Book Title: Pakshika Sutram
Author(s): Yashodevsuri
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600099/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IARWARANANAWARWARIARIANANAANANAINARWANAND zreSThi-devacandralAlabhAI-jainapustakoddhAra-pranthAGkaH 4 zrImadvIramizragaNiziSyANusUrizrIyazodevapraNItavivaraNasametam sakSAmaNakaM |shriipaakssiksuutrm| prakhyApakaH-nagInabhAI-ghelAbhAI-javherI-ekaH kAryavAhaka idaM pustakaM mumbayyAM zAha nagInabhAI-ghelAbhAI-javherIbajAra ityanena nirNayasAgaramudraNAlaye kolabhATavIthyAM 23 tame gRhe bA. rA. ghANekaradvArA mudrayitvA prakAzitam / prati 500 vIrasavvat 2437. vikramasaMvat 1967. IsvI 1911. vetanam 6 ANakAH 40. NANANANUNUNUNANANUNUNUNUNUNUNUN BANANANARNAANANAS Jan Education Intemanon For Private Personel Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private & Personel Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Devchand Lalbhai Pustakodhar Fund, Series No. 4. PREFACE. This treatise is written by Ganadharas, the eleven foremost disciples of Lord Mahaveer' on the basis of what they heard from Him. Praticramanam fent is a sort of ceremony, the object of which is to fill the heart of the worshipper with repentance for the sins committed. They are five in kind, each of them differing from one another only in the length of time covering the sin to be atoned for. They are daily, (to be performed in the evening ) nightly, (to be performed in the morning) fort-nightly, four-monthly, and annual. In this volume the ceremony of the fort-nightly one is described, from the beginning to the end. "Pakhkhi Sutra" is really speaking a collection of verses which are to be repeated while the ceremony is being per-formed, and that merely forms a part of this whole volume. But it is from that, that the volume is named "Pakhkhi Sutra." Jain Education For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PAEUKRI PREFACE. SUTRA. Shree Yashodev Suree who was a disciple of Shree Chandra Suree, and who again was a disciple of Shree Veerganimishra, has written a commentary, upon such "Pakhkhi Sutra," which forms a O portion of the volume and Pakhkhi Kshamana. That commentary is embodied in the following pages. Shree Yashodev Suree completed this commentary in the Samvat year 1180, or about the year 1124 A. D. at 'Annaheelpura Pattan' or modern Patan. This is the "Fourth volume" of the series published by this Trust. In conclusion we tender our obligations to Punyasa Shree Anandsagar Gani for having kindly corrected the proof sheets. 325, Javeri Bajar, BOMBAY August, 1911. NAGINBHAI GHELABHAI JAVERI, A Trustee, Devchand Lalbhai Jain Pustakodhar Fund. in Education Internationa For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Da zreSThI devacanda lAlabhAI javherI. janma 1909 vaikramAbde kArtikazuklakAdazyAM, sUryapure / niryANam 1962 vaikramAbde pauSakRSNatRtIyAyAm , mumbayyAm The Late Seth Devchand Lalbhai Javeri. Born 1853 A. D. Surat. Died 1906 A. D. Bombay. SAR Jain Educ amintegiak ForPrivate&Personale Only The Lakshmi Art Printing Works yeulta iwwwjainelibrary.org Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private & Personel Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education zrImadUgaNadharendrAya namaH // pAkSikasUtrasyopakramaH // viditapUrvametadviduSAM sutarAM yaduta prathamAntimatIrthAdhipatIrthAnusAriNAM munivaryANAM niyataiva kalpamaryAdA, kalpazcAcelakyAdiprabhedena tatra tatra tatrabhavadbhiH sUripravaraiH pratipAdyata eva dazadhA sthitakalpikAzcAta eva munipuGgavAH, etAdRzaH sarvepyeta AcelakyAdayaH kalpAstRtIyauSadhakalpA eva sAmAnyena, tathApi sAmyatatprarUpaka caturviMzatyAtmastava taddarzaka guNavatpratipattikhIkRtAnavadyavRttisAvadyanivRttiviSayaka - ticArAlocanAdimithyAduSkRtadAnAzuddhadUSaNa dUSaka kAyotsargArvAgana vAptA vAptaguNasyairyAtmakAvazyavidheyAvazyakAnanyasvarUpaH pratikramaNakalpo vizepeNa tathAvidho'ta eva cApazcimatIrthapatizAsanollekhe sapratikramaNo dharma iti tatra tatra gaNabhRtpAdairavikalasAdhanasAmagrIsAvadhAnAnagAraziromaNivarNanAdau spaSTataraM varNyate, tathA ca niSpratikramaNAH pratikramaNArucikA vA zramaNAbhAsAH zrImadvIrajinapatizAsanabahirbhUtA evAvaboddhavyAH saGgirante ca kecidanavadyapAramatattvAvagamazUnyA yaduta - pratikramaNaM tAvatpramattAntAnAmeva, sameNaNa sAvapaNa yetyAdyA jainelibrary.org Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSika // 2 // Jain Education gamo'pi tAdRzazramaNAnAmeva tatkarttavyatAkhyAyakatayAnugamanIyaH, anyathA tu no santyAvazyakAni SaDitivacanamAvakSyadvirodhaM bAdhakamapi cAvazyakAkaraNe teSAmeva ye pramAdapaGkajAlanimagnAH, spaSTaM caitatpramAdyAvazyakatyAgAdityatreti / paraM naite mImAMsante mAMsalamImAMsAjuSo'pi mImAMsitamabhiyuktatamaiH spaSTaM yaduta - kiM samagramapyahaH te'pramattatayAvatiSThante sarvadA pratikramaNakAle vA kevalamAyAtyapramattatvamA vazyakAvArakamitikRtvA ? prathame prathito'kIrttipaTahastAdRzAmAptAgamabAdhitavAdinAM yato nAntarmuhUrttamativRtya vidyate'pramattabhAvo'pi pramAdyato vAvAsakAnuSThAnakAle tu tadavAyAM tadakaraNamiti vacanaM kasya na hAsyAya syAt prekSAvataH ? yataH kimitare'nuSThAnakAle'pyAvazyakAnAM pramattAsteSAM vA tathAvidhAnAmanumatamanuSThAnameteSAmabhiyuktairbhavediti vicAryatAM kSaNaM nirIkSaNacakSuSkaiH / nanu niSphalaM tarhi no santItyAdi | pramAdyAvetyAdi ca varNanaM varNanacaNAnAM sUrINAM guNasthAnakramArohagamiti cedastu bhavAdRzAmadhaH sthAnAnveSaNaparatayA zrImatAmapi teSAM kalaGkadAnanadISNAnAM tattathA vastutastu pUjyapAdairapramattatAmahimAkhyApakatAparamanvazAsIdaM, tathA cAtmazodhikArakANItyadhyAhRtya vyAkhyeyaM tadevazca AvazyakAni tatrAtmazuddhividhAyakAni na santi iti phalito'rthaH syAttata eva cAnantaramUcivAMso'nUcAnapravarA yaduta - saMtatadhyAnasaMyogAcchuddhiH khAbhAvikI yata iti, zruttvA caivamupavarNyamAnaM phalamapramattatAyA yo vijayAtkazcittAnIti ziSTavAn pramAdyAvetyAdinA, vigatapramAdastu tathAnuSThAnapravRtta eva syAnnaca tasya tajjihAsA bhavet svapne'pyabhavyAnAmivAnAdikAlIna saMsArajihA sevAvAptAzcApramattA eva vandanaka kAyotsarga - pratikramaNAdipravRttA aneke mahAtmAno'pavarge zItalAcAryabhAgineyAdyA ityalamastu tena; sthitaM cedaM yadapazcimaparamezvarapathAnusAriNaH kurvantye-vAvazyakaM sAmAyikAdyadhyayanaSaTrakarUpaM tadapi paJcadhA, daivasika-rAtrika-pAkSika- cAturmAsika-sAMvatsarikabhedAt etadbhavIyapratibhavIye apIti tu nirakSarANAM pralapitaM yato nAtItakAlAdbhinne ete, anAgatapratikrAntistu nAptAgamamUlA " aIyaM paDikkamAmI" tyAdivacanAt, pra pakramaH // 2 // jainelibrary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HOROSCORRUAROCCORDER tyAkhyAnarUpApi sA nAnyabhavIyA syAt , na ca sAtra parigaNanIyAvazyakaprakaraNe, ArAdhanAvasare tu jamihabhaviyamannabhaviyamityAdi yatrocyate / pravacanavedibhistatsAmAnyAlocanAdirUpatayA viratAvirataprabhRtisAdhAraNyenaiva ca, pratikrAntaM ca ihaM vA bhave annesu vetyanena taditi nArthavattAdhikyasyAvazyakayoH, yadvA saMlekhanArAdhanArUpaM taditi nAvazyakatA tasya, pratiniyatakAlAnuSTheyatvAbhAvAt vidhAnAbhAvAt avidhAnepi prAyazcittAsevanAneho'bhAvAcca / tathAsya kalpatve tu syurevaite daivasikAdivaditi kRtam prasaktAnuprasaktena, avazyaM ca paJcadhApyetadanuSTheyamAdyAntimayatipatisamArAdhanatatparayatibhiH duNhaM paNa paDikkamaNeti pravacanavacanAt , natu madhyamatrijagatpatimArgAnusArivattavayamave, vakrajaDAnAmaidayugInAnA meSAmevaMvidhakartavyatvasyaiva samAdezAdupakArakatvAt apramAdavardhakatvAcca, kiJca pratyahaM daivasikarAtrike vidheye adhunAtanairmunivariSThaiH, pratipakSaM praticaturmAsaM pratisaMvatsaraM ca tatkAla eva tattat vidheyaM natu dvAviMzatijinapatimArgAnugAnagArastomavattaM duNha saya dukAlamityAdivacanAt kAraNa jAta eva pratikramaNadvayaM ceti, zrAvakAstu vItarAgavAnusAriNo'pi sarvaviratAnusAriNa iti na teSAM pArthakyena pratikramaNAdivyavastheti tattvaM / pratikramaNeSu ca satkhapi kAlAdibhadene paJcavidheSu vihAyotsargAdisAmAnyabhedaM na kopi tathAvidho vizeSo'tiricya devasikapAkSike, tatra daivasikapratikramaNe zramaNasarakaM pratikramaNaM savyAkhyAkamAviSkRtapUrvamevaitatkozAdhyakSAdibhiH, pAkSikAvazyake cAvazyakamanagArANAmetanmukhyatayetyupakrAntaM mudrituM taireva / paranantharatne'tropakrAnte vicAraNIyametadvicAracaNAnAm yaduta-kasko'sya vidhAtA, |kazcAsya racanAdhArabhUtaH kAlaH, kasmai vA nirmitaM, ke vAdhikArAH, kasko'tra vivaritA kadA katamasya bhUmaNDalasya maNDana ityAdi prazna| vRndam , tatra prathamaM tAba dviditapravacanarahasyAnAM viditacarametadyaduta pAkSika pratikramaNaM zrImajjinapAdaiH praNItaM jinAjJAnusArisAdhusantatihitAya sapratikramaNadharmapratipAdanAdinA tathAca tadAtvamevaitasya, na cAsya zrUyate parAvadi, bhASApi ca sUtrAnusAriNyevAtra, 040***GARAGUAY Jain Education For Private & Personel Use Only Anjainelibrary.org Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSika pakramaH // 3 // dAdazavakAlikAdizrutAnAM yadutkIrtanamatra tatsamagrazrutasthavirakRtismaraNIyatAjJApanAya lekhanakAle sthApitamiti na ko'pyanAzvAsastIrthA nusAriNAM, na carte sUrikramavizrambhamantarA ca zrutasthavirapratyayaM sAkSAdvIravibhuvyAkhyAtamapi pramANayituM pAryate kenApi, tathA cetarAgamagranthAdAvapi pazcAtkAlabhAvivRttAntAdyavekSyata iti na kopyanAzvAsaH pUrvoktAdeva hetoH pUrvoktAnAM, evaM ca vidhAtAro'sya zrImadgaNabhRtpAdAH saGkalitaM ca lekhanakAla evaMvidhatayA sUrisamUhairevamevaca yatipratikramaNAdAvapyavaseyaM, tathA ca kimidametAdRzamabhUttadeti | saMzayAnAstIrthabAhyA nirastA zraddhAnazUnyAH, vidhAnAnehA'pi nirNItaprAya evAnena gaNabhRtAM vidhAtRtvena, kimanyadvA syAtteSAM pratikramaNaM, AvazyakaM ca teSAmapi pUjyatamAnAmAvazyakAnuSThAnamiti sattaivAsya tadAnI, tIrthapravRttikAlazcAsya racanAdhArabhUtastadaiva ca vidheyametadivasAvasAna iti kRtvA zramaNasUtraM tatsahacaraM caitadapi viracitamiti nirNIyate, anabhyupagamastu kaizcijinavarendrAdInAM taduditAnAM yAvasiddhAntAnAmapi ca kriyate iti na so'nAzvAsanidAnamavitathazraddhAvatAM, tathA khAnyAtmazuddhirevArtho'sya nirmANe heturanantaraH, paramparayA * |tu sameSAmeva tIrthakarAdhvAnusAriNAmapavargAvAptirastyeveti / avadhAraNIyaM cedamatha dhIdhanairatra yaduta yadyatvIkriyate tatra tatra bhavedevAti|cArajAtaM karmodayAdinA, khIkRte ca sAvadyatyAgAnavadyAsevane yAvajjIvaM vAcaMyamaistatra sAvadyatyAga eva copasthApanAvelAyAM paJca mahAvratAnyAropya zikSake dRDhIkriyate iti rAtribhojanaviramaNaSaSThAnAM mahAvratAnAM paJcAnAM pratikrAntiH, khAdhyAyasya cAnavadyayogamUlarUpasyA'vAcitAdAvaticArajAte pratikrantavyamiti zrutotkIrtanA'tra kIrtitA paryante sUribhiH, madhye sAvadyAghekAdisthAnapratikramaNaM tu sAvadyAticArajAtapratikramAya sAmAnyeneti sAmAnyato'dhikAranirdezaH, vizeSatastu nirdeza evamatra yaduta-maGgalAdIni sphAtimanti bhavanti zAstrANIti maGgalamupAdAyAdau zrotA ca siddhAbhidheya eva zrotuM pravartata ityadarzi tadapi, prayojanaM ce guNaratnasAgaramavirAdhya tIrNasaMsArA ye ityAdinA // 3 // SCSSAGARLX Jain Education in For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcitaM, sambandhopi caitadanusAryeveti na pRthak pratipAditaH, evaM prastAvya saGkepeNoddiSTAni mahAvratAni paJca rAtribhojanaviramaNaSaSThAni, yathoddezanyAyena prathame tatra vrate tAvaduccArya sUkSmabAdaratrasasthAvarAdivadhaviSayakatrividhatrividhaviratirUpAM pratijJAM saGkepeNa pratikrAntastAvattadanu ca vizeSataH praticikramiSubhirdravyakSetrakAlabhAvataH pratikramaNIya prANAtipAtaM vibhajya dharmasya kevaliprajJaptatvAdidvAviMzativizeSaNaviziSTasyAjJAnatvA4 diSoDazavizeSaNaviziSTenAtmanA yadaihikAnyabhavikaM tadviSayakaM kRtAdi nindayitvA punarahaMdAdisAkSika pratijJAya vizeSeNa vrata upasthAya duHkhakSayAdhuddizyopadI dAryaJca tatra pratijJAtastadrakSaNAya vihAraH / evameva ca mRSAvAdAdattAdAnamaithunaparigraharAtribhojanAnAmapi yathAhamavagantavyam , navaraM mRSAvAde tadudbhavaH krodhalobhabhayahAsyebhyo, dravyAdivibhAge tvAye SaDU jIvanikAyAH sarvaloko divArAtrI rAgadveSau / cetyanukrameNa dravyAdiSu tathAtra vAcyaM, paraM sarvadravyalokAloko dravyakSetrayoH parAvayau~ / adattAdAnodbhavo grAmanagarAraNyAlpabahvaNusthUla|cittavadacittavadviSayatayA dravyakSetrayoH parAvartastu grAhyadhAryadravyeSu grAmanagarAraNyeSu ceti / maithunobhRtidivyamAnuSataryagyonibhyaH dravyato rUparUpasahagatayoH sacittAcittasyAdiSu kSetrata UrdhvAdhastiryaglokeSu / parigrahaprabhavo dravye sacittAcittamizreSu bhAvato'lpabahumUlyayoH, / rAtribhojanamazanapAnakhAdimakhAdimasaMbhavaM dravyato'zanAdi kSetratastApakSetraM bhAvatastiktakaTukakaSAyAmlamadhuralavaNarAgadveSA iti samutkIrtya paJcakaM mahAvratAnAM rAtribhojanaviramaNavrataSaSThAnAM pApodbhavatatpravRttihetutannivRttinivRttikharUpatatphalAkhyAnadvArAkhyAyi bhAvanAmUlabhUtamatikramavarjanaM aprazastayogavarjanAdikhyAnena / bhAvanAstu paJcaviMzatirevaM-manoguhyeSaNAdAneryAsamitidRSTAnnapAnAdAna sthalobhabhayakrodhapratyAkhyAnAlocita bhASaNairAlocitAbhIkSNasAdhArmakasapramANAvagrahayAcanAnujJApitapAnAzanaiH svISaNDapazumadvezmAsanakuDyAntarasarAgasvIkathAprAgratasmaraNasnIramyAGgekSaNAGgasa~skArapraNItAtyazanavarjanaiH priyApriyazabdarUpagandharasasparzeSu prItyaprItiparihAreNa kramAdrateSu paJcasu / SaSThaM tu na sameSu tIrtheSu mUlaguNarUpamiti Jain Education For Private Personel Use Only R ainelibrary.org Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSika // 4 // Jain Education na tadbhAvanAH parigaNyante'tikramAstu sUryazaGkitatAtimAtrAhArAdinA / tadanu pratikramaNapravRttakharUpaM darzanajJAnacAritrANAmavirAdhakaH zramaNadharma| sthita AlayavihArasamitiguptiyuta itirUpamupadarzayanto mahAtmAno mahAtratapaJcakarakSaNapratijJAM samAcakhyuH, Akhya~zca sAvadyetarayogAdInAzAtanAparyantAne kAdastriyastriMzadantAn parihAryadhAryatayA mahAvratapratijJAparipAlanAya / nigamayantazca mahAvratoccAraNaM savizeSArhanmahAvIra namaskArAdarvAkU tadupakArasmaraNamiva prakaTayAmAsuH sthairyAdInanupamAnmahAtrataguNAn / niravadyayogAnAM svAdhyAyamUlatvena zrutasamutkIrtanAM tadaticArapratikramaNaM ca cikIrSubhiraGgAnaGgatvena pratitIrthaM niyatAniyatatvena zrutaM vibhajyate dvidhA, tatrApi pratyahaM kriyopayogyAvazyakaM vyatiriktaM ceti vyatiriktamapi prathamapazcimapaurupyadhyeyam kAlikamitarattUtkAlikamiti saprabhedasyaiva tasyAkhyAnAya kramaza AvazyakAdhyayanAni utkAlikAni kAlikAni aGgapraviSTAni cAkhyuH khyAtamahimAno / yathAgahananyAyenAkhyAtaM ca tatrArhadbhagavadAkhyAtaguNAdInAM zraddhAnAdi kAryatayA, antaHpakSaM kRtAnAM | vAcanAdInAM duHkhakSayAdyarthamupasampattimakRtAnAM ca teSAM tatra prAyazcittapratipattyAdi pratipAdya, vizrutakIrtizrutadharmavAcakebhyastadArAdhakebhyazca nirUpya | namaskAramAtmIyAnArAdhanAmithyAduSkRtaM samarpya, kIrttitA'vikalakIrttiH zrutadevatA zrutAdhiSThAtrI / AvazyakAdInAM viSayAdyupadarzanaM tu nAdRtam | vistArabhiyA'prastutAdezcAbhyaM vA svayaM dhImadbhiH / zeSaM vidhyAdi kSAmaNAdi ca vidhyupayogIti vibhAvanIyaM prekSAvadbhiH paramavazyametAvatA|dhikAraprabandhena bhaviSyati bhavyAnAmAvazyakatApratibhAnametasyopayogitA cAtizAyinI sUtrasya savivaraNasya mudraNasya ca pratibhAsiSyata iti na tatra vAcyaM kiJcit / vivaraNaM tvetadvaikramAbdIyadvAdazazatakakAlInAcAryazrImadyazodevapAdairdvandhaMzrImadaNahillapattane sauvarNikanemicandrapauSadhazAlAsthitaiH zrImatsiddhAdhipe zAsati rAjyaM zrImaccandrakulIna zrIvIramizragaNibhujiSya ziSya zrIcandrasUripAdapadmamadhupAbhaiH, zrImatpraNIto nAnyaH kopyupalabdho grantho yadi paraM syAjjJAtaH kasyApi dhIdhanasya, jJApanIyA vayaM sopaskAra mityAzAsmahe, upAsmahe ca pakramaH // 4 // jainelibrary.org Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatpAdAna ye yathAyathamavagamyedaM niHzreyasasAdhanAya saphalayeyuH zrutodIritam , vyavasthAdi ca jJAnoddhArakozadraviNAdiviSayaM mudritapUrva mudritapUrveSviti na tatrAyAsaH // ___ mudraNe cAsyAbhUtpustakamekaM mUlAdhArabhUtamasmadIyaM vaikramavarSIyaSoDazazatIyaM zuddhatamaM dvitIyaM ca tyaktasugatimArgamUlalumpakalumpakAnugata4DhuNDhakakumArgazrImadAnandavijayapAdAnAM ziSyavarjJAnakozavistAraprayataiH zrImatkAntivijaya munibhiH prahitaM zuddhatamameva, kRte'pyatra | zodhanAdiprayAse sulabhatvAcchadmasthaskhalanasya dRSTidoSAdakSarayojakadoSAdvA yatkiJcidbhavedazuddhijAtaM tadvAcyaM zodhayitvA kRpAparaiH satkRpAmabhilASukeSu zramaNasaGghapAdapadmacaJcarIkeSvasmAkhiti prArthayAmahe sanmArgasajjasajjanajanatAsamIpagAH / sUrate surapaspardhirAjJi dhArmikarAjite / lekhaH prAstAvi saddharmADAnandailekhasukhAkaraiH // 1 // samudra-sa-nandAna ( 1967 ) mite vikramahAyane / jyeSThAmUle ravau tithyAmekAdazyAMmudIritaH // 2 // yugmam JainEducationa l For Private Personal Use Only anelorery.org Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private & Personel Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIyazodevasarikRta-pakkhIsUtraTIkA. aiM // AUMnmHsrsvtyai||shivshmaiknimittN vighnaughavighAtinaM jinaM natvA / vakSyAmi sukhavibodhAM pAkSikasUtrasya vRttimaham // 1 // etacUrNyanusArAGganthAntaravivaraNAnusArAcca / prAyo vivaraNametadvidhIyate mandamatinApi // 2 // tatra cAhatpravacanAnusArisAdhavaH sakalapApamalamUlasAvadyayoganivRttA api suvizuddhamanovAkkAyavRttayopyanAbhogapramAdAdeH sakAzAtpratiSiddhakaraNakRtyAkaraNAdinA samutpannasya mUlottaraguNagocarasya bAdaretarAticArajAtasya vizodhanArtha sadA divasanizAva|sAneSu pratikramaNaM vidadhAnA api pakSacaturmAsasaMvatsarAnteSu vizeSapratikramaNaM kurvanti utsarakaraNavidhAnArtham tathAhi-yathA kazcitpuruSastailAmalakajalAdibhiH kRtazarIrasaMskAro'pi dhUpanavilepanabhUSaNavastrAdibhiruttarakaraNaM vidhatte, evaM sAdhavo'pi pratidinapratikramaNena vizuddhacaraNA api pAkSikAdiSu vizeSapratikramaNenottarakaraNaM kurvanti zuddhivizeSa kurvntiityrthH| kiMca "jaha gehaM paidivasaMpi sohiyaM tahavi pakkhasandhIsu |sohiji savisesaM evaM ihayapi nAyavaM" // tathA nityapratikramaNe sUkSmo bAdaro vA'ticAro'nAbhogAdinA vismRto bhavet,smRto vA bhayagauravAdinA samakSa na pratikrAntaH syAt,pratikrAnto'pi pari NAmamAndyAdasamyakpratikrAntaH syAdataHpAkSikAdiSu taM smRtvA saJjAtasaMvegAHpratikrAmanti / athavA pAkSikAdiSu vizeSapratihakramaNena pratikrAmanto vismRtamapyaticAraM smaranti prAyazaH / athavA prathamacaramatIrthakarANAM kAlavizeSaniyato'yaM vidhiH yaduta pAkSikAdiSu vizeSeNa pratikramitavyaM yathAsUtrArthapauruSIpratyupekSaNAdIni prtiniytkaalkrtvyaanynusstthaanaaniiti'| athavA'ti SAACARRRREPRESEARCH Jain Education in ainelibrary.org Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0 // 1 // - ARASAARISSA ASOS -- cArAbhAve'pi yuktaM pAkSikAdiSu vizeSapratikramaNaM tRtIyavaidyauSadhakiyAtulyatvAt / yathA kila dhanadhAnyasamRddhabahujanasamAkule vividhasaudharAjIramaNIye pracuracArusuramandirazikharavirAjite kSitipratiSThite nagare zauryAdiguNaratnasArasya sadA'ladhitanItivelAvalayasyAsAdhAraNagAmmIryazAlino'pUrvalAvaNyabhAjaH pAthonidheriva jitazatro rAjJo manorathazatApto bahuvidhopayAcitavidhilabdhaH sakalAntaHpurakamalavanarAjahaMsikAyA iva dhAriNIdevyA AtmajaH svajIvitavyAdapyatipriyaH kumAraH samasti sma / tena ca rAjJA mA mama putrasya kazcanApi rogo bhaviSyati tataH anAgatameva kenApi bhiSajA kriyAM kArayAmIti vicintya vaidyAH zabditA bhaNitAzca 'mama putrasya tathA kriyAM kuruta yathA na kadAcanApi rogasaMbhavo bhavati' tairapyuktaM kurmastato rAjJAbhihitaM kathayata tarhi kasya kIdRzI kriyeti tatraikenAbhihitaM 'madIyauSadhAni yadyagre rogo bhavati tatastamAzu zamayanti atha nAsti tatastaM prANinamakANDa eva mArayanti' tato rAjJoktamasametairauSadhaiH svhstodrprmrdnshuulvythotthaapnnyaaytulyaiH| dvitIyenoktaM 'yadyasti rogastatastamupazamayanti adha nAsti tataH prayuktAni prANino na doSaM nApi kaJcanaguNaM kurvantIti' rAjJA coktametairapi bhasmAhutikalpaiH pryaaptN| tRtIyena ca gaditaM 'madIyauSadhAni yadi roge sati prayujyante tadA taM roga nimUlakASa kapanti atha na vidyate rogastathApi tasya dehinastAni prayaktAni balavarNarUpayauvanalAvaNyatayA pariNamanti anAgatavyAdhipratibandhAya ca jaaynte'| evaM copazrutya rAjJA tRtIyabhiSajA svaputrasya kriyA kAritA / jAtazca vyaGgavalIpalitakhalI(la)tyAdidoSavarjito nirAmayamUrtiH prakRSTabuddhibalazAlI navanIradodArasvarazceti / evamidamapi pratikramaNaM yadyaticAradoSAH santi tatastAn zodhayati, yadi nasanti tatazcAritraM zuddhataraM karotIti / tataH sthitamidamati -- // 1 // Jain Education Inte Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAro bhavatu vA mA vA tathApi prathamacaramatIrtheSu pakSAntAdiSu pratikramaNaM karttavyameveti / kena punarvidhineti cet! ucyate, "iha kila sAhuNo kayasayalaveyAliyakaraNijjA sUratthamaNavelAi sAmAiyAisuttaM pakaDittA divasAiyAciMtaNatthaM kAussagaM karanti, tattha ya gosamuhaNaMtagAiyaM ahiMgayaceTThAkAussaggapajavasANaM divasAiyAraM cintitaM(cintanti), tao namokkAreNa pArettA cauvIsatthayaM paDhanti, tao saNDAsage paDilehitA ukkaDuyaniviTThA sasIsovariyaM kArya pamajjanti,tao pareNa viNa eNa tigaraNavisuddhaM kiikammaM karanti, evaM vaMdittA utthAya ubhayakaragahiyaramoharaNA addhAvaNayakAyA puSaparicintie dose hai ||jahArAyaNiyAe saJjayabhAsAe jahA sugurU suNanti tahA pavaDDamANasaMvegA mAyAmayavippamukkA appaNo visuddhinimitta-15 |mAloenti, jai natthi aiyAro tAhe sIseNa saMdisahatti bhaNiehiM paDikkamahatti bhaNiyacaM, aha aiyAro to pAyacchittaM parimuDDAI dinti, tao gurudinapaDivannapAyacchittA vihiNA nisiittA samabhAvaThiyA sammamuvauttA aNavatthapasaGgabhIyA pae |pae saMvegamAvajamANA daMsamasagAi dehe aNagaNemANA payaMpaeNa sAmAiyamAiyaM paDikkamaNasuttaM kaDDanti jAva tassa dhammassatti padaM, tao uddhaDiyA anuDiomi ArAhaNAe iccAiyaM jAva vandAmi jiNe cauvIsanti bhaNittA gurU Nivisanti, tao sAhU vandittA bhaNanti ichAmi khamAsamaNo uvaDiomi abhintaraparikayaM khAmeDaM, gurU bhaNai,ahamavi khAmemi tubbhetti 1 thobhavaMdaNaM dAuM icchAkAreNa saMdisaha bhayavaM pakkhiyamuhattiyaM paDilehemotti bhaNittA muhapottiyaM paDilehiya kayakiikammA bhaNaMti icchAmi samAsamaNo uvaTTi omi abhitarapakkhiyaM khAmeDaM, gurUbhaNai, ahamavikhAmemi tubbhetti, tAhe sAhU bhaNaMti paNNarasaNhaM divasANaM paNNaraNhaM rAINaM jaM kiMci apattiyaM parapattiyaM ityAdi, tao paMcapabhiao bhavaMti jai tayA u tiNNi jaNe khAti, jai do tiNi Jain Education in For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasatAhe sAhU bhaNanti pannarasaha divasANaM pannarasaNhaM rAINaM jaM kiMci apattiyaM parapattiyaM ityAdi / evaM jahanneNaM tini vA paMca vA, cAummAsie saMvaccharie ya satta, ukkoseNaM tisuvi ThANesu sabe khAmijanti, eyaM saMbuddhAkhAmaNaM rAyaNiyassa // 2 // bhaNiyaM, ittha kaNiTeNa jeTho khAmeyatvotti vuttaM bhavai / tao kayakiikammA uddhaDiyA patteyakhAmaNaM karenti tattha ya imo vihI-gurU anno vA jo gacchamajjhe jeho paDhamamuTheUNa uddhaDio ceva kaNiDaM bhaNai amuganAmadheyA anbhintaraparikayaM khAmemo pannarasaNhaM divasANaM pannarasaNhaM rAINaM ityAdi, imovi bhUminihiyajANusiro kayaJjalI bhaNai bhagavaM ahamadhi khAmemi tumbhe pannarasaNhamityAdi / sIso pucchai kiM gurU udvittA khAmei ? ucyate, sabajaijANAvaNatthaM 'jahA esa mahappA mottamahaMkAraMjahA dabao anahiokhAmei evaM bhAvaovi samuDio khAmeitti' kiM ca je gurUsamIvAo jaccAiehiM uttamatarA mA te cintijA esa nIyataro amhe uttamatti kAuM paNayasiro khAmeitti, evaM sesAvi ahArAyaNiyAe khAmenti, jAva ducarimo carimanti / tAhe sabe kayakiikammA bhaNanti devasiyaM AloeuM paDikkantA pakkhiyaM paDikkamAmo? gurU bhaNai samma paDikkamaha iti paakssikcuurnnybhipraayH| AvazyakAbhiprAyastu 'gurU uTheUNa jahArAyaNiyAe uddhaDio ceva khAmei cauro vA to na khAmiti atra gAthA "vaMdittA tiNNi jaNe tatto jahajiTThamittha khAmiti / jai paNagAI hoMti do tia cauro va khAmiti // 1 // " tahA cAummAsie jai sattapabhiao to paMca khAti, aha cha paMca vA tau tiNNi ceva khAmiti / saMvaccharie puNatA jai navapabhiao to satta khAmeti aha sattaTTha vA to paMca khAmiti atrApigAthA "cAummAse paMca u saMvaccharie u satta khAmiti / jaiduNNi uvvahaMte aNNaha tia paMca jaha saMkhaM // 1 // " ukkoseNaM tisuvi ThANesu savve khAmijaMti / evaM iti pratyantare'dhikamatra / Jain Education For Private Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iyarevi jahArAyaNiyAe sadhevi avaNayauttamaGgAbhaNanti 'devasiyaM paDikkantaM pakkhiyaM khAmemo pannarasaNhaM divasANamityAdi' evaM sesAvi jahArAyaNiyAe khAmanti pacchA vandittAbhaNanti devasiyaM paDikkantaM pakkhiyaM paDikkamAvehatti, tao gurU gurusandiTho vA pakkhiyaM paDikkamaNaM kaDDai sesagA jahAsattiM kAusaggAisaNThiyA dhammajjhANovagayA suNanti / taccedaM sUtraM? titthaMkare ya titthe, atitthasiddhe ya titthasiddhe ya / siddhe jiNe risImaharisIya nANaM ca vndaami||1|| __ asya vyAkhyA // titthaGkaratti atrAnusvAraH prAkRtalakSaNaprabhavo yadAha "nIyAloya(va)mabhUyA ya ANiyA dIhabindudunAvA / atthaM vahanti taM ciya, jo esiM pubaniddiTho // 1 // " dvitIyAbahuvacanAntaM cedam / yaduktam "e hoi Aya(ayA)rante payaMmi bIyAe bahusu pujhiGge / taiAisu chaThIsattamIsu egammi mahilatthe // 1 // " tatazca tIrtha vakSyamANalakSaNaM tat / kurvantyAnulomyena hetutvena tacchIlatayA veti tIrthakarAH zAstAraH // Ahaca "aNulomaheutassIlayAe je bhAvatisthameyadantu / kuvanti pagAsanti u te titthakarA hiyatthakaratti // 1 // " tAn vanda iti sarvatra yogaH, cazabdo'tItAnAgatAditIrtha kRdbhedasaGgrahArthaH / tathA titthetti vibhaktivyatyayAtpAThAntarato vA titthaMti / tIyate'neneti tIrtha dravyato nadyAdInAM samo'napAyazca bhUbhAgo bhautAdipravacanaM vA, dravyatIrthatA tvasyApradhAnatvAdapradhAnatvaM ca bhAvatastaraNIyasya saMsArasAgarasya | tena tarItumazakyatvAtsAvadyatvAdasyeti; bhAvatIrtha tu jinapravacanaM tadAdhAratvAccaturvarNazramaNasaGghazca, yato jJAnAdibhAvena tadvipakSAdajJAnAdito bhavAcca bhAvabhUtAttArayatIti tattIrtha karmatApannaM vanda iti // tathA atitthabuddhe yatti pAThAntarato vA atiththasiddhe yatti atIrthe tIrthAbhAve, buddhA jAtismaraNAdinA labdhApavargamArgAH, siddhA vA jAtismaraNAdinaiva ni Jain Education indepal For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digdhakarmANo'tIrthabuddhAH atIrthasiddhA vA'tastAn, caH smuccye| zrUyate ca suvidhiprabhRtInAM tIrthakRtA saptasvantareSu dharma vRttiH vyavacchedaH / yadAha "jiNaMtare sAhuvoccheotti" tatrApi kecijAtismaraNAdinA prAptApavargamArgAH kevalino bhUtvA hai| sidhyantIti / marudevIprabhRtayo vA'tIrthabuddhA atIrthasiddhA vA, tadAnIM tIrthasyAnutpannatvAditi / tathA titthasiddhe ya tti titthabuddhe yatti vA / tatra tIrthe uktalakSaNe sati siddhA nivRttA buddhA vA jJAtavantaH paramArtha jambUsvAmyAdivaditi tIrthasiddhAstIrthabuddhA vA'tastAn, cazabdaH samuccaya eva / tathA siddhetti sidhyantisma kRtakRtyA abhavan sedhanti / yA smA'gacchannapunarAvRttyA lokAgramiti siddhAH, sitaM vA baddhaM karma dhmAtaM dagdhaM yaiste nirukta(kti)vazAsiddhAH karmaprapazcanirmuktAstAn / iha ca tIrthAtIrthasiddhabhedadvaye sarvasiddhabhedAnAmantarbhAve'pyajJAtajJApanAya zeSasiddhabhedasaGgrahArtha siddhagrahaNa / tecAmI zeSasiddhabhedAH-tIrthakarAH santo ye siddhA RSabhAdivatte tIrthakarasiddhAH 1 tathA atIrthakarasiddhAH sAmAgyakevalinaH santo ye siddhA gautamAdivat 2 tathA svayamAtmanA buddhAstattvaM jJAtavantaH svayambuddhAste santo ye siddhAste svayambuddhasiddhAH 3 tathA pratItyaika kiJcidvaSabhAdikaM anityatAdibhAvanAkAraNaM vastu budhdhA buddhavantaH paramArthamiti pratyekabuddhAste santo ye siddhAste pratyekabuddhasiddhAH 4 svayambuddhapratyekabuddhAnAM ca bodhyupadhizrutaliGgakRto hai vizeSaH tathAhi-svayambuddhAnAM bAhyanimittamantareNaiva bodhiH pratyekabuddhAnAM tu tadapekSayA, zrUyateca "vasabhe ya iMdakeU |valae aMbe ya pupphie bohI / karakaNDudummuhassA namissa gandhAraranno ya // 1 // " iti sUtre bAhyavRSabhAdipratyayasA 1 granthAGka (100). Jan Education For Private Personal use only R inelibrary.org Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In |pekSA karakaNDAdInAM pratyekabuddhAnAM bodhiriti, upadhiH svayambuddhAnAM pAtrAdidvAdazavidhastadyathA " pattaM 1 pattAbandho 2 pAyaDhavaNaM 3 pAyakesariyA 4 | paDalAi 5 rayattANaM va 6 gocchao 7 pAyaNijjogo 8 // 1 // tinneva ya pacchAgA 9 rayaharaNaM ceva 11 hoi muhapottitti 12 " pratyekabuddhAnAM tu jaghanyena rajoharaNamukhapotikArUpo dvividha u padhiH, utkRSTataH punazcolapaTTamAtrakakalpatrikavarjoM navavidha iti / svayambuddhAnAM pUrvAdhItazrutaM saMbhavati vA na vA, pratyekabuddhAnAM punastanniyamAdbhavati jaghanyenaikAdazAGgAni utkRSTato bhinnadazapUrvANIti / liGgapratipattiH svayaMbuddhAnAM yadi pUvadhItazrutaM nAsti tato niyamAdgurusamIpe bhavanti gacche ca viharanti, atha zrutaM bhavati tato devatA liGgaM prayacchati gurusamIpe vA tat pratipadyante / yadica ekAkivihArayogyatA icchA cAsti tata ekAkina eva viharanti anyathA gaccha evAsata iti pratyekabuddhAnAM punarliGgaM devataiva dadAti liGgavarjitA vA bhavanti / bhaNitaM ca 'rUppaM patteyabuddhatti' / buddhabodhitA AcAryAdibodhitAH santo ye siddhAste buddhabodhitasiddhAH 5 ta eva pratyekabuddhavarjitAH kecit strIliGgasiddhAH 6 keMcitpuruSaliGgasiddhAH 1 kecittu tIrthakara pratyekabuddhavarjitAH napuMsakaliGgasiddhAH 8 tathA svaliGgasiddhAH dravyaliGga pratItya ye rajoharaNagocchakAdidhAriNaH siddhAH 9 anyaliGgasiddhAzcarakaparivrAjakAdiliGgasiddhAH, yadA anyali| GginAmapi bhAvataH samyaktvAdipratipannAnAM kevalajJAnamutpadyate tatsamayaM ca kAlaM kurvanti tadaivaM draSTavyaM, anyathA yadi dIrghamAyuSkamAtmanaH pazyanti tataH sAdhuliGgameva pratipadyanta iti 10 evaM gRhiliGgasiddhA api marudevIprabhRtayo ghAcyAH 11 tathA ekaikasamaye ekaikajIvasiddhigamanAdekasiddhAH 12 ekasamaye yAdInAmaSTazatAntAnAM sedhanAda lainelibrary.org Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasUda neksiddhaaH|| 13 // tatrAnekasamayasiddhAnAM prarUpaNA gAthA " battIsA aDayAlA sahI bAvattarI ya bodhayA / culasIiha channauI durahiyamahattarasayaM ca // 1 // etadvivaraNaM-yadA ekasamayena ekAdaya utkarSeNa dvAtriMzatsidhyanti tadA dvitI-* |ye'pi samaye dvAtriMzat evaM nairantaryeNa aSTau samayAn yAvad dvAtriMzatsidhyanti, tata UrddhamavazyamevAntaraM bhavatIti / yadA punastrayastriMzata Arabhya aSTacatvAriMzadantAH ekasamayena sidhyanti tadA nirantaraM sapta samayAnyAvatsidhyanti tatovazyamevAntaraM bhavati / evaM yadA ekonapaJcAzatamAdikRtvA yAvatpaSTirekasamayena siddhyanti tadA nirantaraM SaTsamayAn sidhyanti tadupari antaraM samayAdi bhavati / evamanyatrApi yojyaM, yAvadaSTazatamekasamayena yadA siddhyanti tadAvazyameva samayAdyantaraM bhavatIti // anye tu vyAcakSate-aSTau samayAn yadA nairantaryeNa siddhistadA prathamasamaye jaghanyenaikaH siddhyati utkRSTato dvAtriMzaditi dvitIyasamaye jaghanyenaika utkRSTato'STacatvAriMzattadevaM sarvatra jaghanyakaH samaye utkRSTato gAthArtho'yaM bhAvanIyaH battIsetyAdi / tathA jiNetti rAgadveSAdizatrujetAro jinA bhavasthakevalinastAn / tathA risitti gacchagatagacchanirgatAdibhedAH sAdhavaH RSayastAn / tathA maharisitti RSaya evAnyataralabdhyupetA maharSayastAn / labdhayazcaitAH-Amosahi 1 vipposahi 2 khelosahi 3 jallaosahIceva 4 / sabosahi 5 saMbhinne 6 ohI 7 riu 8 viulamailaddhI 9||1||caarnn 10 AsIvisa 11 kevalI ya 12 gaNadhAriNo ya 13 puSadharA 14 / arahantA 15 cakkavaTTI 16 baladevA 17 vAsudevA ya 18 // 2 // khIramahusappirAsava 19 kohagabuddhI 20 payANusArI ya 'arihanta / HEACHERRICALCRIMARRIASIA ROCECRUCAMERCIALCASCANA Jan Education i n For Private Personel Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6.21 / taha bIyabuddhi 22 teyaga 23 AhAraga 24 sIyalesA y| 25 / 3 / veuvidehaladdhI 26 akkhINamahANasI 27 // pulAgA ya 28 / pariNAmatavavaseNaM emAI huMti laddhIo // 4 // AsAM ca vyAkhyAnagAthAH-saMpharisaNamAmoso muttapurI| sANa viSphaso vippo| anne viDitti viTThA bhAsanti ya patti pAsavaNaM / 1 / ee anne ya bahU jarsi sadhe ya surabhaovayavA, rogovasamasamatthA te hoMti taosahippattA / 2|(eetti etau viNmUtrAvayavI, anne yatti anye ca khelajalakezanakhAdayaH saosahippattatti viNmUtrakhelajalakezanakhAdyauSadhayaH sarvoSadhayazca sAdhavo bhavantItyarthaH) jo suNai sabao muNai sabavisae gha saghasoehiM / suNai bahue va sadde bhinne saMbhinnasoo so||| (sarvataH sarvairapi zarIrapradezairiti) riu sAmannaM tammattagAhiNI riumaI maNonANaM / pAyaM visesavimuhaM ghaDamettaM cintiyaM muNai / 1 / viulaM vatthuvisesaNamANaM taggAhiNI maI vi. ulA / cintiyamaNusarai ghaDaM pasaMgabho pajavasaehiM / 2|(vstuno ghaTAdevizeSaNAnAM dezakSetrakADhAdInAM mAnaM saMkhyAstrarUpaM vastuvizeSaNamAna) aisayacaraNasamatthA javAvijAhi cAraNA muNao / jaGghAhiM jAi paDhamo nIsaMkAuM ravikare vi / / eguppAeNa gao ruyagavaramio tao pddiniytto| bIeNaM nandissaramihaM tao ei taieNaM / / paDhameNa paNDagavaNaMbIuppAeNa nandaNaM ei / taiuppAeNa tao iha jAcAraNo ei / 3 / paDhameNa mANusottaranagaMmi nandissaraM tu viieNaM / ei tao taieNaM kayaceiyavandaNo ihii|4| paDhameNa nandaNavaNe bIuppAraNa pnnddgvnnmmi| ei ihaM taieNaM jo vijjAcAraNo hoi / 5 / AsI dADhA taggayamahAvisAsIvisA duvihabheyA / te kammajAibheeNa NegahA cauvihavigappA / 6 / (te A-18 zIviSAH karmabhedena tiryagAyanekavidhAH jAtibhedena tu vRzcikamaNDUkasarpamanuSyabhedena caturvikalpAH) khIramahusappisAo +ACACASSACREASAN Jain Education in For Private Personal Use Only Odainelibrary.org Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasUra vamANavayaNA tayAsavA hoti / kuTThayadhanasuniggalasuttatthA kohabuddhIyA // 1 // (kSIraM cakravartidhenudugdhaM, madhu zarkarAdi madhuradravyaM, sarpiratizAyigandhAdi ghRtaM, etatsvAdopamAnavacanA vairasvAmyAdivattadAzravAH kSIramadhusappirAzravA bhavanti | zrotRjanApyAyakavacanatvAditibhAvaH) jo suttapaeNa bahuM suyamaNudhAvai payANusArI so| jo atthapaeNatyaM aNusarai sa bIyabuddhIo // 1 // akkhINamahANasiyA bhikkhaM jeNANiyaM puNo teNa / paribhutte cciya khijai bahuehi vi na uNa anne hiM // 2 // zeSAstu prsiddhaaH| bhavasiddhiyapurisANaM eyAo havaMti bhaNiyaladdhIo / bhavasiddhiyamahilANa vi jattiyA jA tayaM vocchaM // 1 // arahantacakikesavabalasaMbhinne ya cAraNA puvA / gaNaharapulAyaAhAragaM ca na hu bhaviyamahilANaM // 2 // abhaviyapurisANaM puNa dasa pucillAo kevalittaM ca / ujjumaI viulamaI terasa eyAo nahu hoti // 3 // abhaviyamahilANaM vihu eyAo na honti bhaNiyaladdhIo / mahakhIrAsavaladdhI vi neya sesAo aviruddhA // 4 // ityalaM prasaGgena prakRtamucyate / maharisI yatti cazabdAtparamarSayo gRhyante, te ca gaNadharAzcaturdazapUrviNazca nAnAvidhalabdhinidhayo draSTavyA iti / tathA nANaM catti jJAyate paricchidyate vastvaneneti jJAnamAbhinivodhikAdirUpaM tatrArthAbhimukho'viparyayatvAt niyato'saMzayasvabhAvatvAdbodho vedanamabhinibodhaH sa evAbhinibodhikaM tacca tat jJAnaM cetyAbhiniSodhikajJAnamindriyAnindriyanimittaM oghataH sarvadravyAsarvaparyAyamiti / tathA zrUyate taditi zrutaM zabda eva tadeva bhAvazrutakAraNatvAt jJAnaM zrutajJAnaM zrutagranthAnusAri oghataH sarvadravyAsarvapayAyaviSayamakSarazrutAdibhedamiti / tathA avadhIyate'nenAsmAdasmin vetyavadhiH, avadhIyata ityadho'dho vistRtaM paricchidyate maryAdayA veti avadhijJAnAvaraNakSayopazama eva! + Jan Education For Private Personal use only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education tadupayogahetutvAditi, avadhAnaM vA avadhirviSayaparicchedanamiti avadhizcAsau jJAnaM cetyavadhijJAnaM, indriyamanonirapekSamAtmano rUpidravyasAkSAtkaraNamiti / tathA manasi manaso vA paryavaH paricchedaH sa eva jJAnaM manaH paryavajJAnaM, athavA manasaH paryAyA vizeSAvasthAsteSu teSAM vA jJAnaM manaHparyAyajJAnaM samayakSetragata saJjJamanyamAnamanodravya sAkSAtkArIti / tathA kevalamasahAyaM matyAdinirapekSatvAt, akalaGkaM vA AvaraNamalAbhAvAt, sakalaM vA tatprathamatayaivAzeSatadAvaraNAbhAvataH saMpUrNotpatteH, asAdhAraNaM vA ananyasadRzatvAt, anantaM vA jJeyAnantatvAt, tacca tat jJAnaM ceti kevalajJAnamiti / cazabda uktasamuvaye anuktadarzanacAritrasamuccaye vA draSTavyaH / vande praNaumi staumi ceti / anena ca tIrthakarAdivandanena zAstrAdau bhAvamaGgalaM kRtaM, tena ca tatkartradhyesto (zro ) tRRNAM nirvighnA abhISTasiddhirupajAyate iti // tathA mahAzca je ya imaM guNarayaNasAyaraM a (ma) virAhiUNa (heu) tinnasaMsArA / maGgalaM karitA ahamavi ArAhaNAbhimuho maGgalAntarasamuccayArthaH / imaM jinazAsanaprasiddhaM, guNarayaNasAyaraMti guNA mahAvratAdayasta eva ra jJAni viziSTaphalahetutvAtsarvavastusAratvAcca guNaratnAni tAnyeva bahutvAtsAgara iva sAgaraH samudro guNaratnasAgarastaM, kimi| syAha ? avirAdhya akhaNDamanupAlaya, tIrNasaMsArA laGghitabhavodadhayo jAtAH tAn paramAtmano, maGgalaM kRtvA zubhamanovAkkAyagocaraM samAnIyetyarthaH, ahamapi na kevalamuktanyAyenArAdhakatvAtte tIrNabhavArNavAH kiM tvahamapi saMsArArNavalaGghanArthameva ArAdhanAyAH saMpUrNamokSamArgAnupAlanAyAH abhimukhaH saMmukhaH kRtodyama ityarthaH ArAdhanAbhimukhaH saJjAta iti // 2 // tathA mama maMgalamarihaMtA siddhA sAhU suyaM ca dhammo ya / khantI guttI muttI, ajavayA maddavaM ceva // 3 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 6 // Jain Education mama me, maMgalaM zreyaH kalyANamiti yAvat, ke ete ? ityAha- arihantatti azokAdyaSTama hA prAtihAryAdirUpAM pUjA marhantI. tyarhantastIrthanAyakAH / tathA siddhatti sitaM baddhaM karmma dhyAtaM yeSAM te siddhAH zukladhyAnAnalanirdagdha kamrmendhanA muktipadA bhAjo jIvAH / tathA sAhutti nirvANasAdhakAn yogAn sAdhayantIti sAdhavo munayaH / tagrahaNAccAcAryopAdhyAyA api gRhItA eva draSTavyAH yato na hi te na sAdhavaH / tathA suyaM cati zrUyata iti zrutaM sAmAyikAdyAgamaH zabdastadgatabhedapradarzanArthaH / tathA dhammo yatti dhArayati durgatI patantamAtmAnamiti dharmazcAritralakSaNaH, cazabdaH svabhedapradarzakaH / tathA kSAntiH krodhaparityAgo, guptiH saMlInatA, muktirnirlobhatA, kvApi ahiMsAkhantImuttIti pAThaH saca sugama eva, ArjavatA mAyAvarjanaM, mArdavaM mAnatyAgaH caH samuccaye, evazabdaH pUraNe, anenApi gAdhAdvayena maGgalamuktaM tatprayojanaM ca prAgvat / nacAtra stotavyapadAnAM paunaruktyacintA kAryA, stutivacaneSu punaruktadoSAnabhyupagamAt / Aica "sajjhAyajjhANatavosahesu uvaesathuipayANesu / saMtaguNakittaNAsu ya na honti puNaruttadosA u ||2||" athArAdhanAGgabhUtAmeva mahAvratoccAraNAM kartukAma idamAha loyammi saMjayA jaM kariMti paramarisidesiyamuyAraM / ahamavi uvaDio taM mahavayauccAraNaM kAuM // 4 // loke tiryaglokalakSaNe samyagyatAH saMyatAH sAdhavaH, yAM mahAvratoccAraNAM pratyahamubhayakAlaM vizeSatastu pakSAntAdiSu, kurvanti vidadhati, kiMviziSTAM mahAtratoccAraNAmata Aha-paramarSibhistIrthakara gaNadharairdezitA kathitA paramarSidezitA tAM, punaH ka 1 ( 200 ) vRttiH // 6 // jainelibrary.org Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaMbhUtAM! udArAM viziSTakarmakSayakAraNatvAtpradhAnAM ata eva cAdAviyameva pratijJAtA, anyathA zrutakIttarnAderapyatra karipyamANatvAt , ahamapi na kevalamanye sAdhava ityapizabdArthaH, upasthitaH pravIbhUto'bhyudyata itiyAvat, tAM pUrvoktavizepaNaviziSTAM mahAnti bRhanti tAni ca tAni vratAni ca niyamA mahAvratAni, mahattvaM caiteSAM sarvajIvAdiviSayena mahAviSayatvAt / uktaM ca "paDhamaMmi sabajIvA, bIe carime ya sabadabAI / sesA mahabayA khalu, tadekkadeseNa dvaannN||1||ti" tadekadeseNaMti teSAM drvyaannaamekdeshenetyrthH| tathA yAvajjIvaM trividhaM trividhenetipratyAkhyAnarUpatvAcca teSAmiti, dezaviratApekSayA mahato vA guNino bratAni mahAvratAnIti / teSAmuccAraNA samutkIrtanA mahAvratoccAraNA mahatoccAraNA vA tAM kartuM vidhAtumiti // tatredamAdisUtraM| se kiM taM mahatvayauccAraNA ? mahatvayauccAraNA paJcavihA pannatA rAIbhoyaNaveramaNachaTThA // 5 // __"athAsya sUtrasya kaH prastAva ityucyate praznasUtramidaM, etattvAdAvupanyasyannidaM jJApayati, pRcchato madhyasthasya buddhimatohArthino vineyasya bhagavadarhadupadiSTatattvaprarUpaNA kAryA nAnyasya tathAcoktaM "madhyastho buddhimAnarthI zrotA pAtramiti | | smRta" iti / pAtraM yogyo'hA'dhikArI cocyate tasmA idamapyadhyayanaM deyamiti / Aha-zubhAdhyayanapradAnAdhikAre samabhAvavyavasthitAnAM sarvatrasattvahitAya codyatAnAM mahApuruSANAM kiM yogyAyogyavibhAganirIkSaNena, nahi parahitArthamiha mahAdAnodyatA mahIyAMso'rthiguNamapekSya dAnakriyAyAM pravarttante dayAlava iti, atrocyate-nanu yata eva zubhAdhyayanapradAnAdhikAraH (re) samabhAvavyavasthitAH sarvasattvahitodyatAH mahApuruSAzca guravo'ta eva yogyAyogyavibhAgani SUSISIRAAMATUSRAHA*** pa. Jain Edu 2 For Private & Personel Use Only (odjainelibrary.org Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SERIALAS pAkSikasUrIkSaNaM nyAyyaM, mA bhUdayogyapradAne tatsamyagniyogAkSamArthijanA'nartha iti, na khalu tattvato'nucitapradAnena duHkhahetunATa vRttiH vivekinamarthijanamanuyojayanto'pyanavagataparArthasaMpAdanopAyAH puruSA bhavanti dayAlava ityavadhUya mithyAbhimAnamAlocyatAmetaditi / Aha-ka ivAyogyapradAne doSa iti ! ucyate sa hyacintyacintAmaNikalpamanekabhavazatasahasropAttAniSTaduSTASTakarmarAzijanitadaurgatyavicchedakamapIdamayogyatvAdavApya na vidhivadAsevate, lAghavaM cAsyAsAvApAdayati, tato vidhisamAsevaka iva kalyANaM avidhisamAsevako mahadakalyANamAsAdayatItyuktaM ca " Ame ghaDe nihattaM jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / iya siddhantarahassaM appAhAraM viNAsei // 1 // " tato'yogyazrutapradAne dAtRkRtameva vastutastasya tadakalyANamityalaM prasaGgena prakRtaM prastumaH / tatra sezabdo mAgadhadezIprasiddho nipAto'thazabdArthe draSTavyaH saca vAkyopanyAsArthaH / kimiti paraprazne tatazcAyaM vAkyArthaH / atha kiM tadvastu mahAvratoccAraNA prAkRtazailyAbhidheyavalliGgavacanAni bhavantIti nyAyAdevaM draSTavyaM atha kA sA mahAvratoccAraNeti / evaM sAmAnyena kenacinane kRte sati bhagavAnguruH ziSyavacanAnurodhenAdarArtha kiJcicchiSyoktaM pratyuccAryAha-mahAvratoccAraNA'bhihitasvarUpA paJcavidhA paJcaprakAraiva prajJaptA prarUpitA na caturvidhA prathamapazcimatIrthakaratIrthayoH paJcAnAmeva mahAvratAnAM 4 bhAvAt / yadAha-"paJca jamA paDhamantimajiNANa sesANa cattAritti" / anena cAgRhItaziSyAbhidhAnena nirvcnsuutrenne-18||7|| tadAha-na sarvameva sUtraM gaNadharapraznatIrthakaranirvacanarUpaM, kiM tarhi ? kiJcideva, bAhulyena tu tadbdhameva / tathA coktaM "atthaM bhAsai arahA suttaM gaMthaMti gaNaharA NiuNaM ti" tatazca yadA tIrthakaragaNadharA eva prajJaptetyevamAhustadAyamoM ARCHILOSALAMAULOCALKAROSAROK Jain Education inade For Private Personal Use Only M inatibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vaseyo'nyairapi tIrthakaragaNadharaiH prarUpiteti / yadA punaranyaH kazcidAcAryastanmatAnusArI prajJapteti prAha-tadA tIrthakaragaNadharaireva dezitetyayamoM draSTavyaH / kiMviziSTA sA ityAha-rAtribhojanaviramaNaM nizijemanavarjanaM SaSThaM yasyAM sA rAtribhojanaviramaNaSaSThA / atha rAtribhojanaviramaNapaSThaM paJcavidhatvamupadarzayannAha taMjahA-sabAo pANAivAyAo veramaNaM / 1 savAo musAvayAo veramaNaM / 2sabAo adinnAdANAo tiveramaNAMsabAo mehaNAo veramaNAMsavAo pariggahAoveramaNA5sabAo rAibhoyaNAoveramaNaM // 6 // | tadyathetyupadarzanArthaH, sarvasmAnniravazeSAsasthAvarasUkSmavAdarabhedabhinnAtkRtakAritAnumatibhedAccetyarthaH, athavA dravyataH SaDjIvanikAyaviSayAt , kSetratastrilokasambhavAt ,kAlato'tItAde rAtryAdiprabhavAdvA, bhAvatorAgadveSasamutthAt prANAnA-1 mindriyocchAsAyurAdInAmatipAtaH prANinaH sakAzAdvibhraMzaH prANAtipAtaH prANiprANaviyojanamityarthaH, tasmAdviramaNaM samyagjJAnazraddhAnapUrvakaM nivarttanamiti // 1 // tathA sarvasmAtsadbhAvapratiSedhA 1 'sadbhAvodbhAvanA 2 rthAntarokti 3 gardA 4 bhedAtkRtAdibhedAcca, athavA dravyataH sarvadharmAstikAyAdidravyaviSayAt , kSetrataH sarvalokAlokagocarAt ,kAlato|'tItAde rAjyAdivartino vA, bhAvataH kaSAyanokaSAyAdiprabhavAt mRSA'lIkaM vadanaM vAdo mRSAvAdastasmAdviramaNaM viratiriti // 2 // tathA sarvasmAtkRtAdibhedAdathavA dravyataH sacetanAcetanadravyaviSayAt / kSetrato grAmanagarAraNyAdisambhavAt , kAlato'tItAde rAtryAdiprabhavAdvA, bhAvato rAgadveSamohasamutthAt , adattaM svAminA'vitIrNa tasyA''dAnaM grahaNamadattAdAnaM tasmAdviramaNamiti // 3 // tathA sarvasmAtkRtakAritAnumatibhedAt athavA dravyato divyamAnuSatairazcabhedAt , rUparUpa Jain Education a l For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 sahagatabhedAdvA, kSetratastrailokyasaMbhavAt ,kAlato'tItAde rAjyAdisamutthAdvA, bhAvato rAgadveSaprabhavAt , mithunaM strIpuM vRttiH sadvandvaM tasya karma maithunaM tsmaadvirmnnmiti||4|| tathA sarvasmAtkRtAderathavA dravyataH sarvadravyaviSayAt , kSetrato loksNbh||8|| vAt , kAlato'tItAde rAjyAdiprabhavAdvA, bhAvato rAgadveSaviSayAt parigRhyate AdIyate parigrahaNaM vA parigrahastasmAdviramaNamiti // 4 // tathA sarvasmAtkRtAdirUpAdivA gRhItaM divA bhuktam 1 divA gRhItaM rAtrau bhuktam 2 rAtrau gRhItaM divA bhuktam 3 rAtrau gRhItaM rAtrau bhuktamiti 4 caturbhaGgarUpAccetyarthaH / athavA dravyatazcaturvidhAhAraviSayAt , kSetrataH samayakSe gocarAtkAlato rAjyAdisaMbhavAt bhAvato rAgadveSaprabhavAt rAtribhojanAt rajanIjemanAdviramaNamiti // evaM sAmAnyena 4 vratapaTamabhihitamatha vizeSatastatsvarUpanirUpaNArthamAha tattha khalu paDhame bhante mahatvae pANAivAyAo veramaNaM, sarva bhante pANAivAyaM paJcakkhAmi, se suhamaM | vA vAyaraM vA tasaM vA thAvaraM vA neva sayaM pANe aivAejjA, nevannehiM pANe aivAyAvijjA, pANe a-16 ivAyaMte vi anne na samaNujANAmi jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karataM pi annaM na samaNujANAmi tassa bhante paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosiraami|| | tatra teSu SaTsu vrateSu madhye, khaluzabdAdanyeSu ca madhyamatIrthakarapraNIteSu caturyAmeSu vAkyAlaGkArArtho vA khaluzabdaH, prathame sUtrakramaprAmANyAdAdye, bhantetti gurorAmantraNaM asya ca sAdhAraNazrutitvAdbhadanta bhavAnta bhayAnta iti vA saMskAro USAS OXIGA SASA Jain Education EUR For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidheyaH,tatra bhadantaH kalyANaH sukhazcocyate tadrUpatvAttadvetutvAdvati, tathA bhavasya saMsArasyAnto vinAzastenAcAryeNa samAzritasattvAnAM kriyata iti bhavAntakaratvAt bhavAntaH, tathA bhayamihaparalokAdAnAkasmAdazlokAjIvikAmaraNabhedAsaptadhA vakSyamANalakSaNametasya saptavidhabhayasya yamAcArya prApyAnto bhavati sa bhayAnta iti / etacca guAmantraNaM gurusAkSikaiva vratapratipattiH sAdhvItijJApanArthaM sarvazubhAnuSThAnagurutantratApratipAdanArtha ceti / mahacca tadvataM ca tasminmahAvrate, mahattvaM cAsya zrAvaka sambandhyaNuvratApekSayeti / atrAntare sptctvaariNshddhikprtyaakhyaanbhnggshtaadhikaarstccoprissttaadvkssyaamH| prANA indriyAdayasteSAmatipAto vinAzaH prANAtipAto jIvasya mahAduHkhotpAdanaM natu jIvAtipAta eva tasmAdviramaNaM samyagjJAnazraddhAnapUrvakaM sarvathA nivarttanam / bhagavatoktamitizeSaH / yatazcaivamata upAdeyametaditi vini-15 zcitya sarva niravazeSaM na tu paristhUrameva, bhadanteti gurvAmantraNaM, pratipadamanuvRttijJApanArtha ca punarasyopanyAsaH, prANAtipAtaM jIvitavinAzaM pratyAkhyAmi parivarjayAmItyarthaH, athavA pratyAcakSe saMvRtAtmA sAmpratamanAgatapratiSedhasyAdareNAbhi|dhAnaM karomItyarthaH / anena vratArthaparijJAnAdiguNayukto vratAha ityAvedayati uktaM ca "paDhie kahiya ahigaya parihara uvaThThAvaNAe kappotti / chakkaM tihiM visuddhaM parihara navaeNa bheeNa ||1||pddpaasaaurmaaii, dihatA huMti vayasamAruhaNe / jaha maliNAisu dosA suddhAisu neyanihaI pi // 2 // eyAsiM lesao vivaraNaM-paDhiyAe sattha / (300) parinAe chajjIvaNiyAe vA, tIe ceva kahiyAe gurUNA vakkhAyAe, ahiMgayAe atthao parinnAyAe, sammaM pariharanto uvadvAvaNAe kappo joggo, parihArameva vakkhANei-chakkanti chajjIvanikAe, tihiM maNavayakAehiM, visuddhaM pariharai navaeNa Jain Education in For Private & Personel Use Only Brainelibrary.org Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 9 // Jain Education Int bheeNa patteyaM maNAikayakAriyANumaisarUveNa, sammaM ca parikkhiUNa uvaDAvijjai naNNahA, ime ya itthaM ditA / mailo paDo na raGgijjai, sodhio ceva raGgijjai / asohie mUlapAe pAsAo na kIrai, sohie ceva kIrai / camaNAI hiM asohie Aure osahaM na dijjai, sohie ceva dijjai / AisaddAo asaMThavie rayaNo (Na) paDibaMdho na kijjai saMThavie ceva kijai / evaM paDhiyakahiyAIhiM asohie sIse na vayAvarovaNaM kijjai, sohie ceva kijjaI / asohie ya karaNe guruNo doso sohiyApAlaNe sIsassa dosotti" kRtaM prasaGgena prakRtamucyate / tatra yaduktaM sarve bhadanta prANAtipAtaM pratyAkhyAmi tadetadvizeSato'bhidhitsurAha se suhamaM vetyAdi / sezabdo mAgadhadezIprasiddhoH athazabdArthaH sa copanyAse tadyathA sUkSmaM vA bAdaraM vA trasaM vA sthAvaraM vA / atra sUkSmo'lpaH parigRhyate na tu sUkSmanAmakarmodayAtsUkSmaH tasya kAyena vyApAdanAsaMbhavAta, bAdaro'pi sthUlo vAzabdau parasparApekSayA samuccaye, sa caikaiko dvidhA trasaH sthAvarazca tatra sUkSmastrasaH kundhvAdiH sthAvaro vanaspatyAdiH, bAdarastu traso gavAdiH sthAvaraH pRthivyAdiH / atrApi vAzabdau samuccaye / etAn pUrvoktAn naiva svayamAtmanA prANino jIvAn aivAejatti vibhaktivyatyayAdatipAtayAmi vinAzayAmi mArayAmItiyAvat, naivAnyairAtmavyatirikta janaiH prANino'tipAtayAmi, prANino'tipAtayato'pyanyAn parAnna samanujAnAmyanumodayAmi kathamityAha - jAvajjIvAe ityAdi / jAvajjIvApatti prAkRtatvAjjIvanaM jIvaH prANadhAraNaM yAvajjIvo yAvajjIvaM yAvadiyattve ( si 3-1 - 31 ) ityanenAvyayIbhAvasamAsastatazca yAvajjIvaM prANadhAraNaM yAvat / athavA alAkSaNikavarNalopAdyAvajjIvaM bhAvo yAvajjIvatA tayA yAvajjIvatayA A prANoparamAdityarthaH / paratastu-na vRttiH // 9 // ainelibrary.org Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education vidhirnApi pratiSedho vidhAvAzaMsA doSaprasaGgAt pratiSedhe tu surAdiSu avirateSUtpannasya bhaGgaprasaGgAt / kimityAha - tisro vidhA yasya prANAtipAtasyeti gamyate asau trividhastaM trividhena, etadeva darzayati-manasAntaHkaraNena, vAcA vacanena, kAyena zarIreNa / asya ca karaNasya karma uktalakSaNaH prANAtipAtaH, tamapi vastuto nirAkAryatayA sUtreNaiva darzayanAha-na karomi svayaM, na kArayAmyanyaiH kurvantamapyanyaM na samanujAnAmi nAnumanye'hamiti atrAha- kiM punaH kAraNamuddezakramamatilaGghaya vyatyayena nirdezaH kRtaH iti / atrocyate karaNAyattA kRtAdirUpA kriyA pravarttata iti darzanArthaM tathAhikRtAdirUpA kriyA manaHprabhRtikaraNavazA eva karaNAnAM bhAve kriyAyA api bhAvAt abhAve cAbhAvAtkaraNAnAmeva tathAkriyArUpeNa pariNateritibhAvaH / aparastvAha- 'na karomi na kArayAmi kurvantaM na samanujAnAmI' tyetAvatA granthena gatepi apyanyamityatiricyate, tathAcAtiriktena sUtreNa nArtha ityatrocyate - sAbhiprAyakamidamanuktasyApyarthasya saGgrahArthaM yasmAtsaMbhavanArthIyamapizabda ubhayapadamadhyastha etadAvedayati-yathA kurvantaM nAnujAnAmi evaM kArayantamapyanyaM anujJApayantamapyanyaM na samanujAnAmIti, tathA yathA varttamAnakAle kurvantamanyaM na samanujAnAmi evamapizabdAdatItakAle kRtavantamapi anujJApitavantamapi, evamanAgatakAle'pIti, tathA na kriyAkriyAvatorbheda evAto na kevalA kriyA saMbhabhavatItikhyApanArthamanyagrahaNamiti / tathA tasya trikAlabhAvino'dhikRtaprANAtipAtasya saMbandhinamatItamavayavaM natu varttamAnamanAgataM vA, atItasyaiva pratikramaNatvAt bhadantetigurvAmantraNaM prAgvata, pratika (kA) mAmi mithyAduSkRtaM tatra prayacchAmItyuktaM bhavati tacca dravyato bhAvatazca saMbhavati tatrAdye kulAlodAharaNam - "kira egayA egassa kuMbhagArassa w.jainelibrary.org Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 kuDIe sAhuNo ThiyA / tatthego cilago cavalattaNeNa tassa kuMbhagArassa kolAlANi aGgaliyadhaNuha (ga) eNaM pAhANehiM / vRttiH . vidhei / kuMbhakAreNa paDijaggio diho bhaNio khuDDagA kIsa me kolANA(lA)Ni kANesi, khuDDuo bhaNai micchaami||10|| dukkaDaM na puNo vidhissaM maNAgaM pamAyaM gaomitti, evaM so puNovi kelIkilattaNeNa viMdheUNa coio micchA. tamidukkaDaM dei / pacchA kuMbhakAreNa saDhotti nAUNa tassa khuDDagassa kannAmoDao dinno| so bhaNai dukkhavio'haMda kuMbhakAro bhaNai micchAmidukkaDaM / evaM so puNo puNo kannAmoDayaM dAUNa micchAmidukkaDaM krei| pacchA cellao bhnni| aho sundaraM micchAmidukkaDanti, kuMbhakAro bhaNai, tubhavi erisaM ceva micchAmidukkaDanti / pacchA Dio vidheyavassa / kizca / jaM dukkaDanti micchA taM ceva nisevaI puNo pAvaM / paccakkhamusAvAI mAyAniyaDIpasaGgo ya // 1 // idaM dravyapratikramaNaM / bhAvapratikramaNe tu mRgAvatyudAharaNaM-"bhagavaM vaddhamANasAmI kosaMbIe samosario, tattha candasUrA bhagavao vandagA savimANA oinnA, tattha migAvaI ajjA udayaNamAyA (u) divasotti kAuM ciraM ThiyA / sesAo sAhuNIo titthagaraM vandiUNa paDigayAo, candasUrAvi sahANaM pattA / tAhe sigghameva viyAlIhUyaM migAvaI vi saMbhantA, gayA sovassayaM, sAhuNIo vi kathAvassayAo acchanti / tao migAvaI AloeuM pavattA / ajacandaNAe bhannai-kIsa aje ciraM ThiyAsi ! juttaM nAma tujjha uttamakulappasUyAe egAgiNIe eciraM acchiuMti, sA sambhAveNa micchAmidukkaDaM // 10 // bhiNamANI ajacandaNAe pAesu nivaDiyA / ajacandaNAe veti(vi)tAe velAe saMthAragagayAe niddA AgayA, migAvaIe |vi tivasaMvegamAvannAe pAyavaDiyAe ceva kevalanANaM samuppannaM / sappo ya teNaM maggeNaM samAgao ajacandaNAe saMthAragAo Jain Education a l For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LOCALCCCCESSAMACROSORRC hattho laMbai / migAvaIe mA khajihitti so hattho saMthAragaM caDAvio / sA vibuddhA bhaNai-kimeyaM ti ajavi tuma acchasitti micchAmidukkaDaM nidApamAeNaM na uThaviyA si migAvaI bhaNaI-esa sappo mA bhe khAhiitti ao hattho caDAvio / bhaNai-kahiM so, sA dAei, ajacandaNA apecchamANI bhaNai-aje kiM te aisao, sA bhaNai, Ama to | kiM chAumathio kevaliotti / sA bhaNai kevaliotti / pacchA ajacandaNA miyAvaIe pAesu paDiuM bhagai micchA-| midukkaDaM kevalI AsAio tti|" idaM bhAvapratikramaNaM / kiJca 'jai ya paDikkamiyavaM, avassa kAUNa pAvayaM kammaM / hataM ceva na kAyavaM, to hoi pae paDikkanto // 1 // ' tathA 'nindAmi garihAmI'ti / atrAtmasAkSikI nindA, parasA-15 |kSikI go, jugupsocyate / nindApi dravyato bhAvatazca saMbhavati / tatra dravyanindA citrakaradArikAyA iva-"sA kira cittagaradAriyA ovariyaM pavisiUNaM kavADANi pihiUNa cirANae maNiyae cIrANi ya purao kAuM appANaM nindiyAiyA jahA 'tuma cittagaradAriyA, eyANi te piisantiyANi celANi AbharaNagANi ya, imA puNa paTuMsuyarayaNamAiyA rAyasirI, annAo ya unnayakulapasUyAo rAyavaradhUyAo mottuM rAyA tumaM aNuyattai tA mA gavaM karesitti' esA dabanindA / bhAvanindA sAhuNA appA nindiyavo 'jIva tae hiNDateNa nArayatiriyagaIsu kahavi mANusatte sammattanANacarittANi laddhANi jesiM pasAeNa sabaloe mANaNijo pUyaNijo ya tA mA gavaM kAhisi jahAhaM bahussuo uttamacaritto vatti / tathA hA duchu kayaM hA duchu kAriyaM aNumayaMpi hA duhu / anto anto Dajjhai, siro |va dumo vaNadaveNaM ti // 1 // " gopi dravyato bhAvatazca bhavati / tatra dravyagarhAyAM marukodAharaNaM " ANandapure nayare in Educhland RMjainelibrary.org Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 vRttiH |ego maruo so sulAe samaM saMvAsaM kAUNa uvajjhAyassa kahei jahA suviNae sulAe samaM saMvAsaM gaomitti / " bhAvaga gayAM tu sAdhurudAharaNaM / "gantUNa gurusagAse kAUNa ya aJjaliM viNayamUlaM / jaha appaNo taha pare jANavaNA esa garihatti // 1 // " kiM jugupse ityAha-AtmAnamatItaprANAtipAtakriyAkAriNamazlAghyam , tathA vyutsRjAmIti vividha vizeSeNa vA bhRzaM tyajAmi atItaprANAtipAtamiti gamyate / Aha-yadyevamatItaprANAtipAtapratikramaNamAtramasya sUtrasyaidamparya na pratyutpannasaMvaraNamanAgatapratyAkhyAnaM ceti, naitadevaM sarva bhante pANAivAyaM paccakkhAmi ityAdinA tadubhayasiddheriti / aparastvAha-nanu sarva bhadanta prANAtipAtaM pratyAkhyAmItyukte prANAtipAtanivRttirabhidhIyate, tadanantaraM ca vyutsajAmItizabdaprayoge vaiparItyamApadyate / tanna / yasmAnmAMsAdiviramaNakriyAnantaraM vyutsRjAmItiprayukte tadvipakSa-12 | tyAgo mAMsabhakSaNanivRttirabhidhIyate evaM prANAtipAtaviratyanantaramapi prayukte vyutsRjAmizabde tadvipakSatyAgo'vagamyata iti na kazciddoSa iti / vyutsargo'pi dravyabhAvabhedAdvidhA tatrodAharaNaM prasannacandro yathA-"khitipaiThie nayare |pasannacando rAyA, tattha ya bhagavaM mahAvIro samosaDho, tao rAyA dhammaM soUNa saJjAyasaMvego papaio gIyattho jAo / annayA jiNakappaM paDivajiukAmo sattabhAvaNAe appANaM bhAvei / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe masAge paDima paDivanno, tattha bhagavaM mahAvIro samosaDho, viraiyaM devehiM samosaraNaM, logo ya vandago nIi, duve ya vANiyagA sumuhadummuhanAmANo khiipaichiyanagarAo tattheva AgayA, pasannacandaM paDimaDiyaM pAsiUNa sumuheNa bhaNiyaMeso so amhANaM sAmI jo tahAvihaM rAyalacchi paricaiya tavasiriM paDivanno, aho se dhannayA aho se kayapunnayatti, JainEducation For Private Personal Use Only jainelibrary.org Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education dummuheNa bhaNiyaM-kuto eyassa dhannayA, jo asajAyabalaM puttaM rajje ThaviUNa pabaio, so tavassI dAiehiM paribhavijjai, nagaraM ca uttamaM kha (makkha ) yaM paDivannaM, tA evamaNeNa bahulogo dukkhe Thavio, tA sabahA adaTThavo esoti / tAhe tassa rAyarisiNo kovo jAo, citiyaM cANeNa ko mama puttassa avakareitti, tU (nU) Namamugato tA kiM teNa eyAvatthaMgaovi NaM vAvAemi / mANasasaGgAmeNa roddajjhANaM pavanno / hatthiNA hasthi AseNa AsaM vAvApatti vibhAsA, itthantare seNio bhagavao vandiuM niggacchai, teNa diTTho vandio ya teNa IsiMpi (na) nijhAio, tao seNieNa cintiyaM, sukkajjhANovagao bhagavaM tA idisaMmi jhANe kAlagayarasa kA gaI bhavaitti bhagavantaM pucchissAmi / tao gao vandiUNa pucchio aNeNa bhagavaM, jammi jhANe Thio mae vandio pasannacando tammi mayassa kahiM uvavAo bhavai ? / bhagavayA bhaNiyaM ahe sattamaDhavIe / tao seNieNa cintiyaM hA kimeyaMti / puNovi pucchissaM / etthantarammi pasannacandassa mANase saGgrAme pahANanAyageNaM sahAvaDiyassa asisatticakkakappaNIpamuhAI khayaM gayAI paharaNAI tao NeNa sirattANeNa vAvAemitti parAmusiyamuttamaGgaM jAva loyaM kayaM pAsati tao saMvegamAvanno aJccantavisujjhamANapariNAmeNa attANaM nindiuM payaTTo, samAhiyamaNeNa puNaravi sukkajjhANaM / etthantaraMmi seNieNa bhagavaM puNovi pucchio jArise jjhANe saMpai pasannacando vaTTai tArise mayassa kahiM uvavAo ? bhagavayA bhaNiyaM aNuttarasuresuM / tao seNieNa bhaNiyaM-puDhaM kimannahA parUviyaM uyAhu mayA annahAvahAriyaMti | bhagavayA bhaNiyaM nannahA paruviyaM nAvi tae annahAMvagayaM / tao seNieNa bhaNiyaM kahameyanti / tao bhagavayA sabo vRttaMto sAhio / etthantaraMmi ya pasannacandamaharisiNo samIve divo devadunduhisaNAho jainelibrary.org Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 mahantakalayalo ohA(uddhA)io, tao seNieNa bhaNiyaM-bhayavaM kimeynti| bhagavayA bhaNiyaM-tasseva visujjjhamANapariNA- vRttiH massa kevalanANaM samuppaNNaM, tao devo se mahimaM karetitti / " evaM prasannacandro dravyavyutsargabhAvavyutsargayorudAharaNaM // 12 // vijJeya iti // sAmprataM prAgupanyastapratyAkhyAnabhedAH pradarzyante tatra gAthA "sIyAlaM bhaGgasayaM, paJcakkhANaMmi jassa uvaladdhaM / so khalu paJcakkhANe,kusalo sesA akusalAu"etacca pratyAkhyAnabhedaparimANaM sAdhUJ zrAvakAMzcAzrityAmunogayena bhaavniiyN| "tinni tiyA tinni duyA, tinnikekvAya honti jogesu / ti du ekkaM, ti du ekaM, ti du ekkaM ceva karaNAI // 1 // paDhame dalabbhai ego, sesesu paesu tiya tiya tiyaM ca |do nava tiya donavagA, tiguNiya siiyaalbhnggsyN"||2||sthaapnaa ceyobhAvanA | tviyaM / "na karei na kAravei karentamannaM na samaNujANai maNeNaM |3 3 3 222111 yogH| vAyAe kAraNaM esa ekko" atrAha na kareiccAi tigaM gihiNo kaha hoi desavirayassa / bhannai visayassa bahiM paDiseho aNumaIe |3 2 1/3 2/1/3/2/1 karaNAni vi // 1 // keI bhaNaMti gihiNo, tivihaM tiviheNa natthi saMvaraNaM / taM |1|3 3 39 93 99 ladhvam 8/na jao niddiDa, pannattIe visese||2||to kaha NijjuttIe,'Numainisehotti sesvisymmi| sAmaNNe vA natthi u, tivihaM tiviheNa ko doso // 3 // puttAisaMtainimitta, mittamegArasiM pavannassa / paMti kei gihiNo, dikkhaabhimuhss||| 12 // tivihaMpi // 4 // ' 'Aha kahaM puNa maNasA, karaNaM kArAvaNaM aNumaI ya / jaha vaitaNujogeMhi, karaNAI taha bhavemaNasA // 5 // tadahINattA vaitaNukaraNAINa (mano'dhInatvAdvacanatanukaraNAdInAmiti) ma(NaM a)hava maNakaraNaM / sAvajajogamaNaNaM pannattaM | Jain Education in For Private & Personel Use Only Sainelibrary.org Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIyarAgehiM // 6 // kAravaNaM puNa maNasA cintei kareu esa sAvajaM / cinteI ya kae uNa suTTa kayaM aNumaI hoi||8|| 4 iyANiM bIo bheo-na karei na kAravei karantaMpi annaM na samaNujANai maNeNaM vAyAe esa ekko, tahA maNeNaM kAraNa bIo, tahA vAyAe kAraNa taio // 3 // esa bIo muulbheogo| evamanayA dizA zeSA api bhaavniiyaaH| sugama-15 tvAdvistarabhayAna na drshitaaH| navaraM 'laddhaphalamANameyaM, bhaGgA u havanti auNapannAsaM / tIyANAgaisaMpaiguNiyaM kAleNa hoi imaM / / sIyAlaM bhaGgasayaM kaha / kAlatieNa hoi guNaNAu / tIyassa paDikkamaNaM,paJcapannassa saMvaraNaM / / paccakkhANaM ca tahA, hoi ya essassa eva guNaNAu / kAlatieNaM bhaNiyA, jiNagaNaharavAyaehiM ca / / atra cAdyabhedatrayaM sAdhuzrAvakopayogi, zeSabhaGgAstu gRhasthopayoginaH / Aha-sAdhupratyAkhyAnanirUpaNAyAM kaH shraavkprtyaakhyaanbhedkthnsyaavsrH| ucyate-pratyAkhyAnasAmAnyAt tadabhidhAne'pi na doSaH / kRtaM prasaGgena prakRtamucyate-iha ca sUkSma vA bAdaraM vetyAdinA dravyaprANAtipAto'nena caikagrahaNe tajAtIyagrahaNamiti nyAyAccaturvidhaH prANAtipAta upalakSita ityatastadabhidhAnAyAhase pANAivAe caubihe pannatte taMjahA-davao khittao kAlao bhAvao, davao NaM pANAivAe chasu jIvanikAesu, khettao NaM pANAivAe savaloe, kAlao pANAivAe diyA vA rAo vA, bhAvao NaM pANAivAe rAgeNa vA doseNa vaa| setti sa pUrvoktaH prANAtipAtaH prANiprANaviyogaH, caturvidhazcatuHprakAraH prajJapto jinairabhihitastadyathA-dravyato JainEd.pa.3 For Private Personel Use Only Mjainelibrary.org Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0 dravyapradhAnatAmAzritya, kSetrataHkSetramaGgIkRtya, kAlataH kAlaM pratItya, bhAvataH bhAvamurarIkRtya / etAneva vyAcaSTe-dravyata iti vyAkhyeyapadaparAmarzaH, Namiti vAkyAlaGkAre, prANAtipAtaH SaTsu SaTsaMkhyeSu jIvanikAyeSu sUkSmAdibhedabhinneSu prANigaNeSu sNbhvtiitishessH| kSetrato NamityalaGkAre prANAtipAtaH sarvaloke tiryaglokAdibhedabhinne bhuvane bhavatIti / kAlatA Namiti prAgvat prANAtipAto divA vAsare, vA samuccaye, rAtrau rajanyAM, vA samuccaya eva syAditi / bhAvato Namiti prAgvadeva prANAtipAto rAgeNa mAMsAdibhakSaNAdyabhiprAyalakSaNena, dveSeNa zatruhananAdipariNAmasvarUpeNa, vAzabdo samuccaye, syAditi dravyabhAvapadasamutthA caturbhaGgikA cAtra tadyathA-dravyato hiMsA bhAvatazca 1 tathA dravyato na bhAvataH 2 tathA 8 sAbhAvato na dravyataH 3 tathA na dravyato na bhAvata iti 4 / tatrAya bhaGgakabhAvArtha:-dravyato bhAvatazceti jahA kei purise miyavahAe pariNate miyaM pAsittA AyannAyaDDiyakodaNDajIve saraM nisirejjA, se ya mige teNa sareNa viddhe mae siyA, esA dabao hiMsA bhAvao vi' yA punadravyato na bhAvataH sA khalvIryAdisamitasya sAdhoH kAraNe gacchata iti / uktaMca MI"uccAliyammi pAe iriyAsamiyassa saGkamahAe / vAvajeja kuliGgI mareja taM jogamAsajja / / " na u tassa tannimitto |baMdho suhumo vi desio samae / aNavajjo uvaogeNa savabhAveNa so jamhA" 2 ityAdi / yA punarbhAvato na dravyataH seyaM "jahA kei purise maMdamaMdappagAse paese saMThiyaM IsiM valiyakAyaM raju pAsittA esa ahitti tattha (tabaha) haNaNapariNAmapariNae nikaTTiyAsipatte duyaM duyaM chiMdijA esA bhAvao hiMsA na davao" caramabhaGgastu zUnya iti / evaM ta prANAtipAtaM bhedato'bhidhAyAtha tasyaivAtItakAlavihitasya savizeSanindApratipAdakaM sUtramAha AGRAASARKARSHA / // 13 // in Education Hainelibrary.org Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaM mae imassa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlakkhaNassa saccAhihiyassa viNayamUlassa khaMtippahAdaNassa ahirannasovanniyassa uvasamapabhavassa navabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittissa kukkhI-| saMbalassa niraggisaraNassa saMpakkhAliyassa cattadosassa guNagAhiyassa niviyArassa nivittIlakkhaNassa paMcamahatvayajuttassa asaMnihisaMcayassaavisaMvAissa saMsArapArigAmissa nivANagamaNapajjavasANaphalassa puviM aNNANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM rAgadosapaDibaddhayAe / vAlayAe mohayAe maMdayAe kiDDayAe tigAravagaruyAe caukkasAovagaeNaM paMciMdiovasaTTeNaM paDupanna-18 bhAriyAe sAyAsokkhamaNupAlayaMteNaM ihaM vA bhave annesu vA bhavAgahaNesu pANAivAo kao vA 8 kArAviovA kIraMto vA parehiM samaNunnAo taM niMdAmi garihAmi tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM : atra ca yo mayAsya dharmasya kevaliprajJaptAdidvAviMzativizeSaNavizeSitasya pUrvamajJAnatAdibhizcaturbhiH pramAdAdibhizcaikAdazabhiH kAraNaiH prANAtipAtaH kRtastaM nindAmItyAdisaMbandho drssttvyH| janti vibhaktivyatyayAdyaHprANAtipAta iti yogH| bhASAmAtre vA yaditipadaM vyAkhyeyaM / mayeti pratikrAmakasAdhurAtmAnaM nirdizati / asya svahRdayapratyakSasya dharmasya prakra-15 |mAtsarvacAritrAtmakasya, atra ca 'jaMpi ya mae imassa dhammassa' tathA 'japi ya imaM amhehiM imassa dhammassatyAdi pAThAnta MSROCTORSCORRECRUCIALRAM MORECAUCRACCOCALCULAG Jain Education a l For Private & Personel Use Only OMjainelibrary.org Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAA pAkSikasU0 rANyaktAnusArataH svayaM vyAkhyeyAnIti / kiMviziSTasya? kevaliprajJaptasya sarvajJopadiSTasya zatathA ahiMsA prANisaMrakSaNaM lakSaNaM cihaM yasyAptau ahiMsAlakSaNaH sattvAnukampAnumeyasaMbhava ityarthastasyorA tathA satyenAvitathabhASaNenAdhiSThitaH smaashritHstyaa||14|| mAdhiSThitaH satyavacanavyApta ityarthastasya / 3 / tathA vinayo vinItatA mUlaM kAraNaM yasyAsau vinayamUlo vinayaprabhava ityarthastasya / 4 / tathA kSAntiH kSamA pradhAnA sArabhUtA yasyAsau kSAntipradhAnastasya / 5 / tathA hiraNyaM rajataM sauvarNikaM suvarNamayaM kanakakalazAdi na vidyate hiraNyasauvarNike yatrA(syA)sau ahiraNyasauvarNika upalakSaNatvAtsarvaparigraharahita ityarthastasya / / tathopazama indriyanoindriyajayastasmAtprabhavo janmotpattiryasyAsau upazamaprabhava indriyamanonigrahalabhya ityarthastasya tathA nava brahmacaryANi guptizabdalopAt vasatikathAdyA navabrahmacaryaguptayastAbhirguptaH saMrakSito navabrahmacaryaguptiguptastasya tathA 81na vidyante pacamAnAH pAcakA yatrAsau apacamAnaH pAkakriyAvinivRttasattvAsevita ityarthaH / athavA pacate pacamAno na pacamAno'pacamAno dharmo dharmammiNorabhedopacArAdevamanyatrApi draSTavyam / 9 / ata eva bhikSAvRttebhikSayA bhaktAdeH parato yAcanena vRttivartanaM dharmasAdhakakAyapAlanaM yatrAsau bhikssaavRttistsy|10|| tathA kukSAveva bahiHsaMcayAbhAvAjaThara eva zambalaM pAtheyaM yatrAsau kukSizabamlastasya / 11 / tathA nirgatamagneH pAvakAccharaNaM zItAdiparitrANaM yatra / athavA nirgate svIkArAbhAvAdagnizaraNe vahnibhavane yatrAsau niragnizaraNaH / athavA nirgatamagneH smaraNaM yatrAsau niragnismaraNastasya / / 12 tathA saMprakSAlayati karmamalaM zodhayatItyevaMzIlaH samprakSAlI tasya kapratyayopAdAnAdvA samprakSAlikasya sampra // 14 // -500-56 Jain Education For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACANCECAUCRACROCOCCAL kSAlitasya vA sarvadoSamalarahitasya / 13 / atha ( tathA ) tyaktA hAni nItA abhAvamApAditA itiyAvaddoSA mithyAtvAjJAnAdidUSaNAni yenAsau tyaktadoSaH / athavA tyakto dveSo'prItilakSaNo yasminnasau tyaktadveSastasya / 14 / ata eva guNagrAhiNo guNagrahaNazIlasya kapratyayavidhAnAdguNagrAhikasya vA pAThAntaraM tathAhi-prakRtadharmacAriNo guNavadguNopabRMhaNaparA eva bhavantyanyathA dharmasyaivAbhAvaprasaGgAt / yadAha-"no khalu apparivaDie nicchayaomailie va sammatte / hoi tao pariNAmo juttoNuvavUhaNAIyA" / 15 / tathA nirgato vikAraH kAmonmAdalakSaNo yasmAdasau nirvikArastasya / 16 / tathA nivRttilakSaNasya sarvasAvadyayogoparamasvabhAvasya / 17 / tathA paMcamahAvratayuktasyetipratItaM navaraM ahiMsAlakSaNasyesAdyabhidhAnepyasyAbhidhAnaM mahAvratAnAM prAdhAnyakhyApanArthamanuktamahAvratasaMgrahArthaM ca tathAhi-nAtrAdattAdAnaM kaNThataH kenApi vizeSaNenAbhihitamato yujyate'sya vizeSaNasyopanyAsa iti / 18 / tathA na vidyate saMnidhimodakodakakhajUraharItakyAdeH paryuSitasya saMcayo dhAraNaM yatrAsAvasaMnidhisaMvayastasya / 19 / tathA avisaMvAdino dRSTezavirodhinaH pAThAntare vA avisaMvAditasya sadbhUtapramANAbAdhitasyetyarthaH / 20 / tathA saMsArapAraM bhavArNavatIraM gamayati tadArUDhaprANinaH potavatprApayatIti saMsArapAragAmI tasya, kapratyayopAdAnAt saMsArapAragAmikasya vA / 21 / tathA nirvANagamanaM muktiprAptiH, paryavasAne AnuSaGgikasuramanujasukhAnubhavaparyante, phalaM kArya, yasyAsau nirvANagamanaparyavasAnaphalastasya / 22 / evaMvidhasya dharmasya pUrva pratipattikAlAtprAk ajJAnatayA sAmAnyato'vagamAbhAvena / 1 / tathAzravaNatayA prajJApakamukhAdanAkarNanabhAvena / 2 / athavA zravaNepi abohietti abodhyA abodhena yathAvaddharma Shin Educh an interneto For Private & Personal use only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 vRttiH // 15 // MAKAASAAMANA svarUpAparijJAnena / 3 / athavA vyavahArataH zravaNAvagamasadbhAve'pi aNabhigameNaMti anabhigamana samyagapratipattyetyarthaH athavA abhigameNa vatti vibhaktivyatyayAdabhigame vA samyagdharmapratipattau vA pramAdena madyaviSayAdilakSaNena / 1 / / tathA rAgadveSapratibaddhatayA raagdvessaakultyetyrthH| 2 / tathA bAlatayA zizutayA apaNDitatayA vA / 3 / tathA mohatayA| vicittatayA mohanIyakAyattatayA vA / 4 / tathA mandatayA kAyajaDatayA alasatayetyarthaH / 5 / tathA kiDDayAetti krIDatayA kelIkilatayA dyUtAdikrIDanaparatayetyarthaH / 6 / tathA trigauravagurukatayA RddhirasasAtalakSaNagauravatrikabhA-| |rikatayA / 7 / tathA catuHkaSAyopagatena krodhAdyudayavazagamanenetyarthaH / 8 / tathA paJcendriyANAM sparzanAdihaSIkANAM | upa sAmIpyena vaza AyattatA varNalopAtpaJcendriyopavazastena yadAtamArtadhyAnaM vihvalatetyarthaH paJcendriyopavazAH tena / 9 / tathA paDupannabhAriyAetti / iha pratyutpannaM vartamAnamutpannaM vocyate taMtazca pratyutpannazcAsau bhArazca karmaNAmiti gamyate pratyupannabhAraH sa vidyate yasyAsau pratyutpannabhArI tasya bhAvaH pratyutpannabhAritA tayA karmagurutayetyuktaM bhavati / |pAThAntarastu pratipUrNabhAritayA bhAvArthaH pUrvavat / 10 / tathA sAtAtsAtavedanIyakarmaNaH sakAzAtsukhaM zarma sAtasukhaM, athavA sAtaM ca tatsukhaM ca sAtasukhamatizayasukhaM tadanupAlayatA'nubhavatA sukhAsaktamanasetyarthaH / pAThAntare tu sadA hai sarvakAlaM sukhamanupAlayateti vyaktam / 11 / ihaM vatti bindulopAt iha vAsminnanubhUyamAne bhave manuSyajanmani, anyeSu vA asmAjanmano'pareSu bhavagrahaNeSu janmopAdAneSu prANAtipAtaH kRto vA svayaM nivarttitaH, kArito vA'nyairvidhApitaH, |kriyamANo vA vidhIyamAnaH parairanyaiH samanujJAto'numoditastaM prANAtipAtaM / nindAmi svapratyakSameva jugupse, tathA // 15 // Jain Education in ainelibrary.org Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garhAmi gurusamakSaM jugupse, trividhaM kRtakAritAnumatibhedAtriprakAraM trividhena triprakAreNa karaNena / tadevAha-manasA vAcA kAyeneti prtiitmev|| sAMprataM traikAlikaprANAtipAtaviratiM pratipAdayannAha aIyaM nindAmi paDupannaM saMvaroma aNAgayaM paccakkhAmi satvaM pANAivAyaM atItaM atItakAlakRtaM nindAmi / tathA pratyutpannaM vartamAnasamayasambhavinaM saMvRNomi bhavaMtaM vaaryaamiityrthH| tathA'nAgataM bhaviSyatkAlaviSayaM pratyAkhyAmIti pUrvavat / kiM tadityAha-sarva samastaM na punaH paristhUrameva prANAtipAtaM jIvitavidinAzaM / idamevAnAgatapratyAkhyAnaM vizeSayannAha jAvajIvAe aNissiohaM neva sayaM pANe aivAedyA nevannehiM pANe aivAyAvedyA pANe aivAyante vi anne na samaNujANAmi | yAvajIvaM prANadhAraNaM yAvat anizrito'haM ihaparalokAzaMsAvipramukto'haM mameto vratAnupAlanAtkiJcidamarasukhaM vA bhUyA|dityAkAkhArahita ityarthaH / naiva svayaM prANAnasUn aivAejatti uktahetoratipAtayAmi vinAzayAmi, naivAnyaiH prANAn | |aivAyAvejatti atipAtayAmi, prANAnatipAtayato'pyanyAnna samanujAnAmi, kvApi neva sayamityAdipadAni na dRzyante / / katisAkSikaM punaridaM pratyAkhyAnamiticet ? ucyate ahaMdAdipaJcakasAkSikaM, etadeva darzayati taMjahA-arahantasakkhiyaM siddhasarakiyaM sAhukkhiyaM devasakkhiyaM appasakkhiyaM SAIAIAIAIAIAISAIRAALASPIRAG Jain Education in Hdjainelibrary.org Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUda tadyathetyupadarzanArthaH arhatastIrthakarAste sAkSiNaH samakSabhAvavarttino yatra tat, zeSAdveti (7-3-175) kprtyyvi||16|| dhAnAdarhatsAkSikaM pratyAkhyAnakriyAvizeSaNaM caitadevamanyatrApi draSTavyam / tathAhIhakSetravartino'nyakSetravarttino vA tIrtha-1 karAH kevalavarajJAnapradhAnacakSuSA mamedaM pratyAkhyAnaM pazyantItyatastatsAkSikamucyate evaM siddhA muktipadaprAptAH sAkSiNo divyajJAnabhAvena samakSabhAvavarttino yatra tatsiddhasAkSikaM / AhobhayapratyakSabhAve loke sAkSikavyavahAro rUDhaH nacAtra pratyAkhyAnakartuH siddhAH pratyakSA atIndriyajJAnagocaratvAtteSAM, tatkathaM te tasya sAkSiNaH ? ucyate-zrutavAsitamatestatsvarUpajJasya tasya te bhAvakalpanayA pratyakSA iveti kathaM na sAkSiNa iti / tathA sAdhavo munayaste sAtizayajJAnavanta itare vA viratipratipattisamayasamIpavartinaH sAkSiNo yatra tatsAdhusAkSikaM / tathA devA bhavanapatyAdayaste jinabhavanAdyadhiSThAyinastiryaglokasaJcariSNavo vA viratipratipattikramabhAvinazcaityavandanAdyupacArAtsamIpamupagatAH svasthAnasthA vA 3 kathaMcidvIpasamudvAn prati prayuktAvadhayaH sAkSiNo yatra taddevasAkSikaM / yadAha-cUrNikAkAraH 'viraipaDivattikAle cii-4 vaMdaNAiNovayAreNa avassamahAsaMnihiyA devayA sannihANammi bhavai ato devasakkhiyaM bhaNiyaM / ahavA / bhavaNavaNajoi (sa) vemANiyA devA saTThANatthA ceva ahApavattovahiNA dIvaM dIvapajjavehiM samuI samuddapajhjhAvehiM bahave nArayatiriyama|Nuyadeve ya vivihabhAvasaMpautte pecchamANA sAhuMpi pANAivAyaviraI paDivajamANaM pecchanti, visesao tiriyajambhagA diyarAo disividisAsuM carantitti / ' tathAtmA svajIvaH sa svasaMvitpratyakSaviratipariNAmapariNataH sAkSI yatra tadAtma SAKXCLASSMALS Jain Education indea For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkSikaM / iha ca sasAkSyaM kRtamanuSThAnamatyantadRDhaM jAyata iti sAkSiNaH prtipaaditaaH| pRthagjane'pi pratItamevaitadyaduta sasAkSiko vyavahAro nizcalo bhavatIti / evaM ca kRte yatsaMpadyate tadAhaevaM bhavai bhikkhU vA bhikkhuNI vA saJjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme diyA vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vaa| __ evamiti prAguktapratyAkhyAne saMpanne sati kimityAha-bhavati jAyate, ka ityAha-bhikSurveti ArambhatyAgAddharmakAyaparipAlanAya bhikSaNazIlo bhikSurevaM bhikSukyapi, puruSottamo dharmaiti kRtvA bhikSurvizeSyate / tadvizeSaNAni ca bhikSukyA api draSTavyAnItyAha-saMyataviratapratihatapratyAkhyAtapApakarmA tatra sAmastyena yataH saMyataH saptadazaprakArasaMyamopetastathA vividhamanekadhA dvAdazavidhe tapasi rato viratastatazca saMyatazcAsau viratazca saMyatavirataH / tathA pratihataM sthitihAsato granthibhedena vinAzitaM pratyAkhyAtaM ca hetvabhAvataH punarvRdhyabhAvena nirAkRtaM pApamazubhaM karma jJAnAvaraNIyAdi yena sa tathAvidhastataH punaH pUrvapadena saha karmadhArayaH, divA vA divase vA rAtrI vA rajanyAM vA ekako vA kAraNikAvasthAyAmasahAyo vA, parSadgato vA sAdhusaMhatimadhyavartI vA, supto vA rAtrimadhyayAmadvaye nidrAgato vA, jAgradvA nidrAviyukto veti / sAMprataM prANAtipAtaviratimeva stuvannAhaesa khalu pANAivAyassa veramaNe hie suhe khame nissasie ANugAmie savesiM pANANaM savesiM bhU Jain Education in For Private & Personel Use Only Wijainelibrary.org Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0yANaM savesi jIvANaM savesiM sattANaM adukkhaNayAe asoyaNayAe ajUraNayANa atippaNayAe apI-12 vRttiH DaNayAe apariyAvaNayAe aNodavaNayAe mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucinne paramari-13 sidesie pasatthe taM dukhkhakhkhayAe kammakhkhayAe mokkhayAe bohilAbhAe saMsAruttAraNAe ttikahu / uvasaMpajittANaM viharAmi // esatti liGgavyatyayAdidamadhikRtaM khalu nizcayena prANAtipAtasyeti vibhaktivyatyayAtprANAtipAtAjIvahiMsAyAH veramaNetti viramaNaM nivRttirvartate, kimityAha-hietti hitaM kalyANaM tatkAritvAddhitaM pathyabhojanavat / tathA sukhaM zarmA |taddhetutvAtsukhaM pipAsitazItalajalapAnavat / tathA kSamaM yuktaM saGgatamucitarUpamitiyAvat / tathA nissesietti prAkRtatvena yakAralopAt niHzreyaso mokSastatkAraNatvAnniHzreyasaM tadeva niHzreyasikaM / tathA AnugAmikamanugamanazIlaM bhavaparamparAnubandhisukhajanakamityarthaH / kathamidamevaMvidhamityAha-sarveSAM niHzeSANAM prANA indriyapaJcakamanaHprabhRtitrividhavalocchAsanizvAsAyulakSaNA asavo vidyante yeSAM te'tizAyanArthamatvarthIyAtpratyayavidhAnAtsamagraprANadhAriNaH prANAH paJcendriyaprANina ityarthasteSAM / tathA sarveSAM samastAnAM abhUvan bhavanti bhaviSyanti ceti bhUtAni pRthivIjalajvalana-| pavanavanaspatayaH kAlatrayavyApisattAsamanvitAsteSAM / tathA nirupakramajIvitena jIvantIti jIvAH devanArakottamapuruSA:saMkhyeyavarSAyustiryaracaramazarIrilakSaNA yathopanibaddhajIvanadharmANasteSAM / tathA sarveSAM lokopakAramAtrahetusattvopeta Jan Education in For Private Personel Use Only * anelorary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai vAtsattvAH sopakramAyuSastiryamanuSyAH asaMpUrNaprANabhAjo dvitricaturindriyAzca teSA, kvApyamISAM parasparamevaM vizeSo / dRzyate yathA 'prANA dvitricatuH proktA bhUtAstu taravaH smRtaaH| jIvAH paJcendriyA jJeyAH zeSAH sattvA itIritAH' ekA-11 thikAni vaitAnyatyAdararakSaNIyatAkhyApanAya nAnAdezajavineyAnugrahAya prayuktAnIti / eteSAM ca adukkhaNayAetti adu:khanatayA aduHkhotpAdanena mAnasikAsAtAnudIraNenetyarthaH / tathA azocanatayA zokAnutpAdanena / tathA ajUraNatayA zarIrajIrNatvA'vidhAnena, dRzyante cArambhiNo janA bhAravAhanAhAranirodhakazalatAMkuzArAnipAtAdibhivRSabhamahiSAzvakarikarabharAsabhAdInAM zarIrANi jUrayanto'tastadakaraNeneti / tayA apanatayA svedalAlAzrujalakSaraNakAraNaparivarjanena / tathA apIDanatayA pAdAdyanavagAhanena / tathA aparitApatanayA samantAccharIrasantApaparihArataH / tathA anavadrAvaNatayA utrAsanakaraNAbhAvena mAraNapariharaNena vA / kiMcedaM prANAtipAtaviramaNapadaM mahAtha mahAn prabhUto'rthaH phalasvarUpAdyabhi-12 dheyaM yasya tanmahArtha mahAgocaraM / tathA mahAMzcAsau guNazca mahAguNaH sakalaguNAdhAratvAnmahAvratAnAmiti / tathA mahAna-18 tizAyI anubhAvaH svargApavargapradAnAdilakSaNaM mAhAtmyaM yasya tanmahAnubhAvaM / tathA mahApuruSaistIrthakaragaNadharAdibhiruttamanarairanucIrNa ekadAsevanAtpazcAdapyAsevitaM mahApuruSAnucIrNa / tathA paramarSibhistIrthakarAdibhireva dezitaM bhavyopakArAya kathitaM paramarSidezitaM / tathA prazastaM atyantazubhaM sakalakalyANakalApakAraNatvAt yatazcaivamatastatprANAtipAtaviramaNaM duHkhakSayAya zArIramAnasAnekaklezavilayAya, karmakSayAya jJAnAvaraNAdyadRSTaviyogAya mokSAya pAThAntarato mokSatAyai paramaniHzreyasAyetyarthaH, bodhilAbhAya janmAntare samyaktvAdisaddhammaprAptaye, saMsArottAraNAya mahAbhImabhavabhramaNa ***** * HainEducation For Private Personal use only Levjainelibrary.org Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 vRttiH pAragamanAya, me bhaviSyatIti gamyata itikRtvA itihetoH, upasaMpadya tadeva sAmastyenAGgIkRtya, viharAmi mAsakalpAdinA susAdhuvihAreNa varte anyathA vratapratipattevaiyarthyaprasaGgAditi / atha vratapratipattiM nigamayannAha paDhame bhante mahatvae uvaDiomi sabAo pANAivAyAo veramaNaM // prathame bhadanta mahAvrate kimityAha-upa sAmIpyena tatpariNAmApattyetyarthaH sthito vyavasthito'smi ahaM tatazca ita Arabhya mama sarvasmAnniHzeSAtprANAtipAtAjIvahiMsAyA viramaNaM nivRttiriti / atra ca bhadanta ityanena gurvAmantraNavacasAdimadhyAvasAneSUpanyastena gurumanApRcchaya na kiMcitkarttavyaM kRtaM ca tasmai nivedanIyamevaM tadArAdhitaM bhavatItye-18 tadAha / doSAzceha prANAtipAtakartRNAM narakagamanAlpAyubahurogitvakurUpAdayo vAcyAH / ityuktaM prathamaM mahAvrataM // idAnIM dvitIyamAha- . ahAvare doce bhante mahatvae musAvAyAo veramaNaM savaM bhante musAvAyaM paJcakkhAmi se kohA vA lohA vA bhayA vA hAsA vA neva sayaM musaM vaejjA nevannehi musaM vAyAvejA musaM vayantevi anne na samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi na kAravemi k-1||18|| rantaMpi annaM na samaNujANAmi tassa bhante paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi // atheti prathamamahAvratAnantare aparasminnanyasmin dvitIye sUtrakramaprAmANyAdvisaMkhye dvitIyasthAnavartinItyarthaH / Jain Education For Private & Personel Use Only Im jainelibrary.org Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 4 bhadanta mahAtrate kimityAha - mRSAvAdAdalIkabhASaNAdviramaNaM samyagjJAnazraddhAnapUrvakaM sarvathA nivartanaM bhagavatoktamiti vAkyazeSaH / sa ca mRSAvAdazcaturvidhaH tadyathA sadbhAvapratiSedhaH 1 asadbhAvodbhAvanaM 2 arthAntarAbhidhAnaM 3 gahavacanaM ca 4 tatra sadbhAvapratiSedho yathA "nAstyAtmA nAsti puNyaM pApaM vetyAdi" mRSAtvaM cAsyAtmAdyabhAve dAnadhyAnAdhyayanAdisarvakriyAvaiyarthyaprasaGgAt jagadvaicitryAbhAvaprasaGgAcca / asadbhAvodbhAvanaM yathA "zyAmAkatandulamAtra AtmA lalATastho hRdaya| dezasthaH sarvagato vetyAdi" alIkatA cAsya vacasaH zyAmAkatandulamAtre lalATasthe hRdayadezasthe vAtmani sarvazarIre sukhaduHkhAnubhavAnupapatternirAtmani vastuni vedanAyA abhAvAt, sarvajagadvyApitve sarvatra zarIropalambhaH sukhaduHkhAnubhavazcAvizeSeNa syAnnacaivaM dRzyate tasmAdalIkateti / arthAntarAbhidhAnaM " gAmazvaM bruvANasyetyAdi" / gavacanaM tu "kANaM kANameva vadatyakANamapi vA kANamAha evamandhakubjadAsAdiSvapi bhAvanIyaM" athavA paralokamaGgIkRtya garhArha vacanaM gavacanaM tacca "damyantAM balIvardAdayaH, pradIyatAM kanyA varAyetyAdi" / yatazcaivamata upAdeyametaditi vinizcitya sarva samastaM bhadanta mRSAvAdamanRtavacanaM pratyAkhyAmi / setti tadyathA krodhAdvA kopAt, lobhAdvA, abhiSvaGgAt / AdyantagrahaNAJca mAnamAyAparigraho veditavyaH / bhayAdvA bhIteH, hAsyAdvA hasanAtsakAzAt, anena tu premadveSakalahAbhyAkhyAnAdiparigrahaH / vA zabdAH samuccaye / asmAtkimityAha - "neva sayaM musaM vaejjatti" naiva svayamAtmanA, mRSA mithyA, vadAmi vacmi, naivAnyaiH parairmRSA vitathaM, vAyAvejatti vAdayAmi bhApayAmi, mRSAvadato'pi bhASamANAnapyanyAnaparAn na naiva samanujAnAmi anumodayAmi / kathamityAha - yAvajjIvaM yAvatprANadhAraNaM, trividhaM kRtakAritAnumatibhedAtriprakAraM, trividhena jainelibrary.org Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 19 // | manaHprabhRtinA triprakAreNa karaNena / tadevAha - manasA, vAcA, kAyeneti / asya ca karaNasya karmoktalakSaNo mRssaavaad| stamapi vastuto nirAkAryatayA sUtreNaiva darzayannAha na karomi svayaM na kArayAmyanyaiH kurvantamapyanyaM na samanujAnAmi / tathA tasya trikAlabhAvino'dhikRtamRSAvAdasya saMbandhinamatItamavayavaM bhadanta pratikramAmi bhUtAnmRSAvAdAnnivartte'hami tyuktaM bhavati / tasmAcca nivRttiryattadanumaterviramaNamiti / tathA nindAmi garhAmIti atrAtmasAkSikI nindA, parasAkSikI garhA, Ahaca - "maNasA micchAdukkaDakaraNaM bhAveNa iha paDikamaNaM / sacarittapacchayAvo nindA garihA gurusamakkhaM" sacaritrasya svapratyakSameva pazcAttApo nindeti / kiM jugupse ityAha- AtmAnamatItamRSAvAdabhASiNaM svaM tathA vyutsRjAmi bhUtamRSAvAdaM parityajAmi iha ca krodhAdvA bhayAdvetyAdinA bhAvato mRSAvAdo'bhihito'nena caikagrahaNe | tajjAtIyagrahaNamitinyAyAccaturvidho mRSAvAda upalakSita ityatastadabhidhanAyAha se musAvA cauvipannate taMjahA-dabao khittao kAlao bhAvao / davao NaM musAvAe saba davesu / | khettao NaM musAvAe loe vA aloe vA / kAlao NaM musAvAe diyA vA rAo vA / bhAvao NaM musAvAe rAgeNa vA doseNa vA / seti sa pUrvAbhihito, mRSAvAdazcaturvidhaH prajJaptastadyathA-dravyato dravyaprAdhAnyamAzritya 1 kSetrataH kSetramaGgIkRtya 2 6 // 19 // kAlataH kAlaM pratItya 3 bhAvato bhAvamadhikRtya 4 dravyato NamityalaGkAre mRSAvAda: sarvadravyeSu, anyathAprarUpaNato dharmAdharmAdisamastapadArtheSu |1| kSetra to Namiti sarvatrAlaGkAramAtre mRSAvAdaH loke vA lokaviSaye aloke vA alokaviSaye // 2 // vRttiH v.jainelibrary.org Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education kAlato mRSAvAdo divA vA divase'dhikaraNabhUte viSayabhUte vA rAtrau vA rajanyAmAdhArabhUtAyAM viSayabhUtAyAM vA // 3 // bhAvato mRSAvAdo rAgeNa vA mAyAlo bhalakSaNena vA tatra mAyayA aglAno'pi glAno'haM mamAnena kAryamiti vakti, bhikSATana parijihIrSayA vA pAdapIDA mameti bhASate ityAdi / lobhena tu zobhanatarAnnalAbhe sati prAntasyaiSaNIyatve'pyaneSaNIyamidamiti brUte ityAdi / dveSeNa vA krodhamAnasvarUpeNa, tatra krodhena vadati tvaM dAsa ityAdi, mAnena tu abahuzruta eva bahuzruto'hamityAdi / upalakSaNatvAdbhayahAsyAdayo'pIha draSTavyAH tatra bhayAtkiJcidvitathaM kRtvA prAyazcittabhayAnna kRtamityAdi bhASate evaM hAsyAdiSvapi vAcyamiti |4 | dravyabhAvapadaprabhavA caturbhaGgikA cAtra draSTavyA sA punariyaM " dao nAmege musAvAe no bhAvao, bhAvao nAmege musAvAe no dabao, ege dabaovi bhAvaovi, ege no dabao no bhAvao / tattha koi kaJci hiMsujjuo bhaNai io tae pasumigAiNo volintagA ditti ? so puNa. dayAe diTThehivi bhaNai na diTThatti esa davao musAvAo na bhAvao / avaro musaM bhaNIhAmitti pariNao sahasA saccaM bhaNai eso bhAvao na dao / avaro musaM bhaNIhAmitti pariNao musaM ceva bhaNaI esa davaovi bhAvaovi / carimabhaMgo puNa sunnoti // jaM mae imassa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlakkhaNassa saccAhiTTiyassa viNayamUlassa khaMtippahANassa ahiraNNasovanniyassa uvasamapabhavassa naMvabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittissa | kukkhI saMbalassa niraggisaraNassa saMpakkhAliyassa cattadosassa guNaggAhiyassa niaiyArassa nivi w.jainelibrary.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 20 // Jain Education | tIlakkhaNassa paMcamahAyajuttassa asaMnihisaMcayassa avisaMvAissa saMsArapAragAmissa nivANagamaNapajjava sANaphalassa putriM annANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM rAgado|sapaDibaddhayAe bAlayAe mohayAe maMDhyAe kiDDayAe tigAravagaruyayAe caukkasAovagaeNaM paMcidiovasaTTeNaM paDuppannabhAriyAe sAyAsokkhamaNupAlayaMteNaM ihaM vA bhave annesu vA bhavaggahaNesu musAvAo bhAsio vA bhAsAvio vA bhAsijaMto vA parehiM samaNunnAo taM nindAmi garihAmi tivihaM ti viheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM aIyaM nindAmi paDuppannaM saMvaremi aNAgayaM paJcakkhAmi savaM musAvAyaM jAvajIvAe aNissiohaM neva sayaM mukhaM vaejjA nevannehiM musaM vAyAvejA musaM vayaMtevi anne na samaNujANAmi taMjahA arahantasakkhiyaM siddhasakkhiyaM sAhusakkhiyaM devasakkhiyaM appasakkhiyaM evaM bhavai bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme diyA vA rAo vA egaovA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA esa khalu musAvAyassa veramaNe hie suhe khame nissesie ANugAmie savesiM pANANaM savesiM bhUyANaM savesiM jIvANaM savesiM sattANaM adukkhaNayAe asoyaNayAe ajUraNayAe atiSpaNayAe apIDaNayAe apariyAvaNayAe aNoddavaNayAe vRttiH // 20 // jainelibrary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucinne paramarisidesie pasatthe taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe | mokkhAe bohilAbhAe saMsAruttAruNAe tikaDe uvasaMpajittANaM viharAmi / docce bhante mahatvae uva-| Tiomi savAo musAvAyAo veramaNaM // __etat sakalamapi sUtraM mRSAvAdAbhilApena prAgvatsamavaseyamiti navaramiha doSAH mRSAbhASiNAM jihvAcchedAvizvAsaPImUkatvAdayo vAcyAH / ityuktaM dvitIyaM mahAvrataM // sAMprataM tRtIyamAha ahAvare tacce bhaMte mahatvae adinnAdANAo veramaNaM savaM bhante adinnAdANaM paccakkhAmi se gAme vA nagare vA aranne vA appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamantaM vA acittamantaM vA neva sayaM adinnaM gihnijjA nevannehiM adinnaM giNhAvejA adinnaM giNhaMte vi annena samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM / tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi na kAravemi karantaMpi annaM na samaNujANAmi tassa bhante paDikamAmi nindAmi garahAmi appANaM vosirAmi // ___ athAparasmistRtIye bhadanta mahAvrate adattAdAnAdviramaNa sarva bhadanta adattAdAnaM pratyAkhyAmIti pUrvavat / setti tadyathAgrAme vA nagare vA araNye vetyanena kSetraparigrahaH, tatra grasati buddhyAdIn guNAniti grAmastasmin , na vidyate karo'smi Jain Education in For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CO pAkSikasU04/niti nakara tasmin , araNya kAnanAdi tasmin / tathA alpaM vA, bahu vA, aNu vA, sthUlaM vA, cittavadvA, acittavadve-18 vRttiH tyanena tu dravyaparigrahaH / tatrAlpaM mUlyata eraNDakASThAdi, bahu mUlyata eva vajrAdi, aNu pramANato vajrAdi, sthUlaM prmaa||21|| Nata eva eraNDakASThAdi, etacca cittavadvA sacetanaM, acittavadvA'cetanaM, kimityAha-naiva svayamadattaM gRhNAmi, adattaM gRhNato'pyanyAnna samanujAnAmItyAdi yAvayatsRjAmIti pUrvavadraSTavyaM / atra ca grAme vA nagare vetyAdinA kSetrataH alpaM dAvA bahu vetyAdinA dravyato adattAdAnamuktamanena ca caturvidhamadattAdAnamupalakSitamityatastadabhidhAtumAha se adinnAdANe caubihe pannatte taMjahA-davao khettao kAlao bhAvao / davao NaM adinnAdANe gahaNadhAraNijjesu davesu, khittao NaM adinnAdANe gAme vA nagare vA aranne vA, kAlao NaM adinnAdANe diyA vA rAo vA, bhAvao NaM adinnAdANe rAgeNa vA doseNa vA // tatprAguktamadattAdAnaM steyaM caturvidhaM prajJaptaM tadyathA-dravyataH, kSetrataH, kAlato, bhAvatastatra dravyato'dattAdAnaM syAtke vityAha-grahaNadhAraNIyeSu dravyeSu tatra gRhyanta iti grahaNAnyupAdAnArhANi dhAryanta iti dhAraNIyAni tatazca grahaNAni |ca tAni dhAraNIyAni ca grahaNadhAraNIyAni teSu dravyeSvanena ca dharmAdharmAstikAyAdiSvadattAdAnapratiSedhamAha grahaNadhAra P // 21 // |NAnahatvAtteSAmata evAsarvadravyaviSayamidamadhikRtavrataM Ahaca "paDhamammi sabajIvA bIe carime ya sabadabAI / sesA 31 mahatvayA khalu tadekadeseNa davANaM" / kSetrato'dattAdAnaM grAme vA nagare vA'raNye vA adhikaraNabhUte bhavati / kAlato'dattA Jain Education a l For Private & Personel Use Only Wrjainelibrary.org Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SACARROCRACARSANCHAR dAnaM divA vA rAtrI vA saMbhavati / bhAvato'dattAdAnaM rAgeNa vA mAyAlobhalakSaNena dveSeNa vA krodhamAnasvarUpeNa / tatra mAyayA dhUrtAnAM, lobhena vANijakacaurAdInAM, kopena nRpAdInAM, mAnena sAbhimAnapuruSANAmadattAdAnasaMbhavo bhAvanIyaH / / tathA lobhamantareNAdattAdAnAsaMbhavAt mAyAdiSvapi lobhasadbhAvo veditavya iti / dravyAdicaturbhaGgI punariyaM "davao nAmege adinAdANe nobhaavo| bhAvao nAmege no dvo| ege dbovibhaavovi| egeno davao no bhAvao / tattha arattaduhassa sAhuNo kahiJci aNaNunnAveUNa taNAi giNhao dacao adinAdANaM no bhAvao / harAmitti abbhujayassa tadasaMpattIe bhAvao no davao / evaM ceva saMpattIe dabaovi bhAvaovi / caramabhaGgo puNa sunnoti // jamae imassa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlakkhaNassa saccAhiTTiyassa viNayamUlassa khaMtippahANassa ahirannasovanniyassa uvasamapabhavassa navavaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittissa kukkhIsaMbalassa niraggisaraNassa saMpakkhAliyassa cattadosassa guNaggAhiyassa niviyArassa nivittilakkhaNassa paJcamahatvayajuttassa asaMnihisaJcayassa avisaMvAiyassa saMsArapAragAmissa nivANagamaNa-| pajavasANaphalassa pudi annANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM rAgadosapaDibaddhayAe bAlayAe mohayAe mandayAe kiDDayAe tigAravagaruyayAe caukkasAovagaeNaM Jain Education in (Gunjainelibrary.org Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 22 // Jain Education paJcidiovasaTTeNaM paDupannabhArayAe sAyAsokkhamaNupAlayanteNa ihaM vA bhave annesu vA bhavaggahaNesu adinnAdANaM gahiyaM vA gAhAviyaM vA gheppaMtaM vA parehiM samaNunnAyaM taM nindAmi garihAmi tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM aIyaM nindAmi paDuppannaM saMvaremi aNAgayaM paJcakkhAmi savaM adinnAdANaM jAvajjIvAe aNissiohaM neva sayaM adinnaM giNhejjA nevannehiM adinnaM giNhAvijjA adinnaM ginhaM - tevi anne na samaNujANAmi taMjahA arahantasakkhiyaM siddhasakkhiyaM sAhusakkhiyaM devasakkhiyaM appasakkhiyaM evaM bhavai bhikkhU vA bhikkhuNI vA saJjayavirayapaDihayapaJcakkhAyapAvakamme diyA vArAo vA eo vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA esa khalu adinnAdANassa veramaNe hie suhe | khame nissesie ANugAmie savesiM pANANaM sarvvasiM bhUyANaM savesiM jIvANaM savesiM sattANaM adukkha|NayAe asoyaNayAe ajUraNayAe atippaNayAe apIDaNayAe apariyAvaNayAe aNudavaNayAe mahatthe | mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucipaNe paramarisidesie pasatthe taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mokkhAe bohilAbhAe saMsAruttAraNAe ttikaddu uvasaMpajjittANaM viharAmi // tacce bhante mahavae uvadvioma savAo adinnAdANAo veramaNaM // vRttiH // 22 // jainelibrary.org Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etacca sarva sUtramadattAdAnAbhilApena prAgvadavaseyaM navaramadattahAriNAM vadhavandhanadAridyanyAsaharaNAdayo doSA bhaNanIyA ityuktaM tRtIyaM mahAvrataM // adhunA caturthamAha ahAvare cautthe bhante mahatvae mehuNAo veramaNaM savaM bhante mehuNaM paJcakkhAmi se divaM vA mANusa 6 vA tirikkhajoNiyaM vA neva sayaM mehuNaM sevijjA nevannehiM mehuNaM sevAvejjA mehuNaM sevantevi anne / na samaNujANAmi jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karaM-18 taMpi annaM na samaNujANAmi tassa bhante paDikamAmi nindAmi garihAmi appANaM vosirAmi // ___ athAparasmin caturthe catuHsaMkhye bhadanta mahAvrate maithunAdviramaNaM jinenoktamataH sarva bhadanta maithunaM mithunakarma pratyAkhyAmi / setti tadyathA-daivaM vA mAnuSaM vA tairyagyonaM vetyanena dravyaparigrahaH / tatra devAnAmidaM devaM apsaro'marasaMbandhIti bhAvaH / manuSyANAmidaM mAnuSaM striipurussstkmityrthH| tiryagyonau bhavaM tairyagyonaM vaDavAzvAdiprabhavamityarthaH / neva sayamityAdi gatArtha / atraca daivaM vetyAdinA dravyato maithunamuktaM, anena ca caturvidhaM maithunamupalakSitamityatastadvaktukAma Aha-12 se mehuNe cauvihe pannatte taMjahA-davao khittao kAlao bhaavo| davaoNaM mehuNe rUvesu vA rUva-13 sahagaesu vA / khittao NaM mehuNe uDaloe vA aholoe vA tiriyaloe vA / kAlao gaM mehuNe | diyA vA rAo vA / bhAvao NaM mehuNe rAgeNa vA doseNa vA // Jain Education in de For Private & Personel Use Only djainelibrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 23 // tanmaithunaM caturvidhaM prajJaptaM tadyathA-dravyataH 1 kSetrataH 2 kAlataH 3 bhAvataH 4 / tatra dravyato maithunaM rUpeSu vA rUpasahagateSu vA dravyeSu bhavatiH tatra rUpANi nirjIvAni pratimArUpANyucyante, rUpasahagatAni tu sajIvAni puruSAGganAzarIrANi / bhUSaNavikalAni vA rUpANi, bhUSaNasahitAni tu rUpasahagatAni / kSetrato maithunaM Urdvaloke vA meruvanaSaNDasaudharmezAnAdiSu saMbhavati, adholoke vA adhogrAmabhavanapatibhavanAdiSu, tiryagloke vA dvIpasamudrAcalAdiSu, atha UrdhvAdhastiryaglokaparijJAnArthamidamucyate 'ihodhizcaturdazarajjupramANasya sarvato vRttasya tiryakrasthAne vicitramAnasya vaizAkhasthAnasthitakaTisthakarayugmapuruSAdyAkRterlokasya bahumadhyadezabhAge urdhvAdho'STAdazayojanazatamAnastiryagloka ucyate / tasya ca bahumadhye aGgalAsaGkhyeyabhAgamAtralokAkAzapratarA alokena saMvartitAH sarvakSulakapratarAH sarvato rajjupramANAH santi | teSAM bahumadhyavarttino dvayoH kSullakapratarayobahumadhye jambUdvIpe ratnaprabhApRthivyA bahusamabhUbhAge mandarasya bahumadhye aSTapra dezo rucakaH mAsti, yato'yaM digvibhAgaHpravRtta iti, etattiryaglokamadhyaM, etasmAttiryaglokamadhyAdrajupramANakSullakapratarebhya | upari tiryagasaGkhayeyAGgulabhAgavRddhiruparimukhaM cAGgulAsaMkhyeyabhAgAroha evAsti, evaM tiryagupari cAGgalAsaMkhyeyabhAgavRddhyA tAvallokavRddhirjJAtavyA yAvadUrddhalokamadhyaM, tataH punastenaiva krameNa saMvataH kartavyo yAvadupari lokAnto rajupramANa iti / tiryaglokamadhyarajupramANakSulakapratarebhyo'pyadhastAt tiryagagulAsaGkhyeyabhAgavRddhiradhovagAhenApyagulAsaGkhyeyabhAgavR-| |ddhirevaM kartavyA, evamadholokastAvadvarddhayitavyo yAvadadholokAnto dvidhApi saptarajjupramANo jAyate iti / iha ca vRddhA vadanti 'uparimukhAdadhomukhAccAGgulAsaGkhyabhAgAllaghutarastiryagaDulAsaGkhyeyabhAgo draSTavyo'nyathA lokabahutvaprApteriti ye 5 // 23 // in Educatan i For Private & Personel Use Only IMS jainelibrary.org Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAca tiryaguparyadhazca tulyamevAGgulAsaGkhyayabhAgaM vRddhau varNayanti, ye ca tiryaguparyadhazca pratiprataraM pradezavRddhyA lokaM varddhayanti tadabhiprAyaM na vidmo na cAyamAgame'pyasmAbhidRSTaH samyagvicintyaM caitaditi / evaM ca sthite rucakAdadho yAvannava yo-17 janazatAni tAvat tiryaglokaH paratastvadholoka iti, tathA rucakAdupari yAvannava yojanazatAni yAvat jyotizcakrasyoparitalamityarthaH tAvattiryaglokaH tataH para urddhaloka iti' / kRtaM prasaGgena prakRtamucyate / kAlato maithunaM divA vA rAtrI vA syAt / bhAvato maithunaM rAgeNa vA mAyAlobhalakSaNena, dveSeNa vA kopamAnalakSaNena, tatra mAyayA maithunasaMbhavo yathA 'ego sAhU egAe agArIe saJjAyasaMbandho bAhullayAe gacchassa pariyAraNAvirahamalahanto niyaDIe guruM vinnavei jahA 'bhayavaM dukkhai me gADhamudaraM tA aNujANeha jeNa paccAsannagihe gantUNa ahApavattaggiNA payAvemi' guruNAvi avinAyaparamattheNa visajio gantUNa AgAriM paDisevittA samAgao bhaNai 'uvasantA me veyaNatti' / lobhena tu maithunasambhavo amunodAharaNena bhAvanIyaH 'tagarAe nayarIe arihamitto nAma Ayario viharai tassa ya samIve datto nAma vANiyao bhaddAe bhAriyAe putteNa ya arahannaeNa saddhiM pabaio, so taM khuDDagaM na kayAvi bhikkhAe hiMDAvei, paDhamAliyAIhiM posai, evaM |ca so sukumAlo jAo, sAhUNa ya appattiyaM jaM so bhikkhAisu na hiNDai, paraM khantovaroheNa na taranti kizci bhaNiu~, annayA so khanto kAlagao, tao sAhuhiM tassa do tinni divase bhattaM dAuMbhikkhAe oyArio, so suku|mAlasarIro gimhe uvariM hehA ya ujjjhanto passeyajalakilinnagatto atIva taNhAbhibhUo chAyAe vIsamanto egAe pautthavaiyAe vaNiyamahilAe niyabhavaNaDiyAe diho, orAlasukumAlasarIrotti kAuM tIse (tahiM) aNurAo jAo, tao AAAAAAACARRCACACARE JainEducation For Private Personel Use Only ainelibrary.org Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 24 // Jain Education ceDIe saddAvittA pucchio 'kiM maggasitti' teNuttaM ' bhikkhanti' tao aNAe davAviyA se ya moyagA, tao puNo pucchio kiM nimittaM tumaM dhammamimaM karesi ? so bhaNaI 'suhanimittaM' tao tIe jaMpiyaM jai evaM to mae ceva samANaM bhoge bhuMjAhi, mA hatthagayaM suhaM paricca iUNa aNAgayasandiddhasuhAsAe appANaM kilesehetti' sovi uNheNa tajio uvasaggijjanto ya paDibhaggo pacchanne Thio bhoge bhuJjai, sAhUhi ya maggio, na diTTho, pacchA se mAyA ummattiyA jAyA puttasogeNa, nayaraM bhamantI arahannayaM vilavantI jaM jahiM pAsai taM tahiM sarvvaM bhaNai arahannao diTThotti, evaM vilavamANI bhamai, jAvanayA teNoloyaNagaeNa diThThA, paJcabhinnAyA, tao tAhe caiva uyarittA pAesu paDio, sAvi taM pecchiUNa tAhe caiva satthacittA jAyA, tAe bhannai 'puttaya pavayAhi' mA titthayarANamANaM virAhiya doggaI jAhisi' so bhaNai 'ammo na tarAmi |dIhakAlaM saMjamaM parivAliDaM jai paraM gahiyasaJjamo khippamaNasaNavihiNA kAlaM karemi' mAyAe bhaNiyaM 'evaM karehi' mA puttaya ! asao bhaviya saMsArasAgare nimmajjAhi yataH "varaM paveDuM jaliyaM huyAsaNaM, na yAvi bhaggaM cirasazciyaM vayaM / varaM hi ma suvisuddha kammuNo na yAvi sIlakkhaliyassa jIviyanti" pacchA so gurusagAse Aloiya paDikkanto | samAroviyapaJcamahavayabharo kayANasaNo bhaviya tAhe ceva tattasilAyale pAovagamaNaM karei, muhutteNa sukumAlasarIrotti navaNIyapiNDo va uNheNa vilINotti' / kopena punaryathA 'ego sAhU gAmantarAo gurusamIvamAgacchanto antarA parivAiyaM saMmuhaminti pecchiya eyAe pavayaNapaccayAe vayambhaJjAmitti paducitto tattheva taM paDisevittA gurusagAsamAgao kahei jahA 'mae duTThaparivAiyAe vayaM bhagganti' / mAnena punaryathA 'egaMmi gacche ego taruNasamaNo maNoharAgiI, taM damegA taru vRttiH // 24 // jainelibrary.org Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 1 Jain Education NamahilA ajjhovavannA cintei 'aho NhANubaTTaNAi vibhUsA viyAravirayassavi imassa sAhussa lAvannasiritti' tao sA taM bahuso obhAsei, na ya so tamabhilasai, tao annayA tIe bhaNiyaM jahA 'phuDaM tumaM napuMsagosi jo daDhANurattacittaM maNaharajobaNapi maM na mANesi' tao sAhuNAvi saMjAyAhaGkAreNa sA daDhaM paDiseviyatti / iha ca vedodayaprabhavatvAnmaithunapravRtervedodayasattA sarvatra samavaseyeti / dravyAdicaturbhaGgI punariyaM dabao nAmege mehuNe no bhAvao / bhAvao nAmege no davao / ege dabaovi bhAvaovi / ege no dabao no bhAvao / tattha arattaduTThAe itthiyAe balA paribhujamANIe davao mehuNe no bhAvao / mehuNasannApariNayassa tadasaMpattIe bhAvao no davao / evaM ceva saMpattIe dabaovi bhAvaovi / cattho puNa sunnotti / jaM mae isa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlakkhaNassa saccA hiTTiyassa viNayamUlassa khaMtippahANassa ahiraNNasovanniyassa uvasamapabhavassa navabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittissa kukkhIsaMbalassa niraggisaraNassa saMpakkhAliyassa cattadosassa guNagAhissa niaiyArassa nivittilakkhaNassa paMcamahavayajuttassa asaMnihisaMcayassa avisaMvAissa saMsArapAragAmissa nivANagamaNapajjavasANaphalassa putriM aNNANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM wgainelibrary.org Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vattiH pAkSikasU0 rAgadosapaDibaddhayAe bAlayAe mohayAe mandayAe kIDDayAe tigAravagaruyAe caukkasAovagaeNaM hai| // 25 // pazcindiyavasaTTeNaM paDupannabhAriyAe sAyAsokkhamaNupAlayanteNaM ihaM vA bhave annesu vA bhavagahaNesu / pAcA mehuNaM seviyaM vA sevAviyaM vA sevijantaM vA parehiM samaNunnAyaM taM nindAmi garihAmi tivihaM tiviheNaM / maNeNaM vAyAe kAeNaM aIyaM nindAmi paDupannaM saMvaremi aNAgayaM paJcakkhAmi satvaM mehuNaM jAvajjIvAe aNissio haM neva sayaM mehuNaM sevijA nevannehiM mehuNaM sevAvijA mehuNaM sevantevi anne na sama-18 dANujANAmi taMjahA arahantasakkhiyaM siddhasakkhiyaM sAhusakkhiyaM devasakkhiyaM appasakkhiyaM evaM 8 bhavai bhikkhUvA bhikkhuNI vA saJjayavirayapaDihayapaJcakkhAyapAvakamme diyA vA rAo vA egao vAI parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA esa khalu mehuNassa veramaNe hie suhe khame nissesie / ANugAmie (pAragAmie) savesiM pANANaM saversi bhUyANaM savesiM jIvANaM savesiM sattANaM adukhaNayAe asoyaNayAe ajUraNayAe atippaNayAe apIDaNayAe apariyAvaNiyAe aNodavaNayAe mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANuciNNe paramarisidesie pasatthe taM dukkhakkhayAe COM-NCREAUCRACAMACHCCCA // 25 / / JainEducation is For Private Personel Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education kammakkhayAe mokkhAe bohilAbhAe saMsAruttAraNAe ttikaddu, uvasaMpajittANaM viharAmi // cautthe bhaMte mahavae uvaTTiomi savAo mehuNAo veramaNaM // etatsakalamapi sUtraM gatArthe / doSAce hAbrahmasevinAM vadhabandhanAyazaH kIrtipaNDakatvavandhyAvaidhavyAdayo vAcyAH / ityuktaM caturtha mahAvratamadhunA pazcamamAha 'ahAvare paMcame bhaMte mahavae pariggahAo veramaNaM, sabaM bhante pariggahaM paccakkhAmi, se appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtaM vA acittamantaM vA, neva sayaM pariggahaM parigiNhejA nevannehiM pariggahaM parigiNhAvijA pariggahaM pariginhante vi anne na samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karaMtaMpi annaM na samaNujANAmi tassa bhaMte | paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi // athAparasmin paJcame bhadanta ! mahAvrate kimityAha-parigRhyate svIkriyata iti parigraho dhanadhAnyahiraNyAdistasmAdviramaNaM bhagavatottamataH sarve bhadanta ! parigrahaM pratyAkhyAmi / setti tadyathA - alpaM vA bahu vA aNu vA sthUlaM vA cittavadvA acittavadvetyanena dravyaparigrahaH, vyAkhyA tu pUrvavat, neva sayamityAdyapi pUrvavadeva / atra cAlpaM vetyAdinA dravyaparigraha uktaH, anena caturvidhaparigraha upalakSita ityatastadabhidhAnAyAha jainelibrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRG pAkSikasU // 26 // se pariggahe cauvihe pannatte taMjahA davao khettao kAlao bhAvao / davao NaM pariggahe sacci-16| vRttiH tAcittamIsesu davesu, khettao NaM pariggahe loe vA aloe vA, kAlao NaM pariggahe diyA vA rAo vA, bhAvao NaM pariggahe appagghe vA mahagghe vA rAgeNa vA doseNa vA // | sa parigrahazcaturvidhaH prajJaptastadyathA-dravyataH 4 tatra dravyataH sarvadravyeSu AkAzAdisarvapadArtheSu yadAha cUrNikAraH "gAmagharagaNAipaesesu mamIkaraNAo AgAsapariggaho, caGkamaNapaesamamIkArakaraNAo dhammadavapariggaho, ThANanisIyaNatayaNapaesamamIkArakaraNAo adhammapariggaho, mAyApiimAiesu jIvesu mamattakaraNAo jIvadavao pariggaho, hiraNNasuvannAiesu davesu mamattakaraNAo poggaladadhapariggaho, sIuNhavarisakAlesu riuchakke vA annayaramucchiyassa kAlapariggahotti" kSetrataH parigraho loke vA'loke vA lokAlokAkAzamamatvakaraNAditibhAvaH / sabaloetti kvacitpAThaH saGgatazcAyaM granthAntaraiH saha saMvAdAt / kAlataH parigraho divA vA rAtrI vA dinarAjyabhilASAdityarthaH paThyate ca "rayaNimabhisAriyAo, corA paradAriyA ya icchanti / tAlAyarA subhikkhaM bahudhannA kei dubhikkhaM" dinarAtyadhikaraNavivakSayA 4 vA kAlaparigraho bhaavniiyH| bhAvataH parigraho'lpAghe vA'lpamUlye mahAghe vA bahumUlye dravye rAgeNa vAbhiSvaGgalakSaNe- // 26 // na dveSeNa vA aprItilakSaNena anyadveSeNetyarthaH / dravyAdicaturbhaGgI punariyaM davao nAmege pariggahe no bhaavo| bhAvao nAmege no dabao / ege daraovi bhAvaovi / ege no davao no bhAvao / tattha arattaduhassa dhammovagaraNaM! CRIMARRANGACASSASAKAR Jain Education a l For Private & Personel Use Only Wrjainelibrary.org Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davao pariggaho no bhAvao / mucchiyassa tadasaMpattIe bhAvao no dvo| evaM ceva saMpattIe davaovi bhAvaovi / caramabhaGgo puNa sunno| | jaM mae imassa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlakkhaNassa saccAhiTiyassa viNayamUlassa khantippahANassa ahirannasovaNNiyassa uvasamappabhavassa navabaMbhaceraguttassa apayamANasta bhikkhA-2 vittissa kukkhIsaMbalassa niraggisaraNassa sampakkhAliyassa cattadosassa guNagAhissa niviyArassa nivittilakkhaNassa paMcamahatvayajuttassa asaMnihisaJcayassa avisaMvAissa saMsArapAragAmissa nivA-15 NagamaNapajjavasANaphalassa purvi annANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM rAgadosapaDibaddhayAe bAlayAe mohayAe mandayAe kiDDayAe tigAravagaruyayAe caukka sAovagaeNaM paJcindiovasaTTeNaM paDupannabhAriyAe sAyAsokkhamaNupAlayanteNaM ihaM vA bhave annesu / vA bhavaggahaNesu pariggaho gahio vA gAhAvio vA vippaMto vA parehiM samaNunnAo taM nindaami| garihAmi tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM aIyaM nindAmi paDupannaM saMvaremi aNAgayaM paJcakkhAmi savaM pariggahaM jAvajjIvAe aNissiohaM neva sayaM pariggahaM parigiNhejA nevannehiM pariggahaM parigi in Educatan i a For Private & Personel Use Only S Hjainelibrary.org Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUhAvejA pariggahaM parigiNhate vi anne na samaNujANAmi taMjahA arahantasakkhiyaM siddhasakkhiyaM | vRttiH sAhusakkhiyaM devasakkhiyaM appasakkhiyaM evaM bhavai bhikkhU vA bhikkhuNI vA saJjayavirayapaDihaya-161 // 27 // paJcakkhAyapAvakamme diyA vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA es| khalu pariggahassa veramaNe hie suhe khame nissesie ANugAmie (pAragAmie) savesiM pANANaM / savesiM bhUyANaM savesi jIvANaM savesiM sattANaM adukkhaNayAe asoyaNayAe ajUraNayAe atippaNa-12 yAe apIDaNayAe apariyAvaNayAe aNodavaNayAe mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANuciNNe 3 paramarisidesie pasatthe taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mokkhAe bohilAbhAe saMsAruttAraNAe ttikaTu uvasaMpajjittANaM viharAmi / paJcame bhante mahatvae uvaDiomi savAo pariggahAo veramaNaM // etadapi sUtraM pUrvavadvyAkhyeyaM, doSAzceha parigrahiNAM vadhabandhanamAraNaduHkhitatvanarakagamanAdayo vAcyAH // ityuktaM paJcamaM mahAvrataM, sAMprataM SaSThaM vratamAha WH // 27 // ahAvare cha? bhante vae rAIbhoyaNAo veramaNaM, savaM bhante rAIbhoyaNaM paJcakkhAmi, se asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA, neva sayaM rAI bhubhejA nevannehiM rAiM bhuJjAvejA rAI bhuJjante vi| SAAAAAAAAAAAAAA Jain Education in For Private & Personel Use Only D ainelibrary.org Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNNe na samaNujANAmi jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karantaMpi annaM na samaNujANAmi tassa bhante paDikamAmi nindAmi garihAmi appANaM vosirAmi // | athAparasmin paSThe bhadanta ! vrate kimityAha-rAtribhojanAt rAtrau gRhNAti rAtrau bhuGkte / rAtrI gRhNAti divA bhute| divA gRhNAti rAtrau bhuGkte / divA gRhNAti divA bhuGkte saMnidhiparibhoge / ityevaMvidhabhaGgacatuSkasvarUpAnnizAbhyavahArAdviramaNaM bhagavatoktamataH sarva bhadanta ! rAtribhojanaM pratyAkhyAmi tadyathA azanaM vA pAnaM vA khAdyaM vA svAdyaM vA ityanena dravyaparigrahaH / tatrAzyata ityazanamodanAdi, pIyate iti pAnaM mRdvikApAnAdi, khAdyata iti khAdyaM khajUrAdi, svAdyata iti svAdyaM tAmbUlAdi / etacca naiva svayaM rAtrau bhuJja, naivAnyai rAtrau bhojayAmi, rAtrau bhuJjAnAnapyanyAnna samanujAnAmIkatyetat yAvajjIvamityAdi ca bhAvArthamadhikRtya pUrvavat / atrAzanaM vetyAdinA dravyato rAtribhojanamuktaM, anena ca catu vidhaM rAtribhojanamupalakSitam ityatastadabhidhAtumAha| se rAIbhoyaNe caubihe pannatte taMjahA-davao khettao kAlao bhAvao / davao NaM rAIbhoyaNe asaNe vA pANe vA khAime vA sAime vA, khittao NaM rAIbhoyaNe sayayakhitte, kAlao NaM rAIbho-10 yaNe diyA vA rAo vA, bhAvao NaM rAIbhoyaNe titte vA kaDue vA kasAe vA aMbile vA mahure vA lavaNe vA rAgeNa vA doseNa vaa| in Edual an d al For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 28 // Jain Education tadrAtribhojanaM caturvidhaM prajJaptaM tadyathA - dravyataH 4 tatra dravyato rAtribhojanaM azane vA pAne vA khAdye vA svAdye vA, kSetrato rAtribhojanaM samayena kAlavizeSeNopalakSitaM kSetraM samayakSetramarddhatRtIya dvIpasamudralakSaNaM tasmin saMbhavati, na parataH, manuSyalokaprasiddhadinarajanyabhAvAt, kAlato rAtribhojanaM divA vA sannidhiparibhoga ityarthaH rAtrau vA rajanyAM vA, bhAvato rAtribhojanaM bhavati vetyAha- tice vA cirbhiTikAdau, kaTuke vA ArdrakatemanAdau kaSAye vA valAdau, amle vA takrAranAlAdau, madhure vA kSIradadhyAdau, lavaNe vA prakRtikSAre tathAvidhajalazAkAdau, lavaNotkaTe vA anyasmin dravye, rAgeNa vAbhiSvaGgalakSaNena dveSeNa vA anabhiSvaGgalakSaNeneti kvApIdaM padadvayaM na dRzyata eva / dravyAdicaturbhaGgI punariyaM - davao nAmege rAi bhuJjaI no bhAvao / bhAvao nAmege no dabao / ege dabaovi bhAvaovi / ege no dabao no bhAvao / tatya aNuggae sUrie uggaotti atthamie vA aNatthamiotti arattaduTThassa, kAraNAo rayaNIe vA bhujamANassa dabao | rAIbhoyaNaM no bhAvao / rAIe bhuJjAmitti mucchiyassa tadasaMpattIe bhAvao no davao / evaM ceva saMpattIe dabaovi bhAvaovi / cautthabhaGgo sunno / jaM mae imassa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlakkhaNassa saccAhiTThiyassa viNayamUlassakhantippahANassa ahiraNNasovanniyassa uvasamappabhavassa navabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvitissa kukkhIsaMbalassa niraggisaraNassa saMpakkhAliyassa cattadosassa guNaggAhiyassa nibviyArassa nivittIlakkhaNassa paJcamahavayajuttassa asannihisaJcayassa avisaMvAIsta saMsArapAragAmissa nivANa vRttiH / / 28 / / jainelibrary.org Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In gamaNapajjavasANaphalassa putriM annANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM rAgadosapaDibaddhayAe bAlayAe mohayAe mandayAe kiDDayAe tigAravagaruyayAe caukkasAovagaeNaM paJcindiovasaTTeNaM paDipunnabhAriyAe sAyAsokkhamaNupAlayanteNaM ihaM vA bhave annesu vA bhavaggahaNesu rAI bhoyaNaM bhuJjiyaM vA bhuJjAviyaM vA bhuJjantaM vA parehiM samaNunnAyaM taM nindAmi garihAmi tivihaM tivaheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM aIyaM nindAmi paDuppannaM saMvaremi aNAgayaM paccakkhAmi sarvvaM rAI bhoyaNaM jAvajjIvAe aNissiohaM neva sayaM rAI bhuJjejjA nevannehiM rAI bhuAvejA rAI bhuaMtevi anne na samaNujANAmi taMjahA arihantasakkhiyaM siddhasakkhiyaM sAhusakkhiyaM devasakkhiyaM appasakkhiyaM evaM bhavai bhikkhU vA bhikkhuNI vA saJjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme diyA vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA esa khalu rAI bhoyaNassa | veramaNe hi suhe khame nissesie ANugAmie savesiM pANANaM savesiM bhUyANaM savesiM jIvANaM sabesiM sattANaM adukkhaNayAe asoyaNayAe ajUraNayAe atippaNayAe apIDaNayAe apariyAvaNayAe ainelibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0 // 29 // MOCRACOCCARR aNoddavaNayAe mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucinne paramarisidesie pasatthe taM dukkha- kkhayAe kammakkhayAe mokkhAe bohilAbhAe saMsAruttAraNAe ttikaTu uvasaMpajittANaM vihraami| chaThe bhaMte vae uvaDiomi sabAo rAIbhoyaNAo veramaNaM // hA etatsUtraM sakalamapi prAgvat, etacca rAtribhojanavrataM prathamacaramatIrthakaratIrthayoH RjujaDavakrajaDapuruSApekSayA mUlaguNatvakhyApanArthaM mahAvratopari paThitaM, madhyamatIrthakaratIrthe punaH RjuprAjJapuruSApekSayottaraguNavarga iti / doSAzceha rAtribhojinAM pipIlikAzalabhAdisattvavinAzAdayo vAcyAH / ityuktaM SaSThaM vratamatha samastavatAbhyupagamakhyApanAyAha / icceyAiM paJca mahatvayAiM rAIbhoyaNaveramaNachaTThAI attahiyaTTayAe uvasaMpajjittANaM vihraami| ityetAnyanantaroditAni paJca mahAvratAni rAtribhojanaviramaNaSaSThAni kimityAha-attahiyayAetti Atmane jIvAya hito mokSastadarthaM AtmahitArthAya, anenAnyArtha tattvato batAbhAvamAha, tadabhilASAnumatyA hiMsAdAvanumatyAdibhAvAt / upa sAmIpyena saMpadyAGgIkRtyopasampadya viharAmi susAdhuvihAreNa varte'haM, tadabhAve'GgIkRtAnAmapi batAnAmabhAvaprasaGgAditi // kRtA mahAvratoccAraNA, sAmprataM mahAvratAnAmeva yathAkramamaticArAnupadarzayitumAha appasatthA ya je jogA pariNAmA ya daarunnaa|paannaaivaayss veramaNe esa vutte aikme|ruupkm| aprazastA hiMsAhetutvAdasundarAzcazabdo vakSyamANapadApekSayA samuccayArthaH, ye kecana yogA ayatacakramaNabhASaNAdayo / *55550% // 29 / Jain Education Mainelibrary.org Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApArAH, pariNAmAzca bhUtaghAtAdyadhyavasAyAzca pUrvapadApekSayA samuccaye, dAruNA raudrAH, prANAtipAtasya prANi(prANa)prahANasya, viramaNe nivRttAveSo'yamukto bhagavadbhiH pratipAdito'tikramo'ticAra iti matvA tAn parihareditibhAvaH / evamuttaratrApi bhAvanA kAryA // dvitIyavratamadhikRtyAha| tivarAgA ya jA bhAsA tivadosA taheva ya / musAvAyassa veramaNe esa vutte aikkame // 2 // tIvrarAgA utkaTaviSayAnubandhA yA kAcidbhASyata iti bhASA bhAratI, tIbradveSA ugramatsarA, tathaiva ceti samuccayapUraNAnyavyayAni, mRSAvAdasya vitathabhASaNasya, viramaNe viratAveSo'yam ukto jinargadito, 'tikramo dezabhaGgaH sarvabhaGgo veti bhAvaH / tRtIyavratamAzrityAha--- | uggahaM ca ajAittA avidipaNe ya uggahe / adiNNAdANassa veramaNe esa vutte aikkame // 3 // avagRhyata ityavagraha AzrayastamayAcitvA tasmAt svAminaH svAmisandiSTAdvA sakAzAdananujJApya tatraiva yadavasthAnamitigamyate, tathA avidatte vA'vagrahasvAminA'vitIrNe'vagrahe pratiniyatA'vagrahamaryAdAyA bahirityarthaH yacceSTanamitivAkyazeSaH / adattAdAnasya viramaNe eSa ukto'tikramo virAdhanetyarthaH / caturthavratamaGgIkRtyAha saddArUvArasAgandhAphAsANaM pviyaarnnaa| mehuNassa veramaNe esa vutte aikkame // 4 // AkArastehAgamikatvAt zabdAzca prakramAdveNuvINAkAminIsamutthakaladhvanayaH, evaM rUpANi ca lalanAdimanoharAkRtayaH, Jain Education For Private Personal Use Only K ainelibrary.org Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 rasAzca madhurAdiviziSTAsvAdAH, gandhAzca srakandanAdidivyaparimalAH, sparzAzca mRdutUlIyoSidaGgAdisparzAste tathA, teSAMka pravicAraNA rAgAtpratisevanA, maithunasyAbrahmAsevanasya, viramaNe eSa ukto'tikramo'ticArastasmAdetAnna kuryAditi hRdayamiti / parigrahavratamurarIkRtyAha| icchA mucchA ya gehI ya kalA lobhe ya daarunne| pariggahassa veramaNe esa vutte aikame // 5 // icchA mUrchA ca gRddhizca kAGkSA lobhazca dAruNa ityekArthAni abudhabodhanAyopanyastAni / athavA icchA anAgatAnyatarArthaprArthanA, mULa ca hRtAtItanaSTapadArthazocanA, gRddhizca vidyamAnaparigrahapratibandhaH, aprApta vividhArthaprArthanA kAsA tadrUpo lobhaH kATAlobhazca, cazabdAH samuccaye kiMviziSTo? dAruNastIvraH, parigrahasya viramaNe eSa ukto'tikrama iti pUrvavat // SaSThavratamurarIkRtyAha___ aimatte ya AhAre sUrakhette ya saMkie / rAIbhoyaNassa veramaNe esa vutte aikkame // 6 // sAdhUnAM hi kavalApekSayA bhojanamAnamidaM yaduta "battIsaM kira kavalA AhAro kucchipUrao bhaNio / purisassa mahiliyAe aTThAvIsaM bhave kavalA" SaDbhAgakalpitajaTharApekSayA tvidaM 'addhaM asaNassa sarvajaNassa kujjA davassa do bhAge / G |vAupaviyAraNahA chabbhAgaM UNagaM kujjA" tatazcAsmAcchAstrIyabhojanapramANAdadhiko'timAtrazca pUrvavadAhAro bhojanaM bhukta iti gamyate, divApi hi samadhikabhojane kRte rAtrI bhuktAnagandhodgArAH prajAyante, vamanaM vA kadAcit, tatraca rAtribhojana // 30 // in Education m ana For Private & Personel Use Only vijainelibrary.org Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSaH samudgilitagalane ca prabhUtatarA doSA iti, sUrasyAdityasya kSetram udayAstalakSaNaM nabhaHkhaNDaM sUrakSetraM tasmiMzca zaGkite 8| udayakSetramAgato vA na vA, astadezaM prApto vA navA dinakara ityArekite AhAro bhukta iti varttate / rAtribhojanasya | viramaNe ukto'tikrama iti vyAkhyAtameva / darzitA mahAvrateSvaticArAH / sAmprataM yathA tAnyevAticArarahitAni paripAlitAni bhavanti tathA darzayitumAha| daMsaNanANacaritte avirAhittA Thio samaNadhamme / paDhamaM vayamaNurakkhe virayA mo pANAivAyAo M // 1 // daMsaNanANacaritte avirAhittA Thio samaNadhamme / bIyaM vayamaNurakkhe virayA mo musAvA-181 yAo // 2 // daMsaNanANacaritte avirAhittA Thio samaNadhamme / taiyaM vayamaNurakkhe virayA mo: adinnAdANAo // 3 // daMsaNanANacaritte avirAhittA Thio samaNadhamme / cautthaM vayamaNurakkhe | virayA mo mehunnaao|| 4 // daMsaNanANacaritte avirahittA Thio samaNadhamme / paJcamaM vayamaNurakkhe hai| |virayA mo pariggahAo // 5 // daMsaNanANacarite avirAhittA Thio samaNadhamme / chaThaM vayamaNurakkhe | virayA mo rAIbhoyaNAo // 6 // darzanaM ca samyagdarzanaM jJAnaM cAbhinibodhikAdi cAritraM ca sAmAyikAdi darzanajJAnacAritrANi karmatApannAni, avi JainE 105 For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 31 // Jain Education In 1569 rAdhya akhaNDitAni paripAlya, virAdhanA ca jJAnadarzanayoH pratyanIkatAdilakSaNA paJcavidhA yadAha - " nANapaDiNIyanihva accA sAyaNatadantarAyaM ca / kuNamANassaiyAro nANavisaMvAyajogaM ca" tatra jJAnapratyanIkatA paJcavidhajJAnanindayA tadyathA-AbhinibodhikajJAnamazobhanaM yatastadavagataM jJAnaM kadAcidanyatheti zrutajJAnamapi zIlavikalasyAkiJcitkaratvAdazobhanameva, avadhijJAnamapyarUpidravyagocaratvAdasAdhu, manaHparyAyajJAnamapi manuSyalokAvadhiparicchinnagocaratvAdazobhanaM, kevalajJAnamapi samayabhedena darzanajJAnapravRtterekasamaye akevalatvAdazobhanamiti / darzanapratyanIkatA tu kSAyikadarzanino'pi zreNikAdayo narakamupagatA ityataH kiM darzaneneti nindayA / nihnavo vyapalApaH, sa ca jJAnasyAnyasakA ze'dhItamanyaM vyapadizato jAyate, darzanasyApi sammatyAdidarzanaprabhAvakazAstrANyadhikRtyaivameva draSTavyam / atyAzAtanA tu jJAnasya " kAyA kyA ya te cciya te caiva pamAya appamAyA ya / mokkhAhigAriyANaM jo isajoNIhi kiM kajaM" darzanasya tu kimebhiH sammatyAdibhiH kalahazAstrairiti / antarAyaM dvayorapi kalahAsvAdhyAyikAdibhiH karoti / jJAnavisaMvAdayogo'kAlasvAdhyAyAdinA darzanavisaMvAdayogastu zaGkAkAGkSAdineti / cAritravirAdhanA punaH sAvadyayogAnumatyAdi - lakSaNA vicitreti / etAnyavirAdhya kimityAha-sthitaH samArUDhaH san ketyAha- zramaNadharme zramaNAnAM sAdhUnAM dharmaH kSAntyAdilakSaNaH samAcAraH tasmin kiM karomItyAha - prazramamAdyaM vrataM yamam, aNurakkhetti anurakSAmi sarvAticAravirahitaM pAlayAmi kiMviziSTa ityAha-virayA moti vacanasya vyatyayAdvirato'smi nivRtto'haM kasmAtprANAtipAtAjjIvavadhA vRttiH // 31 // jainelibrary.org Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diti / evamanyadapi dvitIyAdivatAbhilApisUtrapaJcakametadanusAreNa samavaseyamiti // atha prakArAntareNApi mahAhatarakSaNamabhidhAtumAha* AlayavihArasamio jutto gutto Thio smnndhmme| paDhamaM vayamaNurakkhe virayA mo paannaaivaayaao| 1 // AlayavihArasamio jutto gutto Thio smnndhmme| bIyaM vayamaNurakkhe virayA mo musAvayA / (aliyavayaNA)o // 2 // AlayavihArasamio jutto gutto Thio samaNadhamme / taiyaM vayamaNurakkhe | 4/virayA mo adinnAdANAo // 3 // AlayavihArasamio jutto gutto Thio samaNadhamme / cautthaM 6 navayamaNarakkhe virayA mo mehnnaao||4|| AlayavihArasamio jutto gutto Thio samaNadhamme / / paJcamaM vayamaNurakkhe virayA mo pariggahAo // 5 // AlayavihArasamio jutto gutto Thio samaNadhamme / chaThaM vayamaNurakkhe virayA mo raaiibhoynnaao|| 6 // AlayavihArasamio jutto gutto Thio samaNadhamme / tiviheNa appamatto rakkhAmi mahatvae paMca // 7 // sUtrasaptakam // | Alayetti sUcakatvAdAlayavartI, sklklngkviklnilynisseviityrthH| evaM vihAratti yathoktavihAreNa viharan / tathA IyAdisamitipaJcakana samitaH / tathA yukto nAnyAsnAnabhUzayanAdantapavanazirastuNDamuNDanabhikSAbhramaNakSutpipAsA Jain Education For Private & Personel Use Only W Mjainelibrary.org Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 32 // Jain Education zItAtapAdisahanagurukulavasanAdilakSaNaiH zramaNaguNaiH samanvitaH / tathA guptitrayeNa guptaH sthito vyavasthitaH, zramaNadharme kSAntyAdike yatyanuSThAne, prathamamAdyaM vrataM yamam anurakSAmi sadAticAravirahitaM pAlayAmi, virayAmoti vacanavyatyayAdvirato'smi prANAtipAtAt, ityevaM zeSasUtrANyapi dvitIyAditratAbhilApena netavyAni, navaraM saptamasUtrasyottarAddhe vizeSo yathA trividhena manovAkkAyalakSaNena karaNenApramattaH supraNihitaH, rakSAmi svajIvitamivAdareNa pAlayAmi mahAvratAnyuktalakSaNAni pazceti paJcasaGkhyAnIti / idAnImekAkottaravRddhikAnAM dazAntAnAM zubhAzubhasthAnAnAM parivarja - nAGgIkArakaraNadvAreNa mahAvrataparirakSaNAbhidhAnAyAha sAvajjajogamegaM micchattaM egameva annANaM / parivajjanto gutto rakkhAmi mahavae paJca // 1 // air sahAvadyena yo varttate sa sAvadyaH sacAsau yogazca vyApArastamekamekabhedaM sakalanindyakarmaNAM sAvadyayogatvAvyabhicArAditi / tathA mithyA ityetasya bhAvo mithyAtvaM, mithyAtvamohanIyakarmodayajanyo viparyastAdhyavasAya rUpo jIvapariNAmastannimittalaukikadevatAdivandanAdikriyA ca tadekam AbhigrahikAnAbhigrahikAbhinivezikAnAbhogika sAMzakibhedAtpaJcavidhamapi upAdhibhedato bahutarabhedamapi vA viparyayasAmyAdekaprakAram / tathA evatti anusvAralopAdevaM mithyAtvavadekavidhamityarthaH / annANaMti naJaH kutsArthatvAt kutsitaM jJAnamajJAnaM saMzayaviparyayAnadhyavasAyAtmako jJAnAvaraNadarzanAvaraNakarmodayaprabhavo jIvasyAvabodhapariNAmastatprabhavagranthavizeSAzca tadapyuktakrameNAnekavidhamapyabodha nal vRttiH // 32 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnyAdekavidhamiti / kimityAha-parivarjayan pariharan , gupto manovacanazarIraiH saMvRttaH san , rakSAmi suvizuddhAni paripAlayAmi mahAvratAnyuktalakSaNAni paJceti paJcasaGkhayAnIti / tathA aNavajjajogamegaM sammattaM egameva nANaM tu / uvasampanno jutto rakkhAmi mahatvae pazca // 2 // anavadyayogaM kuzalAnuSThAnam ekaM sakalakuzalAnuSThAnAnAmanavadyayogatvAvyabhicArAdekaprakAraM / tathA samyaktvamiti samyakzabdaH prazaMsArthaH samyagityetasya bhAvaH samyaktvaM darzanamohanIyakSayakSayopazamopazamAvirbhUtA jinoktatattvazraddhAnarUpa AtmapAriNAmastaccopAdhibhedAdanekaprakAramapi zraddhAnasAmAnyAdekameva, ekaprakArameva ekajIvasya caikadaikasyaiva bhAvAditi / tathA nANaM tutti tuzabdasyApyarthatvAt jJAnamapyekavidhameva, tatra jJAyante paricchidyante arthA aneneti jJAnamAva| raNakSayakSayopazamAdisamutpanno matizrutAdivikalpAtmako jIvasyAvabodhapariNAmaH taccAnekamapyavabodhasAmAnyAdekamupayogApekSayA vA tathAhi-labdhito bahUnAM bodhavizeSANAmekadA saMbhave'pyupayogata eka eva saMmbhavatyekopayogatvAjjIvAnAmiti / nanvavabodhasAmAnyAtsamyaktvajJAnayoH kaH prativizeSaH / ucyate / ruciH samyaktvaM, rucikAraNaM tu jJAnaM yathoktaM "nANamavAyadhiIo daMsaNamiha jahoggahehAo / taha tattaruI sammaM roijaI jeNa taM nANaM" etatkimityAha-upasaMpannaH pratipanno yuktaH zramaNaguNaiH rakSAmi pAlayAmi mahAvratAni bhaNitasvarUpANi paJceti paJcasaGkhyAparicchinnAnIti // tathA do ceva rAgadose dunni ya jhANAi ahrodaaiN| parivajanto gutto rakkhAmi mahatvae pazca // 3 // dvAveva dvisaGghayAveva kAvityAha-rAgazca dveSazca rAgadveSau tatra anabhivyaktamAyAlobhalakSaNabhedasvabhAvamabhiSvaGgamAtraM Jain Education For Private Personel Use Only jainelibrary.org Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0rAgaH, anAbhavyaka rAgaH, anabhivyaktakrodhamAnalakSaNabhedasvabhAvamaprItimAtraM tu dveSaH tau parivarjayannitiyogaH / tathA dve ca dvisaGkhaye ca dhyAyate cintyate vastvAbhyAmiti dhyAne, dhyAtI vA dhyAne, antarmuhUrttamAtrakAlamekAgracittAdhyavasAne yadAha-"antomuhuttamittaM cittAvatthANamegavatthumi / chaumatthANaM jjhANaM joganiroho jiNANaM tu" te eva nAmagrAhamAha-Arta ca raudraM cAtaraudre tatra RtaM duHkhaM tasya nimittaM, tatra vA bhavaM, Rte vA pIDite prANini bhavamA taccAmanojJAnAM zabdarUparasagandhasparzalakSaNAnAM viSayANAM tadAzrayabhUtavAyasAdivastUnAM vA samupanatAnAM viprayogapraNidhAnaM,bhAvinAM vA'saMprayogacintanam ||1||evN zUlazirorogAdivedanAyA api viprayogaprArthanam // 2 // iSTazabdAdiviSayANAM sAtavedanAyAzcAviyogasaMprayogaprArthanaM // 3 // devendracakravAdisaMbandhyaddhiprArthanaM ca // 4 // zokAkrandanasvadehatADanavilapanAdilakSaNalakSyaM tiryaggatigamanakAraNaM vijJeyaM / tathA rodayatIti rudra Atmaiva tasya karma raudraM tadapi sattveSu vadhavedhavandhanadahanAGkanamAraNAdipraNidhAnam // 1 // paizUnyAsatyAsadbhUtabhUtaghAtAdivacanacintanam // 2 // tIvrakopalobhAkulaM bhUtopaghAtaparAyaNaM paralokApAyanirapekSaM paradravyaharaNapraNidhAnam // 3 // sarvAbhizaGkanaparaM paropaghAtaparAyaNaM zabdAdiviSayasAdhakadravyasaMrakSaNapra|NidhAnam // 4 // utsannavadhAdigamyaM narakagatigamanakAraNaM samavaseyaM / ete ca kimityAha-parivarjayan guptaH san rakSAmi |mahAvratAni paJceti // tathA BI duvihaM carittadhammaM dunni ya jjhANAi dhammasukkAiM / uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahatvae paJca // 4 // da dvividhaM dezasarvacAritrabhedAdviprakAraM caryate mumukSubhirAsevyate taditi, caryate vA gamyate'nena nirvRtAviti caritraM / 33 // Jain Education a l For Private Personel Use Only Vevjainelibrary.org Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SCAL athavA cayasya karmaNAM riktIkaraNAccaritraM niruktanyAyAditi cAritramohanIyakSayAdyAvirbhUta Atmano viratirUpaH pari NAmastallakSaNo dharmaH zreyazcAritradharmastaM, dve ca dvisaGkhaye ca dhyAne praNidhAne dharmya zuklaM ca dhaHzukle tatra zrutacaraNadharmAdUdanapetaM dharmyaM tacca sarvajJAjJAnucintanam // 1 // rAgadveSakaSAyendriyavazajantvapAyavicintanam // 2 // jJAnAvaraNAdizu|bhAzubhakarmavipAkasaMsmaraNam // 3 // kSitivalayadvIpasamudraprabhRtivastusaMsthAnAdidharmAlocanAtmakam // 4 // jinapraNItabhAvazraddhAnAdicihnagamyaM devagatyAdiphalasAdhakaM jJAtavyam / tathA zodhayatyaSTaprakAra karmamalaM zucaM vA zoka kumayatyapanayatIti niruktavidhinA zuklam etadapi pUrvagatazrutAnusArinAnAnayamataikadravyagatotpattisthitibhaGgAdiparyAyAnusmaraNAdisvarUpam / avadhAsaMmohAdiliGgagamyaM mokSAdiphalaprasAdhakaM vijJeyaM / zeSaM prAgvat jJeyamiti // tathA | kinhA nIlA kAU tinni ya lesAu appasatthAu / parivajanto gutto rakkhAmi mahatvae paJca // 5 // | kiNhatti vibhaktivyatyayAtkRSNam evaM nIlatti nIlAM kAUtti kApotIM cetyetAstisrastrisaGghayAH cazabdo yojita eva, lizyante zliSyante prANinaH karmaNA yakAbhistA lezyAH kRSNAdidravyopAdhikA jIvapariNAmavizeSA Ahaca "zleSa iva varNabandhasya krmbndhsthitividhaatryH| tathA "kRSNAdidravyasacivyAtpariNAmo ya AtmanaH / sphaTikasyeva tatrAyaM lezyAzabdaH prayujyata" iti / tAH kiMviziSTA ityAha-aprazastA aprazastasvarUpatvAt kliSTakarmabandhahetutvAccAritrAdiguNalAbhavighAtanimittatvAccAsundarAH kimityAha-parivarjayannityAdi pUrvavaditi // tathA teU pamhA sukA tinni ya lesAu suppstthaao| uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahatvae paJca // 6 // myaM mokSAdiphalaprasAdhaka banAnAnayamataikadravyagatotpattisthiti vA zokaM lamaya A MICROCOMSACROS* Jain Education a l For Private Personel Use Only U rjainelibrary.org Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 34 // | teutti taijasI pamhatti padmA sukatti zuklAM cetyetAstisrastrisaGghayAzcazabdaH prAgyojita eva lezyAH pariNAmavizeSAH, vRttiH saprazastAH zubhasvarUpatvAt zubhakarmavandhahetutvAccAritrAdiguNalAbhakAraNatvAt zubhagatinibandhanatvAcca sundarAH kimityAha-upasaMpanna ityAdipUrvavaditi / tatra kRSNA varNataH snigdhajImUtagavalavyAlabhramarAJjanAdisamAnavaNeH, rasato rohiNIpicumandakaTukatumbakAdisamadhikatamarasaiH, gandhataH kuthitagokaDevarAdisamadhikatamagandhaiH, sparzataH krakacAdisamadhikatamasparzaH, sakalakarmaprakRtiniSpandabhUtaiH, kRSNadravyairjanitatvAtkRSNAbhidhAnA / nIlA tu varNato nIlAzokagulikAvaiDUryendranIlacApapicchAdisamavaNaH, rasato maricapippalInAgarAdisamadhikatararasaiH, gandhato mRtaturagazarIrAdisamadhikataragandhaiH, sparzato gojihvAdisamadhikatarakarkazapa H, sakalaprakRtiniSpandabhUtainIladravyarjanitatvAnnIlAbhidhAnA / kApotI tu varNato'tasIkusumapArApatazirodharAphalinIkandalAdidhUnadravyatulyavarNaiH, rasatastaruNAmrabAlakapisthAdisamadhikarasaiH, gandhataH kuthitasarIsRpAdisamadhikagandhaiH, sparzataH kaThorapalAzatarupatrAdisamadhikasparzaH, sakalaprakRtiniSpandabhUtaiH kapotAbhadravyaniSpannatvAtkApotIsaMjJA / taijasI tu varNato vahnijvAlazukamukhakiMzukataruNAkahiGgulukAdi-| lohitadravyasamAnavaNeH, rasataH pariNatAmrasupakkakapitthAdisamadhikarasaiH, gandhato vicakilapATalAdisamadhikagandhaiH, sparzataH zAlmalIphalatUlAdisamadhikasparzaH, tejovarNadravyairniSpannatvAttaijasIsaMjJA / padmA tu varNato hridraahritaalaadi-||| 34 // pItadravyasamavaNaH, rasato varavAruNImadhvAdisamadhikarasaiH, gandhataH zatapatrikApuTapAkagandhAdisamadhikataragandhaiH, sparzato navanItarutAdisamadhikatarasukumAraspazaiMH, padmagarbhAbhadravyaniSpannatvAtpadmAbhidhAnA / zuklA tu varNataH zaGkhakundenduhArakSI in Education For Private Personal Use Only S ejainelibrary.org LP Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarajatAdisadRzavaNaH, rasato mRdvIkAkhaNDakSIrakharjUrazarkarAdisamadhikatamazubharasaiH, gandhataH karpUramAlatImAlyAdisamadhikatamasurabhigandhaiH, sparzataH zirISapuSpAdisamadhikatamasukumAraspazaiMH, shukldrvyairjnittvaacchuklaabhidhaanaa| AsAM ca svarUpatAratamyaM jambUphalakhAdakapuruSaSadRSTAntena grAmaghAtakacaurapuruSaSaTUdRSTAntena ca "jaha jaMbupAyavego supakkaphalabhariyana|miyasAlaggo / dihro chahi purisehiM te bintI jaMbu bhkkhemo| 1 / kiha puNa te vintego AruhamANANa jIyasandeho / | to chindiUNa mUle pADeuntAhe(i)bhakkhemo / 2 / viiyAha edaheNaM chinneNaM (kiM)dumeNa amhanti / sAhA mahala chindaha taio bei pasAhAo / 3 / gocche cautthao uNa paJcamao bei gilaha phalAI / chaTho beI paDiyA ee cciya khAyahA ghettuM / 4 / didvantassovaNao jo bei taruM tu chindimo mUlA / so vaTTai kiNhAe, sAlamahallAu nIlAe / 5 / havai / |pasAhA kAU gucchA teU phalA ya pamhAe / paDiyA ya sukkalesA ahavA annaM imAharaNaM / 6 / corA gAmavahatthaM viNi gayA ego bei ghAeha / jaM pecchaha taM sabaM dupayaM ca cauppayaM vAvi / 7 / biIo mANusapurise ya taio ya sAuhe |cauttho u / paJcamao jujaMte chaTo puNa tatthima bhaNai / 8 / eka tA haraha dhaNaM bIyaM mAreha mA kuNaha evaM / kevala |haraha dhaNantI uvasaMhAro imo tesiM / 9 / save mArehattI vaTTai so kiNhalesapariNAme / eva kameNaM sesA jA carimo sukkalesAe / 10 / iti sUtradvayabhAvArtha iti // tathA maNasA maNasaccaviU vAyAsacceNa karaNasacceNa / tiviheNa vi saccaviU rakkhAmi mahatvae pazca // 7 // asya prAkRtacUNyenusAriNI vyAkhyeyaM-manasA zubhasvabhAvarUpeNa cetasA karaNabhUtena rakSAmi mahAvratAni paJceti sarvatra Jain Education in Miainelibrary.org Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0 yogaH kiMviziSTaH sannityAha-maNasaccaviutti manasaH satyaM manaHsatyaM, manaHsaMyama ityarthaH / sa cAkuzalamanonirodha kuzalamanaHpravartanalakSaNastaM vedmi samyagAsevAto jAnAmIti manaHsatyavidvAn , tathA vAksatyena kuzalAkuzalavacanodIraNanirodhalakSaNena vAksaMyamena karaNabhUtena, tathA karaNasatyena kriyAtathyena kAyasaMyamenetyarthaH sa ca sati kArye upayogato gamanAgamanAdividhAnaM tadabhAve tu saMlInakaracaraNAdyavayavasyAsthAnaM yaditi / anena ca bhaGgatrayAbhidhAnenAnyadapi dvikasaMyogabhaGgatrayaM sUcitaM tadyathA-manovAksatyena manaHkAyasatyena vAkAyasatyena ceti / tathA tiviheNa vi saJcaviutti trividhenApi manovAkAyalakSaNena karaNena satyavidvAn saMyamajJaH zuddhasaMyamapAlaka ityarthaH, anena ca trikasaMyogabhaGgaH pradarzita ityevaM saptavikalpena saMyamena, rakSAmi paripAlayAmi, mahAvratAni paJceti / tathA // cattAri ya duhasejjA cauro sannA tahA kasAyA y| parivajjanto gutto rakkhAmi mahatvae paJca // 8 // catasrazcatuHsaGkhyAzcazabdo'bhyuccaye, zerate Asviti zayyAH, duHkhadAH zayyA duHkhazayyAH tAzca dravyato'tathAvidhasvavarUpAH, bhAvatastu duHsthacittatayA duHzramaNatAsvabhAvAH, pravacanAzraddhAna 1 paralAbhaprArthana 2 kAmAzaMsana 3 snAnAdi prArthanavizeSitA mntvyaaH| yaduktaM sthAnAGgasUtre "cattAri duhasejjAo pannattAo tattha khalu imA paDhamA duhasejjA 'sedraNaM muNDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaie niggaMthe pAvayaNe saMkie kaMkhie vittigicchie bheyasamAvanne kalusasa mAvanne niggaMthaM pAvayaNaM no saddahai no pattiyai no roei niggaMthaM pAvayaNaM asaddahamANe apattiyamANe aroemANe maNaM |uccAvayaM niyacchai viNigyAyamAvajai paDhamA duhasejjA' se iti sa kazcidgurukarmA, pravacane zAsane, dIrghatvaM ca prAkR| CROCOCCCCCAMECAUSACRACK // 35 // Jain Education For Private & Personel Use Only DHjainelibrary.org Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvAditi, zaGkita ekabhAvaviSayasaMzayayuktaH, kAsito matAntaramapi sAdhvitibuddhi(mAn), vicikitsitaH phalaM prati zaGkAvAn , bhedasamApanno buddhedvaidhIbhAvApanna evamidaM sarva jinazAsanoktamanyathA veti, kaluSasamApanno naitadevamiti viparyasta | iti, na zraddhatte sAmAnyenaivamidamiti no pratyeti pratipadyate prItidvAreNa, no rocayati abhilASAtirekeNAsevanAbhimukhatayeti, manazcittamuccAvacamasamaJjasaM nirgacchati yAti karotItyarthaH tato vinirghAtaM dharmabhrazaM saMsAraM vA Apadyatela evamasau zrAmaNyazayyAyAM duHkhamAste ityekaa| "ahAvarA doccA duhasejjA 'se NaM muNDe bhavittA agArAo jAva pavaie saeNaM| lAbheNaM no tussai parassa lAbhaM AsAei pIhei patthei abhilasai parassa lAbhaM AsAemANe jAva abhilasamANe maNe | uccIvayaM niyacchai viNigyAyamAvajai doccA duhasejjA" svakena svakIyena labhyate lambhanaM veti lAbho'nnAde ratnAdervA | AzAM karotItyAzayati sa nUnaM me dAsyatItyevamiti, AsvAdayati vA labhate cedbhuGkta eva, spRhayati vAJchayati prArthayate / yAcate abhilaSati labdhe'pyadhikataraM vAJchatItyarthaH / zeSamuktArthamevamapyasau duHkhamAste iti dvitIyA "ahAvarA taccA duhasejjA se NaM muNDe bhavittA jAva pavaie divamANussae kAmabhoge AsAei jAva abhilasai divamANussae kAmabhoge AsAemANe jAva abhilasamANe maNaM uccAvayaM niyacchai viNigyAyamAvajai taccA duhasejjA" kaNThyaveyaM / ahAvarA cautthA duhasejjA se NaM muNDe jAva pavaie tassa NaM evaM bhavai jayA NaM ahaM agAravAsaM AvasAmi tayA NaM ahaM saMvAhaNaparimaddaNagAyabhaMgagAuccholaNAiM se labhAmi jappabhiI ca NaM ahaM muNDe jAva pavaie tappabhiI caNaM ahaM saMvAhaNajAva gAuccholaNAI no labhAmi se NaM saMvAhaNaM jAva gAuccholaNAi AsAeiM jAva abhilasai se NaM saMvAhaNajAvagA CA Jain Education a l For Private Personel Use Only W ww.jainelibrary.org Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 uccholaNAI AsAemANe jAva maNaM uccAvayaM niyacchai viNigyAyamAvajai cautthA duhasejjA" agAravAso gRhavAsaH tamAvasAmi tatra varte saMbAdhanaM zarIrasyAsthisukhatvAdinA naipuNyena mardanavizeSaH, parimaInaM tu pRSTAdermalanamAtraM pari-| zabdasya dhAtvarthamAtravRttitvAt , gAtrAbhyaGgastailAdinAGgamrakSaNaM gAtrakSAlanamaGgadhAvanametAni labhe na kazcinniSedhatIti zeSaMDU kaNThyamiti caturthI / tathA catasrazcatuHsaGkhyAkAH kA ityAha-saMjJAnAni saMjJA asAtavedanIyamohanIyakarmodayajanyAzcetanA, vizeSAstAzcemAH AhArasaMjJA 1 bhayasaMjJA 2 maithunasaMjJA 3 parigrahasaMjJA ca 4 / tatrAhArasaMjJA AhArAbhilASaH, sA punazcaturbhiH sthAnarutpadyate / tadyathA-"omakoThyAe 1 chuhAvayaNijjassa kammassa udaeNaM 2 maIe 3 tadahrovaogeNaM 4" avamakoSThatayA, riktodaratayA, matyA AhArakathAzravaNAdijanitabuddhyA, tadarthopayogena sttmaahaarcintyaa| bhayasaMjJA bhayamohanIyasaMpAdyo jIvapariNAmaH, iyamapi caturbhiH sthAnaiH samutpadyate / tadyathA-"hINasattayAe 1 bhayanamohaNijjodaeNaM 2 maIe 3 tadahrovaogeNaM // 4 // " hInasattvatayA sattvAbhAvena, matirbhayavArtAzravaNabhISaNadarzanAdi-16 janitA buddhistayA, tadarthopayogena ihalokAdibhayalakSaNArthaparyAlocaneneti / maithunasaMjJA vedodayajanito maithunAbhilASaH, 5 iyamapi caturbhiH sthAnarutpadyate tadyathA "ciyamaMsasoNiyAe 1 veyamohaNijjodaeNaM 2 maIe 3 tadahovaogeNaM4" cite upadUcite mAMsazoNite yasya sa tathA tadbhAvastattA tayA citamAMsazoNitatayA, matyA suratakathAzravaNAdijanitabuddhyA, tdrtho-6||36 // haipayogena maithunalakSaNArthAnucintaneneti / parigrahasaMjJA cAritramohodayajanitaH parigrahAbhilASaH, iyamapi caturbhiH sthAnai-* rutpadyate tadyathA-"avimuttayAe 1 cArittamohaNijjodaeNaM 2 maIe 3 tadahovaogeNaM 4" avimuktatayA saparigrahatayA Jain Education For Private Personel Use Only Mis.jainelibrary.org Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matyA sacetanAdiparigrahadarzanAdijanitabuddhyA tadarthopayogena parigrahAnucintaneneti / tathA kaSAyAMzceti tena caturvidhaprakAreNa kaSAyAMzca parivarjayanniti / tatra kRSanti vilikhanti karmakSetraM sukhaduHkhaphalayogyaM kaluSayanti vA jIvamiti niruktavidhinA kaSAyAH / uktaMca-" suhadukkhabahusaIyaM kammakkhettaM kasaMti te jmhaa| kalusaMti jaM ca jIvaM teNa kasAyatti vuccaMti" athavA kaSati hinasti dehina iti kaSaH karma bhavo vA tasyAyA lAbhahetutvAtkaSaM vA Ayayanti gamayanti dehina iti kssaayaaH| uktaMca "kammaM kasaM bhavo vA kasamAosiM jao kasAyA u / kasamAyayanti va jao gamayanti kasaM kasA| yatti" te ceme krodho mAno mAyA lobhazca, tatra krodhanaM krudhyati vA yena sa krodhaH krodhamohanIyodayasaMpAdyo jIvasya pariNativizeSaH krodhamohanIyakamaiva veti evamanyatrApi / navaraM jAtyAdiguNavAnahamevetyevaM mananamavagamanaM manyate vA'neneti mAnaH / tathA mAnaM hiMsanaM vaJcanamityarthaH, mIyate vA anayeti maayaa| tathA lobhanamabhikAGkSaNaM lubhyate vA'neneti lobhaH / ete caihikAmuSmikamahAnarthazatahetavo yadAha-" krodhAtprItivinAzaM mAnAdvinayopaghAtamApnoti / zAThyAtpratyayahAni sarvaguNavinAzanaM lobhAt / 1 / krodhaH paritApakaraH sarvasyodvegakArakaH krodhH| vairAnuSaGgajanakaH krodhaH krodhaH sugatihantA / 2 / zrutazIlavinayasandUSaNasya dharmArthakAmavighnasya / mAnasya ko'vakAzaM muhUrtamapi paNDito dadyAt / 3 / mAyAzIlaH puruSo yadyapi na karoti kazcidaparAdham / sarpa ivAvizvAsyo bhavati tthaapyaatmdosshtH| 4 / sarvavinAzAzrayiNaH sarvavyasanaikarAjamArgasya / lobhasya ko mukhaM gataH kSaNamapi duHkhAntaramupeyAdityAdi" parivajanto ityAdipUrvavat // tathA cattAri ya suhasejjA cauvihaM saMvaraM samAhiM ca / uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahatvae paJca // 9 // -paM. Jain Educat Aka For Private & Personel Use Only Kinjainelibrary.org Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0 catasrazcatuHsaGkhyAH caH samuccaye kA ityAha-sukhadAH zayyAH sukhazayyAH, etA duHkhazayyAviparItAH prAyaHprAgivAva gntvyaaH| yadAha-"cattAri ya suhasijjAu pannattAu tattha khalu imA paDhamA suhasejjA, se NaM muNDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaie niggaMthe pAvayaNe nissaMkie nikkaMkhie nivitigicche no bheyasamAvanne no kalusasamAvanne niggaMthaM pAvayaNaM saddahai pattiyai roei niggaMthaM pAvayaNaM saddahamANe pattiyamANe roemANe no maNaM uccAvayaM niyacchai no viNigyAyamAvajjai paDhamA suhasejA // 1 // ahAvarA doccA suhasejjA, se eM muNDe bhavittA jAva pavaie saeNaM lAbheNaM tussai parassa laMbhaM no AsAei no pIhei no patthei no abhilasai parassa lAbhaM aNAsAemANe jAva aNabhilasamANe no maNaM uccAvayaM niyacchai no viNigyAyamAvajai doccA suhasejjA // 2 // ahAvarA taccA suhasejjA, se NaM muNDe bhavittA jAva pava|ie divamANussae kAmabhoge no AsAei jAva no abhilasai divamANussae kAmabhoe aNAsAemANe jAva aNabhilasamANe no maNaM uccAvayaM niyacchai no viNigyAyamAvajjai taccA suhasejjA ||3||ahaavraa cautthA suhasejjA,se NaM muNDe jAva pavaie tassa NaM evaM bhavai jai tAva arahantA bhagavantA hahA arogA baliyA kallasarIrA annayarAiM urAlAI kallANAiM vipulAI payattAI paggahiyAI mahAnubhAgAiM kammakkhayakAraNAiM tavokammAiM paDivajanti, kimaGgapuNa ahaM abbhovagamiuvakka miyaM veyaNaM no sammaM sahAmi khamAmi titikhemi ahiyAsemi, mamaM ca NaM abbhovagamiuvakkamiyaM veyaNaM sammaM asahamAtaNassa aNahiyAsemANassa kiM manne kajai? egaMtaso me pAve kamme kajjai, mama NaM ca NaM abbhovagamiu jAva sammaM sahamA-14 Nassa jAva ahiyAsemANassa kiM manne kajjai? egantaso me nijarA kajjai, cautthA suhsejjaa||4||htti zokAbhAvena hRSTA RECAREERCAX // 37 // Jain Education For Private Personel Use Only Grainelibrary.org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8iva hRSTAH, arogA jvarAdivarjitAH, balikAH prANavantaH, kalpazarIrAH paTuzarIrAH, anyatarANi anazanAdInAM madhye eka tarANi, udArANi AzaMsAdoSarahitatayodAracittayuktAni, kalyANAni maGgalasvarUpatvAt ,vipulAni bahudinatvAt, prayatAni prakRSTasaMyamayuktatvAt pragRhItAni AdarapratipannatvAt ,mahAnubhAgAni acintyazaktiyuktatvAt ,RddhivizeSakAraNatvAt (dvA) karmakSayakAraNAni mokSasAdhanatvAt , tapaHkarmANi tapaHkriyAH, pratipadyante Azrayanti, kimaGga puNatti kiM prazne aGgetyAma-| traNe'laGkAra, sA punariti pUrvoktArthavailakSaNyadarzane, zirolocabrahmacaryAdInAmabhyupagame bhavAbhyupagamikI upakramyate'nenA yurityupakramo jvarAtIsArAdistatra bhavA yA saupakramikI tAM vedanAM, sahAmi tadutpattAvavimukhatayA,kSame vikopatayA, titi-1 SkSAmi adInatayA, adhyAsayAmi sauSThavAtirekeNa tatraiva vedanAyAmavasthAnaM karomItyarthaH / manye nipAto vitarkArthaH, kriyate bhavatItyarthaH / tathA caturvidhaM catuHprakAra, kamityAha-saMvaraM saMyama, sacAyaM "maNasaMjame vaisaMjame kAyasaMjame uvagaraNasaMjame" tatra manovAkkAyAnAmakuzalatvena nirodhAH kuzalatvenodIraNAni saMyamAH 3 upakaraNasaMyamo mahAmUlyavastrahiraNyAdiparihAraH, vastrapustakatRNacarmapaJcakaparihAro vA, tatra "gaNDI kacchavi muTThI saMpuDaphalae tahA chivADIe / eyaM putthayapaNayaM vakkhANamiNaM bhave tassa // 1 // vAhallapuhuttehiM gaNDIputtho u tulago dIho / kacchavi ante taNuo majjhe-18 pihalo muNeyabo // 2 / cauraGgaladIho vA vaTTAgiI muThipotthago ahvaa| cauraGgaladIho cciya cauraMso hoi vinneo // 3 // saMpuDago dugamAI phalagA vocchanchivADimettAhe / taNupattUsiyarUvo hoi chivADI buhA benti // 4 // dIho vA hasso vA jo pihalo hoi appabAhallo / taM muNiyasamayasArA chivADipotthaM bhaNantIha // 5 // appaDilehiyadUse tUlI uvahA-| CREASCAMSANCHAR Jain Education Konal For Private & Personel Use Only OMrjainelibrary.org Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUra NagaM ca nAyaba / gaNDuvahANAliGgiNi masUrae ceva pottamae // 6 // palhavikoyavipAvAranavayae taha ya daadigaaliiy| vRttiH dappaDilehiyadUse eyaM bIyaM bhave paNagaM // 7 // palhavi hatthuttharaNaM koyavao ruuypuurio| paDao daDhagAli dhoyapottI // 38 // sesa pasiddhA bhave bheyA // 8 // " atra vRddhasaMpradAyaH-hatthuttharaNaM kharaDaM 1 koyavao cUraDigA (bUraThigA) 2 pAvAro salomapaDao 3 navao jINaM 4 daDhagAlI dhoyapottI sadasavatthanti bhaNiyaM hoi 5 "taNapaNagaM puNa bhaNiyaM jiNehi kammahagaMThimahaNehiM / sAlI vIhI koddava rAlagarannetaNAiM ca // 9 // ayaelagAvimahisImigANamajiNaM ca paJcamaM hoina taligAkhallagavacce kosagakattI ya bIyaM tu // 10 // apavAdatastu pustakapaJcakAdigrahaNe'pi saMyama eva yadAha " duppaDilehiyasa addhANAI vicitta gehanti / ghippai potthagapaNagaM kAliyanijuttikosaThetyAdi" / tathA samAdhiM ceti samAdhAnaM samAdhiH prazastabhAvAvirodhalakSaNaH, sa ca darzanajJAnatapazcAritraviSayabhedAccaturvidhaH, darzanAdInAM samastAnAM vA avirodha itikRtvA tamupasaMpanna ityAdi pUrvavaditi / tathAhA pazceva ya kAmaguNe paJceva ya aNhave mahAdose / parivajjanto gutto rakUkhAmi mahatvae pshc||10|| paJcaiva manojJazabdarUparasagandhasparzabhedAtpaJcasaGkhyA eva, cazabdo'rthAntarAbhidhAnasamuccayArthaH, ke ityAha kAmyante rAgAturaiHprANibhirabhikAjhyanta iti kAmA abhilaSaNIyapadArthAsta evAtmasaMyamanaikahetutvAdguNAH sUtratantavaH aatmgunno-18||| 38 // paghAtakAraNatvAdvA guNAH kAmaguNAH,athavA kAmasya madanasyAbhilASamAtrasya vA saMpAdakA guNAHdharmAH pudgalAnAM kAmaguNAH, te cAnarthahetavo yduktN-"klribhitmdhurgaandhrvtuuryyossidvibhuussnnrvaadyaiH| zrotrAvabaddhahRdayo hariNa iva vinAzamupayAti / / in Education For Private & Personel Use Only X w.jainelibrary.org Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gativibhrameGgitAkArahAsyalIlAkaTAkSavikSiptaH / rUpAvezitacakSuH zalabha iva vipadyate vivshH| 2 / snAnAGgarAgavartika varNakadhUpAdhivAsapaTavAsaiH / gandhabhramitamanasko madhukara iva nAzamupayAti / 3 / miSTAnnapAnamAMsaudanAdimadhurarasaviSayahai gRddhAtmA / galayantrapAzabaddho mIna iva vinAzamupayAti / 4 / zayanAsanasaMbAdhanasuratasnAnAnulepanAsaktaH / sparzavyAku litamatirgajendra iva badhyate muuddhH|5|" ityatastAn kAmaguNAn parivarjayanniti yogH| tathA paJcaiva prANAtipAtamRSAvAdAdattAdAnamaithunaparigrahabhedAtpaJcasaGkhyA eva, caH samuccaye, ke ityAha-AstrautyAdatte karma yaiste AsnavA AsravA ityarthastAn, kiMvidhAnityAha-mahAntazca te doSAzca mahAdoSA dAruNaduHkhahetutvAtprakRSTadUSaNAni tAn zeSaM pUrvavaditi / tathA- pazcindiyasaMvaraNaM taheva paJcavihameva sjjhaayN| uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahatvae paJca // 11 // | tatrendanAdindro jIvaH sarvaviSayopalabdhibhogalakSaNaparamaizvaryayogAt, tasya liGgamiti iMdriyaM zrotrAdi,tacca dvividhaM dravyendriyaM bhAvendriyaM ca, tatra nirvRttyupakaraNe dravyendriyaM, labdhyupayogI bhAvendriyaM, tatra nivRttirAkAraH, sA ca bAhyAbhyantarA ca, tatra bAhyA'nekaprakArA, abhyantarA punaH krameNa zrotrAdInAM kadambapuSpa 1 dhAnyamasUrA 2 'timuktapuSpacandrikA 3 kSurapra 4 nAnAkAra 5 saMsthAnA, upakaraNendriyaM viSayagrahaNe sAmarthya chedyacchedane khaGgasyeva dhArA yasminnupahate nivRttisadbhAve'pi viSayaM na gRhNAtIti, labdhIndriyaM tadAvaraNakSayopazamaH, upayogendriyaM yaH svaviSaye vyApAra iti / tatazca paJca ca tAnIndriyANi teSAM saMvaraNaM iSTAniSTaviSayeSu rAgadveSAbhyAM pravarttamAnAnAM nigrahaNaM paJcendriyasaMvaraNaM tadupa-15 8 saMpannaH, tahevatti tathaiva tenaiva prakAreNa paJcavidhameva vAcanApracchanAparivartanAnuprekSAdharmakathAbhedAtpazcaprakAramapi, tatra vakti ROSMARRESIAS vyANi teSAM savita, labdhIndriya saMviSayagrahaNe sAmadhya / dhAnyamasUrAkAra, sA ca bAhyA Jain Education in For Private Personel Use Only S ainelibrary.org Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1- pAkSikasa0 // 39 // ziSyastaM prati guroH prayojakabhAvo vAcanA pAThanamityarthaH, gRhItavAcanenApi saMzayAdyutpattau punaH praSTavyamiti pUrvAdhItasya sUtrAdeH zaGkitAdau praznaH pracchaneti, pracchanAvizodhitasya mA bhUdvismaraNamiti parivartanA sUtrasya guNanamityarthaH, sUtravadarthe'pi saMbhavati vismaraNamataH so'pi paribhAvanIya ityanuprekSaNamanuprekSA cintaniketyarthaH, evamabhyastazrutena dharmakathA | vidheyeti dharmasya zrutarUpasya kathA vyAkhyA dharmakatheti / evaM paJcavidhaM kimityAha-sajjhAyanti zobhanamA maryAdayA'dhya-3 yanaM zrutasyAdhikamanusaraNaM svAdhyAyastamupasaMpanna ityAdi pUrvavaditi / tathA chajjIvanikAyavahaM chappi ya bhAsAu appasatthAu / parivadyanto gutto rakkhAmi mahatvae pazca // 12 // __SaDjIvanikAyAnAM pRthvIkAyA'kAyatejAkAyavAyukAyavanaspatikAyatrasakAyalakSaNaSaDDidhaprANigaNAnAM vadho vinAzaHSaijIvanikAyavadhastaM,tathA SaDapi ca alIkAdibhedAt SaT saGkhyAH apica, kA ityAha-bhASyante procyante iti bhASA vacanAnItyarthastAH kiMviziSTA ityAha-aprazastA gurukarmabandhahetutvAdasundarAH uktaM ca-"no kappai niggaMthayANa vA niggaMthINa vA imAI cha avayaNAI bhAsittae taMjahA-aliyavayaNe hIliyavayaNe khisiyavayaNe pharusavayaNe gAratthiyavayaNe viosaviyAhigaraNaudIraNavayaNetti" na kalpate na yujyate nirgranthAnAM vA nirgranthInAM vA imAni SaT avayaNAiMti naJaH 1 kutsArthatvAtkutsitAni vacanAni bhAsitaetti bhASituM, alIkavacanaM pracalAyase kiM divetyAdiprazne na pracalAyAmItyAdi bhASaNaM,hIlitavacanaM sAsUyaM gaNin vAcaka jyeSThAryetyAdijalpanaM, khiMsitavacanaM janmakarmAdyuddhATanaM, paruSavacanaM duSTa zaikSetyA| dipralapanaM, agAranti agAraM gehaM tadvRttayaH agArasthitA gRhiNasteSAM yattadagArasthitavacanaM putra mAmaka bhAgineyetyAdi SONSCRECRU // 39 // CAR Jain Education in For Private & Personel Use Only XMainelibrary.org Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA vyavazamitasyopazamaM nItasyAdhikaraNasya kalahasyodIraNavacanaM pravartanavAkyaM vyavazamitAdhikaraNodIraNavacanaM SaSTha-10 | miti atra gAthA "khAmiyavosamiyAI ahigaraNAI tu je udiiriNti| te pAvA nAyabA tesiM cArovaNA iNamotti" zeSa prAgvaditi / tathA chavihamabhitarayaM bajjjhaM piya chavihaM tvokmm| uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahatvae pNc|| 13 // paDidhaM prAyazcittavinayavaiyAvRtyasvAdhyAyadhyAnotsargabhedAtSaprakAraM anbhintarayanti laukikairanabhilakSyatvAttatrAntarIyaizca paramArthato'nAsevyamAnatvAnmokSaprAptyantaraGgatvAJcAbhyantaraM tadevAbhyantarakaM tapaHkarmetiyogaH, tatreha cittaM jIvo | bhaNyate, tataH prAyo bAhulyena cittaM jIvaM vizodhayatyaticArajanitakarmamalamalinaM nirmalaM karotIti prAyazcittaM AlocanAdi dazavidhamiti, vinIyate'STaprakAraM karmAneneti vinayaH, sa ca jJAnadarzanacAritramanovacanakAyalokopacAravinayabhedAtsa-2 ptadhA, tatra jJAnamAbhinibodhakAdi paJcadhA tadeva vinayo jJAnasya vA vinayo bhattyAdikaraNaM jnyaanvinyH| uktaM ca-"bhattI taha bahumANe 2 taddiDatthANa samma bhAvaNayA 3 / vihigahaNa 4 bbhAso vi ya eso viNao jiNAbhihio"darzanaM samya-IN tvaM tadeva vinayo darzanasya vA tadavyatirekAddarzanaguNAdhikAnAM zuzrUSaNA'nAzAtanArUpo vinayo darzanavinayaH uktaM ca-"sussUsaNA aNAsAyaNA ya viNao u daMsaNe duviho / dasaNaguNAhieK kajjai sussUsaNAviNao / 1 / sakkArabhuTANe 2 sammANAsaNapariggaho 4 tahaya / AsaNamaNuppayANaM 5 kiikammaM 6 aJjaligahoya / 7 / 2 / etssnnugcchnnyaa| 8 / Thiyassa taha pajuvAsaNA bhaNiyA / 9 / gacchantANubayaNaM 10 eso sussuusnnaavinno|3|" iha ca sa Jain Education na jainelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 vRttiH // 40 // kAraNa stavanavandanAdiH, abhyutthAnaM vinayAhasya darzanAdevAsanatyajanaM, sanmAno vastrapAtrAdipUjanam , AsanAbhigrahaH puna|stiSThata AdareNAsanAnayanapUrvakamupavizatAtreti bhaNanam, AsanAnupradAnaM tu Asanasya sthAnAt sthAnAntarasaMcAraNaM, kRtikarma dvAdazAvarttavandanakaM zeSaM prkttmiti| ucitakriyAkaraNarUpo'yaM darzane zuzrUSAvinaya iti / anAzAtanAvinayastu anucita kriyAvinivRttirUpo'yaM paJcadazavidhaH Ahaca "titthayara 1 dhamma 2 Ayariya 3 vAyage 4 thera 5 kula 6gaNe 7 saGgha 8 // saMbhogiya 9 kiriyAe 10 mainANAINa ya taheva" sAMbhogikA ekasAmAcArIkAH, kriyA AstikatA / atra bhAvanAtIrthakarANAmanAzAtanAyAM vartitavyamityevaM sarva draSTavyamiti / "kAyabA guNa bhattI bahumANo taha ya vannavAo ya / arahantamAiANaM kevalanANAvasANANaM" ukto darzanavinayaH / sAMprataM cAritravinaya ucyate, tatra cAritrameva vinayaH cAritrasya vA zraddhAnAdirUpo vinayaH / Ahaca-"sAmAiyAicaraNassa saddahANaM 1 taheva kAraNaM / saMphAsaNaM 2 parUvaNamaha purao sabasattANaM 3 ti" manovacanakAyavinayAstu manaHprabhRtInAM vinayAheSu kuzalapravRttyAdirUpAH yaduktaM-" maNa vaikAyaviNao AyariyAINa sabakAlaMpi / akusalANa niroho kusalANa udIraNaM taha ya" lokAnAmupacAro vyavahArastena sa eva vA vinayo lokopacAravinayaH,sa cAbhyAsavarttitvAdibhedAtsaptadhA,tatrAbhyAsavarttitvaM pratyAsattivartitvaM, zrutAdyArthinA hi AcAryAdeH samIpe AsitavyamityarthaH / 1 / tathA paracchando'nuvarttitvaM parAbhiprAyAnuvarttitvaM / 2 / tathA 31 // 40 // kAyahetoH, kArya zrutaprApaNAdikaM hetuM kRtvA zrutaM prApito'hamaneneti hetorityarthaH vizeSeNa tasya vinaye vartitavyaM tadanuSThAnaM karttavyamiti / 3 / tathA kRtapratikRtitA, kRte bhaktAdinopacAre prasannA guravaH pratikRtiM pratyupakAraM sUtrAdidA Jain Education a l For Private & Personel Use Only Mw.jainelibrary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education nataH kariSyanti na nAma nirjaraiveti bhaktAdidAne yatitavyamiti / 4 / tathA ArcagaveSaNatA, Arttasya duHkhArttasya gaveSaNamauSadhAderityArttagaveSaNaM tadevArttagaveSaNatA pIDitasyopakArakaraNamityarthaH / 5 / tathA dezakAlajJatA avasarajJatA / 6 / tathA sarvArtheSvapratilomatA AnukUlyamiti | 7|2| ukta vinayaH / sAMprataM vaiyAvRtyamucyate, tatra vyAvRttabhAvo vaiyAvRttyaM dharmasAdhanArthamannAdidAnamityarthaH / Ahaca - " veyAvaccaM vAvaDabhAvo iha dhammasAhaNanimittaM / annAiyANa vihiNA saMpAyaNamesa bhAvattho " tacca dazadhA " AyariyauvajjhAe theratavassI gilANasehANaM | sAhammiyakulagaNasaGghasaGgayaM tamiha kAyavanti" tathA suSThu A maryAdayA'dhyAyo'dhyayanaM svAdhyAyaH, saca paJcadhA, vAcanA pracchanA parivarttanA anuprekSA dharmmakathA ceti / tathA dhyAtirdhyAna me kAgracittanirodhastaccaturddhA prAgvyAkhyAtaM, tatra dharmmathukke eva tapasI nirjarArthatvAnnetare bandhahetutvAditi / tathA utsargaH parityAgaH, saca dvedhA dravyato bhAvatazca tatra dravyato gaNazarIropadhyAhAraviSayaH, bhAvatastu krodhAdiviSaya iti / uktamAbhyantaraM tapaH / bajjjhapi ya chabihaM tavokammamiti, bAhyamityAsevyamAnasya laukikairapi tapastayA jJAyamAnatvAtprAyo bahiH zarIratApakatvAdveti bAhyamapicetisamuccaye, SaDidhamanazanA'vamauda rikAvRttisaGkSeparasaparityAgakAyaklezaprati saMlInatA bhedAtpaprakAraM, kiM tadityAha - tapati dunoti zarIrakarmANIti tapastasya karmma kriyA tapaHkarmma tapo'nuSThAnamityarthaH, tatrAnazanamabhojanamAhAratyAga ityarthaH, tadvidhA, itvaraM yAvatkathikaM ca, tatretvaraM caturthAdi paNmAsAntamadhikRtatIrthamAzrityeti yAvatkathikaM tvAjanmabhAvi tridhA pAdapopagamaneGgitamaraNabhaktaparijJAbhedAttatra pAdapo vRkSastasyeva cchinnapatitasyopagamanaM atyantanizceSTatayA'vasthAnaM yasmin tatpAdapopagamanaM, tatheGgite niyamite deza iti gamyate maraNaM maraNa jainelibrary.org Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUda vRttiH // 41 // pratijJA yatra tadiGgitamaraNaM, tathA bhaktaM bhojanaM tasyaiva na ceSTAderapi pratyAkhyAnaM vajanaM yatra tadbhaktapratyAkhyAnaM, bhavanti cAtra gAthAH "sIhAisu abhibhUo pAyavagamaNaM karei thircitto| AuMmi pahuppaMte viyANi navari gIyattho" idamasya muneAghAtavaducyate, nirvyAghAtaM tu yatsUtrArthaniSTita utsargato dvAdaza samAH kRtaparikA san kAla eva karotIti,tadvidhizcAyaM " cattAri vicittAI vigaInijUhiyAi cattAri / saMvacchare ya donni u egantariyaM ca AyAma / 1 / nAivigiTTo |ya tavo chammAsaM parimiyaM ca AyAmaM / anne vi ya chammAse hoi vigiha tavokammaM / 2 / vAsaM koDIsahiyaM AyAma kAu81 ANupubIe |sNghynnaadnnuruuvN etto addhAi niyameNaM / 3 / " yataH " dehami asaMlihie sahasA dhAUhi khijjamANAhi / jAyai ahaM jhANaM sarIriNo carimakAlaMmi / 4 / " kiMca "bhAvamavi saMliheI jiNappaNIeNa jhANajogeNa / bhUyatthabhA-12 vaNAhi ya parivaTTai vohimUlAI / / bhAvei bhAviyappA visesao navara tammi kaalmmi| payaIe nigguNattaM saMsAramahAsamudassa / 2 / jammajarAmaraNajalo aNAimaM vasaNasAvayAinno / jIvANa dukkhaheU kaha rodo bhvsmuddo| 3 / dhannohaM jeNa mae aNorapAraMmi navarameyaMti / bhavasayasahassadulahaM laddhaM saddhammajANanti // 4 // eyassa pabhAveNaM pAlijaMtassa2 8 sai payatteNaM / jammantarevi jIvA pAvanti na dukkhadogacaM // 5 // cintAmaNi aubo eyamapuco va kapparukkhotti / eyaM paramo manto eyaM paramAmayaM etth| 6 / etthaM veyAvaDiyaM gurUmAINaM mahANubhAvANaM / jesi pabhAveNeyaM pattaM taha pAliyaM ceva / 7 / tesi namo tesi namo bhAveNa puNovi tesi ceva nmo| aNuvakayaparahiyarayA je eyaM dinti jIvANaM / 8 / / | saMlihiUNappANaM evaM paJcappiNittu phlgaaii| gurumAIe ya samma khamAvi bhAvasuddhIe / 9 / uvavUhiUNa sese paDibaddhe 18 // 41 // Jain Education a l For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tami taha viseseNa / dhamme ujjamiyavaM saMjogA hi viyogaMtA / 10 / aha vandiUNa deve jahAvihiM sesae ya gurumaaii| paccakhAIttu tao tayantie sabamAhAraM / 11 / samabhAvammi ThiyappA samma siddhantabhaNiyamaggeNa / girikandaraMmi gantuM pAyavagamaNaM aha karei / 13 / savatthApaDibaddho daNDAyayamAi ThANamiha ThAuM / jAvajIvaM ciTThai nicciho pAyavasamANo 8 d|| 14 / paDhamilluyasaGghayaNe mahANubhAvA karenti evamiNaM / pAyaM suhabhAvacciya niccalapayakAraNaM paramaM / 15 / " tathA "iMgiyadesaMmi sayaM caubihAhAracAyanippannaM / ubattaNAijuttaM nanneNa u iMgiNImaraNaM" tathA "bhattapariNANasaNaM ticau-10 bihAhAracAyaniSphanna / sappaDikammaM niyamA jahAsamAhI viNiddinti" / tathA avamamUnamudaraM jaTharamavamodaraM tasya karaNaM karotyartha (3.4-42 Nij bahulaM nAnnaH kRgAdiSu ) iti buNi cAvamodarikA sA ca dravyata upakaraNabhaktapAnaviSayA pratItA, bhAvatastu krodhAdityAga iti / tathA vRtterbhikSAcaryArUpAyAH saGkepo abhigrahavizeSAtsaMkocanaM vRttisaGkepaH, bhikSAcaryAyAM cAbhigrahA dravyAdiviSayatayA caturvidhAH, tatra dravyato'lepakRtAyeva dravyaM grahISye, kSetrataH paraprAmagRhapaJcakAdilabdhaM, kAlataH pUrvAhlAdau, bhAvato gAnAdipravRttAt labdhamiti / tathA rasAH kSIrAdayastatsarityAgaH / tathA kAyaklezaH zarIrakkezanaM saca zirolocavIrAsanAdiranekadhA / tathA pratisaMlInatA guptatA, sA cendriyaka-I pAyayogaviSayA viviktazayanAsanatA ceti uktaM bAhyaM tapaH / uvasaMpanno ityAdi pUrvavaditi // tathA satta bhayahANAI sattavihaM ceva nANavibbhaMgaM / parivajanto gutto rakkhAmi mahatvae paJca // 14 // RI saptehalokAdibhayabhedAtsaptasaMkhyAni, bhayaM mohanIyaprakRtisamuttha AtmapariNAmastasya sthAnAnyAzrayA bhayasthAnAni / -- Jain Education a l For Private & Personel Use Only W w .jainelibrary.org Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 42 // Jain Education tatra manuSyAdikasya sajAtIyAdanyasmAtmanuSyAdereva sakAzAdyadbhayaM tadihalokabhayam ihAdhikRta bhItimato jAtI loka iha| lokastato bhayamiti vyutpatteH / 1 / tathA vijAtIyAttiryagdevAdeH sakAzAnmanuSyAdInAM yadbhayaM tatparalokabhayaM / 2 / tathA | AdIyata ityAdAnaM dhanaM tadarthaM caurAdibhyo yadbhayaM tadAdAnabhayaM / 3 / tathA akasmAdeva bAhyanimittAnapekSaM gRhAdiSveva * sthitasya rAtryAdau bhayamakasmAdbhayaM / 4 / tathA vedanA pIDA tadbhayaM vedanAbhayaM / 5 / tathA maraNAdbhayaM pratItameva / 6 / tathA azlokabhayamakIrttibhayamiti // 7 // tathA saptavidhameva saptaprakArameva nANavibhaMganti pUrvAparanipAtanAdvibhaGgajJAnaM, tatra viruddho vitatho vA, ayathAvastu vikalpo yasmiMstadvibhaGgaM tacca tajjJAnaM ca sAkAratvAditi vibhaGgajJAnaM mithyAtvasahitAvadhirityarthaH / taccaivaM saptavidhaM - ekadizi lokAbhigamaH, ekasyAM dizi ekayA dizA pUrvAdikayetyarthaH lokAbhigamo lokAvavodha ityekaM vibhaGgajJAnaM, vibhaGgatA cAsya zeSadikSu lokasyAnabhigamena tatpratiSedhanAditi / 1 / tathA paJcasu dikSu lokAbhigamo naikasyAM kasyAM ciditi, ihApi vibhaGgatA ekadizi loka niSedhAditi / 2 / tathA kriyAvaraNo jIvaH, kriyAmAtrasyaiva prANAtipAtAdejIvaH kriyamANasya darzanAttaddhetukarmmaNazcAdarzanAtkriyaivAvaraNaM karma yasya sa kriyAvaraNaH, kau'sau ? jIva ityavaSTambhaparaM yadvibhaGgaM tattRtIyam / vibhaGgatA cAsya karmaNo'darzanenAnabhyupagamAdevamuttaratrApi vibhaGgatA samavaseyeti / 3 / mudagre (gge) jIve, zarI| rAvagAhakSetra bAhyAbhyantarapudgalaracitazarIro jIva ityavaSTambhavat, bhavanapatyAdidevAnAM vAhyAbhyantarapudgalaparyAdAnato vaikriyakaraNadarzanAditi caturtham // 4 // amudagre (gge) jIve, devAnAM bAhyAbhyantarapudgalAdAnaviraheNa vaikriyavatAM darzanAdavAhyAbhyantarapudgalaracitAvayavazarIro jIva itya (dhya ) vasAyavatpaJcamam / 5 / ruviM jIve, devAnAM vaikriyazarIravatAM darzanAdrUpyeva jIva vRttiH // 42 // jainelibrary.org Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASSACROSOCCASEAUCROSONAL ityavamavaSTambhavat SaSThamiti // 6 // sabamiNaM jIvA, vAyunA calataH pudgalakAyasya darzanAtsarvamevedaM vastu jIvA eva calanadharmopetatvAditi evaMnizcayavatsaptamamiti // 7 / parivajantotti vibhaGgajJAnopalabdhArthaprarUpaNAM parihara-13 nityarthaH / gutto ityAdi pUrvavaditi / tathA piNDesaNapANesaNa uggahasattikayA mahajjjhayaNA / uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahatvae paJca // piNDaH samayabhASayA bhaktaM tasyaiSaNA grahaNaprakArAH piMDaiSaNAstAzcaitAH" saMsaTThA 1 masaMsaTThA 2 uddhaDa 3 taha appaleviyA ceva 4 / uggahiyA 5 paggAhiyA 6 ujjjhiyadhammA ya sattamiyA / 7 // " tatrAsaMsRSTA hastamAtrAbhyAM cintanIyA |" asaMsaTe hatthe asaMsaDhe akharaDietti vuttaM bhavai" evaM gRhNataH prathamA bhavati / gAthAyAM sukhamukhoccAraNArtho'nyathA pAThaH saMsRSTApi tAbhyAmeva cintyA "saMsaDhe hatthe saMsahe matte kharaDietti vuttaMbhavai " evaM gRhNato dvitIyA, uddhatA nAma sthAlyAdau svayogena bhojanajAtamuddhRtaM tato " asaMsaDhe hatthe saMsaDhe matte asaMsaDhe vA matte saMsaDhe hatthe" evaM gRhnntstRtiiyaa| alpalepA nAma alpazabdo'bhAvavAcakaH nirlepaM pRthukAdi gRhRtazcaturthI / avagRhItA nAma bhojanakAle zarAvAdiSUpahRtameva bhojanajAtaM yattato gRhNataH paJcamI / pragRhItA nAma bhojanavelAyAM dAtumabhyudyatena karAdinA pragRhItaM yadbhojanajAtaM bhoktuM vA svahastAdinA tadgahNataH SaSThI / ujjjhitadharmA nAma yatparityAgArha bhojanajAtamanye ca dvipadAdayo nAvakAGkSanti tat arddhatyaktaM vA gRhNataH saptamIti / 7 / pAnaiSaNA apyetA eva navaraM caturthyA nAnAtvaM tatra hyAyAmasauvIrakAdi nirlepaM vijJeyamiti / uggahatti sUcakatvAdavagrahapratimA / avagRhyata ityavagraho vasatiH tatpratimA ACCOCALGAOACANCCASC Jain Education in For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasUda abhigrahA avagrahapratimAH tatra pUrvameva vicintyaivaMbhUtaH pratizrayo mayA grAhyo nAnyathAbhUta iti tameva yAcitvA tad- hataH prathamA 1 tathA yasya bhikSorevaMbhUto'bhigraho bhavati tadyathA ahaM ca khalveSAM sAdhUnAM kRte avagrahaM grhiissyaami||43||1 anyeSAM cAvagRhe gRhIte sati vatsyAmIti dvitIyA 2 / prathamA sAmAnyena iyaM tu gacchAntargatAnAM sAMbhogikAnAM codyuktavihAriNAM yataste'nyonyArtha yAcanta iti / tRtIyA tviyaM anyArthamavagrahaM yAciSye anyAvagRhIte tu na sthAsyAmIti eSA tvahAlaMdi(tu yathAlandi)kAnAM yataste sUtrAvazeSamAcAryAdabhikAsanta AcAryArtha taM yAcanta iti 31caturthI punarahamanyeSAM kRte avagrahaM na yAciSye anyAvagRhIte tu vatsyAmItIyaM tu gaccha evAbhyudyatavihAriNAM jinakalpAdyartha parikarma kurvatAm 4 / paJcamI tu ahamAtmakRte avagrahamavagrahISyAmi na cApareSAM dvitricatuHpaJcAnAmiti / iyaM tu jinakalpi-TU kasyeti 5 / paSThI punaryadIyamavagrahaM grahISyAmi tadIyameva cetkaTAdisaMstAraka grahISyAmi itarathotkaTuko vA upaviSTo vA rajanI gamiSyAmItyeSApi jinakalpikAderiti 6 / saptamI eSaiva pUrvoktA navaraM yathAstRtameva zilAdikaM gRhISyAmi netaraditi / 7 / tathA sattikayatti sapta saptakakAH anudezakatayaikasaratvenaikakA adhyayanavizeSA AcArAGgasya | dvitIyazrutaskandhe dvitIyacUDArUpAste ca samudAyataH sapteti kRtvA saptakakA abhidhIyante, teSAmeko'pi saptakaka iti vyapadizyate tathaiva nAmatvAt , evaM ca te sapteti, tatra prathamaH sthAnasaptakako, dvitIyo naiSedhikIsaptakakaH naSedhikI x svAdhyAyabhUmiH, tRtIya uccAraprazravaNavidhisaptaikakaH, caturthaH zabdasaptaikakaH, paJcamo rUpasaptakakaH, SaSThaH parikriyAsaptaikakA, saptamo'nyonyakriyAsaptaikaka iti / tathA mahajjjhayaNatti sUtrakRtAGgasya dvitIyazrutaskandhe mahAnti prathamazrutaskandhA // 43 // Jain Education i n For Private Personel Use Only Mainelibrary.org Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEARCCARRCCCC dhyayanebhyaH sakAzAdvandhato bRhantyadhyayanAni tAni ca puNDarIkaM 1 / kriyAsthAnaM 2 / AhAraparijJA 3 // pratyAkhyAnakriyA 4 / anAcArazrutaM 5 / AIkakumArIyaM 6 / nAlandIyaJceti / 7 / uvasaMpanno jutto ityAdi sUtraM tu prAgvaditi / tathA // / aha mayahANAiM aTThaya kammAiMtesi bandhaM ca / parivajjanto gutto rakkhAmi mahatvae pnyc|| ___ aSTau jAtikulabalarUpatapaaizvaryazrutalAbhabhedAdaSTasaGkhayAni madasthAnAni madabhedAH tatra mAtRkI viprAdikA vA jAtiH, paitRkamugrAdikaM vA kulaM, zaktibalaM, zarIrasaundarya rUpaM, anazanAdi tapaH, sampadaH prabhutvaM aizvarya, bahuzAstrajJatA zrutaM, abhilaSitavastuprAptiAbhaH atra ca doSaH "jAtyAdimadonmattaH pizAcavadbhavati duHkhitazceha / jAtyAdihInatAM parabhave ca niHsaMzayaM labhata " iti / aSTau ca jJAnAvaraNadarzanAvaraNavedanIyamohanIyAyuSkanAmagotrAntarAyamUlaprakRtibhe-| dAdaSTasaGghayAni karmANi, tesiM bandhaM catti teSAmaSTavidhakarmaNAM bandho'bhinavagrahaNaM taM ca, tarjanaM ca taddhetuparihArataH samavaseyaM, parivarjayannityAdi pUrvavaditi / tathA / aTTa ya pavayaNamAyA diTThA aTTavihaniTTiya?hiM / uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahatvae paJca // 11 // aSTau ceryAsamityAdibhedAdaSTasaGkhyA eva, kA ityAha-pravacanasya dvAdazAGgasya mAtara iva tatprasUtihetutvAnmAtaro hai jananyaH pravacanamAtaraH tatra samyagitiH pravRttiH samitirIryAyAM gamane samitizcakSurvyApArapUrvatayetIryAsamitiH yadAhaIyAsamiti ma rathazakaTayAnavAhanAkrAnteSu sUryarazmipratApiteSu prAsukavivikteSu pathiSu yugamAtradRSTinA bhUtvA gamanA C CACCCC Jain Education For Private Personel Use Only C ainelibrary.org Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikas0 // 44 // Jain Education Int "" gamanaM karttavyamiti " atrodAharaNaM - ego sAhU samaNaguNabhAvio iriyAsamiIe jutto viharai, etthantare sakkassa AsaNaM caliyaM, pauttAvahI sAhuM dahuM paramabhattIe vandai NamaMsai ya, devasabhAmajjjhagao micchadiDI ego devo asadahanto samAgao sAhussa vihArabhUmiM para paiDiyassa purao macchiyappamANAo maNDukaliyAo viubai, pacchao ya maummattahatthi, tahAvi gaI na bhindai, tao hatthiNA ukkhiviUNa bhUmIe pADio, na ya so bhayavaM niyasarIraM gaNei, kintu sattA me mAriyabatti jIvadayApariNao acchai, devovi acaliyasattaM sAhuM pehittA indavuttantaM niveittA devalogaM gaotti / tathA bhASAyAM bhASaNe samitirniravadyabhASaNato bhASA samitiH Ahaca " bhASAsamitirnAma hitamitAsaMdigdhabhASaNam atrApyudAharaNam - koI sAhU bhikkhaDA nagare rohae niggantuM bAhirakaDae hiNDanto keNaI puTTho jahA "kevaiya AsahatthI taha nicao dArudhannamAINaM / nivinnAnivinA nAgaragA behi maM samio / 1 / bei na jANAmottI sajjjhAyajjjhANajogavakkhittA / hiNDantA navi pecchaha navi suNaha ya kiha Nu to bei | 2| bahu suNei kaNNehiM bahu acchIhi pecchaI / naya dihaM suyaM sarva bhikkhU akkhAumarihaI " tathA eSaNAyAmudgamAdidoSavarjanataH samitireSaNAsamitiH uktaM ca- "eSaNAsamitirnAma gocaragatena muninA samyagupayuktena navakoTIparizuddhaM grAhyamiti" atra - vasudevapuvajammo AharaNaM esaNAe samiIe / mahAgobaragA goyamadhijjAI cakkayaro / 1 / tassa ya dhAriNi bhajjA ganbho tIe kayAi AhUo / dhijjAi mao chammAsaga bhadhijAiNI jAe / 2 / mAulasaMvaddhaNakammakaraNaveyAraNA ya logeNaM / natthi tuha ettha citaM / 3 / mA suNa logassa tumaM dhUyAo tinni tesi jeyaraM / dAhAmi kare kammaM pakao vRttiH // 44 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patto ya vIvAho / 4 / sA necchatI visanno mAulao beti bIya dAhAmi / sAvi ya taheva Nicchai taiyattI NicchaI sAvi / 5 / nivinnanaMdivaddhaNaAyariyANaM sagAsi nikkhanto / jAo chakkhamao giNhai ya abhiggahamimaM tu|6| cAlagilANAdINaM veyAvaccaM mae u kAyabaM / taM kurNaitemaddho khAyajaso skkgunnkittii|7| asaddahANe devassa Agamo kuNai do samaNarUve / aisAragahiyamego aDaviThio iMgao biio| 8 / bei gilANo paDio veyAvaccaM tu saddahe jo u / so uTheu khippaM suyaM ca taM nandiseNeNa / 9 / chaTovavAsapAraNagamANiyaM kavalaghettukAmeNaM / taM suyahai mittaM sahasuDio ya bhaNa keNa kajaMti / 10 / pANagadavaM va tahiM jaM natthi teNa bei kajaM tu| niggayahiNDanto kuNayaNe saNaM navi ya pellei / 11 / iya ekavAra biiyaM ca hiNDiuM laddha taiyavAraMmi / aNukaMpAe turanto tao gao tassagAsaM daatu| 12 / kharapharusaniThurehi ya akkosai so gilANao ruho / he mandabhagga phukkiya tUsasi taM nAmametteNa / 13 / sAhuvagAritti ahaM nAmatthaM (vahasItigamyate ) aha smuddisiumaau(o)| eyAvatthAe ahaM taM acchasi bhttlohillo|14| amiyamiva mannamANo taM pharusagiraM tu so asaMbhanto / calaNagao khAmeI dhuyai ya taM asuimalalittaM / 15 / uTheha3 vayAmottI taha kAhAmI jahA u acireNa / hohiha niruyA tunbhe beI na caemi gantuM je / 16 / Aruha tA paTTIe ArUDho tAhe to payAraM ca / paramAsuiduggaMdhaM muyaI paTTIe pharasaM ca / 17 / bei giraM dhiddhi muNDiya vegavidhAo kautti dukkhavio / iyaviha bahumakkosaI pae pae sovi bhagavaM tu / 18 / na gaNei pharusagiraM na yAvi taM tArisaM asuigndhN| candaNamiva mannanto micchAmiha dukkaDaM bhaNai / 19 / cintei kaha karemI kiha hu samAhI bhaveja sAhussa / iya bahu Jain Education a l For Private & Personel Use Only Olainelibrary.org Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 45 // Jain Education vihappayAraM navi tinno jAhe khobhejaM / 20 / tAhe abhitthuNanto gao tao Agao ya iyaro u / Aloie gurUhiM dhannoti tao aNusiho / 21 / jai teNa esaNA no bhinnA iya esaNAi jaiyavaM / saveNa sayA addINabhAvao suddhajo| enti / 22 / tathA AdAne grahaNe bhANDamAtrAyA upakaraNamAtrAyA bhANDasya vA vastrAdyupakaraNasya mRnmayAdipAtrasya vA mAtrasya ca sAdhubhAjanavizeSasya nikSepaNAyAM ca samitiH supratyupekSitasupramArjitakrameNetiH AdAnabhANDamAtranikSepaNAsa miti: / atrApyudAharaNam - ekassa Ayariyassa paMca sIsasayAI, tesimego siDio pavaIo, so jo jo sAhU ei tassa 2 DaNDagaM nikkhivai, evaM tassa uTThiyassa anno ei anno jAi tahAvi so bhagavaM aturiyaM acavalaM ucariM heDA pamajjiDaM Thavei, evaM bahueNavi kAlena paritammai tathA uccAraprasravaNa khela siGghAna jalAnAM pAriSThApanikAyAM samitiH sthaNDilazuddhyAdikrameNa | samyakUvRttiH uccAraprasravaNakhela siGghAnajalapAriSThApani kAsamitiH, tatroccAraH purISaM prasravaNaM mUtraM, khelo niSThIvanaM, si GghAno nAsikAzleSmA, jallo mala iti / ettha imaM AharaNaM- egeNaM khuDDugeNa divasante kihavi na pehiya thaNDila, kAiyAlAyato rAo thaNDilaM na pehiyanti na vosire, devayAe ujjoo aNukaMpAe ya kao, diTThA bhUmitti vosiriyanti / tathA manasazcittasya, kuzalasya pravarttanena akuzalasya nirodhanena gopana guptirmanoguptiH " maNaguttIe tahiyaM jiNadAso sAvaou siTThisuo / so sabarAipaDimaM paDivannaM (nno ) jANasAlAe / 2 / bhajjanbhAmiyapalaGka ghettuM khIlajuyamAgayA tattha / tasseva pAyamuvari maJcagapAyaM ThaveUNa / 2 / aNayAramAyarantI pAo viddho ya maJcakhIleNaM / so ya mahantaM vRttiH // 45 // jainelibrary.org Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viyaNaM ahiyAseI tahiM sammaM / 3 / naya maNadukkaDamuppanna tassa jhANa mmi niccalamaissa / daTTaNavi ya vilIyaM iya maNaguttI kareyavA / 4 / tathA vAco 'kuzalavacanasya nirodhena kuzalasya codIraNena guptirvAgguptiH " vaiguttIe sAhU sannAyagapallagacchae dhuuN| coraggahaseNAvaivimoio bhaNai mA sAha / 1 / caliyA ya jannajattA sannAyaga miliya aMtarA ceva / mAyapiyabhAyamAI sovi niyatto samaM tehiM / 2 / teNehiM gahiyamusiyA dihe te benti so imosaahuu| amhehiM gahiyamukko to beI ammayA tassa / 3 / tumhehiM gahiya mukko Ama ANehi bei to churiyaM / jaM chindAmi thaNantI kiM ti seNAvaI bhaNai / 4 / dujammajAya eso dihA tubbhe tahavi navi sih| kiha puttotti aha mamaM kiha na vi silu tu dhmmkhaa| 5 / AuTTo uvasanto mokkA majapi taM si mAitti / sabaM samappiyaM se vaiguttI eva kAyavA / / " tathA kAyasya gopanaM kAyaguptiH prayojanAbhAve karacaraNAdyavayavasalInatA, prayojanotpattI tu sthAnAdiSu samyakvRttirityarthaH / "kAiyaguttAharaNaM addhANapavannage jahA saahuu| AvAsiyammi satthe na lahai tahiM thaNDilaM kiJci / 3 / laddhaM caNeNa kahavi ego pAo jahiM paihAi / tahiyaM ThiegapAo sabaM rAiM tahiM th(gh)ho|2|ny ThaviyaM kiMci atthaDilaMmi hoyatvameva gutteNaM / sumahanbhaevi ahavA sAhu na bhinde gaI ego| 3 / sakapasaMsA asadahANa devAgamo viubai ya / maNDukkaliyA sAhU jayaNA so(e) saGkame saNiyaM / 4 / hatthI viuvio jA Agacchai maggao gulugulinto| naya gaibheyaM kuNai kariNA hattheNa ucchuuddho| bei paDanto micchAmidukaDaM jiya virAhiyAmotti / 5 / etA aSTApi pravacanamAtaro dRSTA upalabdhAH kairityAha-aSTa 1 SaTpadIyaM gAthA vA sArdhA Jain Education For Private & Personel Use Only Kinaw.jainelibrary.org Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 46 // Jain Education | vidhA aSTaprakArA niSThitAH kSayaM gatA arthAH prakramAt jJAnAvaraNAdipadArthA yeSAM te tathA tairaSTavidhaniSThitArthairjinairityarthaH / vRttiH uvasaMpanno jutto ityAdi pUrvavaditi // tathA nava pAvaniyANAI saMsAratthA ya navavihA jIvA / parivajjanto gutto rakkhAmi mahavae paMJca // nava navasaMkhyAni pApAni pApanibandhanAni nidAnAni bhogAdiprArthanAlakSaNAni pApanidAnAni tAni parivarja - yanniti yogaH, tAni cAmUni lezataH "niggaMtho vA nigganthI vA niyANaM karei jahA sakkhaM na me devA devalogA vA diTThAtA ime caiva mahiDDiyA rAyANo devA, tA jai imassa tavaniyamabaMbha cerassa phalamatthi tAhamavi AgamissAe rAyA bhavittA orAle mANusse bhoge bhukhamANe viharijjAmi, tao niyANakaDe devalogaM gacchejjA, tao cuyassa niyANANurUvaladdhadvANassa tassa koi samaNAI dhamma mAikUkhejjA ! hantA AikkhejjA, se dhammaM paDivajjejjA ! no iNamaTThe samaTThe dullabhavohie bhavai 1 | keI dhammaM soccA nikkhante aNagAre parIsahaparAie cintei, rAyA bahucinte bahuvAvAre bhavai, to je ime ugAiputtA vibhavasaMpannA te pAsittA niyANaM karei, jai me imassa tavaniyamabambhaceravAsassa phalamatthi, to uggAiputto vibhavasaMpanno bhavijjA, tao devalogapaccAyAo uggAikule jAo niyANANuruve bhoge bhuJjamANo viharai, so dhammamAikhijjamAnaMpi no paDivajjai jAva dulabhavohie bhavai 2 | evaM niggandhIvi, niggandho niyANaM kareti, pumaM bahuvAvAro saGgAmAisu dukkarakArI ya, tA alaM me purisabhAveNa, annajaMmehaM itthiyA bhavejjA, esa vi niyANANuruvo uppajjai, dhammaM no paDivajjara dulahabohie bhavai 3 / niggandhIvi uggAdiputtaM pAsittA niyANaM karei itthI NaM asamatthA, egAgiNI gAma // 46 // jainelibrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ntarAisaJcaraNe savaparibhUyA vayaNijahANaM sabakAla parAhINA ya, aohaM annajamme uggAiputto bhavejA, taheva bhavai, noha dhamma paDivajai dullabhabohie bhavai 4 // niggantho nigganthI vA cintei, ime mANussagA kAmabhogA muttapurIsavantapittasiMbhasukkAiAsavA, je puNa ime devA annaM devaM deviM vA attANaM vA devadevIrUvaM viuvittA pariyAranti, eyaM sAhu, tohamavi tahAvihadevo bhavejjA, taheva bhavai, tao cue pume jAe dhammamAikhijamANaM suNei, na puNa saddahai 5 / niggntho| nigganthI vA niyANaM karei, asubhA mANussANaM bhogA, je puNa devalogesu deva (vA) no annaM devaM deviM vA pariyAranti kiM tu attANameva devadevIrUvaM viuvittA pariyAranti evaM sAhu tohamavi tesu bhavAmi taheva bhavai tao cuyassa koi dhammamAikkhejA suNejjA no saddahejA navaramAranniyAisamaNo bhavittA tahAvihaviraivajio parovadhAyagasatthovaesaparAyaNo itthIkAmamucchio mao samANo asuresu kibbisiyattAe uvavajettA cuo samANo bhujo 2 elamUyattAe uvavajai dulabhabohie bhavai / 6 / niggantho nigganthI vA nibinnadivamaNuyakAmabhogo niyANaM karei, jai imassa dhammassa phalamatthi to jattha no pariyAraNA tatthAhaM bhavejAmi, tatyeva bhavai, tao cuyassa maNuesu uvavannassa samaNe dhammamAi khejjA, taM suNei, saddahai, no desaviraiMpi paDivajjai, daMsaNasAvae ahigayajIvAjIve sulabhabohie bhavai 5 / niggantho nigganthI vA divamANussaesu bhogesu nivinno dhammassahio cintei, ime uggAiputtA aNuvayaguNavayAiThiyA sAhavo paDilAbhemANA viharanti, eyaM sAhu, evaM niyANaM karettA devesu uvavanjiya uggAdiputtabhAvaDio duvAlasavihaM agAradhamma paDivajjaDa no aNagAradhammanti / 8 / niggandho nigganthI vA kAmabhoganivinno niyANaM karei, jai me tavaniyamaphala SACSCREER Jain Education in N ainelibrary.org DI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 47 // Jain Education In | matthi tAhaM dariddakule uvavajjAmi, evaM me appA sunIharae bhavissai, evaM kayaniyANo devesu uvavajjittA dariddakulovavanno dhammaM soccA jAva pacayai no sijjhai / 9 / evaM naccA aniyANeNa bhaviyavaM ti" tathA saMsaranti karmmavazavarttinaH pANinaH paribhramanti yasminniti saMsArastatra tiSThantIti saMsArasthAzcaH samuccaye, navavidhAH pRthivyaptejovAyuvanaspatidvitricatuHpaJcendriyabhedAnnavasaMkhyA:, ka ityAha-jIvAH prANinastAn parivarjayannityAdi pUrvavaditi / cUrNau tu "navavihadaMsaNavaraNaM nava ya niyANAI navavihA jIvA " ityAdipAThavyAkhyA dRzyate, tatra navavidhaM navabhedaM, kiM tadityAha - sAmAnyavizeSAtmake vastuni sAmAnyagrahaNAtmako bodho darzanaM tasyAvaraNasvabhAvaM karmma darzanAvaraNaM tannavavidhaM tatra nidrApavakaM tAvat drA kutsAyAM gatau niyataM drAti kutsitatvamavispaSTatvaM gacchati caitanyamanayeti nidrA sukhaprabodhA svApAvasthA, nakhacchoTikAmAtreNApi yatra prabodho bhavati, tadvipAkavedyA karmmaprakRtirapi nidreti kAryeNa vyapadizyate, tathA nidrAtizAyinI nidrA nidrAnidrA zAkapArthivAditvAnmadhyapadalopI samAsaH, sA punarduHkhaprabodhA svApAvasthA tasyAM hyasphuTatarIbhUta caitanyatvAdduHkhena bahubhirgholanAdibhiH prabodho bhavatyataH sukhaprabodhanidrApekSayAsyA atizAyinItvaM, tadvipAkavedyA karmmaprakRtirapi kAryadvAreNa nidrAnidretyucyate / upaviSTa Urddhasthito vA pracalatyasyAM svApAvasthAyAmiti pracalA, sA hyupaviSTasyorddhasthitasya vA ghUrNamAnasya svapturbhavati, tathAvidhavipAkavedyA karmmaprakRtirapi pracaleti, tathaiva pracalAtizAyinI pracalApracalApracalA, sA hi caGkramaNAdi kurvataH svaturbhavatyataH sthAnasthitasvapnabhavAM pracalAmapekSyAtizAyinI, tadvipAkA karmmaprakRtirapi pracalApracalA / styAnA bahutvena saGghAtamApannA gRddhirabhikAGkSA jAgradavasthAdhyavasitArthasAdhanaM vRttiH 11 80 11 jainelibrary.org Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktirbhavatata RddhirAtmazaktirUpA'syAmitibhiH, tasyAM hi satyAM jAnadavasa PAASSSSSSSSSSSSSS viSayo yasyAM svApAvasthAyAM sA styAnagRddhiH, tasyAM hi satyAM jAgradavasthAdhyavasitamarthamutthAya sAdhayati, styAnA vA piNDIbhUtA RddhirAtmazaktirUpA'syAmiti styAnaddhirityucyute, tadbhAve hI prathamasaMhananinaH svapnuH kezavArddhabalasadRzI zaktirbhavati athavA styAnA jaDIbhUtA caitanyaddhirasyAmiti syAnaddhiriti tAdRzavipAkavedyA karmaprakRtirapi styA-8 narddhiH styAnagRddhiriti vA / tadevaM nidrApaJcakaM darzanAvaraNakSayopazamAlabdhAtmalAbhAnAM darzanalabdhInAmAvArakaM darzitam / sAMprataM yadarzanalabdhInAM mUlata eva lAbhamAvRNoti tadidaM darzanAvaraNacatuSkamAkhyAyate-cakSuSA darzanaM sAmAnyagrAhI | bodhaH cakSurdarzanaM tasyAvaraNaM cakSurdarzanAvaraNaM, acakSuSA cakSurvarjendriyacatuSTayena manasA vA yaddarzanaM tadacakSurdarzanaM tasyAvaraNamacakSurdarzanAvaraNaM, avadhinA rUpidravyamaryAdayA'vadhireva vA kAraNanirapekSabodharUpo darzanaM sAmAnyArthagrahaNamavadhidarzanaM tasyAvaraNamavadhidarzanAvaraNaM, kevalaM ca taddarzanaM ca kevaladarzanaM tasyAvaraNaM kevaladarzanAvaraNamityevaM navavidhaM darza-15 nAvaraNamiti, zeSaM pUrvavaditi // tathA | navabambhaceragutto dunavavihaM baMdhaceraparisuddhaM / uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahatvae paJca // 1 // navavambhaceratti sUcakatvAnnavabrahmacaryaguptibhistatra brahmacaryasya maithunavratasya guptayo rakSAprakArAH brahmacaryaguptayo navara ca tA brahmacaryaguptayastAbhirguptaH susaMvRtassanniti tAzcaitAH "vasahikahanisijindiyakuDDantarapubakIliyapaNIe / ai-18 mAyAhAravibhUsaNA ya nava baMbhaguttIo" brahmacAriNA tadguptyanupAlanapareNa na strIpazupaNDakasaMsaktA vasatirAsevanIyA, tatsevane tadbAdhAsaMbhavAt Ahaca " jahA birAlAvasahassa mUle na mUsagANaM vasahI pasatthA / emeva itthInilayassa majhe ACANCERNMARCAMERACROREOS Jain Education a l For Private Personel Use Only A w .jainelibrary.org Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 ti: // 48 // navabaMbhayArissa khamo nivaaso|| baMbhavayassa aguttI lajjAnAso ya pIivuDDI ya / sAhu tavo vaNavAso nivAraNaM titthahANI ya / 2 / caGkamiyaM moTTiyaM ca vippikkhiyaM ca savilAsaM / siGgAre ya bahuvihe daha bhutteyare dosA / 3 / gIyANi ya paDhiyANi ya hasiyANi ya maMjule ya ullAve / bhUsaNasadde rAhassie ya soUNa je dosA / 4 / pasupaNDagesuvi | ihaM mohAnaladIviyANaM jaM hoi / pAyamasuhA pavittI puSabhavabbhAsao taya / 5 / " tathA kahatti na strINAM kevalAnAmekAkinInAM dhammadezanAdilakSaNavAkyaprabandharUpA kathA kathanIyA, athavA jAtikularUpanepathyalakSaNA strIkathA na kathanIyA, tatra brAhmaNIprabhRtInAmanyatamAyAH prazaMsA nindA vA yA sA jAtikathA, yathA-dhigbrAhmaNIvAbhAve yA jIvanti mRtA iva / dhanyA manye jane zUdrIH patilakSepyaninditAH // 1 // iti / evaM cogrAdikulotpannAnAmanyatamAyA yatprazaMsAdi sA kulakathA-aho caulukyaputrINAM sAhasaM jagato'dhikam / patyurmRtyau vizantyagnau yAH premarahitA apIti // 1 // tathAndhrIprabhRtInAmanyatamAyA rUpasya yat prazaMsAdi sA rUpakathA yathA-candravakA sarojAkSI sadgIH pInaghanastanI / kiM lATI no matA sAsya devAnAmapi durlabheti / 1 / tAsAmevAnyatamAyAH kacchabandhAdinepathyasya yatprazaMsAdi sA nepathyakathA| yathA-dhignArIraudIcyA bahuvasanAcchAditAGgalatikatvAt / yadyauvanaM na yUnAM cakSurmodAya bhavati sadeti / 1 / strIkathAyAM caite doSAH " AyaparamohudIraNauDDAho suttamAiparihANI / baMbhavae ya aguttI pasaGgadoso ya gamaNAI " / tathA nisijatti niSadyA, ko'rthaH! strIbhiH sahaikAsane nopavizedutthitAsu muhUrta nopavizettadupabhuktAsanasya cittavikArahetutvA-1 | dyadAha " itthIe maliyasayaNAsaNammi tapphAsadosao jaiNo / dUsei maNaM mayaNo kuI jaha phaasdosennN"| tathA // 48 // Jain Education A rone For Private Personel Use Only jainelibrary.org Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Inte indriyANi strIsaktanayananAsikAdIni manoharaNAni nAvalokayet taddarzanasya mohodayahetutvAt yadAha " citre'pi likhitA nArI mano mohayate nRNAm / kiM punastAH smitasmeravibhramabhramitekSaNAH " tasmAt " cittabhittiM na nijjhAe nAriM vA sualaMkiyaM / bhakkharaMpa va dahUNaM diTThi paDisamAhare" tathA " vajjejjA mohayaraM juvaINaM daMsaNAi suviyAraM / ee khu mayaNavANA carittapANe viNAseti" tathA kuDDintaratti na strINAM kuDyAntaritAnAM mohanasaMsaktAnAM kaNitAdidhvanirAkarNayitavyo mohasaMbhavAdeva / tathA pubakIliyatti na pUrva gRhasthAvasthAyAM krIDitaM strIsaMbhogAnubhavanalakSaNaM dyUtAdiramaNalakSaNaM vAnusmarenmohotthApananimittatvAditi / tathA paNIyatti praNItaM sarasaM snigdhamityarthaH, bhaktaM na bhuJjIta dhAtU drekahetutvAt yadAha " vigaI pariNaidhammo moho jamudijjae udinne y| suchuvi cittajayaparo kahaM akajje na vaTTihidI | 1| dAvAnalamajjhagao ko taduvasamaTTayAe jalamAI / santevi na givhijjA mohAnaladIvi esuvamA / 2 / " "kiM ca-rasA pagAmaM na niseviyavA pAyaM rasA dittikarA narANaM / dittaM ca kAmA samabhiddavanti dumaM jahA sAduphalaM ca paMkhI / 3 / jahA davaggI paurindhaNe vaNe samAruo novasamaM uvei / eviMdiyaggI vi pagAmabhoiNo na vaMbhayArissa hiyAya kassaI / 4 / " tathA ai| mAyAhAratti atimAtrasya "arddha asaNassa sarvajaNassa kujjA davassa do bhAe / vAupaviyAraNaDA chanbhAyaM UNayaM kujjatti" evaMvidhapramANAtikrAntasyAhArasya pAnabhojanAderabhyavaharttA sarvadA na bhavet tadbhojane uktadoSaprasaGgAditi / tathA vibhUsaNA yatti vibhUSaNA zarIropakaraNarADhA sApi svaparacittavikArakAraNatvAnna kAryeti navabrahmacaryaguptaya iti // tathA dunavahiM vaMbhaceraparisuddhaMti dvinavavidhaM aSTAdazaprakAramityartho, brahmacarya maithunaviratiM, parizuddhaM nirdoSaM taccaiaudArikavai Liainelibrary.org Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -56 1-56 vRttiH pAkSikasUda kriyamaithunasya manovAkAyaiH karaNakAraNAnumativarjanAjAyate iyamatra bhAvanA-iha mUlabhedato dvidhA'brahma bhavati, audArika hA tiryamanuSyANAM, divyaM ca bhavanavAsyAdInAM, tatraudArikaM svayaM na karoti manasA vAcA kAyena ca 3 / nAnyena kaar||49|| yati manaHprabhRtibhiH 2 / kurvantamanyaM nAnumodate manaHprabhRtibhireva 3 |evN vaikriyamapIti / cUrNau tu dvi(du)guNaM aTThArasavihaM vivajantotti pATho vyAkhyAtaH, ayamapyuktAnusAratobhAvanIyo, navaraM dviguNatvaM prakRtanavakasya vyAkhyeyamiti / tathAuvaghAyaM ca dasavihaM asaMvaraM taha ya saMkilesaM ca / parivajjanto gutto rakkhAmi mahatvae paJca // 20 // ___ upahananamupaghAtastaM ca dazavidhamudgamopaghAtAdibhedAddazaprakAraM varjayan tatra yadudgamenAdhAka dinA SoDazavidhinopahananaM virAdhanaM cAritrasya tatsAdhakabhaktAdervA alpatA sa udgamopaghAtaH 1 evamutpAdanayA dhAtryAdidoSalakSaNayA ya upaghAtaH sa utpAdanopaghAtaH 2 eSaNayA zaGkitAdibhedayA ya upaghAtaH sa eSaNopaghAtaH 3 parikarma vastrapAtrAdeH samAracanaM tenopaghAtaH svAdhyAyasya zramAdinA zarIrasya saMyamasya vA parikarmopaghAtaH 4 pariharaNA alAkSaNikasyAkalpyasya copakaraNasya paribhogaH tayA ya upaghAtaH sa pariharaNopaghAtaH 5 tathA jJAnopaghAtaH zrutajJAnApekSayA pramAda to'kAlasvAdhyAyAdibhiH 6 darzanopaghAtaH zaGkAdibhiH 7 cAritropaghAtaH samitibhaGgAdibhiH 8 aciyattamaprItikaM hatenopaghAto vinayAderaciyattopaghAtaH 9 saMrakSaNena zarIrAdiviSayamUrchayopaghAtaH parigrahavirateriti saMrakSaNopaghAtaH 10 // sUtathA asaMvaraM taha yatti saMvaraNa saMvaraH na saMvaro'saMvaraH taM, tathaiva, dazavidha, sacArya-zrotrendriyasyeSTAniSTaviSayeSu rAga-1 * dveSAbhyAM pravarttamAnasyAsaMvaraNaM zrotrendriyAsaMvaraH evaM cakSurghANarasanasparzanendriyAsaMvarAH api vAcyAH, manaso'kuzala ORGASAMACHARGALA ARCHERECRACRECENT // 49 // Jain Educaton In For Private & Personel Use Only K ainelibrary.org Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In svAsaMvaro'nigraho mano'saMvara evaM vAgasaMvaraH kAyAsaMvarazca 8 tathA upakaraNasyApratiniyatAkalpanIyavastrAderasaMvaro grahaNamupakaraNAsaMvaraH athavA viprakIrNasya vastrAdyupakaraNasyAsaMcaraNamupakaraNAsaMvaraH / ayaM caudhikopakaraNApekSaH 9 tathA sUcyAH kuzAgrANAM zarIropaghAtakAriNAM yadasaMvaraNamasaGgopanaM sa sUcIkuzAgrAsaMvaraH, eSa tUpalakSaNatvAtsamastau| pagrahikopakaraNApekSo draSTavya iti / saGkilesaM ca tti saMklezo'samAdhiH taM ca dazavidhaM parivarjayannityAdi pUrvavatsacAyaM - upadhIyate upaSTabhyate saMyamaH saMyamapradhAnaM zarIraM vA yena sa upadhirvastrAdistadviSayaH saMkleza upadhisaMklezaH 1 tathopAzrayo vasatistadviSayaH saMklezo manojJAmanojJAdidvAreNAsamAdhAnamupAzrayasaMklezaH 2 tathA kaSAyA eva kapAyaipUrvA saMkkezaH kapAyasaM klezaH 3 tathA bhaktapAnAzritaH saMklezo bhaktapAnasaMklezaH 4 tathA manaso manasi vA saMklezo manaHsaMkkezaH 4 tathA vAcA saMklezo vAksaMklezaH 6 tathA kAyamAzritya saMklezaH kAyasaMklezaH 7 tathA jJAnasya saMklezovizuddhyamAnatA jJAnasaMkkezaH 8 evaM darzanasaMklezaH 9 cAritrasaMklezazceti 10 // 20 // tathA saccasamAhiTThANA dasa ceva dasAo samaNadhammaM ca / uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahavae paJca // 21 // santaH prANinaH padArthA munayo vA tebhyo hitaM satyaM taddazavidhaM tadyathA " jaNavaya 1 saMmaya 2 ThavaNA 3 nAme 4 rUve 5 paDucca sacce ya 6 / vavahAra 7 bhAva 8 joge 9 dasame ovamma 10 sacce ya " jaNavayatti satyazabdaH pratyekamabhisaMbandhanIyaH, tatazca janapadeSu yadyadarthavAcakatayA rUDhaM dezAntarepi tattadarthavAcakatayA prayujyamAnaM satyamavitathamiti janapadasatyaM yathA kauGkaNAdiSu payaH piccaM nIramudakamityAdi, satyatvaM cAsyAduSTavivakSAhetutvAnnAnAjanapade dviSThArthapratipattijana jainelibrary.org Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasa vRttiH yathA'jinopi jino'yaM ana iti / evetti rUpApekSayA pratya vastvantaraM satyaM pratItyasamaya katvena vyavahArapravRttyaGgatvAccetyevaM zeSeSvapi bhAvanA kAryeti / samayatti saMmataM ca tatsatyaM ceti saMmatasatyaM tathAhi- kumudakuvalayakamalAravindAdInAM samAne paGkasaMbhave gopAlAdInAmapi saMmatamaravindameva paGkajamiti, tatra kumudaM candra-18 vikAzi kuvalayaM nIlotpalaM, kamalaM ravikaravikAsi aravindaM sthalapadmamiti, atastatra saMmatatayA paGkajazabdaH satyaH kuvalayAdAvasatyo'saMmatatvAditi / ThavaNatti sthApyata iti sthApanA yallepyAdikamarhadAdivikalpena sthApyate tadviSaye satyaM sthApanAsatyaM yathA'jinopi jino'yaM anAcAryopyAcAryo'yamiti / nAmetti nAmAbhidhAnaM tatsatyaM nAmasatyaM, yathA kulamavarddhayannapi kulavarddhana ucyate evaM dhanavarddhana iti / rUvetti rUpApekSayA satyaM rUpasatyaM yathAprapaJcayatiHpravajitarUpaM dhArayan pravajita ucyate na cAsatyatA'syeti / "paDuccasacce yatti" pratItyAzritya vastvantaraM satyaM pratItyasatyaM yathAnAmikAyA dIrghatvaM hasvatvaM ceti tathA hi tasyAnantapariNAmasya dravyasya tattatsahakArikAraNasaMnnidhAne tattadrUpamabhivyajyata iti satya-18 taa| vavahAretti vyavahAreNa satyaM vyavahArasatyaM yathA dahyate girigalati bhAjanaM, ayaM ca giriMgatatRNAdidAhe vyavahAraH pravarttate, udake ca galati satIti / bhAvatti bhAvaM bhUyiSThazuklAdiparyAyamAzritya satyaM bhAvasatyaM yathA zuklA balAketi, satyapi hi paJcavarNasaMbhave zuklavarNotkaTatvAt zukleti / yogatti yogataH saMbandhataH satyaM yathA daNDayogAddaNDaH chatrayo-18 gAcchatra evocyte| dazamamaupamyasatyamiti upamevaupamyaM tena satyamaupamyasatyaM yathA samudravattaDAgaH devo'yaM, siMhastvamiti / sarvatraikAraH prathamaikavacanArtho draSTavya iheti "samAhiThANatti" samAdhe rAgAdirahitacittasya sthAnAnyAzrayAH samAdhisthAnAni tAnyapi daza tadyathA "no itthIpasupaNDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevittA bhavai" no naiva striyo devInArI // 50 // Jain Education Inter For Private & Personel Use Only D ainelibrary.org Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tirazzyo'trAsamAdhidoSaH pratIta eva, pazavo gavAdayastatsaMsaktau hi tatkRtavikAradarzanAccittavikAraH saMbhAvyata iti / / paNDakAzca napusakAni tatsaMsaktau strIsamAno doSaH pratIta eva, etaiH saMsaktAni samAkIrNAni strIpazupaNDakasaMsaktAni zayanAsanAni saMstArakapIThakAdIni upalakSaNatayA sthAnAdIni ca sevitA teSAM sevako bhavati sAdhurityekaM 1 / tathA 'noitthINaM kahaM kahettA bhavati" no strINAM kevalAnAmiti gamyate kathAM dharmadezanAdilakSaNavAkyapravandharUpAM tannepathyAdivarNanarUpAM vA kathayitA tatkathako bhavati sAdhuriti dvitIyaM 2 "no paNIyarasabhoI bhavai" no galasnehabindubhoktA bhavati muniriti tRtIyaM 3 "no pANabhoyaNassa aimAyaM AhArittA bhavaI" no pAnabhojanasya rUkSasyApyatimAtraM "addhamasaNasse"tyAdipramANAtikrAntamAhArako'bhyavahartA bhavati khAdyasvAdyayorutsargato yatInAmayogyatvAtpAnabhojanayograhaNamiti caturtha 4 "no puvarayapubakIliyAI sarittA bhavati" no pUrvarataM no gRhasthAvasthAyAM strIsaMbhogAnubhavanaM tathA pUrvakrIDitaM tathaiva dyUtAdiramaNalakSaNaM smarttA cintayitA bhavatIti paJcamamiti 5 "no itthIgaNAI sevittA bhavaI" no strINAM tiSThanti yeSu tAni sthAnAni niSadyAH strIsthAnAni tAni sevitA bhavati ko'rthaH ? strIbhiH sahakAsane nopavizedutthitAsvapi hi tAsu muhUrta nopavizediti SaSTham 6 "no itthINaM indiyAI maNunnAI maNoramAI Aloiya 2 nijjhAittA bhavaI" no strINAmindriyANi nayananAsikAdIni mano haranti dRSTamAtrANyAkSipantIti mano8|harANi tathA mano ramayanti darzanAnantaramanucintyamAnAnyAlhAdayantIti manoramANyAlokyAlokya nirdhyAtA darzahAnAnantaramatizayena cintayitA yathAho lavaNatvaM locanayoH RjutvaM nAsAvaMzasyetyAdi bhavati sAdhuriti saptamamiti 7 Jain Education in MMiainelibrary.org Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlikasAno sadANuvAI no rUvANuvAI no gandhANuvAI bhavai" no zabdaM manmanabhASitAdikamabhiSvaGgahatumanupatatyanusaratI-8| vRttiH tyevaMzIlaH zabdAnupAtI evaM no rUpAnupAtI no gandhAnupAtIti padatrayeNApyekameva sthAnamityaSTamamiti 8" noTa // 51 // silogANuvAI bhavai" no zlokaM khyAtimanupatatyanusaratItyevaMzIlaH zlokAnupAtIti navamamiti 9 "no sAyasokkhapaDibaddhe bhavaI" sAtAtpuNyaprakRteH sakAzAdyatsaukhyaM sukhaM rasasparzalakSaNaviSayasaMpAdyaM tatra prativaddhastatparo muniH sA-13 tagrahaNAdupazamasaukhyapratibaddhatAyAM na niSedhaH bhavati jAyate iti dazamamiti 10 kvacittu "cittasamAhiThANatti" iti pAThastatrApyayamevArtho navaraM satyadazakaM na vyAkhyeyamiti // " dasa ceva dasAotti" dazaiva dazasaMkhyA eva dazAdhikArA-11 bhidhAyakatvAdazA iti bahuvacanAntaM strIliGga zAstrasyAbhidhAnamiti, tAzcaitAH-karmaNo'zubhasya vipAkaH phalaM karma-18 vipAkastatpratipAdikA dazAdhyayanAtmakatvAdazAH karmavipAkadazAH, vipAkazrutAkhyasyaikAdazAGgasya prathamazrutaskandho ta dvitIyazrutaskandhopyasya dazAdhyayanAtmakaH karmavipAkapratipAdakazca, nacAsAvihAbhimataH sthAnAGge'syAvivRtatvAditi // 1 tathA sAdhUnupAsate sevanta ityupAsakAH zrAvakAstadgatakriyAkalApapratibaddhA dazA dazAdhyayanopalakSitAH upAsaka-| dazAH saptamamaGgamiti 2 tathA anto vinAzaH saca karmaNastatphalabhUtasya vA saMsArasya kRto yaiste antakRtAste ca / tIrthakarAdayaH teSAM dazA antakRtadazA iha cASTamAGgasya prathamavarge dazAdhyayanAnIti tatsaMkhyayopalakSitatvAdantakRtadaza // 51 // ityabhidhAnenASTamamaGgamabhihitamiti 3 tathottaraH pradhAno nAsyottaro vidyata ityanuttaraH upapatanamupapAto janmetyarthaH18 anuttarazcAsAvupapAtazcetyanuttaropapAtaH so'sti yeSAM te'nuttaropapAtikAH sarvArthasiddhAdivimAnapaJcakopapAtina ityarthaH Jain Education Intern For Private & Personel Use Only NEnelibrary.org Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadvaktavyatAprativaddhA dazA dazAdhyayanopalakSitA anuttaraupapAtikadazA navamamaGgamiti 4 tathA AcaraNamAcAro jJAnAdiviSayaH paJcadhA AcArapratipAdanaparA dazA dazAdhyayanAmikA AcAradazAH dazAzrutaskandha iti yA rUDhAH 5 tathA praznAzca pRcchA vyAkaraNAni ca nirvacanAni praznavyAkaraNAni tatpratipAdikA dazA dazAdhyayanAtmikAH praznavyAkaraNadazAH dazamamaGgamiti 6 tathA bandhadazAH 7 dvigRdhidazAH 8 dIrghadazAH saGkepikadazAzcApratItA etA iti // tathA "samaNadhammacatti" zrAmyantIti zramaNAH sAdhavasteSAM dharmaH kSAntyAdilakSaNaH zramaNadharmastaM ca dazavidhamupasaMpanna ityAdi pUrvavat, sacAyaM "khantI ya maddavajavamuttI tavasaMjame ya bodhave / saccaM soyaM AkiJcaNaM baMbhaM ca jaidhammo" tatra kSAntiH krodhavivekaH, mArdavaM mAnaparityAgena varttanaM, ArjavaM mAyAparityAgaH, mocanaM muktirlobhaparityAgaH, tapo dvAdazavidhamanazanAdi, saMyamazcAzravaviratilakSaNaH, satyaM mRSAvAdaviratiH, zaucaM saMyama prati nirupalepatA niraticAratetyarthaH, AkiJcanyaM kanakAdirahitatA, brahma ca brahmacaryamiti / anye tvevaM zramaNadharma paThanti "khantI muttI ajjava maddava taha lAghave tave ceva / saJjamaciyAgakiJcaNa bodhabe baMbhacere ya" tatra lAghavam prativaddhatA tyAgaH saMyatebhyo vastrAdidAnaM, zeSaM prAgvaditi // 18 athAzAtanAvarjanato mahAvratarakSaNamAha AsAyaNaM ca savaM tiguNaM ekArasaM vivjnto| uvasaMpanno jutto rakkhAmi mahatvae paJca // 22 // AyaM jJAnAdilAbhaM zAtayatItyAzAtanA ahaMdAderavajJetyarthastAM vivarjayanniti yogaH, kiMviziSTAM / sarvo samastAM sAmAnyena, athavA " tiguNaM ekkArasanti" cazabdasyeha saMbandhAtrayo guNA guNakArakA yasya sa triguNastamekAdazaM caikAdazAGka RA Join Education N ainelibrary.org Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 ttiH pAkSikasatAtrayastriMzatamAzAtanA ityarthaH ekAdazAnAM triguNitAnAM trayastriMzasaMkhyopapatteriti bhAvanA, athavA vacanavyatyayAta prakrA-18 tAzAtanAzabdasambandhAcca triguNA ekAdaza vAzAtanAH kammatApannA vivajayan pariharan, tthopsNpnnHprtipnno'naashaa||52|| |tanAmiti sAmarthyAdgamyate, tathA yuktaH zramaNaguNaiH rakSAmi paripAlayAmi mahAvratAni pnyceti| AzAtanAzca trayastriMzadetAH-12 arhatsiddhAcAryopAdhyAyasAdhusAdhvIzrAvakazrAvikAdevadevI 10 iha 11 paraloka 12 kevalipraNItadharma 13 sadevamanujAsuraloka 14 sarvasattva 15 kAla 16 zruta 17 zrutadevatA 18 vAcanAcAryaviSayA AzAtanA ekonaviMzatiH 19 sUtravipayAstu caturdaza tadyathA-vyAviddhAkSara 1 vyatyAneDita 2 hInAkSarA 3 'tyakSara 4 pada 5 vinaya 6 ghoSa 7 yogahI-II nAdhyayana 8 suSThudatta 9 duSThupratIcchitatA 10 'kAlasvAdhyayakaraNa 11 kAlAsvAdhyAyakaraNA 12 'svAdhyAyikasvAdhyA-18 yita 13 svAdhyAyikAsvAdhyAyita 14 lakSaNAH etAstrayastriMzadAzAtanAH / AsAM ca svarUpam-arhatAmAzAtanA nA santi tIrthakarA, jAnanto vA kimiti bhogAn bhuJjate, devAdivihitAM samavasaraNAdisaparyA vA kimiti saMyaminopyupajIdAvantItyAdirUpA yaduktaM "nathi arahantattI jANanto kIsa bhuJjae bhoe / pAhuDiyaM tuvajIvai eva vayaM uttaraM iNamo 14 bhogapphalanivattiyapunnappagaDINamudayabAhallA / bhuJjai bhoge evaM pAhuDiyAe imaM suNasu / 2 / titthayaranAmagoyassa | |khayahA tahaya ceva sAbhavA / dhamma kahei arahA pUrya cAsevae taM tu / 3 / khINakasAo arahA kayakicco aviya jiiym-19|| 52 // NuyattI / paDisevanto vi tahA adosavaM hoi taM pUrya / 4 / 1 siddhAnAM cAzAtanA na santi siddhAH sadbhirapi vA kiM tainizceSTerityAdikA, atra ca samAdhiH "asthiti niyamasiddhA saddAo ceva gammaI evaM / niccedvAvi bhavantI vIriya JainEducation For Private Personel Use Only jainelibrary.org Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In khayao na doso hu" sakaraNavIryakSayAdityarthaH 2 AcAryANAM cAzAtanA yathA " Daharo akulINotti ya dummeho | damaga mandavayaNoti / aviyappalAbhaladdhI sIso paribhavai AyariyaM / 1 / ahavAvi vae evaM dintuvaesa parassa jatteNaM / dasavihaveyAvacce kAyave sayaM na kuchanti / 2 / " atrottaraM " Daharovi nANavuDDo akulINotti ya guNAlao kihRNu / dummehAI NevaM bhaNati (ta) saMtAi dummehA / 3 / jANaMti naviya evaM niddhammA mokkhakAraNaM nANaM / niccaM pagAsayaMtA veyAvaccAi kuti / 3 / " sUtrapradopAdhyAyAnAM cAzAtanA AcAryavadraSTavyA iti 4 / sAdhUnAM cAzAtanA yathA "amuNi|yasamayasahAvo sAhusamuddissa bhAsae evaM / avisahaNA turiyagaI bhaMDaNakAuM ca taha ceva / 1 / pANasuNagA va bhuJjanti egao taha virUvanevatthA / emAi bhaNayavannaM mUDho na muNei evaM tu / 2 / avisahaNAisameyA saMsArasahAva jANaNA neva / sAhU thevakasAyA jaova bhuMjanti to tahavi / 2 / " 5 sAdhvInAM cAzAtanA yathA " kalahaNiyA bahuuvahI ahavAvi samaNuvaddavo samaNI / gaNiyANa puttabhaNDA dumavalli jalassa sevAlo |1| atrottaraM / kalahanti neva nAUNa kasAe kammabandhavIetti / saJjalaNANamudayao IsiM kalahevi ko dosro / 1 / uvahI ya bahuvigappo vaMbhavayarakkhaNatthameyAsiM / bhaNio jiNehiM jamhA tamhA uvahimmi no doso / 2 / samaNANa neya eyA uvaddavo sammasAracittANaM / sammaM jiyamohANaM jiNavayaNasamAhiappANaM / 3 / '6 tathA jinazAsanabhaktAH gRhasthAH zrAvakA ucyante teSAM cAzAtanA " laDUNa ya mANussaM nAUNa ya jiNamayaM na je viraI / paDivajjanti kahaM te dhannA vuccanti logaMmi / 1 / sAvagasattAsAyaNamityuttara kammapariivasao / jaivi pavajjanti na taM tahAvi dhannA tivaggaThiyA / 2 / , ' evaM zrAvikAzAtanApi draSTavyA / 7 devAnAM cAzA jainelibrary.org Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU // 53 // Jain Education taneyaM "kAmapasattA viraIe vajjiyA aNimisA ya nicceTThA | devA sAmatthammivi naya titthassunnaikarA ya / 1 / ettha | pasiddhI mohaNiyasAyaveyaNiyakammaudayAu / kAmapasattA viraI kammodaya zciya na tesiM / 2 / aNimisa devasahAvA niceANuttarA u kayakiccA / kAlaNubhAvA titthunnaIpi annattha kuvanti / 3 / " 9 evaM devyAzAtanApi vAcyA 10 / tatheha - loko manuSyasya manuSyalokastasya tvAzAtanA vitathaprarUpaNAdineti 11 / tathA paraloko manuSyasya nArakatiryagamarAstasyApyAzAtanA vitathaprarUpaNAdinaiva 12 kevaliprajJapto dhamrmo dvividhaH zrutadharmazcAritradharmmazca tasya tvAzAtanA " pAgayabhAsanivaddhaM ko jANei paNIya keNeyaM / kiM vA caraNeNaM tu dANeNa viNA u havaitti" atrottaraM " bAlastrImUDhamUrkhANAM nRNAM cAritrakAGkSiNAm / anugrahArthaM tattvajJaiH siddhAntaH prAkRtaH smRtaH " nipuNadharmmapratipAdakatvAcca sarvajJapraNItatvamiti | tathA " dAnamaurabhrikeNApi caNDAlenApi dIyate / yena vA tena vA zIlaM na zakyamabhirakSitum / 1 / dAnena bhogAnAmoti yatra yatropapadyate / zIlena bhogAn svarge ca nirvANaM cAdhigacchati / 2 / " kiJcAbhayadAnadAtA cAritravAnniyamata eveti 13 / sadevamanuSyAsurasya ca lokasyAzAtanA vitathaprarUpaNAdinA Ahaca "devAIyaM loyaM trivarIyaM bhaNai satta|dIbudahI / kayamahava payAvaiNA pagaIpurisANa jogA vA" atrottaraM "sattasu parimiyasattA mokkhAsunnattaNaM havai evaM / keNa payAvara vihio anneNaM evamaNavatthA / 1 / ceyannasunnapagaI puriso kiriyAi vajjio iTTho / tA kaha tesi pavittI jIe hojA jaguSpattI / 2 / 14 sarvasattvAnAM tvAzAtanA viparItaprarUpaNAdinaiva mantavyA 15 kAlasya tvAzAtanA nAstyeva kAlaH kAlapariNatirvA vizvamiti tathAca durnnayaH "kAlaH pacati bhUtAni kAlaH saMharate prajAH / kAlaH supteSu vRttiH // 53 // jainelibrary.org Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education jAgarti kAlo hi duratikramaH" atrottaraM - kAlo'sti tamantareNa bakulacampakAdInAM niyatapuSpAdipradAnAbhAvaprasaGgAt, naca tatpariNatirvizvaM ekAntanityasya pariNAmAnupapatteriti 16 zrutasya tvAzAtanA " ko Aurassa kAlo mailaMvaradhovaNe va ko kAlo / jai mokkhaheu nANaM ko kAlo tassakAlo vA " ityAdikA iha cottaraM "jogojogo jiNasAsammi dukkhakkhayA paujaMnto / annonnamavAhAe asatto hoi kAyabo |1| pUrve dharmmadvAreNa zrutasya AzAtanoktA iha tu svatantrazrutaviSayeti na paunaruktyaM 17 zrutadevatAyAstvAzAtanA na vidyate zrutadevatA akiJcitkarI vA, atrottaraMastyeva zrutadevatA yato nAnadhiSThito maunIndraH khalvAgamo, nacAkiJcitkarI tAmAlambya prazastamanasaH sattvasya karmakSayadarzanAt 18 tathA vAcanAcAryo ya upAdhyAyasandiSTa uddezAdi karoti tasya cAzAtaneyaM - nirduHkhasukhaH prabhUtAn vArAn vandanaM dApayati, uttaraM tu zrutopacAra eSa ka iva tasyAtra doSa iti 19 ito vyAviddhAkSarAdipadAni catu dazApi zrutakriyAkAlagocaratvAnna paunaruktatyabhAJjIti / tatra vyAviddhAkSaraM viparyastAkSaram 20 vyatyAmreDitaM anyonyAsaMbaddhavarNavyAmizraM 21 hInAkSaraM akSaranyUnam 22 atyakSaram adhikAkSaraM 23 padahInaM padenaivonaM 24 vinayahInaM akRtocitavinayaM 25 ghoSahInaM udAttAdighoSarahitaM 26 yogahInaM samyagakRtayogopacAram 27 suSThu dattaM samadhikaM pradattaM guruNA 28 duSThu pratIcchitaM kaluSitAntarAtmanA ziSyeNa gRhItam 29 akAle kRtaH svAdhyAyaH yo yasya zrutasya kAlikAderakAlastatrAdhItamiti 30 kAle na kRtaH svAdhyAyo yasyAtmIyo'dhyayanakAla uktastatra svAdhyAyo na vihita iti | 31 asvAdhyAyike svAdhyAyitaM asvAdhyAyikaM rudhiramahikApAMsupAtagandharbanagarasaMgrAmAdikaM tatra svAdhyAyitamadhIta ainelibrary.org Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0 miti 32 svAdhyAyike'svAdhyAyikaviparyayalakSaNe na svAdhyAyitaM nAdhItamiti 33 // athavA ratnAdhikaviSayAstraya striMzadAzAtanA bhavanti / tadyathA-purao pakkhAsanne gantA ceDhaNanisIyaNAyamaNe 10 / AloyaNa 11 paDisuNaNe 12, // 54 // hapuvAlavaNe ya 12 Aloe 14 / 1 / taha uvadaMsa 15 nimantaNa 16 khaddhA 17 / iyaNe ya 18 appaDisuNaNe |ya 19 / khaddhatti ya 20 tatthagae 21 kiM 22 tuma 23 tajjAya 24 no sumaNe 25 / 2 / no sarasi 26 kahaM chittA / 27 parisaM bhettA 28 aNuThiyAe kahe 29 / saMthArapAyaghaTTaNa 30 ciTTha 31 ca 32 samAsaNe yAvi 33 / 3 / etasya gAthAtrayasya vyAkhyA / puraotti sehe rAyaNiyassa purao gantA bhavai AsAyaNA sehassa / yato mAgarmopadarzanAdikaM tathAvidhakAraNaM vinA rAnikasya purato gantuM na varttate, avinayadoSaprasaGgAditi / sehe rAyaNiyassa (sa)pakkhaM gantA hai bhavai AsAyaNA sehassa / avinayadoSaprasaGgAdeva 2 Asannetti / sehe rAyaNiyassa AsannaM gantA bhavai AsAyaNA sehassa / kAsitakSutAdiSu zleSmAdyavayavalaganAdinA avinayasaMbhavAditi / evamanyatrApi doSA vAcyAH 3 evaM sthAnenApi tisra AzAtanAH / sehe rAyaNiyassa purao ciThittA bhavai AsAyaNA sehassa 4 sehe rAyaNiyassa sapakkhaM hai cihittA bhavai AsAyaNA sehassa 5 sehe rAyaNiyassa AsannaM cihittA bhavai AsAyaNA sehassa 6 evaM niSI-15 danenApi tisrH| sehe rAyaNiyarasa purao nisIittA bhavai AsAyaNA sehassa 7 sehe rAyaNiyassa sapakkhaM nisIittA bhavai AsAyaNA sehassa 8 sehe rAyaNiyassa AsannaM nisIittA bhavai AsAyaNA sehassa 9 AyamaNatti / sehe rAyaNieNa saddhiM bahiM vA viyArabhUmi nikkhante samANe tattha sehe puvatarAgaM Ayamai pacchA rAyaNie AsAyaNA sehassa // 54 // Jain Education in For Private & Personel Use Only R jainelibrary.org Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 AloyaNatti sehe rAyaNieNa saddhiM bahiyA viyArabhUmi nikkhante samANe tattha sehe puvatarAgaM gamaNAgamaNamAloei pacchA rAyaNie, AsAyaNA sehassa 11 apaDisuNaNetti sehe rAyaNiyassa rAo vA viyAle vA vAharamANassa ajjo ke sutte ke jAgare, tattha sehe jAgaramANe rAyaNiyassa appaDisuNettA bhavai AsAyaNA sehassa 12 puvAlavaNetti kei rAyaNiyassa puSasaMlattae siyA taM sehe puvAmeva Alavai pacchA rAyaNie AsAyaNA sehassa 13 Aloe yatti sehe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhittA taM puvAmeva sehatarAgassa Aloei pacchA rAyaNiyassa AsAyaNA sehassa 14 uvadaMsatti sehe asaNaM 4 paDiggAhittA taM puvAmeva sehatarAgassa uvadaMsei pacchA rAyaNiyassa AsAyaNA sehassa 15 nimantaNatti sehe asaNaM vA 4 paDigAhittA taM puvAmeva sehatarAgaM uvanimantei pacchA rAyaNiyaM AsAyaNA sehassa 16 khaddhatti sehe rAyaNieNa saddhiM asaNaM vA 4 paDigAhittA taM rAyaNiyaM aNApucchittA jassa 2 icchai tassa 2 pracura 2 dalayai 2 AsAyaNA sehassa 17 AiyaNetti sehe asaNaM vA 4 paDigAhittA rAyaNieNa saddhiM bhuJjamANe tattha sehe khaddhaM 2 DAyaM 2 UsaDhaM 2 rasiyaM 2 maNunnaM 2 maNAmaM 2 niddhaM 2 lukkhaM 2 AhArettA bhavai AsAyaNA sehassa / iha ca khaddhaM 2 ti DubaDDe laMbaNe, DAgaM 2 ti patrazAkaH vRntAkacirbhaTikAdi kAraNApekSamidaM, UsaDhaM 2 ti varNagandharasasparzopapetaM, rasiyanti 2 rasAlaM rasiyaM dADimAnAdi idamapi kAraNApekSameva, maNunnaM maNunnaM ti manasa iSTaM manojJaM svabhAvato manonukUlamityarthaH, maNAmanti manasA amyate sundaramiti jJAyate iti manomaM kuto'pi kAraNavazAnmanasaH priyamityarthaH, niddhaM 2 ti snehAvagADhaM, lukkhaM 2 iti snehavarjitam snigdhabhagna For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 vRttiH syaitadapi priyaM bhavatIti 18 appaDisuNaNe tti sehe rAyaNiyassa vAharamANassa apaDisuNettA bhavai AsAyaNA sehassa, sAmAnyena divasato'pratizrotA bhavati 19 khaddhattiya tti sehe rAyaNiyaM khaddhaM 2 vattA bhavai AsAyaNA sehassa, iha ca khaddhaM 2 ti vaDDurasaddeNaM kharakakkasaniharaM bhaNai 20 tatthagae tti sehe rAyaNiyassa vAharamANassa jatthagae suNei tatthagae ceva ullAvaM dei AsAyaNA sehassa 21 kiMti sehe rAyaNie Ahue kiMti vattA bhavai AsAyaNA sehassa, kinti kiM bhaNasItyarthaH / bhaNiyavaM ca eyaM(va) matthaeNa vandAmi 22 tumaM ti sehe rAyaNiyaM tumaMtivattA bhavai AsAyaNA sehassa, ko tuma coittae 23 tajjAyatti sehe rAyaNiyaM tajAeNaM paDihaNittA bhavai AsAyaNA sehassa, tajAeNaM ti kIsa ajo gilANassa na karesi, bhaNai, kIsa tuma na karesi, Ayario bhaNai, tumaM Alasio, so bhaNai, tuma ceva Alasio ityAdi 24 no sumaNetti sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa no sumaNase bhavai AsAyaNA sehassa, iha ca no sumaNase iti ohayamaNasaGkappe acchai, nANuvUhai kaha, aho sohaNaM kahiyaM ti 25 no sarasitti sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa no sumarasitti vattA bhavai AsAyaNA sehassa, iha ca no sumarasitti na sarasi tumaM eyaM atthaM na esa attho evaM bhavai 26 kahaM chettatti sehe rAyaNiyassa kahemANassa taM kahaM acchindittA bhavai AsAyaNA sehassa, acchindittatti bhaNai ahaM kahemi 27 parisaM bhettatti sehe rAyaNiyassa parisaM bhettA bhavai AsAyaNA sehassa, iha ca parisaM bhattatti evaM bhaNai bhikkhAvelAsamuddisaNavelAsuttatthavelAu bhindai 28 aNuThiyAe kahetti sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa tIse parisAe aNuThiyAe aghocchinnAe abogaDAe tti doccaMpi tacaMpi tameva kahaM kahettA bhavai AsAyaNA sehassa, // 55 // XXX Jain Education Inter For Private & Personel Use Only Amainelibrary.org Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ESCALCASSESASANGALOREST iha ca tIse parisAe aNuTTiyAetti niviTThAe ceva, abocchinnAetti jAhe kovi acchai, abogaDAetti avisaMsariyA etti vuttaM havai, doccaMpi taccapitti bihiM tihiM cauhi vi, tamevatti jo AyarieNa kahio attho tamevAdhikAra vikappei ayamapi prakArastasyaivaikasya sUtrasyeti 29 santhArapAyaghaTTaNatti sehe rAyaNiyassa sejAsanthArayaM pAeNaM saddettA hattheNa aNaNunnavettA gacchai AsAyaNA sehassa, iha zayyA sarvAGgikI saMstArako'rddhatRtIyahastapramANaH, athavA zayyaiva saMstArakaH zayyAsaMstArakaH, pAdena saGghaTTayati nAnujJApayati na kSamayatItyuktaM bhavati / bhaNitaM ca "saGghaTTaittA kAraNa |tahA uvahiNAmavi / khameha avarAhaM me vaeja na puNotti ya" 30 cihatti sehe rAyaNiyassa sejjAsanthArayasi cihittA vA nisIittA vA tuyaTTittA vA bhavai AsAyaNA sehassa 31 uccatti sehe rAyaNiyassa uccAsaNe cihittA vA nisIittA vA tuyaTTittA vA bhavai AsAyaNA sehassa 32 samAsaNe yAvitti sehe rAyaNiyassa samANe AsaNe cidvittA vA nisIittA vA tuyaTTitA vA bhavati AsAyaNA sehassa 33 / iti dazAzrutaskandhasUtrAnusArIgAthAtrayabhAvArthaH / etAH punastrayastriMzadapyAzAtanAzcatuSu (tasRSu) samavatarantyetAsu tadyathA-dravyAzAtanAyAM kSetrAzAtanAyAM kAlAzAtanAyAM bhAvAzAtanAyAM ca, tatra dravyAzAtanA ratnAdhikena samaM bhuJjAno manojJamAtmanA bhuGkte evamupadhisaMstArakAdiSvapi vAcyam 1 kSetrAzAtanA ratnAdhikasyAsannagamanAdibhyaH 2 kAlAzAtanA rAtrI vA vikAle vA vyavaharataH tUSNIkastiSThati 3 bhAvAzAtanA tvAcArya tvamiti vakti 4 evaM trayastriMzadapi caturyu dravyAdiSu samavatarantIti / evamekaDyAdizubhAzubhasthAnAGgIkAravajenadvAreNa kRtA mahAvratoccAraNA, sAmpratamanuktasthAnAtidezatastAM kartumAha Jain Education Intel For Private Personel Use Only jainelibrary.org Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0evaM tidaNDavirao tigaraNasuddho tisllniisllo| tiviheNa paDikanto rakkhAmi mahatvae paJca // 23 // evaM prAguktalezyAdisthAnavatridaNDavarato daNDyate cAritraizvaryApahArato niHsArIkriyate ebhirAtmeti daNDAstrayazca te // 56 // duSprayuktamanovAkAyabhedAH trisaMkhyA daNDAstebhyo virato nivRttastridaNDavirataH, udAharaNAni cAtra manodaNDe koGkaNAryaH "so kira egayA mahAvAe vAyante uDDhajANU ahosiro cintanto ciTThai, sAhuNo ya aho khanto suhajjhANovagaotti vandanti, naya kiMci paDivayaNaM dei, cireNa saMllAvaM deumAraddho, sAihiM pucchio, kimecciraM jhAiyanti, so bhaNai, saMpayaM | kharataro mAruo vAyai, jai te mama puttA iyANi vallarANi kSetrANItyarthaH pallIvejjA tao tesiM vAsAratte sarasAe bhUmIe subahU sAlisampayA hojjA eyaM mae cintayaM, tao AyariehiM vArio Thio, evamAi jamasuhaM maNeNaM cintei so maNadaNDo 1 vAgdaNDodAharaNamidaM "ego sAhU sannAbhUmIo Agao avihIe Aloei jahA amugattha sUyaravindaM diTThanti, taM soUNa luddhayapurisehiM tattha gantUNa taM mAriyaM ti, evamAi sAvajabhAsA vaidaNDotti" kAyadaNDodAharaNaM "caNDaruddo Ayario, ujeNiM bAhiragAmAo aNujANapekkhao yAtrAdarzanArthamityarthaH Agao, so aIvarosaNo, tattha ya samosaraNe gaNiyAgharaparibhUo jAikulAisaMpanno inbhadArao samAgao, so bhaNati, pacayAmitti, tattha 8 aNNehiM sAhuhiM asaddahantehiM caNDarudassa sagAse pesio "kaliNA kalI ghassautti" tao so tassa uvaDio, teNa so tAhe ceva loyaM kAuM pavAvio, paccUse sayaNabhayA gAmaM vaccaMtANaM purao seho, piTThao caNDaruddo, AvaDio ruDo, 6 sehaM daNDaeNa matthae AhaNei, kahaM te pattharo na dihrotti, seho samma sahai, AvassayavelAe ruhirAvalitto dihro, caNDa-15 // 56 // Jain Education Digital For Private & Personel Use Only Oljainelibrary.org Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hassa taM pAsiUNa micchAdukkaDanti bhaNamANassa veraggamaggagayassa kevalanANaM samuppannaM, sehassa vi kAleNaM ti, evamAi duppauttakAyajogo daNDotti" tathA tigaraNasuddhotti trINi ca tAni karaNAni ca manaH prabhRtIni trikaraNAni taiH zuddho nirdoSastrikaraNAni vA zuddhAni sarvadoSarahitAni yasya sa trikaraNazuddhaH Aha-tridaNDaviratastrikaraNazuddha eva bhavatyataH kiM tadhaNena! satyaM, sAvadyayoganivRttastridaNDavirata ucyate, niravadyayogapravRttastu trikaraNazuddhaH, athavA karaNarUpasAva-13 dyayogavirato daNDatrayavirata ucyate, karaNakAraNAnumatirUpasAvadyayogaviratastu trikaraNazuddha iti na doSaH, anyathA vA'nayobahuzrutairvizeSo bhAvanIyaH yato gambhIramidamArSamiti / tathA tisallanIsallotti zalyate bAdhyate prANI ebhiriti / zalyAni dravyatastomarAdIni bhAvatastu mAyAdIni, nirgatAni zalyAni yasya sa niHzalyaH, sa caikazalyApekSayApi syAdityAha-trINi ca tAni zalyAni ca trizalyAni teSu viSaye niHzalyastrizalyaniHzalyaH san , tatra mAyAzalyaM mAyA nikRtiH saiva zalyaM mAyAzalyaM, nitarAM dAyate lUyate mokSaphalamanindyabrahmacaryAdisAdhyakuzalakarmAkalpataruvanamanena devAdi-2 prArthanapariNAmanizitAsineti nidAnaM tadeva zalyaM nidAnazalyaM, mithyAdarzanazalyaM mithyA viparItaM darzanaM tattvAvabodhalakSaNaM mithyAdarzanaM tadeva zalyaM mithyAdarzanazalyamiti / tiviheNa paDikantotti trividhena triprakAreNa karaNeneti gamyate, pratikrAntaH sarvAticArapratinivRtto, rakSAmi mahAvratAni paJceti / atha mahAvratoccAraNaM nigamayannAha3 icceyaM mahatvayauccAraNaM, thirattaM salluddharaNaM dhiibalayaM vavasAo sAhaNaTo pAvanivAraNaM nikA yaNA bhAvavisohI paDAgAharaNaM nijjuhaNArAhaNA guNANaM saMvarajogo pasatthajjhANovauttayA juttayA Jain Education in For Private & Personel Use Only DRjainelibrary.org Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . vRttiH pAkSikasU0ya nANe paramaTTho uttamaTTho esa titthaMkarahiM rairAgadosamahaNehiM desio pavayaNassa sAro chajjI-18 dAvanikAyasaJjama uvaesiyaM tellokkasakkayaM ThANaM abbhuvagayA // // 5 // | ityetadanantaroktaM mahAvratoccAraNaM vratotkIrtanaM kRtamiti zeSo'tra ca ko guNa ityAha-thirattamityAdi, athavA tat kathaMbhUtamityAha-thirattanti, mahAvrateSveva dharme vA sthairyahetutvAt sthiratvaM nizcalatvaM, bhavati cAsannasamAdheH sattvavizeSasya tatkaraNazravaNAdibhyaH saMvegAtizayAnmahAvrateSu dharme vA niSpakampateti / zalyAnAM mAyAzalyAdInAmuddharaNakAraNatvAcchalyoddharaNamidamiti / tathA dhRtezcittasamAdhebalamavaSTambho dhRtibalaM tatkAraNatvAnmahAvratoccAraNamapi dhRtibalaM svArthikakapratyayopAdAnAt dhRtibalakaM, dhIbalaM vA dhRtibalaM vA dadAtIti dhRtibala daMdhIbaladaM vetyucyate, jAyate cAsakRttadvAsitamatedhUtibalamiti / evamanyatrApi bhAvanA kAryA, tadyathA vyavasAyo duSkarakaraNAdhyavasAyaH, tathA sAhaNahotti sAdhyate'nena sAdhyamiti sAdhanaM sAdhakatamakaraNaM tallakSaNo'rthaH padArthaH sAdhanArthaH mokSArUyaparamapuruSArthaniSpattyupAya ityarthaH, tathA pAvanivAraNanti pApasyAzubhakarmaNo nivAraNaM niSedhakaM pApanivAraNaM, tathA nikAyaNatti nikAcaneva nikAcanA da svavratapratipattidRDhataranibandha ityarthaH, zubhakarmaNAM vA nikAcanAhatutvAnnikAcanedamucyate, naca sarAgasaMyaminAmaya-TU martho na ghaTata iti, tathA bhAvavisohitti bhAvasyAtmapariNAmasya jalamiva vastrasya vizodhikAraNatvAdbhAvavizodhirbhAvanirmalatvaheturityarthaH, tathA paDAgAharaNanti patAkAyAzcAritrArAdhanAvaijayantyA haraNaM grahaNaM patAkAharaNamidaM, loke hi mallayuddhAdiSu vastramAbharaNaM dravyaM vA dhvajAne badhyate, tatra yo yena yuddhAdinA guNena prakarSavAn sa raGgamadhye purato bhUtvA // 57 // Jain Education in For Private Personel Use Only Mainelibrary.org Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education gRhNAtIti patAkAM haratItyucyate, evamatrApi pAkSikAdiSu mahAvratoccAraNataH samupajAtacAritra vizuddhiprakarSaH sAdhuH pravacanoktAyAzcAritrArAdhanApatAkAyA haraNaM karotIti, tathA nijjUhaNatti nijjUhaNA niSkAzanA karmmazatrUNAmAtmanagarAnirvAsanetyarthaH, tathArAdhanA akhanDaniSpAdanA keSAmityAha-guNAnAM muktiprasAdhakajIvavyApArANAM, tathA saMvarayoga | iti nUtanakarmmAgamanirodhahetuH saMvarastadrUpo yogo vyApAraH saMvarayogaH, athavA saMvareNa paJcAzravanirodhalakSaNena yogaH saMbandhaH saMvarayoga iti, tathA pasatthajhANovajuttayatti prazastadhyAnena dharmazukla lakSaNazubhAdhyavasAnenopayuktatA saMpannatA prazastadhyAne vopayuktatA prazastadhyAnopayuktatA, mahAtratoccAraNaM kurvataH zRNvato vA niyamAdanyatarazubhadhyAnasaMbhavAditi, tathA juttayA ya nANetti yuktatA ca samanvitatA ca vibhaktivyatyayAt jJAnena tattvAvagamena sadbodhasaMpannatetyarthaH, | mahAvratapratipatteH samyagjJAnaphalatvAditibhAvaH, cUrNau tu juttayA yatti pATho vyAkhyAtastatra yuktatA cASTAdazazIlAGgasahasrairiti draSTavyaM, tathA paramaTThotti paramArthaH sadbhUtArthaH akRtrimapadArtha ityartha iti, kazcitpadArthaH paramArtho'pi paramANvAdivaduttamo na bhavatyata Aha- uttamazcAsAvarthazcottamArthaH prakRSTapadArthaH mokSaphalaprasAdhakatvena mahAvratAnAM sarvavastupradhAnatvAditibhAvaH, tathA esatti liGgavyatyayAdetanmahAvratoccAraNaM pravacanasya sAro dezita iti saMbandhaH, athavA eSa ityanena sAra ityetasya liGgaM gRhItamiti kairityAha-tIrtha karaiH pravacanagurubhiH kiMvidhairityAha-ratizcAritramohanIyakamrmodayajanyastathAvidhAnandarUpazcittavikAraH, rAgazca mamakAro, dveSazcAhaMkAro, ratirAgadveSAstAnmathnanti vyapa | nayantIti ratirAgadveSamathanAH taiH kimityAha-dezitaH kevalAlokenopalabhya bhavyebhyaH praveditaH pravacanasya dvAdazAGgA jainelibrary.org Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0 rthasya sAro niSpandaH, mahAvratAni tIrthakaraiH pravacanArthasya sArabhUtAni kathitAnItyato mumukSuNA teSu mahAnAdaro vi dheya itibhAvaH, te ca bhagavantastIrthakarAH SaDjIvanikAyasaMyama ssttsngkhypRthivyaadisttvsmuuhrkssaamuplkssnntvaanmR||58|| pAvAdAdiparihAraM copadizya bhavyebhyaH kathayitvA upalakSaNatvAtsvayaM kRtvA ca trailokyasatkRtaM lokatrayapUjitaM sthAnaM pradezaM siddhikSetramityarthaH abhyupagatAH saMprAptA ityanenApi mahAvratAnAmatyantopAdeyatAM suucytiiti| . atha mahAvratotkIrtanAparisamAptau maGgalArtha pratyAsannopakAritvAdvizeSato mahAvIrasya stutimAha| namo tthu te siddha buddha mutta nIraya nissaGga mANamuraNa guNarayaNasAgara maNantamappameya namo tyu te / 6mahaimahAvIravaddhamANasAmissa namo tthu te bhagavao tikaTu // namo namaskAro'stu, bhavatu kasmai ! te tubhyaM he varddhamAnasvAminniti prakramaH, kiMviziSTaH! siddha kRtArtha buddha kevalajJAne-| nAvagatasamastavastutattva mukta pUrvabaddhakarmabandhanaistyakta nIraja badhyamAnakarmarahita athavA nIraya nirgatautsukya niHsaGga putrakalatramitradhanadhAnyahiraNyasuvarNAdisakalasaMbandhavikala mAnamUraNa sarvagarvoddalana guNaratnasAgara iti vyaktaM / tathA anantajJAnAtmakatvAdanantastasyAmantraNaM ananta makAraH prAkRtazailIprabhavaH, aprameya prAkRtajJAnAparicchedya, azarIra jIvasvarUpasya chadmasthaiH paricchettumazakyatvAditi / tathA namo namaskAro'stu bhavatu, kasmai! te tubhyaM kiMviziSTetyAha-mahati garIyasi prakramAt mokSe kRtamate iti gamyate / punarapi kiMviziSTetyAha-vizeSeNerayati mokSa prati gacchati gamayati vATU prANinaH, prerayati vA karmANi nirAkaroti, vIrayati vA rAgAdizatrun prati parAkramata iti vIraH, niruktito vA vIraH SANSARALCCAXCLASS // 58 // Jain Educationnation For Private Personel Use Only Nw.jainelibrary.org Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCORRECORDCROCOCCALCOM yadAha "vidArayati yatkammeM tapasA ca virAjate / tapovIryeNa yuktazca tasmAdvIra iti smRtaH" itaravIrApekSayA mahAMhai cAsau vIrazceti mahAvIrastasyAmantraNaM he mahAvIra! punarapi kiMviziSTa ? varddhamAna svakulasamRddhihetutayA pitRbhyAM kRtavarddha mAnAbhidhAna! kutaste namaskAro'stvityAha-sAmissatti vibhaktivyatyayAditi kRtveti pratyekamabhisaMbandhAcca svAmItikRtvA prabhuritihetoH, tathA namo namaskAro'stu te iti kuta ityAha-arahaotti uktahetubhyAM azokAdyaSTamahAprAtihAryAdirUpAM pUjAmahatItyarhan sa itikRtvA, namo'stu te kuta ityAha-bhagavatotti bhagavAnitikRtvA bhagavAnitihetoH tatra bhagaH samagraizvaryAdilakSaNaH / uktaM ca "aizvaryasya samagrasya rUpasya yazasaH zriyaH / dharmasyAtha prayatnasya SaNNAM bhagadAitIganA" sa vidyate yasyeti bhagavAniti / athavA mahai mahatti rUDhivazAdatimahAn sa cAsau vIrazcAtimahAvIraH sacAsI varddhamAnazcAtimahAvIravarddhamAnaH sacAsau svAmI tasmai, tathA namo'stu te arhate, tathA namo'stu te bhagavate itikRtvA iti hetoH yatastvamuktavizeSaNo'taste nmo'stvitibhaavH| athavA kathaM namo'stvityAha-tikaTThatti trikRttvaH trIn vArA| niti, prativAkyaM ca namaskriyAbhidhAnaM stutiprastAvAdaduSTamiti // yathA mahAvratoccAraNaM karmakSayAya tathA zrutotkItanamapi karmabilayAyeti mahAvratotkIrtanaM nigamayan zrutotkIrtanaM kartukAma idamAha esA khalu mahatvayauccAraNA kayA icchAmo suttakittaNaM kaauN|| | eSAnantaroktA, khalukyAlaGkAramAtre, mahAvratoccAraNA mahAvratasaMzabdanA, kRtoktanyAyena vihitA, sAmprataM icchAmohai 'bhilaSAmaH, zrutakIrtanAM AgamagranthAbhidhAnasaMzabdanAM, kartu vidhAtumiti / tatpunaH zrutaM samAsato dvividhaM prajJaptaM Jan Education a l For Private Personal use only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 59 // Jain Education In tadyathA - aGgapraviSTaM aGgatrAhyaM ca tatra " pAyadugaM 2 jaGgho 4 rU 6 gAyadugaddhaM tu 8 do ya bAhU ya 10 / gIvA 11 siraM ca 12 puriso bArasa aGgo suyavisiTTho" gAtradvikArddha pRSThodaralakSaNaM, evaMvidhazrutapuruSasyAGgeSu praviSTaM vyavasthitaM aGgapraviSTaM tathAhi pravacana puruSasya pAdayugamAcArasUtrakRte, jaGghAdvikaM sthAnasamavAyAvityAdi / athavA "gaNadharakayamaGgagayaM jaM kaya therehi bAhiraM taM tu / niyayaM vaGgapaviDaM aNiyayasya bAhiraM bhaNiyaM " zrutapuruSAGgavyatiriktamaGgabAhyaM tadapi dvividhaM prajJaptaM AvazyakaM ca AvazyakavyatiriktaM ca tatra tAvadalpavaktavyatvAdAvazyaka zrutasamutkIrttanAya tadupadezaka namaskArapUrvakaM sUtramAha namo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiyaM chavihamAvassayaM bhagavantaM // namo namaskAro'stviti gamyate, kebhyaH ! ityAha-tebhyaH kSamAzramaNebhyaH kSamAdiguNapradhAnamahAtapasvibhyaH svagurubhyastIrtha karagaNadharAdibhyo veti bhAvaH, yairidaM vakSyamANaM vAcitaM asmabhyaM pradattaM, athavA vAcitaM paribhASitaM sUtrArthatayA viracitamityarthaH / SaDvidhaM SaTkAramavazyakaraNAdAvazyakaM, guNAnAM vA'bhividhinA vazyamAtmAnaM karotItyAvazyakaM, kiMviziSTaM bhagavat sAtizayAbhidheyasamRddhyAdiguNayuktaM, SaDvidhatvamevopadarzayannAha chavi taM jahA - sAmAiyaM cauvIsatthao vaMdaNayaM paDikamaNaM kAussaggo paJcakkhANaM, save hiM pi evaM mi Avassae bhagavaMte sasuttesaatthe sagaMthe sanijjuttie sasaMgahaNie je guNA vA bhAvA vRttiH jainelibrary.org Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROSES RESSORTSAXXX vA arahantehiM bhagavantehiM pannattA vA parUviyA vA te bhAve sadahAmo pattiyAmo roemo phAsemo| pAlemo annupaalemo|| | tadyathetyudAharaNopadarzanArthaH, sAmAyikaM sAvadyayogaviratipradhAno'dhyayanavizeSaH 1 caturviMzatistava RSabhAdijinaguNotkIrtanAdhikAravAnadhyayanavizeSaH 2 vandanakaM guNavatpratipattipradhAno'dhyayanavizeSa eva 3 pratikramaNaM skhalitanindApratipAdako'dhyayanavizeSa eva 4 kAyotsargo dharmakAyAticAravraNazodhako'dhyayanavizeSa eva 5 pratyAkhyAna viratiguNakArako'dhyayanavizeSa eva 6 sarvasminnapi samaste'pyetasminnanantarokte, paDighe SaDbhede, Avazyake bhaNi-| tasvarUpe, bhagavati samagrezvaryAdimati, saha sUtreNa mUlatantrarUpeNa vartata iti sasUtraM tasminsahArthena taghyAkhyAnarUpeNa vartata iti sArtha tasmin , saha granthena sUtrArthobhayarUpeNa vartata iti sagranthaM tasmin , saha niyuktyA pratItarUpayA vartata iti saniyuktika tasmin ,saha saGgrahaNyA niyuktyaiva bahvarthasaGgrahaNarUpayA vartata iti sasaGgrahaNika tasmin, ye kecana guNA viratijinaguNotkIrtanAdayo dhAH, vA zabdauttarapadApekSayA samuccaye, bhAvAH kSAyopazamakAdipadArthA jIvAdipadArthA vA, vAzabdaH pUrvapadApekSayA samuccaya eva, arhadbhirdevAdikRtasaparyAharbhagavadbhiH samapraizvaryAdimadbhiH kimityAha-prajJaptAH sAmAnyenoddiSTAH, prarUpitA vizeSaNa nirdiSTAH, vAzabdau pUrvavat, tAn bhAvAnupalakSaNatvAdguNAMzca saddahAmotti zraddadhmahe sAmAnyenaivamevaitat itizraddhAviSayIkurmaH, pattiyAmotti pratipadyAmahe prItikaraNadvAreNa, roemotti AROSTAS CHARACT Jain Education For Private & Personel Use Only M w.jainelibrary.org * Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 vRttiH // 60 // abhilASAtirekeNa rocayAmaH AsevanAbhimukhatayA ruciviSapIkummeH ityarthaH, naca prItirucI na bhinne, yataH kaciddadhyAdau prItisadbhAvepi na sarvadA rucirato vibhinnatA'nayoriti, phAsemotti spRzAmaH AsevanAdvAreNa chupAmaH, pAlemotti pATho'zuddha iva lakSyaH, aNupAlamotti anupAlayAmaH paunaHpunyakaraNena, yadi punaH prasiddhatvAt pAlemotti padamavazyaM vyAkhyeyaM tadA pAlayAmaH paunaHpunyakaraNena rakSAmaH, etacca katipayadinapAlane'pi syAdataH anupAlayAmaH pAlanAdanu pazcAdAjanmApItyarthaH pAlayAmo'nupAlayAmaH / tathA I te bhAve saddahantehiM pattiyantehiM royantehiM aNupAlantehiM antopakkhassa jaM vAiyaM paDhiyaM pariyaTTiyaM pucchiyaM aNupehiyaM aNupAliyaM taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mokkhAe bohilAbhAe saMsA. ruttAraNAe tikaTTha uvasaMpajjittANaM viharAmi // tAn bhAvAn zraddadhAnairevamevaitaditisAmAnyena pratItiM kurvANaH, pratipadyamAnavizeSaprItikaraNadvAreNa manyamAnaiH, rocayadbhirabhilASAtirekeNa AsevanAbhimukhata yA ruciviSayIkurvadbhirityarthaH, spRzadbhirAsevanAdvAreNa cchupadbhiH, pAlayadbhiriti padamatrApi na vidmaH, tadaGgIkAre ca pUrvavadarthavizeSo vAcyaH, anupAlayadbhiH paunaHpunyakaraNena rakSaya dbhaH, antarmadhye pakSasya candrAbhidhAnArddhamAsasya, yatkimapi, vAcitaM anyebhyaH pradattaM, paThitaM svayamadhItaM, parivartitaM sUtrato guNitaM, pRSTaM pUrvAdhItasya sUtrAdeH zaGkitAdau pracchanaM vihitamityarthaH, anuprekSitamarthavismaraNabhayAdinA cintitaM, anupAlitaM ebhireva Jain Education a l For Private & Personel Use Only Whjainelibrary.org Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 11 prakArairanaghamanuSThitaM tadduHkhakSayAya zArIramAnasAsAtocchedAya, karmmakSayAya jJAnAvaraNAdyadRSTavinAzAya, mokSAya paramaniHzreyasAya, bodhilAbhAya pretyasaddhamavAptaye, saMsArottAraNAya bhavabhramaNapAragamanAya, asmAkaM bhaviSyatIti gamyate, itikRtvA itihetorupasaMpadyAGgIkRtya, viharAmIti vacanavyatyayAdviharAmo mAsakalpAdinA sAdhuvihAreNa varttAmahe iti / tathA antopakkhassa jaM na vAiyaM na paDhiyaM na pariyadviyaM na pucchiyaM nANupehiyaM nANupAliyaM sante bale sante vIrie sante purisakAraparakkame tassa Aloemo paDikkamAmo nindAmo garahAmo viumo visohemo akaraNayAe abbhumo ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajAmo tassa micchAmi dukkaDaM // atra navazeSitasUtrANi pUrvavadvyAkhyeyAni, kasmin vidyamAnepi vAcanAdi na kRtamityAha-sati vidyamAne bale zArIre prANe, tathA sati vidyamAne vIrye jIvaprabhave prANe eva, tathA sati puruSakAraparAkrame tatra puruSakAraH puruSAbhimAnaH | sa eva niSpAditaphalaH parAkrama iti, tassa Aloemotti vibhaktivyatyayAttadavAcitAdikamAlocayAmo gurave nivedayAmaH, tathA paDikkamAmotti pratikrAmAmaH pratikramaNaM kurmmaH, tathA nindAmoti nindAmaH svasamakSaM jugupsAmahe, Ahaca "saca - rittapacchayAvo nindatti" tathA garahAmotti garhAmo gurusamakSaM jugupsAmahe Ahaca "garahAvi tahAjAiyameva navaraM parappayAsaNayatti" tathA viuTTemotti vyativarttayAmo vitroTayAmo vikuTTyAmo vA avAcanAdyanubandhaM vyavacchedayAma ityarthaH, visohemotti vizodhayAmaH prakRtadoSapaGkamalinamAtmAnaM vimalIkurmmaH, tathA akaraNatayA punarna kariSyAma ityeva Jainelibrary.org Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasUmabhyuttiSThAmo'bhyupagacchAma iti, yathArhamaparAdhAdyapekSayA yathocitaM, tapaHkarma nirvikRtikAdikaM, pApacchedakatvAtpApacchit prAyazcittavizodhakatvAdvA prAyazcittaM, pratipadyAmahe abhyupagacchAmaH, tathA tasya yanna vAcitamityAderaparAdhasya mithyAdu kRtaM svadoSapratipattigarbha pazcAttApAnusUcakaM mithyAduSkRtamiti vAkyaM prayacchAma iti / samutkIrtitamAvazyakamidAnIM tidvyatiriktasyAvasarastadapi dvividhaM prajJaptaM tadyathA-kAlikaM cotkalitaM ca, yadiha divasanizAprathamapazcimapauruSIdvaya evAsvA-18 dhyAyikAbhAve paThyate tatkAlena nivRttaM kAlikaM, yatpunaH kAlabelApaJcavidhAsvAdhyAyikavadha paThyate tadutkAlikaM / tatra tAvadutkAlikasamutkIrtanAyAha__ namo tesiM khamAsamaNANaM jehi imaM vAiyaM aGgavAhiraM ukAliyaM bhagavantaM taMjahA-dasaveyAliyaM / kappiyAkappiyaM cullakappasuyaM mahAkappasuyaM ovAiyaM rAyappaseNaiyaM jIvAbhigamo pannavaNA mahAhaipannavaNA nandI aNuogadArAiM devindatthao tandulaveyAliyaM candAvijjhayaM pamAyappamAyaM pori-tI simaNDalaM maNDalappaveso gaNivijA vijAcaraNaviNicchao jhANavibhattI maraNavibhattI Ayavi. sohI saMlehaNAsuyaM vIyarAgasuyaM vihArakappo caraNavihI AurapaJcakkhANaM mahApaccakkhANaM // | namo namaskAro'stviti gamyate, tebhyaH kSamAzramaNebhyaH sUtrArthadAtRbhya ityarthaH, yairidaM vakSyamANaM, vAcitamasmabhyaM pradatta-18 maGgabAhyaM pravacanapuruSAGgebhyo bahirbhavaM, utkAlena nivRttamutkAlikaM, bhagavat mahArthatvasamRdhdhyAdiguNavat, tadyathA-"dasaveyA Jain Education in For Private Personel Use Only G ainelibrary.org Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GENERALACESCALAM kAliyanti" vikAlenAparAGgalakSaNena nivRttaM vaikAlika, dazAdhyayananirmANaM ca tadvaikAlikaM ca madhyapadalopAta dazavakAlikaM, vRddha saMpradAyazcAtra "vaddhamANasAmiNo caramatitthayarassa sIso titthasAmI sudhammo nAma aNagAro Asi / tassavi ya jaMbu-| nAmo / tassavi ya pabhayo / tassannayA kayAI puvarattAvarattasamayaMmi cintA samuppannA / ko me gaNaharo hojatti / / tAhe appaNo gaNe samaNasaGgha ya sabao uvaogo kao / na dIsai koi abocchittikro| tAhe gAratthesu uvutto| uvaoge kae rAyagihe nagare sejaMbhavaM baMbhaNaM jannaM jayamANaM pAsai / tAhe rAyagiha nagaramAgantUNa saGghADayaM vAvArei / jannavADaM gantuM bhikkhaTTA dhammalAbheha / tattha tujjhe paDisehijihiha / tAhe tujjhe bhaNijaha / "aho kaSTaM tattvaM na jJAyate iti" te ya sAhuNo tattha gayA jAva paDisehiyA / tao tehiM bhaNiyaM "aho kaSTaM tattvaM na jJAyata iti" teNa ya sejabhaveNaM dAramUle ThieNa taM vayaNaM suyaM / tAhe so vicintei / ee uvasantA tavassiNo asantaM na vayantitti kAuM| ajjhAvagasagAsaM gantuM bhaNai 'kiM tattanti' / so bhaNai vedAstattvaM / tAhe so asiM kaDDiUNa bhaNai / sIsaM te chindAmi jai me tumaM tattaM na kahesi / tao ajjhAvao bhaNai 'punno me samao' / bhaNiyameyaM yatthe 'zirazchede tattvaM kathanIyamiti' / to saMpayaM kahayAmi jaM ettha tattaM / eyassa jUyassa hiTThA savarayaNAmaI arahao paDimA, sA vuccai, to arahao dhammo tattanti / tao sijaMbhavo jiNapaDimAdasaNeNa paDibuddho / uvayAritti ajjhAvagassa pAesu paDiUNa jannavADo| vakkharaM ca dAuNaM niggo| sAhuNo gavesamANo gao ya AyariyasagAsaM / AyariyaM sAhuNo ya vandittA bhaNai 'mama dhammaM kaheha' / tAhe AyariyA uvauttA jahA imo sotti / tAhe AyariehiM sAhudhammo kahio / taM souM so pabaIo8 CANCELLAMACHARCOALS Jain Education For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 62 // coddasapucI jAo / jayA ya so pavaio tadA tassa guviNI mahilA hotthA / tammi paJcaie logo niyallao taM vavavatti ssai / jahA taruNAe bhattA pabaio aputtA ya estti| tahA avi yatthi tava kiMci poddetti pucchai / sA bhaNai / uvalakkhemi maNAgaM / tao samaeNa dArao jaao| tao nivattabArasAhassa niyallagA jamhA pucchijjantIe mAyAe se |bhaNiyaM maNAganti, tamhA maNago se nAmaM kareti / jayA ya so avariso jAo tayA mAyaraM pucchai / ko mama piyaa| sA bhaNai / tava piyA pavaio / tAhe so nassiuM piusagAse paDhio / AyariyA ya takAlaM campAe viharanti / sovi dorao uvaladdhavuttanto caMpAe aago| AyarieNa sannAbhUmi gaeNa so dArao diho / dAraeNaM vandio aayrio| Ayariyassa taM dArayaM pecchantassa neho jaao| tasseva dAragassa taheva / tao AyarieNa pucchio8 bho dAragA! kuo AgamaNanti / teNa bhaNiyaM rAyagihAo / AyarieNa bhaNiyaM / tattha tumaM kassa putto nattuo vaa| so bhaNai / sejjabhavo nAma baMbhaNo tassAhaM putto / so kira pavaio / sUrihiM bhaNiyaM / keNa kajeNa Aga-1 osi / so bhaNai / ahaMpi pavaissaM / to bhagavaM jANeha tunbhe taM? AyariyA bhaNanti jANAmo / teNa bhaNiyaM so kahinti / sUriNA bhaNiyaM so mama mitto egasarIrabhUo, pabayAhi tumaM mama sagAse / teNa bhaNiyaM evaM karemi / tao tattheva taM pavAvettA AyariyA AgantuM paDissae Aloenti saccitto paDipunno / so pacaio / pacchA AyariyA // 2 // uvuttaa| kevaiyaM kAlaM esa jIvaitti, nAyaM jAva chammAsA / tAhe AyariyANa buddhI smuppnnaa| imassa thovagaM AuM / kiM kAyabanti / codasaputrI kamhi kAraNe samuppanne nijUhai / apacchimo puNa coddasapuvI avassameva nijUhai / mamavi imaM Jain Education a l For Private & Personel Use Only Cotaw.jainelibrary.org Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In kAraNaM samuppannaM / tA ahamavi nijjUhAmi / tAhe ADhatto nijjUhiuM / jAva thovAvasese divase dasa ajjhayaNA nijjUDhA / teNedaM dasaveyAliyaM bhaNijjai / imaM ca maNageNa chahiM mAsehiM paDhiyaM / tao samAhIe kAlaM gaotti / yathA cAnenaitAvatA zrutenArAdhitamevamanye'pyetadadhyayanAnuSThAnataH ArAdhakA bhavantIti vRddhaaH| tasmiMzca kAlagate aho ArAdhitamanenetyAnandAzrupAtaM zayyambhavasthavirA akArSuH / tato yazobhadreNa zayyambhavapradhAnaziSyeNa gurdhazrupAtadarzanAt kimetadAzcaryamiti vismitena bhagavan kimetadakRtapUrvaM kriyate iti pRcchA kRtA / tataH zayyambhavena bhagavatA saMsArasneha IdRzaH, suto'yaM mama, balavAnapatyasneho'trAparAdhyatIti kathitaM / tato yazobhadrAdayo " gurAviva guruputra ke varttitavyamiti vidvatpravAdo" nacAyamasmAbhiH kRta ityanutApaM cakrustato guruNA pratibandhadoSaparihArArthaM na mayA kathitaM, nAtra bhavatAM doSa iti vadatA parisaMsthApitAste / tataH zayyambhavenAlpAyuSamenamavetya mayedaM zAstraM nirvyUDhaM, kimatra yuktamiti saGghAya nivedite vicAraNA kRtA yaduta kAlahA sadoSAt prabhUtasattvAnAmidamevopakArakamatastiSThatvetaditi nopasaMhRtaM pravacanaguruNeti" / tathA " kappiyAkappiyanti" kalpayAkalpyapratipAdakaM kalpayAkalpyaM / tathA "culakappasuyaM mahAkappasuyanti" kalpanaM kalpaH sthavirakalpAdistatpratipAdakaM zrutaM kalpazrutaM tatpunardvi bhedamekamalpagranthamalpArthaM ca, dvitIyaM mahAgranthaM mahArthaM ca // tathA" ovAiyanti" prAkRtatvAt varNalope aupapAtikaM upapatanamupapAto devanArakajanma siddhigamanaM ca tamadhikRtya kRtamadhyayanamaupapAtikamidaM copAGgaM varttate / AcArAGgasya hi prathamamadhyayanaM zastraparijJA, tasyAdyodezake sUtramidaM " evamegesiM no nAyaM bhavai, atthi vA me AyA uvavAie, natthi vA me AyA uvavAie / ke vA ahaM AsI, ke vA ihae ainelibrary.org Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - pAkSikasU0 // 63 // SLCOMSECRECERY piccA bhavissAmItyAdi" iha ca sUtre yadIpapAtikatvamAtmano nirdiSTaM tadiha prapaJcayata ityarthato'Ggasya samIpabhAvenedamupAGgamiti / "rAyappaseNaiyanti" rAjJaH pradezinAmnaH praznAni tAnyupalakSaNabhUtAnyadhikRtya praNItamadhyayanaM rAjapraznIyamidamapyupAGgaM sUtrakRtAGgasyeti / tathA "jIvAbhigamotti"jIvAnAmupalakSaNatvAdajIvAnAM cAbhigamo jJAnaM yatra sa jIvAbhigamo granthaH, so'pi sthAnAGgasyopAGgamiti / tathA 'paNNavaNatti' jIvAdInAM prajJApanaM prjnyaapnaa| bRhattarA mahAprajJApanA / ete ca samavAyAGgasyopAGga iti |tthaa "nanditti" nandanaM nandI, nandantyanayeti vA bhavyaprANina iti nandI, paJcaprakArajJAnasvarUpapratipAdako'dhyayanavizeSa iti / tathA "aNuogadArAinti" anuyogo vyAkhyAnaM tasya dvArANyupakramAdIni catvAri mukhAnyanuyogadvArANi tatsvarUpapratipAdako'dhyayanavizeSo'bhedopacArAdanuyogadvArANItyucyate / tathA "devindatthaotti" devendrANAM camaravairocanAdInAM stavanaM bhavanasthityAdisvarUpAdivarNanaM yatrAsau devendrastava iti / tathA "tandulaveyAliyanti" tandulAnAM varSazatAyuSkapuruSapratidinabhogyAnAM saGga-yAvicAreNopalakSito granthavizeSaH tandulavaicArikamiti / tathA "candAvijjhayanti" iha candro yantraputrikAkSigolako gRhyate, tathA A maryAdayA vidhyata iti AvedhyaM, tadevAvedhyakaM, candralakSaNamAvedhyakaM candrAvedhyakaM rAdhAvedha ityarthaH / tadupamAnamaraNArAdhanApratipAdako granthavizeSazcandrAvedhyakamiti / tathA "sUrapaNNattitti" kvacit pAThastadarthamupari vakSyAmaH / tathA "pamAyappamAyanti" pramAdApramAdasvarUpabhedaphalavipAkapratipAdakamadhyayanaM pramAdApramAdaM, tatra pramAdasvarUpaM mahAkamrmendhanaprabhavAvidhyAtaduHkhAnalajvAlAkalApaparItamazeSameva saMsAravAsagRhaM pazyaMstanmadhyavartyapi sati tannirgamanopAye vItarAgapraNItadharmacintAmaNau yato vici // 13 // Jain Education in For Private & Personel Use Only NMainelibrary.org Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trakarmodayasAcivyajanitAsariNAmavizeSAdapazyanniva tadbhayamavigaNayya viziSTaparalokakriyAvimukha evAste sattvaH sa | khalu pramAda iti / bhedA madyAdayastatkAraNatvAduktaM ca "majaM visaya kasAyA niddA vigahA ya pazcamI bhaNiyA / ee paJca pamAyA jIvaM pADanti saMsAre" / phalavipAko dAruNaH uktaM ca "zreyo viSamupabhoktuM kSamaM bhavetkrIDituM hutAzena / saMsArabandhanagatairnatu pramAdaH kSamaH kartum / 1 / asyAmeva hi jAtau naramupahanyAdviSaM hutAzo vA / AsevitaH pramAdo hanyAjanmAntarazatAni / 2 / yanna prayAnti puruSAH svarga yacca prayAnti vinipAtam / atra nimittamanAryaH pramAda iti nizcitamidaM me / 3 / saMsArabandhanagato jAtijarAvyAdhimaraNaduHkhArttaH / yannodvijate sattvaH so'pyaparAdhaHpramAdasya / 4 / AjJApyate yadavazastulyodarapANipAdavadanena / karma ca karoti bahuvidhametadapi phalaM pramAdasya / 5 / iha hi pramattamanasaH sonmAdavadanibhRtendriyAzcapalAH / yadakRtyaM tatkRtvA satatamakAryeSvabhipatanti / 6 / teSAmabhipatitAnAmuddhAntAnAM | pramattacittAnAm / varddhanta eva doSA vanatarava ivAmbusekena / 7 / ityaadi"| pratipakSadvAreNApramAdasvarUpAdayo vAcyA iti| tathA "porisimaMDalanti" puruSaH zaGkaH zarIraM vA tasmAnniSpannA pauruSI / iyamatra bhAvanA / yadA sarvasya vastunaH svapramANA chAyA jAyate tadA pauruSI, ityetacca pauruSImAnaM uttarAyaNAnte dakSiNAyanAdau vaika dinaM bhavati, tata UImaGgalasyASTAvekaSaSTibhAgA dakSiNAyane varddhante uttarAyaNe ca isantIti / evaM pauruSI maNDale 2 anyA 2 pratipAdyate tadadhyayanaM pauruSImaNDalamiti / tathA "maNDalapraveza" iti yatreha candrasUryayoIkSiNottareSu maNDalapravezo varNyate tadadhyayana maNDalapraveza iti / tathA "gaNivijjatti" guNagaNo'syAstIti gaNI sa cAcAryastasya vidyA jJAnaM gaNividyA, tatrA Jain Education a l For Private & Personel Use Only W w.jainelibrary.org Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - pAkSikasU0 vRttiH ADSROCOCCAMACOCOCCASERS vizeSe'pyayaM vizeSaH "joisanimittanANaM gaNiNo pavAvaNAikajjesu / uvaujjai tihikaraNAdijANaNaThaM NahA doso"| tathA "vijjAcaraNaviNicchaotti" vidyeti jJAnaM tacca darzanasahacaritamanyathA jJAnAbhAvAt, caraNaM cAritraM eteSAM phala-2 vinizcayapratipAdako granthaH vidyAcaraNavinizcaya iti / tathA "jhANavibhattitti" dhyAnAnyAtadhyAnAdIni teSAM vibhajanaM yasyAM granthapaddhatau sA dhyAnavibhaktiH / tathA "maraNavibhattitti" maraNAni prANatyAgalakSaNAni anusamayAdIni vartante yathoktaM "AvIi 1 ohi 2 antiya 3 valAyamaraNaM 4 vasaTTamaraNaM ca 5 / antosalaM 6 tabbhava 7 bAlaM 8 taha paNDiyaM 9 mIsaM 10 // 1 // chaumatthamaraNa 11 kevali 12 vehANasa 13 giddhapaTTamaraNaM ca 14 / maraNaM bhattapariNNA 15 iGgiNi 16 pAovagamaNaM ca 17 / 2 / " tatrAvIcimaraNaM A samantAdvIcaya iva vIcayaH pratisamayamanubhUyamAnAyuSo'parA'parAyurdalikodayAt pUrvapUrvAyurdalikavicyutilakSaNAvasthA yasmin tadAvIcimaraNaM / athavA vIcivicchedastadabhAvAdavIcistallakSaNaM maraNamavIcimaraNaM / ohitti avadhimaraNaM avadhimaryAdA, tatazca yAni nArakAdibhavanivandhanatayAyuHkarmadalikAnyanubhUya mriyate, yadi punaH tAnyevAnubhUya mariSyati tadA tadavadhimaraNaM, saMbhavati hi gRhItojjhitAnAmapi karmadalikAMnAM punargrahaNaM pariNAmavaicitryAditi / "antiyatti" AtyantikamaraNaM yAni nArakAdyAyuSkatayA karmadalikAnyanubhUya mriyate, mRto vA na punastAnyanubhUya mariSyatIti / balavanmaraNavazArtamaraNasvarUpaM yathA | "saJjamajogavisannA maranti je taM balAyamaraNaM tu / 4 / indiyavisayavasagayA maranti je taM vasaTTaM tu / 5 / " antaH| zalyamaraNasvarUpaM yathA "lajjAe gAraveNa ya bahusuyamaeNa vAvi duccariyaM / je na kahanti gurUNaM nahu te ArAhagA // 64 // Jain Education a l For Private Personel Use Only A M .jainelibrary.org Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ honti / 1 / " gAravapaGkamibuDDA aiyAraM je parassa na kahinti / dasaNanANacaritte sasallamaraNaM havai tesiM / 2 / eyaM / | sasallamaraNaM mariUNa mahAbhae durantaMmi / suciraM bhamanti jIvA dIhe saMsArakantAre / 6 / 3 / " tadbhavamaraNasvarUpamidaM "mottuM akammabhUmaganaratirie suragaNe ya Neraie / sesANaM jIvANaM tabbhavamaraNaM tu kesiJci // 7 // " tasminneva bhave 6 utpadyamAnAnAmiti bhAvanA / atha bAlAdimaraNasaptakasvarUpaM yathA "avirayamaraNaM bAlaM / 8 / 9 / maraNaM virayANa paNDiyaM 4 benti / jANAhi bAlapaNDiyamaraNaM puNa desavirayANaM // 10 / 1 / maNapajjavohinANI suyamaiNANI maranti je samaNA / chaumatthamaraNameyaM / 11 / kevalimaraNaM tu kevaliNo / 12 / 2 / giddhAdibhakkhaNaM giddhph|13| ubandhaNAi vehAsaM / 14 // ee dunni vi maraNA kAraNajAe annunnaayaa|3|" tathA "bhattapariNatti" caturvidhAhArasya trividhAhArasya vA yAvajjIvamapi parityAgAtmakaM pratyAkhyAnaM bhaktaparijJocyate / 15 / tathA iGgyate pratiniyatapradeza eva cessttyte'syaamn|shnkriyaayaamitiingginii| 16 / tathA pAdairadhaHprasappimUlAtmakaiH pibati pAdapo vRkSa upazabdazvopametivat sAdRzyapi hadRzyate, tatazca pAdapamupagacchati sAdRzyena prApnotIti pAdapopagamanaM / kimuktaM bhavati / yathaiva pAdapaH kvacitkathaMcinnipa-hU |tito nizcalamevAste tathAyamapi bhagavAn yadyathA samaviSamadezeSvaGgamupAGgaM vA prathamataH patitaM na tattatazcalayatIti // eteSAM maraNAnAM vibhaktirvibhajanaM vicAraNaM yasyAM granthapaddhatau kriyate sA maraNavibhaktiriti / tathA "Ayavisohitti" Atmano jIvasyAlocanAdiprAyazcittapratipattyAdiprakAreNa vizuddhiH karmavigamalakSaNA pratipAdyate yatra tadadhyayanamAtmavizuddhiH / tathA "saMlehaNAsuyanti" dravyabhAvasaMlekhanA pratipAdyate yatra tadadhyayanaM saMlekhanAzrutaM / tatra dravyasaM-18 Jain Education Intel For Private & Personel Use Only (Sarainelibrary.org Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0lekhanotsargataH "cattAri vicittAI vigaInijahiyAi cattAri" ityAdikA / bhAvasaMlekhanA tu krodhAdikaSAyapratipa kSAbhyAsa iti| tathA "vIyarAyasuyaMti" sarAgavyapohena vItarAgasvarUpaM pratipAdyate yatrAdhyayane tadvItarAgazrutaM / tathA // 65 // "vihArakappotti" viharaNaM vihAro varttanaM tasya kalpo vyavasthA sthavirakalpAdInAmucyate yatra granthe'sau vihaarklpH| tathA "caraNavihitti" caraNaM vratAdi yathokaM "vayasamaNadhammasaMjamaveyAvaccaM ca baMbhaguttIo / nANAitiyaM tavakohaniggahA iya caraNameyaM" etatpratipAdakamadhyayanaM caraNavidhiH / tathA "AurapaJcakkhANanti" AturaH kriyAtIto glAnastasya pratyAkhyAnaM AturapratyAkhyAnaM ettha vihI-gilANaM kiriyAtItaM nAuM gIyatthA paJcakkhAventi / diNe 2 davahAsaM karettA ante ya sabadabadAjjhaNayAe bhatte veraggaM jaNettA bhatte vitiNhassa bhavacarimaM paccakkhANaM kareMti, eyaM jatthajjhayaNe savittharaM vannijai tamajhayaNaM AturapratyAkhyAnamiti / tathA "mahApaccakkhANanti" mahacca tatpratyAkhyAnaM ceti smaasH| esattha bhAvattho-therakappeNa jiNakappeNa vA viharittA ante therakappiyA vArasa vAse saMlehaNaM karettA, hAjiNakappiyA puNa vihAreNeva saMloDhA, tahAvi jahAjuttaM salehaNaM karettA nivAghAyaM saceTThA ceva bhavacarimaM paccakkhanti, eyaM savittharaM jatthajjhayaNe vannijai tamajjhayaNaM mahApratyAkhyAnamiti / evametAnyaSTAviMzatyadhyayanAni yathArthAnya|bhihitAnyupalakSaNaM caitAni yato naitAvantyevotkAlikamAsIditi / / sabahipi eyammi aGgabAhire ukkAlie bhagavante sasutte saatthe sasaGgahaNie je guNA vA bhAvA vA 6 arahantehiM bhagavantehiM pannattA vA parUviyA vA te bhAve saddahAmo pattiyAmo roemo phAsemo pAlemo For Private & Personel Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNupAlemo te bhAve saddahantehiM pattiyantehiM royantehiM phAsintehiM pAlantehiM aNupAlintehiM antopakkhassa jaM vAiyaM paDhiyaM pariyaTTiyaM pucchiyaM aNupehiyaM aNupAliyaM taM dukkhakkhayAe kammakkha-1 yAe mokkhAe bohilAbhAe saMsAruttAraNAe ttikaTTha uvasaMpajjittA NaM viharAmi / antopakkhassa jaM na vAiyaM na paDhiyaM na pariyaTTiyaM na pucchiyaM nANupehiyaM nANupAliyaM sante bale saMte vIrie sante|| hApurisakAraparakkame tassAloemo paDikkamAmo nindAmo garahAmo viuTTemo visohemo akaraNayAe abbhuTTemo ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajAmo tassa micchAmi dukaDaM / idamapi sUtraM prAgvatsamavaseyamiti // samutkIrtitamutkAlikamatha kAlikotkIrtanAyAha Namo tesiM khamAsamaNANaM jehi imaM vAiyaM aGgavAhiraM kAliyaM bhagavantaM taMjahA-uttarajjhayaNAI disAo kappo vavahAro isibhAsiyAI nisIhaM mahAnisIhaM jaMbudIvapannattI sUrapannattI candapannattI dIvasAgarapannattI khuDDiyAvimANapavibhattI mahalliyAvimANapavibhattI aGgacUliyAe vaggacUliyAe vivAhacUliyAe aruNovavAe varuNovavAe garulovAvae vesamaNovavAe velandharovavAe devindovavAe uTTANasue samuhANasue nAgapariyAvaNiyANaM nirayAvaliyANaM kappiyANaM kappavarDisayANaM *ORIPAIGASURASTASIASSA Jain Education For Private & Personel Use Only Cowjainelibrary.org Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 66 // pAkSikasU0 puphiyANaM pupphacUliyANaM vahiANaM vahidasANaM AsIvisabhAvaNANaM diTThIvisabhAvaNANaM cAraNabhAvaNANaM mahAsumiNabhAvaNANaM teyaganisaggANaM savahiMpi eyaMmi aGgabAhire kAlie bhagavante saMsutte saatthe sagganthe sannijuttie sasaGgahaNie je guNA vA bhAvA vA arahantehiM bhagavantehiM pannattA vA parUviyA vA te bhAve sadahAmo pattiyAmo roemo phAsemo pAlemo aNupAlemo te bhAve saddahantehiM pattiyantehiM royantehiM phAsantehiM pAlantehiM aNupAlitehiM antopakkhassa jaM vAiyaM paDhiyaM pariyaTTiyaM pucchiyaM aNupehiyaM aNupAliyaM taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mokkhAe bohilAbhAe saMsAruttANAe ttikaddu uvasaMpajjittA NaM viharAmi / antopakkhassa jaM na vAiyaM na paDhiyaM na pariyaTTiyaM na pucchiyaM nANupehiyaM nANupAliyaM sante bale sante vIrie sante purisakAraparakkame tassa Aloemo paDikkamAmo nindAmo garihAmo viumo visohemo akaraNayAe abbhuTThemo ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajjAmo tassa micchAmi dukkaDaM // etadapi pUrvavadvayAkhyeyaM navaraM " uttarajjhayaNAinti" uttarANi pradhAnAnyadhyayanAni rUDhivazAdvinayazrutAdInyeva patriMzat prathamAGgoparipAThAdvottarAdhyayanAnIti "dasAotti" dazAdhyayanAtmako grantha vizeSo dazAH dazAzrutaskandha iti yaH Jain Education // 66 // ww.jainelibrary.org Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratIta iti "kappotti" kalpaH sAdhvAcAraH sthavirakalpAdirvA tatpratipAdakamadhyayanaM kalpa iti / "vavahArotti" prAyazci-18 ttagocaravyavahArapratipAdakamadhyayanaM vyavahAra iti / "isibhAsiyAinti" iha RSayaH pratyekabuddhasAdhavaste cAtra neminAthatIrthavarttino nAradAdayo viMzatiH, pArzvanAthatIrthavartinaH paJcadaza, varddhamAnasvAmitIrthavarttino daza grAhyAH, tairbhASitAni paJcacatvAriMzatsaGghayAnyadhyayanAni zravaNAdyadhikAra (bha) vanti RSibhASitAni / atra vRddhasaMpradAyaH "soriyapure nayare suraMbaro nAma jakkho dhaNaJjao seTThI subhaddA bhajjA / tehiM annayA suraMbaro vinnatto jahA 'jai amhANaM putto hohi to tujha mahisasayaM demotti' evaM tANaM saJjAo putto / etthantare bhagavaM vaddhamANasAmI tANi saMbujjhihintitti soriypurmaago| seTTI sabhajjo niggao, saMbuddho, aNubayANi gahiyANi / so jakkho suviNae mahise maggai / teNavi seTThiNA piTThamayA diNNatti / sAmiNo ya donni sIsA dhammaghoso dhammajaso ya egassa asogavarapAyavassa heTThA pariyaTTinti / te puvaNhaThiyA avaraNhevi chAyA na pariyattai / tao ikko bhaNai tujjhesA laddhI / biio bhaNai tujjhatti / tao ekko kAiyabhUmi gao jAva cchAyA taheva acchai / tao bIovi gao tattheva taheva acchai / tehiM nAyaM jahA ekkassavi na laddhI / tao sAmI pucchio| bhagavayA bhaNiyaM / jahA iheva soriyapure samuddavijao rAyA Asi, jannadatto tAvaso,8 somajasA tAvasI, tANa putto nArao, tANi uMchavittINi ekkadivasaMmi jeminti, ekkadivasaM uvavAsaM karenti / annayA tANi taM nArayaM puvaNhe asogapAyavassa heTThA ThaveUNaM uJchanti / io ya veyaDDhAo vesamaNakAiyA tiriyajaMbhagA devA teNanteNaM vIivayantA pecchanti taM dAraya / ohiNA Abhointi / so tAo ceva devanikAyAo cuo / taote tassA ACADRAMECEM Jain T012a For Private & Personel Use Only Mainelibrary.org Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasUda NukaMpAe taM chAyaM thaMbhantitti / evaM so ummukkabAlabhAvo annayA tahiM jaMbhagadevehiM pannattimAiyAo vijAo paaddhio| tao kaJcaNakuNDiyAe maNipAuyAhiM AgAse hiNDai / annayA bAravaI go| vAsudeveNa pucchio| kiM soyaM ti? / so na tarati parikahiu~ / tao annakahAe vakkhevaM kAUNa uDio gao pubavidehaM / tattha ya sImaMdharaM titthayaraM jugabAhU vAsudevo pucchai, kiM soyaM ? / titthagareNaM bhaNiyaM, saccaM soyanti / jugabAhuNA ekkavayaNeNavi sabaM uvaladdhaM / nAraovi taM nisuNittA uppaiUNaM avaravidehaM gao / tatthavi jugandharaM titthayaraM mahAvAhU vAsudevo taM ceva pucchai, bhagavayAvi taM ceva vAgariyaM, mahAbAhussavi savaM uvagayaM / nAraovi taM suNittA bAravaI gao vAsudevaM bhaNai / kiM te tadA pucchiyaM / vAsudevo bhaNai kiM soyanti / nArao bhaNai saJcaM soyaM ti / vAsudevo bhaNai kiM saccanti / / tao nArao khubhio na kiJci uttaraM dei / tao kaNhavAsudeveNa bhaNiyaM / jattheva taM pucchiyaM tattha eyapi pucchiyavaM huntanti khisio| tAhe nArao bhaNai saccaM bhaTTArao na pucchiotti, cinteumAraddho, jAIsariyA, saMbuddho, paDhamama jjhayaNaM soyavameva iccAiyaM vadati / evaM sesANivi dayANi tti"| "nisIhanti" nizItho madhyarAtristadvadrahobhUtaMTU kAyadadhyayanaM tannizIthaM AcArAGgapaJcamacUDetyarthaH, asmAdeva granthArthAbhyAM mahattaraM mahAnizIthaM "jaMbuddIvapannattitti" jambUdvI pAdisvarUpaprajJApanaM yasyAM granthapaddhatI sA jambUdvIpaprajJaptiH "sUrapannattitti" sUracaritaprajJApanaM yasyAM sA sUraprajJaptiH, keci-10|| 6 // | denAmutkAlikamadhye'dhIyante / tdpiyukt| nandyadhyayane'pyasyA utkAlikamadhye'dhItatvAditi "caMdapaNNattitti" candracAravicArapratipAdako granthazcandraprajJaptiH "dIvasAgarapannattitti" dvIpasAgarANAM prajJApanaM yasyAM granthapaddhatau sA dvIpasAgarapra Jain Education in For Private Personel Use Only ainelibrary.org Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAX***AUSSCHAAR jJaptiH / iha cAvalikApraviSTetaravimAnapravibhajanaM yasyAM grandhapaddhatau sA vimAnapravibhaktiH, sA caikA alpagranthArthA, tathA-15 'nyA mahAgranthArthA, ataH kSullikAvimAnapra vibhaktimahatI vimAnapravibhaktiH "aGgacUliyatti" aGgasyAcArAdezzUlikA yathAcArasyAnekavidhA, ihoktAnuktArthasaGgrahAtmikA cUlikA / "vaggacUliyatti" iha vargo'dhyayanAdisamUhaH yathAntakRdazAsvaSTau vargA ityAdi, tasya cUlikA vargacUlikA "vivAhacUliyatti" vyAkhyA bhagavatI tasyAzcUlikA vyAkhyAcUlikA "aruNovavAetti" ihAruNo nAma devaH tatsamayanibaddho granthastadupapAtaheturaruNopapAto, yadA tadadhyayanamupayuktaH san zramaNaH parivarttayati tadAsAvaruNo devaH svasamayanibaddhatvAccalitAsanaH saMbhramoddhAntalocanaH prayuktAvadhistadvijJAya hRSTaprahRSTa-1 zcalacapalakuNDaladharo divyayA dyutyA divyayA vibhUtyA divyayA matyA yatraivAsI bhagavAn shrmnnsttraivopaagcchti| upAgatya bhaktibharAvanatavadano vimuktavarakusumavRSTiravapatati / avapatya ca tadA tasya zramaNasya purataH sthitvA antarhitaH kRtAJja-18 likaH upayuktaH saMvegavizuddhyamAnAdhyavasAyaH zRNvaMstiSThati / samApte ca bhaNati 'susvAdhyAyitaM susvAdhyAyitamiti varaM vRNviti' tato'sAvihalokaniSpipAsaH samatRNamaNimuktAleSTukAJcanaH siddhivadhUnirbharAnugatacittaH zramaNaH pratibhaNati / na me vareNArtha iti, tato'sAvaruNo devo'dhikatarajAtasaMvegaH pradakSiNAM kRtvA vanditvA namaskRtvA ca pratigacchati / evaM varuNopapAtagaruDopapAtavaizramaNopapAtavelAdharopapAtadevendropapAteSvapi vAcyaM / "uhANasuetti" utthAnazrutamadhyayanaM "ta puNa saGghamAiyakajesu jassegassa kulassa vA gAmassa vAjAva rAyahANIe vA samaNe kayasaGkappe Asuratte appasanne appasanna-17 lese visamAsuhAsaNatthe uvautte samANe uhANasuyamajjhayaNaM pariyaTTei eka donni tinni vA vAre / tAhe se kule vA gAme CCCCCAUCCCCCORahe Jain Education For Private & Personel Use Only Saw.jainelibrary.org Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 // 68 // pAkSikasU0 vA jAva rAyahANI vA ohayamaNasaGkappe vilavante duyaM duyaM pahAvinte uTThei, uddhasaitti vRttaM bhavai" / "samuTThANasuetti" samutthAnazrutamadhyayanaM " taM puNa samattakajje tasseva kulassa vA gAmassa vA jAva rAyahANIe vA se ceva samaNe ( kaya) saGkappe * tuTThe pasanne pasannalese samasuhAsaNatthe uvautte samudvANasuyamajjhayaNaM pariyaTTei ekkaM donni tinni vA vAre, tAhe se kule vA gAme vA jAva rAyahANI vA pahaTThacitte supasatthamaGgalakalayalaM kuNamANe mandAe gaIe salaliyaM Agacchante samuTThAi, Avasaiti vRttaM bhavai / evaM kayasaGkappassa pariyaTTintassa pubuDhiyaMpi samuTThei" itaH SaSThayantAni zrutAbhidhAnAni dRzyante vibhaktivipariNAmAtprathamAntAni vyAkhyeyAni / athavA NakArasyAlaGkArArthatvAtprathamAntAnyevAmUni draSTavyAni / athavA prathamAntAnyevAmUni paThanIyAni kApi tathaiva darzanAt / nAgaparijJA nAgatti nAgakumArastatsamayanibaddhamadhyayanaM " taM jayA samaNe uvautte pariyaTTei tathA akayasaGkappassavi te nAgakumArA tatthatthA ceva pariyANanti vandanti nama'santi bahumANaM ca karenti, saGghamAiyakajjesu ya varadA bhavantIti" "nirayAvaliAotti" nirayAvalikAH yAsu " AvaliyApa viTThA iyare ya nirayA taggAmiNo ya naratiriyA pasaGgao vannijjanti" "kappiyAutti" saudharmAdikalpagatavatavyatAgocarAH granthapaddhatayaH kalpikA ucyante "kappavaDiMsiyAutti" "sohammIsANakappesu jANi kappappahANANi vimANANi tANi kappavAsiyANi, tesu ya devIo jA jeNa tavoviseseNa uvavannAo iDDiM ca pattAo, eyaM jAsu savittharaM vannijjai tAo kalpAvartasikAH procyanta iti" "puSphiyAotti" iha yAsu granthapaddhatiSu gRhavAsamukulaparityAgena prANinaH saMya mabhAvapuSpitAH sukhitAH, punaH saMyamabhAvaparityAgato duHkhAvAptimukulanena mukulitAH punastatparityAgAdeva puSpitAH / Jain Education vRttiH // 68 w.jainelibrary.org Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratipAdyante tAH puSpitA ucyante "puSphacUliyAotti" pUrvoktArthavizeSapratipAdikAH puSpacUDA iti "vahidasAotti" vRSNirandhakavRSNinarAdhipaH tadvaktavyatAviSayA dazA vRSNidazA ucyanta iti "AsIvisabhAvaNAotti" Asyo daMSTrAstAsu viSaM yeSAM te AsIviSAste ca dvividhAH jAtitaH karmatazca, tatra jAtito vRzcikamaNDUkasarpamanuSyajAtayaH krameNa bahubahutarabahutamAtibahutamaviSAH, vRzcikaviSaM hyutkRSTato'rddhabharatakSetrapramANaM zarIraM vyApnoti, maNDUkaviSaM tu bharatakSetrapramANaM, bhujaGgaviSaM tu jambUdvIpapramANaM, manuSyaviSaM tu samayakSetrapramANaM vapurvyApnoti / karmatastu paJcendriyatiryaJco manuSyA devAzcAsahasrArAditi / ete hi tapazcaraNAnuSThAnato'nyato vA guNata AsIviSavRzcikabhujaGgAdisAdhyaM karma kriyAM kurvanti, zApapradAnAdinA paraM vyApAdayantItyarthaH / devAzcAparyAptAvasthAyAM tacchaktimanto draSTavyAH / te hi pUrva manuSyabhave samupArjitAsIviSalabdhayaH sahasrArAntadeveSva bhinavotpannAH aparyAptAvasthAyAM prAgbhavikAsIviSalabdhimanto mantavyAstataH paraM tallabdhinivRtteH api devAH zApAdinA paraM vinAzayanti kiM tu labdhivyapadezastadA na pravartata ityevaMvidhamAzIviSasvarUpaM bhAvyate pratipAdyate yAsu granthapaddhatiSu tA AzIviSabhAvanA iti "diTThI-15 visabhAvaNAotti" dRSTau viSaM yeSAM te dRSTiviSAH tatsvarUpapratipAdikA dRSTiviSabhAvanA iti "cAraNabhAvaNAotti" atizayabahugamanAgamanasvarUpAccaraNAccAraNAH sAtizayagamanAgamanalabdhisaMpannAH sAdhuvizeSAste ca dvividhA vidyAcAraNAH jaGghAcAraNAzca, tatra vidyA vivakSitaH kopyAgamaH tatpradhAnazcAraNo vidyAcAraNaH, asya ca yathAvidhisA-12 tizayaSaSThalakSaNena tapasA sarvadaiva tapasyato vidyAcAraNalabdhirutpadyate, tayA cAsau ita ekenotpAtena mAnuSottaraparvataM Jain Education a l For Private & Personel Use Only Whjainelibrary.org Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH pAkSikasU0 gacchati, caityAni ca tatra vandate, tato dvitIyenotpAtena nandIzvaranAmAnamaSTamadvIpaM gatvA caityAni vandate, tata ekeno-13 datpAtena pratinivRtya yataH sthAnAdgataH punastatrAgacchatItyeSa tAvattasya tiryaggativiSayaH / urdU tvita ekenotpAtena nanda-18 // 69 // navanaM gatvA tatra caityAni vandate, tato dvitIyotpAtena meruzikharasthaM paNDakavanaM gatvA caityAni vandate, tatazcaikanotpAtena pratinivRttya yataH sthAnAdgataH punastatrAgacchatIti / lUtAtantunivartitapuTakatantUnsUrakarAnvA nizrAM kRtvA (nizrIkRtya ) jaGghAbhyAmAkAzena caratIti jaGghAcAraNaH, asya ca yathAvidhi sAtizayASTamalakSaNena vikRSTatapasA sarvadaiva tapasyato jaGghAcAraNalabdhirutpadyate, tayA cAsau ita ekenotpAtena trayodazarucakavaradvIpaM gatvA tatra caityAni vandate, tato nivartamAno dvitIyenotpAtena nandIzvaramAgatya tatra caityAni vandate, tatastRtIyenotpAtena yataH sthAnAdgatastatrAgacchatItyeSo'sya tiryaggativiSayaH / Urddhanvita ekotpAtena paNDakavanaM gatvA caityAni vandate, tato nivartamAno dvitIyenotpAtena nandanavane caityAni vanditvA tRtIyenotpAtena yataH sthAnAdgatastatrAgacchatItyAdicAraNasvarUpaM bhAvyate savistaraM pratipAdyate yAsu tAzcAraNabhAvanA iti "mahAsuviNabhAvaNAotti" mahAsvapnAni gajavRSabhasiMhAdIni bhAvyante yAsu tA mahAsvapnabhAvanA iti "teyaganisaggANanti" taijasanisagargo varNyate yAsu tAstaijasanisargA iti| atra cAzIviSabhAvanAdigranthapaJcakasvarUpaM nAmAnusArato darzitaM, vizeSasaMpradAyazca na dRSTa iti| etAnyapi SaTtriMzadadhyayanAnyupalakSaNabhUtAni draSTavyAni, yato bhagavato vRSabhasvAmina AditIrthakarasya caturazItiprakIrNakasahasrANi, tathA madhyamAnAmajitAdInAM pArzvaparyantAnAM |jinavarANAM saGkhayeyAni prakIrNakasahasrANi, yasya yAvantaH ziSyAstasya tAvantItyarthaH / tathA caturdazaprakIrNakasahasrANi RRRRRRRRC-R-C-CA-CA Jain Education in Mainelibrary.org Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavato vaddhamAnasvAminaH Asanniti / ukta kAlika, tadabhidhAnAccAvazyakavyatirikta, tadbhaNanAccAGgabAhyaM zrutamuktam / sAMpratamaGgapraviSTazrutasamutkIrtanAyAhahai| namo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiyaM duvAlasaGgaM gaNipiDagaM bhagavantaM taMjahA-AyAro sUyagaDo ThANaM samavAo vivAhapannattI nAyAdhammakahAo uvAsagadasAo antagaDadasAo aNuhattarovavAiyadasAo paNhAvAgaraNaM vivAgasuyaM diTThIvAo 12 savahipi eyaMmi duvAlasaGge gaNipiDage hai bhagavante sasutte saatthe saganthe sanijuttie sasaGgahaNie je guNA vA bhAvA vA arahantehiM bhagavantehiM pannattA vA parUviyA vA te bhAve saddahAmo pattiyAmo roemo phAsemo aNupAlemo te bhAve saddahantehiM pattiyantehiM royaMtehiM phAsantehiM aNupAlantehiM antopakkhassa jaM vAiyaM paDhiyaM pariyaTiyaM pucchiyaM aNupehiyaM aNupAliyaM taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mokkhAe bohilAbhAe hAsaMsAruttAraNAe ttikaTTha uvasaMpajittA NaM viharAmi / antopakkhassa jaM na vAiyaM na paDhiyaM na pari-11 yaTTiyaM na pucchiyaM nANupehiyaM nANupAliyaM sante bale sante vIrie sante purisakAraparakkame tassa Jain Education For Private Personel Use Only jainelibrary.org Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasUda Aloemo paDikamAmo nindAmo garahAmo viuddemo visohemo akaraNayAe abbhuDhemo ahArihaM | vRttiH tavokamaM pAyacchittaM paDivajjAmo tassa micchAmi dukkaDaM // | etacca prAgvavyAkhyeyaM, navaraM gaNipiTakam AcAryasyArthasArapradhAnabhAjanamityarthaH "AyArotti" AcaraNamAcAraH Acaryata iti vAcAraH ziSTAcarito jJAnAdyAsevanavidhirityarthaH, tatpratipAdako grantho'pyAcAra evocyate / "sUyagaDotti" 'sUca sUcAyAM' sUcanAtsUtraM sUtreNa kRtaM sUtrakRtaM svaparasamayAdisakalapadArthasUcaka yadityarthaH "ThANanti" tiSThantyAsate vasanti yathAvadabhidheyatayaikatvAdivizeSitA AtmAdayaH padArthA yasmiMstat sthAnam, athavA sthAnazabdanehakAdikaH saGkhyAbhedo'bhidhIyate tatazcAtmAdyarthagatAnAmekAdidazAntAnAM sthAnAnAmabhidhAyakatvena sthAnamAcArAbhidhAyakatvAdAcAravaditi "samavAotti" samiti samyak, avetyadhikaH, ayaH jIvAdiparicchedaH samavAyaH, taddhetuzca grantho'pi samavAya iti "vivAhapaNattitti" viziSTA vAhA arthapravAhAstattvArthavicArapaddhataya ityarthaH, teSAM prajJaptiH prajJApanaM vyAkhyAnaM yasyAM sA vivAhaprajJaptiH, pUjyatvena nAmAntarato bhagavatItyapIyamucyate "nAyAdhammakahAotti" jJAtAnyudAharaNAni tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathA "uvAsagadasAotti" upAsakAH zrAvakAstadgatakriyAkalApapratibaddhA dazAdhyayanopalakSitA upAsakadazAH "antagaDadasAotti" anto vinAzaH, sa ca karmaNastatphalabhUtasya vA saMsArasya kRto yaiste antakRtAste ca // 70 // tIrthakarAdayasteSAM dazAH prathamavarge dazAdhyayanAnIti tatsaGkhyayopalakSitA antakRtadazA iti "aNuttarovavAiyadasAotti" uttaraH pradhAno nAsyottaro vidyata ityanuttaraH, upapatanamupapAto janmetyarthaH, anuttarazcAsAvupapAtazcetyanuttaro Jain Education For Private Personel Use Only a djainelibrary.org Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papAtaH, so'sti yaiSAM te'nuttaropapAtikAH sarvArthasiddhAdivimAnapaJcakopapAtina ityarthaH, tadvaktavyatApratibaddhA dazA dazA dhyayanopalakSitA anuttaropapAtikadazA iti "paNhAvAgaraNanti" praznAzca pRcchA vyAkaraNAni ca nirvacanAni samAhArahatvAtpraznavyAkaraNaM, tatpratipAdako grantho'pi praznavyAkaraNamiti "vivAgasuyanti" vipacanaM vipAkaH zubhAzubhakarmapari-18 NAma ityarthaH, tatpratipAdakaM zrutaM vipAkazrutaM "dihivAotti" dRSTayo darzanAni, vadanaM vAdaH, dRSTInAM vAdo dRSTivAdaH, |dRSTInAM vA pAto yatrAsau dRSTipAtaH, sarvanayadRSTayo yatrAkhyAyante samavataranti ceti bhAvaH / ityutkIrtitaM sAmAnyato|'GgapraviSTa zrutaM / sAMprataM zrutadAtRpAlakebhyo namaskAram AtmIyapramAdaviSaye mithyAduSkRtaM cAha| namo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM bhagavantaM, sammaM kAraNa phAsanti pAlanti pUranti tIranti kiTTanti samma ANAe ArAhanti, ahaM ca nArAhami tassa micchAmi dukkaDaM // _ namo namaskAro'stu, tebhyaH kSamAzramaNebhyaH kSamAdiguNagaNapradhAnamahAmunibhyaH svagurubhyaH tIrthakaragaNadharAdibhyo veti bhAvaH, yairidaM prAguktaM vAcitaM pradattaM paribhASitaM vA sUtrArthataH praNItamityarthaH, dvAdazAGgaM dvAdazAnAmaGgAnAM samAhAro dvAdazAGgaM, kiMviziSTamityAha "gaNipiDaganti" guNagaNaH sAdhugaNo vAsyAstIti gaNI AcAryastasya piTakamiva ratnAdikaraNDaka iva piTakaM gaNipiTakaM sarvArthasArakozabhUtamityarthaH, punarapi kiMviziSTaM "bhayavantaMti" bhagaH samagraizvaryAdi-| lakSaNaH yaduktaM "aizvaryasya samagrasya rUpasya yazasaH shriyH| dharmasyAtha prayatnasya paNNAM bhaga itIGganA" iGganA nAma, sA CHARACTECARROCCORDCRACC ORRC Jain Education For Private & Personel Use Only Vorajainelibrary.org Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttiH 9-0-00-0- - - pAkSikasU0 vidyate yasya tadbhagavat, tatreha samagraizvaryaM sAtizayAbhidheyavibhUtiH yadavAci "savanaINaM jA hoja vAluyA sabaudahi / jaM salilaM / ettovi aNantaguNo attho egassa suttassa"rUpaM ca nirdoSatvasAravattvahetuyuktatvAlaGkRtatvAdiguNagaNasaMpAdyaM, // 71 // yazazca vizvavyApinI kIrtiH, zrIzca kamanIyatA zrutihRdayAnandadAyitetyarthaH, dharmazcAbhidheyatvena sarvopAdhivizuddho'hiM| sAdikaH, prayatnazcAbhidheyatayA sarvapramAdavarjanarUpa udyamaH, athavA prayatno mAhAtmyaM prabhAvaH sAmarthyamitiyAvata, suprasiddhaJcaitadAgamasvarUpavedinAmiti / ye cedaM samyagavaiparItyena kAyena kAyapravRttyA na manomAtreNetyarthaH, spRzanti grahaNakAle vidhinA gRhNanti, pAlayanti punaH punarabhyAsakaraNena rakSanti, pUrayanti mAtrAbindvakSarAdibhiradhyetRdoSAdaparipUrNa paripUrNa kurva-dI nti, tIrayanti avismRtaM janmapAraM nayanti, kIrtayanti svanAmabhiH svAdhyAyakaraNato vA saMzabdayanti, samyagAjJayA ArAdhayanti samyagyathAvat AjJayA taduktArtharUpayA guruniyogAtmikayA vA ArAdhayanti taduktakriyAkaraNataH phaladaM kurvantItyarthaH, tebhyo'pi nama iti prkrmH| "ahaM ca nArAhemi" yaccAhaM nArAdhayAmi pramAdato nAnupAlayAmi, tassatti SaSThIsa ptamyorabhedAttasminnArAdhanaviSaye 'micchAmidukkaDanti' mithyA me duSkRtamiti svaduzcaritAnutApasUcakaM svadoSapratipattisU4cakaM vA pratikramaNamiti paribhASitaM vAkyaM prayacchAmItyarthaH / sAMprataM prastutasUtraparisamAptau zrutadevatAM vijJapayitumAha-18 suyadevayA bhagavaI nANAvaraNIyakammasaGkAyaM / tesiM khaveu sayayaM jesiM suyasAyare bhattI / 1 / / IC zrutamahatpravacanaM, zrutAdhiSThAtrI devatA zrutadevatA, saMbhavati ca zrutAdhiSThAtRdevatA yaduktaM kalpabhASye "savaM ca lakkhaNoveyaM samahiThThantidevatA / suttaM ca lakSaNoveyaM jeNa sabaNNubhAsiyaM ti" bhagavatI pUjyA, jJAnAvaraNIyakarmasaGghAtaM - // 71 // Jain Education in For Private & Personel Use Only S ainelibrary.org Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education jJAnAzAtanAyA udbhUtaM (jJAnaghnaM) karmmanivahaM teSAM prANinAM kSapayatu kSayaM nayatu satatamanavarataM, yeSAM kimityAha zrutamevAtigambhIratayA atizaya ratnapracuratayA ca sAgaraH samudraH zrutasAgarastasmin bhaktirbahumAno vinayazca samastIti gamyate, nanu zrutarUpadevatAyA uktarUpavijJApanA yuktA, zrutabhakteH karmmakSayakAraNatvena supratItatvAt zrutAdhiSThAtRdevatAyAstu vyantarAdiprakArAyA na yuktA, tasyAH parakarmakSaye'samarthatvAditi / tanna / zrutAdhiSThAtRdevatAgocarazubhapraNidhAnasyApi smartuH karmmakSayahetutvenAbhihitatvAt yaduktaM "suyadevayAe jIe saMbharaNaM kammakhayakaraM bhaNiyaM / natthitti akajjakarI va evamAsAyaNA tIetti" kiJcedameva vyAkhyAnaM kartumucitaM yeSAM satataM zrutasAgare bhaktisteSAM zrutAdhiSThAtRdevatA jJAnAvaraNIyakarmmasaGghAtaM kSapayatvitivAkyArthopapatteH, vyAkhyAnAntare tu zrutarUpadevatA zrute bhaktimatAM karmma kSayapatviti samyagnopapadyate zrutastuteH prAgbahuzo'bhihitatvAcceti / tataH sthitamidamarhatyAkSikI zrutadevateha gRhyate iti // iti pAkSikavRttiH samAptA // sAMprataM zeSapratikramaNavidhirucyate "tao udghaTThiya pakkhapaDikkamaNasuttakittaNAvasANe vihiNA nisiittA karemi bhante sAmAiyaM ityAdi sarvvaM nivipaDikamaNaM kaDDittA udghaTTiyA tassa dhammassa abbhuTTiomitti eyamAiyaM vandAmi jiNe caubIsanti AlAvagapajjavasANaM suttaM kaTTanti, kaDDie ya karemi bhante sAmAiyamiccAi kAussaggadaNDaguccAraNapurassaraM udghaTTiyA ceva mUluttaraguNesu jaM khaNDiyaM tassa pAyacchittanimittaM ussAsasayatigaparimANaM kAussaggaM karenti, tattha vArasa ujjoyagare cintanti, caumAsie paJcasaurasAsamANaM ujjoyagare vIsaM, saMvaccharie aTTuttarasahassussAsamANaM ujjo - w.jainelibrary.org Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0yagare cAlIsaM namokkAraM ca cintanti, tao vihiNA pArittA cauvIsatthayaM paDhanti, pacchA uvaviTThA muhaNaMtagaM kAyaM ca vRttiH paDilehittA kiikammaM karenti, tao dharaNIyalanihiyajANukarayaluttamaGgA samagaM bhnnnti||72|| hA icchAmi khamAsamaNo avbhuTTiomi abhintarapakkhiyaM khAmeuM pannarasaNhaM divasANaM pannarasaNhaM! rAINaM jaM kiJci apattiyaM parapattiyaM bhatte pANe viNae veyAvacce AlAve saMlAve uccAsaNe samAsaNe antarabhAsAe uvaribhAsAe jaM kiJci majjha viNayaparihINaM suTumaM vA vAyaraM vA tubbhe jANaha hai| ahaM na yANAmi tassa micchAmi dukkaDaM // ___ asyArthaH-icchAmyabhilaSAmi kSamayitumiti yogH| khamAsamaNotti he kSamAzramaNa ! okArAntatvaM prAkRtatvAnna keva-12 lamicchAmyeva kintu abbhuDiomitti abhyutthito'smi prArabdho'smyahaM / anenAbhilApamAtravyapohena kSamaNakriyAyAHprAraM|bhamAha, anbhintarapakkhiyanti pakSAbhyantarasaMbhavamaticAramiti gamyate, kSamayituM marSayitumiti prstaavnaa| kSamaNamevAha pannarasaNhaMti paJcadazAnAM divasAnAM, pannarasaNhaM paJcadazAnAM rAINanti rAtrINAmabhyantaramitizeSaH / jaM kiJcitti yatkiJci-18 hAtsAmAnyato niravazeSa vA, apattiyaM prAkRtazailyA'prItikamaprItimAtraM, parapattiyanti prakRSTamaprItikaM parapratyayaM vA prhe-16|| 72 // |tukaM upalakSaNatvAdasya AtmapratyayaM ceti draSTavyaM, bhavadviSaye mama jAtaM vA mayA janitamiti shessH| tassa micchAmi dukkahaDamiti saMvandhaH / tatra bhakte bhojanaviSaye, pAne pAnaviSaye, vinaye abhyutthAnAdirUpe, vaiyAvRttye auSadhapathyadAnAdino-15, Jain Education a l For Private Personel Use Only ainelibrary.org Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SALMANORAMSACCAS paSTambhakaraNarUpe,AlApe sakRjalpe, saMlApe mithaH kathAyAM,uccAsaNe samAsaNeceti vyaktaM,antarabhASAyAmArAdhyasya bhASyamANasyAntarAlabhASaNarUpAyAM, uparibhASAyAmArAdhyabhASaNAnantarameva tadadhikabhASaNarUpAyAM,iha samuccayArthazcazabdolupto draSTavyaH, yatkiJcitsamastaM sAmAnyato vA, majjhatti mama, vinayaparihINaM zikSAviyutatvamanaucityamityarthaH saMjAtamiti zeSaH, sAmastyaM sAmAnyarUpatAM vA vinayaparihINasyaiva darzayannAha-sUkSma vA bAdaraM vA, vAzabdau dvayorapi mithyAduSkRtaviSayatAtulyatodbhAvanArthoM, tubbhe jANahatti yUyaM jAnItha yatkiMciditi varttate, ahaM na yANAmitti ahaM punarna jAnAmi mUDhatvAdyatkiJciditi | varttate'prItikaviSaye vinayaparihINaviSaye ca, micchAmi dukkaDanti mithyA me duSkRtamiti svaduzcaritAnutApasUcakaM svadoSapratipattisUcakaM vA pratikramaNamiti paribhASitaM vAkyaM prayacchAmIti vAkyazeSaH / athavA tassatti vibhaktipariNAmAttadaprItikaM vinayaparihINaM ca mithyA mokSasAdhanaviparyayabhUtaM vartate me mama, tathA duSkRtaM pApamiti svadoSapratipattirUpamaparAdhakSamaNamiti // atrAcAryo brUte 'ahamavi khAmemi tunbhetti' pratItArthamevedamiti / atrAha kazcit-naNu puvameva sAmannao visesaovi pakkhiyAvarAhakhAmaNaM kayaM, tA kiM puNo iyANiM pakkhiyaM khAmeha / ucyate / kAussaggaThiyANaM subhegaggabhAvamuvagayANaM kiMcavarAhapayaM sumariyaM hojjA, tassa khAmaNAnimittaM puro khAmaNagaM karemotti / ahavA / sabaheha pakkhapaDikka-13 maNaparisamattI, tao pubillakhAmaNagANantaraM jaM kiMci apattiyaM vitahakiriyAvaiyarAiNA samuppannaM tamiha khaamijjitti| ahavA vihI ceva so kammakkhayaheUbhayavayA taiyavejosahapaogasariso darisio,tA kAyavamitthavi khAmaNagaM,na koi pajjaNujogo kAyabo, ANA ceveha bhAgavaI pamANanti ||tto yathA rAjAnaM puSya(pa)mANavA atikrAnte mAgaTyakArye bahumanyante __Jain po013 For Private Personel Use Only A jainelibrary.org Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 73 // Jain Education In yaduta akhaNDitabalasya te suSThu kAlo gato'nyo'pyevamevopasthitaH, evaM pAkSikaM vinayopacAraM dvitIyakSAmaNakasUtreNa tathAsthitAH eva sAdhava AcAryasya kurvanti, taccaMdaM icchAmi khamAsamaNo pithaM ca me jaM bhe haTTANaM tuTTANaM appAyaGkANaM abhaggajogANaM susIlANaM suvayANaM sAyariyauvajjhAyANaM nANeNaM daMsaNeNaM caritteNaM tavasA appANaM bhAvemANANaM bahusubheNa bhe divaso posaho pakkho vaikaMto anno ya bhe kallANeNaM pajjuvaTTio sirasA maNasA matthapaNavaMdAmi tatrecchAmi abhilaSAmi vakSyamANaM vastu, he kSamAzramaNa ! kutopi kAraNAdapriyamapi kiJcidiSyata ityAha-priyamabhimataM cazabdaH samuccaye, me mama kiM tadityAha yadve bhavatAM, hRSTAnAM rogarahitAnAM, tuSTAnAM toSavatAM, athavadaM harSAtirekapratipAdanArthame kArthikapadadvayopAdAnaM, alpAtaGkAnAM alpazabdasyAbhAvavacanatvAt sadyoghAtirogavarjitAnAM, sAmAnyena vA nIrogANA stokarogANAM vA sarvathA nirujatvasyAsaMbhavAt " abhaggajogANanti" abhagnasaMyamayogAnAM "susIlANaM suiyANanti" vyaktaM sAcAryopAdhyAyAnAM anuyogAdyAcAryopAdhyAyopetAnAM, jJAnAdinA AtmAnaM bhAvayatAM, bahuzubhena atyarthazreyasA IpaTUna zubhena vA sarvathA zubhasyAsaMbhavAt, bhe iti bho bhagavantaH, divaso dinaM, kiMvidhaH ? pauSadhaH parvarUpaH tathA pakSo'rdhamAsarUpo vyatikrAnto'tilaGghitaH, anyazca pakSa iti varttate, bhe bhavatAM, kalyANena zubhena yukta iti gamyate, paryupasthitaH prakrAnta iti / evaM puSpamANava iva maGgalavacanamabhidhAya praNAmamAha - zirasA manaseti vyaktaM cazabdazceha samuccayArtho draSTavyaH / matthaeNavandAmi namaskAravacanamavyutpannaM samayaprasiddhamataH zirasetyabhidhAyApi yanmastakenetyuktaM tadaduSTaM, yathaiSAM balIvardAnAM eSa gosvAmIti, gosvA vRttiH // 73 // ainelibrary.org Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ minazabdasya svAmiparyAyatayA loke rUDhatvAditi / atrAcArya Aha| tunbhehiM samaMti - yuSmAbhiH sArdhametatsaMpannamityarthaH / atha caityavandApanaM sAdhuvandApanaM ca nivedayitukAmA bhaNanti4 icchAmi khamAsamaNo puviM ceiyAiM vaMdittA namaMsittA tubbhaNDaM pAyamUle viharamANeNaM je kei / bahudevasiyA sAhuNo diTTA samANA vA vasamANA vA gAmANugAmaM dUijjamANA vA rAyaNiyA (saM)pucchati omarAyaNiyA vaMdaMti ajayA vandanti ajjiAo vaMdanti sAvayA vandanti sAviyAo vaMdanti ahaMpi nissallo nikkasAo tikaTTha sirasA maNasA matthaeNavandAmi ahamavi vandAvemi ceiyaaii| | icchAmyabhilaSAmi caityavandApanaM sAdhuvandApanaM ca bhavatAM nivedayitumiti vAkyazeSaH "khamAsamaNotti" vyaktaM, puvanti | pUrvakAle vihArakAlAt "ceiyAinti" jinapratimAH "vandittatti" stutibhiH "namaMsittatti" praNAmataH saGghasatkacaityavandanA hyetadahaM karomIti praNidhAnayogAt, kva vanditvetyAha-tubbhaNhanti" yuSmAkaM "pAdamUletti" caraNasaMnidhau tatazca | "viharamANeNanti" grAmAnugrAmaM saJcaratA mayA"je keitti" ye kecana sAmAnyataH"bahudevasiyA"bahudivasaparyAyAH "sAhuNo diThA" iti vyaktaM kiMvidhAsta ityAha "samANA vatti" javAbalaparikSayAt vRddhavAsitayA AzritakSetrAdabahivarttino DI"vasamANA vatti" vihAravanto vihArazca teSAM Rtubaddhe mAsakalpena varSAkAle caturmAsakalpenetyata evAha" gAmANugAmaM dUijja-18|| mANA vatti" grAmazca pratIto'nugrAmazca tadanantara iti grAmAnugrAmaM tadravantaH gacchantaH, athavA grAmAdAvekarAtrikaM vasanta Jain Educationcolna For Private Personel Use Only jainelibrary.org Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 1148 11 | AhiNDakA ityarthaH, vAzabdAH samuccayAthoH, iha sthAne teSu madhye iti vAkyazeSo draSTavyaH "rAiNiyatti" rAtrikA bhAvaratnavyavahAriNaH bRhatparyAyA AcAryA ityarthaH "pucchantitti" mAM praznayanti mayA vanditAH santo bhavatAM zarIrakuzalAdivArttAmiti gamyaM " omarAiNiyatti" avamarAlikA bhavataH pratItya laghutaraparyAyA AcAryA eva vandante bhavataH praNamanti kuzalAdi tu prazrayantyeva " ajjayA vandanti " sAmAnyasAdhavo vandante evamAryikAdayopi tathAhama'pi tAnyathAdRSTasAdhUnniH zalyAdivizeSaNo vande, zeSaM prAgvat, tathA "ahamavi vandAvemi ceiyAinti" tAn yathAdRSTasAdhvAdIn vandApayAmi caityAni yathA amutra nagarAdau yuSmatkRte caityAni vanditAni tAni ca yUyaM vandadhvamityevamiti / evaM ziSyeNoktaH sannAcAryaH pratyuttarayati yathA matthaeNa vandAmi ahaM pi tesiMti mastakena vande'hamapi tAniti, ye mama vArttAsaMpracchanAdi kurvantItibhAvaH "anne bhaNanti ahamavi vandAvemitti" / tata AtmAnaM gurUNAM nivedayanti tRtIyakSAmaNakasUtreNa, taccedam icchAmi khamAsamaNo uvaDiomi tubbhaNhaM santiyaM ahAkappaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA akkharaM vA payaM vA gAhaM vA silogaM vA ahaM vA heuM vA pasiNaM vA vAgaraNaM vA tubbhehiM ciyatteNaM dinnaM mae aviNaeNa paDicchiyaM tassa micchAmi dukkaDaMti Jain Educationonal vRttiH // 74 // w.jainelibrary.org Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARAHA*** CUCUMACASSASCAMS "icchAmi khamAsamaNotti" iha sthAne AtmAnaM nivedayitumiti vAkyazeSo dRzyaH "uvaThiomitti"upasthito'smi AtmanivedanAyetizeSaH "tubbhaNhaM santiyaM" yuSmAkaM satkaM yuSmadIyamidaM sarva yadasmatparibhogyaM kiMbhUtaM kintadityAha "ahAkappanti"yathAkalpaM kalpAnatikrAntaM sthavirakalpocitaM kalpanIyaM cetyarthaH,vastrAdipratItaM navaraM paDiggahanti'pAtraM "pAyapuJchaNanti" pAdaproJchanaM rajoharaNaM "ahavatti" arthaH sUtrAbhidheyaHprAkRtatvAcca napuMsakanirdezaH "pasiNaM vatti" praznaH paNDitAbhimAnI paro mAnanigrahAya yatpraznayati "vAgaraNanti" vyAkaraNaM tathaiva pareNa praznite yaduttaraM dIyate, vAzabdAH samuccayArthAH, evaM vastrAdinivedanAdvAreNAtmAnaM gurUNAM nivedya yuSmAbhirevedaM vastrAdika me dattaM ityAvedane tagrahaNe casaMbhavinamavinayaM kSamayanidamAha "tunbhehItyAdi" "tubbhehinti" yuSmAbhiH "ciyatteNanti" prItyA dattaM mayA tvavinayena pratIkSitamatra yaditi zeSo dRzyaH "tassatti" tatra mithyAduSkRtamiti prAgvat / evamukte AcAryo bruutehai| AyariyasantiyaM ti hai| pUrvAcAryasaktametaditi kiM mamAtreti ahaGkAravarjanAthai, guruSu bhaktikhyApanArtha caitditi| atha yacchikSA grAhitAstamanugraha bahumanyamAnA AhuH| icchAmi ahamaputvAiM khamAsamaNo kayAiM ca me kiikammAiM AyAramantare viNayamantare sehio sehAvio saGgahio uvagahio sArio vAriocoio paDicoio ciyattA me paDicoyaNA uvaDio SASARA**** Jan Education For Private Personal use only dainelibrary.org Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 haM tubbhaNhaM tavateyasirIe imAu cAurantasaMsArakantArAo sAhadu nittharissAmittikaTTha sirasA 8| vRtiH maNasA matthaeNavandAmi icchAmi abhilapAmi, ahamapUrvANyanAgatakAlInAni, kRtikarmANItiyogaH, kartumiti vAkyazeSaH "khamAsamaNotti" vyakta tathA kRtAni pUrvakAle, caHsamuccaye "metti" mayA kRtikarmANi vaiyAvRttyavizeSA bhavatAmiti gamyate, teSu ca "AyAramantaretti" AcArAntare kvacijjJAnAdyAcAravizeSe viSayabhUte AcAravyavadhAne vA sati, jJAnAdikriyAyA akaraNe sati iti bhAvaH, tathA"viNayamaMtaretti" vinayAntare AsanadAnAdivinayavizeSe viSayavibhUte vinayavicchede vA tadakaraNe ityarthaH, 'sehiotti' zikSitaH svayameva gurubhiH zikSA grAhita ityarthaH, sedhito niSpAdita AcAravizeSavinayavizeSeSu kuzalIkRta ityarthaH, "sehAviotti" zikSApitaH sedhApito vA upAdhyAyAdiprayojanataH tathA "saGgahiotti" sagRhItaH ziSyatvenAzritaH, tathA "uvaggahiotti' upagRhItaH jJAnAdibhiH vastrAdibhizcopaSTambhitaH tathA "sAriotti" sArito hite pravartitaH, kRtya davA smAritaH "vAriotti" ahitAnnivAritaH "coiotti" saMyamayogeSu skhalitaH sannayuktametadbhavAdRzAM vidhAtumityAdi 75 // vacanena preritaH " paDicoiotti" tathaiva punaH punaH prerita eva "ciyattA me paDicoyaNatti" ciyattA prItiviSayA natvahaGkArAdaprIteti me mama pratipreraNA bhavadbhiH kriyamANeti, upalakSaNaM caitacchikSAderiti, tatazca "uvaDiohanti" upasthito'hamasmi pratipreritArthasaMpAdanaviSaye kRtodyama ityarthaH / tathA "tubbhaNhaM tavateyasirIe" yuSmAkaM tapastejaHzriyA bhavadI Jain Education in a l For Private & Personel Use Only K ainelibrary.org Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education li yayA tapaHprabhAvasaMpadA hetubhUtayA "imAutti" itaH pratyakSAt " cAurantasaMsArakantArAutti " caturantaM caturvibhAgaM narakatvAdibhedena tadeva cAturantaM tatsaMsArakAntAraM ca bhavAraNyamiti samAsastasmAt "sAhahutti" saMhRtya kaSAyendriyayogAdibhirvistIrNamAtmAnaM saMkSipyetyarthaH "nittharistAmitti" laGghayiSyAmi "itikaTTu" itikRtvA itihetoH "sirasA maNasA matthapaNa vandAmitti" prAgvat, iha bhagavantamiti vAkyazeSaH, ihAcAryavacanam - faceAragapAragA hoha nistArakAH saMsArasamudrAtprANinAM pratijJAyA vA (zca) pAragAH saMsArasamudratIragAmino bhavata yUyamityAzIrvacanamiti // pacchA devasiyaM paDikkamanti, tattha khAmaNAnimittaM kiikammaM karittA bhaNanti-icchAmi khamAsamaNo abbhuDiomi agbhintaradevasiyaM khAmeDaM, jaM kiMci apattiyamityAdi, pacchA sAhudurgaM khAmanti, tao Ayariyassa ya alliyAvaNanimittaM kiikammaM karanti, tao durAloiyaM vA hojjA duppaDikkantaM vA hujjA aNAbhogAiNA kAraNeNa, ao puNovi kayasAmAi - AisuttuzcAraNA carittavisohaNatthameva paJcAsussAsaparimANaM kAussaggaM karanti, tao namokkAreNa pAritA visuddhacarittA visuddhacarittadesayANaM daMsaNavisuddhinimittaM nAmukkittaNaM karanti logassujjoyagare ityAdi, tao daMsaNavisuddhinimittaM paNuvIsUsAsaparimANaM kAussaggaM karenti, tao namokkAreNa pArittA nANavisuddhinimittaM suyanANatthayaM paDhanti pukkharavaradIvaDe ityAdi, tao suyanANavisuddhinimittaM paNuvIsUsAsaparimANaM kAusaggaM karanti, tao namokkAreNa pArittA siddhatthayaM paDhanti siddhANaM buddhANamityAdi, tao sejjAdevayAe kAussaggaM karanti, tattha ya sattAvIsUsA se pUranti ityAvazyakacUrNiH / AyaraNa jainelibrary.org Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 76 // Jain Education o aTThatti, tao vihiNA nisiittA muhapottiyaM sasIsorvArayaM kAryaM ca paDilehittA Ayariyassa vandaNagaM karenti, taM ca jahA ranno maNUsA ANattiyAe pesiyA paNAmaM kAUNa gacchanti, taM ca sukayaM kAUNaM puNo paNAmapubagaM nivedanti, evaM sAhuNovi gurusamAiTThA vandaNapudhagaM carittAivisohiM kAUNa puNovi sukayakiikammA santA guruNo nivedanti, bhayavaM kathaM pesaNaM AyavisohikAraganti ( niveyaNatthanti taM ca kAUNa puNo ukkaDuyA AyariyAbhimuhA viNayaraiyaJjalipuDA ciTThanti, jAvAyariyA vaDamANIo sareNaM chandasA vA tinni thuIo bhaNanti, imevi aJjalima liyaggahatthA ekkekAeM samattIe namokkAragaM karenti, sabahumAnaM sirasA praNamantItyarthaH / kecidatra namo khamAsamaNANaMti bhaNanti, pacchA sesagAva tinni thuio taheva bhaNanti, taM rayaNiM neva suttaporisI neva atthaporisI, thayathuio bhaNanti, jassa jettiyAo intitti / devasie puNa tAva ciTThanti jAva guruthuigahaNaM karenti, tao paDhamathuisamattIe thuI kahanti, viNaotti, sesAo donni saheva bhaNanti / eSa sUtroktaH pAkSikapratikramaNavidhiH / cAummAsiyasavaccharie vi esa ceva vihI, viseso khAmaNagakAussaggesu, so puNa lAghavatthaM daMsio ceva, tahA cAummAsiya saMvacchariesu mUlaguNauttaraguNaiyArANaM AloyaNaM dAuNaM paDikkamantitti, khittadevayAe ya ussaggaM karenti, keipuNa cAummAsige sejjAdevayAe vi ussaggaM karenti, tahA Avassae kae niraiyArAvi paJcakalANagaM gehanti, puvagahie ya abhiggahe nivedinti, te ya sammaM jai nANupAliyA tao tavisuddhinimittaM ussagaM karenti, puNovi anne gehanti, nirabhiggahANa ya na vaTTai acchiunti, saMvaccharie ya Avassae kae pajjosavaNakappo kaDijjai, divasao kahiuM ceva na kappai, nAvi saJjaIgihatthapAsatthAINaM purao, jatthavi khettaM paDucca kaDijjai, jahA vRttiH // 76 // w.jainelibrary.org Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nandapure mUlaceiyaghare divasao savajaNasamakkhaM kaDDijai, tatthavi sAhU no kaDDai, taM sAhU suNijjA Na doso, pAsattho kaDai, pAsatthANa vA kaDDagassa asai daNDigeNa saDDehiM vA abbhatthio tAhe divasaovi kaDDai, tattha imo vihI, aNAgayaM ceva paJcaratteNa appaNo uvassae pAusie Avassaekae kAlaM ghettuM kAle suddhe asuddhe vA paTTavettA kaDDijai, evaM causu rAiMsu,8 pajjosavaNarAIe puNa kaDDie save sAhavo samappAvaNiyaM kAussarga karenti, pajosavaNakappassa samappAvaNiyaM karemi kAussaggaM, jaM khaNDiyaM jaM virAhiyaM jaM na paDipUriyaM sabo DaNDao kaDDiyaco jAva vosirAmitti, logassujjoyagaraM cinteUNa ussArittA puNo logassujjoyagaraM kaDDantA sabe sAhavo nisIyanti, jeNa kaDio so tAhe kAlassa paDikkamai, tAhe varisAkAlaThThavaNA Thavijai, taMjahA-UNoyariyA kAyavA, vigainavagapariccAokAyabo, jamhA niddho kAlo, bahupANA meiNI, vijagajiyAIhi yamayaNo dippar3a, pIDhaphalagAisanthAragANaM uccArapAsavaNakhelamattagANa ya jayaNAe paribhogo kAyabo, niccaM loau kAyabo, seho na dikkhiyabo, abhinavo uvahI na gaheyadho, duguNaM varisovaggahovagaraNaM dhareyavaM,pubagahiyANaM chAraDa|galAINaM pariccAo kAyaco, iyaresiM dhAraNaM kAyacaM, pubAvareNaM sakosajoyaNAo parao na gantabamityAdi, kiM ca pakkhacA| ummAsasaMvacchariyapavesu jahakkammaM cautthachaTThamatavo ceiyavandaNaparivADI samhANaM dhammakahA ya kAyavatti / iyANiM pasaGgao rAiyavihI bhannai-paDhama ciya sAmAiyaM kahiUNa carittavisuddhinimittaM paNuvIsussAsaparimANaM kAussaggaM karanti, tao dasaNavisuddhinimittaM caubIsatthayaM paDhanti, paNuvIsussAsaparimANaM kAussaggaM karinti, etthavi namokAreNa pArittA suyanANavisuddhinimittaM suyanANatthayaM kahanti, tattha yapAusiyathuimAiyaM ahigayakAusaggapajjantamaiyAraM cintenti, Aha-kiMni STMARCANACADARA Jain Education Seal For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSikasU0 // 77 // Jain Education | mittaM paDhamakAussagga eva rAiyAiyAraM na cintenti, kiMvA paDhamameva tinni kAussagge karinti / ucyate / niddAbhibhUyA na saMbharanti, suThu aiyAraM na cinteti mA ya andhayAre vandantANaM annonnaghaTTaNaM, andhayAre vA adaMsaNAo mandasaddhA na saMmaMvandaNagaM dentitti kAuM paccase taie nisAiyAraM cintanti, Aie ya tinni kAussaggA bhavanti, na puNa pAusie jahA ekkotti, tao cinteUNaiyAraM namokkAreNa pArittA siddhANa thuI kAUNa puvabhaNieNa vihiNA vandittA Aloenti, tao sAmAiyapucagaM paDikkamanti, tao vandaNapuvayaM khAmenti, tao kayakiIkammA sAmAiyapucayaM kA usaggaM karenti, tattha ya cintenti kammi nioge niuttA vayaM guruhiM, to tArisaM tavaM pavvajjAmo jAriseNa tassa hANI na bhavai, tao ciMteMti - chammAsaM khavaNaM karemo na sakemo, egadivaseNa UNaM tahAvi na sakkemo, evaM jAva ekkUNatIsAe UNaM, evaM paJca mAse, tao cattAri, tao tinni, tao dunni, taoekka, tao egeNa diSeNa UNaM jAva caudasahiM UNaM na sakkemo, tao battIsaimaM tIsaimaM jAva cautthaM, AyaMbilaM egaDhANayaM ekkAsaNayaM purimanuM nivigaiyaM porisiM namokkArasahiyaM vatti, evaM je samatthA kAunti vosirAventi nisIyanti ya, evaM porisimAisu vibhAsA, tao tinni thuio jahA putraM, navaramappasadagaM denti jahA gharakoilAI sattA na uTThanti, tao deve vandanti, tao bahuvelaM saMdisAventi, tao muhaNantagaM paDilehittA rayaharaNaM paDilehinti, puNo ohiyaM saMdisAventi, paDilehinti ya, tao vasahiM pamajjiya kAlaM nivedenti, aNNe bhaNati thuisamaNantaraM kAlaM niveenti, evaM ca paDikkamaNakAlaM tulaMti jahA paDikkamantANaM thuiavasANe ceva paDilehaNavelA bhavaitti // samAptA ceyaM zAstrAnusAriNI pAkSikapratikramaNavRttiriti // candrakulAmbarazazino bhavyAmbujabodhanaikadina patayaH / guNagaNaratnasamudrA Asan zrIvIragaNimizrAH // 77 // jainelibrary.org Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARREARSARKAR ANASSCOST // 1 // yeca-zuddhadhyAnajalApanItakalilAH sajjJAnadIpAlayA, niHsaGgavatabhAradhAraNaratAstIne tapasyudyatAH / grISme AtapavedanAM gurutarAM jetuM sadopasthitA, hemanteSu ca zArvaraM himabharaM soDhaM sadA nizcalAH ||2||shriicndrsuurinaamaa teSAMka ziSyo babhUva gunnraashiH| AnanditabhavyajanaH sNshitsNshuddhsiddhaantH||3|| kalikAladurlabhAnAM guNaratnAnA (labdhInAM yo) nidhAnamanavadyam / samayAvadAtabuddhistathAparo devcndrgnniH||4|| zrIcandranAmasUreH pAdapaGkajasevinA / dRbdhayaM prastutA vRttiH zrIyazodevasUriNA // 5 // gambhIrametadArSa na cohane zaktirasti mama dakSA / nApIha saMpradAyaH samyagbavazca pAThagamAH // 6 // zAstrAnusArAtsukhabodhapATharAtmIyazaktyA vivRtaM tathApi / yacceha kiJcidvitathaM nibaddhaM tatrAstu mithyA mama duSkRtaM hi // 7 // aNahilapATakanagare sauvarNikanemicandrasatkAyAm / varapauSadhazAlAyAM rAjye jaya-10 siMhabhUpasya // 8 // vizAradaiH sUrivaravihAribhirvizodhitA yatnaparAyaNairiyam / tathApi yanyUnamutAdhikaM padaM tacchodhanIyaM kuzalaiH kRpAparaiH // 9 // zubhAzayavazAcceha yanmayA sukRtaM kRtam / tena bhUyAnmamAbhyAsaHsarvadaiva jinAgame // 10 // ekAdazazatairadhikarazItyA vikramAgataH / dve sahasre zatairadhikaiH sptbhirgrnthmaantH||11|| yAvallavaNasamudro yAvannakSatrama|NDito meruH / yAvaccandrAdityau tAvadidaM pustakaM jayatu // 12 // maGgalamastu // itisUrizrIyazodevakRtA pakkhIsUtraTIkA // idaM pustakaM muMbayyAM zAha nagInabhAI ghelAbhAI javherIbajAra ityanena nirNayasAgaramudraNAlaye kolabhATavIthyAM 23 tame gRhe bA. rA. ghANekaradvArA mudrayitvA prakAzitam / ___Published by Shah Naginbhai Ghelabhai Javeri-Bazar No. 323. Printed by B. R. Ghanekar, at the N. S. Press, 23, Kolbbat Lane, Bombay. ARRIAGGAGROACACANCE% mAbhAzayavazAcaha yanmodhitA yalaparAyaNArayaskAyAm / varapazcidina Jan Education For Private Personel Use Only jainelibrary.org Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PM * * * iti sUrizrIyazodevakRtA pakkhIsUtraTIkA smaaptaa| * iti zreSThi devacandra-lAlabhAI-jainapustakoddhAra-granthAGkaH 4 For Private & Personel Use Only