mahApurUSane ja lekhe jaze. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paratu jee pAtAnA svabhAva pramANe pramANu rahita yadrA taddA doSa ja ApanArA haze te te mahApurUSone doSa ApavAnuM sAhasa karIne peAtAnA ja te doSo pragaTa karanArA thaze e svayaM samajI zakAya tevu che. koi paNa jijJAsu mahAnubhAvane A pustaknA vAMcanathI . tatvanA nizcaya thaze teA teTalA kAraNathI huM mhArA zrama saphaLa thayA gaNIza. vIrazAsana sAmAhikanA sa'pAdake A anuvAda kramazaH peAtAnA patramAM saMpUrNa pragaTa karelA che. vAMcakAne te sivazeSa Adara pAtra ane lAbhaprada thayA che. Aje pustaka rUpe rajI karAya che. nyAyI samAja ene ghaTatA nyAya ApIne icchita lAbha uThAvavAnuM nahi cUke e vizvAsa sAthe huM A prAstAvika nivedana samApta karUM chuM. lekhaka. A kiMmatI pustaka chapAvavAmAM sahAya karavAnuM sukRta upArjana karanArA puNyazAlIonAM nAmeA rUA. 100-0-0 zeTha nAthAbhAI mAtIlAla nAvasavAlA. rUA. 100-0-0 zeTha chItAbhAI cunIlAla kukDIA bhATapeAravALA. rUA. 100-0-0 zeTha cunIlAla pItAMbaradAsa. hA. temanA putra mAjIbhAI vaDajavAlA. rUA. 100-0-0 eka sadgRhastha taraphathI. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthamAM mUlAkAre lIdhelAM pramANenI sUcI. graMtha pRSTha pR. 207 0 - 3 211 , 216 217 211 granya puSTha | grantha | zrI naMdIsUtra pR. 2 | zrI samavAyAMga mahAnizItha , vidhiprapA , vyavahAra cUrNi , Avazyaka 4 cha chavAbhigama ke, pAkSika , pR. 4-203 naMdI cUrNi , nizItha bhASya , -206 ja Avazyaka , umAsvAti praghoSa pR. 21 ke sUyagaDAMga niryukti yadun , 23 , rUdrapaliya samAcArI , 28 >> vyavahAra bhASya , pauSadhavidhi pR. 28-223 , Avazyaka TIkA >> pramANanayatattva lokAlaMkAra , tattvArtha | pR. 30 >> vizeSAvazyaka vRtti , lalitavistarA , sthAnAMga vRtti , sUtrakRtAMga - 109, , syAdvAdamaMjarI che zatrujya mAhAsya kalpa vRtti yadvA >> 190 , bhagavatI TIkA , ratnakeza ka 199 , dazavaikAlika vRtti , anugAra , bahakalpa cUrNi , 2002 * pratiSThA ka95 , nizItha cUrNi , 2007- | , vIracaritra 210-234 ] , tilakAcArya TIkA 224 - 2 235 236 Yra ja 243 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthamAM anuvAdake lIdhelAM pramANenI sUcI. grakhya pRSTha che ke 18 zrI zrAddhavidhi pR. 5-6-7-8-12-13-21 - dharmasaMgraha che ja che -1ra-13-21 vicArAmRtasAra saMgraha che ? >> AraMbha siddhi * 11-17-20 che sUrya prApti senaprazna ka 14-73-115-116 , kalpasubodhikA 19-119 , uttarAdhyayana pAITIkA , 41 >> satrakRtAMga TIkA. , 51 hIraprazna pR. 54-69-74-75-76-83-117-143 kalpa kiraNavalI 5. 63 che upadeza pada ka7-129 , adhyAtmakalpadruma bRhatka95 bRhabhASya nizIthacUrNi ka 113-136-15ra-170 SoDazaka 130 nizItha bhASya ka 136-168-218 tithi vicAra ka 14-14-148 , kalpadIpikA 155 che zAna sAra ka 176 , garvizikA saMmati ka 177 w 80 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUla mudrita pratamAM rahI gayelA pAThAntare, azuddhio Adi TippaNanI sUcI. ********* TipaNAMka pRSThaka [ TippaNuka pRSThaka * 188 >> 79 88 . a 205 ba , 208 , 209 94 che 100 106 0 108 109 8 111 0 112 8 11 3 . 11 e 0 | 114 0 115 - 1 11 6 che 241 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA. -- - viSaya. pRSTha. | viSaya. pRSTha, gAthA 1 lI. 1 thI 3 11 zuM udayatithinuM pramANa 1 maMgalAcaraNa tathA kSayavRddhi hoya tyAre : viSayakathana. 1 | tiraskaraNIya che? 15 gAthA 2 jI. 12 sayavRddhi prasaMge 2 parvatithio apavAda vidhi. 16 3 parviAdi parvatithio 5 13 tithinI kSayavRddhi 4 parvatithinI ArAdha eTale? nIyatAnuM kAraNa 6 14 jainamata pramANe paNa 5 saMvatsari AdinI parvatithinI thatI pradhAnatA. 6 kalyANaka tithio paNa 15 bIjAdine kSaya kivA parvatithirUpa che. 8 bIjAdinI vRddhi gAthA 3 jI. bolAya ke nahi? 19 7 ta5 uparAMta jinavaMdanatathA 16 paMcAMganI mAnyatA. 19 sAdhuvaMdananI paNa avazya 17 bhIMtIyAM paMcAMgAthI kartavyatA 9 bhramamAM na paDe. 20 gAthA 4 thI 10-25 18 5. pA. umAsvAti 8 tithivAranI samaja 10 mahArAjanuM vacana paNa 9 udayatithi ArAdha zuM sAbIta kare che? 21 vAne niyama 12 19 caudazane kSaya hoya 10 udayatithi teDe te tyAre zuM puname pakikha AjJAbhaMga Adi. 13 | thAya che? kSayavRddhi. 22 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya. 20 terasa chatAM caudaza kahevAya tenA khulAsA. 21 virAdhanA parihAra 22 vAdInA svIkAra. gAthA 5 mI 23 vAdInI vizeSa ,, 24 25 25-97 zakAonuM nirAkaraNu. 25 24 kSINu tithi rahita tithi svIkAravAmAM Apattio. 25 pUrNimAnA kSaye tame zuM karazeA ?" 26 punamanA kSaya pRSTha. 29 caudazamAMja samAi jAya che. 29 27 caturdazInA kSaye trayAdazIja levI satya che. 28 sAthe AvelI pa. 30 tithio aMge khulAsA.31 29 judA tapa karAya chatAM tithi judI na karAya. 32 30 kAi vAdI punamanA kSaye 32 siMhAnti enuM khaMDana kare che.zuM badhI akhaMDa rahI parvi terasanA kSaya ane pAMcamanA kSaye trIjanA kSaya sthApana kare che. 34 31 khIjA vAdInA uttara. 35 14 viSaya. zake ? 33 pUrvatara tithionA kSayavAdIonuM paravAdi sAthe samAnapaNuM. 34 pUtara tithi kSaya vAdInI dalIAAnuM nirasana. 35 medhaka praznottarI. 36 a%0namalanuM dRSTAMta. 37 bhIMtIyAM paMcAMgAnI bhramAtpAdakatA. 38 pUtithinI kSayavRddhi lakhavAnA Azaya. 39 pramANu apramANa zuM mAnavuM ? 40 punamanA kSaye terasa na thAya tenI carcA. 41 tithibhAga saMpUrNa thatA joie. jara punamanA kSaye terasa karavAmAM vAMdhA. 43 kSaye pUrNAMja ane vRddhau uttarA ja'nu spaSTIkaraNu. 44 pUrvIne khale pUrva tarAthI AvatI avyavasthA. pRSTha. 36 37 * * * 42 44 45 4. 47 48 48 49 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya. pRSTha. | viSaya. pR8. 45 AgrahInuM zaraNa 57 parvonI tithi sAthe kuyuktio. niyamitatA. 65 46 eka divase eka ja 58 paMdara, pacAsa, ane tithinA anuSThAnanI sIttera divasane meLa gerasamaja. 51 kone maLe che? 65 47 Apattine teDa 53 59 paMdara, pacAsa ane 48 hIrapraznane pATha paNa sIttera divase tithi punamanA kSaye terasane ethI ja gaNavA ane pAMcamanA kSaye bAbata. trIjane kSaya karavAnuM kahetA nathI. 54 60 asamartha dalIlonI 49 prazna-punamanA kSaye anicchanIyatA. chaThThane aMgene. 55 61 paMcamIne tapa paNa 50 guMcavaNa cheja kayAM ? 57 caturthImAM. 72 51 DubatA mANasane taraNuM 62 anuSThAnanI mAphaka tapa pakaDavA jevuM. 57 paNa bhego AvI javA para punamanA kSaye terasa bAbata. mAnavAmAM kaI 63 senaprazna ane zAstrAdhAra nathI. 58 hIraprakSanA pAThe. 73 53 pAMcamanA kSaye trIjanA kSayanI asatyatA. 60 64 vadhu vicAraNa. 75 65 AkhI pAMcamane tapa 54 paMcamI svIkAra prasaMganA pAkane paNa caturthImAM gaNAya ghaTarapheTa. che ke nahi? 75 55 pAMcamano kSaya cothamAM 66 zraddhA paNa vidhine kema samAvAya che? dara anukula joIe. 77 6 eka bIjA vidvAnanI 67 rUpIAmAM Ane . dalIla. . 4. | samAI jAya che. 78 73 77 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya. 68 kADI khAtara kroDa gumAvanAra kamanasIba. 9 80 }9 thA upanaya. 70 sacitta tyAga ane zIlapAlana. 71 traNa pikSmae AkhI ochI thaI gai tenuM zuM? 72 niyama zA che ? 73 sacitta tyAgAdi niyamathI muMjhAvAnI nathI. 78 nirAdhAra ane 34. anAvazyaktA. 84 74 paraparAnA savAla, e} 75 paraMparA kevI mAnavI ? 87 76 pAkala paraparA ane tera besaNA 77 hAlanI pravRtti ane paraparAne kAMi meLa upasa'hAra. 81 gAthA 6 DI 82 83 88 aprAmANika pravRtti pASavAmAM prAyazcitta. 91 79 niHzuka pariNAma, 93 80 gAthA pAMcamInA 90 95 93-99 viSaya. 81 tithiyukta tithi levA mATe yuktio. 27 gAthA.7mI 99-100 82 vizeSa samana. 99 gAthA 8 mI 100-101 83 zakAnuM samAdhAna. 100 101-102 101 102 102 102-104 gAthA 9 mI 84 spaSTIkaraNu. gAthA 10 mI 85 kAlanI kArasutA, gAthA 11 mI 86 kAraNu svarUpanA vicAra. gAthA 12 mI 87 nyAya yAjanA. gAthA 13 mI * pRSTha. 102 104-106, 104 106 106 106-108 88 athavA. gAthA 14 mI 89 caudazanI pakhi gAthA 17 mI 106 sanAtana che. 90 cAtha caudaza kare nahi. 107 gAthA 15-16 mI. 108-110 91 AgamanI sAkSI 92 amRtAMjana. 108 110 111-184 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya. 111 93 vRddhi hoya tyAre zuM karavuM ? 94 uttara tithinI siddhi.112 95 zrIma'tanI dIkarI. 113 96 nyAyanI bhASAmAM. 114 97 samAptisUcaka uddayanI pramANatA. 114 98 chaThThanA prazna. 117 99 caudazanuM kalpavAMcana 118 100 amAsa AdinA kSaye caudaze kalpavAMcana.120 101 amAsa-ekamanuM pRSTha. tyAre. 105 terasanI vRddhi karavI aniSTa che. 351ra. 102 terasanA kSaya karavAthI Adha. 121 103 ekama AdinA kSaye. 122 104 amAsanI vRddhi hAya 106 lene gai puta. 107 bhrama zAthI ? 108 vyAja ane mUDI. 109 pheraphAra kevA thavA 120 -123 joie? 110 kAinI AMkhA udhADI hAya tA ApaNe phADI 123 125 126 126 127 17 viSaya. pRSTha. nAkhavI joie nahi.127 111 mithyAtvanA bhaya khATA che. 128 112 auSikI zuM kahe che? 130 113 kAryAM zabdanI carcA. 131 114 'pUrva-pUrvAMtaranI kSaya vRddhi' gharanI khAsI dhAlelI. 115 ArAdhanA nathI uDAvAtI ke nathI evaDAtI. 116 utsarga karatAM apavAda kayAre alavAna ? 117 utsanA sthAne utsaga ane apavAdanA sthAneja apavAda. 118 gheADuM mAnavuM ane thoDuM nahiM mAnavuM te. 119 avyavasthA sAme pagalAM. 120 meLa vinAnI rUDhI. 123 punama amAsanI 132 vRddhinuM khIjAM zAstra pramANa. 133 134 136 138 139 121 khAmIethI bharelI. 140 122 virUddha pakSAnuM khaMDana. 141 137 143 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 [tattvatara thAya che tyAre kSayavRddhi thAya che. tenI samajutI mATe te ja ThekANe Apelu' citra pharIthI dhyAnamAM lai levu. jainamata pramANe paNa parvatithinI thatI kSayavRddhi keTalAka ema kahe che ke-jainamatamAM patithinI kSayavRddhi thatI nathI.' kintu temanuM A kahevu... kharAkhara nathI, kAraNa ke, jainazAstromAM dareka tithinI kSayavRddhi thatI hovAnuM kahelu' che. A vAtanA jarA ApaNe vicAra karIe paripUrNa trIsa aheArAtra pramANa eka karmamAsa kahevAya che. egaNatrIsa ahArAtrI upara eka AkhA divasanA khatrIsa khAsaDIA bhAga pramANa (292) caMdramAsa gaNAya che. ane 30aa divasanA eka sUryamAsa thAya che. `mAsa sAthe cadramAsa vicAratAM prativarSe cha kSayatithie Ave che. ane ka mAsa sAthe sU`mAsa vicAratAM cha vRddhitithio Ave che. e pramANe kramasara thatAM pAMca varSa pramANu eka yugamAM ekamathI punama sudhInI tamAma tithine yavRddhinA rAgamAMthI pasAra thavuM paDe che. Aja kAraNathI zrI sUryaprajJapti Adi sutrAmAM spaSTa akSara che ke eka varSamAM cha Rtuo che, temAM cha kSaya rAtrIe che ane cha adhika rAtrIo che. 23-"tatva vastu me cha padU i ......tatva lahu me che emarttA OM tuM......tattva hatu me che atittA o OM... "chacceva ya aharattA AiccAo havaMti mANAI / chacceva omarattA caMdAhi havaMti mANAhiM // (iti sUrya pazapti mu. pR. 202 sUtra 75, evaM zrIuttarAdhyayana Adi) "" Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 nathI. 208 19 . viSaya. pRSTha. | viSaya. 157 mAsI kSaya hoya 170 nirUpayogItA, tyAre paNa? 188 191 aprAmANikatA. 204 158 vAdInI zaMkAno uttara.190 gAthA 27 mI 205 159 AjJA ane AcaraNa191 172 vAdIne atiprasaMga 205 16kSINa thavuM eTale ? 192 gAthA 28-29 205-211 161 kulamaMDana samA 173 adhika mAsanI cArInI kahevAtI tyAjatA. gAthA viSe. 19ka. 174 vidhiprapA pramANa 16ra "tithi hAni vRddhi vicAra" ne 175 apavAda saMvatsarI vicAra, 195 mATe nathI. 210 163 saMpAdakanuM DahApaNu! 197 gAthA 30 mI 211-212 164 tithinuM kArya te jyAM 176 paMcaka hAni hoya tyAMja kare 198 sAbhigrahika 211 gAthA 22 mI 199-200 gAthA 31 mI 212-219 165 mAsavRddhi. 199 177 zrI kAlikasUrinI gAthA 23 mI 200-ra01 AjJA jinAjJA 166 laukikamAM adhika kema ? 212 mAsanI apramANatA. 200 178 vidhavALI AcaraNA gAthA 24-25 201 aprAmANika. 217 167 kettaramAM adhika 178 zrI tIrthaMkara mahAmAsanI apramANatA. 201 rAjanI AjJA gAthA 26 mI 201-205 anukaraNIya che nahi 168 apavAda grantha. 201 ke kriyA. 16 atiprasaMganuM 180 utsAhaprerakatA. 218 nivAraNa. 202 181 abhiniveza muke, 219 217 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya. pRSTha. gAyA 33 mI 229-220 182 niyama ane bhajanA, 219 gAthA 34 mI 220-223 183 bhajanAnI spaSTatA. 220 gAthA 35 mI 223-224 184 tattvArthanI sAkSI 223 gAthA 36 mI 185 Agama virUddha jANavA chatAM ! gAthA 37 mI 224-225 186 niha che|DanArAonuM svarUpa gAthA 38 mI 187 e maneAdazAnu halakaTapaNuM.,, 225-26 gAthA 39 mI 226 188 athavA. gAthA 40 mI 189 krama ? gAthA 41 mI 190 te ke'vA che ? gAthA 42 mI 191 vizeSa. gAthA 43 mI 224 pa 192 amArA guccha' ! gAthA 44 mI 99 ,, 226 ,,-227 227 33. 227-28 ,, 228 33 229 ,, 193 granthakAranI TIkA gAthA 45 mI 229-30 194 kayI samAcArI pramANa 20 viSaya. pRSTha. 229-30 manAya, gAthA 46 mI 230-38 195 viziSTa lakSaNa. 230-31 196 thADA paNa vireAdhavALI samAcArI aprAmANika 2:1-34 197 gabheda chatAM prAmANika samAcArI hAya te vidhA nahi. 234-36 198 tapagaccha samA cArI. 236-37 199 zAstrakartAnI manAI. 237-38 238-40 gAthA 47 bhI 200 vyatireka. 238-39 201 zAstrakAranA TekA, 239-40 gAthA 48-56sudhI. 240-44 202 siMddhAMta viddhatAnuM cihna. ,, 244-45 gAthA 57-5 203 madhyastha ane gItAnI ja. . gAthA 59-6sudhI. 245-48 204 granthacUlikA ane upasa hAra 205 granthakAranA samApti lekha. 206 anuvAdakanA samApti lekha. 245-47 247-48 248 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FE ae j>even&>] zrI tatvataraMgiNI - A tithi prakAza nAmaka viziSTa vivecanAtmaka anuvAda zrIvItarAgAya namaH anuyogabhRtAnnatvA, bhavyAnAM hitakAmyayA / taraGgiNipadArtheSu, prakAzastanyate mayA // gAthA 1 lI : mUlaprathanu maMgalAcaraNa tathA viSayakathana zrI tattvatara'giNI zAstranA ryAM mahAmaheApAdhyAya zrI dharma sAgarajIgaNI graMthanI zarUAta karatA pahelAM prastuta graMthanI samApti mATe vighnanA vinAza karanArI abhISTa devatAnI stuti kare chenmiuunn vaddhamANaM titthayaraM tassa titthamavi sAram / vucchAmi tihiviAraM tattataraMgiNa jahAsutaM // 1 // ( patithi prakAza )--zrI va mAnasvAmI, je vamAna jainazAsananA carama tI kara mahArAja che, temane ane temanA pradhAna tIne paNa namaskAra karIne tithionA ArAdhyapaNe jemAM vicAra Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvata karela che te zrI tatvataraMgiNa nAmanuM prakaraNa zrI jinezvara bhagavAnanA Agamane anusarI huM kahuM chuM. AthI zrI graMthakAra mahArAje ahIM zrI jinAjJA pratye pitAnI AdhInatA batAvI che, je batAvIne teo ema sUcavavA mAge che ke (1) pratyeka bhavabhIrU AtmAonuM prathama kartavya zrI jinAjJAne AdhIna rahevAnuM che. (2) zrI jinAjJAne AdhIna rahenAre tAraka zrI tIrthakara mahArAja ane temanA pavitra tIrthane upakAra bhUla joIe nahi. (3) je vicAra sUtrAnusArI hoya teja grahaNa karavA gya che, te zivAyane bIje grahaNa karavA yogya nathI. () A tatvataraMgiNa graMthamAM ArAdhavA lAyaka tithiene vicAra karavAmAM Avaze, te paNa sUtrane anusarIne ja karavAmAM Avaze. kei ema kaheze ke- sarva amaMgaLa dUra karavA mATe zrI tIrthakara mahArAjane namaskAra kare egya che, paraMtu temanA tIrthane namaskAra karavAnI jarUra nathI." enA uttaramAM samajavAnuM che ke tIrtha to zrI tIrthakara mahArAjane paNa mAnya che. te tArake paNa tene namaskAra kare che. zrI naMdIsUtramAM nagara-ra-cakra-padma" Adi aneka upamAothI enI stavanA karelI che. 1 "guNabhavaNagahaNa surarayaNabhariya dNsnnvisuddhrtthaagaa| saMghanagara ! bhadaM te akkhaMDacArittapAgArA" ||ityaadi (nndiisUra0 jAnTa che zuM pR. 2). Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 1-2 jI] je tAre athavA jenA vaDe tarAya te tIrtha kahevAya che. ene karela namaskAra paNa amaMgala mAtrane dUra kare che. tIrtha eTale zrI prathama gaNadhara athavA caturvidha zrI saMgha che. tenI tArakatA ane namaskAryatA paNa temAM rahelI AjJApradhAnatAne ja AbhArI che. 1. gAthA 2 jIH parvatithio kaI tithi kaI vidhithI ArAdhavI joIe, te darzA. vavA mATe have kahe che- aTThamicauddasIsuM pacchittaM jai ana kuNai cutthN| caumAsIe chaTuM taha aTThama vAsapavvaMmi // 2 // (pra)-aSTamI, caturdazI ane "=' kArathI jJAnapaMcamI tithine upavAsa je na karavAmAM Ave, tathA caturmAsIne chaThTha ane vArSika saMvatsarI parvane aThThama eTale traNa upavAsa je na karavAmAM Ave to tene ' prAyazcitta-daMDa Ave. AnA AdhAramAM zrI mahAnizItha sUtramAM paNa pharamAvyuM che ke-"zaikti-parAkrama hovA chatAM paNa je aSTamI-caturdazI-jJAnapaMcamIsaMvatsarI ane cAturmAsika parvano upavAsaakrama tathA chaThTha na kare to daMDa Ave " zrI vyavahAra sUtra pIThikAnI curNimAM paNa kahyuM che ke- AThame 2 " uktaM ca-"saMte bale vIriyapurisayAraparakame aTTamI cauddasI nANapaMcamI pajosavaNA cAumAsIe cautthamaTThamachaTTa na karei pacchittaM"-iti mahAnizItha" (mUla mudrita prati pR. 2) 3 "tathA ca-" aTThamIe cautthaM, pakkhie cautthaM, caumAsIe chaTuM, saMvaccharie amaM na karoti pcchittm| Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tattvatara upavAsa, pukhkhIe upavAsa, cAmAsIne chaThThu ane saMvatsarInA aThThama na kare teA tene prAyazcita lAge ane te padivaseAmAM je zrI jinamaMdirA tathA anya vasatimAM rahelA sAdhu mahArAjane na vAMde tene paNa prAyazcitta Ave.'' upara paei upavAsa ' kahevAthI pAkSikapa caturdazInuM amAvAsyAnuM nathI e siddha paMcadazIe upavAsa nahi che paraMtu paMcadazI '-pUrNimA tathA thAya che, kAraNa ke--prAyazcitta prathAmAM karyAnuM prAyazcitta kAMya kazuM nathI, jyAre paSmie nahi karyAMnu prAyazcitta kaheluM che. ane pakhkhi pa` tarIke dAmaThAma caturdazInuM grahaNa kareluM che, paNa paMcadazInuM grahaNa karyuM nathI. jemake zrI Avazyaka cUrNimAM kahyuM che - aSTamI--caturdazIe arihaMta bhagavAneAne ane sAdhuone vAMdavA joie.' vaLI pAkSika cUrNimAM kahyuM che ke-' AThamacaudaze upavAsa karavA joI e.' ' " zrI jinavaMdana, sAdhvaMdana tathA upavAsakara Adi zrI dainizIcabhASya cUrNi AdinA vacana pramANe pAkSikapanI karaNI che, ane " " ca - zabdena papasu vasahIe ThiyA te na vRni," ( rR. 2) noMdha-A pAThamAM mUlamAM jyAM " abApa sahIt '" akSareza che tyAM chApelI pratamAM aLApa vidIpa " pATha ApeleA che, te saMzAdhanamAM azuddhi rahelI jaNAya che, ke je aniSTa prasaMga atha bheda athavA tA sa`zaya pedA karanArI che. ceva ceiAI sAhuNo vA je aNNAe vaMdaMti pacchittaM " - iti zrI vyavahArapITha ,, 4 " tathA " aTTamIcauddasIsu arahaMtA sAhuNo a vNdealvA ''-sAvayavRii " ( rR. 2) 5 " aTTamocauddasIsu uvavAsakaraNaM " - iti pAkSikacUrNau (4. 2 6" aTTama utthaM saMvaccharacAumAsipakkhiyae / poshiMmatane maniSa vittiyaM asadU nihALe a" (pR. 2) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 2 jI] te karaNI caturdazIe karavAnuM upara vidhAna che, ethI caturdazInI tithija sanAtana pakhiparva tarIke che, emAM jarAye saMzaya nathI. A kAraNathI Aja prakaraNamAM AgaLa "sevaM yAda mU' ItyAdi gAthA 14 mI kahevAmAM Avaze, jemAM "pAkSikaparva catudazInuM ja che, paraMtu paMcadazInuM to kayAreya hatuM nahi, che nahi ane thaze paNa nahi"--evuM pratipAdana kareluM che. A gAthAthI cepyuM samajAya che ke (1) anAdianaMta duHkhamaya saMsArathI AtmAnI mukti sAdhavI eja pratyeka jainanuM dayeya hovuM joIe. (2) A dayeyavALAe prabhuzAsananI niyama mujaba ArAdhanA karavI joIe. (3) A ArAdhanA nitya karavI azakya hoya te parvadivasoe avazya karavI joIe. (4) zrI jinAjJA pramANe karavAnuM na kare ane na karavAnuM kare che te prAyazcittane lAyaka bane. ahIM cAturmAsika tathA sAMvatsarikapa zivAya dareka mAsamAM zukala ane kRSNa pakSanI be AThama tathA be caudaza maLI cAra parvo Ave che. tenI sAthe dareka mAsanI zukala paMcamI meLavatAM pAMca parvo thAya che. zrI jainadarzananI A catuSpavI kiMvA paMcaparva kahevAya che. A uparAMta japavI, dazapava, tathA dvAdazAva paNa jainazAmAM kahelI che. sparva Adi parvatithio zrI "zrAddhavidhi tathA dharmasaMgraha Adi zAstromAM 7 " aTThami cauddasi puNNimA ya tahAmAvasA havai pavvaM / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM [ tattvatara dareka mAsanI suda ane vadanI banne AThame, banne caudazA, pU`imA temaja amAvAsyA--ema cha pave AkhA mahinAmAM ane traNa Sa eka pakhavADIAmAM jaNAvyAM che. zrI vicArAmRta saMgrahamAM A SaTlI viSe zrI bhagavatIjI sUtranuM pramANa paNa uddhRta karavAmAM Avyu che, jemAM catudazI-aSTamI-amAvAsyA ane pUrNimAne SaTapavI tarIke oLakhAvI che. 'bIja-pAMcama-AThama-ekAdazI ane catuzIrUpa dareka pakSanI pAMca-pAMca tithie maLI daza pa paNa zrI jainazAsanamAM manAya che. temAM pUrNimA ane amAvAsyA umerIe tyAre te dvAdazapavI" paNa gaNAya che. tithinI ArAdhanIyatAnuM kAraNa, h A pavI emAM bIja e prakAranA-sAdhu tathA zrAvaka -thama ArAdhavA mATe che, pAMcama pAMca prakAranA jJAnanI mAsaMmi pavvachakaM tinni a pavvAI pakkhami // " ( zrI dhrmsaMpraDha uSkRta, mudrita patra 28 / zrI zrAvidhi patra 62) cAudasamudiTThapunnimAsIsu paDipuNNaM posaha sammaM aNupAlemANA " - bhagavatyAM za0 2" ( iti vicArAmRta saMgraha mudritapatra 20 ) 66 9 " bIA paMcami aTTami egArasi cauddasI paNa tihIo / Ao suatihIo goama gaNahAriNA bhaNiA " // ( zrI zrAddhavidhi Avi mudrita patra 12) 10 " bIA duvihe dhamme paMcami nANesu aTTakamme a / jJAti baMgALa cakI caTyuvALa | " ( kRtizrI zrAdavidhi mudrita patra para/?) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 2 jI] ArAdhanA mATe che, AThama ATha prakAranA karmane kSaya karavA mATe che, agiyArasa agiyAra aMge sAdhavA mATe che ane caturdazI caudapUrvonI ArAdhanA mATe che. A rIte ApaNe tyAM pavI e sahetuka che, ane tethI ja te savizeSa ArAdhya che. ' ''AgamamAM paNa patithio ArAdhavA mATe khAse. bhAra mukavAmAM AvyuM che, kemake te divasomAM prAya: karIne jIvane parabhavanA AyuSyane baMdha paDe che. je te dharmAnuThAnamAM lIna hoya te zubhagatinuM AyuSya upArjana karI zake che, ane ethI ja bIja pramukha tithie kareluM dharmAnupaThAna ghaNuM phaladAyI che. A pramANe paNa zrI zrAddhavidhi AdizAmAM spaSTa jaNAveluM che. parvane Avo mahimA hovAthI e divasemAM pauSadha-tapa-brahmacarya-AraMbhatyAga Adi dharmakRtya dhamAMthi manuSyoe vizeSa karIne karavAM joIe. temAM paNa Azvina citranI aSTAlika pramukha tithiomAM vadhAre dharmanA udyamavALA banavuM joIe. 11 " Agame'pi parvatithipAlanasya zubhAyubandhahetutvA. dinA mahAphalatvaM pratipAditaM, yataH-" bhayavaM! bIyapamuhAsu paMcasu tihisu vihiraM dhammANuThThANaM kiM phalaM hoi ? goyamA ! bahuphalaM hoi, jamhA eAsu tihIsu jIvo parabhavAuaM samajiNai, tamhA tavovahANAi dhammANuTThANaM kAyavvaM, jamhA suhAuaM smjinni"| iti (zrI dharmasaMgraha mudrita patra 239, zAzrvavidha rogozvArA patra 253/2). 12 "pabvesu posahAI baMbha-aNAraMbha-tavavisesAI / mANottattamakRtripamudde yu vileje . 22." (zrAvidhi tRtIyArA, patra 2) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ vatara saMvatsari AdinI pradhAnatA. atre "pramukha' zabdathI bIjI paNa traNa mAsInI ane eka saMvatsarI parvanI aThThAio ArAdhavAnuM sUcana kareluM che. A tamAmamAM zrI vArSika parva sarvottama che. zrI cAturmAsika ane pAkSika parvo paNa maTAM parvo che. te zrI zAstrakAroe zrI saMvatsari-cAturmAsI-Adi parvomAM ALasa cheThIne pitAnA saghaLA AdarathI jinapUjA-tapa-brahmacarya Adi dharmakiyAmAM lAgI javuM" e upadeza ApIne spaSTa kahyuM che. kalyANakatithie paNa parvatithirUpa che. upara mujaba ApaNe parvatithione vicAra karyo e uparathI "zrI arihanta bhagavAnanI kalyANakatithio parvarUpe nahi gaNAtI hAya" evI koIne rakhe zaMkA thAya, kemake zrI zrAddhavidhi Adi granthamAM kalyANakatithie paNa parvatithirUpe ArAdhya che ema jaNAveluM che. mUla gAthAmAM granthakAre aSTamI, catudazI Adi parvonI neMdha lIdhI che. te majakura divasamAM karavA mATe jaNAvela upavAsAdi karaNa je na kare tene prAyazcita jaNAvavA mATe 13 "saMvaccharacAummAsiemu aTThAhiAsu atihIsu / savAre sTApha nipAvaraphUgAvaguNu " (ti zrI cAvidhi uddhRta-mudrita patra 152) __ 14 arhatAM janmAdipaJcakalyANakadinA api parvatithitvena vicA"--(zrI zAvidhi-muti patra rara ) Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 1 1 1 1 1 - - - - - - - - - - - - - - - gAthA 2-3] che. ethI uparokta zeSa parvatithionI upekSA thatI nathI. bhavyAtmAonuM e kartavya che ke-e parvatithione paNa ArAdhavA mATe jarUrI lakSa ApavuM || 2 || gAthA 3 cheH tapa uparAMta jinacaMdana tathA sAdhuvaMdananI paNa avazya kartavyatA. upalI gAthAmAM jaNAvela prAyazcittanI hakIkatane vizeSa puSTa banAvavA mATe temaja vizeSa kartavyatA jaNAvavA mATe prathakAra nIcalI gAthA pharamAve che - jiNaharajiNabiMbAiM savvAiM sAhuNo ya savve vi| no vaMdai pacchittaM puvvuddiDhesu pavvesu // 3 // (pra.)-pUrvokata gAthAmAM jaNAvela aSTamI-caturdazI-cAtumasI ane saMvatsarI divase sarva jIna maMdiramAM zrI jina pratimAne ane sarva sAdhuone paNa je na vAMde te prAyazcita Ave. 15-zrI RSabhadeva kesarImalajInI peDhI taraphathI prakAzita thayela A graMthanI pratamAM prastuta gAthAnuM avataraNa paNa nathI ane "vipatti jAthA niva" zivAya vadhu kazI TIkA paNa nathI. lAge che ke enA zrImAna saMzodhake bIjI prate meLavavAnI tasdI lIdhI nahi hoya. athavA pratomAM je pATha che tenA upara temanI najara paDI nahi hoya. amArI pAse svargastha parama gurUdeva AcArya zrI vijayadAnasUrIzvarajIe karAvelI temaja svayaM zodhelI presakopI ane chANa tathA khaMbhAta Adi bhaMDAranI anyAnya prata maujuda che. temAM A gAthAnA avataraNane pATha nIce pramANe che - Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tattvatara karavAmAM na Ave upara te te patithinA jo tapa te prAyazcitanuM pratipAdana karyuM. A gAthAmAM te divaseAe zrI jinamadirAdine jo vAMDhavAmAM na Ave te tenu paNa prAyazcita Ave' e A gAthAnuM rahasya che. zrI jinama Mdira tathA jinapratimA mUla sUtra siddhAMtamAM paNa prasiddha che. ene aMge devadravya paNa daivaneja lagatA khAtA sivAya bIjA kAryAMmAM na vaparAya' e paNa eTaluMja prasiddha DAya e zaMkA vinAnI vAta che. enA vistAra anya zAstrothI jANI levA jijJAsu bhavyAtmAe mATe yAgya che. ||3|| gAthA 4 thI : tithivAranI samaja 6 10 tyAre " upara mujaba patithie jyAre ArAdhya che, kaye divase te tithionu` kA` bajAvavu joie' tenA niyama paNa zAstrakAra mahArAje batAvavA joIe. te niyama mujaba ArAdhanA karavAthI ja patithinA ArAdhaka banI zakAya che e nirvivAda vAta che. eka mAsamAM e pakSa Ave che. ane eka pakSamAM paMdara tithie Ave che. te pratipadA athavA ekama, mIja AdinA nAme oLakhAya che. tithi sAthe vAra paNa Ave che. te sAma, magaLa, budha Adi " athASTamyAdiSu tapovyatiriktaM yadvidheyaM tatsUtrata vAda"--ane gAthAnI TIkAnA pATha nIce pramANe cheH-~~ yANyA-'jhinanRdevu'-dUcaityevu 'jJivivAni ? - jinapratimAH tAni sarvANi sAdhUMzca sarvvAnapi no vandate prAyazcittaM ' pUrvoddiSTeSu' - anantarita gAthAyAM darziteSu 'parvasu ' - aSTamyAdiSu iti gAthArthaH // 3 // " AnA anuvAda upara ApelA che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 4 thI ] sAta che, ane kramasara AvyA kare che, ArabhasiddhinA hisAbe vArane AraMbha meSAdika cha rAzimAM sUryadayanI pachI ane tulArdika cha rAzimAM su+dayanI pahelAM thatA jaNAvyA che. vAra teA prAyaH sATha ghaDhIne rahe che, paNa tithi te pramANe niyamita rahetI nathI. zrI sUryaprajJapti Adi zAstrAmAM tithipramANa eka aheArAtrInA khAsaTha bhAga pADI temAMthI eka bhAga nyuna eTale ekasaTha bhAga jeTalu hela che. caMdramAsanI apekSAe ATalu' pramANa hAvA chatAM karmImAsa ane sUmAsanI apekSAe pheraphAra paNa che. 17 11 cAlu paMcAMgAnA hisAme tithi vadhAremAM vadhAre lagabhaga pAMsaTha ghaDI sudhInI hAya che ane ochAmAM ochI ceApana ghaDI sudhInI paNa hoya che. A kAraNathI tithinA prAraMbha sUryadaya sAthe niyamita thatA nathI ane khIjA sUryodaya sudhI tenI hayAti rahe evuM paNa niyamita nathI, eTale dhArA ke-Aje zukravAra che ane tithi AThama che, A AThama zu zukravAranI sAtheja pedA thaI che ? nA, tenA janma te AgaLanA vAramAM eTale gurUvAramAM thaI gaelA hAya che. enuM sthUla citra ApaNe jo lakSamAM laIe te te ApaNane ekabIjAmAM bharAelA kADAvALI sAMkaLanA jevu' dekhAze. 16- " vArAdirudayAdUrdhvaM palairmeSAdige ravau / tulAdige tvadhastriMzattadyumAnAntArdhajaiH" // ( ArmAdhi o. 1) 17- " ahorAtrasya dvASaSTibhAgapravibhaktasya ye ekaSaSTibhAgAstAvatpramANAtithiriti " ( sUryaprajJapti mudrita pU. 149 ) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvatare mi vA\ \ dha gurU zu 8. AThama nAma dazama agIyArasa bAraterasa caudaza pUrNimA pUrNimA gurU zukra zani ravi saI (ka) maMgaLa bu () ka zani jyAre Ama che tyAre AThamanI ArAdhanA karanAre jyAre karavI ? zAstrane je kAMI niyama na hoya te zukravAre AThama hovA chatAM, te gurUvAramAM pedA thaelI hevAthI gurUvAre kAM na karavI ? udayatithi ArAdhavAne niyama. paNa A zrI sarvajJa paramAtmAnuM zAsana che. temAM vicAra karavA gya bAbatene vicAra karavAmAM na Ave hoya evuM kadI banatuM ja nathI. tithi prakaraNamAM upara mujaba hakIkata hovAthI ArAdhanIya tithionuM kArya kaye divase karavuM te viSe zAstra prAcIna niyame bahu sarasa darzAvyA che. ane tethI ja ApaNane kazI muMjhavaNa rahI zake tema nathI. te niyama e che ke - "prAtaHkALamAM paccakhANa vakhate je tithi hoya te tithi pramANa karAya che. lokamAM paNa sUryodayanA anusAreja divasa-tithine vyavahAra thAya che." tithi ArAdhavAnI 18-A AkRti vAra ane temAM lAgu paDatI tithio sUcaka samajavI. jenI nIce "sa' ane "zuM' mUkelA che te kSaya ane vRddhi samajavA mATe che. 19-"tithizca prAtaH pratyAkhyAnavelAyAM yA syAt sA pramANaM, sUryodayAnusAreNaiva loke'pi divsaadivyvhaaraat"| (zAvidhi, mu. cha vara, tathA dharmaza). Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * gAthA 4 thI ] 13 kriyAmAM paccakhANa mUkhya kriyA che. te sUryodaya vakhate karAya che te sUryodaya vakhatanI tithi pramANa karAya te svAbhAvika che. zrI zrAddhavidhyAdi zAstromAM kahyuM paNa che ke - udayatithi teDe te AjJAbhaMga, anavasthA, mithyAtva ane vidhinA devA lAge. cAturmAsika, vArSika, pAkSika, paMcamI, aSTamI pamAM te tithio pramANa jANavI, ke jemAM sUryodaya thaelo hoya, paraMtu anya nahi. pUjA, paccakhANa, pratikamaNa tathA niyamagrahaNa te tithimAM karavAM ke jemAM sUryodaya thaye heya. udayamAM je tithi hoya te pramANa che. tenAthI bhinna karavAmAM Ave te zrI tIrthaMkara paramAtmAnI AjJAne bhaMga, eke khoTuM karyuM tene joIne bIjA paNa khoTuM kare te jAtanI anavasthA, mithyAtva ane saMyama tathA AtmAne hAnirUpa virAdhanA jevA bhayaMkara deSo lAge." zrI senapraznamAM A hakIkatane nIcenA praznottarathI vadhAre Teke maLe che - ra0-" vAribattei vavagapaMjamaNu nAzva tAo tihio jAsiM udei suro na aNNAo // 1 // " pUA paccakkhANaM paDikkamaNaM tahaya niyamagahaNaM ca / jie udei suro tIi tihie u kAyavdhaM // 2 // "udayaMmi jA tihi sA pamANamiarIi kIramANIe / ___ ANAbhaMgaNavatthA micchatta virAhaNaM pAve" // 3 // iti (zrI praddhavidhi . p. 22-tathA dhasaMgraha) Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 [ tattvatanuM 23, udayamAM je tithi hAya te pramANa karavI joie, bIjI pramANa karatAM AjJAbhaMga, anavasthA, mithyAtva ane virAdhanA lAge, evI vRddha saMpradAyathI utarI AvelI gAthAne ane kSaya hAya tyAre pUtithi karavo' ItyAdi zrI umAsvAti mahArAjanA zleAkane jee svIkAratA nathI teone tenA artha mAnavA paDe evI kAI bIjI yukti che ke nahi ?" AveA prazna che. enA uttara e che ke-udayamAM je tithi hAya te pramANu gaNavI" ItyAdi, ane kSayamAM pUrva tithi karavI'' ityAdi bannene pramANa rAkhavAmAM zrI zrAddhavidhi ane avicchinna suvihita paraparA AdhAra rUpe mAluma paDe che, tathA " sUryodaya vakhate je tithi thADI paNa hAya te sa'pUrNa' tarIke mAnavI joie paNa vadhAre ghaDIpramANu hAya chatAM udayamAM na hoya te te nahi mAnavI" evu' pArAsaramRtyAdi Itara graMthAmAM paNa kaheluM che. 21 - "udayaMmi jA tihi sA, pramANamiarIi koramANIe / ANAbhaGga'NavatthA micchatta virAhaNaM pAve" // 1 // iti vRddhasamudAyagAthAM 'kSaye pUrvvA tithiH kAryA' ityAdyumAsvAtivA cakapraNItazlokaM cAnabhyupagacchataH prasahya tadarthaprAmANyAGgIkaraNe kiJcid yuktyantaramapyasti na veti ? praznaH, atrottaram - 'sami nA tiI sA' 'kSaye pUrvA tithi jAya to prAmANyaviSaye zrAddhavidhiH suvihitA'vicchinnaparamparA ca pramANamiti jJAtamasti / tathA "Adityodaya velAyAM yA sto kApi tithirbhavet / sA sampUrNeti mantavyo prabhUtA nodayaM vinA" "" kRti pArAnRAvAvaSNumatItti 1'02aa ( zrI tainaprakSa prathamoz2Ala rR. 24) * Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 4 thI ] zuM udayatithinuM pramANa kSaya vRddhi hoya tyAre tiraskaraNIya che? keTalAka ema kahe che ke-"A udayatithi mAnavAne niyama tithinI kSayavRddhi hoya tyAre svIkAravAne nathI." paraMtu temanuM A mAnavuM bhUlabhareluM che. keI mANasa ema kahI de ke- sAdhu mahArAjane koI paNa trasa-rathAvara jIvanI hiMsA nahi karavAne niyama che, paraMtu jyAre teNe nadI utaravAnI hoya tyAre e niyama mAnavAne nathI', ene artha e thAya ke-"nadI utaratAM sAdhue jIvadayA pALavAnI jarUra nathI. A kathana jema anarthakara che tema upaluM kathana - paNa anarthakara che. udayatithi pramANa mAnavAne niyama utsagika che. utsagane apavAdanA prasaMge hoya che tema A niyamane paNa apavAda hoI zake che. apavAda tenuM nAma che ke je utsarganA hetune bAdha kare nahi kitu te siddha karavAnA asAdhAraNa mArgo ja Ape. A apavAda hoya teja te utsarganA abhAve baLavAna thaIne kAryasAdhaka thaI zake che. tyAre have "kSaya vRddhinA prasaMge udayatithine niyama nahi svIkAre evuM kahenAre sudhArIne ema kahevuM joIe ketithinI kSaya vRddhi hoya tyAre udayatithinA niyamane dhyAnamAM rAkhI ghaDAe apavAda-vidhi phakta tenAja purato svIkAra joie. arthAta je tithinI kSayavRddhi hoya tene ja aMge apavAda lAgu paDe, paNa je parvatithi udayamAMja heya tene A apavAdanI kazI asara thatI nathI. dAkhalA tarIke AThamane kSaya hoya te sAtame AThama karAya, vRddhi hoya te pahelI AThama jatI karIne bIjI AThama karAya. paNa AThama Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvataraM udayamAM hoya ane AgaLa kalyANaka tithi nemane kSaya kiMvA vRddhi AvI hoya te te kAraNathI kAMI sAtame AThama ane AThame nema, athavA pahelI nemane divase AThama karIne udayatithi AThamane vinAza karI zakAya nahi. vRddhi prasaMge apavAda-vidhi. have eja apavAda-vidhi batAvavA mATe kSayatRddhi prasaMge kaI tithi ArAdhanAmAM levI te zAstrakAra nIcalI gAthAmAM jaNAve che - tihivAe puvvatihIahiAe uttarA ya ghiavvaa| hINaM pipakkhiyaM puNa na pamANaM puNimAdivase // 4 // (pra. -jyAre ArAdhavAnI tithi paDI hoya tyAre tenI ArAdhanA mATe tenAthI pUrvanIja udayatithi grahaNa karavI. ane adhika hoya tyAre tenI pachInaja udayatithi grahaNa karavI; jemake AThamano kSaya hoya to sAtama je udayatithi che te grahaNa karIne AThama ArAdhavI. je AThama vadhelI hoya te bIjI AThame AThama ArAdhavI. dareka tithie je sarakhA pramANanI ane sUryodayamAM niyamita rahevAnAja svabhAvavALI heta te tithionI kSayavRddhi jevuM kAMI banata nahi. paraMtu tema nathI te ApaNe upara joI gayA chIe. jyAre tithinI hAni vRddhi na hoya tyAre te sUryodayamAM AvelI tithine pramANa mAnI kArya karAya che paNa hAnivRddhi hoya tyAre A gAthAmAM darzAvelA apavAda niyamane Azraya karAya che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 4 thI ] tithinI kSaya vRddhi eTale? tithinI hAni kivA kSaya ho eTale sUryodayamAM te tithinuM bIlakula nahi AvI zakavuM te che. tithinI vRddhi kviA adhikatA hevI eTale te tithinuM ekane badale be sUryodayamAM AvavuM te che. kSayavRddhinuM lakSaNa batAvatAM zrI AraMbhasiddhimAM jaNAvyuM che ke"ekaja vAramAM traNa tithio Ave te vacalI tithi kSayasaMzika che ane ekaja tithi traNa vArane paze te te vRddhisaMsika che." dAkhalA tarIke dhAro ke Aje zanivAra che, sUryodaya vakhate ekama tithi be ghaDI mAtra rahI che. be ghaDI pachI bIja tithi cAlu thaI te chappana ghaDI sudhI rahI. A pachI trIja zarU thaI. A mujaba eka vArane traNa tithi sparza. AmAM vacalI tithine kSaya manAya che. eja mujaba ema mAne ke Aje zanivAra che. sUryodaya vakhate ekama tithi aThThAvana ghaDI che. aThThAvana ghaDI pachI bIja tithi zarU thaI te ravivArane divase Akho divasa eTale sATha ghaDI rahI che, ane somavArane divase paNa eja tithi sUryodaya vakhate hajI be ghaDI bAkI rahI che. A pramANe ekaja tithi zaniravi-soma ema traNa vArane spazI che. AthI e tithi vRddhi pAmI gaNAya che. pAchaLa trIjI gAthAnI TIkAmAM batAvyuM che te pramANe tithinuM ghaDapramANa jyAre e vastu 22-"trIn vArAn spRzati syAjyA tridinasparzinI tithiH| vAre tithitrayasparzinyavamaM madhyamA ca yA" // 5 // (iti Arambhasiddhi prathama vimarza) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tatvatarUM thAya che tyAre kSayavRddhi thAya che. tenI rAmajutI mATe te ja ThekANe ApeluM citra pharIthI dhyAnamAM laI levuM. namata pramANe paNa parvatithinI thatI kSayavRddhi. keTalAka ema kahe che ke-jainamatamAM parvatithinI kSayavRddhi thatI nathI. kintu temanuM A kahevuM barAbara nathI, kAraNa ke, jainazAstromAM dareka tithinI kSayavRddhi thatI hovAnuM kaheluM che. A vAtane jarA ApaNe vicAra karIe. paripUrNa trIsa ahorAtra pramANu eka karmamAsa kahevAya che. ogaNatrIsa aherAtrI upara eka AkhA divasanA batrIsa bAsaThIA bhAga pramANa (2) caMdramAsa gaNAya che. ane 30 divasane eka sUryamAsa thAya che. karmamAsa sAthe caMdramAsa vicAratAM prativarSe cha kSayatithio Ave che. ane karmamAsa sAthe sUryamAsa vicAratAM cha vRddhitithio Ave che. e pramANe kramasara thatAM pAMca varSa pramANa eka yugamAM ekamathI punama sudhInI tamAma tithione kSayavRddhinA regamAMthI pasAra thavuM paDe che. Aja kAraNathI zrI sUryaprajJapti Adi sUtramAM spaSTa akSare che ke eka varSamAM cha Rtuo che, temAM cha kSaya rAtrIo che ane cha adhika rAtrIo che. 23-"tI vastu je che hU paMsaM......tastha kSe cha marattA uMTa naM......tatha Tu me 4 gatinA paM. saM... "chacceva ya aharattA AiccAo havaMti mANAI / chacceva sattA caMdi davaMti mALArdi " (iti sUryapajJapti mu. pR. 202 sUtra 75, evaM zrIuttarAdhyayana Adi) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * * * * * * * * * * 0 1 .111111111111 ^^^^^^^^. gAthA 4 thI 3 caMdramAsathI cha kSINatithio Ave che ane sUryAsathI cha vRddhatithio Ave che." bIjAdine kSaya kivA bIjAdinI vRddhi bolAya ke nahi? A uparathI jaina paMcAge ke je ghaNA kALathI avi. hera thayelAM che temAM paNa parvatithinI kSayavRddhi AvatI hatI te siddha thAya che. jyAre bIjapramukha tithionI kSayavRddhi AvavI anivArya ja che tyAre "Aje bIja Adine kSaya che athavA bIja Adi be che evuM ApaNAthI zA mATe na bolI zakAya ? bolI zakAya ja. je vastu jevI hoya tene tevI kahevI te te samyadraSTine khAsa dharma che. paMcagemAM paNa je tithinI vRddhi AvI hoya te ja tithine kSaya athavA vRddhi lakhAya che. paMcAMganI mAnyatA. paMcAMga e tithivAra javAnuM mukhya sAdhana che. jemAM tithi, vAra, nakSatra, ga tathA karaNa Adi meLavelAM hoya te paMcAga kahevAya che. jaina paMcAge ghaNA kALathI viccheda pAmelAM che tethI ja laukIka paMcAMgane anusaravAne zAstramAM ullekha maLe che. temAM paNa ghaNA tiSione skUla 24- "tapi saidigvAnuNA...SinA tu sApunA haju na jJA"i arthAta- te jaina TIpaNuM hAlamAM samya prakAre jANavAmAM AvatuM nathI. juo zrIeyvadhi. 6. 27rU . dhA. prakAzita AvRtti. e pramANe vArirAtrimAM paNa pATha che. 25 jUo AgaLa Aja pranthanI gAthA 46 nI kIkAmAM. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvataraM AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA ke * * * gaNitavALe prAcIna mata saMmata hovAthI tithiArAdhana mATe sthala gaNatrIvALuM jodhapurI paMcAMga mAnavAne hAla saMpradAya cAle che. zrI AraMbhasiddhinI TIkAmAM "sthala pramANa ghaNuM jatiSa jANanArAone saMmata che, mATe ame paNa tene Adara karyo che," e pATha hovAthI sthala gaNita pratye Adara spaSTa thAya che. AthI Aje sukSma gaNitanA dhoraNe racAelA paMcAMgane jaina paMcAMganA nAme mAnya karAvavAnA je kaI taraphathI prayAsa thAya che te prAmANika mAnI zakAya tevA nathI. bhIMtIyAM paMcAgathI kaI vakhata bhramamAM na paDe. cheDA vakhatathI mAtra tithi, vAra ane paMcakAdi darzAvanArAM bhIMtIyAM paMcAMga kADhavAmAM Ave che. te lekene parvatithio vagere sugamatAthI mAluma paDe te hetuthI jAya che. yadyapi temAM parvatithine kSaya hoya te te tithine kSaya nahi lakhatAM pUrvatithine kSaya lakhI devAya che, ane parvatithinI vRddhi hoya tyAre tene bevaDI nahi lakhatAM pUrvatithine 26-"(caMrA-26-sTA-karU-vihA-ka) 252 varSe'yanAMzaparimANaM sUkSmekSikayA''yAti,paraM pratyabdamekaiva kalA kizcidadhikA vardhate iti sthUlamAnameva bahujyotirvidAM sammataM, tato'smAbhirapi tadevAtrAdRtaM, tathA ca 1512 varSe 15 aMzAH 34 kalAzcAyAnti" (zrI rAmasiddhi, vimala, nAthA 7 Taat) nedha-AmAM TIkAkAra mahArAje potAnA samayanA ayanAMza pramANe prathama sUkSma gaNitathI kADhelA che, paNa vidvAnone sthUla gaNitathI AvatuM pramANa saMmata hovAthI te cheDI dIdhA che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 4 thI ] 21 evaDI lakhAya che, tathApi te zAstrIya dhAraNa niha hAvAthI tenA ja upara kevaLa AdhAra ke Agraha rAkhavA khATA che. zAsrIya vastu upara batAvI te mujaba che. ane hajI paNa AgaLa khatAvAze tenA upara dhyAna rAkhI kArya karavuM hitAvahu che, bhItIyAM paMcAMgAnI bhrameAtpAdakatA zI rIte che, te amAe AgaLa gAthA 5 nI TIkAmAM medhaka praznAttarI' mAM batAvyuM che. " pU. pA. umAsvAti mahArAjanuM vacana paNa zuM sAbIta kareche? upara mujaba patithionI paNa kSayavRddhi hovAthI mUla gAthAnA pUrvArdhamAM 'tithi paDI hoya te pUrvanI ja tithi grahaNa karavI ane vadhI hAya ! ' uttara ' nI eTale khIjAja sUryodayanI tithi grahaNa karavI'-evI vidhi pharamAvavAmAM AvI che. kahyuM paNa che ke kSayamAM pUtithi grahaNa karavI ane vRddhimAM uttaratithi grahaNa karavI. zrI vIraprabhunuM nirvANa kalyANaka leAne anusAre jANavuM. arthAt-Aka kare te divALI.'' lagabhaga sattarase varSathI cAlyA AvatA pUrvadhara mahArAja zrI umAsvAtijInA A praghASa che. enAthI paNa e sAbIta thAya che ke (1) jaina mata pramANe paNa patithine kSaye Ave che ane vRddhi ce Ave che. 27-3mAIAtivacaHpraghoSazrcaya sUyate kSaye pUrvA tithiH kAryA, vRddhI kAryA tathottarA / zrIvIrajJAnanirvANaM kArya menunaida '' // (zrIzrAddhavidhi-mu-pR. 2, e pramANe dharmasaMpraddAmiAMpaNa) "yaduktaM- 'kSaye pUrvA tithirbrAhyA vRddhau grAhyA tathottarA / zrImadvIrasya nirvANaM jJeyaM lokAnusArataH // 1 // " (pR. 3) Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra [ tavatare (2) parvatithine kSaya hoya tyAre tenI pUrvanI ja udayatithi levI ke je divasamAM kSINatithi saMpUrNa bhogavAya che. (3) tharvatithinI vRddhi hoya tyAre bIjA divasanI ja udayatithi levI ke je divase prastuta tithi samApta thAya che, () je tithinI kSayavRddhi AvI hoya tene ja aMge A niyama lAgu paDe, paNa je parvatithinI kSayavRddhi na hoya tene A niyama lAgu karAya ja nahi. (5) kalyANaka tithie paNa parvatithienA jeTalI mahatvavALI che. cAdazane kSaya hoya tyAre zuM puname pAkiba thAya che? A niyamane kabula rAkhavA chatAM paNa je kaI ema mAne che ke-"aSTagyAdi tithine kSaya hoya tyAre te samasyAdi pUrva tithi levI paNa caudazano kSaya hoya tyAre pUnama levI" tenI mane bhrAMti dUra karavA mATe uttarArdha dvArA zAstrakAra kahe che ke- hIna" eTale kSINa thaeluM paNa "pAkSika eTale caudazaparva pUrNimAmAM karavuM pramANabhUta nathI, kAraNa ke-pUrNimAnA divase caturdazInA bheganI baMdha sarakhI paNa nathI, kiMtu terasanA divase ja karavuM pramANabhUta che. A viSenI draSTAMtavALI yuktio AgaLa Aja graMthamAM kahIMzuM terasa chatAM cAdaza kahevAya tene khulAse vAdI ahIM graMthakAra sAme zaMkA uThAve che ke-audAyika tithine svIkAra ane anya tithine tiraskAra karavAmAM tatpara ApaNe bane chIe, te terasane caudaza rUpe svIkAra kare zI rIte yogya che ?' Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 4 thI] 23 graMthakAra ane samAdhAna Ape che ke-" tAruM kahevuM ThIka che. paraMtu prAyazcittAdi vidhimAM terasane "caudaza" evuM nAma ApeluM hovAthI tyAM "terasa" evA nAmane paNa asaMbhava che " kahyuM che ke 2 saMvacharI, mAsI, 5khI ane AdhInAdi ASTAhika tithiomAM jemAM sUryodaya thayo hoya te tithione pramANa kahI che. 28-"saMvacchara cAumAse pakkhe aTTAhiAsu ya tihisu / tA u pamANaM bhaNiyA jAo sUro udayamei // 1 // aha jai kahavi na labhaMti tAo sUrUggameNaM juttaao| tA avaraviddha avarA vi hujja na hu puva taviddhA // 2 // neMdha -tattvataraMgiNI TIkAmAM A be prAcIna gAthAonI sAkSI ApI che. A be gAthAo pachI mukti pratamAM pAcho je pATha nathI te amArI pAsenI hastalikhita pratamAMthI ahIM utArIe chIeH __" atra prathamagAthAyAH sugamatvena dvitIyagAthArtho yathAatha yadi kathamapi 'tA:'-pUrvoktAH sUryodgamenayuktAH'-avApta sUryodayA iti yAvat , na labhyante 'tA'-tarhi 'avaviddha'tti aparaviddhA kSINatithibhirviddhA-arthAtprAcInAstithayaH 'aparA api'-kSINatithisaMjJikA api, prAkRtatvAbadbharthe ekavacanaM, dunna" tti-gudA tivamAThuM 'ra dutti-du vArtha cyavahitaH saMbadhyate, tadviddhAH satyo na pUrvA eva-pUrvAtithinAmnya eva bhaveyuH kintu uttarasaMkSikA apIti bhaavH|" AmAM graMthakAra mahArAje "ahIM prathama mAthA sugama hovAthI bIjI gAthAno artha A pramANe lakhIe chIe." ema jaNAvIne bIjI gAthAnI saMpUrNa TIkA lakhI che, jeno bhAvArtha ame upara Apelo che. sujJa vAMcakone lAgaze ke-prastuta graMthamAM zrImAna saMzodhake AvA pATho athavA pAThAntare kema choDI dIdhA haze ?' para tu temAM amAro IlAja nathI. phullaka pheraphAra choDI devA chatAM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ vata 20 have je kadApi te tithio sUryodayathI yukata na maLe te kSINatithi yukta pUrvanI tithi kSINatithinI saMzAvALa paNa bane che. kSINatithi yukta parvanI tithi pUrvatithinA nAmavALI ja rahe ema nahi paNa tene uttara eTale kSINatithinI saMjJA paNa apAya che." matalaba e che ke sUryodayavALI tithi na maLe tyAre te tithi jemAM samAyelI che te pUrvatithi levI. virodhane parihAra. pahelAM terasane terasa evA nAmane paNa asaMbhava jaNAvI caudazaja kahevAya " e pramANe kahyuM. ane ahIM tame "kSINatithinI saMjJAvALI paNa kahevAya'-e pramANe kahevA mAge che, te A paraspara virodha kema na gaNAya ? Ane javAba e che ke-"ame prAyazcittAdi vidhimAM kaheluM hevAthI vireAdha Avato nathI athavA "mUkhya ane gauNanA bhedathI terasa hovA chatAM mUkhyapaNe caudaza ja kahevAya evo amAre abhiprAya hevAthI kaze ja virodha nathI. zAstrakAra AthI siddha kare che ke kSayane badale pUrvatithine kSaya karavAnuM nathI, paNa aSTamyAdine kSaya hoya tyAre udayatithi sahabhyAdi hoya chatAM tene mUkhya bhede sahabhyAdi nahi belatAM kSaya pAmelI aSTamyAdi rUpe bolAya che, kAraNa ke-sAtama karatAM AThama pradhAna che. tamAre je, zAstranA satya arthane mAnave ja hoya te A pAThane khAsa pAThe kiMvA pAThAntaranAM sthala hajI AgaLa paNa amAre batAvavAM paDaze. te eTalA ja mATe ke-graMthakAra mahArAjane nyAya ApavAnI amArI pharaja adA thAya. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] 25 pUrvatithinA kSayanI sAbItImAM kAi paNa rIte khe'cI javAya tema nathI, kemake-'vi' zabdathI zAstrakAre tA - pUtithi pUrvatithi saMjJaka paNa rahe ane kSINatithi saMjJaka paNa thAya' ema be vAtA kahI che, te TIkAkAra mahArAje mUkhya gauNunA nyAya batAvIne saMgata karelI che, jo pUrvatinA kSayaja karavAnuM zAstra mAnyu hota ta'pUrvatithi pUrvatithi paNa hevAya ane kSINatithinA nAme paNa kahevAya' ema e vAta karata nahi. vAdInA svIkAra. A vastu te paNa aMgIkAra karelI che. jo tema na hoya tA AmanA kSaye sAtamanA divase ' ame Aje AThamane pauSadha Adi karelA che' ema tArAthI kevI rIte kahI zakAze? tuM AThamanuM kA sAtamane divase kare che, eTale 'Ama kSaya pAmelI hAvAthI tenu kArya paNuM kSaya pAmI gayuM ' evuM tArAthI haragIja kahI zakAze nahi. muMjhAine jo tuM ema kahevA mAge ke- lokavyavahAranA bhaMganA prasaMga na Ave te mATe kSINASTamInuM kArya sAtame karIe temAM kAMI doSa nathI.' to amArUM tamane eja kahevuM che ke bahu sArUM. eja bhaya rAkhIne kSINu caturdazInu kA paNa tame terase ja kareA, leAkabhIti teA tamAre mATe banne ThekANe sarakhI che.' arthAt AThamanA kSaye jema tame sAtama grahaNa karI cho tema caudazanA kSaye terasa ja grahaNa karavI tamAre mATe ceAgya che, kiMtu punamamAM tenuM kRtya karavuM khIlakula ghaTamAna nathI || 4 || gAthA 5 mI : vAdInI vizeSa zaMkAnuM nirAkaraNa. have caudazanA kSaye punamaneA vAdI ke jene evI zukA che ke- * catuSpavi aMtargata ArArUpe tarataja AvIne ubhI rahetI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 [ tattvatara pUrNimAmAM pakhkhinuM' kRtya karavuM yogya che, navamImAM evI paristhiti nahi hAvAthI tuTelI AThamanuM kAryAM. sAtamAM ja karAya che.' A zaMkAne dUra karavA mATe pAMcamI gAthA karamAve cheHnaaraahnnbhN tie pakkhiyakajjaM ca pUNNimA divase / hINaTTami kallANaganavamIe jeNa na pamANaM // 5 // (50)-jo ke AgamAmAM traNa cAmAsI saMbadhI puname| ane amAvAsyAe puNyatithi rUpe mahA kalyANukapaNe ArAdhya kahelI prasiddha che. "tA paNa zrAvakAnA kevala pauSadhavratane AzrayIneja te sAmAnyapaNe grahaNa karelI kayAMya jovAmAM AvatI nathI. e kAraNathI ahIM teja apekSA rAkhIne yukitae batAvAya che. te A pramANepUrNimA ArAdhya che e bhrAntithI paNa caudazanuM kRtya pUrNimAne dine karavuM vyAjabI nathI,' 6 A vAtane gAthAnA uttarArdhamAM duSTAMta ApI majabuta kare che. * jema kSINu aSTamInu` kA` kalyANaka tarIke ArAdhya hovA chatAM nomanA divase karavuM pramANabhUta nathI tema.' paragacchine paNa A vastu mAnya che. ema nahi kahevu joie kre--' navamI kalyANuka tithi hAvA chatAM caturviM rUpe ArAdhya nathI mATe nomanI sAthe pUrNimAne 29-mudrita pratamAM A ThekANe tathApi kvApi zrAvakANAM vanuM auSadhavratamevAzritya sAmAnyana gudItAdaryanta" evA pATha ApelA che. emAM "na" rahI gayelA jaNAya che, kAraNa ke- likhita pratamAM "tathApi na vizrAvajALAM hevanuM auSadhavratamevAdhitva sAmAnyena anitA canta" evA pATha che. ahIM e pATha amAne susaMgata jaNAyAthI anuvAda paNa tene avalakhI karyAM che. " 66 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5o] 27 * sarakhI kAM batAvA che? kAraNa ke-ame tamane ja pUchIe chIe ke pUrNimA caudaza karatAM adhika che ke teraza karatAM adhika che ?' caudaza teA sanAtana kALathI pakhkhinI tithi che . ane bhagavAna kAlakasUrIthI te cAmAsInI tithi paNa che. tenAthI punama adhika ArAdhya che ema teA tamArAthI elI zakAze nahi. tyAre ' terasathI adhika che' ema tamAre kahevu paDaze, te eja pramANe noma paNu sAtama karatAM kalyANuka tarIke adhika ArAdhya che. AthI punama ane nAmamAM sarakhA prasaMga AvI paDe e dekhItuM ja che. ArAdhya rUpe te punama ane bIjI kalyANakatithiemAM paNu samAnaNuM che te svayaM vicArI nevu joie. vaLI ame pUchIe chIe ke tuTelI AThamavALI sAtama caturvimAM gaNAya ke nahi ?" jo gaNI zakAya teA tuTelI caudazavALI terasa paNa caturvi antargata kema na gaNAya ? je ema kaheA ke-'na gaNAya,' teA tamaneja aniSTa prasaMga che, kemakre-parva tithi zivAyanI tithimAM tame pauSadha svIkAratA nathI, chatAM tamAre mATe te! te divase svIkArelA gaNAze! kSINa tithi rahita tithi svIkAravAmAM Apatti. vaLI catuSpavi paNa ArAdhya chatAMye badhI ekasarakhI che tevuM nathI teA pachI caudazanA kSaye punama ja pAkSika parva tarIke zA mATe aMgIkAra karavI joie ? pAkSika parvanI apekSAe jevI trayeAdazI che tevI pUrNimA che, A pramANe jo na mAnIe tA pAkSika kRtyanI vyavasthA nahi rahe. je tame caudazanA kSaye terasane badale punama ja svIkAravAnA matavALA che teA 'paryuSaNAnI ceAthanA kSaye pAMcamanA svIkAra karIne tamAre vyAkuLa thavuM paDaze' te paNa tamAre jANavuM joie kAraNa ke-tamArI draSTi caudazathI AgaLa AvatI pUrNimAmAM patithi rUpe cAMTelI che, te teja pramANe Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 [tavataraM0 cothanI AgaLa AvatI pAMcama paNa parvatithi rUpe ja che. eTale cothanA kSaye saMvatsarI paNa tamAre pAMcame ja bajAvavA vyAkula thavuM paDaze. chatAM tyAM te tame amArI mAphaka pha pUrvAnA niyama mujaba trIja ja aMgIkAra kare cho, paraMtu pAMcame cutha nathI karatA. teja pramANe caudazanA kSaye tame terase caudazanuM kRtya kare, paNa pUrNimAe karavA tatpara na thAo. kharekhara, caudaza vinA caudazanuM kRtya pUrNimAmAM karavuM taddana ayukta ja che. zrI paramAnaMde "rUdra pazciya sAmAcArI" nAmanA graMthamAM ane jinavalabhasUrie pauSadhavidhimAM lakhyuM che ke ja je te divase caudaza hoya to pa--i athavA cemAsI paDikamavI, je na hoya te devasika athavA saMvatsarI (je divasa - 30-A sthaLe mukita pratamAM "jiM ca virya paJcadazyAM na yuktameva, caturdazI (aha caudasI to pakkhiaM) paDikkamiya sAhuvissAmaNaM kuNaitti bhavadAptokteH". ATale ja pATha chApele che, jyAre amArI pAsenI pratamAM nIce pramANene pUre pATha che___ "kiM ca pAkSikakRtyaM paJcadazyAmayuktameva, caturdazImantareNa tatkRtyasyAyuktatvAt, yaduktamabhayadevasUrimukhAtparamA. nandanAmnA 'rudrapalliyasAmAcAryA' pauSadhAdhikAre jinavallabhasUriNA 'pauSadhavidhi' prakaraNe *"jai taMmi diNe caudasI to pakkhiyaM cAummAsi vA, aha na to devasiyaM saMvatsariaM ghA paDikkamia sAhu vissAmaNaM kunnitti|" sujJa vAMcake A banne pAThanuM aMtara svayaM mApI leze. . Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI] hAya te pramANe) paDimavuM. pratikramaNa karIne sAdhunI vizrAmaNAsevAbhita karavI.'' 29 AmAM cAkhyu` pratipAdana karyuM che ke (1) paSminA divase ja khkhui karAya ane (2) saMvatsarInA divase ja saMvatsarI karAya. kintu (3) pakhkhi athavA saMvatsarInI tithi ja na hAya ane te divase tame pakhkhui ke sAMvatsarI karavA mAge| te te kadI karI zakAya nahi. pUrNimAnA kSaye tame zuM karaze! ? bheA mitra! caturdazI ane pUrNimA banne ArAdhya tarIke tamane sammata che. jo tamArA mata pramANe caudazanA kSaye punama karavAmAM Ave tA punamanI ja ArAdhanA thaI, caudazanI ArAdhanA upara teA pANI ja mUkAi jaze. jo tame ema kahevA mAgA ke--caudazanA kSaya thayelA heAvAthI tenI ArAdhanA paNa naSTa thai gayelI che te ame tamane mitrabhAve pUchIe chIe ke-' bhAi ! AThame tamane zu khAnagImAM kAMi Apelu che ke jethI naSTa thaI gaelI AThamane tame pheravIne mAno che ane caudaze tamArA ze| aparAdha karyAM che ke tenu nAma paNa sahana thatuM nathI ?? jo tame amane ema pUche ke:* pUrNimAnA kSaye tame zuM karazeA?' te ame kahIe chIe kepunamanA kSaya. cAdazamAM ja samAI jAya che. - tamArI vicAracaturAI tA sarasa che! kemake tame jANA che --punamanA kSaya thayelA che eTale caudazane divase caudaza ane pUrNimA banne tithi pUrI thAya che, tethI caudaza bhegI ArAdhanA thaI jAya che. A jANavA chatAM tame nAhaka caudazamAM punamanu ArApaNu karIne tame ArAdhA che.' punamanI paNa pUche che'. ema paNa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hao. [tattvatare tamAre amone nahi kahevuM, kAraNa ke-punamane kSaya thaelo hevAthI caudazamAM tenI vAstavika sthiti che ja. te hovAnI yukti ame kahI gayA chIe, ane hajI AgaLa jyAM kSaNa ane vRddhi tithinuM sAdhAraNa lakSaNa jaNAvIzuM tyAM kahIzuM, paNa tame to tuTelI caudazane punamamAM tamArI buddhikalpanAthI AropIne ArAdhe che kemake-punamamAM caudazanA bhoganI gaMdha sarakhI nathI. chatAM tame te te hoya tema svIkArIne cAle che. te tamAruM zuM thaze ? tamAruM A AropajJAna to sarvathA mithyAjJAna rUpa che. vAdI zrI devasUrijIe zrI pramANunayatattvakAlaMkAramAM pharamAvyuM che ke- je vastu jemAM na hoya temAM te vastunuM jJAna karavuM e Aropa che, jema chIpamAM rUpuM na hovA chatAM keI rUpuM mAnI le tema." juThTho vastunuM nAma Aropa che. dhyAna rAkhajo ke ahIM zAstrakAre punamanA kSaye terasa ke caudazane kSaya karavAnuM nathI kahyuM, paNa caudazane divase ja caudazapunama benuM ArAdhana pharamAvyuM che. punamane divase caudaza nahi hovAthI puname caudaza mAnanArane mithyA ApanI Apatti ApI che. caturdazInA kSaye tradazI ja levI satya che. vaLI punamane divase karAtA pAkSika anuSThAnane tame punamanuM anuSThAna kahezo ke caturdazInuM anuSThAna kahezo? je punamanuM anuSThAna kaheze te pAkSika anuSThAnane lopa thaze ane je caudazanuM kaheze te eka mRSAvAda thaze, kemake-punamane caudaza kahevI e spaSTa mRSiAbhASaNa ja che. 31-"caDukta pramAniyatAravAre zrIdevIvArya pAdaiH- atasmistaddhyavasAyaH samAropo, yathA zuktikAyAmidaM khatama phuti (g. 9) Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] 3 ame jyAM punamanA kSaye caudazamAM punama svIkArIe chIe tyAM amane A Apatti nathI, kAraNa ke- caudazane divase caudaza-punama bane samApta thAya che. A viSe vadhu AgaLa kahevAze. tame je ema pUchatA hoya ke zuM caudazanA kSaye terasamAM caudazanuM jJAna mithyA nahi kahevAya ?" te ame kahIe chIe ke-"nA, nahi kahevAya.' jamIna upara ghaDo ane vastra bane paDayAM hoya, te joIne jene evuM jJAna thAya ke-ahiM ghaDa ane vastra che te zuM khoTuM kahevAze ? senA-ratnamaya kaMDalamAM koIne sonA-rananuM jJAna thAya te zuM khoTuM che? to pachI ravivArAdi divase jyAM banne tithio teraza-caudaza samApta thatI hovAthI vidyamAna che, tyAM tenuM jJAna mithyA Aropa zI rIte kahevAya? Aja kAraNathI A prakaraNamAM "raMguLatti 4 -gAthA 17mImAM "ravivArAdi je divase je tithi samApta thatI hoya te divasa te tithi rUpe svIkAra" ItyAdi viSaya kahevAmAM Avaze, to temAM paNa tamArI mati muMjhAI javI joIe nahi. AthI siddha thAya che ke-je divase be tithi samApta thatI hoya, te divase paMcAMgamAM ekama-bIjAdi bhegAM lakhavAmAM kaI paNa prakArane bAdha nathI. laukika apekSAe te divase sUryodayavALI tithi gaNAze. ane zAstranI apekSAe ArAdhanIya tIthi gaNAze. Aje amuka tithio bhegI che"--evuM te sAmAnya janasamAjamAM paNa bolAya ja che. sAthe AvelI parvatithie aMge khulAse. be-traNa kalyANakatithio sAthe AvelI hoya ane mAna ke-temAM uttaratithine kSaya Avele heya, tyAre paNa zuM tame punamanA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tattvataraM0 kSayanI mAphaka tenA kSayane pAchaLanI kalyANakatithimAM samAvI deze ?" A praznane uttara ApatAM zAstrakAra jaNAve che ke -bezaka che. emAM pUchavAnuM ja zuM che? punamanA kSaye punama caudazAmAM hatI ke nahi ? teja pramANe dhare ke-be kalyANaka tithio sAthe che temAM bIjI tithine kSaya thaele che, eTale zuM te tithi ja nathI? nA, tithi te che paNa te pAchalI tithimAM AvI gaI che. te pachI basa. eka ja divase bane tithio hovAthI amAre banne tithionuM ArAdhana thaI jAya che, emAM tame amane Apatti zI Apa cho? AvA prasaMge ya amane to Apatti nathI paNa tamAre mahA paMcAta che ! kemake-sAthe AvelI be-traNa kalyANaka tithiomAM bIjIne kSaya heya ke pahelIne kSaya heya, toye tamAre te AkAza sAme ja jevuM paDaze. pAchaLanI tithi levA jaze te tamArAthI caudazanA kSaye puname pakikha nahi karAya ane AgaLanI levA jaze te AThamanA kSaye sAtama nahi karAya. Ama bane bAjuthI tamAre baMdhAvAnuM che. jude tapa karAya chatAM tithi judI na karAya. paNa sAthe AvelI kalyANakatithiomAM AgalI kSINatithine jyAre tame pAchaLanI tithimAM samAvo che, tyAre tene tapa kema bIjA divase athavA AgaLa upara AvatI teja kalyANaka tithie judo karI apAya che?"--A praznane uttara e che ke-kalyANakatithine ArAdhaka prAyaH karIne tapazcaryA vizeSa karavAnA niyamavALo hoya che. te be prakAranA hoya che. (1) eka te AMtara rahita teno tapa karI ApanAra ane (2) bIjo atire tapa pUre karI ApanAra. pahelo mANasa eka ja divasamAM be kalyANakatithio hovAthI, te baMnene ArAdhaka thavA chatAM bIje divasa laIne teno tapa pUre Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] 33 karI ApanArA thAya che. jevI rIte pUrNimAne kSaya hoya tyAre comAsInA chaThThuM tapanA niyamavALA caudazanI sAthe terase ja athavA tA ekame ja upavAsa karIne chaThThaneA niyama pUrA kare che tevI rIte. bIjo AdamI ke je kalyANatithinA sAMtara tapa karavAnA niyamavALeA che, te AgaLa upara AvatI teja kalyANakatithie te tapa karI ApIne potAnA niyama saphala kare che. AmAM kAMI paNa virAdha Ave tevuM nathI, tamAre te| ahIM paNa yukti nahi hAvAthI mAthuM ja ajALavAnu che, mATe phokaTa zakAe na rAkheA, A tamAma uparathI siddhAMtInu' hevu. A pramANe phalita thAya cheH-- (1) caturdazIneA kSaya hAya tyAre terase ja caturdazInu kArya karAya. 32-ahIM AgaLa mudrita pratamAM- "yathA pUnimApAse pAkSikacAturmAsikaSaSThatapo'bhigrahIti, dvitIyastu bhaviSyatvatatkalyANakatithiyukta dinamAdAyaiveti nAtra zaGkAvakAza iti, yuktiriktatvAt na ca khasUcitvameva zaGkAjvaranAzauSadhIti / " pATha che, ( chu. 6) A pATha tuTaka, azuddha ane asaMgata paNa jAya che. amArI pAsenI lekhita pratamAM nIce pramANe cokkhA pATha che. ' " yathA pUrNimApAte cAturmAsikaSaSThatapo'bhigrahI aparadinamAdAyaiva tapaHpUrakaH, dvitIyastu bhaviSyadvarSatatkalyANakatithiyuktaM dinamAdAyaiveti na kiMcidanupapannam atra tava tAvadyuktiriktatvAtkhasUcitvameva zaGkAjvaranAzauSadhIti / " " A pATha amane saLaMga, zuddha ane saMgata jaNAya che, tethI e ja pAne anusarIne amee vivecana karyuM che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvataruM (2) pUrNimAnA divase te caturdazInuM kArya na ja karAya. (3) pUrNimAne kSaya hoya tyAre tenI ArAdhanA caudaza bhegI AvI jAya, kintu terazane kSaya karAya nahi. (4) AvA saMgamAM kSINa tithine tapa judo karI apAya, paNa tenA anuSThAna mATe tithi judI karI zakAya nahi. (5) caudaza, punama Adi je divase bhegAM samApta thatAM heya te benI ArAdhanA mAnavAmAM ekake anuSThAnanA lepanI Apatti AvatI nathI, paraMtu jyAM ekanI samApti hoya ane bIjAnI na hoya tyAM tenI ArAdhanA mAnavAthI te Apatti Ave che. keIka vAdI punamanA kSaye terasane kSaya ane pAMcamanA kSaye trIjo kSaya sthApana kare che. have ahIM keIka ema kahe che keH-puname pakikha mAnanArane tame Apattio ApIne caudazanA kSaye puname pakhi karavAne niSedha karyo te barAbara che. "kSa pUrane niyama ja emanI virUddha jAya che. punama pite udayatithi che. temAM caudazane te leza mAtra saMbhava nathI. te na hoya chatAM mAnavI e te divasane rAtrI mAnavA barAbara che. paNa punamane kSaya hoya tyAre terasane kSaya karI terasane divase caudaza ane caudazane divase punama karavI joIe. Ama karavAmAM Ave te ja mahinAmAM AvatI bAra parvatithio Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] 35 akhaMDa rahI zake. ApaNe tyAM patithine kSaya thai zake nahi mATe te AkhI rAkhavI joIe, saMvat 1869 no sAlamAM surata mukAme tera besaNAM thayAM hatAM temaNe paNa TharAvyu` che ke- punamanA kSaya Ave tyAre terasanA kSaya karavA.' A pramANenI pravRtti hAla paNa cAle che.' khIjA vAdInA uttara. bhAdaravA punamanA kSaye terasanA kSaya mAnavA uparAMta zuda pAMcamanA kSaye bhAdaravA zuda trIjanA kSaya mAnanAra khIja vAdI upalA vAdIne uttara Ape che ane peAtAnA pakSanuM sthApana kare che:-- OU ApaNe tyAM patithionA kSaya thai zake nahi-A tamArU dhAravuM. khATu' che. zrI sUryaprajJapti, yAtiSakara Daka Adi zAstrA jemaNe joyAM che, temanAthI te ema nahi ja kahI zakAya ke ApaNe tyAM patithiene kSaya thaI zake nahi.' paNa patithie ArAdhavAnI hAvAthI tene badale pUrvanI tithionI kSayavRddhi bhItIyAM paMcAMgAmAM lakhAya che. e ja nyAye punamanA kSaya hAya tyAre pUrvatithinA kSaya karavA joIe, kintu pUrvanI caturdazI patithi hAvAthI tenA kSaya karAya nahi, eTale terasanA kSaya kazaya che. tame je saMvat 1869 nA niyamanI vAta lakhA che te tA azAsrIya hAvA sAthe asaddha ane aniyata che. tethI tenA upara vajana rAkhavuM cAgya nathI. ApaNe tyAM bhAdaravA zuda 5 nA kSaye trIjano kSaya bIjA koI paNa AcAryAM ' Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvataruM mAnatA nathI. paNa mAre e mata che ke-"jyAre punamanA kSaye terasane kSaya karIe chIe tyAre pAMcamanA kSaye trIjane kSaya paNa kare joIe." siddhAntI benuM khaMDana kare che zuM badhI pavio akhaMDa rahI zake? jainamata pramANe parvatithinI kSayavRddhi thAya che, eTale te manAya paNa kharI ane belAya paNa kharI. A hakIkta pAchaLa gAthA 4 nI TIkAmAM savistara pratipAdana karelI che, te tame banne kema bhUlI jAo che? pahelA vAdIe "bAre tithione akhaMDita rAkhavAnI je vAta jaNAvI che te temanI kalpanA mAtra che. mAsamAM bAra parvatithio uparAMta kalyANakatithio paNa patithi tarIke Ave che. kalyANatithio e bIjAdi parvatithionI mAphaka parva tithio ja che, te pAchaLa gAthA "ra" nI TakAmAM temaja zrI umAsvAti mahArAjanA praoNSamAM (juo gAthA 4 nI TIkA) sApha sApha sAbIta kareluM che. je bAra tithio akhaMDa rAkhavI hoya, te A tithioe ze aparAdha karyo ke-tene akhaMDa rAkhavAnuM kahetA nathI ? je te saghaLIne tamArA mata pramANe "akhaMDa" rAkhavA jaze, te tithiArAdhananI vyavasthA upara tamAre pANI ja mUkavuM paDaze. "je pUrvAne niyama kSINa parvatithine pUrvatithimAM ArAdhavAnuM jaNAve che, paraMtu tene badale pUrvatithine kSaya karI nAkhavAnuM jaNAvatuM nathI. je pUrvanI aparvatithi hoya, te te aparvatithine badale te divasamAM saMpUrNa thatI eklI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] vvvvvvv..vv Awwww parvatithinuM ja ArAdhana karavuM. je te parvatithi hoya te udayamAM rahelI parvatithine khaseDavAnI jarUra nathI, paNa te divase banane tithio samApta thatI hovAthI te banane tithionuM ArAdhana eka ja divase karavuM. A vAta Aja gAthAnI TIkAmAM punamapakikhavAdInA "punamanA kSaye tame zuM karazo?" temaja " bane kalyANakatithio sAthe Ave tyAre AgalI tithinA kSaye zuM emaja karaze ?' A praznonA uttaramAM pUrva parvatithine divase te paNa hevAthI te bannenuM eka ja divase ArAdhanA thaze--e javAba ApIne siddha karyuM che, te jarA pharIthI yAda kare. "jude jude divase ja te saunI ArAdhanA thavI joIe evuM te kayAMya TharAvyuM nathI. pratyuta tene tapa jUdo karI apAya, tathApi ArAdhana te pUrvatithinI bhegI ja gaNAya ema TharAveluM che. te te vAdInI mAphaka tame paNa vyAsehamAM zA mATe paDe che? pUrvatara tithionA kSayavAdIonuM paravAdi sAthe samAnapaNuM. tame pite kahyuM che ke-""the pUrvI ne niyama puname pakikha mAnanAra vAdInI virUddha jAya che. punama pite udayatithi che, temAM caudazane te leza mAtra saMbhava nathI. te na hoya chatAM mAnavI e divasane rAtrI mAnavA barAbara che." te punamanA kSaye terasane kSaya karavAmAM paNa zuM " pUrva ne niyama tamArI virUddha jAte nathI ? terasa e punamanI pUrvatithi nathI, paNa punama pahelAM je caudaza AvI che Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 [ tavetara tenAthI paNa pUrve rahelI eTale pUrvatara tithi che. kAyadesara tene kSaya tamArAthI thaI zake nahi. vaLI tame terasane kSaya karIne te divase caudazanI pakikha karaze ke punama ArAdhaze? punama te tame ArAdhatA nathI, kAraNa ke- punama te tame caudazane divase kare che. tyAre punamanA kSayane badale terasane kSaya mAnave e keTale badhe kaDhaMge che, e tame vicArI jAo. terasane kSaya karIne te divase tame kare che caudaza. bhalA ! caudazane kSaya heyA vinA terasane divase caudaza karavAne tamane zuM adhikAra che? caudaza pite te bIje divase udayamAM Ave che. terasane divase enI samApti thatI ja nathI. ane tethI zAstranI nIti pramANe te divase caudaza nathI, chatAM tame tene caudaza kahIne ArAdho, te zuM te paNa rAtrIne divasa kahevA barAbara nathI? terase caudaza nahi hovA chatAM tame te divase je caudaza karavI yogya mAne che, te paravAdI caudazanA kSaye puname pakikha kare tene tame "sUtravirUddha che' evuM zA mATe kahe che? 'kSa pUrvA' ne niyama je tenI virUddha che te tamArI virUddha paNa che, tathA tithine asadbhAva je tene mATe che te tamAre mATe paNa che, mATe jevuM tenuM kahevuM sUtravirUddha che tevuM ja tamAruM kahevuM paNa sUtravirUddha che. AvA be joDAjoDa parvatithionA prasaMge eka ja divase e tithie vidyamAna havAthI zuM tuTatuM ke khuTatuM nathI. jyAre zAsakAra ekamAM ja be tithione samAveza karIne jAdo divasa levAnI nA pADe che, tyAre puname terasa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] 39 , ane pAMcame trIjanA navA kadAgraha tame bhalA thaI zA mATe sevA che ? pahelA vAdinI tera besaNAMnI vAtane te bIjA vAdie * azAstrIya hAvA sAthe asaMbaddha ane aniyata ' jaNAvI vajana nahi rAkhavA lAyaka helI che. paNa pAMcamanA kSaye trIjanA kSaya karavAnI rasikatA batAvatAM temaNe kahyuM che ke- punamanA kSaya hAya tyAre pUrvatithinA kSaya karavA joie, kintu pUrvanI caturdazI patithi hAvAthI tenA kSaya karAya nahi eTale terasanA kSaya karAya che,' te paNa asatya che. jo tame A mAnaze te paravAdine zAstrakAre jevI Apatti ApI hatI tevI tamane paNa Avaze, eTale kejyAM klyANakatithi nAmane kSaya AvyA . hAya, tyAM kalyA katithi patithi hAvAthI tenA kSaya tamArAthI mAnI zakAze nahi. tenAthI pUrvatithi Ajhama che, te patithi hAvAthI tene kSaya karI zakAze nahi. eTale tamAre sAtamanA kSaya karI sAtame AThama ane AThame nAma karavI paDaze, tevuM tame karatA nathI, e batAvI Ape che ke-kSaya karI nAkhavAnI khAbatamAM tame khAsI bhIMta bhUlyA che. A uparathI tame ubhayane samajAze ke-punamanA kSaye terasanA kSaya karavA tathA te ja pramANe bhAdaravA zuda pAMcamanA kSaye trIjane kSaya karavA.' e zAstranItithI tadRna virUddha che. ema karavAthI pikakha ane savatsarI jevI udayamAM rahelI mahAna parvatithinA vinAza karAya che, ke je AjJAbhaMga tathA mithyAtva Adi doSo pramANe ' punaHma athavA pAMcamanI vRddhie karavAmAM cAkA rahelA che. Aja terasa athavA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tirUtaratra mivuuwwwwvouuuwwwvv trIjanI vRddhi naja karI zakAya. te bAbata ame AgaLa vRddhi hoya tyAre kayI tithi ArAdhavI?" (gA. 17 mI) e kahevAnA prasaMge kahIzuM. pUtara tithi kSayavAdInI dalIlanuM nirasana. vAdI A viSe vizeSa dalIla karavA Icche che. te ane tenA javAbe praznottarI rUpe samajavA sugama paDaze, ema dhArIne ame nIce praznottarI rUpe te raju karIe chIe. te dhyAna pUrvaka vAMce. A praznottarImAM praznasthAne pUrva pakSakAra bele che ema samajavuM ane uttarasthAne uttarapakSakAra eTale siddhAMtI bole che ema samajavuM. bedhaka praznottarI. (prazna-patithio ArAdhavA lAyaka che mATe tenI kSayavRddhi mAnavI joIe nahi. | (uttara)-bhAI! tame ja kahyuM che ke-"zrI sUrya prApti tiSakaraMDaka Adi zAstra jemaNe jeyAM che temanAthI ema nahi kahI zakAya ke- ApaNe tyAM parvatithiene kSaya athavA vRddhi thaI zake nahi!" parvatithione kSaya ane tenI vRddhi jyAre thaI zake che tyAre te mAnavI joIe nahi-ema belavuM e te bApa mAre kuMvArA kahevA barAbara che. (prazna)-paNa te belAya nahi. (uttara)-e eka bhrama che. mAnI zakAya te pachI bolAya kema nahi? Aje bIjAdine kSaya che, kivA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 gAthA 5 mo] khIjAdinI vRddhi che emA khelAtuM na hAya, teA 'kSaye pUrvA' nA niyama keAne mATe che? jevu haze tevu je tame paNa nahi leA, te| zrI uttarAdhyayana sUtrAdimAM AvatA *aTTanamallanA draSTAMtamAM jema haripha malla gavane lIdhe 33 aTTamallano saMbaMdha 33-ujjiyanI nagarImAM jitazatru rAjAnA eka aTTana nAme malla hatA. sadhaLA rAjyomAM te kAithI chatAtA na hatA. eka seApArka nagara ke je samudrakinAre hatuM, tyAM te dara varSe ja ne mallayuddhamAM tyAMnA mallane jItIne inAma lAvatA hatA. AthI tyAMnA rAjAe eka bIjo mAtyika nAmanA mala yuddhane mATe rAkhyA. teNe anamallane harAvyA. aTTanamalse ene badale vALavA bharUca jIllAnA dharaNI nAmanA gAmamAMthI eka kheDutane rAkhI mallayuddhamAM nipuNa banAvyA. te phUlahI mallanI saMjJAthI oLakhAyA. sApAraka nagaramAM yuddhanA divase aTTanamala A phalahIne lai gayA. mAsmikanI sAme lahIne yuddhamAM utAryAM. pahele divase emAMthI kAI hAryAM nahi. pAtapAtAnI chAvaNImAM gayA. aTTane lahIne pUchyuM-he putra ! tane je du:khatuM hAya te kahe. ' teNe jyAM du:khatuM hatuM te kahyuM, ane aTTane tenI mAvajata karI khIje divase te jevA hatA tevA taiyAra thaine AvyA. A taraph seApArakanA rAjAe mAtyika pAse paNa tela ceALanArA meAkalyA. teNe abhimAnathI potAne vAgeluM kayuM nahi ane ulaTu kahyu ke huM tenA bApathI paNa hItA nathI.' khIje dIvase yuddha zarU thayuM. thAkelA mAtmika paga paheALA karIne ubhA rahyo, aTTananA prasArAthI kalahIe tene paganI eDImAMthI pakaDIne nIce paTakayA. lahIe yathAsthita hakIkata kahI teA te, jItyA. mAstyike abhimAna karIne juThThI baDAza mArI te teNe mAra khAdhe, ahIM kahevAnA sAra e che ke-siddhAMtanA viSayamAM jee satya khelatA nathI . Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tavaMtare sAcuM nahi balavAthI ghAta pAmyuM tema tame paNa bhAvaprA nI hAni pAmaze. regI paNa vaidyane jevuM hoya tevuM kahe te cikitsAthI phAyade pAme. mATe kSayavRddhi hoya te pramANe balavAmAM kAMI pApa lAgatuM nathI. (prazra)-tyAre bhIMtIyAM paMcAMgamAM te tenI kSayavRddhi na lakhatAM pUrvatithinI kSayavRddhi lakhavAmAM Ave che? (uttara)-mahAnubhAva! tame paMDita thaIne ajJAna manunI mAphaka bhIMtIyAM paMcAMgone AdhAra levA kayAM gayA? bhIMtIyAM paMcAMgathI kaI vakhata bhramamAM na paDe, e vastu ame gA. 4 nI TIkAmAM sArI rIte spaSTa karI gayA chIe. e kAMI zAstranI mAphaka haravakhata AdhAra rUpa nathI. lekanI samaja mATe temAM pUrva tithinI ja sIdhI kSayavRddhi ApI dIdhI hoya, te uparathI e siddhAMta Tharata nathI ke kSINa athavA vRddhitithine badale pUrvatithinI kSayavRddhi karI devI" je ema ja mAnavAmAM Ave te je pUrvanA niyamane ane " Dama nA vi"i eTale audayika tithinA niyamane paNa virodha AvIne ubhuM rahe anivArya che. bhIMtIya paMcAMgenI bhramotpAdakatA, (prazna -e virodha zI rIte Ave che? (uttara)-dhAre ke-mAgazara vada 11 ne kSaya che. tenI pUrve mAgazara vada 10 prabhu zrI pArzvanAtha janmakalyANaka che. ane abhimAna rAkhI asatya bele che teo mAsmika mallanI mAphaka bhAvaprANanI bhayaMkara hAni pAmI saMsAramAM rUle che. (zrI uttarAdhyayana sUtra, adhyayana 4, pAI TIkA mu. pR. 192 uparathI) Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5mI ] 43 tame agIyArasane badale dazamanA kSaya karI nAkhavAnA. dezamanuM klyANaka ArAdhanAra tamane pUchavA Ave ke-sAheba mAre dazama kayAre karavI ?" tame turata ja dazamanA kSaya mAnIne 'kSaye pUrvA' nA amala karI devAnA. pachI kahI devAnA kejA, nAma dazama bhegAM che, te divase kalyANaka ArAdhaje.' A bInagunhegArane sajA karavA jevu' thayuM. kSaya tA agIyArasanA have, dazamaneA tA che nahi, chatAM kAyadAnI kalama tame tene lagADI dIdhI. zuM A pUdhara mahApurUSanA vacananI AzAtanA nahi ? teo jenA kSaya hAya tene ja kalama lAgu pADavAnuM pharamAve che. tame bIje kayAM gayA ? Anu Mja nAma virodha. (prazna)-tame te A bahu sarasa samajAyuM. vRddhimAM paNa samajAveA. ze virodha Ave che? (uttara)-eja pramANe ema mAno ke mAgazara vada 11 nI vRddhi thayelI che. bhItIyAM paMcAMgamAM e agIyArasane badale e dazama lakhavAmAM Avaze. dekhItu' che ke- vRddho hAryA tathottarA'-'vRddhimAM uttaratithi karavI,' e niyamAnusAra bIjI dazame janmakalyANaka karAze. have vicAre ke-A kevA bhayakara goTALA thayA. vRdrA-kuttA phakta agIyArasanAja kesane lAgu pADavAnI hatI, te dazama ke jenI vRddhi nathI tene paNa lAgu paDI gaI. pahelI agIyArasa ke je ArAdhanA ane zubha kAryo mATe varjya che, te khIjI dazamanA nAme ArAdhya thaI gaI, dazama ke je vAstavika udayatithi hatI, te janmaklyANaka tarIkenI ArAdhanA mATe hakkadAra chatAM pahelI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 [tattvatara " dazamanA nAme nakAmI thaI gaI. mi jJAtindui-audAyika tithi hAya tene nahi cheDavAnA niyamanA A pramANe khullA virAdha thayA. (prazna)--bhI'tIyAM paMcAMgAmAM AvA geTALA thAya che? A tA jagalAne badale bhagale paraNI Ave tenA jevuM thayuM ene prAmANika mAnavAM joie nahi emaja thayuM ne tyAre ? (uttara) mahAnubhAva ! basa have bhItIyAM pacAMgA badhAM mAnavAM ja nahi.'evuM kahevAne paNu utAvaLA mA thAo. je tithinI kSayavRddhi hoya, tene badale pUrvanI tithinI kSayavRddhi lakhavAmAM kAMIka sArA Azaya rahelA haze, eTaleA e bhItIyAM paMcAMgAnI prathAne tamAre jarA nyAya paNa ApaveA joie. pUrvatithinI kSayavRddhi lakhavAnA Azaya. (prazna)-ema ? pUrvatithinI kSayavRddhi lakhavAmAM zu sAre| Azaya haze ? (uttara)-jo parvatithinA kSaya jaNAve tA ajJAna leAka ema samaje ke Aje tA tithi che nahi, tyAre dhAvA karavAmAM zuM vAMdhe? AvuM samajIne tithine divase je AraMbhe na sevAtA hAya te paNu sevavA mAMDe. vaLI patithi e jaNAve tA nivivekI leAka pahelI tithie AraMbha sevatA sevatA evA nihaMsa paNa khanI jAya ke-pahelI tithie karAya che ne, teA khIjI tithie kema na karAya !' yAvata Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 gAthA 5 mI] teo tithine divase paNa chevA karavAdikanA Ara bedhaDaka karavA maMDI paDe. (prazna)-A te tame Ama vAgha ane Ama nadI batAvI karavuM zuM ? pramANu-apramANa zuM mAnavuM ? (uttara)-karavuM eja ke-bhItIyAM paMcAMgamAM jyAM zAstrIya vastune bAdha Avato hoya tyAM tenA upara ja AdhAra rAkhIne AMdhaLA thavuM nahi. e eka AzayapUrvakanI prathA che, eTaluM samajIne mULa zAstrIya vastune anyAya kare nahi. sAthe AvelI eka karatAM vadhu kalyANakAdi parvatithionA kSayavRddhi prasaMge, te kSayavRddhione jemanI tema rAkhavA jeTale sudhAre te e bhIMtIyAM paMcAMgonI prathA mAge ja che. hAlanA bhIMtIyAM paMcAgee te vyAjane lAbha karavA jatAM muDIne sadaMtara nAza karavA mAMDe che. vyAjanA lebhamAM mULa muDI na cAlI jAya te dareka zAstrAnusArIe jovAnI pharaja che. tethI ja tevA keI paNa asalI sudhArApUrvaka nIkaLelAM bhItIyAM paMcAMge, jo temAM ArAdhavAnI tithie ulaTasulaTa thayelI nahi haze, te tene prAmANika mAnavAmAM harakta nathI. mukhya vastu ApaNe tyAM bhagavadubhASita zAstrasiddhAMta che. tene virodha karatA moTA moTA saMskRta-prAkRta graMtha hoya te te ApaNe mATe aprAmANika che, ane tene anusArI hoya te gujarAtI bhASAnI eka kaDI paNa ApaNe mATe prAmANika che. keInI marajI ema thAya ke mArA matane eka gujarAtI copaDImAMthI Teke maLe che te Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 [ tattvatara tene huM AdhAra tarIke vaLagI paDuM', ane mULa graMthAmAMthI TekA nathI maLatA te tene huM na mAnu-bhaMDArI rAkhuM,'-e A zAsanamAM cAlI zake tevuM nathI. punamanA kSaye terasa na thAya tenI carcA. (prazna)-eTale have zu' tame ema kahevA mAgeA che ke- punamanA kSaye terasanA kSaya na karAya ?' (uttara)-alabatta, ema ja ! (prazna)-punamanA kSaye caudazanA kSaya karaze ? (uttara)-pAchA bhUlyA. upara ApaNe ATalI badhI carcA karI te jANavA ane samajavA chatAM, kSayane badale kSaya' karavAnuM pUche che te Azcaryajanaka che! ame caudazanA zu kSaya nahi karIe. (prazna)-tyAre punamanA kSaye Apa zu' karazeA ? (uttara)-paragacchIne kahyuM hatuM te ja. (prazna)-te zuM kahyuM hatuM ? (uttara)-caudazane divase kSINu purNimA paNa vidyamAna hAvAthI ekaja divase e tithinuM ArAdhana thai jAya che.' (prazna)-'kSaye pUrva" nA niyama pramANe kSINa tithie grahaNa karelI pUrvatithine divase ekalI kSINatithinuM ja ArAdhana thavuM joiene ? (uttara) eTale tame ema kahevA mAgo che ke-caudaze punama karavI ?' Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA. 5 mI ] (prazna)-hA. (uttara)-ane caudaza ? (prazna)-caudaza terase karavI. (uttara)-caudazanA kSaya vinA ? (prazna)-em ! (uttara)-tA audAyika AThamane tame sAtame kema karatA nathI? 47 (prazna)-ahIM punamanA kSaya che mATe terasa levAnu' huM jaNAvuM chuM. (uttara)-te punamanI vatI ke caudazanI vatI? (prazna)-punamanI vatI. (uttara)-terasane divase punamanA bhAga che? tithibhAga saMpUrNa thatA joie. (prazna)-nA, paNa terase caudazanA ane caudaze punamanA bhAga che ne? (uttara)-AhA ! tyAre te lekavyavahArane ane auyika tithinA niyamane tame tilAMjalI ApI do. (prazna)-kema ? (uttara)-ekamamAM mIjanA bhAga Avaze, ceAthamAM pAMcamanA bhAga Avaze, sAtamamAM AThamanA bhAga Avaze, eTale badhe tamArAthI Aje ekama Adi che ema kahevAze nahi ane khIjAdi uddayatithine khIjAti divase svIkArI zakAze nahi. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwww 48 [tavatare (prazna)-tyAre bhega ke joIe ? (uttara)-bhaga e joIe ke jenI samApti e ja divase thatI hoya, punamanA kSaye terasa karavAmAM vAMdhA. (prazna)-khera, te paNa punamanA kSaye terasa karavAmAM zuM vadhe che? (uttara)- pUrvA karAya ke pUrvatarA-pUrvanI paNa pUrva tithi karAya ? (prazna)-"kSaye pUrvAja karavI" evuM e niyamamAM avadhAraNa kayAM che ? (uttara)- sarve varSa sAvadhAnam' saghaLAM vAkya avadhAraNa sahita hoya che, e zAstranItinI tamane khabara nathI ? (prazna)-khabara te che, paNa ahIM avadhAraNu zI rIte ghaTAvaze? kSaye pUrve ja ane vRddhe uttarA nuM spaSTIkaraNa (uttara)-jUo A rIte. kSaya enuM nAma che ke-sUryodayamAM AvelI pUrvatithinA divase pite saMpUrNa bhagavAI javuM ane judA sUryodayamAM nahi AvavuM. vRddhi tenuM nAma che ke ekane badale judA judA be sUryodayamAM AvavuM. (jUo gAthA ja" nI TIkAmAM) "kSINatithi pUrvatithine divase saMpUrNa thAya che mATe pUrvatithija levI, ane vRddhitithi bIjA divasanA sUryodayamAM AvI khatama thAya che mATe uttaratithija levI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] evuM zAstrakAra mahArAjanuM avadhAraNa nirvivAda ghaTI jAya che kemake-jyAM tithi hoya tyAM ja tenuM ArAdhana thaI zake. tithi vinA tithinuM ArAdhana na ja thaI zake e dekhItuM che. AthI ja A zAstramAM tithinI hAnivRddhi tathA udaya aMge samAptivALuM sAdhAraNa lakSaNa ( jAo gAthA 17) kahevAnuM che. paravAdine saMmeha nahi karavAnuM A zAstramAM kahevAmAM AvyuM che. atre tamane paNa te nahi karavAnuM kahevuM agya nathI. (prazna)-tamArI vAta te sAcI che, pUrvArA te na ja thAya. (uttara)-tamane barAbara jagyuM? (prazna)-hA, ema na mAnIye te ghaNI avyavasthA AvI jAya che. (uttara)-zI zI? pUrvAne badale pUrvatarAthI AvatI avyavasthA (prazna)-jUo, punamakSa caudazatithi mAnIne temAM punama na karatAM terase jaIe, te evI avasthA AvI jAya che ke na pUcho vAta. (1) pahelI te e anavasthA Ave che ke-punamane caudazamAM mAnI, caudazane terasamAM mAnI, ane e rIte je punamanA kSaye terasa karAya te pAchaLa cAlyA ja jAo. terasa bArasamAM che, bArasa agIyArasamAM che, agIyArasa dazamamAM che. punamanA kSayane kayAM ubhe rAkhaze? kayAMya patto nahi lAge. tithinA saMpUrNa bhoga Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 [tatvatare vinA je pUrvatara tithi laI zakAya te tenI paNa pUrvatara tithi zA mATe na levo? te le te tenI pUvatara tithi zA mATe na levI? ema anavasthAne karaDe jabarajasta pharI vaLaze, kAraNa ke-nyAya sarakhe che. (2) bIjuM pUrvanI tithine parvatithi mAnIne je ame AgaLa dehIe, te vaizAkha zu. 15 nA kSaye amAre cheka vaizAkha suda 6 sudhI deDavuM paDaze. kAraNa? kAraNa e ja ke-vaizAkha zu. 7 kalyANakatithi che. 8 kalyANaka tathA patithi che. 9-10 kalyANakatithio che. 11 parvatithi che. 12-13 kalyANakatithi che. 14 parvatithi che. kalyANakatithio paNa badhI parvatithio che. have punamanA kSaye 14 parvatithi hovAthI, tene cheDIne je terasane kSaya karIe te 13 ne paNa nahi karAya. te paNa parvatithi che. bArasane karavA dhArIe te te paNa nahi karAya. yAvat sAtama sudhI eke tithine kSaya karAze nahi, cheka chaThe AvIne dama kheMca paDaze. A kAMI ochI avyavasthA thatI nathI, ghaNI thAya che, saptamyAdi badhI udayatithione bhukko thaI jAya che. prabhu zrI vIranA zAsanamAM AvuM thAya te dharma tathA leka ubhaya virUddha che. sApha buddhithI vicAratAM mane A pramANe jaNAyA vinA rahetuM nathI. AmahInuM zaraNa kuyuktio (uttara)-dhanya che tamane. je amAre kahevAnuM te ja tame barAbara kahI dIdhuM. paNa tame te ema kahe che ne ke kSaya prasaMge be parve be divasa haThAya te pachI traNa Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~ * ni ~~-~-~~-~~~-~~~~~ karAzInuM gAthA pa mI ]. parve traNa divasano thAya te asabhavita tathA je te utthApaka, AgrahI, ane naizvina rUdana (prazna)-hA, tevuM meM kahyuM hatuM kharuM. paraMtu te badhuM have zAstramAM je kahyuM che ke- AgrahI mANasa potAnI buddhi jyAM beThI hoya tyAM yuktine dorI jAya che." tenA jevuM mane lAge che, eTale mAruM te kathana ulaTuM mane ja lAgu paDe che. mAruM have e pUchavuM che ke-"A badhuM kharuM, paNa tame paragacchIne punamane divase caudaza karavA sAme prazna pUche che ke-"punamane divase karAtA pAkSika anuSThAnane tame punamanuM anuSThAna kaheze ke caturdazInuM anuSThAna kaheze ?" A prazna ja zuM nathI sUcavate ke-Apane eka divase ekaja anuSThAna karavuM ISTa che?" eka divase ekaja tithinA anuSThAnanI gerasamaja. (uttara)-bhe mitra! puNimAmAM caudazanI gaMdha sarakhIye nathI, vAste paragacchI sAme Apatti ApavA mATe ame e prazna pUche che. te aDadhI vAta upADIne tame je Azaya tAre che tethI ajJAna lokone muMjhavaNa thAya e 34-"mArA vata nipati zu tatra matA nivisstthaa| pakSapAtarahitasya tu yuktiryatra tatra matireti niveshm"|| bhAvArtha-pakSapAta rahita mANasanI buddhi jyAM yuti hoya tyAM jAya che, jyAre AgrahI mANasa potAnI buddhi jyAM beThI hoya tyAM yuktine dorI jAya che. (zrI rUpANA 2 3rA rU jAthA , jADhavA phUTI, . . 47) eka Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA para [ tatvataraM svAbhAvika che, paNa tamArA jevA vidvAne tema karavuM joIe nahi. sadara prazna-vAkyanA uttaramAM paragacchIne evI Apatti ApavAmAM AvI che ke-je tame punamanuM anuSThAna kaheze te pAkSika anuSThAnane lopa thaze, ane je caudazanuM anuSThAna kaheze te ceka mRSAvAda thaze.' (jUo pAchaLa prastuta gAthAnI TIkA.) AmAM "eka divase eka ja anuSThAna karAya." te isAre sarakho paNa kyAM karyo che? " punamamAM je caudaza pUrI thatI hatI ane punamanI ja pakina heI caudazanuM anuSThAna emAM samAtuM heta te, paragacchIne puname caudaza karavAmAM kazI Apatti na Avata,-eTale e prazna ane uttaravAyane vani che. e praznavAkayathI eka divase eka ja anuSThAna karAya"--evuM tame je samajyA che te tamArUM samajavuM zAstranA sadathane anartha karanAruM che. e praznavAya ane tenAthI ApavAmAM AvelI Apatti e bannenuM kharuM tatva e che ke - tithibhoga jemAM saMpUrNa thatuM na hoya te divase te tithinuM anuSThAna karAya ja nahi. eka divase je eka tithiga pUre thatuM hoya te te ekanuM anuSThAna karAya, je be tithinA bhega pUrA thatA hoya te te bane tithinuM anuSThAna karI zakAya che. temAM je tithinuM anuSThAna prabala heya tene mukhya pada ApI bIjAne temAM samAveza karAya che. A ja vAtane zAstrakAre "anuSThAna bheguM samAve che tyAre tene tapa kema jude karI apAya che?'--e matalabanI paravAdInI zaMkAnuM nirAkaraNa karatAM tapa jude karI ApavAnuM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI] para suuwwwwwvouuwwwwwwwwwwww wwwww kAraNa samajAvIne khUba majabUta banAvI che. (jUo pAchaLa jude tapa karAya chatAM tithi judI na karAya -e viSe prastuta gAthAnI TIkAmAM.) Apattine toDa. (prazna)-A rIte jyAre tame caudazane divase punamanuM anuSThAna bheguM samAvaze, tyAre paravAdine je prasaMga Ape te tamane nahi AvI paDe? eTale ke-je caudazanuM kahe te punamanA anuSThAnane lepa thayo ane je punamanuM kaheze te mRSAvAda lAgyo? (uttara)-e prasaMga amane bIlakula nahi Ave, kemake-caudazanuM anuSThAna pAkSika hevAthI punamanuM devasika anuSThAna te bheguM AvI ja jAya che. ane caudazane divase pUrNimAne bhega saMpUrNa vidyamAna hevAthI "caudaza bhegI pUrNimA paNa thaI" evuM kahevAmAM amane mRSAvAda paNa lAgatuM nathI. (prazna)-e divasane tame kayA nAme oLakhAvaze ? (uttara)-caudazanA nAme. (prazna-caudazanA kSaye terasamAM tame terasa nAmane asaMbhava dekhADe hate. ahIM punamanA kSaye tame punamanuM nAma uDAvI caudaza" kema jaNAve che? . (uttara)-tyAM ame kahyuM che ke "kSINa tithiyukta pUrva tithi kSINatithinA nAmavALI paNa thAya che, arthAta te divasane Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 [tataraM bane tithinA nAma lAgu paDe che, paNa vyavahAra gauNu-mukhya nyAyane anusarI karAya che." (jUo gA. 4 nI TIkA) prAyazcittAdi vidhimAM caudazanI mukhyatA hovAthI tenA kSaye karAtI terazane caudazanuM nAma apAya che. jyAre pUrNimA eTalI mukhya nahi hovAthI, tene kSaya caudazamAM aMgIkAra karyA chatAM, te divasane pUrNimAthI nahi kahetAM caudazathI ja kahevAmAM Ave che. zrIharipraznane pATha paNa punamanA kSaye terazane ane pAMcamanA kSaye trIjano kSaya karavAnuM kaheto nathI. (prazno-vArU, jyAre punama caudazamAM ja karavI kabula che, tyAre zrI haripraznamAM "ekaja sAthenA pAMcama ane punamanA kSayanA praznamAM pAMcamakSaye tenuM tapa pahelI tithimAM karavAnuM jaNAvI, punamanA kSaye tenuM tapa pUrvatithimAM kara vAnuM na jaNAvatAM, "thozIvaturva ema kahI terasa kema le che ane terasa bhUle te, nahi ke caudaze bhUle te, paDe kSINa punamanuM tapa karavAnuM kema kahe che? zuM e prazranettara ema nathI kahete ke- punamano kSaye tenuM kArya terase karavuM ? (uttara)-zrI haripraznamAM e prazna che ke-pAMcama 35-"prazna- tithiritA mavati tavA tattA kasyAM tithau ? pUrNimAyAM ca truTitAyAM kutreti // 5 // " ___ uttaram-atra paJcamI tithistruTitA bhavati tadA tattapaH pUrvasyAM tithau kriyate / pUrNimAyAM ca truTitAyAM prayodazIcaturdazyoH kriyate, trayodazyAM tu vismRtau pratipadyapIti // 5 // " (zrI dIpa mu. p. 78-71) Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI] paN tithi tuTI hoya te tene tapa kaI tithimAM kara? ane pUrNimA tuTI hoya te zAmAM ?" ane AcArya mahArAje uttara Ape che ke-"pAMcamatithine kSaya hoya tyAre tene tapa pUrvatithimAM karAya che, pUrNimA tuTI hoya tyAre terasacaudazamAM kare, terase bhUlI javAya te paDeve paNa-arthAt caudaza-paDave kara." A praznottara punamanA kSaye tenuM kArya terase karavAnuM jarAye kahetA nathI. puname terasa karavAnI daSTivALA A pAThane tenI sAbItImAM kheMcI jAya, e temanuM zAstra-ajJAna nahi te peTe daSTirAga che, ema jarUra kahevuM paDe. takarAra khAtara je kadAca ApaNe mAnI laIe ke-"punamane tapa terase karavAne kahyo che mATe punamanA kSaye terasane kSaya kara joIe,' te zuM e ja pAThamAM terasa bhUlAya te tene tapa paDave paNa karavAnuM nathI kahyuM? tapane ja je kAryarUpe gaNI laI punamanA kSaye terasa karavI tamane ghaTita jaNAtI hoya, te eja nyAye pAThanA akSare pramANe punamana kSaye paDa karo, e paNa tamAre mATe ghaTita ja jaNAze? pachI bicArI terase che guno karyo ke-punamanA kSaye tene uDAvo che ane paDavAne kSaya karavAnuM nAma letA nathI? prazna-punamanA kSaye chaThane aMgene, A te caudaza-punamanA chaThane aMge prazna che. punamanuM anuSThAna caudazamAM samAI javA chatAM eka divasanA upavA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvatare samAM koI be upavAsa kadApi AvI zaktA nathI. caturdazI, udayatithi hevAthI, tene tapa te te divase kare e niyata che, kSaye pUrvA ja kavI e paNa niyata che, punama tuTI che e paNa nizcita che, vaLI be upavAsa sAthe karavA tenuM nAma chaTha gaNAya che, e paNa eTaluM niyata che. tyAre zA evI vyavasthA karI ke-terasa-caudaze chaTha kare, je terasa bhUle te paDe , eTale ke-caudaza paDeve kare? je A prasaMga chaTha mATene na heta, te zAstrakAra mahArAja ekalI punamane tapa kyAre kare e prazna che tene uttara "terasa caudaze kare' ema ApIne dvivacanathI bene nirdeza sAthe karata nahi, ane terasa bhUle paDe jaNAvata nahi. paDa grahaNa karIne zA e paNa batAvyuM ke-punamane kSaya che ane te caudazamAM ja AvI gayela che. mATe caudaza pachI paDave ja Ave che. je terase caudaza ane caudaze punama karIne punamane AkhI ja rAkhavAnuM zAstrakArane ISTa heta, te caudaza-punama be sAthe AvatI hovAthI tene ja chaTha thaI zakta. terasa ke paDa caudazanI sAthe levAnuM zuM kAma hatuM? athavA terase caudaza karavAnuM kahI caudaza-punamane chaTha karavAnuM kaheta, paNa terasa bhUle te paDe grahaNa karata ja nahi. pAMcamanA prazna aMge te AvI-chaThane tapa karavA jevI-Avazyaka paristhiti che nahi. tenuM anuSThAna kSaye pUrvAnA niyama pramANe ceAthe karavAnuM che, te bhege tapa paNa te divase thaI zake che, eTaNe pAMcama truTI hoya tyAre tene tapa pUrvatithie karavAnuM kahyuM che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI] pa7 gucavaNa che ja kyAM? AmAM guMcavaNa jevuM kAMI che ja nahi. tapa te te tithie sevavA lAyaka anuSThAnane eka bhAga che. tenI vyavasthA kAraNasara judI karavAmAM Ave teTalA uparathI tithinA samagra anuSThAna mATe judI divasa levAnuM TharatuM nathI. eTalA ja mATe A granthamAM sAthe AvelI kalyANakAdi parvatithionA kSaya prasaMge "anuSThAna bheguM thavA chatAM tapa jude kema karI apAya che ?' A praznanA uttaramAM para gAchIne kAraNa ApavAmAM AvyuM che ke-te tapa karanArA keTalAka niraMtara karI ApavAnA niyamavALA hoya, keTalAka AMtare karI ApavAnA niyamavALA hoya, ItyAdi (jUo pAchaLa prastuta gAthAnI TakA.) AvAM keTalAMka anivArya kAraNothI kSINatithine tapa jude te paDe tathApi tenuM anuSThAna te pUrvatithimAM bheguM AvI ja jAya che. tene badale "pUrva tithine kSaya karavo paDe ane te na thaI zake eTale tenAthI pUrvanI, vaLI te na thaI zake te tenAthI paNa pUrvanI-ema pUrva pUrvatara tithine kSaya kare, e zAstrasiddhAMtathI sarvathA barakhilApha bAbata che. jo bhadra ! paragacchInI mAphaka tame paNa "tapane nAmathI saMmeha na pAme. buddhi nirmaLa karIne A badhA tatvane tame vicAra kare. DubatA mANasane taraNuM pakaDavA jevuM eka bIjI vAta. uparokta zrI haripraznamAM pAMcamanA kSaye tene tapa te pUrvatithimAM ja karavAne kahyo che. have Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 [tavatare vuur e pAThathI je tame "punamanA kSaye tene tapa terase athavA paDavAe karavAne kahyo che, mATe punamanA kSaye terasane kSaya kare joIe e dA kare, te tamArA ja nyAye bhAdaravA suda pAMcamanA kSaye trIjane kSaya tamArAthI nahi karAya. kemake-temAM kSINa pAMcamane tapa pUrvatithimAM karavAne kahyo che, paNa trIja ke chaThane divase karavAne kahyo nathI. je A pATha tamArA kahevA mujaba punamanI terasa karavAnuM kahete hoya, te paNa te pAMcamanI trIja karavAnuM te kahete nathI ja. chatAM tame te te karavAnA eka navA Agrahane paNa janma Ape che. A rIte tamAruM zastra tamArA ja gaLe Ave che. punamanA kSaye terasa karavAnI puSTimAM A pATha upara AdhAra rAkhe, e DubatA mANase taraNuM pakaDavA barAbara che. zAstrAdhAra je barAbara maLI AvatA hoya te te dharavA DahApaNa bhareluM che, nahi te mauna rahevuM vadhAre sAruM che. lekamAM "zAstrane pATha Ape che. eTaluM mAtra kahevaDAvavA khAtara managaDhata arthe kalpIne game tevA zAstranA pAThe ApI devA, e eka jAtane regacALe che. keI paNa DAhyo manuSya evA cALAmAM phasIne jJAnI samAjamAM dayApAtra banavAnuM, nyAyI samAjamAM hAMsIpAtra thavAnuM ane dhamasamAjamAM avizvAsapAtra TharavAnuM kadApi pasaMda na ja kare. punamanA kSaye terasa mAnavAmAM ke zAstrAdhAra nathI. (prazna)-tame zrI haripraznanA pAThanuM rahasya kharUM samajAvyuM. e jANyA pachI te pAThanA nAme patharAte aMdhAra Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5mI ] 59 pacheDA sarvathA cIrAi jAya che. zAstranAM pAnAM ukelI javAM e judI vAta che, ane zAstranuM rahasya pAmavuM e judI vAta che. zAstranuM rahasya pAmyA vinAnA vidvAn bhaNyA kaNabI kuTuMba eLe'nI kahevatane kharI pADanAro nivaDe che temAM jarAye sazaya nathI. punaHmanA kSaye terasa karavAnI khAmatamAM eka te Aja zAstramAM pagacchIne tameAe Apela ApattinuM prazna-vAkaya meM AdhAra tarIke upADayuM hatuM. tenAthI teA ulaTu' e sAbIta thayuM ke--tithibhAga jemAM sa'pUrNa thatA na hoya te divase te tithinuM anuSThAna karAya ja nahi,' eTale punamanA kSaye terasanA kSaya karavA geravyAjabI che. bIjI zrA hIrapraznanA pATha upara me madAra rAkhI hatI. uparanA khulAsAthI te paNa aNasamajabharelI hAvAnI mane pratIti thAya che, e sivAya trIjo zAstrAdhAra teA kAi kahevA puratA ce bAkI rahelA mane jaNAtA nathI. kharI rIte punamanA kSaye terasa karavAmAM eke zAstrane AdhAra nathI. (uttara)-kema ? A zAstramAM punamanA kSaye tame zu karaze! ?" evA paravAdIe pUchelA praznanA pATha 'punamanA kSaye terasa' karavAnA matanI sAkhItI mATe kahevAtA hatA ne ? (prazna)-chatAM kahi~ kI IMTa kahI kA roDA' goThavavA mAka svamatalaba sAdhavA sArU zAstrapAThanA nAme viparIta prasaMga ApanArAM adhurAM vAkayA upADI levAnI pAla lAM vakhata nabhatI nathI. e praznanA uttara-vAkayane cheDI daIne 39- " nanvevaM paurNamAsIkSaye bhavatAmapi kA gatiriti " (F. ;) Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^ ^^^^^^^^^^^ ^^^ [tavataraMTa eTalA vAkyathI zrI tatvataraMgiNuM punamanA kSaye terasa karavAnuM kahe che, e bhAsa pedA karI lekane bharamAvavAne e prayatna hatuM. paNa pAchaLanA praznottaramAM e prayatnanA kuracA uThI gayA che. pAMcamanA kSaye trIja karavAnA viSayamAM paNa A zAsanA eka evA ja pAThane durUpayeAga thaye hate. pAMcamanA kSaye trIjanA kSayanI asatyatA, (uttara)-te vaLI zuM ? (prazna)-juo, bhAdaravA suda pAMcamanA kSaye trIjane kSaya mAnavAnI Adhunika garabaDa ubhI karI che temAM mukhya dalIla e che ke-"punamanA kSaye terasane kSaya mAne te pAMcamanA kSaye trIjane kSaya kema na mAne ? (uttara)-sAcuM kahe aMdarakhAne zuM lAge che? (prazna)-lAge che te emaja ke-"punamanA kSaye terasane kSaya kare cheTo che' (uttara)-tyAre? (prazna)-tyAre zuM? terasane kSaya karAya che te badhA sudhAre nahi, te pAMcamanA kSaye trIjane kSaya paNa mAne joIe. (uttara)ne sudhAravAnI sarva bhegI tamArI paNa pharaja nahi? (prazna -kharI. (uttara)-te pachI eka phillI che, te na maTatI hoya te sAthe bIjI pedA karavI ema?' evuM zA mATe karavuM joIe? Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] (prazna)-(manathI) thAya che te ema ja. (pragaTa) tathApi A zAstramAM kahyuM che ne payuMSaNAnI ethanA kSaye pAMcamane svIkAra karIne tamAre vyAkuLa thavuM paDaze." paMcamI svIkAra prasaMga nA pAThane ghaTasphoTa. (uttara)-are vivekI ! zAstrapAThene ATale badhe durUpaga thAya e te bahu bhayaMkara vAta che. paragacchI caudazanA kSaye puname pakikha karavAnuM mAne che, tene A pAThamAM te zAse Apatti ApI che ke-paryuSaNAnI ethanA kSaye pAMcamane svIkAra karIne tamAre vyAkula thavuM paDaze. arthAta tyAM tame jema pAMcama svIkAratA nathI tema ahIM paNa punama na svIkAre, ane ethanA kSaye jema trIjane divase tenuM kRtya kare che tema caudazanA kSaye terasane divase ja tenuM kRtya kare' (jAo pAchaLa Aja gAthAnI TIkAmAM) AmAM cothanA kSaye trIjane divase cothA ArAdhavAne muddo samAyeluM che, nahi ke "pAMcamanA kSaye trIjane kSaya karI trIje cetha ane ceAthe pAMcama karavAne !" (prazna mATe te huM upara kahI gaye ke-"punamanA kSaye terasane kSaya karavAnI mAnyatA soe so TakA zAstranA mUlAdhAra vinAnI che. ane enA ja pAyA upara racAyelI pAMcamanA kSaye trIjane kSaya karavAnI mAnyatA sutarAM nirAdhAra che, eTaluM have cakkasa thaI jAya che. hAruM have e pUchavuM ____37-" paryuSaNAcaturthyAH kSaye paJcamIsvIkAraprasaGgena tvaM cAlu viDi " (pR. 9) Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara [tattvatara che ke--punamanA kSaya hAya tyAre te pUrve caudaza patithi hAvAthI, tene mukhya rAkhIne caudaza-punamanI ArAdhanA eka ja divase bhegI thatI hAvAnA siddhAMta tamAe jaNAvyA paNa pAMcama truTI hAya tyAre tenA tapa pUrvanI tithimAM karavA '-evA pAchaLa jaNAvelA zrI hIrapraznanA pATha pramANe bhAdaravA zuda pAMcamanA tapa jo ceAthe karavAne Thare, te pachI ceAthane zuM trIje daravI TharatI nathI?" pAMcamA kSaya ceAthamAM kema samAvAya che ? (uttara) hajI tame bhUlA che. e pAThamAM 'kSINapaMca mInA tapa pUrvatithimAM karavA' eTaluM kahyuM che. svAbhAvika che ke-sava prasaMge ceAtha tithi rUpa nathI. ane ceAthamAM pacamI te AkhI vidyamAna che ja, AthI ceAthane divase pAMcamInI pradhAnatA mAnIne tapa karI zakavAmAM harakata nathI, paNa bhAdaravA zuda 4 tA mahAna paMthi che. (prazna)-bhAdaravA zuda pAMcama patithi nathI ? 6 (uttara)-AvA tarkAthI carcA ADI jatI rahe che. zAstranA pAchaLa jaNAvelA paMcamI prasaMga'vALA pADe prathama tame pAMcamanA kSaye trIjanA kSaya karI zakAya' e matanI puSTi mATe sUcavyeA hateA. pachI e pAThane tame paDakhuM pheravIne * pAMcama paNa patithi che' e matanI puSTi mATe dharyAM. ekanI eka vAtamAM paraspara vidha Ave tevI jUdI jUdI sekaDA vAtA karavI, e vADhI kiMvA zAstrajJAtAnuM lakSaNa gaNAya nassi, pAMcama patithi che. bhAdaravA zudgha pAMcamanI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mo] saMvatsarI palaTAvA chatAM tenuM parvatithipaNuM palaTAyuM nathI !' A vAtamAM kaNa nA pADe che? muddAnI vAta e che kesaMvatsarI bhAdaravA suda 4 nI tithie niyata thavAthI paMcamI karatAM paNa ethe heTI parvatithi che. tenI AgaLa pAMcama te marelI mAtA tulya che, evuM A zAstrakAre zrI kalpa kiraNAvalImAM paNa kahyuM che. (prazna)-tethI zuM? (uttara)-tethI eja ke-jema punamano kSaya caudazane divase mAnI levAmAM Ave che, tema paMcamIne kSaya cothamAM samAvI devAya che. sAmAnya kalyANatithionA prasaMgamAM paNa jyAre AgalI kSINatithinI ArAdhanA pUrva-kalyANakatithinI ArAdhanA bhegI AvI jatI hovAne siddhAMta zAstramAM sAbIta karyo che, (jUo pAchaLa) tyAre saMvatsarInI cotha AgaLa AvelI pAMcamanA kSayane ethamAM ja aMgIkAra karI levuM paDe emAM saMdehane sthAna ja nathI. sAthe AvelI eka karatAM vadhu parvatithiomAM jyAre AgalI tithine kSaya Avyo hoya, tyAre Amaja karavuM paDe tene khUlAse ame pAchaLa khUba khUba karI gayA chIe. (juo pAchaLa "sAthe AvelI parvatithio aMge khUlAsa.') matalaba e che ke-pAMcamane kSaya hovA chatAM cothane divase te saMpUrNa vidyamAna che. e kAraNathI eka ja divase 38-"rityajJa rthanAdatana vRtamAtRui vzcamana" -tIrthe nahi AdaravAthI marelI mAtA tulya pAMcamane tuM choDI de. (zrI rAuirrchI chu26) Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tavatare vi pAchaLa zrI akAre batA divase ja cetha-pAMcama banenI ArAdhanA thAya che. etha saMvatsarInI hevAthI pAMcamane lIdhe tene gauNa paNa karAya nahi, temaja te udayamAM paNa hovAthI tene trIjane divase khaseDAya paNa nahi. pAchaLa zrI rUdrapallIya sAmAcArI" ane "pauSadhavidhi prakaraNa" nA pAThathI zAstrakAre batAvyuM che ke-parikhanA divase ja pakhi karAya ane saMvacharInA divase ja saMva charI karAya." (jUo pAchaLa) trIjane divase cetha te che ja nahi, cetha bIje divase che, kemake-bIje ja divase te udayamAM AvI saMpUrNa thAya che. lekamAM paNa udayatithinA hisAbe "Aje amuka tithi che evo vyavahAra thAya che. te pachI trIjane divase cetha vinAja thanuM saMvatsarI pratikramaNa vigere kRtya zI rIte banAvI zakAya ? eka bIjA vidvAnanI dalIla. ahIM vacamAM vaLI eka bIjA vidvAna dalIla (prazna)-paNa ApaNe tithione Agraha zA mATe rAkhavuM joIe? ApaNe siddhAMta je joIe ke paMdara divase pabni thAya ane ASADha mAsathI pacAsa divase saMvaccharI thAya." te jaLavAya che ke nahi ? (uttara)-tame eka tarapha kahe che ke-atithivAdane Agraha zA mATe rAkhavuM joIe ane bIjI tarapha kahe che kesiddhAMta paMdara ane pacAsa divasane joIe ? tithi pakaDAyA vinA tame A divase zI rIte pUrA karI zakaze? Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] panI tithi sAthe niyamitatA, saMvacharI, comAsI, pamni Adi pa tithine aMge che, nahi ke vArane aMge. je parva je tithinuM hoya te parva te tithinuM ja manAya, tevuM zuM tame paNa nathI mAnatA? e mAnyA vinA tamAre paNa cAle tevuM nathI. pachI tame "Agraha' kahI de tene koI artha rahetuM ja nathI. have paMdara divase pakhi ane pacAsa divase saMvaccharI kyAM maLI rahe che te juo. paMdara, pacAsa ane sIttera divasano meLa kone maLe che? tame punamane badale terasane kSaya karI terase caudaza mAnaze ane pAMcamane badale trIjane kSaya karI trIje cothanI saMvatsarI mAnaze, to tamAre cauda ane ogaNapacAsa divase thayA, paNa paMdara ane pacAsa divaso thaI zakyA nahi. kAraNa ke-terase caudaza ane trIje cetha pUrI thaI nathI. caudaza ane cotha te bIje divase udayamAM AvIne pUrI thavAnI che, te pahelAM tame terase caudaza ane trIje ceAthanuM kAma patAvI dIdhuM che. terasa kiMvA trIjane divase tame kahe keAje caudaza kiMvA thi che, te te uparanA ja uttaramAM batAvyA pramANe zAstra ane loka ubhaya virUddha che. keI AdamI kathIrane kaMcana kahI nAkhe tethI kathIra kaMcana thatuM nathI. jema kaMcanane apalApa kare mithyA che, tema audayika caudaza ane ceAthane ye apalApa kare mithyA che. AthI tamArA mate te terasa ane trIjA sudhInI ja tithie gaNAze. eka Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tatvataraM nAnA baccAne pUche, te te paNa kahI Apaze ke- pAchalI caudazanuM paDikakamaNuM karyA pachI punamathI terasa sudhInA divase gaNatAM cauda ja divase thAya che. ane aSADha suda punamathI bhAdaravA suda trIja sudhInI tithio gaNatAM egaNapacAsa divase ja thAya che. A rIte terasa athavA trIjane kSaya mAnavAmAM tamAre tithi uparAMta paMdara-pacAsa divasanA siddhAMtane paNa bAdha Ave che. vaLI sa vacharI paDikkamaNuM karyA pachI sIttera divase ja kArtikI comAsI paDikkamaNuM karavuM joIe. trIjane kSaya karavAnA matathI A siddhAMtane paNa dharAra bhaMga thAya che, kemake-tame trIje ogaNapacAsa divasa pUrAtAM saMvacharI paDikkamaNuM karyuM. te pachI kArtikI mAsI paDikAmaNuM karyAnA divase thathIja gaNAze, kemakeudayamAM te barAbara beThI che, tene ullaMghI zakAze nahi. cethathI kArtaka suda caudaza sudhInA tithidivase gaNe, ketera ja thaze, paraMtu sIttera te nahi ja thAya. bApanuM vacana nahi mAnanAre haThIle chekare jema gharane ane bahArane be taraphane mAra khAya che, tema zAstrakAranuM saddhacana nahi mAnavAthI tamAre te beya taraphathI luMTAvAnuM thayuM. ame te udayatithi je cotha che tene aMgIkAra karatA rahevAthI, tithio gaNatAM pacAsa ane sIttera divase amAre barAbara maLI ja rahe che. vAste "pAMcamanA kSaye trIjane kSaya karI trIje cetha ane ceAthe pAMcama" paNa aMgIkAra karI zakAya nahi ja. punaH eja mahAzaya kahe che ke A divase zuM vAranA hisAbe na gaNAya? huM te ema mAnuM chuM ke-te vAranA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] hisAbe gaNavA joIe ane tethI ja pAMcamanI kSayavRddhie ceAthane AghIpAchI karI, je pacAsa divasa pUrA thatA hAya tA siddhAMtanA pAlana mATe te AghI pAchI karavAmAM mane khAdha jaNAtA nathI. khAkI ema ne ema pacAsa divase pUrA na thatA hAya tA 49 divaseAe paNa saMvaccharI padmimaNu karavuM paDe temAM kAMI harakata nathI.' A emanI hAsyAspada vAta sAMbhaLIne mULavAdIthI rahevAyu nahi. tee pAtAnu' asala praznasthAna sabhALI laine upalI vAtanuM sAcesAcuM nirasana karI nAkhe che. te ApaNe emanA praznamAMja vAMcIe:---- paMdara-pacAsa-sIttera divase tithiothI ja gaNavA mAmata. 67 - cAra' karavAne badale ' cAra 6 e' che. A jAtanu siddhAMta pAlana te 66 (prazna)-are mitra ! navA nizALIe jema e du kare tevI A vAta thAya 31 gurUne paganA sparza kayAMkathI sAMbhaLyuM thAya che.' tene kAika jatAM jevAmAM bauddha sAdhu pAse 39-'kAI eka bhIlla hatA. teNe - tapasvIone pagathI aDavuM mahA anatha kArI vakhate mAranAM pIchAMnuM kAma paDayuM. bIje zeAdhavA ene na maLyAM, tevAmAM tenA jANavAmAM AvyuM ke- te hAya che.' teNe temanI pAse mAgyAM paraMtu eke pIdhuM maLyuM nahi tyAre teNe dUrathI tIra cheADIne temane mArI nAkhyA ane pIchAM laI lIdhAM. te sAdhuone pagathI aDavAnuM teNe A rIte varjya." A kathAsa 'dha zrI upadezapada gAthA 6 77 nI TIkA rR. 314 mAMthI utAryo che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 [ tattvatara'0 na karAya " evuM jANunA eka bhIlle, gurUe mArapIchAM na ApyAM tyAre tIrakAmaThAthI mArIne lIdhAM paNa paganA sparza na karyAM tenA jevu' che. enI dRSTie jema gurUne mAravAmAM vAMdhA na hatA paNa paga lagADavAmAM vAMdhA hatA, tema tamArI dRSTie pacAsa divasa pUrA kavA mATe mULa tithi AghIpAchI thaI marI jAya tene vAMdhA nathI . jaNAtA, kintu tithinA hisAbe mULatithine divase ja pacAsa divasa pUrA thatA hovA chatAM te aMgIkAra karavAmAM vAMdhA jaNAya che! vaLI tame je ema jaNAvA che ke- pacAsa divasa pUrA na thatA haiAya tyAM egaNapacAsa divase paNa saMvatsarI paDikkamaNuM karavuM paDe temAM kAMI harakata nathI,' te uparathI tame tithi ane siddhAMta banne vAdamAMthI khAtala jAe che. mATe upara siddhAMtIe je kyuM che te satya ja che. paMdara, pacAsa ke sIttera divaseA pAthvI tithithI te chellI tithinA divasa sudhI tithio gaNIne ja sapUrNa karavAnA che, paNu dr anyatra te A pramANe paNa Ave che. "eka bauddha rAjA hatA. teNe sAMbhaLyuM hatuM ke-gurUnA zarIre paga na lagADAya.'eka divasa enI nagarImAM enA AcArya padhAryAM. rANI sahita dana karavA gayA. rANIe AcAyaeNnA mAthe mArapIchAMnI suMdara chatrI joi. makAne AvIne te pIchAM lAvavA mATe rAjAne kahyuM. rAjAe samajAvI paNa haTha na cheADI. rAjAe sipAhIone mAkalyA. sUcanA ApI ke-prathama vinati karo, na Ape teA dUrathI mArIne lAvajo; paNa paga lagADazA nahi, zAstramAM manAI che.' sipAIoe te pramANe karyuM. AcArye na ApyAM tyAre keTethI tIra vaDe tene mArI nAkhyA," bhAva annanA eka ja che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mo ] 69 vAra gaNavAnA nathI ja. tamane zakA thaze ke- jo tithie gaNIzuM teA jeTalI kSayatithie AvI haze teTalI ApaNe Ada karavI paDaze ane vRddhitithio AvI haze teTalI e vakhata gaNavI paDaze. ema karavAthI divaseAmAM vadhaghaTa thayA vinA raheze ja nahi.' AzakAnA samAdhAnamAM samajavuM joie ke-tithinA kSaya eTale TuMkI thavuM te che, vRddhi eTale lAMbI thavuM te che. kAMI kSaya thavAthI tithi uDI gaI nathI ane vRddhi thavAthI navI vadhI gaI nathI. A kAraNathI kSINa tithine gaNavAmAMthI nAbuda karavAnI nathI ane vRddhitithine be vakhata gaNavAnI nathI, kintu eka eka tithi tarIke tenI paNa saMkhyA gaNavAnI che. eTale divase pUrepUrA maLI rahevAmAM leza mAtra guDuMcavADA nahi rahe. zrI hIrapraznane nIcalA praznottara jovAthI paNa ApaNane A bAbatane khUlAse thaI ja jAya che. 40 temAM evA prazna pUchyA che ke aSADha zuda caudaza grISmacAmAsInA chellA divasa gaNAya che evA siddhAMta che, 40-" praznaH - ASADhasitacaturdazI grISmacaturmAsakAvasara iti hi siddhAntaH, tathaivAgre paryuSaNAyA dinAnAM paJcAzatvyavasthiteH / tathApi kalpakiraNAvalyAM ASADhasitacaturdazyA Arabhya bhAdrapadacaturthI yAvadityuktamasti tat kathaM ghaTate ? dinAnAmekapaJcAzatatvaprApteH ||3|| uttaram - kalpakiraNAvalyAmASADha sitacaturdazyA Arabhya bhAdrapadasitacaturthI yAvadityatra ASADhasitacaturdazyA avadhitvenopAdAnAt sA madhye na gaNyate'taH pUrNimAto dinagaNanA, teSAM carAveti roSyam // 3 // (zrI dvIcchanna rR. 26) Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha [ tattvatara 6 tethIja paryuSaNAnA pacAsa divaseAnI vyavasthA tenI AgaLathI gaNAya che. te paNa kalpakiraNAvalImAM * ASADha zuda caudasathI AraMbhIne bhAdaravA zuda ceAtha sudhI kahI che. te 51 divase thaI jatA heAvAthI zI rIte ghaTe ? ene uttara ApyA che ke-- ,, kakiraNAvalImAM ASADha 14 thI AraMbhIne yAvad bhAdaravA zuda 4 je jaNAvI che, te caudazanu avadhirUpe grahaNa karela heAvAthI te aMdara gaNAtI nathI. eTale punamathI divasa gaNavAnA che. te pacAsa ja thAya che." "" A prazna tathA uttara bannemAM tithigrahaNa karIne ja 51 tathA 50 divasanI gaNanA jaNAvI che, paNa vAra grahaNa karIne jaNAvI nathI. je vArathI ja divasa gaNavAnA heta, te caudaza-pUrNimA tithi jaNAvavAne badale tenA vAra ja jaNAvata. AvA viSayamAM vidvatsamAja ApaNane pharIthI bhaNavA esavAnuM kahe tevuM kathana karavu' joie nahi, asamartha dalIleAnI anicchanIyatA. pAMcamanA kSaye trIje ceAtha karavAnI puSTimAM eka evI dalIla paNa karAtI hatI ke gaNeza ceAtha paNa te divase che mATe saMvatsarInI ceAtha te divase ja thAya.' paNa pAMcamanI vRddhimAM paDelI pAMcame ceAtha karatI vakhate mAluma paDayuM ke- gaNeza cAtha te te divase hatI nahi paNa mULa ceAthane divase ja hatI.' siddhAMtI sAthe carcA karavAmAM have zuM evI dalIla thAya ? na ja thAya, paNa eke enI nakala Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 gAthA 5ma ] karIne kahI nAkhyu. ke- sa`vatsarIne divase je vAra hAya teja vAre navu varSa ese,' evA eka laukika keAyaDA che ! have A dalIlanA vicAra karIye te te paNa mAthe ja paDe tevA che, kAraNa ke--evI paNa savatsarIe Ave che ke jyAre pAMcamanI kSaya ke vRddhi jevuM kAMI hAya nahi ane cAthanA vAre AgaLanuM navuM varSa esatuM paNa na heAya. tyAM A kAyaDAnuM !paNe zuM karavuM? siddhAMtanI bAbatamAM AvI asama dalIle thAya te anicchanIya che. eka mahAnubhAve vaLI jyAre bIjI keAI dalIla na maLI tyAre jhaghaDA karAvA che' evA AkSepa karyAM hatA. A kAMI dalIla che? ApaNe sAcA hAie tA sAcA TharI zakIe. paNa jo sAcA na hAie to keine mAtra jhaghaDA karAvanAranA IlkAba ApI daine ApaNe sAcA TharI zaktA nathI, satyanA vAdana ane pAlanane lIdhe ja ApaNe jo koine jhaghaDA karAvanAra tarIke mAnI zakatA hAIe, teA khuda bhagavAna mahAvIrathI mAMDIne kyA mahApurUSane ApaNe tevA nahi mAnavA paDe ? ApaNA vicArA sAthe maLatA nathI '- e kAraNathI jo keAIne ApaNe tevA na heAvA chatAM tevA kahevA sArU lalacAtA haiAie, te ApaNe ucchedaka STine ja abhinaMdavI rahI, ke je Aje dharma ane dharmagurUo jhaghaDA ja karAvanAra che'-evuM jaNAvI tenA satA nAza Icche che. ' ApaNI sAthe bIjA gatAnugatikatA nathI karatA ' mATe ApaNe jo keAinA upara tevA AkSepa karatA hAie, tA ApaNe paNa Itara leAkA sAthe gatAnugatika nahi thatA 6 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tattvatara kara hAvAthI jhaghaDA karAvanAra ja gaNAIzuM. AthI mArA sujJa mitrAne mArI eTalI ja vinaMti che ke-jo kAI paNa dalIla karI te te cAgya ane samajabharelI karaze, nahi te cupacApa siddhAMtanA rahasyane sAMbhaLI satya aMgIkAra karA, nAhaka AkaLA ke utAvaLA na thAo. have siddhAMtI ApaNane 'pAMcamanA tapa mATe zuM samajAve che' te sAMbhaLe. paMcamInA 'tapa paNa caturthAMmAM. (uttara)-zrI hIrapraznanA pAThamAM paMcamInA kSaye pAMcamanA tapa pUrvatithimAM karavAnA kahyo che. ahIM pUrvatithi bhAdaravA zuda ceAtha sa'vatsarInI tithi che. te tithimAM pacI tithi vidyamAna chatAM pacIne pradhAna pada ApI zakAze nahi. AthI ene tapa paMcamInA nAme nahi thatAM ceAthanA nAme thaze. (prazna)-AnI matalaba te e thaI ke- paMcamIne tapa sa'vaccharImAM AvI gayA. jUdo karavAnA rahyo nahi.' (uttara)-emAM zuM vAMdhA che ? (prazna) kSINa-patithinuM anuSThAna pUrva-parvatithinA anuSThAna bheguM samAI jAya, chatAM tenA tapa bUDhDho karAya ema tame kahyuM che ne ? (uttara)-e kaheluM tame krIthI vicAro. e sthanamAM sarva ThekANe tapa dAja karI ApavA joie' evuM pratipAdana karyu" nathI. (prazna)-tyAre ? Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI] 73 (uttara)-jyAM tapa pUro karI ApavAnI anivArya AvazyakatA hoya, tyAM te tithinuM anuSThAna pUrvatithimAM gaNI laIne tapa do karI Apa joIe evuM pratipAdana che. paraMtu jyAM tevI AvazyaktA na hoya, tyAM te tithine tapa ane anuSThAna sarva kAMI pUrva-parvatithi bheguM AvI ja jAya che. kSaya hoya tyAre pUrvatithi ja karavI, e eka aTala ane abAdhita siddhAMta che. anuSThAna mAphaka tapa paNa bhege AvI javA bAbata. (prazna)-paMcamIne tapa zuM jato rahe ? (uttara)-ema gabharAo che zuM karavA ? jAte rahetA kaI nathI, pUrvanA tapamAM ene tapa AvI jAya che. evA te keTalAye ta... zuM tame paNa bhegA nathI karI letA ? dhAre kecaudaza tithi che. te divase rahaNa paNa che athavA rahaNatithine kSaya pUrva-parvatithimAM AveluM che, tyAM zuM tame bannene tapa jUde kare che ? nA, nathI ja karatA. tame ATalI badhI muMjhavaNa zuM kAma kare che ? zrI senapraznamAM khe khulAse che ke - zrI senaprazna hIrapraznanA pAThe. 881rahiNIne upavAsa ane paMcamyAdine upavAsa, kAraNa hoya te je tithimAM te maLI jatI hoya temAM ___41-"rohiNyupavAsaH paJcamyAdyupavAsazca kAraNe sati milantyAM tithau kriyate na vA iti praznaH,-atrottaram-kAraNe sati milantyAM tithau kriyate kAryate ceti pravRttidRzyate, kAraNaM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 [tavatare karAya ke nahi ? A prazna che. tene uttara e che ke-kAraNe heya te maLatI hoya te maLatI tithimAM te karAya ane karAvAya evI pravRtti dekhAya che. kAraNa vinA te udayatithie ja karAya" A pAThathI e spaSTa samajI javAya tevuM che ke-paMcakhyAdi tithine kSaya paNa Ave, tevA kAraNe tene tapa paNa pUrvatithimAM gaNuM levAya. te pUrvatithi je tenA karatAM meTI heya te paMcamIne ubhI rAkhavA sArU tene khaseDAya paNa nahi have tame pUchelA paMcamIne tapa zuM jato rahe ?'- e praznane sthAna ja kyAM rahe che ? temaja paMcamInA kSaye bhAdaravA suda cotha kiMvA trIjane kSaya karavAnI jarUrata paNa kayAM rahe che? vaLI upadhAnatapamAM uccarelI jJAnapaMcamyAdi tithi AvI hoya te tene tapa paNa upadhAna tapamAM sare che eTaluM ja nahi paNa kalyANaka-tapa suddhAM upadhAnanA tapa bhego AvI jAya che, jUdA kare paDatuM nathI. e mATe zrI hIrapraznamAM paNa khulAso karyo che ke 2upadhAna vahenArane tapanA divase kalyANakatithi vinA tUdayaprAptAyAmeveti bodhyam // 477 // (senaprazna, zrIjo kahANa, g. 18) * 4ra-"prazna-upadhAnavAmane tari cari rahyAtithiraayaati tadA tenaivopavAsena sarati utA'nyo'dhikaH kRto vilokyate ? // 12 // uttaram -atra upadhAnatapodinAntaH kalyA. NakatithyAgamane niyantritatapastayA tenaivopavAsena. saratIti rA" (zrI zrI prazna, pR. 72) Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5mI] 75 AvI hAya, te teja upavAsathI sare ke adhika karavA joIe ? A praznanA uttaramAM pharamAve che ke-upadhAnatapanA divase kalyANakatithi Ave te niyaMtrita tapa hAvAthI teja upavAse sare che." A rIte evA paNa keTalAka tapa hAya che, ke cAkkasa sayeAgeAmAM cAlu bhegA AvIja jAya che. vadhu vicAraNA, hajI tamane vizeSa samajAya te mATe AgaLa vicA rIe. jyAre pAMcamanI saMvatsarI hatI, tyAre zuM jJAnatapa jUdo karI apAtA hatA ? nahija, saMvatsarInA tapamAM e tapa AvIja jatA hatA, eja pramANe pAMcamanA kSaya prasaMge tenA tapa pUrvanA saMvatsarItapamAM samAI jAya, emAM navAI pAmavA jevu zu che? are, pAMcamanA kSayanI vAta ApaNe cheDI daIe. jyAM ceAtha pachI pAMcama udayamAM che tyAMnI vAta vicArIe. zAstra zuM kahe che? AkhI pAMcamanA tapa paNa caturthAMmAM gaNAya che ke nahi ? (prazna)-tyAM te mane khabara che. zrI hIrapraznamAM evA 43 prazna che ke- paryuSaNAnA upavAsa pAMcamamAM gaNAya ke nahi ? " enA uttara ApyA che kejo chaDe karavAnI 43-'prazna:-vadhuHLopavAlaH pazcImadhye jaLyo na vAgA uttaram - paryuSaNopavAsaH SaSThakaraNasAmarthyAbhAve paJcamImadhye gaLate nAnyathati aa" (zrI dvIprazna, rR. 20) Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 [tavataraM0 zakti na hoya te pAMcamamAM gaNAya, nahi te na gaNAya." tyAM bIjo eka praznottara e paNa che ke jeNe zukla paMcamI uccarelI hoya te je paryuSaNane ama bIjathI kare, te zuM teNe pAMcamanuM ekAsaNuM avazya karavuM joIe ke jevI IcchA !" A praznanA javAbamAM pharamAvyuM che ke"mukhyavRttithI teNe trIjathI aDrama karavuM joIe. je kadAca teNe bIjathI ama karyo hoya te pAMcamanuM ekAsaNuM karavA mATe khAsa Agraha nathI, arthAt jevI tenI IcchA, kare te sAruM." A banne pratranettarane vicAra karI jatAM spaSTa mAluma paDe che ke-"pAMcama judI hoya te paNa tene tapa paryuSaNanA tapanI aMdara AvI zake che. zAstrakAra pAMcamane tapa jUja karI Apa joIe evuM jaNAvatA nathI. aThThama je trIjathI lIdhe heya te pAMcame tapazcaryA pUrI thatAM paryuSaNane aDDama paNa thaye ane bhege pAMcamane upavAsa paNa thaI gaye. je kadAca bIjathI aThThama upADe. heya te pAMcame ekAsaNuM paNa karavuM hoya te kare, nahi te pharaja nathI. paNa jeNe bIjA ke trIjathI aThThama karyo na hoya ane ekale the upavAsa karyo hoya, teNe je chaTha 44-"praznaH-yena zuklapaJcamI uccaritA bhavati sa yadi paryuSaNAyAM dvitIyAto'STamaM karoti tadaikAntena paJcamyAmekAzanakaM karoti uta yathArucyeti? // 14 // uttaram-yena zuklapazcamI uccaritA bhavati tena mukhyavRttyA tRtIyAto'STamaH kaaryH| atha kadAcid dvitIyAtaH karoti tadA paJcamyAmekAzanakaraNapratibandho nAsti, karoti tadA bhavyamiti IkA" (zrI dIpaka, pR. 73) Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI] 77 -~ ~ ~ ati patha pacamIno para kAra mahArAja karavAnI zakti hoya te bIje divase eTale pAMcame upavAsa kara joIe; karavAnI zakti na hoya te jUdA karavAnI pharaja nathI. zAstrakAra mahArAje AthI ni:saMdeha batAvI ApyuM ke-udayAta paMcamIne tapa payuMSaNAnA tapa bhege kAraNa prasaMge vaLI zake che. tene tapa jUde karI Apaja joIe evuM kAMI nathI. " (uttara)-basa. tyAre have upara zrI enapraznane pATha Ape che ane A pAThathI samajI jAo. svataMtra paMcamIne tapa paNa je uparokta rIte saMvatsarInA tapa bhege AvI zake che, te kSaNapaMcamIne tapa tenI pUrvatithinA tapamAM arthA-saMvatsarInA upavAsamAM zAstrakAra mahArAjAne samAvI ja devuM paDe, e taddana nirvivAda vAta che. zraddhA paNa vidhine anukuLa joie. (prazna)-paNa keIkanI zraddhA evIja heya ke-"mAre pAMcama jUdI ja karavI che te ? (uttara)-evI zraddhA atizraddhA kahevAya. vAstavika te zraddhA ja na gaNAya. vidhine mAna ApavuM enuM nAma zraddhA che. zAstrakAre jyAre kSaNapaMcamIne tapa pUrvatithimAM samA che, tyAre te jude levAnI haTha zraddhALu hoya te te na ja rAkhe, pAMcamanA kSaye trIjane kSaya karIne paNa zuM tame pAMcamane tapa jude ja karavAnuM kahe che? (prazna)-nA, ema nathI kahetA. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tattvatara'0 (uttara)-tA pachI pAMcamanA kSaya cAthamAM rahI jAya ane audiyaka cAthanu saMvatsarI pa` AjJA mujaba ArAdhAya temAM tamane zuM harakata naDe che? 78 (prazna)-tyAre zuM pAMcamanA kSaye trIjA kSaya na ja karI zakAya ? rUpIAmAM AnA samAI jAya che. (uttara)-bezaka, uparokta pAThAnA AdhAre na ja karI zakAya. trIjanA tA kSaya na thAya, paraMtu kSaya karavAnA kalpita ravaiyA pramANe savatsarInI ceAthaneye kSaya na thAya, kintu kSaye pUrvAMnA zAstrokta niyama pramANe ceAthanI ArAdhanAmAM ja pAMcamanI ArAdhanA samAI jAya ane ekaja divase ceAthapAMcama e tithinI ArAdhanA gaNAya. e niyama che -moTAmAM nAnu samAi jAya. rUpIAmAM AnA jema AvI jAya che, tema kSINupUrNimA athavA kSINa bhAdaravA zudI paMcamI tapUrvanI caturdazImAM temaja bhAdaravA zudI ceAthamAM AvI ja jAya che. (prazna)-rUpIA rahe ane AnA paNa rahe tevu zu na ane? (uttara)-evuM banatuM hAya te| ame jarUra rAjI thAta. amane koi Agraha nathI. amAre tA tAraka zrI tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA kayAM rahe che eTaluM ja jovAnu che. jyAM e AjJA rahetI haiAya tyAM madhuM rahyuM. jyAM e na rahetI hAya tyAM madhu' gayuM. ApaNe jo e AjJA ja mAnavAnI na Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] hoya te A saMyama vigere dharmAnuSThAna saghaLAM nirarthaka che. eTaluM ja nahi paNa AtmaviDaMbanA rUpa che. amane dilagIrI eTalI ja thAya che ke tame pAMcamanA kSace trIjane kSaya mAne ethI tamArA hAthamAM nathI rUpIye rahete ke nathI Ano rahe. vicAraze te tamane AmAM eka kAkiNI khAtara AkhI muDI gumAvanAra bhIkhArI jevI dazA thatI mAluma paDaze. (prazna)-e bhIkhArI koNa, ane te muDI temaja kAkiNI ubhayathI bhraSTa zI rIte thaye? kaDI khAtara koDa gumAvanAra kamanasIba. (uttara)-"eka garIba bhIkhArI hate. keIka gAmamAM teNe majurI karatAM eka hajAra rUpiyA ekaThA karyA, pitAne ghera AvavA mATe eka sAthe sAthe te nIkaLyo. eka rUpIyAnI eMzI kAkiNIo kharIdIne temAMthI te haMmezAM pitAne gujAre karate hate. eka vakhate rastAmAM kaI ThekANe te eka kAkiNa bhUlI gaye. sAthe sAthe AgaLa cAlatAM te garIbaDAne kAkizuM yAda AvI. levA javA mATe te pAchA vaLavA lAge. teNe kaIka ekAnta jagyAe badhA rUpIyA gupta mUkI dIdhA. sAthe cheDIne kAkiNI levA gaye. bhAInI hAlata zuM thaI te have jUo. jyAM AgaLa tenI kAkiNI paDI gaI hatI te te vagaDAnA keI cere uThAvI lIdhI hatI. garIbaDAe tyAM jaI phAMphAM mAryA. kAkiNI kayAMthI maLe? nirAza thaIne pAcho pharyo. rUpIyA mUkyA hatA tyAM levA gaye. enA kamanasIbe te mUkatI vakhate ja keIe joI lIdhA hatA. jyAre te Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvatare mm kAkiNuM levA gayA tyAre te cAu thaI gayA hatA. bhIkhArInI muDI paNa gaI. sAthe te jAte rahyo hate. eka kAkiNI khAtara bhIkhArInI A bhayaMkara hAlata thaI. na rahI kAkiNa, na rahI muDI ane jaMgalamAM jIvananA sa deha vacce rajhaLI paDa. kathA upanaya bhAgyavAna ! A kathAsaMbaMdha nAnakaDe che paNa bedhaka ghaNe che. tame pAMcama rAkhavA mATe trIjane divase cotha kalpita karIne saMvatsarI karatA hovAthI, asala cotharUpI muDImAMthI bhraSTa thAo che; ane ethane divase mukhya cotha karavI joIe tene badale tame pAMcama kare che, ethI vAsta. vika rIte pAMcamathI paNa bhraSTa thAo che, "audayika caudazanI mAphaka audayika cotha mAnya rAkhIne, temAM kSINa paMcamIne aMtarbhAva karI le" -evI zAstranI AjJA che. punamanA kSaye terasanA kSayanI mAphaka pAMcamanA kSaye trIjane kivA cothane kSaya mAnanArA A AjJA pramANe vartatA nathI, tethI teo AjJArUpI sArthathI paNa bhraSTa thAya che. coravhApadAdinA bhayavALA jaMgala samAna A bhayaMkara saMsAra che. bhIkhArI tulya AjJA cheDanAre jIva che. A upanaya ame hitabuddhithI jaNAvyuM che. AjJA AdhI mUkavAthI vicAra karo ke-e garIba bhIkhArInA jevI bhayaMkara dazA thAya che ke nathI thatI ? bhavabhIrU AtmAonuM kartavya che ke paramAtmAnI AjJAnA cIle 45-A kathAsaMbaMdha zrI adhyAtmakalpakuma, mu. pR. 61, gAthA 137nI TIkAmAMthI lIdho che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - gAthA 5 mI] cAlIne pitAnA AtmAne bhUlenI paraMparAmAM paDate bacAvI le jaIe." sacitta-tyAga ane zIlapAlana. (prazna)-zAstrAdhAre je ApaNe punamanA kSaye terasa na karIe ane pAMcamanA kSaye trIja na karIe, te je muMjhavaNa che te e che ke-te divasanA sacitta-tyAga tathA zIlapAlana Adi niyama jeNe lIdhA hoya tenuM zuM thAya? brahmacaryanuM pAlana tathA sacitta-tyAga eka divasa e che thAya te zuM ISTa che? vaLI dinapratibaddha pauSadhAdi kiyAnuM paNa zuM thaze? eka divasamAM be pauSadha te nahi uccarAyane? | (uttara)- mahAnubhAva! tamArA jevA cakera mANasa AvI muMjhavaNa khaDI kare che, tethI bahu kheda thAya che. sacitta -tyAga temaja zIlapAlana paNa bhagavAnanI AjJAthI ke AjJA vinA ? (prazna)-AjJAthI. (uttara)-je AjJAthI e badhuM karavAnuM che, te pachI AjJA maTI ke e moTAM? (prazna)-AjJA TI. (uttara)-jyAre AjJA ja moTI che tyAre have prazna rahetA ja nathI; kSINu-parvatithine pUrvanI parvatithimAM samAvI devAnI zAstranI AjJA che. e AjJAja jyAre kSINu-parva tithinA sacitta-tyAga tathA zIlapAlana Adine pUrva-parva tithinA sacitta-tyAga tathA zIlapAlana Adi niyamamAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvata20 aMtarbhUta karI le che, tyAre ApaNe e bAbatanI zakA uThAvavI e zeTha karatAM gumAstA DAhyA'nI kahevata mujakha vadhAre DahApaNa batAvavA jevu che. tamane jo divasa ja Ache thaI javAnI Ikara thatI hAya tA tamAre te Ikara karavAnuM kAMI kAraNa nathI, kemake jyAM kSINa-patithinA tapa jUdo karI ApavAnA haze, tyAM ArAdhaka AtmA te divase sacitta-tyAga ane zIlapAlananA upayega avazya rAkhaze. 82 have tame pauSadhane mATe je tarka kare che te paNa sArA nathI, kemake-pauSadhane mATe jevu catuSpInuM niyata paNuM che tevu punama AdittuM nathI, te A graMthamAM ja cAlu gAthA pAMcanI TIkAnA prAraMbhamAMja zAstrakAre kahI dIdhelu che, ane AgaLa paNa A granthamAM 'catuSpavIe pauSadhanuM niyatapaNuM che ane zeSa tithie aniyatapaNuM che'- e gAthA 34mAM kahevAze. ethI samajAze ke--punama AdinA tapanI mAphaka pauSadhane paNa dinapratibaddhapaNa nathI. eTale chaThThuM AdinA prasaMgamAM jema caudazanI sAthe terasa yA paDave grahaNa karIne chaThThuM karI apAya che, teja pramANe pauSadhamAM paNa eka ja divase e pauSadhe ucaravAnI jarUra niha paDe, paNa terasa-caudaze athavA caudaza-paDave e pauSadhA paNa karI zakAze. eka divase e pauSadheA te uccarAtA nathI, e tA jainadharma jANanArA eka nAnA bALakane paNa khakhara che. traNa 5SmI AkhI ochI thaI gai tenuM zu ? AjJAthI ja je anuSThAna evu thatu hoya te vadhAre karavAnA vyAmAha rAkhavA khATA che. dAkhalA tarIke bhagavAna zrI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 gAthA 5 mI ] kAlikasUrijIe jyAre paMcamInI saMvatsarInuM catuthI e parivartana karyuM, tyAre ASADhI, kArtikI ane phAlgunI-khema traNa cAmAsI parve je punamanAM hatAM te caudaze . parAvatana karyAM. AthI traNa caudazanI pakhkhIe cAmAsImAM pesI gai. te pesI javAthI traNa patkhinAM paDikkamaNAM ochAM thayAM ke nahi ? e AchAM thayelAM paDimaNAMne kAi vRdAM karavA Icche, te zuM te zAstrAnukUla gaNAze ? jema ahIM 8 paDimAM eAchAM thai gayAM tenuM zuM thAya ? '-evA praznane sthAna rahetuM nathI, tema sacitta-tyAga ane zIlapAlana tathA pauSadhanA prazna paNa rahI zakatA nathI. niyama zA che? zAstramAM devavisa-rAi-khi-cAmAsI 'vaccharI DimaNAMnA niyama che, paNa khAra mahinAnI pakhkhi, cAmAsI ane savatsarI meLavI kuLa 25 ke aThThAvIsa paDikkamAM karavAnA niyama nathI. jUe zrI hIrapraznamAM 6688 jyAre pUrNimAnI cAmAsI hatI tyAre paDikamAM 25 ke 28 hatAM !' A praznanA uttaramAM pharamAvyuM che ke46 - " praznaH - yadA caturmAsikaM pUrNimAyAmabhUttadA pratikramaNAni paJcaviMzatirAviMzatirvA babhUvuH ? // 15 // uttaram - atra varSamadhye pratikramaNAni paJcaviMzatiraSTAviM zatirveti kvApi jJAtaM nAsti, zAstramadhye tu daivasikarAtrikapAkSikacAturmAsikasAMvatsarikalakSaNAni paJca pratikramaNAni santIti" zI (zrI dIprazna, rR. 73) Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvataraM eka varSamAM 25 athavA 28 ja paDikAmaNuM hoya tevuM kayAMya jANyuM nathI. zAstramAM te divasi-rAI-pakhicomAsI ane saMvatsarI rUpa pAMca paDikakamaNAM kahelAM che." arthAta je bAra mahinAnI vIza pakhi, traNa cAmAsI ane eka saMvatsarI maLI jUdAM judAM 28 paDikakamaNAM kara vAne niyama hota, te mAsI caudazanA thatAM traNa pakhi paDikakamaNAM kema ochAM thayAM te savAla ubho thAta athavA 25 ja paDikAmaNane niyama hota to comAsI jyAre punamanI hatI tyAre "28 paDikakamaNAM kema thatAM hatAM e savAlane sthAna maLata. paNa te te niyama che ja nahi. niyama e che ke devasIne ja devasi, rAInA TAIme rAI, pambine divase parikha, comAsIne divase mAsI ane saMvacharInA divase saMvacharI paDikakamaNuM karavuM. traNa parikha ochI thavA chatAM A niyamane bAdha Avate ja nathI. e ja pramANe sacitta-tyAga, zIlapAlana Adi te te tithinA niyame, te te tithio je divase hoya te divase pALavA eTale niyama che. paraMtu je divase te tithi na hoya athavA nakAmI thayelI hoya, te divasomAM paNa pALavAja e niyama nathI. A uparathI vivekI manuSya samajI zakaze ke-tamee uThAvelA take take nathI paNa kutarko che, ane ethI kaMI paNa ADe mArge na derAya e IcchavAgya che. sacitta-tyAgAdi niyamathI muMjhAvAnI anAvazyaktA. (prazna)-A vAta barAbara che. jo AvuM na mAnIe te mATe vadhe A dhAre ke-eka mANase 24 bhagavAnanA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA. 5 mI ] 85 kalyANakadivasoe zIla pALavAnA niyama lIdhA che, te uparAMta mahinAnI khAra tithie pALavAnA paNa niyama lIdheA che, ane eja pramANe dhAro ke--pauSadhanA paNa niyama lIdhele hAya have cAvIse bhagavAnanAM ekase ne vIsa kalyANuke thAya ane mAra mAsanI tithie 144 thAya. tenA divaseAnI draSTie vicArIe, te eka varSamAM 120 ane 144 maLI 264 divasanuM zIlapAlana vigere teNe karavuM joie. paraMtu e suvidita che ke-144 divasoe tithie ane 120 svataMtra divasoe kalyANaka jUdAM jUdAM AvatAMja nathI. kyAMka be-traNa kalyANaka bhegAM AvI jAya che, teA kyAMka khIjAdi patithie bhegAM AvI jAya che. A sthitimAM te suzrAvarka 120 ane 144 divasa svataMtra pUrA zI rIte karI zakaze ? jyAre nahi karI zake tyAre zuM tenA niyameAnA bhaMga thaze ? nahi ja. jyAre Ama khAmata che, tyAre e siddhAMta svIkAravA ja rahyo ke eka divasamAM eka karatAM vadhu patithi Ave athavA kalyANukA Ave athavA banne Ave, te te tamAmanuM niyamapAlana te divasamAM bhegu thaI jAya che.' (uttara)-khInuM paNa ApaNe vicArIe, mAnAke* eka mahAnubhAve. eka pakhavADiu' athavA eka mahinA athavA eka varSa sudhI zIla pALavA vigerenA niyama lIdhe che. pakhavADiA vigeremAM tithinA kSayane lIdhe pUrA paMdara Adi divasA nathI thatA, e ApaNune suprasiddha ja che, 15, 30 ke 360 divasA karatAM ochA divaseAnu' zIlapAlana vigere Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 [ tattvatara e mahAnubhAvane thayu. tyAM have ApaNe zuM karavu? eTalA divase AchA thAya, te na thAya e mATe ApaNe zuM AkhA pakSa, mahinA ke varSa pheravI nAkhavA ? paNa AkAzamAM thatuM sUryAdi graheAnuM paribhramaNa ApaNA kabajAmAM nahi hevAthI, ApaNe pheravavA dhArIe teA paNa pheravI zakAya tema nathI. eTale have 'kSItithinA sacitta-tyAga, zIlapAlana Adi niyamAnu' zu thaze ? ' e dalIlamAM vajuda kazu rahetuMja nathI. upara siddha karyA pramANe pUrva patithinA niyama bhegA e niyama kAMte AvI jaze athavA kSItithinA tapa je divase jAdA karavAne haze te divase e niyame sevI levAze, paNa ethI tithi jUdI pADavAnI eka tala mAtra jarUra paDaze nahi ane sacitta-tyAga tathA zIlapAlana Adi niyamamAM paNa kazI kheATa jaze nahi. paraparAnA savAla. (prazna)-kharekhara, eka paNa evA zAstrAdhAra nathI, ke jethI punamanA kSaye terasanA kSaya karavA sAbIta karI zakAya. eka paNa evI yukti nathI, ke jethI te vyAjabI TharAvI zakAya. paNa te karavAnI hAlamAM paraMparA cAle che, te ApaNe mAnya rAkhavI joie ne? na rAkhIe te paraparAnA leApa karyAnuM pApa na lAge ? jema punamanA kSaye terasanA kSaya ravAnI pravRtti cAle che, tema bhAdaravA zuda pAMcamanA kSaye bhAdaravA zuda trIjanA kSaya paNa thavA de. punamakSaye terasa karIne aucika caudazanI virAdhanA calAvAya che ne, ? te ja Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA pa ma ] pramANe audayika cothanI virAdhanA calAvI levAze. ethI zuM kAma Dare che ? paraMparA kevI mAnavI? (uttara)-je vastu zAstrAdhArathI dUSita che, te vastunI paraMparA e vAstavika paraMparA ja nathI. azaTha gItArtha purU thI AcarAyelI, svaajJAnAdi doSathI jemAM siddhAMtane leza paNa virodha Avate na hoya, tevI zAstrAdhAravALI paraMparA tIrthaMkara mahArAjanI AjJAvat mAnya karavA gya che. jema paMcamInI cotha vigere. keTalIka paraMparA evI paNa hoya che ke-je kALe karIne kAraNika TharAvI hoya, chatAM temAM zAstrane bAdha na hoya. tevI paraMparA kAraNa dUra thatAM dUra thaI jAya che. emAM paraMparAne kazo bhaMga thato nathI. jema hAlamAM kapaDAM pILAMne badale dhoLAM rakhAya che tema. keTalIka evI hoya che ke-je zAstrAdhArathI dUSita havA uparAMta kALe karIne navA dene janma ApavAmAM kAraNabhUta thanArI hoya che. tevI mULa vastune ja hAni pahoMcADanArI paraparAe te roganI mAphaka jyAre jAge tyAre turataja kADhavA gya hoya che. jemake-hAlamAM cAlatI punamanA kSaye terasane kSaya karavAnI prathA. A prathA svayaM dUSita che ane pAMcamanA kSaye trIjane kSaya karavA rUpa navA dene janma ApavAmAM kAraNabhUta bane che. evI paraMparAone lepa karavAmAM pApa nathI. paNa Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 [ tattvataruM. enA upara IrAdApUrvaka jIvavAmAM pApa che, ane enA AdhAre navI khATI pravRtti pADavAmAM teA vaLI ethI ye vizeSa mahA pApa che. jinavacanathI virUddha jANavA chatAM pravRttinA nAme nahi cheDanArA mahAbhAgAne Aja zAstranI gAthA 36 AdimAM (6E nALavayanedhi...cAvi) zAstranA kartA peAte ja zikhAmaNa ApavAnA che. ahIM ame tenuM vadhu vivecana karatA nathI. game tevI paraMparAe mAnavI ja'-eve jo ApaNA mudrAlekha hAta, teA ApaNA AcAryAM caityavAsa ane zrIpUjanI paraparAne kadI tajI zakayA na heAta. ane te ja pramANe teo itara gacchanI paraMparAone paNa mAnya karyA vinA rahI zakayA hai na hota, pAkaLa paraparA. vaLI A kahevAtI para'parA zuM parApUnI che ? khIlyula nahi. jagadgurU zrI vijayahIrasUri mahArAjanA samaya sudhI tA te naheAtI ja, eTaluM A temaja zrI hIraprakSAdi zAstronA ullekhA uparathI sApha kaMcana jevuM tarI Ave che. paragacchInI mAphka jo keAI ekadezIya paNa zeSapatithinA kSayamAM pUrvA ane punamanA kSayamAM pUrvatarA tithi grahaNa karIne vicitra prakAranA ajaratI' nyAya aMgIkAra karatA hAta, te| A zAstrakAra ke jee kAI paNa punamanA kSaye terasanA kSaya karavAnI ghasIne nA pADe che ane caudazamAM ja punaHma karatA hAvAnA ullekha kare che, teo temanI khabara lIdhA vinA raheta ja nahi. tyAre A pravRtti janmI kayAMthI ? Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5mI] 89 " saMvat 1869 thI janmI'-ema jo tamArU kahevuM hAya, te saMvat 1869 mAM surata mukAme jeTha vadya 13 zanivArane rAja tera besaNAe karelA lekhamAM te evA akSarA che ke 66 36 palanI udayAt tithi mAMnavI. je traNa comAsInI pUnama kSaya hoya to vArasa terasa ekaThAM karavAM. bIjA mAsanI pUnamano kSaya hove to paDavAno kSaya karavo. e likhitathI phare te paMcano dharmano gunegAra je na phare te ema kare. upaluM lakhyaM sahI sAkha paMcagotArthanI che. sahI zrI suratabaMdara madhye saMvata 1869 varSe jyeSTha vada 13 vAra zanau tapagacchanA tera besaNA samasta likhitaM / paM-uttamavijaya sumatAsatka / paM- raMgavijaya amRtasatka" (hastalikhitapatramAMthI. ) * AmAM traNa vAta nakkI karI che. (1) ochAmAM ochI 36 paLa paNa je tithi udayamAM hAya tene pramANa mAnavI. (2) traNa cAmAsI eTale aSADa, kAMka ane phAgaNu mAsanI pUrNimAne kSaya Ave tyAre khArasa-terasa bhegAM karavAM. (3) paNa A sivAya bIjA mAsanI pUrNimAnA kSaya Ave tyAre paDavAnA kSaya karaveA. A zivAya amAvAsyA ane zeSatithionA kSayane aMge temaja tamAma tithionI vRddhine aMge A tera besaNAe kaze pheraphAra karyAM nathI. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tatvatare hAlanI pravRtti ane paraMparAne kAMI meLa nathI. have ApaNe vicArIe ke-zuM vartamAnakALamAM cAlatI pravRtti A lekhane baMdhabesatI che ? kahevuM paDaze ke-nathI ja, kAraNa ke hAlamAM . (1) ekalI comAsI punamanA ja nahi paraMtu sarva puna manA ye terasane kSaya karAya che, je upalA lekhathI virUddha che. (2) bIjA mAsanI punamanA kSaye je paDavAne kSaya kare joIe, te hAlamAM karAtuM ja nathI. e paNa uparokta lekhathI virUddha che. (3) amAvAsyAne kSaye paNa terasane kSaya karAya che, te paNa e lekhathI virUddha che, (4) punama athavA amAsanI vRddhi hoya tyAre be terasa karIne 36 paLa karatAM paNa vadhu TAIma sudhI udayamAM rahelI caudazane virAdhAya che, e paNa virUddha che. (5) bhAdaravA suda pAMcamanI kSaya ke vRddhie bhAdaravA suda 3 ke cothane kSaya temaja bhAdaravA suda 3 nI athavA bhAdaravA suda 4 nI vRddhi karavAnuM A lekhamAM kahyuM nathI, chatAM tema paNa keTalAke karavA mAMDayuM che. teo e pramANe karIne udayAt saMvatsarI ceAthanI sarIyAma katala karI nAkhe che, te paNa A lekhathI virUddha che. ATalI badhI rIte hAlanI pravRtti e tera besaNAnA lekha sAthe paNa maLatI nathI. tyAre hAlanI pravRttine Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mo] e tera besaNunA lekhane sikko mAravo, e keTalI ghaThI TakI zake te che? jo e lekha traNa punamanA kSaye terasane kSaya ane bAkInI punamanA kSaye paDavAne kSaya karavAnuM kahetA hovAthI zAstravirodhI che, te hAlamAM saghaLI punama ane amAsanA kSaye karAte terasane kSaya tathA tenI vRddhie karAtI terasanI vRddhi temaja bhAdaravA zuda pAMcamanI kSayavRddhie karAte bhAdaravA suda 3 ne kSaya ane bhAdaravA suda 3 athavA cothanI karAtI vRddhi paNa eTalI ja zAstravirodhI che, emAM kenAthI nA pADI zakAya tema che? nirAdhAra ane apramANika pravRtti piSavAmAM prAyazcitta saMvata 1869 ne niyama zAstravirUddha hovA sAthe asaMbaddha ane aniyata che-ema te tamAre paNa kahevuM paDyuM che. tenA upara tera besaNAnI sahIo paNa nathI. temAM je pramANe mUkavAmAM AvyAM che te zAstrathI virUddha che. teNe je TharAva karyo che te zAstrasiddha cAlatI paraMparAne ucchedaka che. AvAM kAraNothI "e lekha apramANika che -te kabula rAkhyA vinA keIne chUTake ja nathI. jema e apramANika hevAthI mAnavA nathI tema punamakSa terasakSaya karavAnI hAlanI pravRtti paNa zAstra ane zAstrasiddha-paraMparA sAthe maLatI nahi hovAthI aprAmANika ja che, tethI te paNa mAnavAgya nathI. chellAM keTalAMka varSothI ApaNe ema karatA AvyA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara [ tattvatara'0 chIe mATe e paraparA kahevAya, pachI bhale emAM kAI zAstranA AdhAra maLatA na hoya, ke para parAnA prAmANika utpAdakanA ye AdhAra maLatA na hAya' ema kahevu, e te kevaLa ajJAnI temaja durAgrahIne ja zele. saMvat 1869 nA lekha eTaluM teA batAvI Ape che ke-tyAM sudhI punama vA amAsanI kSayavRddhie terasanI kSayavRddhi karAtI naheAtI ja. e lekhathI sthApita thatI pravRtti ane hAlamAM cAlatI pravRtti vacce jamIna AsamAnanuM aMtara che,te ApaNe upara batAvI gayA chIe. A sacAgAmAM hAlanI pravRtti kayAMthI kuTI nIkaLI che te zeAdhI kADhavu' tamAre mATe paNa guMcavaNabhareluM che. hAlanI pravRttimAM nathI zAstranA AdhAra ke nathI zuddha paraparAnA AdhAra. evI mhoM mAthA vinAnI zAstravirodhI pravRttine paraMparAnA nAme pASavA taiyAra thavuM e kAI paNa zAstrAnusArI bhadrAtmAne chAje tevuM nathI. zAstrAnusArI vidvAn thaIne te sudhAravAne badale, jyAre tame ema pUche che ke-hAlanI paraMparA cAle che te ApaNe mAnya rAkhavI joIe ne ? na rAkhIe te para parAnA lepa karyAMnuM pApa na lAge ?' tyAre amene zrI gRhapa bRhadbhASyamAM 47 - NiggaMtha (liMgattha) mAtiyANaM, sesANaM chaNha NijjatU mUlaM / guru mAha tujjha gurugA, vatatU dosA imesu bahU // (bR0 ka0 bR0 bhA0, 9 uddezo ) bhAvArtha-ziSya AcAryane prazna kare che ke-glAnane mATe liMgadhArI adi cha mAMnA koI paNa vaidyane upAzraye kheAlAvavAthI adhikaraNa tathA kAyavadhAdi aneka doSA thaze, vaidyanI pAse laI jAe.' AvA dhruSIne mATe bImAra sAdhuneja AcAya kahe che ke- Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI] abhAvita prazna pUchavA mATe ziSyane AcArya daMDa kramAvyA che" te yAda AvyA vinA rahetuM nathI. zAstranI nIti mujakha je pravRtti sevavAmAM pApa che, te pravRttine paraMparAnA nAme sevavI ane cheThIe te pApa na lAge ? '-ema ulaTu pUvu, e praznathI ja pApa lAge che ane AcAyAM te daDa pharamAve che; kAraNa ke-AvA prazno uMdhA rUpanA hAvAthI janatAnI satbuddhine sAcA mArgathI dUra rAkhI mithyA mArgamAM masta manAvanAra che. 93 ni:zuka pariNAma. AgaLa vadhIne tamAe-jema punamanA kSaye terasanA kSaya karavAnI pravRtti cAle che tema bhAdaravA zudgha pAMcamanA kSaye trIjanA kSaya paNa thavA de, punamanA kSaye terasa karIne audayika caudazanI virAdhanA calAvAya che ne? teja pramANe audayika cAthanI virAdhanA calAvI levAze! ethI zuM kAma Daro che ?' ema pUchyuM che. A prazno te hRdayanI pUrepUrI niHzuSkatA batAvanArA che. bhavanA bhayavALA ane zAstranI 'AvuM khelavAthI tene caturU prAyazcita maLe che, kAraNa ke-glAnane tyAM laI javAthI je zAstrokta doSA thAya tene tuM vicAra karatA nathI ane tArA kalpita dASA tuM AgaLa dhare che. vaidyane tyAM khImAra sAdhune laI javAthI dhaNA dASA che, te tuM A pramANe sAMbhaLa.' zrI nizIthabhASya-cUrNimAM paNu AvA ullekho maLI Ave che. AthI e pUravAra thAya che ke--potAnA kalpita deSo khaDA karIne mULa vastu sAme kaho ke vAstavika doSo sAme AMkhamIMcAmaNAM karavAM te abhAvitapaNuM che, ane tevuM abhAvitapaNuM khAsa daMDapAtra che.' Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tavataraM zraddhAnA lezavALe te eka virAdhanA jANyA pachI tenA AlaM. bane bIjI virAdhanA karavAne kadI paNa taiyAra na thaI zake. eka nAnuM bacyuM hoya, teNe nakArasAnuM paccakhkhANa karyuM hoya, bhUlathI DhAmAM kAMI nAkhI dIdhuM hoya, tame jANo che ke-evuM nAnuM bALaka paNa "meMDhAmAM nAyuM te che ne tyAre pharI nAkhI , emAM zuM harakata che?' evI dalIla karIne paccakhANane paga nIce kacaDavA jeTaluM niSphara banI zakatuM nathI. vaLI bhUlathI ekAda paccakhANane bhaMga thaye hoya athavA ekAda vratamAM aticAra sevA heya, e uparathI dharmanI buddhivALo koI paNa jaina ekane te bhaMga thaye che tyAre bIjAne thaze temAM zuM harakata che ?" athavA A ekamAM aticAra kayAM nathI sevA? bIjA vatemAM paNa sevIzuM te zuM bagaDI javAnuM che ?" AvI adhArmika dalIla karIne paccakhANa ke vratane bhAgavAnA athavA malina karavAnA kaniSTha manoratha sevI zako nathI. jeo e dazA upara jAya che temane zAstrakAre bhAremAM bhAre tapanA chedanA ane chevaTa mUla vigere prAyazcitanA adhikArI TharAvyA che. punamanA kSaye terasa karavAmAM audayika caudaza kyAM paLAya che? mATe bhAdaravA suda cotha ke je udayamAM hoya tene paNa na pALavI"--A eka sAdhAraNa jaina paNa na sevI zake evI badatara bhAvanA che. bhavyAtmAo evI bhAvanA Ave tenAthI paNa jyAM Dare, tyAM "zuM kAma kare che?' ema pUchIne tame tene amala karavAnI himAyata kare che, e bhAre navAI upajAve tevuM che. caudazanI virAdhanA thAya che, te te tame paNa kabUla kare che. tamAre ema kahevuM joIe ke zrI saMghe Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mI ] 95 have punamanA kSaye terasane kSaya karavAnI prathA baMdha karI devI joIe, jethI caudazanI 5khI caudazane divase ja ArAdhAya." AvuM kahevAne badale tame udayamAM rahelI bhAdaravA suda 4nuM ye khaMDana karavA taiyAra thAo cho, te zrIsaMgha jarAye mAnI zake tema nathI. gAthA pAMcamIne upasaMhAra cothI gAthAmAM zAstrakAra mahArAje "tithi paDI hoya tyAre tenI pUrvanI ja tithi grahaNa karavI ane vadhI hoya tyAre tenA bIje divase AvatI bIjI ja tithi aMgIkAra karavI -e kSayavRddhi aMge nirapavAda niyama darzAvyuM che. ane e niyamathI caudazanA kSaye terasane badale puname pakhI karanAra vAdInA matane niSedha karyo che. A gAthAmAM eja vAtane pramANe ApIne khUba puSTa karI che, jemAM ApaNe joI gayA chIe ke(1) caudazane kSaya thayela hoya tyAre AgaLa pUrNimA parvatithi che, mATe te divase pakhI karavAnuM je kaMI kahe che te khoTuM che. (2) punamane kSaya hoya tyAre tene tapa kadAcita jude divase karavAnuM hoya, tyAre paNa kSathe pUrvAnA niyama anusAra tenI ArAdhanA te caudazane divase caudaza bhegI ja AvI jAya che. paraMtu "caudazane kSaya kare athavA caudaza parvatithi hevAthI tenAthI e pUrve rahelI terasane kSaya kare, ane tema karIne udayamAM rahelI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tattvatare caudazane virAdhavI te zAstravirUddha che. ema karavAthI AjJAbhaMga, anavasthA, mithyAtva ane virAdhanA de lAge che. (3) eja pramANe bhAdaravA suda 5 nA kSaye bhAdaravA suda trIjane kSaya karavAnuM je kaI kahe che te paNa zAstra virUddha che. (4) ArAdhanIya parvatithi udayamAM hoya tene kadI tara cheDAya nahi. (5) sAthe AvelI parvatithiomAM je AgalI tithine kSaya hoya, te eka ja divase be tithionuM ArAdhana karAya che. temAM je mUkhya parva hoya tenI pradhAnatAmAM bIju antarbhAva thAya che. (6) antabhUta thayelI kSINatithine tapa jUdo karavAnI AvaktA hoya te jUda karI zakAya che, paraMtu tene badale pUrva ke pUrvatara keI paNa tithine kSaya karI zakAtuM nathI. (7) caudazane kSaya hoya tyAre terase caudazatithinuM pAlana karAya che. te sivAya terase caudaza karavI zAstravirUddha che. (8) eja pramANe saMvatsarInI bhAdaravA suda 4 ne jyAre kSaya heya, tyAre ja bhAdaravA suda trIjane divase cethanuM ArAdhana karI zakAya che. te sivAya trIje etha karavI, e zrI jinezvara mahArAjanA mArganI ghera AzAtanA karanAruM kRtya che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 6 ThI ] (9) je divase je tithinuM kArya tame karavA cAhe, te divase te tithine bhagavaTe je saMpUrNa thatuM hoya te ja tamArAthI te divase te tithi mAnIne ArAdhI zakAya. je divase cotha ke caudaza heya nahi, te divase saMvatsarI ke pambi karI zakAya ja nahi (10) hAlamAM punamanA kSaye cAlatI terasanA kSayanI pravRtti ane bhAdaravA suda pAMcamanA kSaye trIjane kSaya karavAnuM je kaI kahe che, te taddana asatya che. temAM nathI ekake zAstranuM pramANa ke nathI kaI mUla prAmANika purUSa paraMparAnuM pramANa. (11) kSINa athavA vRddhatithine badale bhIMtIyAM paMcAMgamAM pUrvatithinI kSaya ane vRddhi lakhI devAnI rIta paNa eTalIja bhUlabharelI che. A pramANe pAMcamI gAthAne arthe thaye. pA gAthA 6 ThThI tithiyukta tithi levA mATe yuktio upalI gAthAmAM graMthakAra mahArAje tithi rahita tithi levAnA doSane dUra karavA mATe vAdIne khUba davA ApI che. te davA nIkaLI na jAya ane sarvane guNa kare te sArU, have nIcalI gAthAmAM tithiyukta tithi" levAnA upadeza rU5 rasAyaNanI siddhi yukti dvArA kare che- jaha annasaMgirayaNaM,rayaNatthI giNhai ya na knngaaii| na ya puNa taMbAINaM, heuvisesaM viNA mulaM // 6 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tattvatara (pra0)-ratnanA arthi purUSa jo chuTuM ratna na maLe teA anya vastu sAthe rahelA ratnane grahaNa kare che, paNa ratnazUnya suvarNAdi vastuone grahaNa karatA nathI. 98 ekaluM ratna naSTa na thaI jAya, te hetuthI kAie te ratnane tAMbAmAM maDhI dIdheluM hoya athavA kapaDAmAM bAMdhI lIdheluM hAya, tevuM ratna ' anyasagi' ratna kahevAya che. ratna meLavavAnA jene abhilASa hAya, te AdamI jo chuTu ratna na maLe teA AvI vastu grahaNa karIne peAtAnI IcchA pAra pADI zake che. kAraNa ke-tAmrAdimAM te lapeTAyeluM hAvA chatAM, te ratne peAtAnA svarUpanA parityAga karyo nathI, tethI te peAtAnuM kAryaM karavA mATe sama ja che. paNa jemAM ratna na hAya tevI suvarNAdi priya dhAtune paNa te grahaNa karatA nathI, kemake-tenAthI ratnanuM kArya thaI zakatuM nathI. evI ja rIte jo cAkakhI patithi na maLe, te te jemAM rahelI che te pUrvanI patithi grahaNa karI zakAya; kintu te jemAM na hoya tevI parva ke apavatithi grahaNa karI zakAtI nathI ja. kAraNavizeSa vinA 'tesa vigere che' evI zaMkA paNa nahi karavI. e batAvavA sArU gAthAnA uttarAmAM karamAve che ke " * hetuvizeSa vinA tAmrAdinuM mUlya kAI ApatuM letuM nathI. alpa mUlyanuM hAvAthI ratnanA mUlyamAM tenA antarbhAva thai jAya che. tAla Adi vizeSa hetu prasa Mge te paNa juduM gaNAya che. e rIte kSItithi yuktatithi kAraNavizeSe upayeAgI thavA chatAM, alavAna kArlR cheADIne te peAtAnA kArya mATe ja upayAgI thatI hAya tema banatu nathI.' Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 6 ThI] A vacanathI zAstrakAra mahArAje e sApha batAvI ApyuM ke kSINatithiyukta tithi jatI rahetI nathI, paraMtu jo kSINatithi balavAna hoya te pite temAM samAI jAya che, ane je pite ja balavAna hoya te kSINatithine pitAmAM samAvI de che. kSayane badale je e tithine kSaya ja thaI jate hota te balavattAe karIne te pitAnA kArya mATe jarA ye samartha thaI zakta nahi. kSayane badale kSaya mAnanArAone mata kapila kalpita che, ane tethI teo AlecanA AdinA je vikalpa uThAve che te taddana asiddha che. aparIkSaka athavA corAdi manuSyonA hAthamAM rahelI ratnasaMyukta tAmrAdi vastuo kevaLa tAmrAdinI kiMmate maLI jAya che, paNa bIjAnA hAthamAM rahelI maLatI nathI. zrI lalitavistarATippanakamAM kahyuM che ke-je dezamAM parIkSaka hotA nathI, te dezamAM samudramAM utpanna thayelAM ratnonI kAMI kiMmata aMkAtI nathI. bharavADanI pallImAM govALIyAo caMdrakAnta jevA maNInuM mUlya phakta traNa keDI ja kahe che." matalaba e che ke-je aparvatithi parvatithi yukta hoya te tene kevaLa aparvatithinI najare jevI e ayogya che. dA. gAthA 7 mIH vizeSa samarthana pUrve kahelI yuktinA sAmAnya nyAyane anusaratI bIjI gAthA kahe che48-"naarynti ratnAni samudrajAni, parIkSakA yatrana santi deshe| AbhIraghoSe kila candrakAntaM, tribhirvarATaiHpravadanti gopaaH||" (pR. 7) Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 ^^^^^^^^^^^ ^^^^ ^^^ ^ [tattvataH jojassa'TThI sotaM, aviNAsayasaMjuaMpi ginnhei| na ya puNa tao'vi annaM, takajjapasAhaNAbhAvA // 7 // (pra)-je purUSa jene arthei hoya te purUSa jevI rIte te vastune grahaNa kare che, tevI rIte vinAza nahi karanArI bIjI vastu sAthe te saMyukta hoya to tene paNa grahaNa kare che, paNa e zivAyanI anya vastune grahaNa karatuM nathI; kemake-te sva-Icchita ratnAdinuM kArya karavA mATe samartha nathI. ahIM "vinAza nahi karanArI bIjI vastu je kahI che, tenuM avinAzakapaNuM eTale icchita vastunA svarUpane nahi rekanAruM athavA icchita vastuthI sAdhavA lAyaka kAryane je na aTakAve te jANavuM. tethI bharaNAdi avasare kaI manuSya jheravALe dudhane kaTore pI le ane bIjo na pIve tenI sAthe virodha AvatuM nathI. IILA gAthA 8 mI : zaMkAnuM samAdhAna ghIne arthi dudha vigere grahaNa kare che, mATe tatsaMyukta vastu ja grahaNa kare che e niyama nathI " e zaMkA dUra karavA mATe jaNAve che- jaM duddhAiggahaNe,ghayAbhilAseNa tattha na hudoso| taddAreNa tayaTThI, ahavA kajjovayAreNa // 8 // 29-ahIM mudrita pratamAM "sorthika sAdhanAmAvAva-tta jApatimaviti" evo pATha che, jyAre bIjI likhita pratamAM "tAryaprasAdhanAmAvAva-tattaryAlAmaththati" e pATha che. (pR. 7) Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 89mI] 101 (pra0)--ghInI IcchAthI je dudha paisA Adinu paNa grahaNa karAya che, tethI upareAkta niyamanA bhaMganA doSa AvatA nathI. kAraNu ke--ghInI icchA dvArA te dudha vigere grahaNa kare che, tethI dudha vigere levAmAM paNa te ghIneA ja arthi kahevAze. koi ene pUche ke A dudha athavA paisA zA mATe lIdhA ?" e turata kaheze ke-ghI mATe.' ghInI icchA heAvAthI e purUSa tevIja vastu grahaNa kare che ke jenAthI peAtAnI icchA siddha thAya. athavA vyavahArathI kAraNamAM kAnA upacAra karAya che. dudha, paisA vagere ghInu kAraNa che. tenuM grahaNa te kare che, chatAM upacArathI ghInuM ja grahaNa kare che ema kahevAmAM jarAye bAdha nathI. // 8 // gAthA 9 mI : spaSTIkaraNa. upAkta gAthAmAM je dvAra ane upacAra AvyA tenuM dRSTAnta ApIne spaSTIkaraNa kare che- jaha siddhaTThI dikkhaM, giNhato taha ya patthao dAruM / nayataM kAraNabhAvaM, mottaNaM saMbhavai ubhayaM ||9|| ( 50 )--jevI rIte meAkSanI IcchA dvArA dIkSAne grahaNu karatA meAkSArthi dIkSArthi paNu kahevAya che, kemake kAryanI icchAvALA kAraNu sevavAnI IcchAvALA paNa hoya ja. tevIja rIte ghInI icchA dvArA grahaNa karAtA dudha vigeremAM paNa tenuM asthipaNu jANavuM. A 'dvArathI' arthipaNu* samajAvyuM, upacArathI ayapaNuM. A pramANe che-- jevI rIte pAlInA arthi lAkaDu grahaNa kare che, te lAkaDu pAlI banAvavAnuM sAdhana che, upacArathI leAkA e lAkaDAvALA mANusane pAlIvALA paNa kahe che; e rIte dudha vigere ghInAM sAdhanA che, tene grahaNa karatA purUSa dIne grahaNa kare che ema kahI zakAya che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 [tavataraM0. A banne vastune abhAva kyAM hoya che te gAthAnA uttarArdhamAM jaNAve che- "dvAra" temaja "upacAra' jyAM kAryakAraNu-bhAva heya tyAM ja ghaTI zake che. je padArthomAM paraspara kAryakAraNa-bhAva na hoya, eTale eka kArya ane bIjuM tenuM kAraNa banI zakatuM na hoya, temAM koinuM kAra" ke "upacAra " lAgI zakatA nathI , gAthA 10 mIH kAlanI kAraNatA. - have "kAla e kArya mAtra pratye kAraNa hovAthI pUnamanA divase paNa caudazanA kAryane upacAra kema na thAya evI zaMkA dUra kare che- jai bi hu jiNasamayammi a, kAlo savvassa kAraNaM bhnnio| taha vi a cauddasIe, no jujjai punnimA heu // 10 // (prave-je ke zrI jinezvara mahArAjanA zAsanamAM e nizcita che ke-"svabhAva" adi cAra kAraNe sAthe kAla paNa saghaLAM kAryonuM kAraNa che, te paNa caudazanA kSaye purNimA tenA kAryamAM kAraNa banI zakatI nathI, kemake kAraNa-svarUpane tenAmAM abhAva che. evI ja rIte punama athavA pAMcamanA kSaye terasa athavA trIja paNa kAraNabhUta thaI zakatAM nathI. I1nA gAthA 11 mIH kAra-svarUpane vicAra, kAraNutAnuM svarUpa kema nathI teja dekhADe che- Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - gAthA 11 mI] 103 kajassa puvvabhAvI, niyameNaM kAraNaMjaobhaNiyaM / tallakkhaNarahiyA vi ya, bhaNAhi kaha puNNimA heU / (pra.)-kAryathI AMtarA rahita avazya pUrva hovuM, e kAraNasvarUpa kaheluM che. je kAraNathI kAryanuM kAraNa avazya pahelAM heya che, te kAraNathI pUrNimA, ke je caudazathI pahelAM nathI paNa pachI thAya che, te caudazanuM kAraNa zI rIte thaI zake? te tame ja amone kahe. teja pramANe kAraNa-svarUpanA abhAvavALI terasa ane trIja anukrame pUnama ane pAMcamanuM kAraNa paNa zI rIte banI zake? kAraNa ke teo pUrvavati che chatAM AMtarA rahita nathI, vacamAM caudaza ane thanuM aMtara paDe che. je kArya nAza pAmI jAya ane kAraNa pachI thAya e tamAro abhiprAya heya, te tamArI eka pUnamanI kAraNatA khAtara AkhI jagata -vyavasthAne bhaMga thaI jaze putrAnA pedA thayA pachI pitAne pedA thavuM paDaze. vaLI kArya hAla pidA thAya ane tenI pUrve game tyAre pedA thayeluM kAraNa gaNAyae je tamAre abhiprAya heya, te tamArI terasa ane trIjanI khAtara paNa jagatavyavasthAne rUkhasada ApavI paDaze. garbhAdhAna karyA vinA paNa marI gayelA pitAethI putrone pedA thavuM paDaze. putrane je pidA kare te ene pitA ema tamArAthI nahi kahevAya. tamArA mate tenI pUrvenA badhA enA pitA kahevAze. cheka eka ane janakapaNue bApa ghaNuM thaze. tenA kabajAnI je Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 [ tattvatara takarAra paDe teA kAne sAMpavA, enA niya kAyadAthI thaI zakaze nahi. eja pramANe strI eka ane tenA pati ghaNA gaNavA paDaze. ghaDAmAM jema kubhAra kAraNa che, tema kuMbhAranA Apane paNa tamAre kAraNa kahevuM paDaze, jema mATI kAraNa che tema mATI lAvanAra gadheDAne paNa kAraNa kahevu paDaze, je ace nyAyazAstrathI virUddha che. mATe kAraNu pAtAnA kAryathI AMtarA rahita pUrve AveluM hAvu. joI e tevuM pUnama ane teraza temaja trIjamAM nathI, eTale kAraNayuktimAM paNa te dAkhala thaI zaktAM nathI. 5115 gAthA 12 mI: nyAya yAjanA, A pramANe sAmAnya nyAyanuM samarthana karIne have te prastutamAM yeAje che-- evaM hINaca uddasi, terasajuttA na dosamAvahai / sarapaMco viyA, hobALor nadda puno // 2 // (pra.)-upalI yuktithI caturdazI pratye terasa kAraNu thaI zake che, tethI caudazanA kSaye terasamAM maLelI caudaza grahaNa karavI emAM khIlakula doSa nathI. draSTAntathI A vAtanuM samarthana karyuM che, tathApi " e vAra bAMdheluM sArUM AMdhelu thAya che' e nyAye pharIthI draSTAntA batAvavA sArU uttarAmAM kahe che " je rIte zaraNe gayelA rAjA paNa leAkeAne pUjya thAya che." 50-"vidha suddha mati"-kRtti nyAyaH (pR. 1) Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 12 mI] 105 sabhA meATA mANasAne paNa Apattie te Ave che. kevaLa sthAnamAM ja zAbhatA rAjA pUjya che ema nahi, paraMtu kAIka vakhate e rAjA jyAre ApattimAM sI gayeleA hAya tyAre tenuM zaraNu dhara athavA killA vigere hoya che. evA sthAne paNa rahelA rAjA leAkeAne sevavA yeAgya che. te sthAna paNa prayatna pUrvaka rakSaNa karavA yAgya ane che, paraMtu rAjAvALA te sthAnanA mULamAMthI nAza karIne, jyAM rAjA nathI rahyo tevA pradhAnanA gharamAM ke araNyamAM athavA khIje game tyAM, pAtAnI matikalpanAthI rAjAnu` AreApaNu karIne ArAdhanA karavI kadApI yeAgya nathI. A lesiE dRSTAntAne 'upanaya evA che ke-- rAjAnA sthAne caturdazI che. kSaya Apattine sthAne che. tesa zaraNabhUta thayela killA athavA dharanA sthAne zAkhe che. caturdazI rUpa rAjA je divasane AzrI o hAya, te ja divasa te tithi tarIke pramANu rAkhavA joie.' e ja nyAye bhAdaravA zuda ceAthanA kSaya hAya te trIjamAM rahelI cAtha pujavA cAgya che. paNa pUnama athavA pAMcamanA kSaye terasa athavA trIjanA kSaya karI, te divase caudaza ane ceAthanA kSaya vinA tenI ArAdhanA karavI temaja caudazanA kSaye pUname pakhI karavI, e sabhAsthAnamAMthI rAjAne uThADI 51-mudrita pratamAM "Toprasiddho rAkhta sUcavezaneya puchyA gamyoti " evA pADe che. (ghu. 2) likhita pratamAM te pAThe AvA paNa che-- " lokasiddho dRSTAntaH / dAntikayojanA tvetraM - caturdazI rAjA yasmin dine varttate sa eva divasastattithitvena pramANamityAdi buddhayA kAryeti / " Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 [ tavataraMTa mUkavA ane rAjA vinAnA araNyAdi sthAnane vaLagavA barAbara che. 12 gAthA 13 mI athavA. pharIthI paNa e ja daSTAnta bIjA prakAre ghaTADe che - ahavA jattha vi rAyA, ciTThai'maccAisaMjuo ssuhN| tattheva rAyaparisA, Thiyatti vuccaina anntth||13|| (pra)-athavA pradhAnAdi parivAra yukta rAjA sukhapUrvaka jyAM rahyo hoya, tyAM ja rAjaparSadA rahelI che ema lokathI kahe vAya che. jyAM rAma tyAM ayodhyA evI lokokti paNa che. paraMtu bIjA sthAne ke jyAM rAjA na hoya tevA pradhAdinA ghare paNa ahIM rAjasabhA che-ema kadI kahevAtuM nathI. jenA gAthA 14mI: cadazanI pakakhI sanAtana che. kaIkane evI bhrAni thAya ke-pahelAM pUrNimAne divase pAkSika kRtya karAtuM hatuM, kAlikAcAryanA AdezathI caudaze thavA mAMDyuM che. mATe tenA kSaye pUname ja tenuM kArya karavuM yukti yukta che. te dUra karavA mATe A gAthA kahe chenevN kayAi bhUyaM, bhavai bhavissaM ca punnimaadivse| pakkhiakiccaM ANAjuttANaM mohamuttANaM // 14 // para-mudrita pratamAM "lojiti , 1 punA-" pATha che. likhita pratamAM "roiitta vya, caMdra rAmAstApati ripi, puna-e pramANe pAThAMtara che (g. 20) Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 13-14 mI] 107 v vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv vy* (pra.)-abhinivezika mithyAtva meharUpI grahathI rahita jeo tIrthaMkara mahArAjanI AjJAyukta che, teone mATe pAkSika kRtya pUnamane divase kadI hatuM nahi, che nahi ane thaze paNa nahi. ahIM AjJA tIrthakara bhagavAnanI ja grahaNa karavI, nahi te prathama sUtravirUddha pravRtti karanAranA ziSyo paNa tenI AjJAmAM rahelA hoya che. A gALAmAM mUlakAre traNe kAlano niSedha batAvyuM che, tethI ema zaMkA nahi karavI ke A traNe kAlanuM niSedhavacana te pitAnA gharamAM ja kaheluM suMdara che, vidvAnene hRdayaMgama nahi thaI zake. kAraNa ke-upavAsa, cityaparipATI sAdhuvandana Adi pAkSika kRtyo caudaze ja karavAnAM kahyAM che, te A canthanI bIjI gAthAnI TIkAmAM bIjA granthanI saMmati vigerethI paNa ame batAvI gayA chIe. ane A pachInI gAthAmAM paNa ame te samajAvavAnA chIe. mATe amoe kaheluM trikALaniSedha vacana sarvataH suMdara che, ethI ja te vidvAne avazya rUce tevuM che. cAtha-daza phare nahi. e ja pramANe saMvatsarI paNa pUrve jyAre bhAdaravA suda pAMcamanI hatI tyAre jema chaThanI kadI thatI nahotI, tema yugapradhAna zrI kAlikasUrijInA AdezathI atyAre je pa3-mudrita pratamAM "rAyunAM, Azazuta cAra tIrthadAiita" evo pATha che. (pR. 20) likhita pratamAM "AjJAyuktAnAM, AjJA cAtra tIrthakRtAmeva grAhyA, anyathA prathamotsUtrapravartakAtiriktAstadvineyAstadAbAvartina eva bhvnita" e pramANe pAThAMtara che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~~~ ~ ~~ ~ ~ ~~ ~~~~ ~~ 108 [ tavataruM bhAdaravA suda 4 nI che te have pAMcamanI paNa kadI bane nahi. A uparathI zAstrakAra mahArAja e paNa batAvI de che ke-caudazane jyAre kSaya hoya tyAre terasane divase caudaza saMpUrNa hovAthI pAkikha thAya, paraMtu te zivAya terasane divase paNa caudazanI pakhi keI kALe thaI zake nahi. ane bhAdaravA suda cothane jyAre kSaya hoya tyAre trIjane divase cetha saMpUrNa hovAthI saMvatsarI karAya, paraMtu te zivAya trIjane divase paNa cothanI saMvatsarI kadApi karI zakAya nahi ja 14 gAthA 15-16 mI. AgamanI sAkSI. upara kahelA traNe kALanA niSedhanI sAbItImAM vidhi tathA niSedha batAvanArA hetugarbhita bIjA granthanI sAkSIvALI be gAthAo pharamAve che - jeNaM cauddasIe, tavaceiasAhuvaMdaNA'karaNe / pacchittaM jiNakahiya, mahAnisIhAigaMthesu // 15 // na hutaha pannarasIe, pakkhiyakajjaM jiNeNa uvitttth| kiM tu puNobIaMge,caumAsitipuNNimA ghiyaa| (ba)-je kAraNathI zrI mahAnizIthAdi AgamamAM caudazane divase ja tapa, maMdiramAM jinavandana, anya vasatiomAM rahelA sAdhuonuM vaMdana na kare te zrI jinezvara mahArAje prAyazcitta kahyuM che, tevI rIte pUnamane divase pAkSika kArya karavAne bhagavAne upadeza Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 65-16 mI ] 109 karyAM nathI, nahi te| e divase jo tapa vigere na kare, te tenuM paNa prAyazcitta pharamAvata. vaLI te anne divase jo tapa vigerene niyama hAta teA caumAsInI mAkaeN chaTha tapanuM ja vidhAna kareluM hAta, pazu tevuM kAMi kareluM nathI. Agama-yuktithI vidhi-niSedhadvArA caudazeja siddha thatA pAkSika kRtyane pUnamane divase siddha karavA mathavuM te teA seAganathI manAvavA jevu che. A viSe sUtranI vadhu saMmati dekhADavA mATe bIjI gAthAnu uttarA kahe che-- " * punamane divase pAkSika kRtya karavAnuM kahyuM nathI, kintu 'suyagaDAMga nAmanA bIjA a'gamAM ceAmAsI tarIke traNaja pUrNimA ArAdhya rUpe grahaNa karelI che. te "sUtra tenI vRtti sAthe nIce phruTaneTamAM mUkyuM che. temAM kahyuM che ke-- " lepa nAmanA gAthApati zrAvaka caudaza-Arhama-amAvAsyA- cAmAsAnI traNa pUrNimAe Adi dhama divaseAmAM atizaye karIne AhAra-zarIra-brahmacarya tathA vyApAra vajana rUpa sapUrNa pauSadha vratane sevatA sapUrNa zrAvakadharmanuM anupAlana karatA hatA.' 54-3 maiM heve gADhAr3e samovAlaNa...cAmu hipuNNamAsIsu paDipuNNaM posahaM sammaM aNupAlemANe... viharaha tti" - patatsUtradezasya vRttiryathA - ' caturdazyaSTamyAdiSu tithiSu, uddiSTAsu mahAkalyANakasaMbaMdhitayA puNyatithitvena prakhyAtAsu, tathA paurNamAsISu ca tisRSvapi caturmAsikatithiSvityarthaH, evambhUteSu dharma divaseSu suSThu atizayena pratipUrNo yaH pauSadho vratAbhigrahavizeSastaM pratipUrNa AhArazarIrabrahmacaryA vyApArarUpaM pauSadhamanupAlayan sampUrNazrAvakadharmamanucarati / " iti sUtrakRtAGgadvitIyazrutaskandhe lepazrAvakavarNake, (pR. 11 ) Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 [tatvatare AmAM caudaza judI grahaNa karI che ane traNa pUrNimAe comAsInI grahaNa karI che. vicAra kare ke-je pUname pakikha thatI hata, te zAstrakAre traNa comAsI punamanuM ja grahaNa zA mATe karyuM? zrI zatruMjaya mAhAmyanA trIjA sargamAM paNa kahyuM che ke - rAjA AdityayazA AThama-caudazane pauSadha-paccakhANAdithI vizeSa prakAre jIMdagI sudhI ArAdhatA hatA. AThama-caudaze tapa karavAnA niyamamAMthI meTA devatAo paNa temane calAyamAna karI zaktA na hatA." ityAdi. amRtAMjana. AmAM paNa pauSadhAdi sevana caudaza parvanuM jaNAvyuM che. je bhagavAna Adideve pUnamanI pakhi pharamAvI heta, te te samaye bhagavAna AdidevanA pautra ane bharata mahArAjAnA putra zrI AdityayazA puname pauSadha karata, ane zrI zatruMjaya mAhAmyamAM paNa tene ja ullekha karata. tethI caudaze ja pakhinuM karavuM AgamathI avirUddha che. zAstromAM jyAM "pAkSika' zabda Ave che tyAM "caudaza" zabda nathI 55-"tathA coktaM zrIzatruJjayamAhAtmye tRtIyasargASTamanavamazatayoH "yAvajIvaM vizeSeNa, so'STamI ca caturdazIm / pratyAkhyAnapauSadhAditapasA''rAdhayatyalam // 865 // sa cASTamIcaturdazyoH, parvaNastapasaH kvacit / cAlyate nizcayAnaiSa, kRtayatnaiH surairapi // 86 // tyAra (pR. 22) pada-muti pratamAM "tatazcaturvayAM kSa mAmAvirodhaat dRzyate, na tu paJcadazyAmityetadvacanaM tavAntaralocanamevAstIti kimiti mAksuhRdvacasA nAlaGkarogyAntaralocana Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 13 mo ] 111 Avate ane jyAM "caudaza' zabda Ave che tyAM pAkSika zabda AvatuM nathI, e uparathI e banne zabdo paraspara ekaja artha kahenArA che. jema pAkSika-kRtya apAkSika divasoe karAya nahi, tema saMvatsarI kRtya paNa tenI AgaLa-pAchaLa bIna saMvatsarI divasee na ja karI zakAya, te svayaM samajI zakAya tevuM che. granthakAra mahArAja vAdIne kahe che - "A saghaLAne vicAra karavo eja tamAre mATe AMtaracakSu ughADanAra amRta-aMjana che, carcAne vizeSa vistAra karavo niSpayojana samajI amo nathI karatA. 15-16 gAthA 17 mI: vRddhi hoya tyAre zuM karavuM? have vRddhimAM kaI tithi ArAdhavI te kahe che- saMpuNNa tti akAuM, vuDDIe ghippaI na puvtihii| jaMjA jammi hu divase, samappaI sApamANaM ti||17|| (pra)-keIka vAdI ema mAne che ke "jyAre tithinI vRddhi hoya tyAre pahele divase Akho divasa e tithi bhagavAtI hovAthI tenuM kArya teja divase karavuM paraMtu bIje ane tyatipati e pramANe pATha che. (g, 22) likhita pratamAM-"ratyevaM catra paritatra caturdazIzo nAsti catra ca caturdazIzabdastatra pAkSikazabdo nAstyatazcaturdazIzabdapAkSikazabdayoranyonyaparyAyateti pryaalocnmaantrlocnsyaamRtaanyjnamita" e pramANe pAThAMtara che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ * * * * * 112 [tavatare divase ke jyAre tithine bhoga bahu alpa bAkI rahele heya tyAre karavuM joIe nahi. vAdInI pUname pakikha karavAnI mAnyatA jema beTI hatI, tema A mAnyatA paNa khoTI che. te mATe granthakAra mahArAja pUrvArdhamAM pharamAve che ke "vRddhimAM Aje tithi saMpUrNa che evI bhrAti sevIne pUrva tithi grahaNa karavI joIe nahi, paraMtu uttaratithi eTale bIje divase jyAM e samApta thAya che te ja grahaNa karavI joIe." uttara tithinI siddhi. kAraNa ke-tithinuM vadhavuM eTale zuM? bevaDuM svarUpa pAmavuM' ema tamAruM kahevuM che? ke "adhika sUryodayane pAmavuM" ema tamAruM kahevuM che? ke "be sUryodayane pAmavuM ema tamAruM kahevuM che? ke bIjA sUryodayane pAmI tenuM samApta thavuM ema kahevuM che ? A cAramAMthI je tame pahele uttara Apaze te tema hovuM asaMbhavita che, kemake- bevaDuM svarUpa pAmavuM eTale be divasanI je 120 ghaDI thAya teTalI ghaDIpramANu te tithinuM thavuM te che. ATalI moTI tithi keI kALe banI zakatI ja nathI. tithinuM ghaDIpramANa vadhI-vadhIne lagabhaga 65 ghaDI sudhI vadhe che, ethI vadhAre jyoti SanA hisAbe paNa vadhI zakatuM nathI, AthI tame je bAkInA traNa uttaro kaheze, te te traNene bhAva e che ke- bIjI tithio karatAM A tithinuM ekAdi ghaDI adhika hevuM." matalaba-tithinI vRddhi eTale bIjuM kAMI nahi paNa bAkInI tithio karatAM tenuM ghaDapramANa adhikahevuM che. te eTaluM adhika heya ke-bIje divase paNa sUryodayamAM DokIyuM karyA vinA tenAthI rahI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 *, *, * - - - * * * * * * * * * * * * *~ ~*~ ~*~ ~ ~ ~ ~ *^ ^^^' gAthA 17 mI] zakAya nahi." ane ethI ja te tithi be divasa kahevAya che. jyAre Ama che, tyAre "pahele divase tene pramANa mAnavI ke bIje divase?" tene vicAra kare. zrImaMtanI dIkarI. pramANa nakakI karavAne gaja je bIjI tithione lAgu paDe che te ja ene lagADavAne che. ene mATe kAMI na gaja ApaNe levA javuM paDe tema nathI. bIjI tithiomAM tame je divase je tithi udayamAM AvelI hoya tene te divase pramANa gaNe che. zuM te divase te tithinI samApti thayelI nathI hotI ? hoya che ja. tyAre tame e udaya aMgIkAra karIne besI jatA nathI paNa samApti sahita udaya aMgIkAra kare che. basa, Aja tamAre tithipramANa mAnavAne gaja che. vRddhimAM paNa tame enAthI mApa. jhaTa paoNA lAgaze. pahele divase udaya che, Akho divasa tithiga che, paNa samApti nathI. e divase e tithi zuM kAmanI ? kanyA rUDI che, rUpALI che, zrImaMtanI dIkarI che, paNa paga mUke tyAM Aga lagADe tevI che, evI amaMgalika kanyAne laIne tame zuM karavAnA mATe e cheDI daIne ApaNane bIjA divasa upara gayA vinA chUTake ja nathI. tyAM udaya che ane samApti paNa che. yadyapi pahelA divasa karatAM bIje divase tithiga eche che, tathApi udaya samAptivALo hevAthI tamAre gaja ahIM barAbara lAgu paDI gaye. eTale eja tithi pramANa gaNaze. kanyA rUDI hoya, rUpALI hoya ane page page nidhAnavALI maMgalika paNa hoya, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 [tattvatare te pachI "e zrImaMta mAbApanI dIkarInathI"--e kAraNathI keI buddhimAna ene anAdara karI zakaze nahi. tithibhoga vadhAre have e zrImaMtanA ThaThArA jevuM che, jyAre te alpa chatAM samAptivALe have e tenI asala maMgaliktA svarUpa che. nyAyanI bhASAmAM. A pramANe ApaNe nyAyanI bhASAmAM samajAvavuM hoya, te upara ApaNe je vicAra karI gayA te anusAra tenuM siddha-svarUpa A pramANe samajAvI zakAya je sUryodayane pAmIne je tithi samApta thatI hoya, te tithine mATe teja sUryodaya pramANabhUta thAya che paNa bIjo nahi. bIjI tithiomAM paNa eja pramANe hoya che. tethI ja be sUryodayane pAmelI tithine je udaya samAptisUcaka hoya teja pramANabhUta che, kemake-te icchita vastunI samApti sUcave che. bIjI tithione udaya samAptisUcaka hovAthI jema pramANa manAya che, tema vRddhimAM paNa je udaya samAptisUcaka hoya te pramANu manAya che. AkAzanuM phUla jema pramANabhUta vastu nathI, tema je udaya samAptisUcaka na hoya te paNa pramANabhUta nathI." samAptisUcaka udayanI kamANatA. zrI zAstrakAra mahArAjA khUllA akSaremAM te udayane pramANabhUta TharAve che, ke je samApti sahita hoya. ApaNe bIjA zAnAM pramANa je tapAsIe, te temAMthI paNa ApaNane e maLI Ave che ke je udaya teja divase samAna sisUcaka na hoya te pramANabhUta nathI. jemake-zrI senapraznanA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 115 trIjA ullAsamAM e prazna che ke-aSTamyAdi tithinI vRddhi hoya tyAre bIje divase tithinuM ArAdhana karAya che. paNa te divase paccakhANa vakhate tithi hI hoya che, pachI te navamyAdi lAgu paDI jAya che. pahele divase je karavAmAM Ave te paccakhANa vakhate ane Akho divasa paNa tithi eja rahe che. mATe pahele divase karAya te ThIka." AcArya mahArAja ene uttara Ape che ke-" kSayamAM pUrva tithi karavI joIe, vRddhimAM uttaratithi karavI joIe-- evA zrI umAsvAti mahArAjanA vacana pramANe vRddhi hoya, tyAre zeDI paNa AgalI eTale bIjIja tithi pramANabhUta che." A pAThamAM zAstrakAra mahArAje ApaNane spaSTa karI ApyuM che ke-(1) tithinI vRddhi paNa thAya che. (2) te pahelI ane bIjI tarIke oLakhAya che. (3) paccakhANa vakhate udayamAM hoya te tithi pramANa levAya che. (4) emAM 57-aSTamyAditithivRddhau agretanyA ArAdhanaM kriyte| yatastaddine pratyAkhyAnavelAyAM ghaTikA dvi ghaTikA vA bhavati, tAvatyA evArAdhanaM bhavati, tadupari navamyAdInAM bhavanAt sampUrNAyAstu virAdhanaM jAtaM, pUrvadine bhavanAt / atha yadi pratyAkhyAnavelAyAM vilokyate tadA tu pUrvadine dvitayamapyasti, pratyAkhyAnavelAyAM samagradine'pIti suSThu ArAdhanaM bhavatIti prazno'trottaram-'kSaye pUrvA tithiH kAryA, vRddhau kAryA tatho. ttarA' iti umAsvAtivAcakavacanaprAmANyAd vRddhau satyAM sva. lpA'pyanetanA tithiH pramANamiti // 185 // (zrI senaprazna, trIjo 3DhAra, pR. 67) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 [tattvatara. udaya je samAptisUcaka hoya te pramANa manAya che. (5) vRddhi prasage pahele divase tithi AkhA divasa udayamAM hAvA chatAM te udaya pramANabhUta nathI, kAraNa ke-te divase tenI samApti thatI nathI. (6) khIje divase te tithinA udaya pramANabhUta che, kemake-te divase tenI samApti thAya che. ahIM jo tithine khAlI udaya ja levA zAstrakAra mahArAjane iSTa hota, tA pahele divase AkhA divasa tithiudayamAM che tene ja ArAdhavAnuM jaNAvata. paNa praznottaramAM te ArAdhavAno niSedha karIne bIjA divasanA udayane levAnuM je pharamAvyuM che, te uparAkta hakIkatane khUba majabuta kare che. AthI ja vRddhitithimAM auyikI' tithi tarIke bIjI ja tithinuM grahaNa zAstrakAra mahArAje jUo zrI senapraznanA trIjA ullAsamAMtyAre zrI hIrasUrimahArAjanA nirvANu-pauSadha vigere pahelI agIyArase karavA ke bIjI agIyArase karavA ? e prazna che. enA uttara-auyikI' arthAt khIjI agIyArase karavA" ema kahyuM che. AthI bIjI eka vAta e paNa niHsaMdeha thaI jAya che ke- (1) tithi Dabala heAya tyAre temAMnI pahelI 'phalgu'rahe che. (ra) bIjI tithi ArAdhanAmAM levAya che. uc ThAmaThAma kareluM che. agIyArasa e hAya, 58- " ekAdazIvRddhau zrIhIravijayasUrINAM nirvANamahi. mapauSadhopavAsAdikRtyaM pUrvasyAmaparasyAM vA kiM vidheyamitiprazno'trottaram - audayikyekAdazyAM shriihiirvijysuurinirvaannpauSadhAtividheyamiti " // 262 // (zrI senaprazna, zrInA 39TH, T. 87) Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 117 Ama karavAthI vRddhitithine badale tenI pUrvanI avRddha tithine vRddhinA kalpita saMskAra karavAnI jarUra paDatI nathI, ane ArAdhanA bevaDAI javAnA khATA bhaya paNa rahetA nathI. jo vRddha tithine badale avRddha tithinI vRddhi thatI hAta tA pahelI ke bIjInA prazna ja uThI zakata nahi. ahIM keAIka vAdI zakA kare che (prazna)-ApaNe tyAM pavatithinI vRddhi thatI nathI. (uttara)-tamArUM te dhAravuM khATu che. zrI sUryaprajJatyAdi zAstrAnA AdhAre patithionA kSayanI mAphaka vRddhi paNa thAya che ja. te vastu ame pAchaLa vistArathI (cAthI gAthAnI TIkAmAM) siddha karI gayA chIe. (prazna)-tapagacchanI samAcArI evI che ne ke vRddhi thatI hAya tA paNa manAya nahi ?" (uttara)-nA, evu' kAMI nathI. jo evI ja samAcArI hota, tA upara kahelA zrI senapraznanA pAThAmAM aSTabhyAdi tithivRddhinA ullekha Avata nahi. vaLI zrI hIrapraznamAM tithivRddhi Adi aMge chaThThanA je prazna thayA che te paNa thAta nahi. zrI nagaSi gaNIe jagadgurU zrI vijayahIrasUri mahArAjane prazna karyAM che ke chaThThanA prazna. 6649 jyAre caudaze pa vaheMcAya athavA amAvAsyAdi 59-" prazna:-cA caturthAM jo vAcyate, amAvAsyA divRddhau vA amAvAsyAyAM pratipadi vA kalpo vAcyate tadA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 [ tavatare tithinI vRddhimAM amAvAsyAe athavA pratipadAe kalpa vaMcAya, tyAre chaThThane tapa kaye divase kare ?' AcAryadeve uttara Ape che ke jyAre caudaze ke amAvAsyAdie kalpa vaMcAya tyAre chaTThane tapa amuka divase ja kare, evuM divasanuM niyatapaNuM nathI. ThIka paDe tema kare. emAM Agrahaze? arthAta mukhya tithi khAdhAvAmAM na Ave tema karavuM" ahIM vicAra kare ke-zrI tapagacchanI samAcAra pramANe je tithinI kSaya-vRddhi manAtI na hatI te prakSakArane parya paNa aThThAInI caudaze ane amAsa AdinI vRddhimAM amAsa Adie kalpavAMcana thatAM chaThThane prazna kare paData ja nahi. kAraNa ke-caudaze kalpavAMcanane prasaMga kayAre Ave ? (prazna)-kaIka kahe che ke-caudazanI vRddhi hoya tyAre caudaze kalpavAcanane prasaMga Ave. teNe ema ghaTAvyuM che ke-caudaza be heya ane tethI prathama terase aThThAIdhara thaI, pahelI caudazanI jage para manAyelI bIjI terase pAraNuM thAya tyAre caturdazI-kalpavAMcana thAya.' cAdazanuM kalpavAMcana. (uttara)-enuM A kahevuM taddana ajJAnatA bhareluM che. e kahe che te rIte caudazanI vRddhi hoya, tyAre te caudaze kalpasssstthtpH kva vidheyam ? // 7 // uttaram-'yadA caturdazyAM kalpo vAcyate' ityatra SaSThatapovidhAne dinanaiyatyaM nAstIti yathAruci tarIyatAmiti vagAda" lNA (zrI rAkSa, g. 4) Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mo] 117 vAMcana ii paNa AvI zake nahi. tenA ja kahevA pramANe tame jUo- pahelI terase aDrAIdhara bese, bIjI terasa ke je pahelI caudazanI jagA para manAyelI che te divase pAraNu thAya. te pachI caudaza ke je vAstavika caudaza che, te te paryuSaNA aThThAInA trIjA divasa tarIke Ave che. te divase kalpavAMcana thAya ja zI rIte ? kalpavAMcana tA te divase thaI zake che, ke je divasathI gaNatAM pAMcame divase saMvatsarI Ave, pAMca divasa pahelAM zrI kalpavAMcana .karavuM kadI kalpI zakatu nathI. zrI kalpasUtrasuaidhikAmAM pharamAvyuM che ke- 6degpAMca divasA ane nava vyAkhyAnAe karIne kalpasUtra vAMcavAmAM Ave che." zrInizItharuNi ane AvazyakAdi zAsromAM paNa pAMca divasoe karIne ja kalpasUtra vAMcavAnA vividha pharamAvye che. bIjI caudaza ke je aThThAInA trIjo divasa che, tyAMthI sava sarI te| chaThThuM divase rahI. e divase pAMcana na ja thaI zake ane thatuM paNa nathI. pAMcana aThThAInA ceAthe divase ja thaI zake ane thAya che. eTale teNe jema khatAvyu che tema caudazanI vRddhi heAya tyAre tA caudaze ka5rvAcana kadI AvI zake ja nahi. (prazna) tyAre ? 10-" paJcabhirdivasairnavabhiH kSaNaiH zrI kalpasUtraM vAcayanti / (zrI jalpasUtranuMvodhiA, pR. ?) 11- " ANAgayaM paMcarattaM kaDhijjaha" (zrI nizIthacUrNi dazamo uddeza) Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 [ tattvatara amAsaAdinA kSaye cAdaro kalpavAMcana (uttara)-jyAre caudaza pachI amAsathI laIne ceAtha sudhImAM koI paNa tithinA kSaya AvelA hAya tyAre caudaze kalpavAMcananA prasa`ga Ave, te A rIte-agIyArase aThThA Idhara, khArase pAraNuM, terasa trIjA divasa, caudaza ceAthe divasa, eTale te divase kalpara. e pachI kAMtA amAsane kSaya hAya tA ekama AdithI cAra divase saMvatsarI Avaze. ekama AdinA kSaya haze te| amAsathI cAra divase sava tsarI Avaze. Avu hAvAthI zrIhorapraznanA pAThamAM praznakAre ekalI caudazanuM kathana kareluM che. amAsa Adine aMge jema vRddhi lIdhI che tema caudazane age lIdhI nathI. (prazna)-amAvAsyA AdinI vRddhie amAvAsyA tathA pratipadAe kalpavAMcana zI rIte Ave ? amAsa-ekamanuM kapara (uttara)-jo amAsanI vRddhi hAya tA terase aTThAIdhara, caudaze khIjo divasa, pahelI amAse trIjo divasa, bIjI amAse ceAthA divasa eTale 5ra, ane pratipadAdi cAra divasoe janmAdi thAya. jo pratipAdithI ceAtha sudhImAM vRddhi hAya te terase aThThAIdhara bese, caudaza bIje divasa, amAsa trIjo divasa, ane ekamanI vRddhie pahelI ekame tathA bIja, trIja ke ceAthanI vRddhi hAya, te zuddha eme kalpadhara Ave. zeSa divasoe janmAdghi thAya. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 121 (prazna) paNa amAsanI kSaya-vRddhie terasanI kSayavRddhi mAnI laIe, te paNa te divase ka5dhara AvI zakaze ne ? | (uttara)jo tame terasanI kSaya-vRddhi mAnI le, te kalpadharanA chaThane aMge prazna upasthita thaI zakatuM nathI. (prazno-kema terasane kSaya karavAthI bAdha. (uttara)-kAraNa ke-amAsanA kSaye tame terasane kSaya karI leze, eTale caudaze kalpadhara AvI zakaze nahi. agIyArase aThThAIne pahele divasa, bArasa bIje divasa, terasane tame kSaya karyo che eTale caudaze trIjo divasa thaye ane amAsane kSaya chatAM tame AkhI rAkhI che, tethI amAse ja ka5dhara AvyuM. (prazna)-A pramANe bhale caudaze kahapadhara na Ave tethI zuM vAMdho? (uttara)-vadhe e ja ke-chaThThane prazna je thaye che te, caudaza-amAsa khAdhAvAra AvI jAya athavA amAsa uThI jAya tyAre chaThTha zI rIte le, chaThThamAM amAsa levI Avazyaka che ke nahi" e zaMkAne lIdhe thaye che. tame te tithine ubhI rAkhI, badale bIjI tithinuM kAsaLa kADhayuM, caudaza-amAsa bene sAthe lAvyA. have chaThThanA praznane avakAza ja kyAM che? sAdhAraNa prasaMge caudaza-amAsane chaThTha jema thAya che tema ahIM paNa thaI zakaze. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 [ tavataraMTa vvvvvvvvvvvvvv vvvvvvvvvvche , 1/ 1 (prazna)-A uparathI te ema jaNAya che ke-"amAsanA kSaye terasane kSaya karavo e ApaNI samAcArI nathI. amAsane kSaya caudazamAM antabhUta thayela che. caudaze kalpadhara che. te have jenI samaja evI ja che ke-kalpadharane chaThTha caudaza-amAse thAya ane amAsa te kSaya hovAthI caudazamAM AvI gaI che, tyAre chaThTha zI rIte kare?" tene mATe khalAse pUcha paDyo che. ane AcArya mahArAjazrIe khUlAse karyo che ke-"kalpadharanA chaDuM mATe divasanuM niyatapaNuM nathI, ThIka paDe tema karI le." ekama Adina kSaye. (uttara)-A tame barAbara samajyA che. ema ja che. have mAne ke amAsa zivAya ceAtha sudhImAM bIjI kaI tithine kSaya hoya, tyAre paNa upara pramANe agIyArasathI paryuSaNa zarU thaI caudaze ja kalpadhara Ave ane amAse janmadivasa Ave. ahIM caudaza sAthe amAsa AvI kharI, paNa khAdhAvAmAM AvI. AthI paNa khUlAso pUchavAnI jarUra paDI ke chaThThanuM zuM karavuM?' AcAryazrIe pharamAvyuM ke-"divasanuM kAMI niyatapaNuM nathI." je kaI ema kahe che ke-paDavAdinA kSaye paNa paDave javAthI amAvAsyAnuM kalpadhara thAya, paNa temAM pAkSika ane amAvAsyAdine chaDuM thavAthI kSayanI apekSAe caturdazInA ka95mAM chaThane prazna nathI" e taddana ayukta ane samaja vinAnuM che. ApaNe upara joI gayA chIe tema paDavAdinA kSaye paryuSaNa agIyArasathI bese che ane tethI caudaze ja kalpavAMcana Ave Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 123 che ane amAsa khAdhAvAramAM javAthI chaThThane aMge prazna thaI ja zake che. amAsanI vRddhi haiAya tyAre. (prazna)- vastu teA kharAkhara samajAI. amAvAsyAdinI vRddhimAM zI rIte che ? (uttara)paryuSaNAaThThAImAM jo amAsanI vRddhi Ave teA pAchaLa batAvI gayA pramANe terase yu SaNA bese, caudaze khAdhAvAra Ave, pahelI amAsa vacamAM khAlI rahe ane khIjI amAse 5dhara Ave. ahI chaThThanI zaMkA thavAnuM kAraNa e che ke-jo padharanA chaThThuM e amAsane divase karavAmAM Ave, te terasa pachI caudaza je kkhi Ave che tenu zuM thAya ? pahele divase upavAsa karIne caudaza jevA pAkSika ne divase khAya e teA ThIka na gaNAya. te divase paNa upavAsa karIne pAcho jo padharane chaThThuM e amAse karavAnA hAya, te sIvA cAraja upavAsa karavAnA AvI paDyA. A mATe khUlAso pUchavA paDayA. AcAyave k mAvyuM ke- divasanuM kAI niyatapaNuM nathI.' arthAt terasacaudazanA pahelA phU karI le ane pachI mIjI amAse ekalA ka5dharanA upavAsa kare, te te paNa vyAjabI che. 8 kalpadhara sAthe ja chaThThuM karavA ' evA Agraha nathI. terasanI vRddhi karavI aniSTa che. (prazna)-paNa amAsane badale terasanI vRddhi karIe te ? Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 [ tattvatara' (uttara)-have jo amAsane badale terasanI vRddhi karI nAkhA tA e amAseAne badale e teraseA thai gai, amAsa eka banI gaI. chaThThane mATe prazna ke uttaranI kazI jarUra rahetI ja nathI, kemake-pahelI terase pannusaNa esAThI devAya, bIjI terase pAraNAM karAya ane caudaza-amAsa e sAtheja AvI jatA haiAvAthI sIdhA chaThThu karI devAya emAM guMcavaNu jevuM hatuM ja kayAM ? paNa khaDI dilagIrInI vAta che ke chaThThanA upalA prazcAttarathI e vAta khUllI paDI jAya che ke* amAsanI kSaya-vRddhie terasanI kSaya-vRddhi karavI e zrI tapagaccha-samAcArIthI virUddha che. zrI hIrasUrijI vigere suvihita AcAryAMnI avicchinna paraparA tema karatI na hatI. te tithinI kSaya-vRddhine mAnya rAkhatI ja hatI.' (prazna)-ekama AdinI vRddhithI chaThThanA prazna zAthI ubhA thayA? (uttara) te paNa eTalA ja mATe ubhA thayA che kejyAre ekama AdinI vRddhi haiAya tyAre paNu paryuSaNa terase ese, caudaza khAdhAvAra Ave che, amAsa pachI ekame kalpadhara Ave che. have jo kalparano chaThThuM amAsa-ekamanA ja levAnA hAya, te dekhItuM che ke-vacamAM caudaza pAkSike pAraNu karavuM paDatu hAvAthI virAdhAya che, amAsa karatAM paNa pAkSika parva mATu' che. A kAraNathI prazna uThayA. AcArya mahArAjazrIe jaNAvelA 'divasanuM niyatapaNuM nathI' e khUlAsA ahIM paNa adhamesatA thai gayA. ane tadanusAra terasacaudase chaThThuM karIne ekamane divase padharanA ekaleA upavAsa karavAmAM kAMI paNa khAdhaka nathI, e nizcita thai gayuM. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 125 , , , , , , , , , , .. lene gaI puta, (prazna)-mane ema lAge che ke-"amAvAsyAdi vRddhie amAvAsyAne divase je kalpavAMcananuM kahyuM che temAM amAvAsyAne "audayika athavA bIjI' evuM vizeSaNa ApyuM nathI, e kAraNathI tithinI vRddhi manAtI nahi hoya?' (uttara)-tamArA kahevA pramANe vizeSaNa nathI ApyuM, eTalA ja kAraNathI je "tithinI vRddhi manAtI nathI ema TharAvI devAya, te pachI "ekama vigerenI vRddhi paNa manAya nahi ema tamAre TharAvavuM paDaze. kAraNa ke-"Adi zabdathI ekamAdinI vRddhimAM ekamane divase kalpavAMcana Ave ema kahyuM che. temAM paNa ekamane "anaudayiko ke pahelI evuM vizeSaNa ApyuM nathI. jyAre vRddhi nahi manAya tyAre kSaya paNa nahi manAya. eTale tamArI kalpanA pramANe te ema thayuM ke-parvatithi ke sAdI tithi keInI paNa kSayavRddhi mAnI zakAze nahi! A te enA jevuM thayuM ke putra levA gaI, paNa haziyAra evI ke Akhe pati ja gumAvI AvI!" (prazna)-vAta paNa sAcI che. A badhuM je yathAsthita vicAravAmAM Ave te kukalpanAonuM sAmrAjya kadI paNa cAlI zake tevuM nathI. zAstronA AdhAre zrI tapagacchanI samAcArI te upara pramANe parvatithinI paNa kSaya ke vRddhi kabUla rAkhe che, eTaluM ja nahi paNa tene badale pUrvatithine kSaya ke vRddhi karI nAkhavAne je hAla saMskAra kahevAya che tene manasvI karAve che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 [ tavataraM0 * bhrama zAthI? (uttara)-te pachI zuM bAkI rahe che? (prazna)-hAlamAM ema kema manAI gayuM che ke tithinI kSaya-vRddhi manAya nahi? (uttara)-enuM kAraNa bhIMtIyAM paMcAgethI chellAM thoDAM varSomAM je bhrama pisI gaye che te che. ame A vAtane pAchaLa sArI peThe samajAvI gayA chIe. (jUo gAthA 5 nI TIkA.) ajJAna manuSyo te enA bhegA thaI paDe emAM Azcarya nathI, paNa jeo eka zAstrarUpI cakSuvALa che, zAstrajJAtA che ane ajJAna janatAnA uddhArake che, teomAMnA paNa keTalAka jyAre te AMkha mIMcI daIne jANe-ajAye bhramanA bhega pite thaI paDe che ane pitAnA vizvAse rahelI janatAne paNa pADe che tyAre tenA jevuM zocanIya bIjuM eke nathI. (prazna-je tithinI kSaya-vRddhi hoya, tene badale bhIMtIyAM paMcAMgamAM pUrvatithinI kSaya-vRddhi lakhAya che, tene Azaya te tamee sAre batAvyuM che ne? (uttara) paNa tenAthI vyAjane lAbha levA jatAM mUThI gumAvI nakhAya che, e paNa ame kahyuM che ne? vyAja ane mUDI. (prazna-vyAja zuM ane mUThI zuM ? (uttara)-kalpanA pramANe ekAda divasa chevA karavAnA AraMbhe vadhAre bace te vyAja samAna che, ane zrI tIrthakara Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 127 mahArAjanI AjJA mujaba tithi je divase saMpUrNa thatI hAya teja divase tenuM ArAdhana karavu" te mUDI samAna che. bhItIyAM paMcAMgeAnI prathA mujaba vyAjanA lAbha karavA jatAM, mUDInA kevI rIte nAza thAya che te ame pAchaLa batAvI gayA chIe. (jUe pAchaLa ) pheraphAra kevA thavA joie ? (prazna)--bhItIyAM paMcAMganI. A prathA te hAnikartA che. (uttara)mATe ja temAM have pheraphAra thavA joIe. kSaya ke vRddhi je tithinI hAya te teja pramANe jaNAvIne tenuM je divase ArAdhana karavAnuM heAya te divasa pratye leAkeAnuM dhyAna kheMcAya tema karavu joie. (prazna)-paNa ApaNA gacchamAM tithinI kSaya-vRddhi jo manAvA mAMDe, te ApaNe Itara gacchanI samAcArI aMgIkAra karI ema nahi kahevAya ? kAInI AMkhA ughADI hAya tA ApaNe phADI nAkhavI joie nahi. (uttara)-nA, ema zAthI kahevAya ? (prazna)-teo kSaya-vRddhi mAne che ane ApaNe paNa mAnIe ethI ? (uttara)-chatAM teo je tithinI kSaya-vRddhi hAya te ja tithinI mAne che ke bIjI kAInI ? (prazna)-mAne che teA te ja tithinI. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 [ tavataruM (uttara)-tyAre ema thayuM ke-sAme AMkha ughADIne cAle che ane ApaNe paNa AMkha ughADIne cAlIe te tenAmAM ane ApaNAmAM pharaka rahe nahi, eTale ApaNe ApaNI AMkhe pheDI nAkhavI ?" (prazna)-nA, nA, ema nahi, paNa pharaka te rahe joIe ne? (uttara)-pharaka rahevuM joIe ene artha e nathI ke satyane jeTale aMza temaNe svIkArela hoya tenI ApaNe ApaNAmAMthI bAdabAkI karI nAkhavI ane asatyanuM eka thIgaDuM mAravuM ? e te nAka kApIne apazukana karavA barAbara che. (prazna)-mithyAtva na lAge ? mithyAtvane bhaya kheTe che. uttara)-vAha! AvuM tamane kene bhaNAvyuM? mithyAtva te ulaTuM teoe satya mAnyuM che mATe ApaNe ja huM mAnavuM, pachI bhale te sAcuM na hoya evI vRttithI lAge che. AvI vRttine zAstrakAra mahaSio draSTisameha ane tethI paNa AgaLa vadhIne aprazasta zreSa vRtti' nA nAme oLakhAve che. paratIrthio pratye paNa AvI vRttio rAkhavAne zAstrakAre sApha niSedha kare che. temanAmAM jeTaluM sAruM ke satya hoya che te temanA gharanuM nathI paNa zrI jinezvara mahArAjanA gharanuM che. te paratIthi Adie kaheluM che? mATe ja enA upara suga rAkhavI, e zrI jinezvara mahA Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] 129 rAjanA zAsana upara suga rAkhavA samAna che. jUo zrI upadezapadamAM AcArya zrI haribhadrasUri mahArAje pharamAvyuM je arthathI abhinna che ane antarthapaNAe zabdathI paNa abhinna che, te mAtra paratIthi Adie kahyuM che eTalA kAraNathI tenA upara dveSa rAkhave te bauddhAdi Itara dharmIo mATe te IrSArUpa che, paNa zrI jinamatamAM rahelA sAdhu-zrAvako mATe ya vizeSe karIne mUDhatA rUpa che. darzanenA tattva-pratipAdananuM mULa zrI jinezvara bhagavAnanI dvAdazAMgI che. te kharekhara ratnAkara samAna che. Itara matemAM paNa jeTaluM suMdara hoya teTaluM tene phALe javA lAyaka che. tenI avajJA karavI te khuda bhagavAna trilokanAthanI avajJA karavA barAbara che, ke je sakaLa duHkhanuM mULa kAraNa che ane jenAthI kAMI paNa kalyANasiddhi thatI nathI. " zrI SoDazakamAM paNa te ja sUripuraMdare kahyuM che ke-12 "jaM atthao abhiNNaM, aNNatthA sahao vi taha cev| tammi paoso moho, visesao jiNamayaThiyANaM // 693 // savvappavAyamUlaM, duvAlasaMgaM jao samakkhAyaM / rayaNAyaratullaM khalu, to savvaM suMdaraM tammi // 694 // vRttiDherA-"parama prAthamiLyo modI-mUDhabhaavlkssnno vartate bauddhAdisAmAnyadhArmikajanasyApi vizeSato jinamatasthitAnAM sAdhu-zrAvakANAm / tasmAt sarvamaparizeSaM sundaraM yat kiJcit pravAdAntareSu samupalabhyate tat tatra sama. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130. [ tavataraMTa draSTisaMha nAmane adhama deSa te che ke jene lIdhe AdamI AgamanA viSaSamAM tatva sarakhuM hoya tyAM paNa phakta nAma judAM judAM che teTalA kAraNathI viparIta draSTi vALa bane che." bhagavadubhASita satyane ApaNe anusaravuM temAM bIjA anusare che mATe ApaNane mithyAtva lAge, e bhaya rAkha nakAmo che.' dipikIra zuM kahe che? (prazna-e vAta kharI che. ApaNe RSabhAdi grevIsa tIrthakara mAnIe chIe ane teo paNa mAne che, tethI temanI sAthe ApaNe samAcArI kAMI eka thaI jatI nathI kiMvA ApaNane mithyAtva paNa lAgatuM nathI. ane teo mAne che mATe ApaNe na mAnavA joIe athavA teo mAne che mATe bhagavAna ja khoTA che," evuM paNa ApaNAthI belI zakAya nahi. astu. have tamoe pAchaLa zrI senapraznanA je pATha ApyA che temAM vRddhi prasaMge audayika tithinuM grahaNa karavA vatAraNIyam...teSAmavakSAkaraNe sakaladuHkhamUlabhUtAyA bhagavadavajJAyAH prasaGgAda na kAcit kalyANasiddhiriti" // 693-694 // " (3para16, 6, 228) 13-"guNatastulye tanve, sNjnyaabhedaagmaanythaadRssttiH| bhavati yato'sAvadhamo, doSaH khalu draSTisammohaH" // 11 // (ti zrI ravi voyuM, pR. 22) Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] 131 lakheluM che. tethI ja zuM e nathI sAbIta thatuM ke-"ArAdhavAnI tithine sIdhI audayika lAvavA mATe pUrvatithine Dabala banAvI devI ? (uttara)-tithine samAptisUcaka udaya ja pramANabhUta hovAthI audayika tithinuM grahaNa karIne zAstrakAre vRddhimAM bIjI tithine pramANabhUta TharAvI che ane pahelI tithine phalsa' kahe ke apramANabhUta TharAvI che. eTaluM ja e pADethI sAbIta thAya che. ame A bAbata pAchaLa jaNAvI paNa gayA chIe. "audayikI tithi lAvavA mATe vRddhimAM pUrvatithine Dabala banAvI devI evuM enAthI leza paNa sAbIta thatuM nathI, kAraNa ke-zAstramAM tema karavAne jarAye ullekha jaNAtuM nathI. jA zabdanI carcA (prazna)-zrI umAsvAti mahArAjanA vacanamAM "rA' zabda paDe che, te ema batAvI Ape che ke kSaya hoya te pUrva kSaya kare joIe ane vRddhi hoya tyAre pUrvanI vRddhi karavI joIe!" | (uttara)-A tamAruM mAnavuM taddana bhUlabhareluM che. 'mA' zabda te tithinuM vizeSaNa che ane te "kSayamAM pUrvatithie ane vRddhimAM uttaratithie tithinI ArAdhanA karavAnuM jaNAve che, paNa pUrvatithine kSaya ke vRddhi karavAnuM jaNAvate nathI." zrIumAsvAti mahArAjanA e vacananuM tame uttarArdha tapAso. te vicAravAthI paNa tamArI zaMkA jatI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakara [ tavatara0 raheze. temAM lakhyuM che ke zrI vIranAthano vArtha hoja suvi " vIra bhagavAnanuM nirvANukalyANaka lekene anusAre karavuM" A vAkayamAM paNa kArya zabda paDe che. te nirvANanuM vizeSaNa che. te jema nirvANakalyANakanI phakta ArAdhane sUcavavA mATe vaparAya che tema " pUrva tithi jA vRddha nA tattarA" e be vAkyamAM paDele ja zabda paNa te te divase phakta te te tithinI ArAdhanA sUcavavA mATe ja vaparAya che. ghaNI vakhate leke caudaze paNa divALI kare che. upalA vacananA AdhAre ApaNe caudazane khaseDIne te divase kAMI amAsa karatA nathI. e ja pramANe kSaya vRddhinA prasaMge upalA vacanathI pUrvatithine kSaya ke vRddhi karI nAkhavI te Apane mATe munAsIba nathI. A khUlAso gAthA 5 nI TIkAmAM paNa ame karI gayA chIe. pUrva-pUrvataranI kSaya vRddhi gharanI besI ghAlelI che. je parvatithinI kSayavRddhine badale pUrvatithinI kSaya ke vRddhi ja karavAnI hatI, te zrI umAsvAti mahArAja "kSa pUrvA' ItyAdi na lakhata; paNa ema lakhata kesa pUrvekSAHvArtha vRddhI kAryo ja dUrvA -kSayAya tyAre pUrva kSaya kare ane vRddhi hoya tyAre pUrvanI vRddhi karavI? paNa e lekha keI paNa zAstramAM karyo nathI, eTaluM jarA zAnta buddhithI vicAre. vaLI e paNa vicAre ke-emAM je pUrvanI kSaya vRddhi karavAnuM kathana hoya te pUrvA" zabda te eka kSayamAM paDe che, vRddhimAM te "uttarA" zabda paDe che. kSayamAM pUrvatithine kSaya kare' e je tame artha kare Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] 133 -1 ,,, , - 101 -1 te tamArA mata pramANe "vRddhimAM uttaratithinI vRddhi karavI e artha karavo joIe. eTale punama vadhI hoya tyAre tamAre ekama be banAvavI joIe. A tamane kabUla thAya tevuM che? nahi ja. tyAre e spaSTa che ke-tame artha kare cho te beTe che. eka bAju tame " pUrvanA pAThane artha pUrvatithinI kSayavRddhi karI nAkhavAne kahe che, bIjI bAju paMcamI tathA pUnama AdinA prasaMge pUrvataratithinI kSayavRddhi paNa karI nAkhavA taiyAra thAo che e te tamArA mAnelA artha pramANe paNa asatya ja che. tyAre ama ja kahe ke-tamAre khuzImAM Ave te karavuM che, zAstranA kharA niyamanI kazI darakAra rAkhavI nathI. pUrva ane pUrvataranI kSayavRddhi karavAne lekha mULamAM nahi hovA chatAM tema karavuM te pitAnA gharanuM besI ghAleluM che. zAstranA gharanuM nathI. ArAdhanA nathI uDAvAtI ke nathI bevaDAtI (prazna)-pUrvatithinI ArAdhanA uDAvAya nahi ke bevaDAya nahi te zuM khoTuM che ? | (uttara - kSayamAM pUrvatiMthie ArAdhanA levAya che. vRddhimAM uttaratithie ArAdhanA levAya che. zAstrakAranI A nIti eTalI badhI cakakhI che ke-emAM parvatithinuM ArAdhana nathI te uDI jatuM ke nathI bevaDAtuM. je eka ja tithinuM be divasa ArAdhana karavA jaNAvyuM hota te tamAre taka vyAjabI hate; paNa te eTale vicAra karyA vinA thayela hovAthI geravyAjabI che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 [tatvataraM (prazna)-chatAM ye pUrvatithine ja kSaya ane vRddhine saMskAra karIzuM, toye ArAdhanAnI tithi te tamAre-amAre sarakhI raheze ne? | (uttara)-nA. jyAM joDAjoDa tithione prasaMga nahi hoya tyAM te tamAre ane amAre sarakhuM Avaze, paNa eka karatAM vadhAre parvatithio jyAM sAthe AvI haze tyAM tame pUrvItithinI kSayavRddhi karavAthI phasI javAnA ane ame nahi karavAthI bacI javAnA. (prazna)-te zI rIte vAra? | (utara-ame gAthA 5 nI TIkAnA prazranettaramAM A vastu dAkhalApUrvaka barAbara batAvI gayA chIe. (juo pAchaLa) pUrvatithinI kSaya ane vRddhi karI nAkhavAthI kSaya ke vRddhi vinAnI udayamAM rahelI parvatithine vinAza thaI jAya che ane aparvadivase parvanuM ArAdhana karAya che, ke je karavuM kaI paNa AjJApremI sAjanane mATe IcchavA gya nathI.. utsarga karatAM apavAda kyAre baLavAna? (prazna)-udayatithi pramANa mAnavAne niyama autsargika che. kSaya ane vRddhi mATe niyama ApavAdika che. utsarga karatAM apavAda baLavAna che. te A niyamathI zuM ema na samajAya ke-kSayavRddhinA prasaMge pUrvatithinI kSayavRddhi letAM udayatithi cAlI jAya tenI harakata nathI ? (uttara)-tame je A rIte samajAvavA mAge che, te katathI cheTA rUpIyAne khare samajAvavA jevuM che. tamArA vAta karAya che. A Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 135 dhAravA pramANe jo utsaga karatAM apavAdane khaLavAna mAnI utsarganA 'utsarga" eTale tyAga karI devAmAM DahApaNa manAya, te jainadarzananI AkhI thIyarI ja uDI jaze. jainadharmImAM evu' pharamAna che ke--sAdhu bImAra hAya tyAre saceAyavazAt AdhAkima AhAra paNa kalpe. 'A apavAda-niyama che. utsaga-niyama e che ke- munine evA AhAra na khape.' ahIM utsarga karatAM apavAda maLavAna kyAre thAya ? jyAre utsa`pAlananuM sthAna rahyuM na heAya tyAre ja' eTaluM khAsa yAda rAkhI mUke. jyAM sudhI utsaniyamane avakAza hAya tyAM sudhI te tene anAdara thaI zake ja nahi. khImArane mATenA apavAda taMdurastanA gaLAmAM nakhAya te anartha ja thAya ke khIjuM kAMI ? teja pramANe kSayavRddhi mATenA apavAda je tithinI kSayavRddhi hoya tene mATe baLavAna thAya, paNa je tithi udayamAM hAya, jenI samApti paNa te ja divase thatI hAya, te tithine mATe te tene nikhala banIne AghA ja ubhA rahevuM paDe che; kemake-tyAM utsaniyama khuda hAjara thaine peAtAnA amala bajAve che. rAjAnI gerahAjarImAM rAjAnI vatI rAjAnA amaladAronA amala cAle, paNa jyAre te peAtAnA sthAne hAjara thaI jAya tyAre amaladArAnA amala tenA khudanA amalane haTAvI zakateA nathI. utsa karatAM apavAda baLavAna che' evA vyAkaraNanA sAdhAraNa sUtrane mATe nyAya Ave che, tene tame jaina siddhAMtanA utsaga-apavAda sAthe gu'cavI nAkheA che tethI tamArI buddhi mA` cUkI jAya che. samajI manuSyAe laukika aAne leAkeA ttara sAthe guMcavI nAkhavA joie nahi. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 [ tavaMtare utsagane sthAne utsarga ane apavAdanA sthAne ja apavAda, tame kabUla karI gayA che ke-udayatithi mAnavI e utsarganiyama che ane kSayamAM pUrvatithi karavI tathA vRddhimAM uttaratithi karavI e apavAdaniyama che. tame apavAdane nhAne utsargane bhaMga thavA devAnI himAyata kare che. paraMtu ame upara jaNAvI gayA chIe tema zAstrane paNa e niyama che ke "utsarganA ThekANe utsargaja ane apavAdanA ThekANe ja apavAda sevAya." zrI nizIthabhASya vazamAM udezAnI gAthA 31 nI cUrNimAM kahyuM che *ahIM pahele utsarga ane pachI apavAda kahyo che, te paraspara vyAhata che, eTale emanI sevA pitapotAnA sthAne karavI." mATe utsargane sthAne apavAda ane apavAdane sthAne utsarga sevanArA paramAtmAnI AjJAnA virAdhaka thAya che. te batAvavA mATe eja bhASyanI 392 mI gAthAmAM pharamAvyuM che ke-"utsargane ThekANe apavAda ane apavAdane ThekANe utsarga 14-"ettha puvvo ussaggo, avaro avavAdo, ete paroppara vAhatA-etesiM saTTANe sevaNA kartavyetyarthaH / (. mA20 3, rU22 jAthA Hi ) 15-"usagge avavAyaM AyaramANo virAhao hoi / avavAe puNa patte usagganive(se)sa(va)o bhaio" // 392 // (ni. mA. 20 derA) gacALA -" TyA . maya ja? 3 -ko dhitisaMghayaNasaMpaNNo so avavAdaThANe patte vi usaggaM karei so virAhaNaM pAvati, esa bhayaNAgato AyakaraNakappo / (ni gU.) Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 137 . * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * AcaranAre virAdhaka thAya che." mATe je tithinI kSayavRddhi hoya te ja tithinI ArAdhanA pUrva tathA uttaratithine divase karI zakAya, paNa je udayamAM hoya tenI ArAdhanA te te ja divase karavI joIe. theruM mAnavuM ane thaDa nahi mAnavuM te (prazna)-Ape darzAvelA zAstraniyamathI e nakakI thayuM ke-kSayavRddhi mATe ghaDAelA apavAdaniyamathI udayamAM rahelI pUrva-patithine cheke lagADI zakAya nahi. pAchaLa gAthA 5 nI TIkAmAM kahyA pramANe kSINa-parvatithinI pUrve je mUkhya tithi hoya, te temAM kSINa tithi gauNapaNe samAvI daIne ArAdhanA karAya, tema na hoya te tene ja mUkhya mAnIne ArAdhanA karAya. vRddhi hoya tyAre te mAtra pahelI tithine aparva tarIke rAkhIne bIjI tithine parva tarIke ArAdhavAnI che. bIjuM kAMI karavAnuM nathI. pUrvatithinI kSaya ke vRddhi karI nAkhavI, e zAstra temaja sAmAcArIthI pratikULa che. te have bIjI tithione mATe ame ema mAnIzuM, paNa pUnama amAsa ane bhAdaravA suda panI vRddhi mATe jUduM mAnIe te kema? | (uttara -zAstranI AjJA marajI paDe teTalI mAnavI bhAvArtha-je zarIrazakti ane pratibaLa yukta evo purUSa paNa je apavAdasthAna pAmIne utsarga Acare, te te virAdhanA karanAre thAya che. arthAta utsargane ThekANe utsarga ane apavAdane ThekANe apavAda ja seva, evI zrI tIrthaMkara mahArAjanI AjJA che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu. [tatvatare ane bAkInI na mAnavI, e zraddhALunuM lakSaNa nathI, e ardha jaratI" nyAya AcaravAnI tamAre zI jarUra che? (prazna-jarura bIjI koI nathI, paNa hAlamAM pUnama-amAsanI vRddhi hoya tyAre terasanI vRddhi karAya che tethI. | (uttara)-tame te pUrvatithinI vRddhi karavAnuM kahe che ane A te tenA karatAM paNa pUrve AvelI tithinI vRddhi thAya che. pUrvanI karatAM karatAM pUrvataranI karavA kayAM pahoMcI gayA ? avyavasthA sAme pagalAM. ( prazna)-pUnama pahelAM caudaza parvatithi che tenI vRddhi na thAya ema mAnIne | (uttara)-dhAre ke-caudaza pahelAM terasa kalyANatithi che. tamArI mAnyatA pramANe tenI paNa vRddhi thaI zakaze nahi. zuM karaze ? (prazna)-bArasanI vRddhi karIzuM. (uttara)-bAraza paNa kalyANakaparva haze te! (prazna)-agIyArasa parvatithi hovAthI tenI nahi karatAM dazamanI vRddhi karIzuM ! (uttara -ema kayAM jaIne aTakaze? (prazna)-parvatithi nahi Ave tyAM ! (uttara)-AvI sAhasikatA zuM karavA kare che? pUnamanA kSaye terasane kSaya karavAthI jevI anavasthA tame pAchaLa Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 139 kabUla karI gayA che (jUo pAchaLa.), tevI avasthA ahIM paNa Ave che. vaLI pUnama pahelAM AvelI caudazanI vRddhi nahi hovA chatAM tame terasanI vRddhi mAne te pachI bArasanIce mAnavI paDaze, bArasanI mAne te pachI agIyArasanI paNa mAnavI paDaze yAvatu badhI tithio upara tamAre cakkara ja mAryA karavuM paDaze. "amuka eka tithinI vRddhi mAnIzuM ema tamArAthI kahi zakAze nahi. A doSa Ave che, te paNa tame pAchaLa gAthA 5 nI TIkAmAM kabUla karI gayA che. parvatithinI vRddhi paNa zAtre mAnya rAkhI che te zAstranA pATha sahita pAchaLa sAbIta kareluM tame kabUla rAkhyuM che. ATaluM badhuM chatAM tame samaju thaIne avaLAM pagalAM zA mATe bhare che ? meLa vinAnI rUDhI. (prazna)-hAla evI rUhI cAle che tethI. (uttara)e rUDhI kayArathI ane kayA prAmANika purUSathI cAlI che, te tame sattAvAra jaNAvI zake cho ? (prazna-nA. e te kAMI jaNAvI zakAya tevuM nathI. je tera besaNAthI e rUDhI sthApita thaI, ema kahIe te te tadana asatya che. pAchaLa gAthA 5 nI TIkAmAM e lekhane utAre jotAM e sAbIta thaI gayuM che ke-"tera besaNAe te phakta pUnamanA kSayane mATe eka dhAraNa racyuM hatuM, te dharaNane paNa temAM ApelA zAstranA AdhAra sAthe kAMI meLa maLatA nathI, jethI te lekha A aprAmANika Thare che. ane vRddhine mATe te emAM IsAre sarakhe nathI.' e tera besaNuM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 [ tattvatara saMvat 1869 mAM thayAM, tyAM sudhI hAlanI prathA nahi ja cAlatI haiAya ema nakkI thAya che. te pachI game tyAre cAlu prathA ghusI gaI hAya e banavAjoga che. paNa kenAthI ghusI te kahevAnuM amArI pAse kAMi paNa sAdhana nathI. (uttara)-vAr. hAlanI rUDhI kevA prakAranI che tenu jarA pRthakkaraNa karaze. ? (prazna-hA. hAlanI rUDhI te pUnama-amAsanI kSayavRddhi hAya tyAre pUrvAMtara tithi eTale terasanI kSayavRddhi kare che ane te zivAyanI bIja, pAMcama vigeretithinI kSayavRddhi hAya tyAre pUrvatithinI kSayavRddhi kare che. kalyANakatithinI kSayavRddhi hAya tene te kAi pUchatu paNa nathI, te teA jema hAya tema cAle che. (uttara)-have tame A rUDhinI jarA sa`gati vicAro, cAre tarapha Apatti ja che ke khIjuM kAMI ? A rUDhInA maLe. khAmIAthI bharelI. jo tame ema kaheA ke- patithinI kSayavRddhi manAya nahi' tA hAlanI rUDhImAM kalyANukatithionI kSayavRddhi kema manAya che? tene pheravA. jo tame ema kahA ke--patithinI kSayavRddhi hAya tyAre tene badale patithinI kSayavRddhi karI nAkhavI,' te hAlanI rUDhI punama-amAsanI kSayavRddhie caudazanI nahi karatAM terasanI kSayavRddhi kema kare che ? tene sudhArA, Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] 141 - jo tame ema kahe ke-"parvatithinI pahelAM paNa jo parvatithi hoya te tenI pahelAMnI tithinI kSaya athavA vRddhi karavI, te hAlanI rUDhI agIyArasanI kSayavRddhie kalyANakatithi dazamane kSaya athavA vRddhi kema kare che? ane tenI pahelAMnI kSayavRddhi kema karatI nathI. e paNa tamAre sudhAravuM paDaze. A badhuM karaze te hAla che tenA karatAM paNa avyavasthA vadhI paDaze jayAM bele tyAM virodha ApanArI A rUDhImAM kAMI eka--be khAmI che? DhagalAbaMdha che. zAstranA kAMI paNa AdhAra vinAnI jeTalI pravRttio hoya te tamAmane pheja Ave ja karUNa Ave che. eka sAMdhavA jAo tyAM tera tuTe. rUDhIne jo tamAre vyavasthita karavI hoya te temAM tame upara sUcavelA sudhArA kare. te je azakya hoya te evI avyavasthita rUDhIne tajI daI zAstranA vyavasthita dhoraNasara cAlavAmAM ekamata thAo. nAhaka ene paraMparAnuM nAma ApIne zuddha paraMparAnI kismata na ghaTADe. A rUDhInI najare vicArIe te paNa tamArAthI bhAdaravA suda pAMcamanI kSayavRddhie trIjanI kSayavRddhi karI zakAze nahi, kemake-punama-amAsa zivAya pAMcamane mATe rUDhI che ja nahi. (prazna)-hAlanI rUDhI eTalI badhI kaDhaMgI che, ke tene mATe tame je kahyuM te sarva sAcuM ja che. virUddha pakSanuM khaMDana. ane saMvatsarI viSenA virUddha matabhedamAM je koIe pADyA hoya te mUkhyatayA A rUDhIe pADyA che. zAstranA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 [ tattvatare AdhAre karatAM e rUDhI upara amAruM baLa vadhAre che, eTaluM te amAre nikhAlasa hRdaye kabUla karavuM paDaze. e rUDhInA jere jyAre bhAdaravA suda 5 nI kSayavRddhi Ave, tyAre amArAmAMthI eka jaNa ema kahe che ke-"bhAdaravA suda trIjanI kSayavRddhi karavI joIe. bIjA ema kahe che ke bhAdaravA suda cothanI kSayavRddhi karavI joIe. amArI pakaDelI mULa vastu ja beTI hevAthI A banne virUddha pakSo parasparaja khaMDita thaI jAya che. trIjanI kSayavRddhi karavAvALe cithanI kSayavRddhi karanArane kahe che ke-parvatithinI kSayavRddhi thAya nahi mATe cothanI tame kare che te beTI che. je cothanI kare te caudazanI kema nathI karatA?' A deSa AvavAthI ene pakSa uDI jAya che. badalAmAM cAthanI kSayavRddhi karavAvALA trIjanI kSayavRddhi karanArane kahe che ke"kSayavRddhi hoya tyAre pUrvatithinI kSayavRddhi karavI joIe paNa pUrvatara tithinI nahi. pUnama-amAsa terasanI thAya che tevuM bIjI tithiomAM karavAnI rUDhI nathI, eTalA mATe pAMcame trIja tame kare che te khoTI che. je ethane parvatithi mAnIne tame trIjanI karatA he, te citra zuda punamanI kSayavRddhie terasa, ke je bhagavAna vIranuM kalyANaka che tenI kSayavRddhi kema kare che? te paNa parvatithi hovAthI tene badale bArasanI kSayavRddhi kema karatA nathI ?" AthI trIjane pakSa paNa khaMDita thaI jAya che. siddhAMtI A baMnene ekasarakhI Apatti jaNAvatAM kahe che ke-jyAre kalyANakatithi temanI kSayavRddhi haze, tyAre tamArA mata pramANe ekane sAtamanI kSayavRddhi mAnavI paDaze ane bIjAne Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * gAthA 17 mI]. 143 AThamanI mAnavI paDaze. trIjA ane cothanI kSayavRddhi kahenArA ame sAtama ane AThamanI kSayavRddhi nathI karatA,ethI pUravAra thAya che ke amArA banne virUddha pakSe kheTA ja che. punama-amAsa vRddhinuM bIjuM zAstra pramANa. (uttara)-terasa, trIja ane cothanI kSayavaddhi karavAnI sAbItImAM tamee mUkhyatayA rUDhInuM ja zaraNuM pakaDeluM hovA chatAM, keTalAka zAstranA pATho ApavAnI paNa ceSTA karI che te pAThe bIjA koI nathI paNa zrI haripraznanA ane senapraznanA che, e pATha te hAlanI pracalita rUDhI ane tenA baLe sarajAyelI tamArI mAnyatA e banene keTale ghera virodha kare che. te ame pAchaLa batAvI gayA chIe. tamArA saMte SanI khAtara khuda punama-amAsa mATe paNa eka vadhu zAstrAdhAra ame tamane batAvIe chIe. tenAthI tamane spaSTa samajAI jaze ke-pUnama-amAsanI vRddhi hoya tyAre paNa terasa ke caudaza zAnI ye vRddhi karavI bInajarUrI che. zrIhIrapraznamAM ema pUchavAmAM AvyuM che ke "punama-amAsanI vRddhi hoya tyAre pahelAM te bIjI tithi ArAdhya gaNAtI hatI. paNa kaIka ema kahe che 66-"pra-dUmiUSmAvIco pUrvamauzitithiraaraadhytven vyavahriyamANA''sIt / kenaciduktaM zrI tAtapAdAH pUrvatanImArAdhyatvena prasAdayanti tat kimiti ?" // 5 // " uttaram-pUrNimAmAvAsyayovRddhau audayikyeva tithiraana vize vA" (zrI do prazna p. 39) Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 [tavataruM ke-"Apa pahelI tithine ArAdhya jaNAvo che te te kema?' A praznane zrI hIrasUri mahArAjA uttara Ape che ke"punama-amAsanI vRddhimAM bIjI tithija ArAdhya tarIke jANavI. " kSaya hoya tyAre tenI ArAdhanA caudaza bhegI gaNI levA bAbatane khulAso Aja zAstranA kathana uparAMta uparakta zAstrane pATha ApIne paNa ame pAchaLa kahI gayA chIe. have vRddhi hoya tyAre pUrva ke pUrvatara tithinI vRddhi nahi karatAM, teja tithine pahele divasa phalga mAnIne bIje divasa ArAdhavA bAbata jema A zAstra Agraha kare che, tema pAchaLa ApelA bIjA pATha sAthe uparokta zrI hIra. praznane pATha paNa eja Agraha kare che. adha:patana. A pAThamAM khAsa karIne pUnama-amAsa aMge khulAso karyo che. punama-amAsa jevI tithionI je vRddhi thatI na hata, eTale ke te je pahelI-bIjI tithi tarIke rakhAtI na hota, te pahelAM bIjI ArAdhAtI hatI, paNa kaIka kahe che ke-Apa pahelI ArAdhavAnuM kahe che"-A praznakArane nirdeza kare paDyo na hota. ane tenI vRddhine badale terasa ke caudazanI vRddhi karavI Avazyaka hota, te AcArya mahArAja uttaramAM "bIjIja tithi ArAdhya tarIke che ema jaNAvata nahi. ahIM mULamAM paDelA "audayika' zabdanA arthanI takarAra tamArAthI thaI zake tevI nathI, kAraNa keaudayika' zabda samAptisUcaka udayane jaNAvanAre pAribhASika Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ]. 15 + ha ,, 1 1 '* * * * * * * * * * * zabda che. ane vRddhi-prasaMgamAM tene artha "bIjI tithi thAya te tame paNa mAneluM che. zAstranA AvA sIdhA ane spaSTa pAThone paNa je na mAne ane tenAthI ulaTI viparIta arthasiddhi kare, tene te sAkSAt kevaLI bhagavAna paNa zI rIte samajAvI zake te ame kahI zakatA nathI. A pATha uparathI hAlanI rUDhI ke je punama-amAsanI vRddhie terasanI vRddhi paNa kare che, te eka karatAM vadhAre vakhata zAstravirUddhapura vAra Thare che. evI rUDhIne kivA pravRttine vaLagavuM e sArI jamIna uparathI nIce paDI javA samAna che. jyAre punama-amAsanI vRddhie terasanI vRddhi karavI zAsavirUddha che tyAre bhAdaravA zuda pAMcamanI vRddhie trIjanI vRddhi karavI te sutarAM virUddha che, e kahevAnI AvazyaktA vadhAre rahetI ja nathI. pahelI-bIjInI vyavasthA. (prazna)-be punama athavA amAsa hovA vize A pATha te jabarajasta prakAza pADe che. tyAre zuM e ja siddhAMta che ke-punama-amAsa be hoya te be mAnavI? (uttara)-hA, evo ja che. keI paNa parvatithinI vRddhi thayelI hoya tyAre te paNa emaja manAya. (prazna)-paNa eka-be bhaMDAramAM pUnamanA kSaye terase caudaza karavA bAbata pAnAM hovAne amArI pAse AdhAra Ave che. zuM tenA upara AdhAra na rakhAya ? tithivicArane AdhAra. (uttara)-e pAnAM tera besaNAnA pAnane anuvAda che Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 [ tattvatara ane te aprAmANika che te tameA pAte jANeAja che. ame pAchaLa kahI gayA chInme ke-enA upara jo AdhAra rAkhIne tamAre kAma karavu' hAya tA cAmAsI pUnamanA kSaye ja tamArAthI terase caudaza karI zakAze. te sivAyanI pUnamanA kSaye tamAre paDavAnA divase caudaza mAnavI paDaze ane pUna manI vRddhie temaja amAsanI tA kSaya ane vRddhi bannemAM tamArAthI kAMI paNa pheraphAra thaI zakaze nahi. vRddhine mATe te e pAnAmAM paNa ema nathI lakhyuM ke- punama-amAsanI vRddhi hAya tyAre terasanI vRddhi karIne pahelI puname athavA pahelI amAse caudaza karavI ?" vaLI bhAdaravA zuda pAMcamanI kSayavRddhi hAya tyAre trIja athavA ceAthanI kSayavRddhi karavAnuM paNa e pAnAmAM lakhyuM nathI. chatAM tame paSmi ane saMvatsarI paNa Aje zA AdhAre pheravI rahyA che e jarA zAMtithI samajAvaze ? jo tamAre evAM pAnAM ja mAnavAM hAya ! ame tamane khabhAta Adi zaheranA bhaMDArAmAM maLI AvatAM 'tithivicAra' nAM pAnAMnA havAle ApIe chIe. temAM zAsrasiddhAMtane maLatA AvatA zuddha samAcArIdarzaka ullekha che. tene ja tame mAnI leA, jethI ayeAgya bhUla thatI khacI jAya, temAM cAkSu lakhyu che ke pUrNimAnA kSaye pUNi . " 67 - "... pratipadyapi pUrNimAyAstapaH pUryate paraM vaiyAkaraNapAzaiH udayagatAyAM trayodazyAM caturdazIyate tadasat kutaH ? audayikyeva caturdazI ArAdhyate,... yato vipule ghRtapUre sati bakuzAH kena bhujyante ? pUrNimAkSaye trayodazyAM caturdazI na kartavyA iti tAtparyam / " (tithivivA-patra rU) Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 147 mAnA tapa ekame paNa pUrNa karAya che. paNa keTalAka adhama vaiyAkaraNI udayamAM rahelI terasane caudaza kare che te kAraNa ke-caudaza udayamAM rahelI che, tenu ja ArAdhana karavu joie. meTAM ghekhara maLatAM heAya tyAM kuzakA kANu khAya ? pUrNimAnA kSaye terase caudaza nahi karavI e tAtpaya che.' 9 AvA sAk akSara vAMcyA pachI punama-amAsanA kSaye terasanA kSaya mAnavA' e taddana khATu ja che, emAM kAIthI paNa nA pADI zakAya tema nathI. A sAthe bhAdaravA zuda pAMcamanA kSaye trIjane dvivase ceAthanI saMvatsarI karavAnA mata paNa eTaleA ja khATA che. ' te paNa saune nizcita thaI jaze, e ja pAnAmAM A mATe ullekha karyA che ke-- " jyAre bhAdaravA zuda ceAthanA kSaya thayA hAya tyAre tenA tapa trIje pUrAya che ane pAMcamane kSaya thayA hAya noMdha--A pATha uparathI eTaluM spaSTa thAya che -terase caudaza karavAnA mata zrI tapAgacchanA nathI, paNa keTalAka vAyaDA thaI gayelA nyAyazUnya vaiyAkaraNA ke jeo zAstrapAThanA artha AjanA tevAonI mAphaka udhA karatA haze temanA mata haze. A khaMDana karelA mata zrI tapagacchamAM kema dhusI gayA haze te eka samazyA che. chatAM sAcI vastu samajI laIne zrI tapagaccha have tenAthI potAnA hAtha uThAvI le e ja tene mATe zezabhAspada che. 68 - " yadA ca bhAdrapadasitacaturthI kSIyate tadA tattapaH pUrvasyAM tRtIyAlakSaNAyAM pUryate, yadA paJcamI kSIyate tadA tattapaH pUrvasyAM tithau pUryate / " ( zrI iviSa-patra 2) Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 [ tattvatara tyAre tene tapa cAthamAM pUrAya che." eTale ke-udayamAM rahelI cAnA pheraphAra karyAM vinA ceAthane divase cAtha ane pAMcama bannenA tapa karAya che. A tA kSaya hAya tyAre kema karavuM tenI vAta thaI. vRddhimAM te kazI gucavaNa jevu' che ja nahi, kemake-vRddhi hoya tyAre te tithi evaThI thAya che. temAM pahelI tithi tajI ne bIjI tithi mAnya rAkhavAnI che. e eTalI adhI sIdhI vAta che ke-tera besaNAMvALA pAnAMe ene sparza karIne abhaDAvavI ceAgya dhArI nathI. zrI tithivicAranA pAnAMmAM ene mATe paNa khulAsA karyAM che ke- tithinI vRddhi hAya tyAre bIjI ja tithi karavI. jemake-bIja tithinI vRddhi hAya tyAre bIjI bIja karavI, AThamanI vRddhi hAya tyAre bIjI AThama pramANu karavI. jema mahinAnI vRddhi hAya tyAre bIjo mahinA pramANabhUta thAya che, tema tithivRddhimAM paNa khIjI tithi pramANaprApta thAya che." da A batAvI Ape che ke-tithi vRddhi pAmI hAya tyAre tene badale pUrva ke pUrvatara tithinI vRddhi mAnavAnI nathI, paraMtu mAsavRddhinI mAphaka vRddhatithine paNa pahelI tathA bIjI gaNIne bIjI tithie tenuM ArAdhana karavAnuM che. 69 - " tithInAM pravRddhau uttarA eva kAryA, yathA dvitIyAyAM vRddhau satyAmaparA dvitIyA kAryA, aSTamI vRddhau dvitIyA aSTamI pramANA, yathA ca mAsavRddhau dvitIyo mAsaH pramANa tadvad dvitIyA tithiH pramANaprAptA bhavati / " (zrItithiviSA-patra 2) Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 149 * - - - - - , vRddhi prasaMge chaThTha Adi (prazna)-tamAruM kahevuM satya che. paNa punama-amAsa Adi be raheze te caudaza-punamane chaThTha zI rIte thaze? (uttara-ema kema pUchavuM paDayuM? (prazna) chaThThamAM caudaza ane punama rahevI Avazyaka che ne? (uttara)-punamane kSaya hoya che tyAre zAstrakAre zuM kahyuM che? (prazna)-tyAre te terasa-caudaza, athavA terasa bhUle te caudaza-paDave karavA jaNAvyuM che.' (uttara)-AmAM punama sAthe rahI che? (prazna)-nA. (uttara)-tyAre samaje ke-punamanI jyAre kSayavRddhi hoya tyAre chaThThamAM caudeza sAthe te rahevI ja joIe evuM Ava. zyaka nathI. kSayavRddhi na hoya tyAre caudaza-punamane chaDuM thAya, kSaya hoya tyAre terasa-caudaza athavA caudaza-paDave thAya ane vRddhi hoya tyAre mAsI caudazanI hovAthI terasacaudazane chaThTha karI pahelI puname pAraNuM thAya. bIjI pUname pUnamane upavAsa Adi karavuM hoya te thAya. jyAre pUnamanI mAsI hatI tyAre caudaze paphikhane upavAsa thAya, pahelI pUname pAraNuM thAya ane bIjI pUnama tathA ekamane chaThTha thAya. emAM zaMkA jevuM kAMI paNa nathI. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tattvatara (prazna)-punamanI ceAmAsI hatI, tyAre punamanA kSaye cAmAsI paDikakamaNu tathA chaThThu zI rIte thatA ? zAstra terasanA kSaya karavAnI te nA pADe che ? 150 (uttara)-tamArU kahevuM kharAbara che. gAthA pAMcanI prazno. ttarImAM batAvelA zAstrapAThA pramANe vicAravAthI samajI zakAze ke-varSamAM 28 paDikamaNAnA kAMI niyama nathI ane caudezanI pikha karatAM punamanI ceAmAsI meATI che, tethI kSINupurNimAne caudazane divase mukhya mAnI zakAze ane punamanI kriyAmAM caudazanI kriyA samAvI devAze, chaThThuM te praznottaramAM jaNAvyA pramANe terasa athavA ekama sAthe thaI zake che. ethI te vakhate paNa terasanA kSaya karAtA na hatA paNa caudaza-punama bhegAM karAtAM hatAM e siddha thAya che. (prazna)-A vyavasthA pramANe te punama AdinI vRddhimAM paNa zAstranI vidhi sarasa jaLavAya che. e pramANe nahi vavAthI avidhi zI thAya che te batAvaze ? vidhi-digadarzana. (uttara)-dhArI ke seAmavAre terasa che, ma'gaLavAre caudaza che, budhavAre pahelI punama athavA amAsa che, gurUvAre khIjI punama athavA amAsa che. A punama-amAsanI vRddhine badale tame terasanI vRddhi karI eTale seAmavAre pahelI terasa thaI, ma'gaLavAre bIMcha terasa thaI, budhavAre caudaza thai ane gurUvAre punama athavA amAsa thai. ArAdhavAnI punama athavA amAsa tA gurUvAreja rahI paNa caudaza ma`gaLavAre hatI te Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 151 khasIne budhavAre thaI, ke je divase vAstavika rIte pahelI punama athavA amAsa ja che. ane terasa jo kalyANaka tithi hAya te te samavArane badale magaLavAre thaI, ke je divase terasa nathI paNa caudaza che. A rIte punama-amAsanI vRddhie terasanI vRddhi karavAthI, caudazane divase caudazanI ArAdhanA je karavI joie, te caudazane divase nahi thatAM pahelI punama athavA amAsane divase thAya che, terasa kalyANaka je terasane divase thavuM joie tenI vRddhi manAyAthI te terasane badale vAstavika caudazane divase thaze. ema karavAthI pahelI avividha e thAya che ke-udayatithi pramANa mAnavAnI je AjJA che tenA bhaMga thAya che. bIjI avidhi e thAya che ke-punama amAse kaI paNa kALe pilma thai nathI, thatI nathI ane thaze nahi,' e trikAlAbAdhita zAsravacanane Thokare caDhAvAya che. trIjI avidhi e thAya che ke-caudazanI qhi punamane divase paNa mAnanArA itara gacchInI je mAnyatAnuM mUlazAstra kAre A zAstramAM khaDana karyu che, te mAnyatAmAM tamAre praveza thaI jAya che.' vaLI vadhArAmAM eka, avidhi terasanu kalyANaka terasane badale tamAre caudaze karavu paDaze' te che. (prazna)-tyAre tA bhAdaravA zuda pAMcamanI vRddhie trIja athavA ceAthanI vRddhi karavAthI paNa evI ja vidhirUpI DAkaNA gaLe vaLagatI haze kharI ? savatsarI palaTAvAthI vizeSa dASA. (uttara)-bezaka, vaLage ja che, emAM tamArUM-amArUM kAMi cAle tema nathI. tame trIjanI vRddhi karA tApaNu Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra [ tavaMtaraMTa tamAre saMvatsarInI cetha pahelI pAMcamane divase Avaze, be cotha kare te paNa saMvatsarInI ceAtha pahelI pAMcame ja Avaze. saMvatsarInuM kArya saMvatsarIne divase ja karavuM joIe, chatAM tame pahelI pAMcame karIne eka te udayatithinI virAdhanA kare che, bIjuM aparvamAM parva ArAdho che, trIjuM zrI nizIthacaNi AdimAM je kahyuM che ke ""saMvatsarInI tithi laMghavI kalpe nahi tenuM ullaMghana kare che, ane cethuM pahelI pAMcame pAMcamanI saMvatsarI mAnanArA Itara gacchInI zAtre nahi svIkArelI mAnyatAne svIkAra karavA jevA aniSTa prasaMgamAM tame AvI paDe che. Ama traNane badale cAra deSApattio Ave che. lAbhAlAbha, vizeSa lAbhAlAbha vicArIe, te udayatithi ceAthe saMvatsarI mAnanAra amArA mate bArase paryuSaNa aThThAI besaze, amAse kalpadhara AvI caudaza-amAsane chaTha thaze, bIja, trIja, cothane aThThama thaze, pahelI pAMcame pAraNuM thaI bIjI pAMcame jJAnane tapa paNa thaze. tamAre te badhuM cuMthAI jaze, kemake-tamArA mate terase paryuSaNa besavAthI caudaza athavA amAsa khAdhAvAmAM Avaze, ekame kalpadhara thavAthI bIja khAdhAvAramAM jaze, trIja, ceAtha ane pahelI pAMcamane aThThama thavAthI bIjI pAMcamane jJAnatapa paNa khAdhAvAramAM cavAI jaze. - 70-"za vati tivamavuM" (nizItha rAma che. e pramANe upayuvadhi-DivI -pirAmAM paNa) Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 2 ] 153 (prazna) pAchaLa jaNAvelA zrI hIrapraznanA pAThe pramANe kalpedharanA chaThThanI ane savatsarI pachInI pa'camInA tapanI niyamitatA nathI eTale nahi cAle ? (uttara)-vAha ! te pADomAM jaNAvelA kAraNaprasage cAlI zake, paNa pacInI vRddhi hAya tyAre te tevA eke kAraNuprasa`ga nathI chatAM zI rIte cAlI zake ? kSayanI takarAramAM tame niyamitatA naheAtI tene AgaLa lAvatA hatA, vRddhimAM jayAre te che tyAre tene abharAie caDhAvA che ! phAve tyAre eka ane na phAve tyAre khojI ja ! prAmANika padAnA sabhya jene rahevu... hAya tene A na zobhe. saskAra! (prazna)-paNa pahelI pAMcamane divase cAthanA saMskAra karIzuM, pachI te te pAMcama nahi kahevAya ne ? (uttara)-saskAra vidhi mujabanA ke manaphAvatA ? (prazna)-vidhi mujabanA ja. manaphAvatA saMskArathI kAI vastu mAnya thaI zaktI nathI. (uttara)-jo vidhi mujabanA ja saMskAra mAnavA hAya te pahelI pAMcamane ceAthanA saMskAra tamArAthI kadApi nahi karI zakAya. ane e ja rIte pahelI punamane caudazanA saMskAra paNa nahi karI zakAya. ye pUrvAvALA niyamanI vidhithI jo tame sa'skAra karavAnuM kahetA hA, te te niyamathI ane tene anusaratA zAstranA bIjA pADothI e siddha thaI cukyu che ke-'kSayavRddhinA prasaMge kSItithi pUmAM samApta thAya che Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r t , , , 154 [tatvatare mATe pUrvatithie tenI ArAdhanA karavI, ane vRddhitithi bIje divase samApta thAya che mATe enI ArAdhanA bIje divase karavI. je divase je tithinI samApti thatI na hoya te divase te tithi karAya ja nahi." te have tame bIjI kaI vidhithI e saMskAra karI zake che? " (prazna)-bIjI te kaI vidhi nathI. (uttara)-te tamArA saMskAra manasvI ja kare che. je divase je tithi na hoya te divase tene saMskAra kare, e te eka sAmAnya buddhimAM paNa na utare tevI bInA che. evA saMskArathI je vastu pharI jatI hoya ane ApaNuM dhAyu thatuM hoya, te caudazanA kSaye punamane divase pakina karavAnuM kahenArA paNa ema ja kaheze ke-"ame punamane divase caudazane saMskAra karIzuM ? pAMcama athavA punama-amAse etha athavA caudaza mAnavAmAM tamArA kalpita saMskAranA baLe je tamane mRSAvAda na lAge, te pachI tene mRSAvAdIpaNAne deSa zI rIte ApI zakaze? mATe tamArI A vAtamAM paNa kAMI ja mAla nathI. anadhikRta saMskAra. ahIM tame pAMcama ane pUnama-amAsanI vRddhie pahelI pAMcama ane pahelI pUnama-amAsane ceAtha ane caudazane je saMskAra karavAnuM kahe che, te adhikAra vinAne haI heLInA rAjA jevuM che. e ja vastu tamAre kSayanA prasaMgamAM paNa samajI rAkhavI joIe. eTale ke pAMcama Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mo] 155 ane pUnama-amAsanA kSaye trIja ane terasane tame ceAtha ane caudazanA saMskAra karaze te paNa anadhikRta ja che." adhikRta saMskAra. (prazna)-tyAre vidhipUrvakanA adhikRta satkAra karyA ? (uttara)-vidhipUrvakanA adhikRta saMskAra e ja che ke-jyAre ceAthanA kSaya hAya tyAre trIjane ceAthanA ane caudazanA kSaya hoya tyAre terasane caudazanA sa skAra ApavA. jyAre e ceAtha hAya tyAre bIjI ceAthane saMvatsarInA saskAra ApavA, jyAre caudaza e hoya tyAre bIjI caudazane pAkSika ane cAturmAsIka hAya te| cAturmAsIka saMskAra ApavA, e ja adhikRta saskAra che. (prazna)-paNa soMvatsarInI ceAtha pAMcamathI eka ja divasa pahelAM AvavI joie e te kharU ne? (uttara)-eTale zuM kahevA mAgeA che ? L aNAgaya cautthI ' (prazna)-vAta ema che ke-zrI kAlikasUri mahArAje pratiSThAnapuranA zAlivAhana rAjAnI vinatithI pAMcamane badale ceAthe saMvatsarI pravartAvI. zrI nizIthaNuM dazamA uddezamAM lakhyuM che ke ujjainIthI vihAra karIne zrI kAlakasUrI mahArAja 4871 71 - " viharatA patiTThANaM nagaraMteNa paTThitA, patiTThANasamasaMgharasa ya ajjakAlagehiM saMdiThThe - 'jAva'haM AgacchAmi tAva Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 [ tattvatara pratiSThAnapura nagaramAM javA nIkaLyA. temaNe zrI saghane kahevaDAvyuM ke-mArA AvatA sudhI paSaNA karaze nahi. gurU tyAM AvyA. tyAM zAlivAhana nAmanA zrAvaka rAjA hatA. temaNe ane saMghe gurUnA satkAra karyAM. gurUe AvIne pAMcame paryuSaNA karavAnuM jaNAvyuM. te zramaNa saMdhe svIkAryuM. rAjAe vinaMti karI ke te divase mAre leAka yAtrAnu kAraNa che, sAdhuenI ane caityanI mArAthI upAsanA thai zakaze nahi. mATe chaTha kare te sArUM.' gurUe jaNAvyu ke--laMghavI te pe nahi.' tyAre rAjAe kahyuM ke-te anAgata ceAthe rAkho.' AcArya mahArAje kahyuM ke bhale ema thAo,' ema kahI ceAthe paryuSaNA karI. A pramANe yugapra dhAne kAraNe cAtha pravartAvI che ane te sakaLa saMdhe mAnya rAkhI che." zrI bRhad vicArAdi zAstrAmAM paNa Ane maLatA tumbhehiM NI pajjosaviyavvaM / tattha ya sAlavAhaNo rAyA / so ya sAvo / so ya kAlagajjaM iMtaM soUNa Niggao abhimuho samagasaMgho ya | mahAvibhUI paviTTho kAlagajjo / paviTThehi ya bhaNiyaM - 'bhaddavayasuddhapaMcamIe pajjosavijjai / samaNa saMgheNa paDavaNNaM / tAhe raNNA bhaNiyaM taddivasaM mama logANuvattIya do aNujAyavvo hohi tti sAhU ceie na pajjuvAsissaM to chaTTIe pajjosavaNA kijjau / ' AyariehiM bhaNiyaM - 'Na vaTTati atikAmeuM / ' tAhe raNNA bhaNiyaM - 'tA aNAgayaca utthIe pannovijJati / ' AyaritlRi mALiya-va mavaDa'tAhe 23thiip pajjosaviyaM / evaM jugappahANehiM kAraNe cautthI pavattiA / sA ceva aNumatA savvasAhUNaM / ' iti zrI nizIthacUrNi dazamodezake / " (mudrita kalpadIpikA navama vyAkhyAna ) " Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 157 ullekha che. e badhAmAM "anAgata' zabda paDe che, te batAvI Ape che ke-pAMcamathI "anantara pUrve ja cotha joIe. jo pAMcamanI vRddhimAM saMvatsarInI cotha na palaTAvIe te te ekane badale be divasa pahelAM cAlI jAya che. tema thavAthI te pAMcamanI pUrve anantara rahetI nathI paNa vacamAM pahelI pAMcamanuM aMtara paDI jAya che. | (uttara)-tamee ApelA pAThamAM " ca" zabda paDe che, paNa "anaMtara" zabda paDaye nathI. (prazna-bApatha' zabdane artha ja ame anaMtara karIe chIe. tema kahevuM zAstrakArane jo ISTa na hatI te rAjAe je chaThane divase paryuSaNuM karavAnI vinaMtI karI tene paNa mata vizeSaNa Apata. ajayanI sArthakatA. (uttara)-tamArI vAta kharI che. tame A artha ghaTA che tethI ja tamane muMjhavaNa thaI che, paNa barAbara vicAre eTale te nIkaLI jaze. " ta' zabdano artha tame je draSTie anaMtara pUrve kahevA mAge che tevuM nathI, paNa pAMcama pahelAM nahi AvelI "vaphathI" eTale ethe e artha che. chaThane te vizeSaNa nathI ApyuM tenuM kAraNa e che ke-te tithi kAMI pAMcama pahelAM AvanArI tithi nathI paNa pAMcama pachI ja AvanArI che. je te pAMcama pahelAM AvanArI hatI te pAMcama pahelAM hajI nahi AvelI " jaNAvavA mATe tene paNa sAtha vizeSaNa jarUra Apata. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 [ tattvatara A draSTie tame artha vicAra. tamAro bhrama paNa bhAgI jaze ane ' anantara pUrva' kahevAnI tamane jarUra nahi paDe. (6 aNAgaya " zabdanA koSamAM a rRe abhidhAna rAjendra bhA. 1, pR.307 mAM kaLAgata (6) nA artha- tri. na ApatonApataH / vartamAnarUM aprApte vitti, sthA. rU. TA 4 3." che. zabdaciMtAma NimAM " anAgata (na Apata> -tri. taH tA.saM. 1-nahi Avela, ra-bhAvi." pAiyasamhaNva kASamAM " ajaya-nuM (ajJAAta) 1-bhaviSyakALa " e pramANe ApyA che. A uparathI samajI zakAze ke-aNuAgayanA anantara artha thai zake nahi. tamArI vAtanA vadhu vicAra A dIvA jevI vAta upara ja ke have vadhu carcA karavAnI AvazyaktA nathI, chatAM tamArI kalpanA pramANe tame je taryAM doDAvA che te keTalA gerasamajabharelA che te jaNAvavA mATeja tamArI vAta upara vadhu vicAra karIe chIe. ceAtha ane pAMcamanI vacce jo mIjI kAi trIja ke chaTha vigere ghusI gaI hAta tA tamArI zakA hajI ce vyAjabI gaNuAtta. paNa tamane khabara che ke-ceAtha ane pachI e pAMcamA AvI che, temAM ceAtha-pAMcama vacce bIjI kAI tithi ghusI gaI nathI. tamA jo e bhIke udayatithi cAtha virAdhatA hai| te amArI tamane bhalAmaNa che ke-tamArI e Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 67 mI] vhIka khATI che, TrAkaTa virAdhA nahi. ApaNe sa'vatsarInI ceAtha je pAMcama pahelAM joie che te pAMcama pahelAMja che. tame kahezeA ke-vacamAM eka pAMcama AvI gai ne ?' paNu ame tamane pUchIe chIe ke pahelI pAMcama ane mIjI pAMcama eTale zu ? kahevu ja paDaze ke-pAMcama' sArDa ghaDI karatAM paNa vadhI gaI tethI be divasa sUryadayamAM AvI paNa tithi te eka ja che. ApaNe samAptivALA udaya pramANa mAnIe chIe tethI pAMcamanuM anuSThAna karavA mATe bIjI pAMcamane aMgIkAra karIe chIe. ethI pahelI pAMcama pAMcamane badale maujIja keAI tithi che evu' teA ApaNe nathI ja kahetA. teA have cAtha ane mIjI pAMcama vacce pahelI pAMcama AvI gaI tenI ATalI badhI khATI mujhavaNa zu kAma ubhI karI che. ? 159 anantara pUrvanA khUlAse tamane eka dAkhalA ApuM. bhagavAnanA nirvANunI rAtrinA savAreja zrI gautamasvAmine kevalajJAnathayuM, nirvANu amAse ane kevaLajJAna ekame. nirvANuthI amAse divALI thaI ane ekame besatuM varSa thayu. A benI vacce aMtara na joie e tA nakkI che ne ? paNa vAcakavarya zrI umAsvAti mahA rAjanA vacanathI leAka kare te divALIe jyAre nirvANayAchuka karavAnu' ApaNe mATe nizcita thayuM', tyAre divALI ane besatA varSa vacce zuM AMtarUM nathI paDatuM ? paDe ja che. ghaNI vakhata leAkeA caudaze divALI kare che tyAre ApaNe pazu Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 [tattvatara karIe chIe. A caudaza ane besatA varSanI ekama vacce khAsuM eka amAsanuM AMtaruM paDI gayuM. tyAM tame vacamAM AMtaruM na joIe" e dalIla karIne amAse divALI kema karatA nathI? athavA caudaze divALI karI te amAse besatuM varSa kema besADatA nathI ? divALI ane besatA varSa vacce amAsa jevuM eka vijAtIya aMtara tame calAvI le che, temAM tamane kazI harakta lAgatI nathI; ane cothapAMcama vacce jyAM vijAtIya AMtarU tala mAtra nathI tyAM tame pahelI pAMcamanA AMtarAne sahana karI zakatA nathItamane te harakata kare che, ethI amane ajAyabI thAya che. jema tyAM zrI umAsvAti mahArAjanA vacana pramANe divALI karatAM vacamAM amAsa khAlI rahe te bAdhaka nathI, tema ahIM paNa "vRddha...3ttarA" e zrI umAsvAti mahArAjanA vacana pramANe pAMcamanI vRddhie bIjI pAMcamane divase pAMcamanuM kArya karatAM, saMvatsarInI cotha ane bIjI pAMcama vacce eka pahelI pAMcama khAlI rahe tenI kazIja harakata nathI. zAstramAM pAMcama pahelAM ceAtha joIe ema kahyuM che, paraMtu tame je divase pAMcama parvatithi kare te divasathI anantara pUrve joIe" ema kahyuM nathI. jo ema na heta te A zAstramAM ane anyatra paNa bhAdaravA suda pAMcamanA kSayane ethamAM samAvI devAnuM zAstrakAra na jaNAvata. tyAM te pAMcama parvatithi jUdI rahetI ja nathI. tyAM tame cothane anantara pUrve zI rIte lAvI zakaze? mATe tame je anantara pUrve ka che te beThuM che. tattva eTaluMja che ke Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 19 mI ] 161 cotha pAMcama pahelAM AvavI joIe, arthAta ethanI samApti thAya ke turata pAMcamanAM ghaDI-paLa zarU thaI javAM joIe. enI vacamAM AMtaruM joIe nahi. A jAtanuM tame jo anantara pUrve kahevA mAgatA hoya te te zAstrAnukULa che. cothane AvuM anantarapUrvapaNuM jevuM AkhI pAMcamanA vakhate hoya che, tevuM pAMcamanA kSaya ane vRddhi prasaMge paNa hoya che ja. pAMcamane kSaya thayo eTale te TukI thavAthI bIje divase udayamAM nathI AvI eTaluM ja thayuM che, kintu cothanI samApti pachI tarata tene bhega te zarU thaIja gayele che. e ja pramANe pAMcamanI vRddhi thaI eTale te vadhI javAthI be divasa sUryodayamAM AvI eTaluM thayuM, paNa tene ce bhega te cothanI samApti pachI cAlu thaI ja gayo che. vivakSAnI kasoTI. have tame je "anantara pUve" artha karyo che te artha eka rIte barAbara che, chatAM tamee kapelI vivakSA barAbara nathI. e ja vastune haju nyAyanI kaseTI upara caDhAvIne tamane dekhADI ApIe chIe. "anantara pUrve" eTale tame eja kahevA mAge che ke-eka vastu bIjI vastunI pahelAM evI rIte hevI joIe ke vacamAM aMtara na heya. AmAM tame "anantara' eTale zuM kahevA mAge che? eka "a" nAmanI vastunA pahelA avayava ane bIjI "ba" nAmanI vastunA pahelA avayava vacce kAMI paNa aMtara na hovuM te? ke "a" nA chellA avayava ane Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 [ tavatare ba" nA chellA avayava vacce aMtara na hovuM te? ke e nA pahelA avayava ane "ba" nA chellA avayava vacce aMtara na hovuM te? ke "a" nA chellA ane "ba" nA pahelA avayava vacce aMtara na hovuM te? anaMtara nuM svarUpa kahevA mATe A cAra vikalpa uThI zake che. temAMthI tame kayo vikalpa svIkAraze? pahelA traNa vikalpa pramANe je tame anantara kahevA mAgaze te tamArI vivaphA nyAyanI kasoTImAM beTI Thare che, kemake-tevuM anaMtara tame kaImAM paNa ghaTAvI zakaze nahi, kAraNa ke-pitAnA ja bAkInA avayanuM vacamAM aMtara paDaze. e draSTie tame pAMcamane divase cUtha palaTAvaze athavA trIjane divase cothe palaTAvaze, te paNa pAMcamathI cotha anantara pUrve thaI zakaze nahi. ethanA pahelA avayava ane pAMcamanA pahelA avayava vacce thanA bIjAthI chellA sudhInA ghaNA avayave paDyA che. ethanA chellA avayava ane pAMcamanA chellA avayava vacce pAMcamanA pahelAthI upAMtya sudhInA ghaNA avaya paDyA che, ane cothanA pahelA avayavathI pAMcamanA chellA avayava sudhImAM paNa etha tathA pAMcama bannenA bAkI rahelA ghaNA avayavanuM aMtara paDeluM che. tyAre chevaTa tamAre cothe vikalpa ja svIkAravuM paDaze. eTale ke ethanA chellA avayava ane pAMcamanA pahelA avayava vacce kAMI paNa aMtara hovuM joIe nahi. te have tamArAthI pahelI pAMcamanuM vacamAM AMtaruM rahI jAya te paNa te kAraNathI cotha pAMcamanI anaMtara pUrve nathI ema nahi kahI zakAya, kAraNa Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] 163 ke-ceAthanA chellA avayava ane pAMcamanA pahelA avayava vacce kazuM ja aMtara nathI. vastu ATalI badhI spaSTa hAvA chatAM pAMcamanI kSayavRddhie ceAtha palaTAvavAnA jo Agraha sevAya te te ghaNA ja aniSTa ane ahitakara che, evu koI paNa sahRdayane lAgyA vinA nahi rahe. aThThama kema karavA ? (prazna )-tamAe lakhANuthI vastu khUba samajAvI. e uparathI siddha thaI jAya che ke-anatarapUrva pazu ceAtha ane pAMcamanI ArAdhanA vacce levAnuM nathI, paNa ceAtha-pAMcama tithi vacce levAnu che, pAMcamanI ArAdhanA te jo te AkhI hAya tA ceAtha pachI bIje divase thAya, kSaya hAya tA cothamAM maLI jAya, vRddhi hAya te vacamAM pahelI pAMcama khAlI rahIne bIjI pAMcame thAya. AvI zAstra ane yuktisiddha vAtamAM zaMkA karavI te sUryanI hayAtImAM zaMkA karavA kharAkhara che. have huM e pUchavA mAguM chuM ke-zrI hIrapraznamAM bhUkhyavRttie je trIja-ceAtha- pAMcamanA aTraeNma karavA lakhyuM che, te tame pahelI pAMcamane vacamAM khAlI rAkhaze teA zI rIte thaze? (uttara )- bhAgyavAna ! AvI nirmAlya zakAe zuM kAma kare che ? te je hyuM che te te AkhI pAMcama hAya tene mATe kyuM che. tame jo e pAne sa` prasaMga mATe pakaDaze| te tamane bakarUM kADhatAM UMTa pesADavA jevuM thaze. e ja zrI hIrapraznamAM kSINupa'camInA tapa pUrvatithimAM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 [tattvatara grahaNa karavA jaNAvyuM che. tyAM tame trIja-ceAtha-pAMcamanA arUmane zI rIte ghaTAvaze ? tyAre samajo ke e pAThanI matalakha te e che ke-(1) jyAre pAMcama AkhI hAya tyAre mUkhyavRttie trIja-ceAtha-pAMcamane jhUma karIne pAMcamane jJAnatapa arjuma bhegA lai leve! ane kadApI khIja-trIjaceAthanA aThThama karo te pAMcamanu ekAsaNuM thAya teA karavuM, nahi teA pharaja nathI. (2) pAMcamane kSaya hoya tyAre tA khIja-trIja-cothane aThThama karIne pAMcamane tapa bhegeA ja samAvI devA. (3) paNa pAMcamanI jyAre vRddhi haiAya tyAre khIja-trIja-ceAthanA aThThama karavA. pahelI pAMcamanuM pAraNuM thai, bIjI pAMcame jJAnapaMcamInA tapa jUdo karavA. pacAsa-sIttera divasa. (prazna )-siddhAMta te pacAsa-sIttera divase meLavavAnA che. udayatithi svIkAratAM tenA zuM bhaMga thate nathI ? ( utara )-tame jo divaseAnI vAta karIne ene siddhAMta vAda ane bIjAne tithivAdanuM nAma ApI jUdA pADavA mAgatA hoya te te tadna galata che. A vAta ame pAchaLa gAthA 5 nI TIkAmAM paNa jaNAvI gayA chIe. ema kaheA ke-sa'vaccharInA divase pAchalI cAmAsIthI pacAsa divasa thavA joie. ane te divasathI AgalI cAmAsI sudhI sIttera divase thavA joie. A divase tithibhuMgane hisAbe gaNavAnA che paNa vAra pramANe gaNavAnA nathI, te paNa ame pAchaLa samajAvI gayA chIe. have pAMcamanA kSaye trIje Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 19 mI ] 165 sAMvatsarI mAnavAmAM jema tamAre pacAsane badale AgaNupacAsa divase thatA hatA ane AgaLa sItterane badale IkaiAtera divase thatA hatA tathA saMvatsarInI tithi uDI jatI hatI, tema pAMcamanI vRddhie pahelI pAMcame saMvatsaro karavAmAM paNa tamAre pacAsane badale ekAvana divase thaze ane AgaLa sItterane badale agaNAtera divase thaze; kemakeceAthanI tithi je pacAsamA divasa AvatI hatI, tene laMghIne tame pAMcamatithi lIdhI, te ekAvanamA divasa che. ahIM eka divasa vadhavAthI AgaLa eka divasa eche thaze. pAMcama tA gaNAI gaI che, eTale chathI gaNatAM kArtika cAmA sInA divasa agaNeterame AvyA, ane cAthanI tithi te ahIM paNa cUkayA. ame te kharAkhara tithi aMgIkAra karatA heAvAthI, jema pAMcamanA kSayamAM paNa pacAsa ane sIttera divase maLI rahyA hatA tema ahI paNa pacAsa ane sIttera divaseA kharAbara maLI rahe che. ane amAre pAMcamanI vRddhinI asara trIja ke ceAtha upara nahi paDatI hAvAthI tithi paNa kharAkhara sacavAi rahe che. AthI udaya tithi svIkAratAM amAre bhaMga thatA nathI, paNa nahi svIkAratAM tamAre thAya che. mRSAvAda to. (prazna)-pAMcamanI vRddhie ceAthanI vRddhi svIkAravAthI doSo te ghaNA Ave che ! (uttara)-DhASA ghaNA Ave che mATe ja te nahi svI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vvvvv, [tattvatare kAravI joIe. vizeSa pAMcama parvatithi che enI vRddhi tamane khaTake che ne? (prazna)-hA. (uttara)-ane tethI ja tame tene badale cothanI vRddhi kahevA mAge che ne? (prazna)-hA, emaja che, (uttara)-tyAre zuM cotha e paNa parvatithi nathI ? (prazna)- che, ane te paNa pAMcama karatAM meTI parva. tithi che. (uttara)-ane tenI vRddhi karIne tame saMvatsarI-kRtya te bIjI cothe ja karavAnA ane pahelI cothane te phalyu ja mAnavAnAne? (prazna)-hA, ema ja mAnavAnA. (uttara)-are mahAnubhAva! cotha jevI parvatithinI vRddhi nahi hovA chatAM tame ATaluM badhuM kare che, tyAre tenA karatAM pAMcamanI vRddhi je che tene ja pahelI-bIjI rAkhe ne? nAhaka satyavAda cheThIne mithyAvAda zuM kAma kare? cothanI vRddhi hoya nahi chatAM kahevI ane pahelI-bIjI karavI e kevaLa mRSAvAda ja che. rUDhI ane yukitathI virUddha - (prazna)-te pachI pAMcamanI vRddhie trIjanI vRddhi mAnanAra mATe paNa e ja hAlata che. tene tame vizeSa zuM kahevA mAge che? Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 27 mI ] 167 (uttara)-tene paNa e ja kahevAnuM ke- pAchaLa batAvyA pramANe tamArI mAnyatAmAM ghaNA ja doSo Ave che. pAMmamane badale trIjanI vRddhi nahi hAvA chatAM te aMgIkAra karavI temAM paNa bhayaMkara mRSAvAda che, mATe te tajI daine zAstrAnusAri satya mAnyatA kare.' tame pAMcama patithi che tethI tenI vRddhi heAvA chatAM mAnavAnuM nA kaheA che ane tene badale tenI pUrve ceAtha prabala pavatithi hAvAthI tenI vRddhi na thai zake evA mata dharAvI trIjanI vRddhi kare che, te rUDhithI ke yuktithI ? jo rUDhithI kaheze teA hAlanI rUDhi pAMcamanI vRddhie trIjanI vRddhi karavAnI te nathI ja, vadhAre nahi te traNa-cAra peDhIthI paNa je AkhI samAjamAM ekamate cAlatuM hoya, te tene ApaNe kharI ke kheATI paNa rUDhinuM nAma ApI zakIe. bhAdaravA zuda pAMcamanI kSayavRddhie trIjanI kSayavRddhi karavAnuM tamArA zivAya pUrvenA koI paNa peDhIthI cAlatuM AvyuM nathI ane tamArUM kareluM paNa AkhA gacchamAM kadI ekamata thayuM nathI. pachI tene rUDhI ke paraMparA tarIke paNa zI rIte oLakhAvAya ? AkhA gacchamAMthI atyAre tame je karI le tene rUDhI ke para'parAnuM nAma Ape, te drazya ane bhAvathI je dekhatA manuSya haze te te kAi nahi ja mAne. tyAre jo yuktithI tema karavAnu tame kahetA hAya kepUnama-amAsanI kSayavRddhie terasanI kSayavRddhi thAya che, mATe bhAdaravA zuda pAMcamanI kSayavRddhie trIjanI kSayavRddhi thavI joIe.' te tamArI e yukti pramANe pAchaLa batAvyu Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^^^ ^^^^^^^ ^^^^^^ 168 [ tatvataraM che tema bIjI paNa joDAjoDa AvatI aneka parvatithiomAM tamAre pUrvatara-pUrvataranI ja kSayavRddhi mAnavI paDaze, je mAnavAthI tamane pAchaLa ApelA avyavasthAjanaka be bhayaMkara anavasthA deze Avaze. eka dAkhalA tarIke vicAra karavAthI jaNAze ke-pAchaLa jaNAvyA mujaba jyAre vaizAkha suda pUnamanI kSayavRddhi haze, tyAre tamAre vaizAkha suda 6 ne kSaya ane vRddhi banAvI badhI udayatithione pheravavI paDaze, ane te taddana zAstravirUddha che, mATe rUDhI tathA yuktithI virUddha bhAdaravA suda pAMcamanI kSayavRddhie trIjanI kSayavRddhi karI cutha palaTAvavI, te paNa satyavAdane cheThI mithyAvAdane bhajavA barAbara che. mAsavRddhi mAphaka tithivRddhi paNa pacAvo. bhAgyavAna ! mAsI ke je phAgaNa, ASADha ane kArtika mAsamAM thAya che, saMvatsarI ke je bhAdaravA mAsamAM thAya che, evAM mAsapratibaddha kAryomAM jyAre mAsavRddhi thayelI hoya, tyAre zAstranI rIta pramANe AkhA prathama mAsane tame napusaka mAnIne bIjA mAsamAM te te kAryo kare che. tyAM tame te mAsane badale pUrva ke pUrvatara mahinAnI vRddhi mAnatA nathI. AkhA mAsanI vRddhi jyAre tamane pacI zake che, tyAre eka tithinI vRddhi pacAvavI tamane kema ATalI badhI agharI lAge che? te ame samajI zakatA nathI. zAstrakAranA niyama pramANe A mAsa jema abhivardhita rahe che ane bIje mAsa upagamAM Ave che, tema Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mo] 169 vadhelI patithimAM paNa pahelI abhivardhita tarIke gaNAze ane bIjI upagamAM levAze. udayatithione virAdhavAnuM mahA pApa vaheravAnI tame puNyazAlIone kAMI jarUra nathI. abhivati mAsa saMbaMdhI carcA A granthamAM AgaLa gAthA 22 mAM Avaze, temAM tene lagatI zaMkAonAM samAdhAna karAze ja, mATe ahIM vizeSa kahetA nathI. pAMcama ane pUnama-amAsa parvavithio hovA chatAM cotha-vaidaza tenA karatAM paNa moTI che, emAM te tame paNa nA pADatA nathI. zAstravidhi ke jene Adara karavAthI pAchaLa jaNAvyA mujaba banenuM mAna jaLavAya che, tene tame tamArI matikalpanAthI anAdara karIne jyAre ekalI paMcamI AdinuM mAna jALavavAnI dhunamAM cotha-caudazanA apamAnanI darakAra karatA nathI, tyAre zrI nizIthabhASya-carNimAM pitAnI matikalpanAthI AjJAne anAdara karavAthI, bhayaMkara zIkSA pAmelA grAmya kene eka karUNa prasaMga je varNavela che te amane ahIM yAda AvyA vinA rahetuM nathI te prasaMga e che ke - AjJAnA anAdara upara grAmalekanuM draSTAMta. "caMdragupta rAjA thayA pachI "e mArapaSaka che evuM je kSatriya jANatA hatA, teo temanI AjJAne parAbhava 72-" bhattamadANamaDate ANaTThavaNaM pi chettu vaMsavatI gavisaNa patta darisite purisavati sabAlaDahaNaM ca" // (ni mA3. -4) Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 [taravata20 karatA hatA. cANakayane ciMtA thaI ke-"AjJA vinA rAjA ke ? te AjJAtINa zI rIte thAya ? kArpeTikapaNAmAM pharatAM cANakayane eka gAmamAMthI bhejana maLyuM na hatuM. te gAmamAM AMbA ane vAMsa ghaNA hatA. tenA upara zreSathI cANaye AjJAsthApana mATe te gAma upara e lekha meka ke- AMbA kApIne vAMsanI vADa jaldI kare." te gAmaDIyAoe "barAbara lakhyuM nathI' ema mAnIne vAMsa kApI nAkhyA ne AMbAone vADa karI. cANakya tapAsa karAvI ke-"zuM karyuM che ?' tyAM Avyo. gAmalekene Thapake Ape ke-A vAMse te gherA vigeremAM kAma lAgata. tame ene kema kApI nAkhyA? " lekha batAvyuM. "tamane kahyuM cUrNiH-"caMdagutto moraposagotti je abhijANaMti khattiyA te tassa ANaM paribhavati / cANakassa ciMtA-ANAhINo keriso rAyA ? kahaM ANAtikkho hojjatti / tassa ya cANakassa kappaDiyatte aDaMtassa gammi gAme bhattaM na laddhaM, tattha ya gAme bahU aMva vaMsA ya, tarI ye gAmassa paDiNiviTeNaM ANAThavaNaNimittaM lehiyaM pesiyaM imerisaM-'AmrAn chitvA vaMzAnAM vRttiH zIghra kAryeti,' te hi ya gAmeyagehiM dullihiyaM ti kAuM vaMsA chettuM aMvANa vatI ktaa| gavesAviyA cANakkeNa 'kiM kati, Agato, uvAladdhA-' ete vaMsA rodhagAvisu uvaujjati kIsa bhe chiNNaM ?' daMsiyaM lehacoriyaM / 'aNNaM saMdiTuM aNNaM ceva karehi' tti DaMDapattA, tato tassa gAmassa sabAlavuDDhehiM purisehiM adhosirehiM vatti kAuM so gAmo svodddddo| aNNe bhaNaMti sabAlavuDDA tIe vatIe choDhuM daDDhA // " (ni. cU. u. 16, gA. 45) Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 171 bIjuM ane kayuM bIjuM mATe daMDapAtra che. te pachI temaNe e gAmanA bAlavRddha saghaLAM purUSane nIcA mastake laTakAvI vADa banAvIne AkhuM gAma bALI nAkhyuM. bIjA ema kahe che ke- e vADamAM ja bAlavRddha sarvane pUrI bALI nAkhyA." svamatikalpanAthI laukika AjJAnA anAdaranuM jyAre ATaluM badhuM bhayaMkara pariNAma Ave che tyAre kettara AjJAbhaMganuM kevuM bhayaMkara pariNAma Ave te tame svayaM vicAre. AjJA sauthI mahAna vastu che. te koI paNa bhege jaLavAvI ja joIe evo zrI zAstrakAra mahArAjane Agraha che. pAMcama ke pUnama tathA amAsa AdinI khAtara cetha ke caudaza Adi uDAvavI te je mAmalekae pitAnI buddhithI AMbA khAtara vAMsaDA kApI nAkhyA hatA tenA jeTaluM bhUla bhareluM che. zAstrakAranI AjJA ja jyAre udayamAM rahelI cotha caudazane abAdhita rAkhavAnI che, tyAre "AMbA nahi ane vAMsa kApavA joIe evuM DahApa vAparavuM te ayogya ane aniSTa ja che. AthI paNa e pUravAra thAya che kepaMcAMgamAM tithinI kSaya ke vRddhi thayelI hoya, tene badale bIjI tithinI kSaya ke vRddhi ApaNAthI bIskula karI zakAya nahi. mAyAvI dalilethI baco. (prazna)-saMvacharI parvanI ArAdhanAne Adarza te e che ne ke kSamApanA karI AtmAnI zuddhi karavI?" basa Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 [ tattvatare jy myh myh bh by by hw `ml bh mr@ @ parvatithienA AvA uttama Adarzane ApaNe apanAva. eka divasa pahelAM thAya ke pachI thAya tenI mAthApheDa zuM kAma kare che ? ethI mekSa najIka ke dUra te jatuM nathI ne ? | (uttara )-mahAnubhAva! Adarzane nAme hAlanA jamAnAmAM AvI dalIla thAya che, paNa phakta te dharmanI AcaraNA sAme thAya che lekavyavahAramAM thatI nathI. tyAM je evI dalIla karatA hoya te khabara paDe ke te keTalI mAyAvI che? korTe kesanI tArIkha mukarara karI hoya, tyAM upara ApI tevI dalIla karanAre kaI paNa vakIla ke selIsITara janme nathI. tArIkhane te Adarza e che ke kesanuM svarUpa kauTane samajAvavuM, basa teja apanAva, korTamAM eka divasa pahelAM ke pachI hAjara thavAnI mAthAphoDa zuM kAma karavI? ethI karTa tarapheNamAM ke virUddhamAM kyAM jatI rahevAnI che ? " AvI dalIla karIne tame zuM korTanI tArIkhane tiraskAra karI zake tema che? nahi ja. kheDuta jevA sAdhAraNa manuSya paNa evI dalIla karavAnI mUrkhAI nathI karatA ke "ApaNe te bI vAvavAnuM kAma chene? eka divasa vaheluM ke moDuM thaze temAM zuM bagaDI javAnuM che? pAka te je thavAne haze te thaze, kAMI paheluM vAvavAthI vadhAre ane pachI vAvavAthI ocho thaI javAne nathI." pitAne dharmiSTha ane tatvajJAnI mAnanArA dharma sevavAmAM jyAre AvI dalIle kare che, tyAre teo lekene chetaravA mATe phakta ADaMbara batAvanArA che ema mAnyA vinA chUTake thato nathI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] 173 Adhunika chetarapIMDInA namunA Adhunika jamAnAmAM dharmanI zraddhA tathA AcaraNane zithila banAvavA mATe AvA te tarehavAra tarikakAo ajamAvAya che. eka kahe che ke "ApaNe zrI mahAvIra bhagavAnanA ahiMsA-siddhAMtane mAnIe chIe, paNa rAtrI bhojana tathA kaMdamULane je niSedha karAya che te barAbara nathI. ema karavAthI zarIranuM Arogya jaLavAya nahi ane te vinA dezanuM ke dharmanuM ApaNAthI rakSaNa thaI zake nahi." bIje kahe che ke-"satyane siddhAMta sarasa che, paNa te "hitAhitanA vicAra pUrvaka zAstravacanane AdhIna rahIne ja balavuM joIe" ema nahi, paNa ApaNane ThIka lAge te svataMtratAthI kahevuM joIe. paMktigulAmImAMthI ApaNe ApaNe uddhAra kare joIe. trIje kahe che ke "saMyama ApaNe jarUra mAnIe chIe, tyAga vinA ApaNI siddhi nathI, paraMtu ApaNI lakSmI ane vastIne hAsa thaI jAya tema nahi karavuM joIe, sAdhuoe saMsAra-asAratAnA vairAtpAdaka upadeze nahi ApavA joIe. saMsArane tyAga karavA karatAM saMsAramAM rahI sevA bajAvavI e mahAna dharma che. vidhavA yuvatio sAthe ghara mAMDIne temanAM vaidhavya-duHkhane haravAM joIe." cothe kahe che ke-"zA ApaNane mAnya che, paNa jamAno ApaNe jo joIe. matamatAMtaroe duniyAne herAna karI nAkhI che, ApaNe te leka jemAM rAjI rahe te karavuM.' pAMcame kahe che ke tapazcaryA AtmasiddhinuM parama sAdhana che. paNa bhUkhyA rahevuM enuM nAma tapazcaryA nathI. manane zaktimAM ApaNe to lA siddhinuM parama zaktimAM Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 [tattvataraM rAkhavuM joIe. bhAva thaI jAya te vakhate khAI levAmAM harakta nathI, manane durbAna thAya te ulaTuM vadhAre pApa baMdhAya." chaThTho kahe che ke "kriyAkAMDane ame InkAra karatA nathI, paNa bhAva vinA kriyA karavI nakAmI che. nirasa kriyAo karavAthI zuM phAyade? hRdayanA bhAva che te badhuM che. maMdira, mUti vigere nAhakanI dhamAle che." dalIlanA nAme hAlanA jamAnAmAM karAtI chetarapIMDIenA A thaDA namunA che. chupI nAstikatA. jo tame vicAra karaze te tamane mAluma paDaze keA kahenArAoe ahiMsA, satya, saMyama, zAstra, tapa, kiyA mAnavAnI je vAta karI che te daMbha mAtra che. ahiMsA vigerene mAnanAre, te mAnavAnuM kahIne tenuM pAlana karavAnI rItene kadI virodha karI zake nahi ane tenuM khaMDana karanArI rItanI himAyata karI zake nahi. uparanI dalIlomAM eja kAravAI karavAmAM AvI che. ahiMsAdinI jo zraddhA hatI te tevuM thAta nahi. zAstrakAre AvA vicArone gupta nAstitA rUpe oLakhAve che. AvA mANasone dharmanuM vAstavika jJAna kazuM hotuM nathI. viSayanI pUrI mAhitI vinA bolavuM e samAjane bhayaMkara droha karavA jevuM che. jeTaluM tamane jJAna hoya teTaluM tame vicArIne bele te buddhimAna manuSyane tenI kismata thaze. ApaNe jANIe chIe ke kAyadAnI vAtamAM belanArAone tenI paMktionI gulAmI svIkAravI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] ja paDe che. svataMtratA laIne koInI badanakSI thAya tevuM bolI zakAtuM nathI. kAyadAe manAI karI hoya tevAM khAna, pAna, vepAra-rojagAra ke majazekha mahAlI zakAtA nathI. keInA paisA ke strI upara trApa mArI zakAtI nathI. paisA ke bhejananA bhAva karI lIdhAthI trIjorImAM paisA ane peTamAM bhajana paDI jatuM nathI." eTale uparanI dalIle kevaLa adhA. mika che e cekakhuM samajAya tevuM che. enuM vadhu vivecana karavAnuM A sthAna nahi hovAthI ame cheDI daIe chIe. kArya mAtramAM dravyAdikanI mAphaka kALa paNa kAraNa che. bI paNa enA samaye vavAyeluM phaLe. vRkSAdi paNa pitAnA samaye phaLe. tethI pUrvapurUe niyata karyA mujaba je parvatithinuM kArya je divase karavAnuM hoya te te divase ja karavuM joIe. emAM "eka divasa AvuM thAya te zuM ane pAchuM thAya te ke zuM? e matalabanI tamee jaNAvelI dalIla karavI nakAmI che. bahumatavAda! (prazna)-chatAM bahu leka kare te pramANe ApaNe karavuM joIe ne? | (uttara)-bahu leka kare te karavuM e jainamata nathI. jainamata te e che ke-suvihita zAstra je kahe te karavuM. je leka kahe tema karavAnuM hoya, te pachI samyagadharmane choDIne ApaNe mithyAmationA mArgane ja aMgIkAra kare rahyo. vace zrI jJAnasAramAM upadhyAyajI zrI yazovijaya Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 [tattvataraM. gaNi pharamAve che ke "je lekanA AdhAre ghaNAo kare te ja ApaNe karavA gya hoya, te mithyAdaSTione dharma kadI paNa tajavA gya nahi gaNAya." zrI giviMzikAmAM zrI haribhadrasUri mahArAjA paNa pharamAve che ke-jaleka ja amAre pramANa che" evI zAstranirapekSa buddhi tajI daIne ane cogya siddhAntanA saddabhAvane dhAraNa karIne DAhyA manuSya dharmakriyAmAM ati nipUNa buddhipUrvaka samyagapravartana karavuM joIe." AthI pUravAra thAya che ke zrI jainadarzanamAM bahumatavAdane evuM sthAna ApavAmAM nathI ja AvyuM, ke jethI AjJAsiddha dharmavAdane eka tala mAtre nakArI zakAya. tatvajJA ane bhavabhIrU AtmAe. e te zAstrasiddha AjJAne vicAra pUrvaka anusaravA taiyAra rahevuM joIe. pachI te bahamAM hoya ke alpamAM hoya. kerA bahumatavAdathI bhUlA paDavuM joIe nahi. zAstra ucAM na mUkAya. (prazno-zAstramAM kyAM eka vAta Ave che ? akSara enA e hoya, paNa tene artha tame eka karatA he te 3- lokamAlambya karttavyaM kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo na tyAjyaH syAt kadAcana // " (zrI jnyaansAra rarU-4) 74-" muttUNa logasannaM uDavaNa ya sAhusamayasabbhAvaM / sammaM payaTTiyavvaM buheNa mainiuNabuddhIe // " (zrI yogaviMzikA gAthA 16, pR. 77) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] khIjA ethI virUddha paNa karatA hAya, tyAM zuM thAya ? (uttara)-jUe bhAI! kAyadAzAstrAmAM yA vaidakazAstrAmAM paNa kAMI eka vAta AvatI nathI. aneka vAte bhinna bhinna paNa Ave che. chatAM sAMgeApAMga rahasyane jANanArA vicakSaNa purUSane tethI kaze| gucavADe thattA nathI. eja rIte zAstrane jo yathAsthita vicAravAmAM Ave te kazI ja gu'cavaNa ubhI rahevA pAmaze nahi, laukika zAstrAmAM hajI ce viredha naDaze, paNa A te| zrI sajJa mahArAjanAM zAstrA che, temAM tevA prakAranA kilaSTa vireAdhe kadI dekhAze nahi. jema jagamAM kAyadAnI peAthIe ke ArAgyanI pAthIe bAMdhIne UMcI mUkavI pAlave nahi, tema dharmImAM zAstrAne paNa uMcAM mUkavAM kadApi pAlave tema nathI. anA ukela tame je arthanI takarAra jaNAve che, te thavAnuM kAraNa tA e che ke-sUtrakAranA sUtrane pakaDanArA saghaLA jo e sUtrakAre kathana karelA ane paDe teA takarAra na thAya, sutra emanuM ane a` peAtAnA karanArAothI navI navI takarAro janme che. evAone zrI siddhasenasUri mahArAja saMmatitamAM ThIka ja zikhAmaNa Ape che. zro sa`matitanA trIjA khaMDamAM teozrI pharamAve che ke sUtra aneka arthAne maLavAnuM sthAna che, bIjA sUtranI 177 75-" suttaM atthanimeNaM na suttametteNaM atthapaDivattI / atthagaI uNa NayavAyagahanalINA va durabhigammA // 64 // tamhA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 [ tattvataraM0 apekSA rAkhyA vinA je arthavyavasthA kare, te temAM pramANadaSTie bAdha AvavAthI te sUtrane unmattanA vAkyanI mAphaka asUtrapaNAnI Apatti Ave che. eTalA ja mATe niyuMkatyAdinI apekSA vinA eka sUtra mAtrathI pUrvApara avirUddha arthanuM jJAna thaI zakatuM nathI. arthanI gati nayavAda rUpI gahana vanamAM lIna thayelI che, ane duHkhe karIne samajAya tevI che. tethI ja sUtra bhaNelAe paNa arthasaMpAdana karavA prayatna kare joIe. zAstranA arthane samyaga prakAre zIkhyA vinA paNa tenI prarUpaNAdika kAryomAM jene hAtha dhITha banI gaye che, tevA AcAryo kharekhara mahA ajJAnI-zrI tIrthakara mahArAjanA zAsananI viDaMbanA kare che." AthI samajI zakAze ke sUtranA khAlI akSare dharIne tenA arthane pitAnI IcchA mujaba maraDayA karanArA ane pUrvApara saMgata arthane khyAla nahi karanAra zrI jinAjJAnI viDaMbanA kare che. je zAstrane pUrvApara saMgata artha vicArAya, te zAstranA nAme thatI takarArane aMta Aje AvI jAya. sUtra e jhahAja samAna che ane artha saDha samAna che. je tamAre e jhahAjane sahIsalAmata upayoga kare heya te enA saDhane paNa sAthe samAle. artha e sUtranuM ahigayasutteNa atthasaMpAyaNammi jaiyavvaM / Ayariya dhIrahatthA iMddhi mA vinita / dUra che (saMmatita rU-ve, g. 741, nA-46) Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] 179 niyAmaka che. tenA vinA sUtranI gati te game tyAM thaI jAya. mATe sUtrakAranA sUtrane jema na cheDavuM, tema zrI niyuM katyAdinI apekSAe temanA vivakSita ane pazu ApaNe cheDavA joIe nahi. zuM karavuM ? have A paristhitimAM zAstranA keAI judA judA arthA bhAkhatA hAya tethI tame bhake nahi. bajAramAM ekanI eka vastunA aneka bhAva khelAya che ane vhepArIo paNa peAtAnI vastune khUba ThasAvavA mAge che. tyAM nathI tame gabharAtA ke nathI khajArane vAsarAvI detA paNa cAra ThekANe pharIne tapAsa kare che, anubhavInI salAha le che ane pachI sA kare che. temAM ce chetarAyA ema mAluma paDe tAmIjI vAra sAvaceta thAo che. tema ahIM karo. tamArA mA sApha che. zA mATe buddhinA upayAga karatA nathI? zA mATe kAinI khoTI zaramamAM lepAe che? zA mATe tattvagrAhI thatA nathI ? phalANA te| bhUle ja nahi evA baddhAgrahI zuM kAma thAe che ? 'sAcuM te mArUM" e prasiddha nyAyane ja vaLagI raheA ne ? A badhuM karavAne badale jo tame zAstranuM satya samajavAnA akhADA karo ane tenI ArAdhanA karavAmAM udAsIna thaI jAe tA nukzAna kAne ? game tevA prasaMgeAmAM paNa jo e satya jaLahaLatuM rahetu hAya te tethI AnaMda mAneA ane uThAvAya teTale tenA lAbha uThAvA. bhagavAnanA mArgomAM satya vastunA dveSa karavA kAine mATe paNa hitAvaha nathI ja. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / - 180 [tatvatare nakkI thayelI bAbate tyAre A badhuM jotAM nakkI thaI jAya che ke - (1) tithinI vRddhi-hAnimAM ame je pUrva ane pUrvatara tithinI vRddhi-hAni karavAnuM kahIe chIe, te zAstra ane samAcArothI virUddha che. ane tethI ja bhAdaravA zuda pAMcamanI vRddhie trIjanI vRddhi karavI te khoTuM che, ethanI vRddhi karavI te paNa kheThuM che, temaja pUnama-amAsanI vRddhie terasanI vRddhi mAnavI te paNa khoTuM ja che. (2) bevaDAyelI tithimAM pahele divase e tithi Akho divasa bhagavAya che evuM dhArIne, Itara gacchiAo eja divase tithinuM ArAdhana je mAne che tene ApaNe aprAmANika mAnIe chIe, kemake-zAstradaSTie ISTa nahi hevAthI zAstrakAre tenuM khaMDana karyuM che. te ja pramANe pUnama athavA paMcamyAdinI vRddhi vigeremAM parvatithinI vRddhi-hAnI thAya nahi ema dhArIne, tenAthI pUrve AvelI tithinI tathA tenAthI paNa pUrve AvelI tithinI vRddhihAni karI udayatithione virAdhI nAkhavI e paNa aprAmANikaja che, kemake pAchaLa joI gayA tema zAstradraSTie te aniSTa hevAthI zAstrakAre tenuM khaMDana karyuM che. (3) sUtranA artho sUtrakAre je kya hoya te te ja pramANe karavA joIe. ADIavaLI dalIla karIne zAstrokta satya tarapha aNagamo dhare joIe nahi. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] 181 (4) bahu kare ke thADA kare, paNa nirdoSa pramANAthI je vastu sAcI heAya tene ja ApaNe sAcI mAnIne zAstrIya vidhithI anusaravA kaTikhaddha rahevuM joIe." (prazna)-vRddhi-hAni prasa Mge kSaye pUrvAdi' vALe niyama ghaNeAja spaSTa che, chatAM have khAlajIvA paNa tithiniyamAM guMcAya nahi tevA koI sAdhAraNa niyama jo zAstrakAre *mAnyA hAya te teja kaheA, ke jethI badhI bhAMjagaDa maTe. (uttara)-bahu sArUM. utkraya temaja kSINa-vRddhi tithine mATe pAchaLa je niyameA prAcIna zAstrakAroe darzAvyA che, tene ja lakSyamAM rAkhIne khAlajIveAnA upakAra mATe Aja zAstramAM zAstrakAra mahArAje eka sAdhAraNa niyama madhye che teja ame tamane jaNAvIe chIe. gAthAnA pUrvArdhamAM paragacchine vRddhi prasaMge prathama tithi levAnA niSedha jaNAvIne, tenA uttarArdhamAM granthakAra je lakSaNa pharamAve che te A pramANe che-- " paMcamyAdi je tithi ravivArAdi je divase samApta thatI hoya te ja ravivArAdi divasa te pacamyAdi tithirUpe pramANabhUta che.' kSaye pUrvAM' ane vRddhau uttarA' zuM e kadAca tamane na samajAya, te A niyamamAM zAstrakAre sIdhuM ane spaSTa lakSaNa mAMdhI ApyuM" ke je tithi tamAre joitI hoya te tithinI samApti kaye divase thAya che, eTaluM tame tapAsI leA. je divase te samApti thatI hAya te divase tamAre te tithi karavI. pachI bhale tene kSaya hAya ke vRddhi hAya koine Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 [tavatare badale koIne kSaya ke vRddhi Adi karavAnI kAMI gaDamathala karaze nahi. eTalAja mATe pUrva ticihyA-e loka je zrI umAsvAti mahArAjano karelo che e vRddha saMpradAya che te barAbara che, kemake-caudaza-pUnama Adi jyAM be parvatithio sAthe AvI hoya ane temAM pUnama vigerene kSaya hoya, tyAre eka ja divasamAM caudaza-pUnama banne tithio saMpUrNa thAya che, tethI be ya tithionuM te divase ArAdhana karAya che. Ane maLatI vAta "tihApa puatidI" gAthA 4 nI vyAkhyAmAM ame kahI dIdhI che. ahIM paNa zAstrakAra mahArAje caudaza-pUnama bhegAM thavAnuM jaNAvyuM che. jeo A granthakAranI aDadhI vAta upADIne pUrvatithine kSaya karI nAkhavAnuM ane bhegI tithi karAya te khoTI hovAnuM mAne che, teoe A zAstrane jarA pharIthI barAbara abhyAsa karavAnI jarUra che, kemake A zAstrakAre pUrvatithine kSaya karavAnuM TharAvyuM nathI, paraMtu tithi bhegI karIne mUkhya-gauNanA nyAye ArAdhavAnuM TharAvyuM che. te ahIM pharIthI paNa sAbIta kareluM che. eja pramANe be punama Adi hoya, tyAre tenI samApti bIje divase thatI hovAthI te divase punamAdi ArAdhAya che. caudaza ane pUnama vacce pahelI punamane 76-mukita pratamAM "bata pad "kSo pUrva vidyA " smiA vize" e vacamAM truTaka jaNAto pATha chApele che, jyAre likhita pratamAM A ThekANe "mata ga "the pUrva tithi kAryA' iti zlokaH zrI umAsvAtivAcakakRta iti vRddhavAdaH rasa cArtAmi vivase" e pUre pATha che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI] 183 eka divasa khAlI rahe che. e bane divase pahelI tathA bIjI punama tarIke oLakhAya che. saMvatsarInI cotha ke caudaza Adi tithine je kSaya na hoya ke vRddhi paNa na hoya, tyAre te udayatithi gaNAya che. te divase te ja tithi kahevAya che, tenI samApti paNa teja divase thAya che, eTale te ja divase te tithi ArAdhavAnI che. A uparathI tamane samajAze ke-pAchaLa amo A gAthA jevAnI paragacchIne ane tamane paNa je bhalAmaNa karI gayA hatA te vyAjabI hatI. teo caudazanA kSaye puname caudaza karavAnuM kahetA hatA te A niyama mujaba thaI zake nahi, kAraNa ke-puname caudazanI gaMdha mAtra nathI. tame punama-amAsanA kSaye terase caudaza temaja bhAdaravA suda pAMcamanA kSaye trIje cotha manAvatA hatA te paNa thaI zake nahi. kAraNa ke-terase ane trIje caudaza tathA cothane sAmAnya bhega hovA chatAM samAptisUcaka bhega nathI, kemakebIje divase te tithie udayamAM Ave che. je samApta thaI gaI hatI te bIje divase udayamAM AvatA nahi. Aja kAraNathI vRddhimAM pahele divase A divasa tithine bhoga mAnIne te ArAdhavAnuM paravAdI je mAne che te asatya che, kemake-te divase te tithi saMpUrNa thatI nathI. ane punama, amAsa tathA pAMcamanI vRddhie pahelI punama, amAsa tathA pAMcame caudaza ane cothA ArAdhavAnuM tame je mAne che te paNa asatya che, kemake-te divase te tithionI gaMdha paNa nathI. Ane ja maLatI vAta gAthA 4 nI TIkAmAM paNa Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 [tattvataruM ame kahI gayA chIe. tame svayaM vicAre. zAstrane A samyavAda che ane tene anusaravuM eja zrI tapagacchanI samAcArI che. pUrva ane pUrvatara tithionI kSaya-kRddhi mAnavI, udaya-samAptivALI tithione virAdhavI, ane samApti rahita tithine pramANe mAnavI" e mithyAvAda che. tene anusaravuM te zrI tapagacchanI samAcArI nathI paNa tethI bhinna ane aprAmANika vastu che. e pramANe gAthAne artha pure thaye 1chA gAthA 18 mI lekavyavahAra. upalI gAthAmAM je divase tithi samApta thatI hoya te divase te tithi pramANa karavAnuM kahyuM. AthI "tithinI samApti pramANabhUta che, paNa samApti vinAne ekalo udaya athavA sAdo bhega ke mithyA Aropa pramANabhUta nathI' ema batAvyuM. eja viSaya upara laukika draSTAMta jaNAvavA mATe nIcenI gAthA pharamAve che- loe vi ajaM kajaM, gaMthappamuhaM pi dIsae savvaM / taM ceva jammi divase, puNNaM khalu hoi spmaannN||18|| (pra.)-lokamAM je grantha pramukha kAryo dekhAya che, te sarve je divase samApta karavAmAM AvyAM hoya te ja divasa te granthAdi kArya karyA tarIke pramANa mAnavAmAM Ave che. jemake amuka sAlamAM, 77-ahIM mudritamAM "vAdadAttanivAM nathI" evo pATha Apelo che. likhitamAM "vivAdomada" e pramANe pAThAntara che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 18 mo] 185 amuka mAsamAM, amuka divase A grantha karyAM athavA lakhyA.' jo ke te divase eka zloka mAtra karyAM hoya athavA lakhyA hoya tA paNa teja divasa pramANabhUta TharAvAya che, kintu pUrve AkhA divasa zlokA banAvyA hAya chatAM te divasa kahevAmAM AvatA nathI, temaja pustakanA cheDe lakhavAmAM paNa AvatA nathI. A batAvI Ape che ke-leAkavyavahAra paNa samApti-lakSaNa divasane mAnavAnA che; mATeja vRddhitithimAM samApti khIje divase rahelI hAvAthI te mAnavAmAM Ave che, evIja rIte kSINatithimAM paNa samApti pUrvatithine divase thayelI hAvAthI te tithi te divase mAnavAmAM Ave che. eka ja divasamAM e tithinI samApti heAvAthI eya mAnI zakAya che. jema leAkamAM eka divase e kA` pUrAM karyAM hAya, te ema kahevAya che ke- Aje me e kAma karyAM.' eTale emAMthI eka kAmane mATe jo divasa jaNAvavA hAya tA paNa teja jaNAvAya ane banne mATe jo divasa jaNAvavA hAya tA paNa teja jaNAvAya. AvAM leAkaprasiddha draSTAMtA tame svayaM xvicAro. jo tame asamAptine divase paNa tithi manAvavA mATe sva-matikalpanAthI tithinA avayavezamAM nyUnAdhikapaNAnI kalpanAe karaze, tA tamAre AjanmaparyaMta vyAkula thavuM paDaze-pAchalI gAthAemAM ApelI aneka dustara ApattionA bhAga thavuM paDaze. A gAthAmAM ApelA draSTAMtane jo vicAra karavAmAM Avaze, te e tithi bhegI jaNAvanArAM paMcAMgA ja kharAM zAstrIya che e purepurUM nizcita thaze. ane bhegI tithinI ArAdhanA viSe khoTA savAlA uThAvavAnI durbhuddhi nahi ja thaze. 5185 * "evaM kSINatithAvapi kAryadvayamadya kRtavAnahamityAdayo draSTAntAH svayamUhyaH " (pR. 13) Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 [ tavaMtare gAthA 19 mI mRSAbhASaNanI samajutI. tithinI vRddhi hoya tyAre keTalAka "pahele divase tithipUrNa che paNa bIje divase nathI" ema kahevAne utAvaLA thAya che, paNa te temanuM mRSAbhASaNa che te samajAvavA mATe kahe che - taM puNa asaccavayaNaM, __jaM bhaNNai aja punnnntihidivso| "jaM NaM puro vi dugatigaghaDiyA, vaTaMti tIse ya // 19 // (pra.)-tithivRddhimAM prathama divase je ema kahevuM ke- Aje pUrNa tithi che" te asatya vacana che, kAraNa ke-bIje divase paNa te tithinI be-traNa ghaDIo pahoMce che. be ghaDIo teja tithinI zI rIte ?" ema je pUchatA ho to ame pAchaLa ja gAthA 17 mAM "tithinuM adhikapaNuM eTale zuM ? eka ja tithinuM be sUryodayane lAgavuM te? " ityAdi kathana karI gayA chIe. te zuM tamArA cittamAM nathI AvyuM ? AvyuM che te pharIthI pUcho cho kema? "spaSTa karavA 78-mukita pratamAM "" pATha chApelo che, paNa TIkAmAM "i zabdano artha vAkyAlaMkAra karyo che tethI e pATha azuddha thayo che. likhita pratamAM " ' pATha che, te barAbara che, kemake-TIkA sAthe te saMgata thAya che. tethIja ame " ne badale "it pATha rAkhyo che, zrImAna saMzodhake mUla ane TIkA meLavavAnI je tadI lIdhI hota, te saMbhava che ke- ' pATha chapAvatA pahelAM teo kadAca vicAra karata. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 gAthA 19 mI] mATe'-ema jo kahetA hai| te ame eja gAthAnA arthaprakAzanamAM spaSTIkaraNa paNa karyuM che, tathApi jarA pharIthI kahIe chIe te sAMbhaLeA. je vakhate pahele divase pahelI tithi sAha ghaDI pramANa hoya che ane te pachI bIje divase tenI te ja khIjI tithi ekAdi adhika ghaDI hoya che, te vakhate sAThe ghaDI pramANu vAralakSaNa eka divasa te pahelI tithimAM pasAra thayeA, paNa bAkI rahelI ekAdi ghaDI khIje divase bhegavAya che; ene vRddhi kahevAmAM Ave che. mULa tithithI kASTha judI vastu vadhatI nathI, kemake-te vadhelA aMza te ja tithinA bAkI rahelA bhAga che. te vinA Aje tithi pUrI thaI ema zI rIte kahI zakAya ? asaMkhyAta pradezavALA A jIvAtmAmAMthI thoDA pradeze! ApaNe ApaNI kalpanAthI khaseDI daie, teA zuM te vinA bAkInA pradezavALA AtmA vasaMjJA pAmI zakaze ? nahi ja. ApaNe laI lIdhelA pradezAne jo meLavI daIe te te jIvasa jJA khacita meLavI zake che. e pramANe ahIM paNa vicArA. kAMI zakA jevuM raheze nahi punama ane pAMcamanA kSaye tame terasa ane trIje caudaza ane ceAtha manAve! te paNa asatya vacana che. kemake te divase e tithie pUrNa thai nathI. tenI khAkI rahelI ghaDIe bIje divase udayamAM Ave che. te vinA Aje caudaza ke ceAtha thaI' ema tamArAthI kema ja kahI zakAya ? alpa gaNAya ke na gaNAya. ? tame kadAca ema kahezeA ke-'alpa hovAthI ame tenI vivakSA karatA nathI.' te tamArUM A kathana paNa ayeAgya che. kemake--evI vivakSA rAkhavAthI sUryodaya vakhate jyAM ekAdi ghaDI tithi che, tyAM Aje amuka tithi che,' ema tamArAthI khelI zakAze nahi. AthI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 [ tavatare sarva lokasiddha vyavahArane vilepa thaze ane bahuja goTALo thaI jaze, jeno bhAsa ame pAchaLa gA. 5 nI TIkA vigeremAM paNa karAvI gayA chIe. tyAre "alpa hoya tenI vivakSA nahi e nyAya kyAM lagADavAne ?" ema jo tame pUchatA he, te ame kahIe chIe ke-balAbola joIne e nyAya pravarte che. zelaDInA rasathI bharelA AkhA ghaDAmAM be-traNa pANInAM TIpAM paDyAM hoya to alpa hovAthI gaNAtAM nathI, kemake-te nirbala che. paNa halAhala jheranA be-traNa biMdu paDayAM hoya te alpa hovA chatAM te gaNAya che, kAraNa ke te balavAna prANahara che. AvAM aneka dRSTAMta buddhithI vicArI zakAya tevAM che. mATe tithinI pUrNatA vinA tithine mAnavI te mRSAbhASaNa tathA mRSA AcaraNa che. ll1lA gAthA-ra0 mI mAsI-kSaya hoya tyAre paNa gurUkula sevyA vinAno keIka brAnta purUSa ema kahe che kemAsI-caudazano jyAre kSaya hoya tyAre zAstra punama kahelI hovAthI te meTI che paNa bIjI nathI, mATe te divase caudaza karavI!" tenI brAti dUra karavA mATe be gAthAo kahe che - caumAsapakkhiraM puNa, kayAi jai paDai tattha puvvuvva / suttattaM ti a kAuM, na puNNimAsI vi ghettavvA // 20 // 79-mudrita pratamAM "nainAva yu" pATha che. likhitamAM bhAva cAcaNI" evo pAThAntara che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 17 mI ] 189 jaM NaM ANAyaraNA bhaMgo aNavatthamAiNo dosaa| jesi jugappahANA, sirikaaligsuurinno'bhimyaa|| (pra.)-je kadApi caumAsI-caudazano kSaya hoya, tyAre paNa pUrve kahyuM che te pramANe tese ja tenuM kRtya karavuM, paNa sUtramAM punama comAsa-parva tarIke kahI che tevI bhrAti sevIne pUrNimA grahaNa karavI nahi. enuM kAraNa jaNAvatA bIjI gAthAmAM kahe che-"kAraNa ke zrI kAlikasUri mahArAjA yugapradhAna tarIke jeone abhimata che, te AjJAtatpara AtmAone mATe to pUrNimAe kSINacaudazanuM kRtya svIkAravAthI AjJA ane AcaraNe banneno bhaMga thAya che tathA anavasthA ane prAmANika parSadAmAMthI pitAno bahiSkAra Adi aneka doSa Ave che, AthI zAstrakAre punaH eja siddha karyuM ke-harakeI parvatithine kSaya AvI zake che, e ja rIte vRddhi paNa AvI zake che. kSaya Avyo hoya tyAre pUrvatithi ja grahaNa karAya, paNuM jemAM e tithi na hoya te te grahaNa karAya ja nahi. eja pramANe vRddhimAM uttaratithi ja grahaNa karAya, paraMtu badale bIjI kaI tithinI vRddhi karIne audayika tithine bhaMga karI zakAya nahi. sUtramAM puname mAsI ane pAMcame saMvatsarI kahelI hovA chatAM, sUtrAnusArI AcaraNathI caudaze cemAsI ane ethe saMvatsarI niyata thaI tyArathI punama ane pAMcama caudaza ane cetha karatAM moTI tithi nathI paNa nAnI ja che. ane ethI ja ene paNa jyAre kSaya hoya tyAre tene caudaza ane cothA bhego samAvavAmAM Ave che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tattvatara upara zrI kAlikAcArya mahArAjane mAnanArA mATe doSa jaNAvyA. zuM bIjAne nahi ? bIjAne paNa doSA tA thAya chaeN ja. paraMtu kALAmAM jema DAdha gaNAya nahi, tema tee pAtAnA AtmAthI ja duSita heAvAne lIdhe te gaNAtA nathI. vAdInI zakAnA uttara 190 vAdI zaMkA kare che -' kAlikari mahArAjanA vacanathI caudaze ane AgamanA vacanathI puname paNa ceAma.sI karavI cAgya che, terase te ekaka rIte yAgya nathI, chatAM caudazanA kSaye terase tame ceAmAsI karaze, te AjJA ane AcaraNA bannenA Adha tamane Avaze paNa amAne nahi Ave' 80 siddhAMtI samAdhAna Ape che ke ahA ! pAchaLa ATaluM badhuM samajAvyuM tyAre kAna mherA karyAM hatA ? ke jethI hajI paNa tame terasane terasa kaheA cheA ? athavA to " mUrkha janane kahevuM te jaMgalamAM rUdana karyAM kharAkhara che, mRtazarIranI sevA karyAM barAbara che, zvAnapune namAvavA barAbara che, mherAne kAnamAM maMtra sa MbhaLAvavA barAbara che, pattharamAM kamala ugADavA samAna che, khArI jamInamAM dhaNuM varasavA samAna che, temaja AMdhaLAnA mukhanA zrRMgAra karavA samAna che." kavie kareluM e kAvya kharAbara jaNAya che. nahi teA pUrva gAthA 4 mAM adde nartlR vi...' gAthAnA vyAkhyAnamAM " eka divase e tithi samApta thai hoya, tyAre mUkhya-gauNunA niyama pramANe te divase mUkhya tithinA vyavahAra karAya che " e khUlAso karI gayA chatAM yAda na rAkheA te banavA yeAgya nathI. 66 . 80 - yadvA - "araNyarudanaM kRtaM zavazarIramudvartitaM zvapucchamavanAmitaM badhirakarNajApaH kRtaH / sthale kamalaropaNaM suciramUSare varSaNaM tadandhamukhamaNDanaM yadabudhajane bhASaNam " // (pR.15) Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 21 mI] 191 11 4 11 - 1 , , , , , , , - - - - - - - - * * * * * * * eja pramANe jeo Aje ema kahe che ke-AgamathI pahelAM te pAMcame saMvatsarI hatI ne? te pAMcamanI vRddhie trIja-cethanI vRddhi karatAM kadAca pahelI pAMcamanA divase saMvatsarI thaI jAya te zuM harata che?" teone paNa upara kahyA pramANe AjJA ane AcaraNa bannenA bhaMgane deSa lAge che. zI rIte e bannenuM virAdhakapaNuM Ave te granthakAra AgaLa ja batAve che- jo tame kadAca ema kahe ke-"kSaNitithi hoya tyAre pUrvanI grahaNa karavI" e niyama tame je batAvyo che tene ame e ja pramANe mAnIzuM, paNa comAsa-caudazane kSaya hoya tyAre phakta AgaLanI punama-tithi laIzuM te zuM harata che? AjJA ane AcaraNA. enA javAbamAM ame ema kahIe chIe ke- to tame sarvakALa punamanI cemAsI kema karatA nathI ? zrI kAlikasUri mahArAjanA vacanathI nahi karatA hovAnuM je tame kaho te ame tamane puchIe chIe ke zrI kAlikasUrijInuM vacana ane bhagavAnanuM vacana bane tulya che ke jUnAAdhaka che." je tulya ja hoya te AgamamAM che, mATe hamezAM puname ja mAsI kare. zrI kAlikasUrijInA vacana pramANe kSaya na hoya tyAre vaLI caudaze karavAnI tamAre kAMI jarUra nathI. je bhagavastravacanathI zrI kAlikasUrijInA vacanane nyUta kahe te paNa tamane eja deSa Avaze. have je adhika kahe te adhikapaNuM tame "pravacana anusAre kahe che ke tamAro matikalpanAnusAre kahe che ?" je tamArI matikalpanAnusAra ja kahetA hoya te tenI kazI kiMmata ja nathI. je pravacanane anusAre kahetA hoya to te autsargika vacananI apekSAe ApavAdi vacana hovAthI amAruM Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 [ tavatara0, ja kahevuM siddha thayuM "utsarga karatAM apavAda baLavAna che "-e nyAya ahIM AgaLa lAgu paDI zake che, kAraNa ke-zrI kAlikari mahArAjanI AcaraNAthI siddha thayelI cothanI saMvatsarI ane caudazanI comAsIne, je pAchI pAMcama tathA puname karavAmAM Ave te bhUla sUtrano ja virodha Ave che. mATe ja temanA vacana pramANe nahi vartavAthI AjJA ane AcaraNa banenI virAdhanAno deza tamane Ave che. kSINa thavuM eTale? vaLI ame tamane bIjuM puchIe chIe ke- tithinuM kSINa thavuM eTale zuM? pitAnuM svarUpa ja nahi pAmavuM te, ke svarUpa pAmyA chatAM sUryodayamAM nahi AvavuM te, ke sUryodayane pAmyA vinA samApta thavuM te, ke pUrvasUryodayane nahi pAmIne uttarasUryodayane paNa nahi pAmavuM te ?" jo tame prathama vikalpa pramANe uttara Apaze ke tithinuM kSINa thavuM eTale pitAnuM svarUpa ja nahi pAmavuM te, to asaMbhava hovAthI tamAre uttara ayogya che. gaganakulanI mAphaka sva-svarUpane nahi pAmelI tithi kaI divasa gaNanAmAM AvI zakatI ja nathI. kSINatithi paNa gaNAya che te kharI ja. tethI te sva-svarUpa pAmelI che paNa na pAmI hoya tevuM nathI. have zabdathI judA judA chatAM arthathI ekasarakhA evA bAkInA traNa vikalpa svIkArIne, je tame uttara Ape to te pramANe kSINatithinuM sattva to siddha thaI ja cukayuM. have prazna e rahe che ke tenI sthiti pUrva tithimAM che ke uttaratithimAM ?" je pUrvatithimAM mAne, to tamane mAnya evI te tithine choDIne kSINatithi prasaMge uttaratithine levA zuM kAma vyavasAya kare che ? jagatamAM aMdhapurUSa paNa pitAnI ISTa vastu choDI daIne tenI buddhithI bIjI vastune grahaNa karavA mATe ghele thatuM nathI. jo tame ema kaho ke-"kSINatithinuM sattva utta Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 21 mI ] 193 " ratithimAM che,' teA tamArUM A kahevuM taddana asaMbhavita che te tame paNa jANeA che. nahi teA TIpaNu jUe, athavA tenA jANakArane pucheA pachI peAtAnI zuddhabuddhithI vicArIne have punamane divase cAmAsI nahi mAnavI ' evuM amArUM yuktiyukta vacana tamAre svIkAravuM. nahi te upara batAvyA pramANe pravacana ane AcaraNA bannenA bhRMganI Apatti tamane Avaze. tamArA je mitrA Aje punama AdinI kSayavRddhie terasa AdinI kSayavRddhi mAnIne caudaza cAtha varAdhe che, temane paNa granthakArazrInuM upalu kathana barAbara baMdha bese che. teozrInI salAha svIkArIne teo paNa virAdhanAnA doSamAMthI bacI jAya evI amArI AMtarika abhilASA che. samAcAronI kahevAtI gAthA viSe. . A ThekANe zrI kulamaMDanasUrijInI samAcArInA nAme eka gAthA hAlamAM je AgaLa karAya che, tene paNa vicAra karI levA asthAne nathI. te gAthA nIce kuTaneTamAM ApI che. e hevA mAge che ke "ASADha, kArtika ane phAgaNa traNa cAmAsI punamanA kSaya hAya, tyAre terasanA kSaya karavA evuM zrI vItarAga bhagavAne kahyuM che.' have A gAthA mULa pratamAMthI maLI AvI DeAya tevuM hajI sudhI ame joI zakayA nathI. pAchaLa darzAvela tera besaNAnA 81-" asADhakattIphaguNamAsANa jA ya punnimA huti / tAsa kSayaM terasI iya bhaNiyaM viyarAgehiM // 1 // " ( tera besnAnuM pAnuM.) Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 [ tattvatara pAnAmAM A gAthA uparAkata samAcArInA nAme TAMkavAmAM AvI che. gAthA vAMcatAM ja ApaNane dekhAI Ave tema che ke-te keTalI badhI azuddha che. evAM pAnAM keTaleka ThekANe hAtha Ave che, paNa eka munirAje te "te jAlI dastAveja che" ema spaSTa jAhera karyuM che. pAchaLa ApaNe joI gayA chIe tema bIjA eka AgevAna vAdIne paNa "te zAstravirUddha AvA sAthe asaMbaddha ane aniyata che' ethI mAnI zakAya tevuM nathI, ema jaNAvavu paDayuM che, chatAM ApaNe e gAthAthI vastunA vicAra karIe te jANAze ke-te kevala zAstravirUddhaja che. zrI kulama'DanasUrijI jevA zrI tapagacchanA eka prAmANika AcAya AvI gAthAne lekha kdI kareja nahi'-evu teezrInA banAvele| zrI ddha vicArAmRta saMgraha" nAmanA grantha jonAra sau kAine lAgyA vinA raheze nahi. e granthamAM teozrIe caudaze ja cAmAsInuM samarthana karyu che, ane A granthakAra ke jeo u. zrI dhasAgara gaNijI che, te A granthamAM mUkhyatayA temanu' Alakhana rAkhIne cAlyA che evu' mudrita granthanA prastAvake prasiddhapaNa karyu che. teo paNa caudaze ja cAmAsInuM samana kare che ane pUname karanArAenuM khaMDana kare che te ApaNe upara ja joI AvyA chIe. kSItithi eTale zuM ? ema pUchIne, A TIkAmAM granthakArazrIe je vikalpA uThAvyA che tenu hArda ja e che ke-cAmAsI caudazane paNa kSaya thayA hoya tyAre te caudaza jemAM hAya te divase cAmAsI thAya, paNa jyAM caudaza hoya nahi tyAM tenuM kAryaM kadApi thaI zake nahi. A mULa vastunA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 21 mo]. 15 AdhAre kSINacaturdazIe pUname comAsI mAnanArane paNa Apattio ApavAmAM AvI che. je ahIM pUnama ane pAMcamanA ye terase ane trIje caudaza ane cotha karavI samAcArInI draSTie zAstrakArane ISTa hota, te zAsakAra A khaMDana kadI karI zakata nahi, kemake -caudaza jevI pUnamane divase nathI tevI terasane divase paNa nathI ja, kAraNa kecaudazanI samApti bIje divase thAya che ane samApti vinA te divase te tithi che evuM mAnI zakAya ja nahi, e siddhAMta pAchaLa gAthA 17 mAM sAbIta karyo che. A batAvI Ape che ke-pAchala gAthA pAMcamAM jema kahyuM hatuM tema traNa mAsI-pUnamene kSaya Ave, tyAre paNa tene kSaya caudazamAMja mAnya rakhAya che ane rakhAto hato. tethI samAcArIne nAme kahevAtI upalI gAthA sAva banAvaTI sAbIta thAya che. e gAthAmAM te jyAre traNa mAsIpUnamanA kSayane aMge hakIkata che, tyAre AjakAla te badhI pUnama, badhI amAsa ane have vadhArAmAM bhAdaravA suda pAMcamane kSaya hoya tyAre ane vRddhi hoya tyAre paNa pUrva temaja pUrvatara tithinI kSayavRddhi mAnIne, caudaza tathA cotha je divase na hoya te divase karavAnuM kahevAya che. te tenA karatAM paNa vadhu beTuM-banAvaTI che, e sujJa vAcako svayaM vicArI zake tema che. tithihAni vRddhi vicArane vicAra! A ja pramANe punamanI vRddhi hoya tyAre terasanI vRddhi karavA mATe zrI vijayadevasUragacchanA matapatraka tarIke Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 [tatvataruM je "tithi hAnI vRddhi vicAra" nAmanA pimphaleTane AdhAra apAya che te paNa asatya che. kemake e pAnAne kartA koNa che kiMvA te kayA gacchane che temaja te devasUra gacchavALAenuM mata patraka heya te temAM kaze ja ullekha nathI. jyAre AjanA keTalAke zrI hIra praznanA punama kSayanA pATha uparathI terasane kSaya sAbita karavA mathe che. tyAre A pAnAmAM eka pATha uparathI punamanI vRddhie terasanI vRddhi jaNAvavAmAM AvI che. A pAnAne mata patraka tarIke chapAvI harakhAI janArAone ame jaNAvIzuM ke je enA AdhAra pramANe tamAre vRddhi mAnavI hoya te tamArAthI kSaya mAnI zakAze nahi, ane kSaya mAna heya te vRddhi mAnI zakAze nahi, kemake ekaja pATha kSayamAM pramANa mAnele vRddhimAM kAma nahi lAge ane vRddhimAM mAnele kSayamAM kAma nahi lAge. vAstavika rIte punamanI kSaya vRddhie terasanI kSaya vRddhimAM koI paNa zAstra pramANa cheja nahi, ethI A baMne vAte khoTI ja che. e neMdhavA jevuM che ke e pAnAmAM eTaluM te cekanuM ja lakhyuM che ke "prathama pUrNimAM tyarA dvitIyAM pUfmAM ma-bhAvArtha-je punamanI vRddhie terasanI vRddhi karavI tane ThIka na lAge te pahelI punama cheDIne bIjI punama svIkAra, paraMtu ekamanI vRddhi na kara." AthI spaSTa dekhAI Ave che ke punamanI vRddhie ekamanI vRddhi mAnanAranuM A khaMDana che. paraMtu be puname mAnIne pahelI cheDI denAra ane bIjI svIkAranAranuM A khaMDana nathI. tema karavA mATe te Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 21 mI] ulaTI bhalAmaNu ja karavAmAM AvI che, kemake terasanI vRddhi mAnavA karatAM be puname rAkhavI e ja zAstra siddha vastu che zA mATe terasanI vRddhi mAnanArAonI Akhe A nathI dekhAyuM ? kahevuM ja paDaze ke beTe matAgraha. A sivAya e pAnAmAM udaya tithi na mAnanArane AjJAbhaMga Adi doSe paNa batAvavAmAM AvelA ja che. saMpAdakanuM DahApaNu. AjanA matAgrahIo potAnA durAgrahane piSavA mATe pArakA mAM paNa kyAM sudhInI ghAlamela kare che, tene eka sArA je namune A pAnAnA saMpAdake pUre pADo che. e pAnAmAM lakhyuM che ke-"tithInAM vRddhiva na masi" bhAvArtha-jaina TipaNAmAM parva tithinI vRddhi thatI nathI saMpAdake emAMthI "parva' zabdane uDAvI moTA kATakhuNAmAM [ 1 nAkhI dIdhA che kemake saMpAdakane mata koI paNa tithinI vRddhi na thAya eve che! che AmAM kaMI satyanI paravA? kiMvA che AmAM jarAye zAstrane prema? matabheda hoya chatAM DAhyA manuSyanuM e kartavya nathI ke temaNe pitAne kadAgraha che mATe satyane DhAMkI devuM, paNa saraLatAthI satya jaNAya te svIkAravA mATe hamezAM udAra manavALA banavuM joIe. jainazAstranA niyama pramANe te sUrya mAsanI ape. kSAe jyAM tithi mAtranI vRddhi thaI ja zake che tyAM tithinI ke parva tithinI vRddhi thAya nahi' ema kahevuM e satyathI vegaLuM ja che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , , , , , , , , , , * 198 [ tavataruM e pAnAmAM "bhAdaravA suda pAMcamanI vRddhi hoya tyAre trIjanI vRddhi karavI evuM kayAMya lakhyuM nathI chatAM enA bhASAMtaramAM saMpAdake pAchaLathI e paNa lakhI devAnuM sAhasa karyuM che ke-"bhAdaravA suda pAMcamanI vRddhie bhAdaravA suda trIjanI vRddhi karavI!" A kevaLa te utAvaLA saMpAdakanI zAstranirapekSa mati kalpanAnuM eka gharatama pariNAma che, A uparathI sujJa vAcake samajI zakaze ke svArthi matAgrahIo pitAnA durAgrahane TakAvavA mATe sAhityane paNa keTaluM vikRta kare che, evI vastuo upara vajana ApatA pahelAM keIpaNa satya premInuM dIla je AMcako khAya che temAM leza mAtra navAI pAmavA jevuM nathI. tithinuM kArya te jyAM hoya tyAMja kare zrI jinavallabhe pauSadhavidhi prakaraNamAM paphikhacomAsI vigere tenA divase ja thavAM joIe ema kahyuM che te zrI zAstrakAra pAchaLa gAthA pAMcamImAM jaNAvI gayA che. e vastu siddhAMta sAthe maLatI hovAthI vAdIne punaH tevI ja bhalAmaNa karatA kahe che ke caudaza vinA mAsI-paDikamaNuM na karavuM e vacana pauSadhavidhi prakaraNamAM paNa spaSTa kaheluM che. mATe je tithinuM tamAre kArya karavuM hoya te tithinI samApti je divasamAM hoya te divase ja kare, paNa tithi vinA bIje divase na kare. zrI kAlikAcArya mahArAjanuM yugapradhAnapaNuM zrI cUrNikArAdi zAstrakAroe spaSTa kaheluM ja che, te ame AgaLa dekhADIzuM paNa kharA. Iti gAthArtha che 20-21 che Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 22 mI ] gAthA 22 mI mAsavRddhi - have vRddhinA prasaMge karIne Avela mAsavRddhimAM paNa zuM karavuM? te ja kahe chemaasss vi vuDDIe, mAso pamANa no bhnnio| louttarammi loiyapahammi na paha napuMsa ti||22|| (pra.)-jainazAstrane anusAra poSa tathA aSADha mAsanI ane laukika zAstrane anusAre citrAdi koI paNa mAsanI vRddhi thaI hova, tyAre laukikalakattara mArgamAM paNa prathama mAsa pramANabhUta gaNAtA nathI, kAraNa ke-te "napuMsaka hovAthI asamartha che. ratnaza nAmanA jyotiSa zAstramAM kahyuM che ke -"paMDitapurUSoe yAtrA, vivAha, alaMkAra Adi bIjAM paNa zubha kAryo napuMsaka mAsamAM nahi karavAM." laukika zAstromAM divALI-akSayatRtIyAdi prasaMge prathama mAsane nakAme gaNIne bIjA mAsamAM ja te kAryo karAya che. lokottaramAM comAsI, saMvatsarI, piriSIpramANa, ayanapramANa, zrI jinezvara mahArAjanA janmakalyANakAdi, vRddha vAsanA nava vibhAge kSetrakalpanAdi kAryomAM adhika mAsa nathI gaNAto, kAraNa ke-te kAlacUlA gaNAya che. zrI nizItha tathA zrI dazavaikAlikavRttimAM kahyuM che ke- vyAdi 82-" yAtrAvivAhamaNDanamanyAnyapi zobhanAni kAryANi / pariharttavyAni budhaiH, sarvANi napuMsake mAse ||'(pR.17) 83-"tathA nirIe vaizAsTivRtta 4-"cUMTAvAtuMvidhyN dravyAdibhedAt , tatra dravyacUlA tAmracUDacUlAdiH, kSetracUlA merozcatvAriMzadyojanapramANA cUlikA, kAlacUlA yugatRtIyapaJcamayorvarSayoradhikamAsaH, bhAvacalA tu dazavaikAlikasya ridiyamu" (pR. 27) Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200. [ tavatare bhedathI cUlAo cAra prakAranI che. kukaDAnA mAthe rahelI cUlA vigere dravyacUlA kahevAya che. merUparvatanI cAlIza ejana-pramANa cUlA kSetraculA kahevAya che. eka yugamAM trIjA-pAMcamA varSamAM je adhika mAsa Ave te kAlacUlA gaNAya, ane zrI dazavaikAlikanI be cUlAo bhAvacUlA kahevAya." A cUlAonuM pramANa cUlAvALA padArthathI kAMI juduM gaNavAmAM AvatuM nathI. jema lAkha jejana pramANa merU parvatanA pramANathI tenI cUlAnuM pramANa juduM kahevAmAM AvatuM nathI tema. A uparathI nizcita thAya che ke-mAsanI vRddhi paNa zrI jainazAstrakArone mAnya che. temAM prathama mAsa adhika tarIke gaNAI nirUpayegI rahe che. bIje mAsa pramANabhUta gaNAya che. te ja pramANe kaI paNa parvatithinI vRddhi thaI zake che. temAM pahelI tithi khAlI rahe che. ene ja philtha kahevAya che, bIjI tithi pramANabhUta thAya che. te ja divase te parvanuM ArAdhana karAya che. A niyama pramANe mAsavRddhi mAnanArAoe tithivRddhi paNa mAnavI joIe ane tene badale pUrva tema ja pUrvatara tithinI vRddhi nahi ja karavI joIe. mArA gAthA 23 mI : laikikamAM adhika mAsanI apramANatA. pUrve kahelI vastune sUtramAM ja dekhADavAnI IcchA rAkhatA zAstrakAra prathama laukika udAharaNane sacavanArI gAthA kahe cheloe pamANaciMtAkaraNe dIvucchavammi bhuudohe| ciMtijjai noahio akkhytiyaaipvvesu||23|| Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 24-25 mI] 201 (pra)-lAmAM "eka divAlI AdithI bIjI divAlI Adi keTalA divase thAya che evA prakAranuM pramANa vicAratI vakhate divALI bhUmidaha, akSayatRtIyAdi parvomAM adhika mAsa grahaNa karavAmAM Avato nathI. ra3 gAthA 24-25 mI lokettaramAM adhika mAsanI apramANatA. have lokottara udAharaNane sUcavanArI be gAthAo pharamAve chelokottr aTThAhiyakallANaga cAumAsavAsesu / AsADhe dupayAI, dAhiNaayaNAimAsesu // 24 // vuDDAvAsaThiyANaM, navakhittavibhAgakaraNamAIsu / vihalo ahio mAso, gihiNAyaM ceva mottuunnN||25 (pra.)-zrI jinapravacanamAM paryuSaNAdi parva saMbaMdhI aThThAIo, jinajanmAdi kalyANa, comAsIA, saMvatsarI parva, piriSI Adi pramANa mATe jaNAvela ASADhAdi mAsamAM chAyA, tenuM pramANa, dakSiNAyana, tenuM pramANa, uttarAyana, tenuM pramANa, temaja vRddhavAsa rahela sAdhune kSetranA je nava vibhAgo karavA te, ItyAdi sarvamAM adhika mAsa niSphaLa gaNyo che. A saMbaMdhI yukti ame AgaLa jaNAvIzuM. A pramANe utsarganuM nirUpaNa karIne have apavAdanuM nirUpaNa karatAM jaNAve che ke- sAdhu comAsuM rahyAnuM gRhasthane jaNAve te vidhimAM adhika mAsa gaNAya paNa che. arthAta tene choDIne bAkI upara gaNavelAM kAryAdikamAM te nathI gaNato mAra4-25 gAthA 26 mIH apavAda grantha. upara 25 mI gAthAnA chellA bhAgamAM je apavAda kahyo tene pramANa TharAvanAra grantha jaNAvavA mATe nIcenI gAthA kahe che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 [ tavatare - pramANe thI eka mahinA ja mAsa ga ja ataranI taiyammi a uddese, jaM bhaNiaM vuddddkppcunnnniie| dasamammi ya uddese, nisIhacuNNIi taha bhnniyN||26|| (pra)-ba95 itrIjA uddezAmAM kahyuM che ke "jyAre adhika mAsa paDyo hoya tyAre vIsa rAtrI-divasa sudhI gRhasthane na jaNAve. kema ? ahIM adhika mAsa gaNI levAya che. te vIsanI sAthe meLavatAM eka mahine ane vIsa divasa kahevAya che." eja pramANe zrI nizIthacUrNi dazamA uddezAmAM paNa kahyuM che ke abhivardhita varSamAM eka mahine grISmaRtumAM gayo che, te kAraNathI bAkI vIsa divasa sudhI anabhigrahita kare." A pramANe bane zAstrakAroe avikAsane phakta uparokta vidhimAM pramANa gaNAvyo che. te zivAya bIjA koI paNa kAryamAM tene khAsa pramANabhUta gaNAvyuM hoya tema jaNAtuM nathI. atiprasaMganuM nivAraNa. AthI tamAre "A pramANe je adhika mAsa apramANa hoya, te pachI te mAsamAM AvatA devasika ane pAkSika anudAna mATe paNa te anupayogI ja gaNaze" e atiprasaMga nahi upajAvavo; kAraNa ke-potAnI kalamaryAdAmAM paDelAM niyata anuSThAne mATe te 84-"jai ahimAsao paDio to vIsaIrAyaM gihinAyaM na kajjaI, kiM kAraNaM ? ittha ahimAsao ceva mAso gaNijjati, so vIsAe samaM savIsatirAo mAso bhaNNati cev|" zilpa zU. . rU" (pR. 22) 85-" jamhA abhivaDiavarise gimhe ceva so mAso atikkato tamhA vIsa diNA aNabhiggahiyaM kIrai / nizItha jU. 3. 20" (pR. 22) Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 26 mI ] 203 nirUpayegI thaI zakato nathI. lokamAM paNa vivAhAdi kAryo mATe nirUpayogI thato adhika mAsa "haMmezanAM bhajanAdi kAryo mATe paNa nirUpayegI bane che evuM koInAthI paNa kahI zakAze nahi. napuMsaka paNa tevA prakAranI saMtati utpanna karavAne asamartha che, tethI sarvatra asamartha che' ema kadApi kahI zakAze nahi. te tame pote ja vicAro. eja pramANe tithivRddhimAM paNa pahelI tithi mATe samajI levuM. nirUpayogItA. vaLI jainaTIpaNAnusAre paNa AvatA adhika mAsane jainazAstramAM zuM sarvatra upayogI gaNyo che ? je sarvatra kahezo te mAsI-khAmaNamAM je cAra mAsa' vagere bolAya che ane saMvatsarIkhAmaNAMmAM je bAra mAsa' vagere belAya che, tene badale pAMca mAsa" ane "tera mAsa" vagere bolavuM joIe. ema thatAM ghaNeja goTALo thaze, kAraNa ke-pAMca varSanA eka yugamAM pahelA ane cothA varSamAM zuddha agIyAra mahinA Ave che, bIjA ane pAMcamA varSamAM tera mAsa thAya che ane phakta trIjA varSamAM zuddha bAra mahinA Ave che. eTale zrI pAkSikacUrNimAM kahelo bAra mahinA, covIza pakhavADIA" Adi khAmaNAne pATha badhA saMvasarI pa mATe satya nahi thAya, paNa ekane mATe ja thaze. tame ema kahezo ke-sarvatra upayogI nathI paNa paryuSaNa parva aMge upayogI che, to te paNa ayukta che, kAraNa ke-zAstramAM tevA akSara nathI. abhivardhita varSamAM vIsa divasa Adi zrI nizI 86- 'bAraha mAsa cauvIsa pakkha' ityAdikaH kSAmaNA chApa pAkSika-gura" (pR. 22). 87-" abhivaDiyaMmi vIsa-tti nizIthabhASyoktatvAt' (pR. 22) Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 [ tattvatara thabhASyamAM je kahyuM che te zAstranA akSare che ja--ema je tame kaheze, te tamAre jANavuM joIe ke te viSaya paryuSaNa mATe nathI paNa comAsuM rahyAnuM gRhasthane jaNAvavA mATe che. te A sUtramAM paNa batAvyuM che ane hajI batAvaze. vizepa vistAra jANavAnI IcchAvALAe zrI kulamaMDanasUri praNIta vicArAmRtasaMgraha je. adhika mAsa je anupayogI ja che te vivAda karavAnuM kAMI kAma nathI aprAmANiktA. ahIM dhyAna rAkhavAnuM che ke zAstrakAre pAMca varSanA yugamAM agIyAra mahinAnA ane tera mahinAmAM paNa varSa AvatAM hovAnuM jaNAvyuM che. eka varSanA sacitta tyAga ane zIlAdinA niyamavALAne zuM AthI kAMI bAdha Avaze ke? kahevuM ja paDaze ke varSane niyama pAlanArane varSa ochuM vatta thAya tethI niyamamAM kaI truTi AvatI nathI. evI ja rIte bAra tithi AdinA niyamavALAne paNa tithinI kSaya vRddhi thavAthI niyamamAM kazI ja aniyamItatA ke zaMkA uThavA jevuM thatuM nathI. jema sacitta tyAgAdinA niyamane mATe varSa uthalAvAtuM nathI tema ahiM tithi paNa uthalAvI zakAtI nathI AthI e nizcita che ke bhegI tithinA ArAdhanathI bhaDakIne jeo "saMcittatyAgAdi niyama zuM eka divasa o che paLAze? ItyAdi bIka batAve che te beTI che. A viSayamAM zrI granthakAra mahArAje jema zrI kulamaMDanasUrikRta vicArAmRta saMgrahanI bhalAmaNa karI che, tema pAchaLa jaNAvelI temanA nAme caDhelI terasane kSaya karavAnI gAthA je vAstavika heta, te tene aMge paNa te prakaraNamAM Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 27-28 mI ] 205 jaNAvata. chatAM tene isArA karyAM nathI ane ulTu e matanuM khaMDana karyu che. te khatAvI Ape che ke-e gAthA aprAmANika che // 26 // gAthA ra7 mIH vAdIne atiprasaga, upareAkta kathanane be asvIkAra kare te atiprasaMga Avaze. te nIcenI gAthAthI jaNAve che-- aNNaha sAvaNamAse, pajjosavaNa ti pavtra karaNijjaM / nayataM kassa vi iTTha, uvaiDaM jeNa bhaddavae // 27 // (pra.)-saMvatsarI parva aMge paNa jo adhika mAsanI pramANatA hAya, teA abhivardhita varSamAM zrAvaNa mAsamAMja savatsarI karavAnI Apatti Avaze. A Apattine jo koi iSTApatti mAne, te tene deSa ApavA mATe uttarArdhamAM karamAve che ke- saMvatsarI parva zrAvaNa mAsamAM krAne paNa abhISTa nathI, kAraNa ke--zrI jinezvara bhagavAne savatsarI parva bhAdaravA mAsamAM bhAdaravA zuda pAMcame ane zrI kAlikasUri mahArAjanA AdezathI ceAthe upadezyu` che. ArA gAthA 28-29 mI: adhika mAsanI tyAjyatA. koika bhrAntamatine zrI nizIthabhASyAnusAre ' zrAvaNa mAsamAM paNu saMvatsarI karavI yukta che' evI bhrAnti thAya, te dUra karavA mATe e gAthAo pharamAve che-- jaM abhivaDDhiavAse, nisIhabhAse ya vIsaidiNehiM / tuM savaM niLiAyAmimiplAyao neyaM // 28 // 88-mudritamAM 'sajja' pATha che te khoTA che. kharA pATha 'sabhya' che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 [ tattvataruM na ya taM saMvaccharie, pavvammi ya tassa cuNNivaNNahiM annaha savIsaha tti kappapADho viluppejjA // 29 // (pra)zrI nizIthabhAmAM abhivardhita varSa vIsa divasoe karIne gRhasthane jaNAvavuM ema kahyuM che, te sarva gRhasthone comAsuM rahyAnuM jaNAvavA mATenuM che. paNa e uparathI te divase saMvatsarI parva karavAnuM samajI laIne zrAvaNa mAsamAM paNa saMvatsarI thaI zake evI bhrAtimAM na paDe, kAraNa ke-te comAsuM rahevA rUpa paryapaNuM aMgeno adhikAra che. comAsAmAM eka rathAne sthira rahevuM ene paNa paryuMpaNa kahevAmAM Ave che. te judI cIja che ane saMvatsarI parva e paNa judI cIja che. bhASyamAM saMvatsarI parva mATe ja kahyuM haze evI zaMkA thAya, tenuM nivAraNa karavA mATe gAthA ra9 mAM kahe che ke - tenI cUNinA akSare jotAM mAluma paDe che ke te saMvatsarI parva mATe kahyuM nathI. kemake-saMvatsarI parvamAM je sarva caityanAM darzana karavAnAM che, sarva sAdhuone vaMdana karavAnuM che, AlocanA karavAnI che, aThThama tapa karavAnuM che ane saMvatsarI pratikramaNa karavAnuM che, e pAMcamAMnuM eka paNa kArya comAsI rahevA rUpa paryapaNAnA adhikAramAM pharamAveluM nathI. bhASyanI mULa gAthAo ane tenI cUNino pATha juo nIce paTanaTamAM. 86-"ittha u abhiggahiaM, vIsairAyaM sviisimaasN| teNaM paramabhiggahiyaM gihiNAyaM kattio jAva // asivAikAraNehiM, ahavA vAsaM na suTU AraddhaM / abhivaDhiyammi vIsA, iyarammi sviisimaaso||" Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 28mI] 207 kahevAnuM tattva e che ke-zrAvaNa mAsamAM aThThama tapa Adi kriyA yukata saMvatsarI rUpa paryuSaNa parva karavAnuM nathI." "karavAmAM Ave to zuM doSa lAge ?' te gAthAnA uttarArdha dvArA jaNAve che. je zrAvaNa mAsamAM saMvatsarI kare to "savIrAjI mAre" pacAsa divase ityAdi zrI ka9pasUtranA pAThano bhaMga thaze. je ema kaho ke-"zrAvaNa-bhAdaravAnI jyAre vRddhi thaI hoya, tyAre bIjA zrAvaNa athavA pahelA bhAdaravAmAM karAtI saMvatsarI pacAsa divase ja thAya che. pachI e pAThana bhaMga zI rIte thaze?" to ame kahIe chIe ke-upara batAvyA pramANe comAsu rahyAnuM gRhasthane jaNAvavAnA adhikAra sivAya bIje adhika mAsanI pramANatA gaNAtI nathI. je tame ahIM adhika mAsa gaNavAno ja Agraha karaze, to tamAre saMvatsarI pachI so divase comAsI parikakamaNuM thatuM hovAthI, zramaNa bhagavAna mahAvIra varSARtunA 50 divasa vyatIta thatAM ane sIttera bAkI rahetAM payuMSaNa kare che," evuM zrI samavAyAMga sUtranuM je vacana che teno bhaMga thaze. ema nahi kahevuM ke-paryuSaNAnI pahelAM je adhika mAsa hoya che te pramANa che, paNa te pachIne je hoya che te pramANa nathI." kemake-zAstramAM tevuM kahyuM nathI. vaLI cUrNiH- "ittha tti AsADhapuNNimAe sAvaNabahulapaMcamIe vA 'pajjosavie'tti appaNo aNabhiggahiyaM, ahavA jadi gihatthA pucchaMti-'ajjo ! tumbhe ittha varisAkAlaM ThiyA ? aha na ThiyA ? evaM pucchiehiM 'aNabhiggahiyaM' ti saMdi. gdhaM vaktavyaM 'ihAnyatra' vA" ityAdi / nizIthacU0 u0 10" (pR. 22) 80-"samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savisaIrAie mAse vaikkaMte sattari rAiMdipahiM sesehiM vAsAvAsaM pajjosaveti' tti caturthava vibhutA (. ra2) Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 [tattvataruM vartamAna paryuSaNAnI apekSA e pachI Avela adhika mAsa paNa AgAmI payuMSaNAnI apekSAe pUrvamAM ja Ave che, mATe te paNa tamAre pramANa mAnavo paDaze ! vidhiprapA pramANa nathI, je tame vidhiprayAnA 11 kAThathI adhika mAsane pramANa mAnavAnuM jaNAvatA he te te, ane temAM rahelAM bIjAM vacano paNa AgamabAdhita Adi kAraNathI sarvane apramANa che. je ema pUche ke enA anuyAyIone to e pramANa che ne?" te kahevuM paDaze keteo eja granthamAM pAkSikAdi parvatithi jyAre paDI hoya tyAre pUrvatithi ja levI paNa pachInI tithi nahI levI, kAraNa ke temAM tenA bhoganI gaMdha sarakhI paNa nathI,' evuM je kahyuM che te mAnatA nathI. tethI teone mate paNa e granthanA kartA aprAmANika Thare che. tema hovAthI temanI Itara kRtio bhegI A kRti paNa aprAmANika ja che. mATe ja "e granthakAra aprAmANika che " evo dAkhale A granthamAM AgaLa jaNAvavAmAM Avaze. 81-"na ca 'saMvacchariyaM puNa ASADhacaumAsayAo niyamA paNNAsaime diNe kAyavvaM, na ikkapaMcAsaime, jayA vi loiyaTippaNayANusAreNa do sAvaNA do bhaddavayA bhavaMti tayA vi paNNAsaime diNe, na uNa kAlacUDA vivakhkhAe asIime, 'savIsairAe mAse vaikaMte pajjosaveti' tti vayaNAu tti khaartaryA vidhi pAyAma" (pR. 22) 9ra-"ya ghanivArUpatithI kapha tathA putihI ceva tabbhuttibahulA paccakkhANapUyAIsu ghippai, na uttarA tabbhogagaMdhassa vi abhAvAu' tti vacanAnaGgIkAreNa tat krtunAtvIkAra.." (pR. 22) 93-mukitamAM ATaluM che, paNa likhitamAM saMdhapaTTaka vRttinA Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 29 mI] 209 bhAdaravA mAsane choDIne vArSika AlocanAdi vizeSa kAryovALuM zrI paryuSaNa parva zrAvaNa mAsamAM paNa karavAnuM kaI paNa AgamamAM kahyuM nathI. grantha vadhI na jAya te mATe ame e viSe vadhAre kahetA nathI. je ema kahevAmAM Ave ke "paryuSaNa be prakAranI che. eka gRhasthajJAta ane bIjI gRhastha ajJAta. ajJAta te che ke jemAM varSaRtune yogya pATa-pATalA vigerene yatna karAya che. jJAta te che ke jemAM vArSika AlocanAdi karAya che, ityAdi." te paNa barAbara nathI, kemake-te kartavyonuM kathana te kevaLa bhAdaravA suda pAMcama ane zrI kAlikasUri mahArAjanA AdezathI cothane ja AzrIne kareluM che, paraMtu mAtra mAsI avasthAna jaNAvavA rUpa jJAtaparyuSaNAne aMge kareluM nathI. jo ema na mAnavAmAM Ave to saMvatsarI pachI je sIttera divase mAsI paDikamaNuM karavAne niyama che temAM bAdha Avaze. je ema kahevuM ke- sIttera divaso to jaghanyathI kahelA che, nahi te adhika thAya te paNa vAMdho nathI." te te unmattavacana sarakhuM che, kemake-comAsuM rahevAnI apekSAe zAstramAM jaghanyAdi vicAra kare che, paNa te vAta cemAsIpaDijhamaNa mATe nathI. nahi te kArtika-mAsI paDikamaNane mAsaniyama paNa nahi rahI zake. zrI sthAnAMgAdi sUtromAM jaghanyathI sIttera divasa, madhyamathI cAra mahinA utkRSTathI cha mahinA eka sthAne rahevAne kALa jaNAvyA kartAne paNa aprAmANika jaNAvanAre pATha vizeSa che. te A rahyo"parva dravRtti vyavasatiH " 44-" kArtika caturmAsakapratikramaNasya maasaadiniymaamavikarA:" e pATha likhita pratamAM adhika che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 [ tavatara che, paNa so divasane kALa kyAMya kahelo je nathI ke sAMbhaLe nathI. tamane te kayAMthI vaLagI gayo? apavAda saMvatsarI mATe nathI. ema nahi kahevuM ke- ASADha puname paryuSaNA karavI e utsarga che, bAkI apavAdathI pacAsa divase paryuSaNa kare ane kalpa vAMce." e zrI nizIthasUtranA vacanathI zrI kalpasUtrane pATha paNa apavAdika che. te saMvatsarI mATe paNa ghaTamAna kema na gaNAya? ame upara batAvI gayA chIe tema e apavAda kevaLa svAbhigrahIta comAsI mATeno ja che. zrI kAlikasUri mahArAjanA vacanathI e vidhi hAla vikeda pAmI che. e vidhi pAMca divasanA kramatha yojAyelI hatI. zrI saMvatsarIlakSaNa paryuSaNa parva mATe je tene mAnavAmAM Ave, te paMcakonuM aniyatapaNuM hovAthI tenuM ye aniya 85-" AsADhapuNNimAe pajosaviMti esa ussaggo, sesa. kAlaM pajjosavaMtANaM savvo avavAo, avavAde savIsaharAe mAre poti ti" ttiA (g. 23) 96-"likhita pratamAM A ThekANe evo pATha che ke-"taDyAniytpnyckpryussnnaaklpkrssnnN samprati saGghAdezAd vyucchinnam" eTale ke te aniyata paMcaka paryuSaNAkalpa vAMcavAne vidhi hAlamAM saMghanA AdezathI viccheda thayo che." "catu thodrAva 'vIsahiM diNehiM kappo, paMcagahANIi kappaThavaNA ya / navasayateNauehiM, vucchinnA sNghaannaae||' 97-"mudritamAM "tu paryuSaTrufmariors tadu anyathA paryuSaNAparvaNo'nayatye'STAhnikAyA apyanayatyaM syAt" e pATha che, likhitamAM "rSi vanitApu vikSitapaNuM papaISvALaswAnAmaurye cata" evo pAThAMtara che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 30 mI] 211 tapaNuM thaI jAya. tema thavAthI tenI aThThAinuM paNa aniyamitapaNuM ja thaI jAya. tema thAya te pachI devatAo zAzvata saMvatsarI parvane aThThAI utsava kyAM kare? ane zrI jIvAbhigamamAM kahyuM che ke-8 comAsI tathA zrI paryuSaNa aThThAIomAM ghaNA bhavanapati, vAnavyaMtara, jyotiSka, vaimAnika devatAo mahA mahimA kare che." mATe saMvatsarI parvamAM adhika mAsane pramANa mAnavo te zAstravirUddha che. adhika vistAra jevAnI IcchAvALA mahAzayoe zrI vicArAmRta saMgraha AdimAMthI joI le terA gAthA 30 mI paMcakahAni sAbhigrahika. "pAMca pAMca divasanI hAninA krame pahelAM paryuSaNA karAtI hatI. to kalpasUtranA apavAdika pATha sAthe zI rIte virodha Ave?" ' e zaMkA dUra karavA mATe pUrve kahelI vAta mULa gAthAmAM pharamAve che- jaM puNa pajjosavaNaM, paMcagahANiM kariMsu muNivasahA / taM piya sAbhiggahiyaM, aNNaha attttaahiyaa'nniymo|| (pra.)-uttama munio je pAMca pAMca divasanI hAnithI aniyata paryuSaNa karatA hatA, te paNa svAbhigrahIta avasthAna rUpa samajavuM paNa bIjuM nahi. nahi te saMvatsarI rUpa paryuSaNa aThThAInuM aniyamitapaNuM thaI jAya. Ano bhAvArtha upalI gAthAmAM kahI dIdhuM che. ahIM gAthAmAM je bhUtakALanI prakriyA batAvI che, tethI zAstrakAra sUcave che ke-"Adhunika kALanA sAdhuo mATe pAMca-pAMca 48-" tattha NaM bahave bhavaNavaivANamaMtarajoisiyavemANiyA tihiM caumAsiehiM pajjusavaNAe vA aThThAhiyAo mhaamhimAgo ti" tti gavAminAmavacano(g. ra4) Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 [tattvataraM divasanI hAninA krame payuMSaNAkalpa karo yogya nathI, kemake te krama viccheda pAmyo che." 30 gAthA 31 mI : cotha-daze saMvatsarI-mAsI karavI te jinAjJA che. pAchaLa gAthA 17 mAM " mAsI traNa pUrNimA" ityAdi zrI sUyagaDAMga sUtranuM je vacana kahyuM hatuM, te siMhAvalokana nyAyathI yAda karIne "caudaze comAsI karavI te jinAjJA che ke nahi" evI zakA dUra karavA mATe kahe che - taMpiatitthayarANaM, ANA tahajIapAlaNaMca bhve| pajjosavaNa cautthI, pakkhiyadivase caummAsaM // 31 // (pra.)-cothane divase je paryuSaNA yAne saMvatsarI kRtya karavuM ane pAkSika yAne caudazane divase mAsI parva karavuM, te zrI tIrtha kara mahArAjanI AjJA tathA chatavyavahAra yAne AcaraNa ubhayanuM pAlana che. AthI paNa samajAze ke cidaza vinA terasa ane pUnamane divase pakikha yA cemAsI karavI, temaja cetha vinA trIja ane pAMcamane divase paryuSaNa-saMvatsarI karavI e AjJA ane AcaraNa ubhayanI ghora virAdhanAkAraka ja che II II. gAthA 3ra mIH zrI kAlikasUrinI AjJA jinAjJA kema? zrI kAlikasUri mahArAjanA vacanathI cotha-caudaze saMvatsarI99-23matipuNimA"i tti (pR. 24) - 100-A sthaLe mudrita ane likhitamAM avataraNa sahita AkhI gAthA ane TIkA pAThane pAThAMtara che. mukita ane likhita Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA kara mI ] 213 ceAmAsI karavI, te jinAjJA samAna hAvAnA zA hetu che? te jaNAvavA mATe kahe che -- anne pADA vAMcakAnI jANa mATe nIce utArIe chIe. mudrita pATha A pramANe che- 6. read nthAntarasammatijJApakagAthAmAha jaM vAyaNaMtaraM puNa, iccAi a kappa suttamAIsu | vittIya vi phuDo, tassa'ttho vaNNio NiuNo // 32 // ( vyAkhyA ) - yat - yasmAt 'vAyaNaMtare puNa' ityAdi kalpasUtrAdiSu proktamiti gamyaM, makAro'lAkSaNikaH punastasyArthaH taTTIkAyAM varNitaH kathitaH, tathA coktArthasaMvAdakagranthAntarasaMsthitameva pAThamAha - "vAyaNaMtare puNa ayaM navasayateNaupa saMvacchare kAle gaccha iti dIsaha " tti kalpasUtragatam, asya ceyaM vRttiH - trinavatiyutanavazatapakSe tviyatA kAlena paJcamyAzcaturthyAM paryuSaNAparva pravavRte " ityAdi, tatraiva "sAlAhaNeNa raNNA, saMghApaseNa kArio bhayavaM / pajjosavaNaca utthI, cAummAsaM caudasIe // 1 // caumAsagapaDikamaNaM pakkhiyadivasammi cauviho saMgho / navasayateNauehi, AyaraNaM taM pamANaM ti // 2 // ityAdi tIrthodvArAdiSu bhaNitamityAdisammatyA saMvAdo darzitaH, cazabdAd nizIthacUrNyAdiSvapi jJeyam / yat tu kAlikAcArya pravartitatvAccaturthyAdi na pramANaM tadayuktam, yatastathAvidhAcAryANAmAjJA na jinAjJApRthagbhUtA, kintu jinA - zaiva, yaduktam- ' ANa tti paMcavihAyArAyaraNasIlassa guruNo hiovarasavaNaM ANA, tamaNNahA AyaraMteNa gaNipiDagaM virAhiyaM bhavati " ti nandIcUrNI, caturthyAcA pramANIkaraNe dazavidhasAmAcArI samArAdhitA na syAt, "kappAkappe pariniTThi. yasa ThANesu paMcasu Thiyassa / saMjamatavaddagassa u avigappeNaM * Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 [ tattvatara'0 jaM NaM kAlagasUrI, jugapavaro vaNNio a cuNNIsu / tassANA jiNaANA, bhiNNA No daMsiyA samae // (pra.)-je kAraNathI zrI nizIthacUrNi Adi zAstrAmAM zrI cUrNikArAdi zAstrakAra mahArAje zrI kAlikasUrijIne zrI sudharmAdi tahakkAro // 1 // " Avazyake, tathA AyariyaparaMparAeM AgayaM jo u cheyabuddhIe / kovei cheyavAI jamAlinAsaM sa nAsihiti // 1 // " sU0 niryuktau / 'na caivamasmAkamapyAcArya parampa " " yA vidyamAnatvAt kathaM sA'nyathA kriyate iti vAcyaM pravacanAvirodhenaivAcArya paramparAyA upAdeyatvAt yaduktaM vyavahArabhASye - " jaM jIaM sAvajjaM na teNa jopaNa hoi vavahAro / jaM jIamasAvajjaM teNa u jIeNa vavahAro // 1 // tti, anyathA pArzvasthAdikalpitasAmAcAryapi pramANatAmAskandeta / yAtra sAmAcArI pramANaM sA'gre darzayiSyate / na ca tIrthakRdbhirevaM na kRtamityasmAbhirapyevaM na kriyate iti vAcyaM teSAmAzAyA eva pramANatvAt na tu tatkRtyasya, anyathA rajoharaNamukhavastrikA - pratikramaNapratilekhanAdikriyANAM vilopApatteH granthAdAvanyAjJAyA eva prAdhAnyamuktaM na tu kRtyasyeti kAlikasUrivaco hi jinA - zaiva, paJcavidhAcArAcaraNazIlatvena nizIthacUrNikArAdibhiryugapradhAnatvAdiguNavizeSitatvAcca tadanaGgIkaraNe ca jinAzAbhaka ityabhiniveSaM muktvA samyag vicAryamiti gAthArthaH ||32||" likhita pratanA pAThAMtara A pramANe che-- "athaivamapi kuta iti hetugarbhitAM gAthAmAhajaM NaM kAlagasUrI, jugapavaro vaNNio a cuNNIsu / tassANA jiNaANA, bhiNNA No daMsiyA samae // 32 // vyAkhyA- 'yad' yasmAt kAraNAt, 'NaM' alaGkAre, kAla 66 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thA 32 bhI] 215 svAminI mAphaka yugapradhAna tarIke oLakhAvyA che, te kAraNathI zrI jainapravacanamAM temanI AjJAne zrI jinAjJAthI judI gaNuM nathI, kasUriH' zrIkAlakAcAryaH, 'yugapravaraH' sudharmAdivad yugapradhAnaH, 'cUrNiSu' nizIthacUAdiSu, 'varNitaH' kathitaH, kaizzUrNikArAdibhiriti gamyam , tasyAjJA jinAjJA, 'bhiNNA" tIrthakadAjJAtaH pRthagbhUtA, 'na darzitA ' na kathitA, 'samaye' jainapravacane, kintu jinAjhaiva / yaduktam-"ANa tti paMcavihAyaraNasIlassa guruNo hi uvaesavayaNaM ANA, tamaNNahA AyaraMtega gaNipi. DagaM virAhiyaM bhavati" tti nandIcUrNau / caturthyAzcApramANIkaraNe na dazavidhasAmAcAryArAdhakaH syAt , yataH 'kappAkappe pariniTTiyassa ThANesu paMcasu Thiyassa / saMjamatavaddagassa ya avigappeNaM tahakAro // 1 // " zrI Ava0; tathA tadanArAdhane virAdhako'pi syAt , yataH "AyariyaparaMparapaNa AgayaM jo u cheyabuddhIe / koghei cheyavAI jamAlinAsaM sa nAsihiti" // 1 // sUya0 ni0 / na caivamasmAkamapyAcAryaparamparAyA vidyamAnatvAt sA kathamanyathA kriyate iti vAcyaM, pravacanAvirodhenaivAcAryaparamparAyA upAdeyatvAt , yaduktaM "jaM jIaM sAvajaM na teNa jIeNa hoi vvhaaro| jaM jIamasAvajjaM teNa jIeNa vavahAro // 1 // tti vyavahArabhASye, anyathA mAsakalpastrIpUjAdhucchedakaprakalpitApi sAmAcArI pramANatAmAskandeta / yA ca sAmAcArI pramANA sA'gre darzayiSyate / na ca tIrthakRdbhiH paJcamyAdidivaseSveva paryuSaNAdi kRtamasmAbhirapi tathaiva kriyamANe ko doSa iti vAcyaM, teSAmAjJAyA eva anyeSAM vidheyatayA prAmANyAt na tu tatkRtyasyApi, anyathA rajoharaNamukhavatrikAdyupakaraNapratikramaNapratilekhanAdikriyANAM vilopApatteH, tIrthakRtAM tadasambhavAt , tasmAdAjJAyA eva vidheyatayA prAmANyaM, tadevAbhyupa Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 [ tavaMtare paNa jinAjJA ja kahelI che. zrI naMdicUrNimAM kahyuM che ke- tti, paMcavidha AcAramAM ramatA gurUnuM upadezavacana paNa AjJA che. tene nahi AdaranArA zrI dvAdazAMgInI virAdhanA karanArA che." zrI kAlakasUri mahArAje kahelI cothane pramANa nahi karavAthI dazavidha samAcArInA ArAdhaka thavAtuM nathI. kemake-trI Avazyaka sUtramAM pharamAvyuM che ke-"kalpAka9pamAM parinikitAdi guNavAna AcAryanA vacananI vinA vikalpa tahatti karavI joIe." tahatti karavI e dazavidha samAcArInuM eka aMga che. tenI ArAdhanA nahi karavAthI virAdhaka paNa thavAya che. kAraNa ke-zrI sUyagaDAMga niryuktimAM kahyuM che ke- suvihita-AcAryaparaMparAthI AvelI vidhine je pitAnI svachaMda buddhithI virAdhe che, te svacchedavAdI jamAlI mAphaka nAza pAme che." ema nahi kahevuM ke "amArA AcAryanI paraMparA paNa gantavyaM, na punastatakRtyamapi, kAlakasarivaco'pi jinAva, paJcavidhAcAracaraNazIlatvena nizIthacUrNikArAdibhiryugapradhAnatvAdi guNavizeSitatvAt tatpravartitasya tIrthAbhimatatvAcca, tadakaraNe ca jinAjJAbhaGga ityabhiniveza muktvA samyagU vicA. ciMmiti jAthArtha rUrA" 101-"A tti vaMvArA rahITasa muLa hi uvaesavayaNa ANA, tamaNNahA AyaraMteNa gaNipiDagaM viraahiya mavati tti" (pR. ra9). 102-"g frddayana TApu uvahu dicatta saMjamatavaddagassa ya avigappeNaM tahakkAro ti Avazyake" (pR. 26) 103-"mAciparaMparA jAyaM ko 3 ecayuddhISA kovei cheavAI, jamAlinAsaM sa nAsihiti // tti jUtha niryu" (pR. 24) Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 32 mI] 217 vidyamAna hovAthI tene ame kema virAdhIe ?" kAraNa ke-zrI jinAgama sAthe jeno virodha na hoya tevI ja AcAryaparaMparA AdaraNIya che. zrI vyavahArabhASyamAM kahyuM che ke- je AcaraNa vidhavALI sAvadya hoya tenAthI vyavahAra thato nathI, je asAvadya hoya tenAthI ja vyavahAra karAya che." virodhavALI AcaraNa aprAmANika. je ema mAnavAmAM na Ave, te mAsikalpa, strIone pUjA ityAdi zAstravihita bAbatone uccheda karanAre kahelI samAcArIne paNa pramANa mAnavAne prasaMga AvI paDe. AthI ja hAlamAM punama-amAsanI kSayavRddhie terasanI kSayavRddhi mAnavAnI je AgamavidhI AcaraNa kahevAmAM Ave che, te sAvadya che-pApavAnI che. ane tenA AlaMbane bhAdaravA suda pAMcamanI kSayavRddhie, je trIja athavA cothanI kSayavRddhi karavAnuM keTalAka taraphathI kahevAmAM Ave che te paNa eTaluM ja sAvadya che, mATe te sarvathA tyAjya che. je samAcArI pramANa mAnavAnI hoya che te AgaLanI gAthAmAM dekhADIzuM. zrI tIrthakara mahArAjanI AjJA anukaraNIya che, nahi ke kiyA. ema nahi kahevuM ke- zrI tIrthaMkara mahArAje paMcamyAdi divase paryuSaNakRtya karyuM che, mATe ame paNa teja pramANe karIe emAM 104 nI rAva , ne temAM lIpa hoda ravAnA jaM jIamasAvajjaM, teNa u jIeNa vavahAro // tti TacamAge" (pR. 24) Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 | [ tavatare zuM deSa che?' kemake-zrI tIrthaMkara mahArAja zivAya bIjAone mATe te temanI AjJA ja vidheya che paNa temanuM kRtya vidheya nathI nahi te bhagavAna rajoharaNa nahatA rAkhatA, muhapatti nahatA rAkhatA, pratikamaNa ke paDilehaNa Adi kriyA nahotA karatA, eTale tamAre paNa rajoharaNa Adi choDI devuM paDaze. mATe temanI AjJAne ja pramANa rUpe ravIkAravI joIe, paNa temanA kRtyane paNa pramANa mAnIne temaNe karyuM tema karavAnI ghelachA nahi karavI joIe. utsAhaprerakatA. zrI AcArAMgAdi zAstramAM jyAM "bhagavAne amuka karyuM te tamAre paNa karavuM joIe ItyAdi matalabanAM vA Ave che te ArAdhaka AtmAone utsAha jagADavA mATe kahelAM che; paNa "anukaraNa karavuM te dharma che ema batAvavA mATe nathI kahyAM : kAraNa ke siddhAMta te "mAgha dhAmo" "bhagavAnanI AjJA vaDe ja dharma che, e ja sarva zAstromAM svIkArAyeluM che. eTalA ja mATe nizItha ke je zrI AcArAMganuM ja eka "prakalpa" nAmanuM adhyayana che, temAM AjJAbhaMganuM prAyazcitta vadhAre jaNAvavAmAM 105-"vade duto, vaMdu Apa hato ! ANAe ciya caraNaM, tabhaMge kiM na bhaggaM tu // (nirIthamANa 2 3rA, nA. 44) bhAvArtha-"aparAdhamAM laghuprAyazcitta Ape che ane AjJAnI virAdhanAmAM guruprAyazcitta Ape che, tenuM kAraNa zuM ?--evo ziSyane guru pratye prazna che. AcArya mahArAja uttara Ape che ke cAritra AjJA vaDeja che. AjJAne bhaMga thatAM zAne bhaMga thata nathI ? arthAta badhAno thAya che." Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 33 mI ]. 219 AvyuM che. ziSya tenuM kAraNa pUchyuM tyAre "AjJAthI ja cAritra vigere sarva vyavasthA hevAnuM batAvIne zAstrakAra bhagavAne AjJAnuM mahattva sthApyuM che. ethI "bhagavAne karyuM tema karavuM" ema je kaI kahe che, tene mata digambaranA matanI mAphaka khUTe che e kahevAnI AvazyakatA nathI. abhiniveza mUke. AjJA eja pramANa che, mATe granthakAra mahArAja pharamAve che ke- zrI kAlakasUri mahArAja paMcavidha AcAranI AcaraNAmAM rakta hevAthI ane zrI nizIthacUrNikArAdi zAstrakAroe temaNe yugapradhAnAdi mahAna guNovALA jaNAvelA hovAthI ane temanI pravRtti AkhA zAsanane mAnya thayela hovAthI, temanI AjJA e zrI jinezvara bhagavAnanI ja AjJA barobara che. te pramANe nahi vartavAthI zrI jinAjJA toDakyAno ja doSa lAge che abhiniveza choDIne samyaga vicAre.' abhiniveza e e duSTa doSa che ke te jANIne uMdhI pravRtti karAve che. jyAre duSkarmane udaya jAge che, tyAre bhalabhalA e deSane AdhIna thaI jaIne potAnuM bhAna bhUlI jAya che. A kAraNathI abhiniveza tajIne samyaga vicAra karavAnI zAstrakAre tevAone karelI bhalAmaNa vyAjabI che. 32 gAthA 33 mI : niyama ane bhajana ! have cAlu tithivicArane upasaMhAra kare che. evaM tihitavaNiyamo, kahio NiyameNa viiaraagenn| sesatihA~su abhayaNA, jiNavayaNaviUhi NAyavvA Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ tattvatara (pra. )-A prakAre pAkSika, cAturmAsika, sAMvatsarika Adi tithionA upavAsAdi ArAdhya-tapanI ane upalakSaNathI khIjA paNa te te tithinA niyata anuSThAnanI maryAdA, te te divase avazya karavA mATe zrI vItarAga paramAtmAe pharamAvyuM che. emAM bhajanA nathI. paNa bAkItI tithiomAM bhajanA eTale niyamane abhAva che, kemakena karavAmAM Ave teA prAyazcitta nathI, e pramANe zrI jitavacana jANanArAoe jANavuM. 220 10 AthI karIne jee pratikramaNanA draSTAMtathI 'zeSa tithimAM pauSadha Adi anuSThAna na thAya ' evA niSedha kare che temanuM khaMDana karyuM jANavuM. kemake--pratikramaNa tA prAyazcitta rUpa kriyA hovAthI cha mahinAnA tapanI mAphaka adhika saMbhavatuM nathI, paNa pauSadha tA savara rUpa hovAthI tenu adhikapaNuM doSane mATe nathI kiMtu gune mATe ja che. arthAt zeSa tithiomAM 5kSa Adi pratikramaNa kriyA bhale na karAya, paNa pauSadha Adi te karI zakAya temAM kazA ja vAMdho nathI kA gAthA 34 sI: bhajanAnI spaSTatA. O have e bhajanAne ja spaSTa kare che-- aNNaha karaNapamAe, pacchittaparUvaNA kayA hoi| paDisiddhakaraNao puNa, taM caiva havijja mahasaddaM // 33 106-mudrita pratamAM A sthaLe tena rrAithiittatithissu pauSadhAdyanuSThAnaM na vidheyamiti vaikalyaM vyudastam evA pADe che. ( rR. ra6) likhitamAM "tena pratikramaLaraprAntana parvatithivyatiriktAsu tithiSu pauSadhAdyanuSThAnaM na vidheyamiti vaikalyaM vyudastam, yataH pratikramaNasya prAyazcittarUpatvAt pANmAsikatapovannAdhikaM sambhavati, pauSadhasya saMvararUpatvAd nAdhikSya hoya vastu jhuLayevRtti" evA pAAMtara che. ,, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 34 mI] 201 (pra0)--zaiSatithiomAM karavAnA o niyama hota, te te karavAmAM pramAda sevatAM zAstra tenuM prAyazcitta jaNAvyuM hota. 'zeSa tithiomAM pauSadhAdi nahi karavA' evA jo niSedha karyo hAta, te te divase pauSadhAdi karanAra mATe ekaluM pAyazcitta nahi paNa tenI sAthe 'mahA' zabda joDIne mahA prAyazcitta jaNAveluM hota. kemake-nahi karavAmAM ekalA pramAda kAraNabhUta hAya che, jyAre niSedha karyAM hatAM adhika kriyA karavAmAM teA zeSa samudAyanI hilanA karavAne ane zrI tIrthaMkara mahArAjanA vacanane lepa karavAnA abhiprAya rahelA che. te mahA AzAtanAnuM kAraNa che. zrI jinezvara mahArAjanA vacananI zraddA nahi karanAre ja adhika kriyA karavAnI pravRtti karI zake. koI paNa thAkelA manuSya evA nathI hAtA ke-sArA mANase batAvelA Tu kA rastAnI potAne zraddhA haiAvA chatAM vakramArge javA taiyAra thAya, zAstra jyAre kSINu--patithine pUrvapramala patithimAM samAvI devAnuM kahe che ane vRddhi hoya tyAre pahelI tithine apava gaNavAnu kahe che, tyAre tene badale badhI patithiAne akhaMDa rAkhavAnA Agraha sevaveka ane pUrva tathA pUtaranI kSayavRddhi karI nAkhIne mULa udaya temaja samAptimAM rahelI cAtha, caudaza Adi parvatithione virAdhavI, te upara pramANe niSedhavALI adhika kriyA karavA samAna che, e cAkhkhuM samajI zakAya tevuM che. zrI hAribhadrIya Avazyaka TIkAmAM je kahyuM che ke--pauSadhApavAsa ane atithisa`vibhAga pratiniyata divase karavAnAM che, prati 107-"nauSadhopavAlAtithievimAno tu pratiniyatavi sAnuSTheyau na pratidivasAcaraNIyAviti" (pR. 27) Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 [ tattvatare divasa AcaravAnAM nathI." te tithie pauSadhAdine niSedha vAcaka nathI, paNa catuSpavi divasa te niyame karIne levAnuM jaNAve che ane bAkI aniyame karIne levAnuM jaNAve che. ane te anudAna paNa dIkSAdikanI mAphaka kAyamanuM nathI, e jaNAvavA mATe "pratidivasa AcaraNIya nathI' ema kaheluM che. zAstrakAre e kathanathI kAlaniyama darzAvyo che. "pratidivase te karavA gya nathI' evo ene artha nathI, paNa ene artha e che ke Aje karelo pauSadha athavA atithisaMvibhAga bIje divase cAlato nathI. bIje divase karo hoya te pharIthI paccakhANa-uccAra Adi karavA joIe.' tamoe paNa parvatithi zivAyanI bIjI tithiomAM pauSadha svIkArelo che. kSINaAThamane pauSadha sAtama ke je aparvatithi che, te divase karanArA tame zeSatithie pauSadhAdi svIkArane apalApa karI zake tema nathI. hAlamAM jeo A zAstrakAranA pAchaLa AvI gayelA terasane terasa kahevI nahi evA ApakSika akSara uparathI, zAstrakAre jaNAvelI apekSA paDatI mukIne, kSINatithinA badalAmAM pUrvatithine kSaya ja kare evuM jaNAvavAne utAvaLA thAya che, teone zAstrakAra mahArAjanA upalA vacanathI samajAze ke-e mAnavuM taddana khoTuM che. kAraNa ke-je pUrvatithine kSayaja karAte hota to AThamane badale sAtamane kSaya thayele hevAthI, zAstrakAra ahIM aparvatithi rUpa sAtame pauSadha svIkAranI Apatti vAdIne zI rIte ApI zakata? zAstranAM pUrvApara vAkaye meLavIne tenI apekSA uDAvyA vinA saddabuddhithI je teo zAstranA nAme belavA taiyAra thatA hoya, te temane kheTA paDavuM na paDe ane satya vastune virodha karavAnuM pApa paNa vahAravuM na paDe. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 5 mo] 223 * * * * vaLI pauSadhAdi kAryomAM je catuSpavuiM ja levAnI heya, te atithisaMvibhAga paNa aSTamyAdi tithine divase ja karavo paDaze. noma Adi tithine divase nahi karI zakAya. tame je ema kahezo ke-"atithisaMvibhAga noma Adi tithine divase ja saMbhave, mATe noma Adi ja levI. to aSTamyAdi divase tamArAthI nahi thaI zake. tame ene IjApatti paNa kahI zake tema nathI, kemake-tamArA siddhAMtathI viruddha che. pauSadha-vidhi prakaraNamAM "aSTamyAdi divase pauSadha jeNe karelo hoya, te yathAzakti atiyisaMvibhAga ApIne rAgadveSa vinA bhejana kare ema kahyuM che. A uparathI e nizcita thAya che. ke-zeSatithine divase pauSadhAdi karavAno niSedha nathI. 34 gAthA 35 mI H tattvArthanI sAkSI. bhale niSedha na hoya, chatAM ekama Adi zeSatithie pauSadha karavo' evI vidhi paNa kahelI nathI " e zaMkA dUra karavA mATe kahe che - 108-"aprasthApui UMdhI patharAjyatithivimA datvA'rakto'dviSTo bhuGkte ityarthasya pauSadhavidhiprakaraNe prAkR. tamArA prati-Ata(pR. 22) noMdha-A gAthAnI TIkAne paNa lagabhaga Akho pAThAMtara che, paNa laMbANunA bhayathI ame te raju karyo nathI. bhAvArtha upara mujaba che. 109-A gAthAnA avataraNa ane TIkA-pAThane paNa moTe pAThAMtara che, te paNa laMbANanA bhayathI ame raju karI zakatA nathI. bane pAThono muddo upara anuvAdamAM je jaNAvyo che te che. mudrita pATha jotAM temAM to azuddhi paNa rahI hoya tema jaNAya che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 [ tattvata natthitthaM paDiseho, kahiyaM ttttthbhaasmaaiisu| paDivAisuManiyamAbhAveNa karija aanntti||35|| (pra)-upara pramANe zeSatithimAM pauSadha Adi karavAno niSedha nathI, eTaluM ja nahi paNa zrI tattvArthasUtra, bhASya ane TIkamAM "pratipadAdi tithiomAM vikalpa karIne karo' e ullekha dvArA vidhAna paNa kareluM che. "granthamAM kaheluM che ane niSedha karyo nathI mATe te zrI tIrthakara bhagavAnanI AjJA che. A uparathI mAluma paDaze ke-divase pauSadhAdi karavAno niyama nathI-eTaluM ja nahi paNa kare che te karavAne vidhi paNa che. niyama catuSpavi mATe ja che. ane tethI puname pauSadhanI avazya kartavyatA zAstrakAre mAnI nathI, AthI punamanA kSayane caudazamAM samAvI devAnA siddhAMtane talamAtra bAdha AvatuM nathI rUpA gAthA 36 mI. AgamavirUddha jANavA chatAM itthaM jiNavayaNahiM, viruddhamavi jANiUNa ducariyaM / no paricayaMti pAvA, torsa sarUvaM imaM hoi // 36 // (pra)-A pramANe zrI jinezvara bhagavAnanA vacanathI virUddha che evuM jANavA chatAM, je pApIo potAnuM dutharitra choDatA nathI temanuM svarUpa A pramANe che. granthakAra mahArAja AthI ema kahevA Icche che kesamAptivALI udayatithi pramANa mAnavI joIe. tene kSaya 11-tipATriniyara kSArtha" (g. 22) Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 37-38 mI] 225 hoya to ta5 judA karI zakAvA chatAM, ArAdhana te je tithine divase enA bhAganI samApti thatI hoya te divase ja mAnya karavuM joIe. vRddhi thaI hoya tyAre, tenA bhAganI samApti bIje divase thatI hovAthI bIje divase ArAdhavI joIe. paNa jenI kSaya ane vRddhi hoya, tene badale pUrva tithinI kiMvA tenAthI paNa pUrve AvelI tithinI kSayavRddhi karIne, je divase tithine bhega samApta thatuM na hoya athavA muddale na hoya, te divase tenuM kArya karavuM, udaya tithine bhaMga kare, puname pabi mAnavI, ItyAdi saghaLuM zrI jinezvara bhagavAnanA vacanathI viparIta che. te jANavA chatAM tene tyAga nahi kare e bhayAnaka pApadazA che. tenuM svarUpa nIcenI gAthAomAM jaNAvAya che. 36 gAthA 37 mI: nahi choDanArAonuM svarUpa jAtesiM amhANaM,AyariyANaM gaI vi prloe| sA amhANa vi hujjA, ahiyAdhammA mamAu jo|| (pra)-"A lokamAM to zuM paNa paralokamAM ye amArA te AcAryonI je gati thAya te amArI paNa thAo, kAraNa ke dharma hetuo karIne teo amArAthI adhika che-pUjya che. AvI teonI manedazA hoya che. 3LA. gAthA 38 mI : e manodazAnuM halakaTapaNuM, te appANaM rayaNaM, muNaMti kuppattharA vihiinnyrN| ussuttabhAsagAo, jaM attaMhINamavi biMti // 38 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara6 1 11. " ^ 1 - ha hhe, [tatvatare (0)-mArganusAripaNane vicAra karyA vinA jeo A pUjya che, A mATe che, A jJAnI che, A dhuraMdhara che, ItyAdi mAnIne uparokta manedazAmAM ghasaDAya che tenuM kutsitapaNe jaNAvavA mATe kahe che ke evA manuSyo ratanasamAna evA paNa potAnA AtmAne svabhAvathI ja athavA kharAbanI sobatanA doSathI kharAba-patharA karatAM paNa halake mAnanArA che kemake-teo potAnI jAtane upalA vicAre dvArA utsatrabhASio karatAM kaniSTa hevAnuM jAhera kare che. granthakAra AthI ema spaSTa kahevA Icche che ke-'zAstradaSTie ayogya thAya ema jANyA pachI, tamArA vaDAonA nAme tame tene pakaDI rAkhe e saDelI madazAnuM pratibiMba mAtra che. ene tyAga kare e ja tamAre mATe hitAvaha che." 38 gAthA 39 mI : athavA bIjA prakAre karIne paNa kadAgrahasevIone Azaya jaNAve cheahvaa'vlNbiuunnN, samAyAriM ti biMti kei jnnaa| Agamaviruddhamavi jai,doso natthitti amhaannN||39| | (pra)-athavA keTalAka avivekIe potAnI ga7samAcArIne Teko laIne ema kahe che ke-je kadApi AgamavirUddha paNa hoya tathApi temAM amAre kAMI deSa nathI.' kalA gAthA 40 mIH kema? "amAre doSa nathI " evuM kahenArAo zA mATe e pramANe kahe che ? tene hetu jaNAve che Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA gAthA 40-41 mI] 227 gacchAyAro eso, paNNatto puvvasUriNA jeNa / jANateNa jaNANaM, suhamasuhaM hoi tasseva // 40 // (pra.)-je kAraNe samyam gurUnA vacanathI nahi sparzayelA kAnavALA lokonI AgaLa amArA pUrvAcArye A AgamavirUddha paNa gacchAcAra jANI joIne prakAzyo che, tethI zubha-azubha je thavuM heya te tenuM thAya, paNa amArA jevA bIjA mugdha manuSyone kAMI lAgatuM-vaLagatuM nathI.' pranthakAra kahe che ke amArA jevA ajJAnIne kAMI deSa nathI, deSa te jJAnIne che"--evA mata upara mustAka banIne AvAe dhIThapaNuM seve che. 54nA gAthA 41 mIH te kevA che? AvA vicAravALAone doSa jaNAve che - te khallu jalaMtagehe appAhUti kuNaMti ahavA vi / acchI nimIliUNaM khivaMti kaMThe vishrNti||41|| (pra.)-upalI gAthAmAM jaNAvelA vicAravALA manuSya kharekhara baLatA gharamAM "A amAruM ghara che evI buddhithI pitAnI jAtane homa karanArA che athavA AMkha mIMcIne pitAnA kaMThe sarpa paheranArA che. 41 gAthA 42 mIH vizeSa. amAre doSa nathI -ema kahenArAonI hAMsIpAtratA dekhADe che Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 [ tavaMtare mannijjai so NiuNo, ghosijjai jeNa NiuNamati itthaM / pAissai visamamhe, maraNaM tasseva no amhN||42|| ()-tene nipuNa mAnavo joIe, ke je nipuNa buddhivALo uMcA svare lekane ema jaNAve che ke-amane jhera pAze tenuM ja maraNa thaze paNa amAruM nahi thAya." bIjo e keNu sujJa purUSa hoya ke je AvuM kahI zake. - uparokta vicAra dharAvanArAo A keTinA mANase che, ema granthakAra mahAzayanuM kahevuM che jarA gAthA 43 mo: "amAre gaccha !' teonA hadayamAM bIje paNa vicAra zo ramato hoya che te dekhADe che- amhe gaNaAlaMbaNabhUA amhANa esa gaccho vi / mohaMdhayAraaMdhA, evaM muNiUNa ciTuMti // 43 // (pra)-teo ema vicAre che ke-ame gacchanA AlaMbanabhUta chIe ane A amAro gaccha paNa che." basa AvuM mAnIne teo meharUpI aMdhakAramAM aMdha thaIne rahenArA che. zrI granthakAra mahArAja AthI ema sUcave che kepitAnI meTAI ke pitAne samudAya kiMvA anuyAyIonuM jera che, ema mAnIne paNa AgamathI viparIta prarUpaNA ane pravRtti karavAne kadAgraha rAkhanArA mehAMdhakAramAM AthI rahelA che. A43 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 44 mI ] 229 gAthA 44 mI : granthakAranI TIkA. upalo vicAra sevanArAo kevA che te paNa jaNAve che- te paliM pAlaMtA, corANaM rAyalacchiharagANaM / appANaM ca kayatthaM, muNaMti moheNa gysnnnnaa||44|| (pra.)-pUrve kahelA AzayavALAo, rAjyalakSmIne haranArA coronI pallIne pALatA thakA mohathI vicArazanya banIne potAnA AtmAne kRtArtha mAne che. rAjAthI pitAne maraNa Adi nukazAna thaze te teo jotA nathI. ahIM rAjAnA sthAne zrI tIrthakara bhagavAna che. zAe kahelA artho lakSmIne ThekANe che, ane tenuM haraNa karanArA usUtrabhASio che, ItyAdi upanaya vAcakoe svayaM jeDI levo. zrI jinamArgathI virUddha kadAgraha piSanArAonI dazA ATalA kaDaka zabdamAM zAstrakArane eTalA ja mATe varNavavI paDI che ke-te vicArIne teo pitAnA ane paranA bhalAne mATe hajI paNa jAgyA tyAMthI savAra gaNe. teonI svayaM A dazA hevA chatAM jyAre teo bIjA sAcAo upara AkSepa karavA nIkaLe che, tyAre te temanI A viparIta dazA atizaya adhama ja banI jAya che e kahevAnI bhAgye ja jarUra hoya. 544 gAthA 5 mI: kacI samAcAra pramANa manAya? gacchabhedathI keTalIka samAcArIo bhinna paNa hoya che. te tamAmanuM aprAmANikapaNuM na thaI jAya te AzayathI "kayI samAcArI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 [tavataraM0 pramANu manAya ane kayI apramANa manAya, tene viveka karI zakAya e mATe tenuM svarUpa batAve che - sAmAyArI vipuNo, pamANamiha hoi tannisAmeha / asaDheNa samAiNNA, aNNesiM aNumayA hoi||45|| (pra)-zrI jinazAsanamAM samAcArI paNa kayI pramANe mAnI zakAya che te sAMbhaLo-je samAcArI rAgadveSa rahita azaTha purUSa vaDe AcaraNa karAI hoya ane te kAlanA bIjA bahuzruta AcAryoe tene satya rUpe svIkArelI heya, teja samAcArI pramANabhUta manAya che." zAstrakAra AthI nizcita kare che ke je samAcArInuM AvuM svarUpa na hoya te samAcArI aprAmANika che. pachI te game te karatA hoya athavA game te vakhatanI hoya.4pA gAthA 46 mI : viziSTa lakSaNa. upalI gAthAmAM samAcArInuM svarUpa kahevAthI lakSaNa paNa AvI ja jAya che, tathApi spaSTatA mATe zAstrakAra tenuM lakSaNa tallakkhaNaM tu AyariyaparaMparaeNa AgayA sNtii| siddhaMtadosalesaM, daMsei na attadoseNaM // 46 // (pra)-AcArya paraMparAthI AvelI hoya ane svadoSe karIne siddhAMtanI sAthe jeno leza mAtra bAdha Avato na haya, evuM je samAcArInuM hovuM te tenI prAmANikatAnuM lakSaNa che. AmAM "svadeSe karIne siddhAMtathI duSita hovI na joIe - e kahevAnuM kAraNa e che ke-samAcArI siddhAMtanI draSTie paripUrNa Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 46 mI ] zuddha hAvI joie. 'je samAcArI Adhunika kAlavarti svarUpa siddhAMtanA anusAre svamatikalpita hoya te prAmANika nathI'-e batAvavA mATe AcAryaparaMparAthI AvelI hAvI joe' ema kahyuM che. hAlamAM punaHma-amAsanI kSayavRddhie terasanI kSayavRddhi karavAnI kahevAtI samAcArI paNa evI ja heAvAthI, zAsrakAre ApelA vizeSaNathI tenA nirAsa thaI jAya che. 231 nihnavAnI para parAtho AvelI ... sAcArI siddhAMtamAM doSa dekhADanArI che-te aprAmANika che. e jaNAvavA mATe ' siddhAMtamAM jenAthI deASa dekhADAtA na heAya arthAt siddhAMtanI sAthe jenA leza mAtra khAdha AvatA na hoya'-e vizeSaNa ApyuM che. e vizeSaNamAM je ' leza mAtra paNa khAdha na joie' ema kahyuM che, tenuM kAraNa e che ke-siddhAMtanI sAthe jenA mATA virAdha AvatA hoya te ja kevaLa aniSTa che ema nahi, paNa yatkiMcit vireAdha AvatA hoya te paNu aprAmANika che'. thoDA paNa virAdhavALI samAcArI aprAmANika eTalA ja mATe je kAI ema kahetA hAya ke-- amArI samAcArIne Agama sAthe meATA virodha nathI, phakta be-cAra vArtAmAM che. te alpa hAvAthI doSarUpa nathI." tene nirAsa karyAM ema jANavuM. 'gadha mAtrathI mRtyu ApanArUM halAhala 997 jhera gaLAmAM ane peTamAM 111-mudrita pratamAM A ThekANe " prALA " chApelu che te azuddha che. kharA pATha " prALaveza" che. ( pR. 32 ) 112-mudrita pratamAM che. pratyantaramAM " jo A ThekANe " vartAvavadeza' chApeluM tevo " che. (pR. 32 ) ,, Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 [tatvata20 jAya tyAre te avazya mRtyu Ape ja emAM zaMkA nathI. AgamamAM rahelA eka paNa vacanano apalApa karanArAnuM vacana mAtra sAMbhaLavAthI athavA pAse ubhA rahevAthI ye anantA janmamaraNa jIvane thAya che, te pachI teNe AcarelI samAcArI sevavAthI thAya emAM te pUchavuM ja zuM ? zrI mahAnizItha satramAM kahyuM che ke- je sAdhu athavA sAdhvI, zrAvaka athavA zrAvikA parapAkhaMDI tathA nivanI prazaMsA Adi kare, te sumatinI mAphaka paramadhAminI yonimAM utpanna yAya che." tyAdi. nihavapaNuM thoDuM paNa vacana utthApavAthI saMbhave che, kemake zrI vizeSAvazyakavRttimAM kahyuM che ke "sUtramAM kahelA eka pada ke akSarane 113-" yata uktaM zrImahAnizIthe- se bhikkhU vA bhikkhUNI vA sAvao vA sAviyA vA parapAsaMDiNaM pasaMsaM karejA, je A vi NaM NiNhavagANaM aNukUlaM bhAlijjA, je yAvi NaM NiNhavagANaM gaMthasatthaM payavakharaM thA parUvijjA tassaMtie kAyakilesAIe tave vA saMjo yA nANe vA vijJANe pA sue vA paMDicce vA avimuhara ( avisuddha-iti pAunantaram ) parisA. majhagae silAhijjA se vipuNa paramAhammietu uvavajijjeti" (pR. 33) "jahA sumati" ( iti pratyantare ) / nAMva-( )ausabhA bhusA paah| muditA nayI. 114-mukita pratamAM A saMbaMdhI bahuja TuMbo pATha che. jemake" na caitena parapAsaMDIpadenAnyatIthikAnanyAdhyayanamAthi niSi. ddham , parapAkhaNDikAnAM hi prazaMsAyAM eka niSiddhatvAt , anyatIrthikagranthAdhyayanasya tu 'sasamayaparalamayaviU' ityanuyogadvAra vRtyanusAreNAnujJAtatvAcca, syAdvAdamArza tu tasya sAkSAktatvAditi, ata eva nillavAnyatArthiyoyo'ntaramavasAtavyamiti // " (pR. 33) yAne 'sase simita nalIye bhune| Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 46 mI ] 233 nahi mAnanArA ane zeSane mAnanArA hoya, teA paNa te jamAlInI mAphaka mithyAdaSTi che.'' zrI sthAnAMgavRttimAM tevAne pravacanamAa paNa kahelA che. tyAM kahyuM che ke- zrI jinezvara mahArAje kahelI samuddhAtAdi vastunI ulaTI prarUpaNA karanArA pravacanathI khAdya che." nihnavanuM A pramANe svarUpa batAvIne zAstrakAra 'parapAa'DI tathA nihnava vacce zuM pharaka che?' e zaMkAnu samAdhAna kare che keparapASaDI ke je anyatirthika kahevAya che tenI phakta prazaMsAne niSedha karelA che, tenA granthAdi bhaNavAnA niSedha karyAM nathI; kAraNa ke-"svasamaya parasamayane jANanArA ka'ityAdi zabdo dvArA zrI anuyAgadAra Adi zAstrAmAM tathA zrI syAdvAdamajarImAM sAkSAt bhaNaAkhA, sIA ane spaSTa pAThAMtara che, jene anuvAda ame upara ApyA che-- ,, nihnavatvaM cAlpApalApitve'pi sambhavati, yaduktam - " payamakkharaM pi ikkeM, jo na royai sutaniddinaM / sesaM roanto vi a micchadiTThI jamAli vva " // zrIvizeSAvazyakavRttau / tathA sa pravacanavAdyo'pi bhaNyate, yaduktam- " samudghAtAdi jinAbhihitaM vastvanyathAprarUpayan pravacanabAhyo bhavatIti zrIsthAnAGgavRttau / natu parapASaNDakanihavayoH kimantaramiti ced, ucyate-anyatIrthikasya prazaMsAyA eva niSiddhatvAt na tu tadIyagranthAdhyayanAderapi sasamayaparasamayaviUtti pravaca navacanAt syAdvAdamaJjaryA ca tadIyagranthAdhyayanasya sAkSAdaH nujJAtatvAt, anyathA samprati laukika TippaNAnusAreNa dIkSApratiSThAdilagnAnAM pravRttireva na syAt, nihnavasya tvaMzato'pi sambandhasya niSiddhatvAt mahadantaramavasAtavyam // " noMdha-A pAThamAM laukika TippaNAnusAre dIkSA pratiSThAdi lagna levAnI pravRtti jaNAvIne jaina viSNuAnA viccheda sucavelA che. " 6 dy "" Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 [ tavatare, vAdikanuM kaheluM che. je ema na heta to atyAre laukika TippaNanusAre dIkSA-pratiSThAdinAM lagno-murte nakkI karavAnI pravRtti cAlatI ja na hota. nihava saMbaMdhI vicAra karIe te, tene te aMza mAtra saMbaMdha rAkhavAno paNa niSedha karyo che. mATe parapAvaMDI ane nitava vacce moTuM aMtara samajavuM. gacchabheda chatAM prAmANika rAmAcArI hoya to vAMdho nathI AthI je samAcArImAM upara kahyA mujabanuM lakSaNa AvatuM heya, te bIjA gacchanI hoya, te paNa "aprAmANika che evI zaMkA karavI nahi. eve sthaLe gacchabheda pratikramaNa sAmAyika Adi niyata vidhiothI karele nathI hoto, paNa potapotAnA gacchamAM dravyAdi apekSAe karAtA judA judA tapa vigerethI karelA hoya che. zrI nizIthacUrNi uddeza 11 mAM kahyuM che ke- je divase upasthA. 11pa-A sthAne mukita pratamAM "gvadhasTakSatAnAM chAttANAmAcArAnAmapi nApramANamAMrAnI" e pATha. che. likhitamAM ene pAThAMtara A pramANe che. "tathA volkssnnaayaaH sAmAcAryA gacchAntarIyAyA api nAprAmANyamA. zaGkanIyaM yatastatra bhedo na pratikramaNasAmAyikAdiniyatavidhiH kRto bhavati kintu nijanijagacche dravyAdyapekSayA tapAnabhRti to mata " 116-"yata karamU-jJadivalaMDavAnita te vihaM si ci nivvIyaM (pratyantare kesiMci abhattaTTho bhavati, kesi ci AyaMbilaM" ityadhikam ) kesiM ci na kiMci vi, jassa vA jaM AyariyaparaMparAgayaM chaTThamAdiyaM karAvijati, maMDalisambhogaTThA satta AyaMbile karAvijjati nivvIe vA, jassa vA jaM paraMparA" rUti nirItha. 3. 22" (. rUrU) noMdha-( ) kausamAM mukelA pAThe ame mukyA che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 46 mI]. 235 panA karavAmAM Ave te divase keTalAka upavAsa karAve che, keTalAka AyaMbIla karAve che, keTalAka nivi ane keTalAka kAMI paNa karAvatA nathI. je AcAryanI paraMparAmAM je chaThTha, aThThama Adi tapa cAlyo Avato hoya te karAvAya che, maMDalIsaMga mATe keTalAka sAta AyaMbIla karAve che, keTalAka nivi karAve che, jenI paraMparAmAM je karAvAtuM hoya te ThIka jANavuM." upara kaheluM lakSaNa kAlpanika che ema paNa nahi kahevuM, kAraNa ke-zAstramAM kahyuM che ke- "azaThagItArtha mahApurUSoe je kAMI dravyAdi kAraNone AzrIne asAvadha pravRtti AcarI hoya ane bIjAoe tenuM nivAraNa nahi karatAM bahu mAnelI hoya, te AcaraNa gaNAya che." zrI kalpavRttimAM ene artha jaNAvatAM kahyuM che ke zrI kAlikAcAryanI mAphaka rAgadveSa rahita pramANu0 purUSe karelI bhAdaravA zudI cothanI paryuSaNA mAphaka je kAMI dravya-kSetra-kAlAdimAM majabuta kAraNe mUla-uttara guNanI ArAdhanAne bAdha nahi karanAruM ane tatkAlavarti tevA ja anya gItArtho vaDe nivAreluM na hoya, eTaluM ja 117--" vahu -are ramADuvi, 6 tharU che asAvajjaM / na nivAriyamaNNehi ya, bahumaNumayameyamAiNNaM // (g0 rUrU) 118-ana- nAhitena varjiAvAvivamAnasthen satA samAcIrNa-AcaritaM yad bhAdrapadazuddhacaturthIparyuSa. NAvat yat kutracit dravyakSetrakAlAdau kAraNe-puSTAlambane'sAvA prakRtyA mUlottaraguNArAdhanAyA abAdhakaM na ca-naiva nivAritamanyaistathAvidhaireva tatkAlavartibhirgItArthaiH, api tu bahu yathA bhavati evamanumatam , etadAcIrNamucyate / " kalpavRttau u. rU, ravANa 3, 4tra zarU (g. 3) Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra36 [ tavatare nahi paNa bahumAnya rAkheluM, evuM je AdareluM hoya te AcAryuM kahevAya che." zrI bhagavatIjImAM kakSAmahanIya karmane vedanArA zramaNa nircantha hoya che ? ItyAdi pAThamAM rahelA "vathaitkhuM" e padanI TIkAmAM kahevAmAM AvyuM che ke "kAlanI apekSAe je ghaNA Agamane jANakAra hoya te pravacanika kahevAya che. evA prAvacanikemAM "eka Ama kare che ane bIjA vaLI Ama kare che, te enuM tattva zuM samajavuM ? A zaMkAnuM samAdhAna e che ke-"cAritrahanIya karmanA kSayopazama vizeSathI ane utsarga-apavAdAdinA bhAvitapaNAthI AgamadharAmAM paNa vicitra pravRttio heI zake che. te badhIja pramANa hoya evuM nathI, kAraNa ke-te ja pravRtti pramANabhUta che ke je AgamathI virUddha na hoya." tapagaccha samAcAra samAcArI viSe tapagacchanI zI mAnyatA che te A uparathI vAMcakone spaSTa samajAze. prAmANika purUSathI je pravRtti zarU karAyelI hoya, Agama sAthe jene leza mAtra bAdha Avate na hoya, sarva gItArthone bahumata thayelI hoya, te 119-"tathA 4 mahatya " mane ! samA vi NiggaMthA kaMkhAmohaNijja kammaM vedeti' ityAdyAlApakasthita'pAkyaNaMtarehi' ti sUtralezasya vRttiryathA-'prabacanamadhIte vetti vA prAvacanaH, kAlApekSayA vahvAgamaH puruSaH, tatra ekaH prAvaca. nika evaM kurute anyastvevamiti, kimatra tattvamiti, samA. dhizceha cAritramohanIyakSayopazamavizeSeNotsargApavAdAdibhovi. tatyena ca prAvacanikAnAM vicitrA pravRttiriti nAsau sarvathA pramANamAgamA'viruddhapravRttereva pramANatvAt" (pR. 33) Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 46 mI] 237 pravRtti AcaraNA rUpe mAnya karavA lAyaka Thare che. hAlamAM punama-amAsanI kSayavRddhie terasanI kSayavRddhi karavAnI cAlatI pravRtti kyA prAmANika purUSathI zarU thaI che tenAja patto nathI. Agama sAthe tenA atyaMta khAdha Ave che, ane tenA AdhAre eka era nivana karavAmAM AvatI bhAdaravA zuda pAMcamanI kSayavRddhie trIjanI athavA ceAthanI kSayavRddhi khIjA AcAyani saMmata paNa nathI. A paristhitimAM evI pravRttine tapagacchanI samAcArI ke paraMparAnuM nAma ThAkI esADavu, te zuddha samAcArI pratye anAdara sUcavanArUM che, eTaluMja nahi paraMtu tene lakita karanArUM che. zAsakartAnI manAi. tapagaccha samAcArInA, kahA ke zuddha paraMparAnA jee bhakta che, temane A zAstranA paramArthanA vicAra karyAM pachI e mAnyA vinA chUTako ja nathI ke punama-amAsanI kSayavRddhie hAlamAM karAtI terasanI kSayavRddhi khATI ja che, te uparAMta zeSa -pa tithinI kSayavRddhi e pUrvatithinI kSayavRddhi mAnI levAnI cAlatI prathA paNa kheATI ja che, ane e uparathI bhAdaravA zuda pAMcamanI kSayavRddhie bhAdaravA zuda trIja athavA ceAthanI kSayavRddhi karavA mATe sevAtA Agraha paNa tadna aAgya ja che.' eTale pUnama-amAsanI kSayavRddhie karavAmAM AvatI terasanI kSayavRddhi AdinI prathA have mUlamAMthI ja pheravavA jevI che ane zAstrAkta zuddha samAcArI athavA prAcIna para Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra38 [tatvatara parAne punarUddhAra karavA jevuM che, emAM keIna paNa be mata cAlI zake tevA nathI. pitAnI vartamAna pravRtti zAstrathI virUddha hoya chatAM, jeo zAstrane virodha mAne nahi, te beTI hovA chatAM kharI tarIke manAvavA mathe ane zAstranI sAcI pravRttine kemeya karI Adara kare nahi, e bhayaMkara jAtanI virAdhakadazA che, granthakAra mahArAje A gAthAnI TIkAmAM tevAonI pAse ubhA rahevAmAM paNa pApa jaNAvyuM che, temanuM vacana sAMbhaLavAmAM ane teo kahe tema karavAmAM te zAstrakAranA mate mahA pApa raheluM hoya emAM navAIja nathI. vagara vicAre tevuM kaI paNa karavAnI A zAstrakAra dareka bhavyAtmAene sApha manAI kare che. nIcenI gAthA jevAthI e vastu spaSTa dekhAI Ave tema che. kadA gAthA 47 mI: vyatireka, upalI gAthAmAM zuddha samAcArInuM lakSaNa samajAvavAmAM AvyuM. have A gAthAmAM "ethI viparIta hoya te bIskula mAnavA gya nathI--e draSTAMtathI spaSTa siddha karI Ape che - iharA pasatthanAmA, vipaMDiANaM pamANamiha na jaao| visamissapAyasaM vA, tivihaM tiviLa vajJijJar nkA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 47 mo] 23 | (pra)-uparokta gAthAmAM kathana kareluM lakSaNa je samAcArImAM na hoya, te game teTalAM suMdara nAmavALI hoya to paNa aMgIkAra karavA jevI nathI, kemake- jainapravacanamAM paMDitapurUSoe tevI samAcArIne pramANa mAnI nathI. tyAre tevI samAcAra mATe zuM karavuM? ene khUlAso karavA mAthAnA uttarArdhathI zAstrakAra pharamAve che ke-jherathI mizrita dudhanI mAphaka tene trividha trividhe eTale mana, vacana ane kAyAthI tajI devI. evI samAcArI karavI nahi, karAvavI nahi ane karAtI hoya tene vakhANavI nahi. . zAstrakAranA Teke. upara ApaNe je vastu kahI gayA te ja hakIkatane zAstrakAra mahArAje A gAthAmAM puSTa karI che. zAstranA TekA vinAnI pravRttine "samAcArI " ane te paNa "tapagacchanI samAcAra" kahevAmAM Aje bhayaMkara bhUla karAya che, te A uparathI cekhuM mAluma paDe tevuM che. tevI pravRtti game tevA suMdara nAme calAvAtI hoya te paNa, viSamizrita dudhanI mAphaka tene turata ja trividha trividha tajI devAnuM A zAstrakAra pharamAna kare che. A granthakArane tapagaccha rUpI mahelanA staMbha samAna lakhIne jeo temanA tarapha savizeSa bhakti rAkhanArA che, teo je pitAnI bhaktimAM sAcA hoya te temanI pharaja che ke temaNe A pharamAnane zAstravirUddha pravRtti piSavAmAM agresara banIne ullaMghavuM joIe nahi. zAstrane virodha hovA chatAM je Aje udaya-tithi virAdhavAne ane tithi na hoya te divase tithi ArAdhavAne mata pravRtti ke kahevAtI paraMparA" nA nAme piSI zakAya Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^^^ ^ ^^^^ ^^^^^che. 240 [ tavaMtaraM te pachI aprAmANika samAcArIne tame virodha kare tene kaze ja artha raheto nathI. temane mata paNa pravRtti kiMvA temanI cAlI AvatI paraMparAnA nAme prAmANika TharI jaze, ane eja dalIla pramANe mithyAdraSTienI pravRttine paNa tamAre satya mAnI levI paDaze. teonI samAcArI aMgIkAra karI levAnI ApattimAMthI tame zI rIte bacI zakazo? A granthakAre tamArI sAme suMdara prakAza dharyo che. tithiviSayaka prAcIna zAstrAnusArI avicchinna paraMparA mujaba Aje ApaNe zuM karavuM ghaTe, te saMbaMdhI have ApaNane jarAye guMcavADe rahI zake tevuM nathI. ame saprema IcchIe chIe ke sujJa vAcake ene sadupayoga kare. A sthaLe granthakAre pitAnI TIkAmAM gacchAntarInI carcA karI che ane tenI utpattinI tavArIkhe paNa jaNAvI che. te saghaLuM atre utAravA karatAM jeone tenI jijJAsA hoya teone te mUla granthamAMthI ja joI levA mATe bhalAmaNa karavI basa thaI paDaze. A gAthAnA TIkApAThamAM paNa khAsa pAThAMtara che, kintu teTale vistAra karavAnI ahIM jarUra nahi hovAthI ame ApatA nathI. ke 47 gAthA 48 thI pada sudhI siddhAMtavirUddhatAnuM cinha. have siddhAMta virUddha samAcArInuM mUlamAM ja jJAna karAvavA mATe nava gAthAo sAthe pharamAve che - jaha siddhaMtaviruddhaM, karijamANaM pi jeNa ciNdhenn| jANijjai taM ciMdhe, suyANusAreNa vucchAmi // 48 // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 AyA 48-59 bhI] aNuogasuttavittIcuNNippamuhesu puttirayaharaNaM / saDDANaM saDDhINaM, jiNakahiyaM biMti No kahiyaM // 49 // keI puNa maimUDhA, saDDhANaM diti sAhu uvesN| posahamatihisudANaM, pavvesuMceva cariyavvaM // 50 // gaMyaMtarehi gaMthaM. saMvAeuM viceaNA je u| pavayaNadesaM gahiuM, vivarIyaM te parUveti // 51 // jiNapaDimANa paiTThA, paiTThakappammi saahusNditttthaa| vIracarie kayA vi ya, cuNNeNaM kvilkevlinnaa|| sattuMjayamAhappe, diTThA sirinnaabhsuurisaamikyaa| taha sUriparaMparaeNa AgayA loyvikkhaayaa||53|| taM datRRNa viruddhA, puTThA moheNa biMti saahuunnN| no juttaM kiMtu puNo, gihatthakiccaM muNeyavvaM // 54 // tesiM ThavaNAyariyaTThavaNaM pina sujjhae ya annaM pi / sUriyapayAiThavaNA, kiMtaha ya kIrae tehiM ? // 55 // evaM viyANiUNaM, surIhi jinnNdpddimsupitttthaa| kArijai suhaheU,jiNavayaNaviUhi sddddehi||56|| 120-bhudrita pratabhA "viruddhA" 54 chApezI the, paraMtu vyAcyAnusAre te "viruTTA" sudhaar| naye. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tavatara (pra0)-jo kAi paNa siddhAMta virUddha karatuM hAya, teA te je cihnathI mAluma paDe te cihna huM zAstrane anusAre kahuM chuM.548 242 zrAvaka ane zrAvakiene caravaLeA ane muhatta rAkhavAnu zrI anuyogadrAra sUtra-vRtti-cUrNi pramukha granthAmAM zAstrakAroe spaSTa pharamAvyuM che. A jinakathita hevA chatAM siddhAMta virUddha karanArAo kahe che ke--jinezvara mahArAje te kahyuM nathI' ||49nA keTalAka matimaMda AtmAe zrAvakone ema upadeza Ape che ke- pauSadha tathA atithidAna patithie ja karavA' !panA AvA mANasA potAnI mAnelI vAtane khIjA granthAthI saMmata banAvavA mATe vicArazUnya bane che ane paryAyabhAva laine bauddha dikA jema viparIta prarUpaNA kare che, tema teo paNa zAstranA game te eka dezane pakaDIne viparIta prarUpaNA kare che. granthakAranA zabdomAM A ja vastune sAkSAtkAra Aje ApaNane pUnama-amAsanI kSayavRddhie cAlatI terasanI kSayavRddhi sudhAravAne badale, tenA Alakhane bhAdaravA zuda pAMcamanI kSayavRddhie bhAdaravA zuda trIja AdinI kSayavRddhi karavAnu kahenArA karAvI rahyA che, e paNa siddhAMtavirUddhatAnuM eka cihna che. pA zrI pratiSTAkalpamAM sAdhune jinapratimAnI pratiSThA (aMjanazalAkA) karavAnI AjJA ApI che, paraMtu gRhasthAe paNa karavI' ema kahyuM nathI. zrI vIracaritramAM zrI kapilakevalIe sugaMdhacUrNathI pratiSThA karI hAvAnA ullekha paNa che, zrI zatruMjaya mAhAtmya ke jenA kartA zrI dhanezvarasUri mahArAja cArasA sItteranI sAlamAM thayA hatA, te prAcIna granthamAM paNa aSTApada parvata upara bharatAdi zrAvako sAthe zrI nAbhasUrisvAmie pratiSThA karyAMnA ullekha che. ane je pramANe Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 26 mI ] 243 zAstramAM kahyuM che te ja pramANe AcAryaparaMparAthI paNa e lokaprasiddha che ke-zrI jinapratimAnI pratiSThA sAdhuthI karI zakAya che. para-pavA A joIne kopAyamAna thayelA ane mohathI puSTa thayelA keTalAka ema kahe che ke- sAdhune te yogya nathI paNa e gRhasthanuM kartavya che .pa4 tevAone te sthApanAcAryanI pratiSThA karavI paNa kalpI zakaze nahi. bIjuM teo AcAryapadAdinI pratiSThA paNa kema kare che zApapA A pramANe zrI jinavacanane jANanArA zrAvakee AcAryo pAse sukhanI hetubhUta jinapratimAnI pratiSThA karAvavI joIe. evI zaMkA nahi karavI ke zrI mahAnizItha Adi zAstromAM sAdhuone dravyapUjAno niSedha karyo che, te sAdhune pratiSThA karAvavI zI rIte yogya gaNAya ?" kemake-pratiSThA kAMI dravyapUjA rUpa nathI, paNa pratiSThita pratimAnI pUjAnA abhiprAyathI puSpAdikathI je pUjA karavAmAM Ave te kriyAnuM nAma dravyapUjA che. bhAvapUjAno saMbhava paNa pratiSThA pachI thAya che, mATe e karavI ucita ja che. nahi te kapila Adi munivarethI pratiSThA kema ja thAta ? bhale e sAdhuthI karI zakAya paNa zrAvaka kaI jinapratimAnuM pratiSThAna kare" e vacanathI zrAvakane paNa karavI yogya che te kharIne ?' AvuM jo tame kahetA he, to tamAre samajI levuM joIe ke-pratiSThA pana" zabdamAM preraka pratyaya hovAthI pratiSThA karAve e ene artha che, paNa pratiSThA kare evo artha nathI. je ema kahevAmAM Ave che ke zrI tilakAcAryanI TIkAmAM zrI bharata mahArAje vArdhakIratna pAse jinamaMdira karAvyuM ane temAM sonAratnanI covIse bhagavAnanI zAstrokta varNa tathA pramANavALI pratimAonI pite pratiSThA karI. e vacanathI zrAvakane paNa pratiSThA karavI yogya ( 121-"sAvo da nirimA ritti vacanAt (pR0 49) Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 [tattvataruM dekhAya che te kahevuM taddana ayogya che, kAraNa ke-mUla zabda "ta. fchatavAna paDelo che. moTI TIkAnA AdhAre teno artha sthApI yAvata banAvI" evo thAya che. arthAta maMdira karAvIne tenI aMdara pratimAo paNa bharata mahArAje ja padharAvI paNa bIjA koIe nahi. mATe A vicAra karIne tamAre pratiSThAnuM dravyapUjApaNuM nahi mAnavuM, tathA gRhasthoe pratiSThAkRtya (aMjanazalAkA ) nahi karavuM paNa suvihita acAryAdi sAdhuo pAse karAvavuM pada pitAnA doSanuM nirAkaraNa karavA mATe granthakAra nIcenI be gAthA kahe che, gAthA 57-58 : madhyastha ane gItAthanI pharaja, iha siddhaMtaviruddhaM, jaM kiMci vi hujja taM pinAUNaM / majjhattho gIyattho, jo ana sohei te doso||57|| jo puNa AgamasaMgayamavi, muNiUNaM pi mcchrNdhmnno| no mannai so vajjo, ____ mannaha so tihuyaNe pujjo||58|| (pra.)-A zrI tattvataraMgiNa zAstramAM siddhAMta virUddha je kAMI hoya te jANIne paNa, je rAgadveSa vinAnA gItArtha purUSa nahi zuddha kare te deSa temane ja gaNAze, paNa amAro nahi. , bhAvArtha e che ke-A grantha madhyastha jANakAra AtmA e ja mArA upara anukaMpA lAvIne zedha, paNa je te belanArA durAgrahIoe nahi zedha. ApaNA A prakaraNane jeo siddhAntAnusArI che ema jANIne paNa amAre enuM kAMI prayojana nathI--evA mAtsaryathI aMdha manavALA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 59-62 mI ] 25 Wanna banIne nahi mAne, teo siddhAntane jaNanArAo mATe sarvathA tyAjya che. jeo mAnaze teo siddhAMtavadIone pUjya che, eTaluM ja nahi paNa traNe bhuvanane pUjya che. zAstrakAra AthI anurodha kare che ke (1) madhyastha gItArtha purUSonI e pharaja che ke-satyAsatyane nirNaya jaNAvIne teoe siddhAntavirodha aTakAvavo joIe, paNa udAsInatA dAkhavIne ke bIjI nukatecInI karIne siddhAntavirodha phelAvA deve joIe nahi; kemake tema karavAthI zAsana je De'LAya tene deSa temanA mAthe rahe che. | (2) A zAstramAM tithi AdinI je carcA karI che te siddhAntAnusArI che ane tethI te sarvane mAnavA yogya che. (3) zAstrAnusArIpaNAne dAve rAkhavA chatAM jeo ahaMkArathI A granthamAM kahelA satya padArthone na mAne ane ulaTA avaLA rUpamAM grahaNa kare, teone abhiniviSTa samajI zAstrAnusArI bhavabhIrU AtmAoe trividha trividha vasarAvI devA-tajI devA, paNa "parvatithine divase ja parvatithi ArAdhavI" ItyAdi je siddhAMta che tenI virAdhanA karavI nahi. 58mA gAthA 50 thI 6ra granthacUlikA ane upasaMhAra. have granthanA upasaMhAra rUpa cUlikA kahe che - evaM tavagaNagayaNe,diNayarasirivijayadAnasuripayA lahiUNa NANalesaM, raiyA gaMbhIra nigghosA // 59 // vAipaDivAikUlA, pvynndhniggyaa''nnupuviie|| puvuttarapayavuDDA, aNumANogADhagUDhadahA // 60 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pra yakAnI vikrama saMvata. 246 [ tavaMtare tihiArAhaNasaMkAtapataviANegabhaviapIikarI / gAhAsaMgaivalaNA, buhajaNamaituMbitaraNijjA // 61 // bANarayaNIsarasabhUmiavikamavaccharammi mahumAse / jiNajaNiyadhammasAyararaitattataraMgiNI jyu||62 I | ruti taravataLisUtram | (pra.)-A prama Ne zrI tapagaccha rUpI AkAzamAM sUrya samAna AcArya zrI vijayadAnasUri mahArAjanI sevAthI kAMIka jJAna meLavIne upAdhyAya zrI dharmasAgaramaNie vikrama saMvata 1615 nA caitra mAsamAM racelI A zrI tattvataraMgiNI jayavaMtI varto. tatva eTale ArAdhya rUpe tithie ane taraMga eTale te tithionA svarUpa rUpI kalle e kallolo jemAM hoya tenuM nAma tatvataraMgiNuM che. lokomAM taraMgiNI eTale nadI kahevAya che. e nadInI upamA A graMthanA nAma sAthe joDelI hevAthI A grantha ane nadI vaccenI sAmyatA mULa gAthAmAM ApelA vizeSaNe sAthe ahIM ghaTAve che - jevI rIte nadI pANInA AzleTothI utpanna thatAM zabdovALI hoya che, tevI rIte A tattvataraMgiNuM zretAone prIti upajAvanAra udAra zabdae karIne vyApta che. jevI rIte laukika nadI tIravALI hoya che, tevI rIte A nadI vAdI ane prativAdIrUpa be kAMThAvALI che. jevI rIte e nadI kahamAMthI nIkaLI hoya che tevI rIte A nadI paNa jaina siddhAMta rUpI kahamAMthI nIkaLelI che. jevI rIte te nadI krame karIne bIjI bIjI nadIonAM pANI maLavAthI vRddhivALI thatI jAya che, tevI rIte A tattvanadI paNa pUrvapakSa ane uttarapakSanAM vAkayathI kramasara vRddhi pAmelI che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 62 mI ] 247 jevI rIte e nadI keTalIka jagyA upara vahetA pANIthI DhaMkAyelA gUDha kahavALI hoya che, tevI rIte A nadI paNa keTaleka sthAne kevaLa hetu mAtra karIne vyaMjita karelA anumAna rUpI gUDha kahavALI che. jevI rIte lokaprasiddha nadI sUryAdinA tApathI tapelA manuSyone prIti karanArI che, tevI rIte A tattvataraMgiNI nadI "tithinI jyAre hAnivRddhi hoya tyAre kaI tithi grahaNa karavI ane kaI tithi choDI devI-evA prakAranI zaMkA rUpI tApathI tapelA bhavyAtmAone temanI zaMkAne nAza karanArI hovAthI prIti upajAvanArI che. jevI rIte pelI nadI Amatema vAMkI thaine pAchI sarala vahevAnA svabhAvavALI hoya che, tevI rIte A nadImAM paNa gAthAonI saMgati rUpa vakra thaIne sarala bhArgAnuyAyIpaNuM raheluM che. jevI rete e nadI tuMba AdithI taravA jevI hoya che. tevI rIte A nadI paNa jemaNe gurUkula sevyuM che tevA paMDitapurUSonI zAstrAvagAhinI buddhi rUpa tuMbIthI taravA yogya che, paNa gurUkulavAsa nahi sevanArA mUrkha manuSyanI buddhi rU5 zalAthI karI zakAya tevI nathI. temaja je pramANe upanAmamAM kahelI nadI samugAmI hevAthI "samudraratikA' kahevAya che, te ja pramANe A tattvataraMgiNI rU5 upameya nadI paNa zrI jinezvara bhagavAnathI utpanna thayela dAnAdi dharmarUpa samudramAM rati pAmanArI che . 59-60-6162 che __ 122iti suvihitAgraNi-zrImattapogaNanabhonabhomaNi-zrIvijayadAnasUrIzvaraziSyopAdhyAya-zrIdharmasAgaragaNi-viracitasvopajJatattvataraGgiNIvRttiH samAptA 12-granthanI samApti pachI mudrita pratamAM A lekha nathI, paNa junI hastalikhita pratamAM e akSarazaH lakhelo che. A lekhamAM ema lakhyuM che ke-"suvihita nAyaka zrI tapagaccha rUpI AkAzamAM sUryasamAna AcArya zrI vijayadAnasUrIzvarajInA ziSya upAdhyAya zrI dharmasAgara gaNie racelI ane zrI vijayadAnasUrI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 [ tattvatara. 1 pajyAcAra zodhitA ca zrIvijayadAnasUrIzvarANAmAjJAmavApya zrIvijaya dAnasUrIzvarasamIpasthitaiH surANAgacchIyopAdhyAya - zrI - nayazekhara mizraiH / vRtteH granthAgraM zloka 910, sUtrasya graM0 78, sasUtravRtteH graM0 988 pratyakSaragaNanayeti / zubhaM bhavatu // ityevamanuvAditA viziSTavivecanAtmakatayA savRttiriyaM zrItattvataraGgiNI cArya sakalAgamarahasyavedi - zrI vijayadAnasUrIzapa prabhAvaka siddhAntamahodadhi zrI-vijJayapremamUri--zibdopAdhyAya-zrI-navRvijJayaLinA svayaMdibhirmumbaapurii - lAlabAga- jainopAzrayasthitena vikramArka - trinavatyadhikaikonaviMzatizatavarSe mArgazIrSamAse jijJAsujanAnAM hRdayAni tRptiM nayatu // zrImadguruprasAdAnnibandho'yaM racito mayA / pramAdo yo bhavet kazcittadurmithyAkaromyaham // 1 // zvarajInI AjJAthI temanI pAse rahelA sarANAgacchanA upAdhyAya zrI nayazekharamimaMtra zeAdhelI svApana zrI tattvataragiNI-TIkA samApta thai. pratyeka akSara gaNatAM TIkAnA kSeAka 910 che, mUla gAthAnA zlAka 78 che ane gAthA tathA TIkA bannenA maLIne 988 che. zubha thAo.'' noMdha--A lekha uparatho samajAya che ke-A granthamAM lakhelI tithi Adi viSenI vastu zAstrAnusArI hAvAthI gacchAdhipatie mAnya rAkhelI che. jo ema na hota tA teozrI peAte AjJA ApIne peAtAnI pAse rahelA itaragacchIya upAdhyAya pAse zeAdhAvata nahi. vaLI A granthanI vastu itaragacchIe zeAdhelI che, te uparathI e paNa nakkI thAya che ke-madhyastha draSTie jotAM te vAMdhAbharelI nathI.' A kAraNathI e bhArapUrvaka kahevAnuM sAMprata ja che ke-'tithicarcAthI gherAyelA vamAna samayamAM A grantha maulika prakAza pADanAro hoI sarva janAne upakAraka thavA yeAgya che.' 0000 00000 zrI patithi prakAza samApta. 200C 4050500E [ 300 Jab Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mukatAbAI sAina. sAgaranA uSA cAya. homa I