Book Title: Narbhavdrushtantopnaymala
Author(s): Jinendrasuri
Publisher: Harshpushpamrut Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004393/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 ppppppDperppp6 0 zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA granthAMka-3230 paMDitazrInayavimalagaNiviracitA narabhavadRSTAMtopanayamAlA (prAkRtabaddhA bhAvArthasahitA) pppppppppppppppaatt ppppppppppppppppppppt saMzodhakaH saMpAdakazcaH pa. A. zrI vijayajinendrasUrIzvaraH --: swrf6TGT :zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA pppppppppppppu0 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . vo860000000000000000 ...ta jaina granthamAlA granthAMka-323 6. mahAvIra jinendrAya namaH 0 zrImaNibuddhyANaMdaharSakarpUrAmRtasUribhyo namaH / paMDitazrInayavimalagaNiviracitA nu vadRSTAMtopanayamAlA .. (prAkRtabaddhA, bhAvArthasahitA) saMzodhakaH saMpAdakazcaH pa.zA. zrI vijayajinendrasUrIzvaraH b . -: sahAyaka :ta (1). pU. A. zrI vijaya jinendra sU. ma. upadezataH zrI pArzvabhakti mU. jaina saMgha DoMbIvalI pAMDuraMgavADI, (2) pU. mu. zrI puNyodaya vi. upadezataH kalyANa mahAvIra prabhucoka zrI rAjasthAna jaina saMghaH, (3.) pU.sA.zrI kaiva yaratnAzrI upadezataH thANA tapAgaccha jaina saMgha cAturmAsa samitiH, (4) surata zrI zAstrInagara n khaTodarA kolonI zve. mU. jaina saMghaH --: prakAzikA :___ zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA lAkhAbAvala-zAMtipurI (saurASTra) Fo000000000000 0000000000000000000000 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . - prakAzikA : zrI harSapuSpAmRta jaina graMthamAlA-(lAkhAbAvala) . zrutajJAna bhavana 45 di. ploTa, jAmanagara vIra saM. vikrama saM. san . prathamAvRttiH 2522 2052 1996 atayaH 750 AbhAra darzana amArI graMthamAlA taraphathI zrInarabhava dRSTAMtopanayamAlA pragaTa karatAM AnaMda thAya che. A graMthay saMpAdana pU. A. zrI vijayajinendrasUrIzvarajI ma. e karyu che. A graMtharnu prakAzana (1) pU.' A. zrI vijaya jinendra sU. ma. nA upadezathI zrI DoMbIvalI pAMDuDaMgavADI zAMtinagara zrI pArzvabhakti zve. mU. jaina saMgha, (2) pU. mu. zrI puNyodaya vi. ma. nA upadezathI kalyANa mahAvIra prabhu coka zrI rAjasthAna saMgha tathA (3) pU. sA. zrI kaivalyaratnAzrIjI ma. nA upadezathI thANA tapAgaccha jaina saMgha cAturmAsa samiti (4) surata khaTodarA kolonI zAstrInagara zrI zve. mU. jaina saMgha taraphathI pragaTa thayela che. temanA sahakAra mATe anumodana karIe chIe. tA. 1-6-96 vyavasthApaka jAmanagara catrabhuja maganalAla mahetA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMika . zrI arihaMta paramAtmAoe malela manuSyabhavane durlabha kahyau che te dRSTAMto ApyA che te dRSTAMtonA upanayamAM bhojana vigere malavA sulabha paNa manuSya janma malavo durlabha varNavyo che. ___ A dRSTAMta (1) bhojana (2) pAsA (3) dhAnya (4) jugAra (5) ratna (6) svapna (7) cakra (8) kAcabo (9) ghoMsaru (10) paramANuA daza dRSTAMtonuM A graMthamAM te aMgenI kathA sAthe varNana che, eka eka dRSTAMte mAnavabhava durlabha che. .. A dRSTAMtamAlA prAkRtamA che tenA bhAvArtha sAthe pragaTa thAya che je bodhathI bharela che. A graMthamAM 557 padyo che ane tenA kartA pU. ANaMdavimala sU. ma. nA saMtAnIya pUM. paM. zrI nayavimalagaNi che. ... A graMthanuM vAMcana manana trodhaka che. jine 2052 dvi. aSADha suda-2 45 di. ploTa, jAmanagara Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r my sur 9 "V . .106 85 -: anu kra maH :dRSTAMta padyAni . pRSThaM cullaganAmA 141 . pAsakanAmA - 12 . dhAnyanAmA dhutanAmA 12 ratnanAbhA ratnanAmA dvitIyarItyA 26. 71 svapnanAmA rAdhAvedhanAmA 115 kUrmAnAmA . 23 1 yugazamilAnAmA 24 149 paramANunAmA 12 dvitIyaH dRSTAMtaH 26 167 .. -: zuddhipatrakam :- . paMktiH . . zadama 48 17 vIdhuM 48 18. maMtI purarajamaMtaM . 55-56 peja 59 che te peja 55 ane peja 55 che te peja 59 vAcavA narajammo 4 patto patto 91 14 vIza 11 .. pRSTha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddham pRSThaM 94 99 . paMktiH . . 17. bhaNio so kevalehiM laddhehiM pUrao citiuM dhIre dhIre aMibahala0 aNNo vi bhamato bhamato maladeva . . 100 102. . 103 8 . 106 tehi 106 108 niSkaMTaka peThe 115 122 123 124 126 . 162 167 168 190 176 12 . paJcukkhA nivA savve 20 pariNesu / 6 traNu 17 tiasassa 2 AvazyakacUrNI 12 dasadiTuMtehiM laddhaNa ppahAvao zrImadAnanda Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . - bhaMDAra upayogI saMskRta graMtho - . 3-00 1 chandAmRtarasaH 2 dhanaJjaya nAmamAlA 2-50 3 anekArthasaMgrahaH saTIka bhAga-1 15-00 4 , , bhAga-2 35-00 5 upAsakadazA TIkA 5-00 6 aMtakRta anuttaropAtika TIkA 9-00 7 AcArAMga TIkA bhAga-1 , 35-00 8 , bhAga-2 . 40-00 9 zAMtisnAtrAdividhi samuccaya 25-00 10 anekArtha saMgrahaH bhASAMtara . , 30-00 11 raghuvaMza mUla sarga TIkA 16-00 12 kumAra saMgraha mUla (2 sarga TIkA) 16-00 13 kirAtArjunIya mUla (3 sarga TIkA) 16-00 14 zizupAlavadhaM (2 sarga TIkA) 16-00 15 naiSadhIyakAvya mUlaM (1 sarga TIkA) 35-00 16 raghuvaMza kumArasaMbhava kirAtArjunIya zizupAlavadha naiSadhIya meghadUta kAvyaSaTakaM [1000 pRSTha] 150-00 17 meghadUtamUla (pUrvameghaTIkA) 10-00 18 yogazAstra [bhASAMtara 25-00 19 vairAgyazatakAdi zatakatraya TIkA 20-00 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham / / pUjyAcAryadevazrIvijayarAjatilaka sUribhyo namaH / siritavagaNagayaNaMgaNadiNamaNi . paMDiyasiriNaya-vimalagaNiviraiA // . bhAvArtha sahitA narabhavadiThaMtovanayamAlA / 1 / atha cullakanAmA prathamo dRSTAntaH / namiUNa namirasuravaraM,-kiroDamaNikiraNAlIDhakayasohaM / vIrajiNacalaNajuyalaM, vucchaM diTuMtapayaraNayaM // 1 // . bhAvArtha:-namanazIladevendronA mukuTamA rahela maNionA kiraNonI paMktithI zobhA sampannathayela zrIvIrajinezvaranA caraNayugalane praNAma karI narabhavadRSTAntonA prakaraNane hu~ (nayavimala) je te kahIza // 1 // siTTo savvagirINaM, jaha meru tao vi naMdaNaM ramma / tami puNa kapparakkho, tahA gaINami maNuagai // 2 // bhAvArtha:-jevI rIte samastaparvatomA meruparvata zreSTha che ane tethI . paNa naMdanavana vizeSa ramaNIya cha, naMdanavanamAM paNa kalpavRkSa vizeSa cittAkarSaka che, tevI rIte naraka, tiyaMca, manuSya ane deva e saghaLI gati Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : : narabhavadidrutovana yamAlA omAM manuSya gatinuM sthAna sarvottama che / / 2 / / . . muddhA savvaMgANaM, taMmi muhaM taMmi divijuyalaM ca / taMmi puNa kasiNatArA, tahA gaINami maNuyattaM // 3 // ___ bhAvArtha:-jebI rIte zarIranA tamAma avayavomAM mastaka, mastakamAM moDhAno bhAga, moDhAnA bhAgamA paNa be netra ane netromAM paNa kIkIneM sthAna uttarottara vizeSa mahattvanuM sthAnaka che, tevo rIte tamAma gatiomAM moTAithI paripUrNa manuSyagati che / / 3 / / jaha khIraM surasANaM tao, dahi maMgalaM tao vinavaNIaM / sapi tao visiTuM, tahA visiLaM khu maNuattaM / / 4 / / bhAvArtha:-jema suMdararasavAlI vastuomA dudha ne tethI dahiM maMgalamaya, tethI paNa mAMkhaNa, mAMkhaNathI paNa ghRta (ghI) vizeSathI vizeSa zreSTha lekhAya che, tevI rIte manuSya paNuM paNa viziSThatA dharAve che / / 4 / / jaha viulaM gayaNayalaM, joisacakka taovi bihubibaM / amayaM tao visiTTha, tahA gaINami maNuagai / / 5 / / bhAvArtha:-jema gaganamaMDala vizAla che ne temAM jyotiSacakra ramya che, temAM paNa candrabimba ne candramAnI madhye paNa amRta vizeSa ramaNIya che. tevI rIte sakala gatiomAM mAnavagati vizeSa ucca ne upayogI che // 5 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) cUllakadRSTAnta : savvesi rayaNANaM, citAmaNirayaNamaivajuimata / bachiyapUraNadakkha, tahA gaINami maNuatta / / 6 / / - bhAvArtha:-jema tamAmaprakAranA ratnomAM ciMtAmaNiratna atyaMta tejasvI hovA uparAMta vAMchita vastuone pUrI pADavAnI zakti dharAbe che, tevI rIte mAtra manuSyagatija iSTane paripUrNa rIte siddha karI zake che / 6 / jaha saravarANa majjhe, mANasaM susaraM tao vi vimalajalaM / paumANi tao haMsA, tahA gaINami maNuattaM / / 7 / / bhAvArtha:-jevI rIte sakala sarovaramAM mAnasarovara zreSTha che, tethI paNa temAna pavitrajala, tethI temAMnA padmo [kamalo] ane taothI paNa haMso vadhArene vadhAre zreSTha che, tevo rIte manuSyapaNuM paNa mahApuNya sAdhya hovAthI ne mokSacaM kAraNa hovAthI adhikatara zroSTha che // 7 // iha jaha naINa gaMgA, savvavisiTThA jaNesu supasiddhA / taha caugaINa majjhe, bhavvA bhavANa maNuagaI // 8 // bhAvArtha:-jema A duniyAmAM saghalI nadIomAM gaMgAnadInI pavitratA lokomA vizeSaprasiddha che, tevI rIte cAra gatiomAM manuSyagati bhavyaprANIone vizeSa zreSTha jaNAya che / / 8 / / jaha khIroahi jalahimi, jaha dIvANami nNdiisrdiivo| jaha devANaya iMdo, jaha cakkI savvamaNuANaM / / 9 / / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA savvesi bhoaNANaM, siTuM kallANabhoyaNaM nAma / .. . teyassiyANa jaha ravi, tahA pahANo maNuajammo ||10||jumm / / ___ bhAvAtha:-jevI rIte samudromAM kSIrasamudra, dvIpomAM naMdIzvaradvIpa, devomA indra ne manuSyomA cakravartI pradhAna che, sakala bhojanomAM kalyANanAmanuM bhojana agrapade che ne tejasvI padArthomAM sUrya jema pradhAna che tevI rIte anyajanmomAM manuSyajanma paNa pradhAna che A gAthAno artha yugma che // 9-10 // visayasuhasaMpauttA, devA duhadutthiyA hu NeraiyA / tiriyA puNa aviveyA, dhammANa ya sAhagA mnnuyaa||11|| bhAvArtha:-devo viSayasukhamAM phaselA che, nArakIo duHkhothI gherAyelA hovAthI vivhala che, pazupakSI vigere tiryaMco vivekavagaranA che tyAre dAnAdidharmonA sAdhaka mAtra manuSyo che // 11 // rudde ya bhavasamudde, aidullahamaNuajammalAhaTeM / ee dasa diLaMtA, niddiTThA pUbdhasUrIhi // 12 // . bhAvArtha:-A viSamasaMsArasamudramAM manuSyajanmanI prApti atidurlabha che te jaNAvavA khAtara pUrvAcAryoe nIce mujaba daza dRSTAnto zAstramA dekhADelA che / 12 / tathAhicullaga pAsaga2 dhaNNe 3, jUe4 rayaNe5 ya sumiNa6 cakke7 ya / kumma8 juge9 paramANu 10, dasa di-tA maNuajamme // 1 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1)cUlakadRSTAnta : - bhAvArtha:-manuSyajanmanI durlabhatA mATe yojAela daza dRSTAntonA nAma 1 culaka eTale bhojana, 2 pAsA, 3 dhAnya, 4 jUvaTuM, 5 ratna, 6 svapna, 7 cakra, 8 kAcabo, 9 joMsaru, 10 paramANuM // 1 // eesi patteyaM, bhaNAmi uvaNayajuyA ya diTThatA / puvuttasUripayaraNa-vaNAo sumagAra kusumavva // 13 // bhAvArtha:-e daza dRSTAntomAMnA pratyeka dRSTAntane upanaya sAthe eTale dArzantika manuSyajanma upara ghaTADavA sAthe pUrvAcAryonA prakaraNarupa bagIcAmAthI mAlInI peThe puSponI jema hakikato melavI hu~ [naya- vimala] je te varNavIza // 13 // asthi iha bharahavAse, dAhiNabharahaddhamajjhakhaMDaMmi / - NiccamakaMpillaM para-bhayAhi kaMpillanAmapuraM // 14 // __ bhAvArtha, A bharatakSetranA dakSiNArddhabhAganI vaccovaca zatruonA bhayathI kadApi nahi kaMpanAra yathArtha nAmarnu kaMpila nAmanuM nagara che / / 14 / / maiNA soleNa dhaNeNa, bhUriNA bADhavUhamAhappo / sumiNe vi jattha na kuNai, 'parivArAloyaNaM loo / / 15 / / . bhAvArtha:-je nagaramA rahenAra lokasamudAya puSkalabuddhi, sadAcAra ane dhanathI pratiSThA pAmela hovAne lIdhe svapnAmAM paNa parivAranI cintA karato nathI, 1 paradArA ityapi / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA arthAt sarva koi suravI hovAthI nizcita che / / 15 / / jattha ya jiNamaMdirovari, ghaNapavaNapaNolliyA paDAyAo / rehaMti va dhammiya-jaNa, kittIo saggacaliyAo / / 16 / / ___ bhAvArtha:-jyAM jinezvaronA maMdira upara pracaNDapaknathI prerAyela dhvajAo svargatarapha cAlela dhArmika manuSyonI jANe kItiM na hoya tevI rIte zobhe che // 16 // taM ca aNegaccheraya-sAraM pAlei viulblklio| ikkhAguvaMsavasaho baMbho nAmeNa naranAho / / 17 / / bhAvArtha:-vizAlabalazAlI, ikSvAkuvaMzaziromaNi brahma nAmano rAjA te aneka vismayajanakasArabhUtavastuvALA te kAMpilapura nagarane pALe che / / 17 / / aipIvarehi aidIharehi kattha vi apattatoDehi / jassa guNehi va guhiM dAmiyA sai thirA lacchI // 18 // bhAvArtha:-atimajabuta ne atidIrgha koipaNa sthale truTI nahi pAmela arthAt akhaMDita doraDAonI peThe guNovaDe karIne jenI lakSmI damana pAmI vizeSa sthira thai hatI / / 18 / / sAmeNa ya daMDeNa ya, bheeNa uvappayANakaraNaNa / avasarapatteNa jaso jeNa va vitthArio dUraM / / 19 / / bhAvArtha:-jeNe prasaGgane anusaratA sAma, dAma, Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) callakadRSTAnta : bheda ane daMDanI rAjanItithI dUrasudhI potAnI kIti phelAvI hatI / / 19 // tassubbhaDariubhaDakoDighaDaNaunbhaDiyapurisakArassa 1 bahupaNayarayaNakhANI, culamInAmA piyA AsI // 20 // bhAvArtha:-parAkramI zatruonI harola athavA koTigame subhaTonuM bala toDavAmAM jeNe parAkrama phoravyu hatuM tevA te brahmanAmA narezane bahuna mra ane ratnanI khANa athavA praNata. je sneha terUpa ratna tenI khANa samAna evI culaNI nAmanI strI hatI // 20 // avisu tassa mittA, nikkittimamittabhAvasaMjuttA / cauro caurANaNa-caurabuddhikaliyA mahIvAlA // 21 // bhAvArtha:-tenA niSkRtrima eTale kharekharI mitratAvAlA buddhizAlIne brahmA jevA nipuNa cAra rAjAo mitro hatA // 21 // kAsInAho kaDao1, kaDebhadaso ya gayapurAhivai2 / kosalasAmI doho3, capAhiva pupphacUlotti4 / / 22 / / .. bhAvArtha:-jemAM eka kAzIno rAjA kaTaka, ne bIjo gajapurano svAmI kaDebhadatta, zrIjo kozaladezano rAjA dIrgha ne cotho caMpAnagarIno pUSpacUla . nAme rAjA hato / / 22 / / / suharajjakajjacitA,-dhuraMdharo taha dhaNU mahAmacco / tassa ya putto varadhaNU dhaNiyaM kalio piuguNehiM / / 23 / / Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArtha:-rAjyakAryanI sArI vyavasthA karanAra dhanu nAmano moTo maMtrI hato, teno putra varadhanu potAnA pitAnA guNothI khAlI na hato / / 23 / / te paMca vi rAyANo, baMbhAiyA prruuddhpnnyvsaa| virahaM aNiccamANA paropparaM evamAhiMsu // 24 / / bhAvArtha:-brahma vigere te pAMce rAjAoe paraspara sthira thayela premane lIdhe virahane,nahi icchatA hovAthI e pramANe vicAryu // 24 // patteyaM patteyaM, paMcasu rajjesu varisamikkikkaM / niyaparivArajuehi, jugavaM ciya saMvaseyavvaM // 25 // bhAvArtha:-ke pAMca rAjyo'paikI dareka rAjyamAM ekeka varSasudhI dareke potapotAnA kuTuMbasahita malI sAtheja vasavU // 25 // volaMti miyakAle, kevaie dUrapaNayamANANaM / bahupuNNapAvaNijjaM, bhogasuhaM bhujamANANaM // 26 / / bhAvArtha:-bahupuNyathI melavo zakAya tevA bhogasukhane bhogavatA ne premapUrvaka rahetA hai.ono keTaloka kAla eja pramANe vyatIta thayo / / 26 / ahamaNNayA kayAi, rayaNie majjhabhAgasamayaMmi / ' culaNI aipuNNaphalA caudasasumiNAI picchei / / 27 / / bhAvArtha:-eTalAmAM bIje vakhate kyAreka rAtrInA madhyabhAgamA culaNI rANIe atipuNyanA udayathI cauda Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) cUllakadRSTAnta : svapnAM joyA jahA gayavasahasIhaabhiseyadAmasasisUramaMDalapaDAyA / kuMbho sarajalanihiNo vimANavararayaNagaNasihiNo / / 28 / / __bhAvArtha:-jemake hAthI, balada, siMha, lakSmI, puSpamAlA, caMdra, sUrya, dhvaja, kalaza, padmasarovara, samudra vimAna, zreSTha ratnarAzi ane agni e cauda svapnAM joyA // 28 // takkhaNameva pabuddhA sA muddhA kahai baMbhanaravaiNo / sAmi ! mae rayaNIe caudasasumiNA ime diTThA // 29 // bhAvArtha:-tatkAla jAgela te bholI rANoe brahmarAjAne kA ke he svAmin ! Aja rAtrie meM e cauda svapnA joyAM // 29 / / rAyA raMjiyahiyao 'dhArAhayanivakusumaromaMco / phullidIvaranayaNo bhaNai imaM devI te hohI // 30 // amhA kulakapparukkho kulajjhao kulapaIvasaMkAso / mahAmaMDalamaulamaNI guNarayaNakhANI suputtotti // 31 / / bhAvArtha:-rAjA paNa harSita thai meghanI dhArAthI chaMTAyelA nIpa (kadaMba) nAmAvRkSanI peThe puSparupa romAMcayuktane praphullakamala jevAM nayanavAlo thai devIne kahenA lAgyo ke tane amArA kulanI aMdara kalpavRkSa . 1 nipaH kadaMbavRkSaH / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : : narabhavadidrutovanayamAlA jevo kuladhvaja ane kulamAM, pradIpa jevo pRthvomaMDalamoM maNI jevo ane guNaratnonI khANa evo eka putra thaze / / 30 -31 / / sAhiyaNavamAsaMte saMtesu ya vAudhaliDamaresu / ujjoiyakakkuhacakko jAo taNuo kayacamakko / / 32 // bhAvArtha:-garbhane nava mAsa uparAMta keTalAka divaso thayA bAda pavana ne dhUlanA upadravo jevAM ke-vaMTolio, AMdhI vigere zAMta thayAthI jeNe dizAonA maMDalane prakAzita karya che tevo camatkArI, tejasvI putra te rANIne janamyo // 32 / / vaddhAmaNayAesu vihiesu vihiyasayakammesu / samayaMmi tassa NA viNimmiyaM baMbhadattotti / / 33 // bhAvArtha:-badhAmaNI vigere vyavahArone bojI prasUtikarmane lagatI kriyAo vidhipUrvaka thayA bAda vakhata Ave te bAlakanuM brahmadatta evaM nAma rAkhavAmAM AvyuM // 33 // siyapakkhasomamaMDala-miva buDhi esa ladhumAraddho / lacchInivAsasirivaccha-lacchavacchacchalappaeso // 34 / / __ bhAvArtha:-jenA vakSasthala [ hRdaya ]mAM lakSmInivAsa zrIvatsa jevA zubha lakSaNo che tevo te kumAra zuklapakSanA caMdramaMDalanI jema anukrame vadhavA lAgyo // 34 / / Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) cullakadRSTAMta : katthai lamae kaDagA-iesu pattaMsu baMbhanivapAse / ___ bhAvArthaH-koi samaye kaTaka vigere rAjAo brahmarAjAnI pAse Avela hatA tevAmAM brahmarAjAne potAnA snehivargane zoka utpanna karanAra zirovyathA [mAthAnI pIDA] thai AvI / / 35 / / satthatthapAragehi pahANavaggehi osahAIsu / samma paujiesu na niyattai jA siroveyaNA // 36 / / bhAvArtha:-vaidakazAstranA pAragAmI ke zAstracikisAnA mAhItagAra zAstrArthanA pAragAmI evA pradhAnavargoe ucitarIte auSadhAdikano prayoga karyo chatAM paNa te rAjAnI zirovedanA dUra na thai / / 36 / / maraNAvasANameyaM jAyamii nichayaM maNe kAuM / vAhariyA kaDagAi samappiyA baMbhadattassa / / 37 // jaha sayalakalAkusalo pAviyanIsesarajjapabbhAro / jAyai suo mameso taha kAyavvaMti vAhariyA // 38 // . ... bhAvArthaH-A maraNAvasAna prApta thayuM che eMvo manamAM nizcaya karI kaTakAdi mitra rAjAone bolAvI brahmadattane soMpI jevI rIte saMpUrNa kalAmAM kuzala potAnA rAjyabhArane lai zake tevo amAro putra thAya tevI rIte tamAre prayAsa karavo e pramANe kahya // 37-38 / / Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : : narabhavadidrutovanayamAlA tatto kameNa patte paraloyapahami baMbhanaranAhe / mayakajjesu kaesuM savvesu jaNappasiddhesu // 39 // bhAvArtha:-tyArabAda brahmarAjA paraloka sidhAvI gayA ne lokaprasiddha sarva mRta kriyA paNa thai gai / 39 / te rajjakajjasajja saMThAvittA ya tattha dohanibaM / kaDagAi tiNi nivAsaM pattA niyayarajjesu / / 40 / / bhAvArthaH-tyArabAda te kaTakAdi mitranarezo potapotAnA rAjyakArya mATe tatpara thai Apela vacanane pAlavA mATe ane brahmanarezanuM rAjya calAvavA mATe tyAM dIrgha nAmanA narezane mUkI polapotAnA rAjyamAM cAlyA gayA // 40 // , culaNIe dohassa ya doNhavi kajjAiM citiyaMtANa / sIlavaNadahaNapauNo jalaNovvaM pavaDDhio mayaNo / / 41 / / bhAvArtha:-rAjyakAryAdikanI vyavasthA karatAM karatAM culaNIrANI ane dIrghanareza e bannemAM paraspara zIlarupavanane bAlavAmAM tatpara madana je kAmAgni te prakaTa thayo / / 4 / / agaNiyakulamAliNNA culaNI caDulattaNeNa cittassa / dUbhajjhiyajaNalajjA raMjiyA pAvadohaMmi / / 42 // ____ bhAvArthaH-kulamaryAdAne gaNyA vinA lokalajAne choDI culaNIrANI citanI caMcalatAthI dIrghanareza upara pUrepUrI Asakta thai / / 42 / / Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) cullakadRSTAMta : : 13 iyaro uNa. chiddarao kuDilagaI visayagiddhavisapuNNo / culaNIe ratattho saMjAo dIhapiTThovva / / 43 / / - bhAvArthaH-A tarapha dIrghanareza paNa chidrAnveSi vakragativAlA viSathI bharela sApa jevo, vakragativAlA viSayanI Asaktirupa jherathI bharelo te rANImAM vadhAre Asakta thayo / / 43 / / nAyaM nIsesamiNaM cariyaM culaNIi sIlabhaMgaphalaM / dhaNuNAmacceNa citiyaM ca no kumara kusalaM khu // 44 // bhAvArtha:-A culaNIrANInA brahmacaryanA bhaMgarupa sarvaduzcaritrane dhanu nAmanA vajIre jANyaM ne vicAryu ke have AvA prasaMgamAM brahmadattakumAra- kuzala nathI // 44 // bhaNio ya varadhaNUNA putta! kumarassa appamatteNa / kajjA sarIrarakkhA No jaNaNI 'suMdarA jeNa // 45 / / bhAvArtha:-maMtrIe potAnA putrane kA-he putra ! tahAre kumAranI sAvadhAnaMtAthI zarIrarakSA karavI kAraNa ke tenI mAtA culaNI sadAcAravAlI nathI / 45 / samae ya mAUcariyaM jANAveyanvao tae savvaM / jeNa na pAvejja imo uvaddavaM keNai chaleNa / / 46 // bhAvArtha:-valI he putra ! prasaMga Ave te vakhate kumAra brahmadattane mAtAnA vartanathI jANakAra karavo 1 suMdarI ityapi / Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA jethI A kumAra brahmadatta koipaNa chalaprasaMge upadrava na pAme ne kuzala rahe / 46 // uvala ddhe jaNaNIe carie to tibvaamarisasaNNAho / kumaro kAlavaseNaM saMjAo juvvaNAbhimuho // 47 // bhAvArthaH-tyA rabAda kumAra brahmadatta kAlakrame yauvanane pAmyo ane mAtAnA badacalanane jANI teNInA upara vairanI lAgaNI dharAvavA lAgyo / 47 / jaNaNIe jANaNakae je je asamANajAiNo jIvA / koilakAyAiyA visarisaAyArakaraNarayA // 48 / / aMto rAyasahAe dohasamakkha tao ya daMsei / bhaNiyaM sakovavayaNaM amha nigiNhAmi ahamee / / 49 / / bhAvArtha:-mAtAne cetAvavA mATe je je asamAna jAtinA anucita AcAra eTale viSayakrIDAmAM tatpara koyala kAgaDAdika jIvo ke tene rAjyasabhAnI aMdara koi prasaMge dIrghanarezanI sAme anucita ceSTA karatA dekhADIne gussAthI kA ke-hu~ e pakSIone zikSA karIza // 48-49 // aNNo ciya jo majjhaM rajjeNAyArakArayajaNo jo / dUraM Nigihiyavvo nirivikkamaNeNa so samvo // 50 // bhAvArtha:-ne rAjyakarmacArIyone saMbodhIne kA ke-je anya (bIjo) ajJAnI mArA rAjyamAM anAcAra karato hoya tene tamAre niHzaMkapaNe pUrI zikSA karavI // 50 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) culakadRSTAMta : . evaM aNoraMvAre viNigiNhataM tahA pahAsaMtaM / daLUNa baMbhadattaM dIho culaNI samullavai / / 51 // bhAvArthaH-e pramANe avAranavAra koine zikSA karatAM temaja tevA duzceSTita puruSanI kharAba rIte mazkarI karatA brahmadattane joi dIrghanareze culaNIrANIne kA // 51 // NeyaM pariNAmasuhaM jaM jaM paiesa tujjha kila putto| sA bhaNai bAlarUvo ettha varajjhai na sambhAvo // 52 // bhAvArtha:-ke-he culaNI ! tAro A putra je kahe che te pariNAme sukhakara nathI, teNIe uttaramA kA ke-bAlaka che, enA kahevAmAM koi gupta Azaya nathI, mAtra krIDA kare che / / 52 // muddhe na annaheyaM ArUDho juvvaNaM imaM kumaro majjhaM / tumbhaM maraNAya hI hohI bhaNai iya dIho // 53 // bhAvArthaH-tenA [culaNInA] yAra dIrghana reze kA ke-he mugdhe ! mAruM kathana anyathA nathI, kumAra yauvana pAmela hovAthI mArA ane tArA banenA maraNane mATe basa che ! pariNAma aniSTaja AvavAnuM / 53 / tA mArijjao eso keNAvi alakkhie uvAeNa / mai sAhINe bhadde aNNe hohiti tuha taNuyA / / 54 // * bhAvArthaH-teTalA mATe kalI na zakAya tevA koi upAyavaDe tene mAravo joie, jo hu~ tane svAdhina Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA chu eTale anukUla chaM to bIjA ghaNA putro tane thaze // 54 / / rairAgaparavasAe ihaparabhavakajjavajjhacitAe / culaNIe paDivaNNaM dhiratthu itthINa cariyAI // 55 // - bhAvArtha:-kAmarAgane paravaza thai ane Aloka paralokanA kartavya saMbaMdhI vicArathI bhraSTa thai culaNIrANIe paNa te dIrghanarezanI vAta mAnI lIdhI, strIonA caritro tiraskArane pAtra bahudhA hoya che // 55 / / jaM savvalakkhaNadhare lAyaNNukkarisavijayakusumasare / savvAviNayavirahie niyaputte vadasi z2A evaM // 56 / / bhAvArtha:-kAraNa ke je culaNI A pramANe sarva lakSaNane dhAraNa karanAra saundaryano parAkASThAthI jeNe kAmane paNa jItyo che tevA samasta avinayothI mukta potAnAja putra upara dveSa karavA lAgI / / 56 // ahanAumabhippAyaM dhaNuNA to rajjakajjakusaleNa / bhaNio ya doharAyA esa suo varadhaNU majjha // 57 // _____ bhAvArtha:-tyArabAda rAjyakAryamAM kuzala vRddha dhanunAmanA maMtrIe culaNIrANIno abhiprAya jANI lei tenA yAra dIrghanarezane kahya ke A mAro putra varadhanu che / / 57 / / . saMpattajovaNabharo nivvAyasaho ya rajjakajjANaM 1 vaNagamaNAvasaro me aNujANatu jAmi jaM tattha / / 58 / / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 culaka haSTAMta : bhAvArtha:-ne te yuvAna thayelo hovAthI rAjyana saMghalo bhAra lahI zake tevo che, mArA vanamA javAno vakhata AvI lAgyo che, AjJA Apo jethI hUM knamA jAuM // 58 // to kaiyaveNa boheNa bhaNio ya amacca ittha NayaraThio / dANAiNA pahANaM karesu. paralo gaNuTTANaM // 59 // bhAvArtha:-tyArabAda dIrghanareze kapaTathI maMtrIne kA ke-ahiMja nagaramAM rahIne dAnAdidvArA paralokanuM sAdhana sArI rIte karo // 59 / / paDivajjiUNa evaM puraparisaravAhi gaMgatIraMmi / kArAviyA visAlA egA dhaSuNA pacA pArA // 60 // bhAvArtha:-maMtrIe paNa te kathanane svIkAro nagaranA bAhiranA bhAgamAM cahetI gaMgAnA kinArA upara eka suMdara ne vizAla prapA eTale dharmazAlA jevU musApharone vizrAnti levAnuM sthAna karAvyaM // 6 // parivAyagANa taha bhichuyANa nANAvihANa pahiyANa / bhaddagaiMdovva tahiM dANaM dAuM payajjesu // 61 // bhAvArtha:-parivrAjaka (saMnyAsI), bhikhArIone tathA aneka prakAranA musApharone dAna deine jANe saralapariNAmImAM ziromaNi na hoya tenI peThe rahevA lAgyo // 61 // 1 noraMmi ityapi pAThaH Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : : narabhavadiTuMto vanayamAlA aha culaNIe tatto tassa kae maggiyA sbNdhusuyaa| . . pauNIkayaM ca savvaM vivAhapAuggamuvagaraNaM // 62 / / bhAvArthaH-tyArabAda cUlaNIe putrane mATe potAnA baMdhunI kanyAnI mAgaNI karIne vivAhayogya tamAma sAmagrI taiyAra karI // 62 / / thaMbhasayasaMniviTTha aigUDhapavesaniggamaduvAraM / kArAviyaM jauharaM vAsanimittaM kumArassa / / 63 // ___ bhAvArtha:-ne kumArane vasavA mATe so thAMbhalA. vAluM temaja atigUDha (na kI zakAya tevA) pesavAnA daravAjAvAvaM lAkhanuM ghara karAvyaM // 63 / / saM savvaM vittaMtaM nAkaNa ya puttavaradhaNumuhAo / citai dhaNa amacco aho ! akajja kayaM ie // 64 / / . bhAvArtha:-te saghalA vRttAntane potAnA putra varadhanunA mukhathI sAMbhalI vRddhamaMtrIe vicAryu ke-aho! A strIe na karavAneM kAma karyu / / 64 / / sammANadANagahiehi appaNo mittagUDhapUrisehiM / caugAuyaM suraMga kArAvai jAva caugehaM / / 65 / / bhAvArtha:-satkAra ane dAnathI vaza karelA potAnA mitra ane guptacaro pAse lAkhanA gharasudhI eka cAra gAunI suraMga (bhUmimAMthI gupta nikalavAno mArga) karAvI // 65 // aha takkAlaM naravai kaNNA sA niyaamacca saMjuttA / vivAhatthaM pattA kaMpille UsiyapaDAe // 66 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : bhAvArtha:-A bAju tatkAlaja rAjaputrI pottAnA maMtrI sAthe patAkAthI zaNagArela kaMpilanagaramAM vivAha arthe Avo // 66 // aha pupphacUlaraNNo ghaNuNAmacceNa bhiccdhynnaao| savvA raho pavittI jANAvijjA tahA kujjA // 67 / / bhAvArthaH-tyArabAda dhanumaMtrIe vizvAsu bhRtya eTale nokara mAraphata pUSpacUlarAjAne A saghalI khAnagI vAta jaNAvI, ucita karavA kahevarAvyaM / 6 / muNiUNa taM caritta dAsI saMpesiyA suyAdvANe / savvAbharaNavihihiM laggadiNe sohaNaTThANe / / 6 / / bhAvArtha:-pUSpacUlarAjAe paNa saghalI vAta jANI dIkarInI jage eka dAsIne samastabhUSaNothI zaNagArI lagnane divase nimela suMdara sthAna upara mokalI / 68 / jAyaM pANiggahaNaM vAsanimittaM tao ya rayaNIe / varadhaNuvahusameo pavesio jaThaharaM kumaro // 69 // bhAvArtha:-vivAha thayo tyArabAda rahevA mATe rAtrie varadhanu maMtriputra ane navoDhA (navI paraNelI) strI sAthe kumArane lAkhanA gharamA praveza karAvyo / / jAmajugaMmi aigae pajjaliyaM taM tammAe taM bhavaNaM / jAo ya kalayalaravo aibhImo savvao tattha // 70 / / bhAvArtha:-rAtrinA be prahara vItyA ke tenI mAe bhavanane salagAvI mUkyuM tethI comera atibhayaMkara Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20: ke.lAhala thavA lAgyo // 7 // pakkhubhijalahisaMnihi jalaNaM kumareNa bhIsaNaM viTuM / Apucchio varadhaNUM kimakaMDe umarameyaMti ? // 71 // ___ bhAvArtha:-krodha pAmela samudrasamAna bhayaMkara Aga kumAre joine varadhanume pUchayaM ke-A anavasare zo utpAta thayo che // 71 / / kumara tuhANatyakae eso vivAhavaiyaro raio / esA Na rAyakaNNA aNNA vi ya kAvi tassarisA // 72 // bhAvArtha:-te. sabhilIne maMtrIputre kA ke-he kumAra ! tArA mAzane mATe A vivAhano prasaMga racAyela che. A tArI strI rAjaputrI nathI, paraMtu tenA jevI bIjI eka koi kanyA che / / 72 / / tA tIe maMdapaNao kumaro japei ki viheyamao ? / to bhaNiyaM varavaNuNA paNNippahAraM aho desu // 73 // __ bhAvArthaH-A sAMbhalI te strImAM maMdAdara thayela kumAra kahe cha ke-he maMtriputra! have zuM karuM ? maMtriputre kA-nIce pAnIno prahAra karo / / 73 / / digNami tappahAre suraMgadAraM viNiggayA teNa / dohivi gaMgAtIre pavApasami saMpattA // 7 // ___ bhAvArtha:-pATu mArI ke tarataja suraMganuM dvAra ughaDI gayuM, te rastethI banne jaNa gaMgAnA kinArA upara vRddhamaMtrie karAvela prapAnA pradezamAM jai Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : : 21 pahoMcyA // 7 // puvvaM ciya varadhaNuNA ThAviyajaccami duriyajuyalaMmi / takkhaNamArUDhA te paNNAsaM joyaNA NigayA // 75 / / bhAvArtha:-maMtriputre prathamathIja rAkhela jAtivAlA be ghoDA upara banne jaNa caDhI pacAsa yojana dUra nikalI gayA / / 75 / / aidIhamaggakheheNa jjhati paMcattamAvayA turayA / pAehiM ceva gattuM laggA pattA tao gAmaM // 76 / / .. bhAvArtha:-bahu lAMbo mArga kApavAthI te banne 'ghoDA jaladI bharaNa pAmyA, banne savAroe page cAlavA mAMDayuM ne eka gAma pahoMcI gayA // 76 / / kuddAbhihANametthaM kumareNaM varadhaNU imaM bhaNio / jaha bAhae chuhA me parisaMto taha vaDhaM jAo / / 77 / / _ 'bhAvArtha:-je gAma kudranAmanuM hatuM, A sthale kumAre maMtriputrane kA ke-bhUkha satAve che ne huM bahuja thAkI gayo chu / / 77 // gAme bahi ciyaM taM ThAviUNa gAmaMtaraM paviTTho so / ghetaNa khuramabi kumaro muMDAvio tatya // 78 / / ___ bhAvArtha:-maMtriputra gAmanI bahAraja kumArane rAkhI gAmamA gayo ne eka hajAmane pakaDI lAvI kuMvarana mastaka muMDAvI dIdhuM // 78 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22: : narabhavadiTuMtovanayamAlA vatthe kasAyaratte nivAsiyo paTTae NiviTTho ya / cauraMguleNa vacche sirivaccho lacchIkulatilao / / 79 // bhAvArtha:-noruraMganA kapaDAthI zarIra DhAMkyu, cAra AMgalanA bIjA kapaDAvatI hRdayasthalamA rahela zrIvatsatilaka je cakravartIpaNAnaM sUcaka cinha che tene paNa DhAMkI dIdhaM // 79 // kayavesaparAvatto varaghaNuNA buddhibohimA kumaro / nai kahavi doharAyA jANijja halijja to amhe // 8 // bhAvArtha:-buddhinidhAna varadhanue kumArano veSa badalAvI dIdho, jo dIrgharAjA koipama rIte jANaze to ApaNane haNaze // 8 // ' imaM saMbhamaM vahatA tappaDiyAraM tahA kuNatA ya / mAma to saMpattA egaMmi ya mAhAgahami // 8 // bhAvArtha:-evI dhAstIne dharAvatA ne teno pratikAra karatA eka gAmamAM brAhmaNane ghera pahoMcyA // 81 // vippeNa niyayabhajjA bhAsiyA bhujaheha eyANaM / mAsaNabahumAhiM ThAviyA tattha te tIe / / 82 / / bhAvArtha:-brAhmaNe potAnI pIne kA ke-teone jamADa. teNIe paNa Asana ApI bahumAnapUrvaka te bannene tyAM potAne ghare sthira karyA // 82 / / kumara sirivacchajuyaM pAsettA bhAsai imaM mahilA / baMdhumaIkaNNAe hohi varo esimo cakkI / / 83 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : : 23 bhAvArtha:-dhIvatsa lAMchanayukta kumArane joine viprabhAryA kahevA lAgI ke A cakravartI che tethI (mArI baMdhumati nAmanI) kanyAno vara thAo // 83 // dhaNuNAmacceNa tahi vittaMta bhAsiyaM ca tappurao / gaMdhavavivAheNa ya pariNIyA kaNNagA tattha / / 84 // .. bhAvArtha:-samayane jANanAra maMtriputre paNa saghalo vRttAnta te kumAranI sAme kahI saMbhalAvyo tyArabAda gAMdharva vivAhathI te kanyA kumAre paraNI lIdhI / 84 / aha doharAyapurisA bhAmaM bhAma samAgayA tattha / .. turiyaM tattha palANA bhayabhIyA NiggayA do ya // 85 // . bhAvArtha:-tyArabAda dIrgharAjAnA nokaro bhamatA bhamatA tyAM caDI AvyA, A banne (kumAra ne maMtriputra) bhayabhIta thai jaladIthI tyAMthI palAyana karI gayA // 85 // aha ego pahi milio vippo bu salAbhiho ya phdkkho| tasaddhi saMpatto kumaro veyaDhagirimUle // 86 // - bhAvArtha:-tyArabAda mArgadakSa (mArgamA bhomiyo) kuzala nAmano eka brAhmaNa rastAmAM malyo tenI sAthe kumAra paNa vaitAnyaparvatanI samIpe jai pahoMcyo / 86 / aha dIhanivabhaDehi gahilo amacco dhaNU tao piTTi / so vi go paNaTThA kumarasamove ya veyaDhDhe / / 87 / / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24: :: navabhavadiThUtovanayamAlA bhAvArtha:-tyArabAda dIrghanarezanAM subhaToe varadhanunI puMTha pakaDI, paraMtu te paNa nAzIne kuMvaranI pAse vaitAbyamA jai pahoMcyo / / 8 / / tattha ya puNNabaleNa ya riddhimANAirga ca saMpattoM / Ayaranivassa kaNNA-pANiggahaNaM kayaM bahuyA / / 8 / / bhAvArtha:-tyAM parAkramathI samRddhi satkAra vigereneM kumAra pAmyo ane vidyAdharanarezanI kanyAogeM pANIgrahaNa anekavAra kayu / / 88 // . ittha ya bahuvattavvaM yaM gaMyaMtarAo taM savvai / veyaDhDhaselagamaNaM itthIrayaNANa lAhANaM // 89 // - bhAvArtha:-A sthale vaitADhayaparvatamAM javaM, kanyAratnanuM prApta thavaM vigere ghaNaM kahevAnaM che paraMtu te saghalaM anyagranthothI jANI levU // 89 // vAsasaeNa ya sAhiya-bharaho saMpappa cakkavaTTittaM / timiha piUmittanivehi sahilo. mahioM yajamalehi // 30 // patto kaMpillapuraM sennaasNjuttbNbhvttnivo| .. dohaM dIhapamilaM kAUNa ya taMmi samarabhare // 11 // __ bhAvArtha:-so varSamAM bharatanA cha khaMDane sAdhI cakravartipaNuM melavI traNe potAnA pitAnA mitroM sAthe yakSothI pUjA pAmela :brahmadattamumAra te raNAMgaNamA dIrghanarezane dIrghanidrA (mRtyu) karAvavA mATe arthAt Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : : 25 mAravA mATe kaMpilapuranagaramAM senAsahita AvI pahoMcyo / / 90-91 / / navaravimaMDalasaNNima-maIvanisiyagAdhAramaighoraM / paracakkakkhayakAraga-mArUDhaM karayale cakkaM // 92 / / jakkhasahassAhiThiya-maha paMcAlAhivaMgajAyassa / takkhaNamittaNa teNaM dohasIsaM tao chiNhaM // 93 / / bhAvArtha:-tyArabAda tatkAla udaya pAmatA ravi. maMDala jevU prakAzamAna, atitIkSNa dhAravAlaM, atighora, zatruonA kSayane karanAraM cakra tenA (paMcAladezAdhipatinA putra brahmadattanA) karatala (hathelI) mAM AvI peThe, je hajAra yakSothI adhiSThita hatuM te vatI teNe tatkAlaja dIrghanarezana mastaka chedI nAMsyaM // 92-93 // . gaMdhavyasiddha kheyaranarehi mukkAo kusumvtthiio| yuttA jahesa cakkI bArasamo 'iha suvaNNataNU // 94 // bhAvArtha:-gaMdharva, siddha, vidyAdhara ane manuSyoe tenA upara puSpavRSTio karI jethI A suvarNakAya brahmadatta bAramA cakravatti tarIke prasiddhi pAmyo 94 kapillapurabahiyA bArasavAsANi cakkaTTimaho / jAo ya. aimahato cauddasarayaNAhivahivahissa // 95 // bhAvArthaH-kapilapuranagaranI bahAra caudaratnanA nAtha te brahmadattacakravattinA mAno khAtara bAra varSasudhI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA eka moTo cakravartIpadano mahotsava thayo / / 95 / / . . navanihipaiNo tassa-NayAo bhoga nisevamANassa / vippo putvapasaMgI samAgao nivapaloyaLaM / / 96 / / bhAvArtha:-anyadA navanidhinA svAmI navanavA bhogane bhogavatA te brahmadattanA darzanArthe brAhmaNa je pUrva paricita hato te Avyo / / 96 // sa tassa aNegesu vivihvihikjjrjjsaahjjo| accataparamabhatto ya AsI paramaM paNayaTThANe // 97 / / .. - bhAvArtha:-te brAhmaNa aneka sthalomAM vividharAjyakAryomAM sahAyatA karanAra hovAthI ane atyaMtabhaktahovAthI brahmadattane premapAtra hato / / 97 / / rAyAbhiseyamahimA pavaDhDhamANo ya vAsabArasagaM / cakkI teNa na diTTho aladdhaddArappaveseNa // 98 // . . bhAvArtha:-rAjyAbhiSekano mahimA vadhato ja jato hato tethI aneka daravAnalokoe pesavA na. Apelo hovAthI te brAhmaNa bAra varSasudhI sajAnuM darzana karavA na pAmyo / / 98 // : ... tappajjate bADhaM nisevamANeNa vArapAlanaraM / diTTho kahamavi teNa ya bArasame bacchare rAyA / / 99 // bhAvArtha:-tyArabAda daravAnalokonI ghaNI sevA karatA te brAhmaNe bArame varSe brahmadattacakravartIne bahu muzkelIthI joyo / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : : 27 aNNa bhaNaMti jAhe na lahai so basaNaMpi cakkissa / to jiSNuvAhaNAo vaMse dohaMmi vilasei / / 10 / / bhAvArtha:-bIjA AcAryonuM ema kahevaM che ke jyAre te brAhmaNa koipaNa rIte cakravartInuM darzana karavA na pAmyo tyAre vAMsa upara junA joDAonI eka moTI hAraDI laTakAvI // 10 // bahiniggamasamae so raNNo je cidhagAhagA tesi / milio niryAcadhakaro uvANaho ugdhaviggheNaM / / 1011: bhAvArtha:-ane rAjAnA bahAra nIkalavA vakhate potAnA cihnarUpa joDAnI hAraDIne uThAvI, je tarapha rAjya cihna chaDI vigere uThAvanArAo hatA temAM malI gayo / / 101 // nijjhAio ya raNNA kimiyaM cidhati citiyaM raNNA / puTTho ya teNa bhaNiyaM tuha sevAkAlamANa miNaM // 102 // : bhAvArtha:-rAjAnI dRSTi brAhmaNa upara paDI ne vicAravA lAgyo ke Ate cihna zAnuM che ! pUchatAM brAhmaNe jaNAvyu ke tArI sevAnA vakhatanuM A pramANa che // 102 // . ettiya uvAhaNAo ghaTThAo taM nisevamANassa / na ya desaNamuvaladdhaM kahaMci tuha devacalaNANaM // 103 // __ bhAvArthaH-tArI sevA karatA karatAM ATalA joDAo ghasAi gayA chatAM paNa koi rIte tArA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA caraNonuM darzana naja thayuM // 103 / / sukayaNNayAe teNaM puvvuvayAraM maNe saraMteNa / bhaNio saMtuTThamaNeNa bhadda ! maggAhi varamegaM // 104 / / bhAvArtha -atyaMta kRtajJa hovAne lIdhe teNe pUrvopakAra- smaraNa karatAM saMtuSTa manathI brAhmaNane kA kehe bhadra mArI pAsethI varaM (varadAna) mAMgI le / 104 / Aucchiya niyabhajja pacchA maggAmi naMpiyaM tIse / iya bhaNiUgaM vippo gehaM gao pucchiyA sAya // 105 / / bhAvArtha -potAnI strIne pUchIne teNIne je priya haze te huM pachI mAMgoza, ema kahI te brAhmaNa potAne ghare gayo ne potAnI strIne pUchayuM / / 105 / / ainiuNabuddhijuttA avi tucchamaNA havaMti nArIo / to citiyameIe bahuvihavo paravaso hohI / / 106 / / bhAvArtha:-bahusUkSmabuddhivAlI hovA chatAM paNa strIonuM mana vizAla hotuM nathI tethIz2a roNIe vicAyu ke ghago saMpatithI purepurA parataMtra thaze / / 106 / / ikkikami geMhami paidivasaM bhoyaNaM tumaM maggaM / doNAradakkhiNaM taha pajjataM cakkiANAe // 107 // bhAvArtha:-dareka ghare ekeka divasa sonAmahoranI dakSiNAsahita bhojana cakravatInI AjJAthI mAgI levaM / / 107 // . . . . Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : : 29 iya bhaNio so tIe cakkiNaM viSNavei taha ceva / / rAyA bhaNai kimeyaM aitucchaM maggiyaM tumae / / 108 / / bhAvArtha:-strIe ema kahyAbAda te brAhmaNa cakravartIne teja mujava vinavavA lAgyo, cakravartIe paNa udAratAthI kA ke-he brAhmaNa ! te AvI tuccha mAMgaNI kema karI? / / 108 // mai turdU maggijjai rajjaM caladhavalacAmarADovaM / vippakuluppaNNANaM kimamha rajjeNa so bhaNai // 109 // bhAvArtha:-jyAre huM tuSTa thayo chu tyAre caMcala sapheda cAmaranA ADaMbaravAluM rAjya tAre mAgavaM joie. brAhmaNe kA-viprakulamAM utpanna thayelA amone rAjyanI kazI jarura nathI / / 909 / / paDhama niyagehe cciya to raNNA bhoyaNaM sadINAraM / diNNaM tao kameNaM aMteuramAiloeNa // 110 // bhAvArtha:-prathama rAjAeja potAne ghera (rasoDe ) bhojana karAvI dakSiNA badala sonAmahora ApI. tyArabAda aMta:pura vigere lokoe paNa eja kramathI rAjAnI AjJAne mAna ApyuM / / 110 / / battIsasahassanaravaINa bahuyAo kuddNbkoddiio| tatya NivasaMti payare tappajjataM na so lahai // 111 // bhAvArtha:-batrIsa hajAra rAjAoge ghaNAja kroDa kuTuMbo te nagaramA vase che tethI te brAhmaNa teno pAra pAmatoja nathI // 111 / / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 : : narabhavadiLUtovanayamAlA chaNNavaigAmANaM koDIo tattha kulasahassAI / . .. kaiyA bhArahapajjata-mesa saMjAyapuNNavaro / / 112 / / bhAvArtha:-channukroDa to gAmo che, jamAM hajAro kula che tevA bhAratavarSano cheDo pUrNa varavAlo brAhmaNa ekeka divase ekeka ghare jamatA kyAre pAme ! / 112 / taiyA vAsasahassaM saMbhavai AuyaM narANa paraM / ... kaha eya kAlajIvI nayarassa vi lahai pajjataM // 113 / / ___ bhAvArthaH-te vakhate manuSyonuM vadhAremAM vadhAre hajAra varSanuM AyuSya hetuM eTalA kAla sudhI jIvanAro nagarano paNa pAra zI rIte pAmI zake ? to AkhA bhAratanA cheDAnI vAtaja kyAM rahI / / 113 // evaM punaravi dulahaM jaha cavikagihami bhoyaNaM tassa / taha maNuyattaM jIvANa jANa saMsAra kAMtAre / / 114 / / bhAvArtha:-A pramANe te brAhmaNane pharIthI cakravartInA ghara- bhojana jema durlabha hai, tema manuSyapaNuM paNa pharIthI malavaM atyaMta durlabha che / / 114 / / atropanaya yojanA, yathA___ ahIMyA dRSTAMta ghaTAve che, jema-2.. jaha so sAhiyabharaho cakkI rAyA ya baMbhadatto ya / . taha tItthayaro dhamma-cakkavaTTI sakAruNNoM / / 115 // bhAvArtha:-jevI rIte bhAratane sAdhI brahmadattacakravartI rAjA thayo hato tevI karuNAkara tIrthaMkara. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : bhagavAna dharmakSetramA dharmacakravartI hoya che / / 115 / / jaha so duhio vippo taha saMsArI jaNo muNeyavyo / micchattadariddeNa ya duttho atthappasaMgo ya // 116 / / bhAvArtha:-jema daridratAthI te brAhmaNa bahuduHkhI hato tema saMsArI jIva paNa mithyAtvarUpa daridratAthI du:khI hoi koi sArAphalanI icchA dharAve cha / 116 / jINNovANacihi diTTho dovAriehiM jaha cakkI / supasannakammavivara-paDihAraparappasAeNa / / 117 / / bhAvArtha:-jema te brAhmaNane rAjyadarzanamAM jIrNajoDAo sahAyaka thayA ne daravAnoe tathA aMdaranA polIyAoe moTI maherabAnI batAvI tema ahiM karmavivara eTale graMthIbheda thayAthI moTI anukUlatA prApta thai // 117 // suhasAmaggidhaehi diTTho taha tItthadhammavaracakkI / tudreNa teNa diNNaM mahappasAeti pavaravaraM // 118 / / bhAvArtha:-jema brAhmaNane rAjadarzanamAM dhvaja eka sAmagrIrUpe hato, tema ahiM zubhapuNyasAmagrIthI dharmacakravartItIrthaMkarana darzana prApta thAya che ne te tuSTa thai cakravartInI peThe potAnI maherabAnIrUpa varane Ape .che // 118 // jaha sA diassa bhajjA duTThamaNA yA alacchisAricchA / tabdhayaNehi bhikkhaM patthaI mottUNa vararajjaM / / 119 / / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 : : narabhavadiLUtovanayamAlA bhAvArtha:-jema te brAhmaNanI halakA mananI kaMgAla jevI strI hatI teNInA kathanathI te brAhmaNe uttamarAjyanI upekSA karI mAtra bhojanaz2a mAMgI lIdhuM 119 duTTakammapayaDidiitaruNIparavaso tahA jIvo / hiccA carittarajja ahilasai visayasuhabhikkhaM // 120 // bhAvArtha:-tevI rIte duSTa aSTakarmaprakRtisthitIrUpa strInI jAlamA phasAi saMsArI jIva paNa uttamacAritranI upekSA karI viSayasukhanI bhIkSAne mAMgI le che // 120 // to bhaNai dhammacakkI kimiya patthei mahU pasannamaNe / varanANadasaNacarittarajaM tumbhaM payacchAmi, / / 121 / / bhAvArtha:-tyArabAda dharmacakravartI kahe cha kehuM prasanna chu chatAM tuM A tuccha zuM mAMge che, jo tArI lAlasA hoya to uttamajJAnadarzanacAritrarUpa rAjyane ApuM / / 12 / / no bujjhai so mUDho hiya meM bhAsio a saisayA / riyabhoyaNuvva tassa ya cakkippasAo puNa dulaho // 122 / / bhAvArthaH-Ama anekavAra hitAvaha kahyAM chatAM paNa te mUDha samajato nathI cakravattinA anugraharUpa bhojana- pharIthI prApta tharbu jema brAhmaNane atyanta durlabha che tema tIrthaMkarano prasAdapaNa dharmaprAptarUpa hoya te paNa atyantadurlabha che // 122 / / . Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : kahamavi devabaleNa lahai puNo bhoyaNaM ca so vippo / jAei cakkI tattha ya bhoja kallANanAmANaM // 123 // bhAvArthaH-kadAcit devAnugrahathI te brAhmaNa pharI paNa cakravattino prasAda melavI zake paraMtu bodhibIja (samyaktva) vigere guNo vinA jIva to koipaNa rIte manuSyapaNuM melavI cathI zakato // 123 // / have cAlato kathAne laMbAve che / / aha aNNayA ya aNNo samAgao puvvasaMgao vippo / jAei cakkI tattha ya bhoja kallANanAmANaM // 124 / / bhAvArthaH-ekadA te anya pUrvaparicita brAhmaNa Avyo ne cakravatti pAse potAnA upakAranA badalAmAM cakrIne khAvA lAyaka kalyANanAmanuM bhojana mAye che / / 124 // to bhaNai dIyaM cakkI neyaM tuha jijjae mahAbhoja / ghayaju taM paramaNhaM uyare jaha sArameyANaM // 125 / / . bhAvArthaH- uttaramA cakrabattie brAhmaNane kahya ke-he dvija ! tane A bhojana pacI zakaze nahiM jema ghRtathI pUrNa paramAnna (khIra) kutarAone pacatI nathI tevI rIte A bhojana tAre mATe atigariSTha che / / 125 / / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiLUtovanayamAlA savvehi pariyahiM vArijjato vi bhaNai puNaM itthaM / . diTThosi mahAkiviNo bhoaNamittaMpi no dei // 126 / / bhAvArtha:-tamAma nokaracAkaro vAryA chatAM paNa te brAhmaNa kahebA lAgyo ke-ma A eka mahAkRpaNane joyo che jaM bhojanamAtra paNa ApI zakato nathI / / 126 // savvaM tassa kuTaMbaM raNNA bhujjAviyaM tahA ghAyaM / kaMdappadappaparabaza-maha rayaNIe tahA jAyaM / / 127 / / bhAvArtha:-rAjAe brAhmaNanI mAgaNI svIkArI sampUrNa kuTuMba sAthe jamADyo A bhojanathI rAtrima tenuM saghalu kuTuMba kAmavikArane vaza thai gayuM / 127 // ammApiuputtaputtIsusuraNhusAiyaM lajjappanbhaTeM / loe dugaMchaNijjaM hiccA taM Niggao vippo / / 128 // bhAvArtha:-mAtA, pitA, putra, putrI, zvazura, bahena putravadhu vigere tamAma kuTuMba je lokamAM niMdavA lAgyuM hatuM ne lajjAbhraSTa thayu hatuM tene choDI brAhmaNa cAlyo gayo / / 128 / / / niyadosamayANaMto raNovari dosaposamuccaMto / katthavi Nayarassa bahiM passai egaM ajAvAlaM // 129 / / bhAvArtha:-potAnA doSane nahiM jANato ne saghalA doSonA bojAne rAjApara mukato nagaranI bahAranA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : : 35 koI bhAgamAM jAya cha ne tyAM eka bharavADa (rabArI) ne juve che / / 129 / / niggohapattayaraM kakkariyAhi kayaM sapacchidaM / savvaM niyavitrataM tappurao jahatthiyaM bhaNai / / 130 // bhAvArthaH-vaDamA pAMdaDAomAM jeNe kAMkarAovatI seMkaDo chidro karI mUkyA che tevA te nizAnabAja rabArInI Agala potAno saghalo vRttAMta yathAsthita kahI saMbhalAvyo / / 130 // vippeNa teNa taiyA davveNa vasokao ajaavaalo| sikkhAvio ya istha paNAsiyavvA ya nibadiTThI // 131 / / bhAvArtha:-ne dravyavaDe vaza karI, te rabArIne brAhmaNe zikhavyU ke AvIja rIte nizAna tAkI rAjAnI AMkho. phoDI nAMkhavI // 131 // kaMjarakhaMdhArUDho seNAsahio va unbhaviyachattA / niggacchai purabahiyA kolAe jAvayA cakkI // 132 / / ... bhAvArtha:-hAthI upara besI chatrane dhAraNa karI, senAsahita rAjA brahmadata jeTalAmAM nagarathI bAhera krIDAmATe nIkale che / / 132 // kuDDaMtaraTTieNa ya duTThaNa ya pAmareNa lahu hatthaM / kakkariyAhiM jugavaM paNAsiyaM cakkididdhijugaM / / 133 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArtha:-teTalAmAM eka bhIMta pAchala saMtAite duSTa pAmara ajApAle rAjAnI AMkho kAMkarAo vatI phoDI nAMkhI // 133 // cakkibhaDehiM gADha baddho so pAmaro tayA bhaNai / tamaNasvauvimpaM jahatthiyaM samvavittaMtaM // 134 // . bhAvArtha:-jyAre cakravattinA subhaToe tene majabuta bAMdhIM lIdho tyAre te pAmare A *anarthanA kAraNa tarIke brAhmaNane nirdezi saghalo hato levo vRttAnta kahI saMbhalAvyo / / 134 / / ruTTaNa cakkiNA so vippo viddhaMsio savaMso ya / aNNe vi diyA purohiyapamuhA ummUliyA tattha ya // 135 / / bhAvArtha:-cakravattie kApAyamAna thaine te brAhmaNane tenA parivAra sAthe mArI nAMkhyo ne te sthale vasatA bIjA paNa purohita vimere brAhmaNono nAzA karAvyoM // 135 // tahavi puNa pabhUyakovA cakkI bhAsei maMtiNaM ittha / paidiNamegaM thAlaM diyaTThiIbhariyamuvaNesu // 136 // bhAvArtha:-chatAM paNa gusso zAMta na thavAthI cakravattie maMtrine kA ke-pratidina. brAhmaNonA netrothI bharelo eka thAla mArI pAse laavvo|136|| Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cullaka dRSTAMta : seluphalehi puNNaM thAlaM maMtI dalei uvayANaM / havai nivo taha haTTho tuTTho vippacchibuddhehiM / / 137 / / * bhAvArtha:-saMtrizelu nAmanA phalothI bharela thAlane rAjA pAse lAve che, tethI rAjA brAhmaNanA netro jANI vadhAre khuza thAya che / / 137 / / sattayavAsasayAI pAlettA ruddajjhANapaDipuNNo / aMdhattamaNuhavettA solasavAsANi kUrANi // 138 // bhAvArtha:-A pramANe brahmadattacakravatti raudradhyAnathI yuktathai sAtaso (700) varSa rAjya karI chellA solavarSa aMdhapaNe duHkhadAyo rIte vitAvI / / 138 / uttaMgo tattadhaNa cakkadharo baMbhadattanaranAho / patto sattamapuDhavi pAvamaI ruddapariNAmo // 139 // bhAvArtha:-unnattakAya, saptadhanuSya deha pramANavAlo te sAtamInarake raudrapariNAmanA balathI utpanna thayo / / 139 // . iya paDhamo diluto cullaganAmA mae viNidiTTho / narabhavaladdhaTTAe lihio pavayaNasamuddAo / / 140 / / __ bhAvArtha -A pramANe narabhavanI durlabhatA jaNAvavA khAtara daza dRSTAnta paiko culaga [bhojana] nAmA prathama dRSTAnta pravacana samudrathI lei bhavyonA hitane mATe nidizela ane lakhela che / / 140 / / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38: : narabhavadiTuMtovanayamAlA sirivijayappahasUrIrajje siriviNayavimalakavirAyA / sirivIravimalasugurusIleNa gayAivimaleNa // 141 / / bhAvArtha:-have A granthanI saMkalanA karanAra potAnA nAma sAthe svaguru paraMparAne paNa sUcave che // 141 // // iti narabhavadRSTAntopanayamAlAyAM cullakanAmaprathamo dRSTAntaH sampUrNaH // 1 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 / / atha pAzakanAmA dvitIyo dRSTAntaH / / atthIhakhette bharahAbhihANe soraTTara? NayarI caNikkA / veyeMgadakkho caNinAmavippo caNesarI tassa diassa bhajjA / 11 bhAvArthaH-A bharatakSetramA saurASTra (soraTha) nAmanA dezamAM cANikya nAmanA nagaramAM veda ane vedAMgamAM nipuNa caNika nAmano brAhmaNa hato te brAhmaNanI caNezvarI nAmanI eka strI hatI / / 1 / / putto pasUo suhago ya tIe gabbhatthadADhAparijuttatuMDo / ApucchiUNaM niyayaM kuTuMba viNimmiyaM tassa caNikkanAmaM / 21 bhAvArtha:-teNIne garbhamAthI bhAgyazAlI dADhAvAlo eka putra thayo, sampUrNa kuTuMbane pUchIne tenuM cANikya nAma Apyu // 2 // ahegayA tassa nikeyaNami samAgayA NANadharA muNiMdA / dADhAsarUvaM jaNaeNa puTTa hohI nariMdo bhaNai muNido // 3 // bhAvArtha:-tyArabAda ekavAra te brAhmaNane ghera jJAnavAn muni padhAyA~ te brAhmaNe potAnA putrane garbhamAMdhIja dADha hovA- phala pUchatAM te eka rAjA thaze e pramANe munie kahya // 3 // Nisamma evaM vayaNaM muNissa citei citte NarayAhirajja / viyaskaitteti suyassa dADhAgoNIhiM ghaTTA turiyaM ca tattha 14 / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 : : narabhavadiLUtovanayamAlA bhAvArtha:-e pramANe muninAM vacana sAMbhalIne cittamAM vicAryu ke rAjya to narakana adhikArI cha mAThe putranI dADhA jaladIthI ghasavAnA hathiyAravaDe ghasAko nAMkhaM tethI teno rAjya malaze nahi / / 4 / / uNavAsa taNarya subuddhi viNNAya ajjhAvayasaMnihANe / veyaMgasajjA giravajjavijjA dakkhIkayaM savvaguNehi juTTa // 5 // bhAvArtha:-AThavarSanA putrane subuddhivAlo jANIne adhyApakanI samakSa vedanA aMgavaDe karIne saja ane niravadya ervI vidyAvaDe karIne sarvaguNoe yukta evo dakSa (huMziyAra) karAyau // 5 // ahaNNayA tajjaNaNI piUNa gehe gayA dikkhamahassa kajje / tuTThIkayA No ya dariddabhAvA samAgayA dINamaNA sagehe // 6 // bhAvArtha:-tyArabAda ekadA tenI mAtA pitAne ghare vivAhamahotsavamA gai kintu daridratAne lIdhe satkAra na pAmI ane udAsIna thai pAchI potAne ghare AvI // 6 // doNattaheuM taNuo ya tIe pucchei sA bhAsai AsurUttA / savvA kalA davvaguNe paviTThA dhaNassa mANaM na guNANa loe|7| bhAvArtha:-putre teNIne dInapaNAnuM kAraNa pUchayu teNIe paNa potAnI udAsInatAnuM kAraNa jaNAvyuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pAzaka dRSTAMta : : 41 ke-tamAma kalA e eka paisAmAMja samAelI che, lokamAM paisAne jeTalaM mAna che teTalaM guNone nathI / / 7 / / aNNAvi jAmiu mamaM dhaNaTThA samAgayA hujja piUNagehe / sammANiA tA bahubhattipUvaM diNaM mamaM no khalu pIidANaM / 8 / . bhAvArthaH-mArI bIjI dhADhya baheno pitAne ghera Avela hatI teNIe paisAne lai bahumAna pAmI ane mane to pitAe jarApaNa dAna ke mAna na ApyuM // 8 // saricchasaMbaMdhaguNevi eso ammApiUhiM vihio paDiccho / dukkhassa heuM suNiUNa putto citei citte vasudukkhaduttho / 9 / bhAvArthaH-amAro saghalIno putrIrUpe sarakho saMbaMdha hovA chatAM paNa mAtApitAe moTo bheda ko. putra cANAkye mAtAnA duHkhanuM kAraNa sAMbhalI paisAnA duHkhathI vyagra thai manamI vicAryu / / 9 / / vijjA samaggA ahiyA mae .. jahA tahA samajjAmi dhaNaM jahicchayA / * ammApiUNaM taha pucchiUNaM - suhe diNe niggamao caNikko // 10 // . bhAvArtha:-je prakAre meM saghalI vidyAogeM upArjana kayuM che tevI rIte icchAnusAra paiso paNa melavU Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 : : narabhavadidrutovanayamAlA A pramANe saMkalpa karI mAtApitAne pUchI zubha divase te cANAkya gAmathI dezATanamATe nIkalI gayo / 1 / rUvaM parivAyamayaM vihijjA niraggalaM gacchai satyadakkho / kameNa patto varabuddhijutto mayUraposAbhihagAmamajjhe // 11 // ___bhAvArtha:-zAstranipuNa cANAkya parivrAjakanuM rUpa banAvI aTakAyata vinA cAle che krame krame zreSThabuddhi dharanAra te brAhmaNaputra mayUrapoSa nAmanA gAmamAM AvI pahoMcyo // 11 // pAlei rajjaM niUNaM sunaMdadAyAya rAyA varaguttaNAmA / moroyavasodahisIyabhANu sambhANu paccatthinisAyarassa / 12 / / bhAvArtha:-tyAM naMdarAjAno bhAgIdAra rAjA varaguptanAmA sArIrIte rAjya kare che je mauryavaMzarUpa samudranI vRddhi mATe candra jevo ane zatrurUpa candrano nAza karavA mATe eTale ke tejohIna karavA mATe rAhu jevo hato / / 12 / / caMdAvaI tassa nivassa bhajjA AvaNNasattA samayaMmi jAyA / puNNedubibAlihapANadohalo pAunbhavitthA dahapUraNijjo / 13 / bhAvArtha:-te rAjAne caMdrAvatI nAmanI strI hatI garbhiNI hovAthI vakhata Avye pUrNacandranA bibarnu pAna karavAno muzkelIthI pUrNa karI. zakAya tevo eka dohada (manoratha) utpanna thayo // 13 // ... Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pAzaka dRSTAMta : : 43 cauppahe tattha .ThiaM caNikaM vijjApasiddha puraloyapujjaM / viNNAya dakkhaM tamapUraNaTThA maMto uvAgambha mimaM udAhu / 14 / bhAvArtha:-te gAmamAM catuSpatha (coka) mAM sthita lokapUjya vidyAthI prasiddhI pAmela te dakSa parivrAjakane jANI maMtrie pAse AvIne saMnyAsIne khy|14| havijja tumbhaM jai kajjasattI pasajjamajjajjavayAhi kijja / akkhAi siddho jai gabbhamIse . payAhitomi suhiyaM khu kujjA // 15 // bhAvArtha:-jo tamArI zakti hoya to maherabAnI karIne mArA A kArya (dohada. pUravArUpa) ne pUruM karo, siddhavezadhArI cANAkye kahya-jo teNInA garbhamAM je putra che te janmyA pachI mane Apo to huM manoratha pUro karuM te sAMbhalI / / 15 / / aMgIkayaM tavvayaNaM jaNehi raNNo samakkhaM lihiyaM ca savvaM / nimmAviyaM dabbhamayaM kuDIraM soAviyA taMmi nivassa devI / / 16 / / bhAvAthaH-lokAeM tenuM vacana aMgIkAra karyu ane rAjA pAse saghala lakhAvI lIdhuM, te cANAkye paNa eka DAbhanI nAno jhupaDI karAvI jemAM rANIne suvADavAmAM AvI // 16 // susakkarApAyasapuNNamegaM puNNedubibaMtariyaM ca thAlaM / jahA jahA taM pibai taheMdu thagei ego uDajaTTio naro / 17 / Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 : : narabhavadiTTatovanayamAlA bhAvArtha:-sAkaravAlA dudhathI bharela thAla je mAM pUrNacandranuM pratibiMba paDela che, tene z2ama jema rANI pItI jAya che tema tema jhaMpaDInaM chidra, jemAMthI caMdranuM pratibiMba thAlamAM paDatu hatu tene eka manuSya upara besI baMdha karato gayo / / 17 // ... uppattiyAbuddhiguNehiM devI tuNNaM kayA puNNamaNorahA sA / ghetUNa lehaM aituTThacitto bhamei desaM vihaguvva vippo // 18 // bhAvArtha:-te devIne autpAtikI buddhinA guNovaDe karIne te cANAkye jaladI parNamanorathavAlI karIne lekha lai atituSTa citta thaMi pakSInI peThe te cANAkya dezamAM bhamavA lAgyo / / 18 / / kameNa devIhi suo pasao suhe diNe bhUmi jahA nihANaM / IhANubhAveNa ya tassa caMda-guttetti nAmaM vihiyaM diehiM / 19 / ___ bhAvArtha:-krame te devIne zubha divase putra utpanna thayo manorathAnusAra brAhmaNoe tenuM caMdragupta nAma rAkhyaM // 19 // so rAjaputtA vihumaMDaluvva pavaDhDhamANo dhuri sukkapakkhe / vittaMtameyaM suNiUNa tuNNaM samAgao taMmi pure caNivako / 20 / bhAvArtha:-te rAjaputra zuklapakSanA caMdramaMDalanI peThe vadhavA lAgyo, A vRttAntane sAMbhalI cANAkya zIghra te nagaramAM pAcho Avyo // 20 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pAzaka dRSTAMta : : 45 dasei lehaM vaya itthameyaM dalijja hujjA aniNI nivo jahA / tuTTha Na raNAvi ya poidANaM paDuvvayArUvva suyarasadiSNaM // 21 // ___ bhAvArthaH-lekha batAvI rAjAne ko ke-potAnuM vacana pAlI RNamukta thava joie, rAjAe paNa saMtuSTa thaine pratyupakArarUpa potAnA putranuM prItidAna karyu // 21 // taM caMdaguttaM NiravajjavijjA-sajjIkayaM teNa guNukkareNa / kala hivasseva kalApayAro jahA havijjakkhalio tahassa / 22 / bhAvArtha:-guNavAn te cANAkye paNa te candraguptane samasta nirdoSa vidyAomAM pAraMgata ko kalAdhipa (caMda) nI kalAono pracAra jema askhalita thAya che tema A caMdraguptanI kalAono pracAra paNa askhalita thayo / / 22 / / cANikkamAbhAsai caMdagutto dalAhi me naMdanivassa rajjaM / havijja to jIviyajammalAho savvattha bhUvAlasalAhaNijjo / / 23 / / bhAvArtha:-caMdragupte cANAkyane kA ke-mane naMdana rAjya devarAvo, amArA jIvita ane janmanI prApti sarvatra rAjAomAM prazaMsanIya thAya // 23 // kumArabhAsaM suNiUNa citte camakkio tattha gao caNikko / samAgayaM taM suNiUNa vippaM sacaMdaguttaM niyarajjaluddhaM // 24 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA . naMdassa putto aha AsurUtto tappiTTao gacchaI NiggahaTThA / nAUNa taM bhIipalAyamANo viNiggao caMdajuo caNikko // 25 // . bhAvArthaH-cANAkya paNa kumAranu kathana sAMbhalI camatkAra pAmyo ane caMdraguptane lai naMdarAjAnA nagara tarapha gayo, caMdraguptasahita cANAkyane potAnA rAjyane khuzIthI levA mATe Avela jANI tatkAla naMdano putra te bannenA nigraha arthe teonI pITha pAchala Avyo naMdanA putrane pAThala Avela jANI DarathI . bhAgato cANAkya caMdragupta sahita tyAMthI nIkalI gayo // 24-25 // aggaTThiyaM taNNayarassa bAhiM NiNe jyNgNnnlnaamditttth| au paNa?tti hu naMdaputto ruTTho samAgacchai ittha magge // 26 // bhAvArthaH-cAlato cAlato te nagaranI bahAra Agala rahela sarovaramAM vastradhotA dhobIne cANAkye kahya ke are kopAyamAna thaelo naMdarAjAno putra A mArge Ave che mATe ahIMthI nAzI jA // 26 / / siddhassa eyaM vayaNaM suNittA palAio vatthacayaM ca hiccA / layApaesaMmi suyaM ThavettA sayaM Thio vatthadhavijjamANo // 27 // bhAvArthaH-siddhanA e vAkyane sAMbhalIne vastranA DhagalAne choDI te dhobI bhAgI gayo cANAkya paNa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pAzaka dRSTAMta : : 47 caMdraguptabAlakane latApradezamAM saMtADI pote lugaDAne dhoto tyAMja rahyo / 27 / / ahAgao naMdasuo bhaNAi re dhUtto gao kattha vayAhi tuSNaM / dhUtto gao tumha bhaeNa naTThA bAlaM khavejjAhiva kUvamajhe / 28 // bhAvArthaH-tyArabAda naMdaputre AvI kahya-re dhobI ! dhUrta kai tarapha gayo, jaladI bola dhobI rUpamA rahela cANAkye kahya-he adhipa ! ApanA bhayathI bAlakane kuvAmAM nAMkhI te dhUrta bhAgI gayo / / 28 / Nisamma tajbhAsiyamiTThasiddho kuvaM gao NiggahaNaTTayAe / paMcattapattaM aha naMdaputtaM viNNAya tuTTho hiyae caNikko // 29 / / bhAvArtha:-A vAkyane sAMbhalI kuvarane mAravA arthe naMdaputra aMdhakUpa tarapha gayo tyAMja tene marI gayelo jANI cANAkya hRdayamAM khuza thayo // 29 // ArovaittA turayassa piTTha taM caMdaguttaM gahiUNa tattha / ' purassa chiddANi gavesamANo bhamei rajjaM maNasIcchamANo / 30 // bhAvArtha:-te kumAracaMdraguptane ghoDAupara besADI * laine nagaranA pesavAnA chidrone joto ne manamAM rAjyane icchato comera pharavA lAgyo // 30 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA vattavvayA itthavi atthi bADhaM eloiyavvA buhamANasehiM / . saduttarajmayaNapavittavittI saMkhevao ittha kaohiyAro // 31 // bhAvArtha:-ahIM paNa ghaj kahevArnu cha paraMtu vistAranA bhayathI ahIM saMkSepa karavAmAM Avyo che jeo nipuNamati che teoe uttarAdhyayananI pavitra vRtti (TIkA) joi levI / / 31 // aiduddharaM pavvayanAmarAyaM kirAyarAyaM vihio sahAyaM / naMda haNijjA gahiyaM ca pADalI-purassa rajjaM samaeNa pattaM // 32 // bhAvArtha:-atidurdhara bhIlonA rAjA parvatane sahAyaka karI naMdane mArI pATalIputranuM rAjya thoDA vakhatamAM melavI lIdhuM / / 32 / / rajjAbhiseo kumarassa tassa viNimmio savvajaNehi tattha / cANavikaNNA buddhibalehi pavvayaM __ haNijja rajjaM kayabhegacchattaM / / 33 / / bhAvArtha:-tamAma lokoe te caMdraguptano rAjyAbhiSeka karyo, cANAkye buddhibalathI sahAyaka parvata rAjane mArI caMdraguptanuM rAjya ekachatra karI dIdhaM / 33 / citei bhaMtI purarajjabhattaM laddhaM mae No nivanaMdalacchI / kosaM balaM bAhaNaraTThamAi keNAvuvArahiM tadajjiNAmi / / 34 / / bhAvArthaH-maMtricANAkye vicAyu ke meM nagaranuM rAjyamAtra melavyuM che naMdanI lakSmI to hAtha lAgI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pAzaka dRSTAMta : nathI, koi paNa upAye khajAno, ghoDA, hAthI, vigere sainya mAre melavI devaM joie // 34 / / viNimmiyA jaMtagajogapAsayA Niyassa iTTA paragassa'NiTA / bhaNaMti aNNe kuladevibhatti-ppasAyao puNNabalehi pattA / 353 __bhAvArtha:-ema vicArI yaMtrayoganA balathI potAne iSTa lAbha ApanAra ne bIjAne nukazAna pahacADanAra pAsA banAvyA ne bIjA AcAryo kahe cha ke-zroSTha kuladevInI bhaktithI teNInA prasAdarUpe cANAkyane prApta thayA che // 35 // pabhAyakAle aha maMtidakkho doNArapuNNaM gahiUNa thAlaM / Tio sahAe NayaraMmi tattha ghuTAvaitti paDahaM ca uppahe // 36 // bhAvArtha:-tyArabAda te maMtridakSa prAtaHkAlamAM sonAmahorothI bharela thAlane lai sabhAmAM rahyo ne nagaramAM A pramANe cokamAM par3aha vagaDAvyo (DhaMDhero vagaDAvyo) // 36 // jiNAi jomaM maNuo ya jUe doNArathAle aha giNhau so / ahaM jiNAmitti suvaNNamegaM geNhAmi to 'saccapaNappaiTTho / 37 / ___ bhAvArtha:-ke je manuSya jUvaTuM ramatA mane jIte te mArA sonAmahorathI bharelA thAlane laile ne jo 1 savvapaNa ityapi Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA huM jItuM to satyavacanamAM sthira rahI mAtra hAranAra pAsethI ekaja sonAmahora laiza // 37 // eyArisaM taM paDahaM suNetA samAgayA tattha bhumhenmaa| ghaNatthiNo lohavasA parupparaM / kolaMti akkhehi caNikkasiddhi // 38 // bhAvArtha:-e prakAranA te DhaMDherAne sAMbhalIne dhananA lAlacu moTAmoTA dhanADhyo lobhavaza thai tyAM AvyA ne cANAkyanI sAthai pAsAothI ramavA lAgyA / 38 // payaTTai jUyamahaM niraggalaM migAi go ko vi amaccadakkhaM / mANAigAlacchi samajjiyA , tahiM akkhappasAeNa ya kittijuttA // 39 / / bhAvArtha:- moTu nirargala (rokAvaTavinAnuM) jUvaTuM pravatyu paraMtu koipaNa cANAkyamaMtrine jitI zaktuM nathI, A jUvaTAmA ijatasAthe behadalakSmI te cANAkye melavI // 39 // sanvehiM loehi vijeuM dukkaro * akkhehi dahi jahA caNikko / sammattajutte maNuyattalaMbhe tahA narANaM khu bhavaNNavaMmi // 40 // bhAvArtha:-jema saghalA manuSyothI paNa dIvya anukUla pAsAo sAthe cANAkya jItAvo duSkara che Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pAzaka dRSTAMta : tevI rIte saMsArasamudramAM samyaktvasahita manuSyajanma paNa malavo ghaNo durlabha cha / // 40 // devappasAeNa ya kovi dakkho jiNAi jUe maNuo caNikkaM / paraM narANaM jiNadhammajuttaM narattataMbhe va na daMsaSaM tahA // 41 // bhAvArtha:-kAi nipuNa manuSya devaprasAdathI kadAcit cANAkyane jIte kharo paNa jinadharmayuktamanuSyapaNuM to malavu atyantadurlabha che / / 4 / / anopanayayojanA yathA-- ahIMyA draSTAMta ghaTAve che, jemakammapariNAmarAyA tabbhajjA kAlapariNaiNAmA / mohassa baMdhu jeTTho loyaTTii bhayaNIe lahuo / / 42 // jaha caNikko maMtI daMsaNamaMtI tahA muNeyatvo / kammapariNAmanaravai-pAse maggei bhavijIvo // 43 // uvamiibhavappavaMca-gAthAo tappavitti yayA / taha caMdaguttuvvajIvaM dasaNasacivo ya maggei // 44 / / bhAvArthaH-karmapariNAma rAjA che, kAlasthiti tenI strI cha, mohano jyeSThabaMdhu ne lokasthiti bhaginIthI nAno cANAkyamaMtrirUpa darzanamaMtri jANavo, karmapariNAmarUpa rAjA pAse bhavyajIvane mAge che, upamitibhavaprapaMca kathAthI A kathAno saghalo prapaMca Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 : : narabhavadiLUtovanayamAlA (vistAra) jANI levo, caMdragupta jevA jIvane darzana saciva mAge che // 42-43-44 / / . sikalAviyA samanyA viNNANakalA tahA hu bhavyasta / .. cArittadhammAnarabaha- sahAyakajje tahA jAo // 45 // bhAvArthaH-samastavijJAnakalA. bhavyane darzanamaMtrie zIkhavI temaja cAritradharmarUpa narapatinI sahAyatA paNa karI // 45 // pavayanivuvurAliya-vaNuppavaMcaM sahAyamAsanja / daMsaNamaMtibalepa ya naMduvva haNijja micchattaM // 46 // bhAvArtha:-parvatarAjA jevA audArikazarIranI sahAyatA melavI darzanarUpa maMtrinA balathI mithyAtvarUpa naMdane haNe cha // 46 // naha pADalipurarajjaM carittadhammaM tahA ya niravajnaM / sammattamappamattayasuNimmiyA pAsayA tattha // 47 // . bhAvArtha:-jema pATaliputra nagaranuM rAjya tema ahiM niravadyacAritradharma jANavo samyaktvane apramAdarUpa pAsA banAvelA jANavA // 47 // alaihi tehi loo viNijjio savvao vibhavajUe / iMsaNamANaguNukkararayaNehiM purimo koso // 48 // . Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArtha:-te pAsAovaDe karIne vibhavarUpajUvaTuM khelatA samastalokane jItI lIdho darzanajJAnAdiguNonA samUharUpa ratnothI bhaMDAra bharI dIdho / / 48 / / vikkhAyakittIpasaro saMjAo rajjakajjasAhINo / evaM ciya maNuyatte uvaNayasaMjojaNA jANa // 49 // bhAvArtha:-jenI kIti vizeSa prasiddha thai cha tevo caMdragupta jema rAjyakAryamA vizeSa svAdhIna thayo tema samyagdarzanarUpa maMtrinI sahAyatAthI cAritradharma rUpa rAjyanI prApti karI bhavyajIva svataMtra thAya che A pramANe manuSyanA dRSTAntanI upanaya yojanA jANI levI / / 49 / / iya boo diTTha to pAsagaNAmA mae viNiddivo / garabhavalaTThAe lihio pavayaNasamuddAo // 50 // . bhAvArtha:-e pramANe pAzakanAmA bIjo dRSTAnta manuSyabhavanI durlabhatA upara zAstrasamudramAMthI uddharI ahiM nirdezela che / / 50 // sirivijayappahasUri-rajje siriviNayavimalakavirAyA / siridhIravimalapaDiyasIseNa NayAivimaleNa // 51 // bhAvArtha:-zrIvijayaprabhasUrinA rAjyamAM zrIvinaya Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 :.. . : narabhavadiTuMtovanayamAlA vimala kavirAja thayA temanA ziSya zrIdhIravimalapaMDita ne teonA ziSya nayavimala tarIke meM A yojanA karelI che // 51 // . // iti zrImattapAgaNagaganAMgaNadinamaNibhaTTArakazrImadAnandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSyapaNDitajayavimalagaNivineyapaNDitakotivimalagaNiziSyapaNDita. vinayavimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindacaJcarIkAyamANapaNDitanaya vimala gaNiracitAyAM naramavachaTAtopanayamAlAyAM ... dvitIyo yAntA sampUrNaH // .. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // atha dyutanAmA caturtho dRSTAntaH // atthIha vasaMtauraM nayaraM nAmeNa dhaNakaNasaNNAhaM / poDhaparakkamakalio jiyasattU tattha Asi nivo // 1 // bhAvArtha:-A bharatakSetramA dhanadhAnyathI paripUrNa vasaMtapuranAme nagara che, jyAM prauDhaparAkramavAlo jitazatru nAmano rAjA hato // 1 // bhajjA ya dhAraNI se NiyarUvaviNijjiyANimisavallayA / jAo ya tesi taNuo puraMdaro rajjabhArasaho // 2 // bhAvArtha:-tenI rUpasuMdaratAthI devIne jItIlenAra dhAraNI nAmanI strI hatI, teNIne rAjyakArya karavAmAM kuzala purandaranAme putra thayo hato // 2 // cauvihabuddhisameo. ainimmala viulakulasamuppaNNo / Asi amacco sacco niccaM sajjo nivaikajje / / 3 / / bhAvArtha:-cAra prakAranI buddhi (autpAtikI, vainayikI, kArmikI, pAriNAmikI)thI yukta nirmalakulamAM pedA thayela satyaniSTha sarvadA rAjAnA rAjyavahIvaTamAM tatpara evo eka maMtrI hato // 3 / / thaMbhaTThasayaniviTThA susiNiddhANegarUvakaliyA ya / naravaiNo tassa sahA ahiyasiricittakhohasahA // 4 // bhAvArtha:-te rAjAne atyaMta manohara vividha Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavaTTitovanayamAlA jevI rIte pUrNa hato tevI rIte tenA tamAma dANAone judA pADI prastha bharI Apavo, paraMtu koi paNa rIte pAra pAmatI nathI ne sarasavano prastha pUro karI zakatI nathI // 4 // ekameva maNuyajammo aNegajopAsu paribhamaMtAeM / patto bhaTTho maNuANaM dullaho mohamaniNANaM / / 5 / / bhAvArtha:-eja pramANe anekayonimAM bhamatA prApta thayela manuSyano janma mohamAM paDelA manuSyo nakAmo gumAvI nAMkhe to pharI prApta thavo atyaMta durlabha cha / 5 / sA vi samatthA havaha devappahAveNa tattha kaiyAvi / dhaNNayavigaMchaNAikajje no puNa maNuvalAhe // 6 // bhAvArtha:-te DozI paNa devaprabhAvathI kadAcit dhAnyanuM pRthakkaraNa karavA samartha thAya . paraMtu manuSyajanma to kadApi gumAvyA bAda mahAmohavAlA prANIone malavo azakya ja che // 6 // - atropanayayojanA yathA have dRSTAnta ghaTAve che, jemakammasuhAsuhapajjava-vaggaNaghaNNAijAi NeyavvA / . jaha therA taha avirai micchattadariddagayajuttA / / 7 / / bhAvArthaH-zubhAzubha karmaprakRtinI jAtio teja Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 sarSapa dRSTAMta : ': 57 tareha tarehanA dhAnyanI jAtio, jema tyAM DozI cha tema ahiM avirati (pApAraMbhathI anivRtti) che, jema DozIne dAridra hatuM tema ahiM mithyAtvarUpa dAridra aviratirUpa DozIne jANavU // 7 // saMkAidubbalaMgI natthikkajarAijINNajaradehA / jiNavayaNasarisavANaM pattho taha didvivAo ya // 8 // bhAvArthaH-zaMkAthI aviratirUpa DozIne durbala aMgavAlI jANavI, nAstikapaNArUpa ghaDhapaNathI teNInA tamAma aMgo jIrNa thayela che tema jANavU, jinavacanarUpa sarasavane dRSTivAda (bAram aMga) rUpa prastha (dhAnya bharavAnuM mApaH) jANavU // 8 // suviveyasuppagehiM vigaMchae No vi kammamiliyANaM / / jiNavayaNasarisavANaM jaha therA avirai tahA ya // 9 // bhAvArtha:-sadvivekarUpa supaDAvatI pRthakkaraNa karI karmarUpa bIjA dhAnyo sAthe malela jinavacanarUpa sarasavone judA kADhavA mATe aviratirUpa DozI samartha thatI nathI // 9 // evaM dasaNabhaTTa naro na pAvei puNo vi maNuyattaM / ghaNNayanidasaNeNa ya dulaho lAho tahA jANa // 10 // bhAvArthaH-e pramANe samyaktvayukta manuSyajanmane Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA dhAnyanA dRSTAntathI pharI melavavo bahuja azakya cha / 10 / iya taio diluto dhaNNagaNAmA mae viNihiTTho / narabhavalaTThAe lihio pavayaNasamuddAo // 11 // bhAvArthaH-A pramANe dhAnyano bIjo dRSTAnta manuSya janmanI durlabhatA jaNAvavA mATe zAstrasamudramAMthI lai ahiM meM yojela che / / 11 / / sirivijayappahasUri-rajje sirivinnyvimlkviraayaa| siridhIravimalapaMDiya-sIseNa NayAivimaleNa // 12 // bhAvArtha:-zrIvijayaprabhasUrinA rAjyamAM zrIvinayavimalagaNi kavirAya thayA temanA ziSya zrIdhIravimalagaNi temanA ziSya nayavimalasUrie (meM) A dRSTAMtanI ghaTanA ahiM lakhela che / / 12 / / // iti zrImattapAgaNagaganAMgaNaMdinamaNibhaTTArakazrImadAnandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSyapaNDitajaya vimalagaNivineyapaNDitakItivimalagaNiziSyapaNDitavinayavimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindacaJcarIkAyamANapaNDitanayavimalagaNiracitAyAM narabhavadRSTAMtopanayamAlAyAM dhAnyarAzinAmA tRtIyo dRSTAntaH sampUrNaH // 3 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // atha sarSapanAmA tRtIyo dRSTAntaH / / kila kappaNAe keNavi sureNa kouhaleNa savvAiM / dhaNNAI meliyAI bhArahavAsassa taNayAi / / 1 / / bhAvArtha:-koi deve kutuhalathI bhAratavarSanA tamAma dhAnyone ekaThAM karyAM (A eka kalpanika prasiddhI cha) // 1 // ego sarisavapattho aha khitto tANa majjhayAraMmi / AloDiyAI tAI bhaNiyA egA tao therI // 2 // bhAvArtha:-temAM eka zera jeTalA sarasava nAMkhIne tene halAvI halAvI ekameka karI nAMkhI eka DozIne kahya // 2 // dubbaladehA dAridda-dUmiyA kiMci rogavihUraMgI / taM suppasaNAhakarA vigicha eyAiM dhaNNAi / / 3 / / bhAvArthaH-te DozI durbala zarIravAlI ane daridrane rogathI vihvalazarIravAlI hatI, teNInA hAthamAM sUpaDaM ApI ema kahevAmAM AvyuM ke A tamAma dhAnyo- pRthakkaraNa karI nAMkha // 3 // tA jA sarisavapattho puNNo so ceva sA tahA kAuM / pAraddhA melijjA kiNNaM patthaM sarisavANaM // 4 // bhAvArtha:-temAMthI prathama sarasavano prastha (zera). Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiLUtovanayamAlA citrothI zaNagArelI adhikazobhA saMpanna ekasoATha thAMbhalAvAlI sabhA hatI // 4 // tatthekkekke thaMbhe assINa sayaM samatthi aTTahiyaM / evaM assINa sahassA egArasasahassachasayacausaTTA // 5 / / bhAvArthaH-je sabhAnA ekeka thAMbhalAmA ekaso ATha hAMzIyA (khuNA) hatA, tamAma malI agIyAra hajAra chaseM cosaTha (11664) hAMzIyA hatA / 5 / evaM kAlaMmi gae bahumi rajjaM nisevamANassa / naravaiNo tassa suo ahaNNayA citai kucitto // 6 / / bhAvArthaH-A pramANe keTaloka kAla vItI gayA pachI rAjyane pAlana karanAra jitazatrurAjAno putra duSTacittavAlo thai ekadA vicAravA lAgyo / 6 / rajjaM jaha taha pattaM sohaNamii citiUNa jaNavAyaM / tA thaviraM niyapiyaraM mAriya geNhAmi rajjamiNaM // 7 // bhAvArtha:-je rIte banI zake te rIte rAjya prApta karavaM te ja zreya che, AvA janavAdano vicAra karI nirNaya upara Avyo ke, vRddhapitAne mArI rAjya melavI lauM // 7 // nAUNa tassahAva-macceNa niveio tao raNNA / Ahuo teNa suo bhaNio ya kama paDikkhAhi / / 8 / / Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 dyuta dRSTAMta : : 61 aha torasi rajjakae dAeNegeNa aTThasayavAre / jiNasu niraMtaramasse ekkevakaM demi to rajjaM // 9 // bhAvArthaH-zANAmaMtrie kumArano bhAva jANI lIdho ne rAjAne jaNAvI dIg, rAjAe putrane bolAvyo ne kA ke-A kramane svikAra, te e che ke mArI sAthe jUvaTe rama ne ekeka dAve jItatA niraMtara ekaso AThavAra mane jItI zake to hu~ rAjya ApIza // 8-9 // jo maM jae jiNAi mae samaM paidiNaM jaha kkamaso / aTThasayaM yaMbhANaM turiyaM pAvesi to rajja // 10 // ___ bhAvArtha:-jo mArI sAthe hamezAM jUvaTuM ramatA krame ekasone ATha thAMbhalAne jItI laiza to tarata ja samagra rAjya samarpiza (ApIza) // 10 // jai egavAramittha ya khalahijjasi to havijja puNa jUyaM / suNiUNa jaNayavayaNaM haTTho taha ujjamI jAo // 11 // ... bhAvArtha:-jo ekavAra paNa jUvaTAmAM hArIza to te pahelA jItela tamAma niSphala jaze ane pharI pahelethI ramata zaru thaze, AvaM pitAjI- vAkya sAMbhalI lobhI putra te zarate jUvaTuM ramavA taiyAra thayo // 11 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA aNNoNaM te kolA-parAyaNA jAva bAravarisANi / na lahai puNa ducittA putto kaiyA vi jayavAyaM // 12 // ____ bhAvArthaH-te banne ukta zarate jUvaTuM khelavA lAgyA ne bAravarSa cAlyA gayA paraMtu duSTahRdayano putra dAvamAM vijaya melavI zakto nathI // 12 // evaM dINamaNo so na lahai rajjaM ca jUyajayavAyaM / kahamavi devabaleNa ya lahai jayaM No vi nirajammo / / 13 / / ___ bhAvArtha:-e pramANe te putra rAjya ke jUvaTAmAM jaya ApanAro dAva melavI zakato nathI, kadAcita devAnugrahathI te melavI zake paNa kharo, kintu manuSya . janma to pAmavo ghaNo durlabha ja che // 13 / / jaha tAsi asINaM tassa jao dullaho cireNA vi / taha maNuyattaM jIvANaM jANa bhavagahaNalINANaM // 14 // bhAvArtha:-jema te tamAma thAMbhalAnI hAMzono jaya melavavo dhaNo ja kaThina che tema saMsArarUpagahana (vana) mAM lIna thaelA bahulabhavijIvone manuSyajanma paNa pharI malavo mahA durlabha che / / 14 // ___ atropanayayojanA, yathA have dRSTAnta ghaTAve che, jemajaha Naravai taha bhanbo jIvo atthikkaNayararajjadhuro / suhamairamaNIramaNo viveyamatI pasannaguNo // 15 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 dyuta dRSTAMta : bhASArtha:-jema tyAM rAjA che tema ahiM bhavyajIva jANavo, ne Astikyanagara- rAjya jANavaM. zubhamati rUpa ramaNImAM rakta (Asakta) che, vivekarUpamaMtrI sArA guNa dharAvanAro bhavyarUpa rAjA pAse che / / 15 / / tassa ya jaha duTThasuo duTTA taha kAyavayaNamaNajogA / dumaNA. niyajaNauvari NiccaM duljhANasaMpuNNo // 16 // bhAvArtha:-duSTa putrarUpa manavacanakAyAnA duSTa yogo jANavA, te potAnA janakarUpa (pitArUpa) bhavyajIva upara hamezAM durvyAnavAlA ja rahe che / / 16 / / jaha cittasahuvva pavayaNa-sAlA vimalA duvAlasaMgI ya / aThThattarasayamunA uppattikhaNI ya jIvANaM // 17 // bhAvArtha:-jema rAjAne citrasabhA hatI tema ahiM pravacana (Agama) rUpa mahelamAM vizAla dvAdazAMgarUpa zAlA jANavI jemAM ekasoATha 108 staMbharUpa bhavya jIvonI ekasoATha. 108 utpatti khANo kahI che // 17 // bhUjalajalaNAnilavaNa-suhamiyarameya bhiNNadasabheA / pajjApajjapabIsaM patteya juehiM dugavIsaM / / 18 / / bhAvArtha:-pRthvI, pANI, agni, vAyu ne vanaspatikAyanA sUkSma ane bAdara ema daza bheda, tenA paryAptA ne aparyAptA ema vIsa bheda, pratyekavanaspatinA be bheda Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA malatA bAvIsa bheda thayA / / 18 // bitticariditivigalA-pajjApajjattajuttachanbheyA / jalathalakhayaroraga bhuvagA ya paNidi ya tirakkhA // 19 / / saNNiasaNNipajjA-pajjayabheaihi vIsapecidI / kammAkammagaMtara-maNuyA duya samucchimA satta // 20 // nArayapajjApajjAparamA paNadasa ya vaMtarA sola / . joisa paNa dasa bhavaNA kivisA tiNi vimANA // 21 // aTTotarasaya jIvANa khANI esi ca assi. NAyanyA / kammaTThapayaDimicchatta-iMdiyaNoiMdiyasarUvA / / 22 / / bhAvArtha:-beiMdriya, teiMdriya, caturiMdriya e traNa vikaleMdriyanA paryAptA aparyAptA malI cha bheda, jalacara, sthalacara, urapari, bhujapari, khecara e pAMcanA saMjJI asaMjJI, paryAptA ne aparyAptA. ema cAra prakAre gaNatA vIsa bheda paMcendriya tiryaMcanA thayA, karmabhUmi, akarmabhUmi ne aMtaradvIpanA manuSyonA babe bheda gaNatAM ane samUchima manuSya malI sAta bheda thayA, nArakInA paryAptA ne aparyAptA, paramAdhAmI paMdara, vyaMtara sola, jyotiSa pAMca, bhavanapati daza, kilbiSa traNa ane vaimAnikanA be bheda malI kule ekasoATha jIvanI khANIo jANavI, ATha karmanI prakRti mithyAtva, indriya ane noiMdriyarUpa hAsyA (khUNA)o jANavA // 19-20-21- 22 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 dhuta dRSTAMta : khAiyadaMsaNacAritta-akkhehi paropparaM ramati sayA / jai labhai jayavAyaM lahai tayA kevalaM rajjaM // 23 // bhAvArtha:-kSASikasamyaktvane cAritrarUpa pAsAothI aMdaro aMdara hamezAM rame che, jo jayano dAva nAkhe che to jaya pAmI kevalajJAnarUpa rAjyane melave che // 23 // pAvejjai no phahamavi duTThasueNa ya jahA jaNayarajjaM / taha duTThajogataNuehiM na lahijjai appapagaivararajjaM // 24 // bhAvArtha:-jema duSTaputra potAnA rAjyane koipaNa rIte melavI zakato nathI. tema duSTayogothI AtmAna svAbhAvika ramaNarUpa zreSTha rAjya melaco zakAtuM nathI / / 24 / / viTTha to ya cauttho jUyaganAmA mae viNihiTTho / parabhavaladdhaTTAe lihio pavayaSasamuhAo // 25 // bhAvArtha:-A pramANe jUvaTAno cotho dAkhalo manuSyajanmanI durlabhatA upara zAstrasamudramAMtho lai meM saMkSepamA nirdezela che eTale dekhADela che / / 25 / / sirivijayappahasUri-rajje sirivinnyvimlkviraayaa| siridhIravimalapaMDiya-sIseNa NayAivimaleNa // 26 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArtha:-zrI vijayaprabhasUrinA rAjyamAM kavirAja zrIvinayavimalagaNi thayA teonA ziSyapaMDitazrIdhIravimalagaNi thayA temanA ziSye meM (naya vimale) A yojanA karI che // 26 // ...... // iti shriimttpaagnnggnaanggnndinmnnibhttttaarkshriimdaanndvimlsuuriishvrsushissypnnddithrssvimlgnnishissypnndditjyvimlgnnivineypnndditkiitivimlgnnishissypnndditviny| vimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindabaJcarIkAyamANapaNDitanayavimalagaNiracitAyAM narabhavadRSTAntoMpanayamAlAyAM dyUtanAmA dRSTAntazcaturthaH sampUrNaH Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 5 // atha paJcamo ratnanAmA dRSTantaH / / rayaNakayANagavassa- ucchalaMtakittIe tAmalittIe / AsI pamuiyacitto sAgaradattetti NAmA ya // 1 // bhAvArtha:-ratnonA vyApArathI phelAyela kIrtivAlI tAmaliptinagarImA prasanna manavAlo sAgaradatta nAmano zAhukAra vasato hato // 1 // so lAhaTThamaNNayAi nANAvihavatthubhariyabohittho / rayaNaddIvamaigao vihio rayaNANa saMjogo // 2 // bhAvArtha:-ekadA lAbhamATe aneka vastuothI bharela vahANane lai ratnadvIpamA gayo ne tyAM bhAgyayoge ratno paNa malI AvyA // 2 // pariyamaNoraho so calio jA ei jalahimajhami / NayarIe tAmalittIe sammuhaM tAva saMpoyaM / / 3 / / bhAvArtha:-manoratha pUrNa thanAthI te tyAMthI cAlyo, jyAre samudramadhyamAM tenuM vahANa tAmaliptInagarI tarapha cAlavA lAgyaM // 3 // puSNakkhaeNa bhiNNaM aiguhire taMmi sAgarajalaMmi / savvovi rayaNarAsI disodisaM vippa iNNo ya // 4 // ___ bhAvArtha:-tyAre akasmAt puNyakSayathI ghaNAuMDA samudrajalamAM te truTI DUbI gayuM aMdara bharela ratnapuMja cAre tarapha vikharAi gayo // 4 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 : : narabhavatodiTuMvanayamAlA sovi ya samudatto pAviyaphalagaM kahaMci tIraMmi / laggo visaNNacitto khArajalAsINasavvaMgo // 5 // bhAvArtha:-te paNa samudradatta (sAgaradatta) zAhukAra eka pATIuM malI javAthI mahAmuzIbate kAMThe AvI lAgyo te vakhate tenuM zarIra khArApANImA rahelaM hovAne lIdhe bahuja nArAja cittavAlo thai gayo hato // 5 // pAraddhaM rayaNANaM gavasaNaM teNa pauNadeheNa / jaha tassa rayaNanibaho dulaho taha ittha maNuattaM // 6 // bhAvArtha:-tyArabAda teje gaela ratnanI gaveSaNA karavI zaru karI, jo ke te have puSTazarIrano hato topaNa tene gaela ratnarAzI pAchI malavI to durlabha ja che tevI rIte. A manuSyajanma paNa durlabha jANavo // 6 // atropanayayojanA, yathA- . have dRSTAnta ghaTAve che, jemajaha seTTI taha bhanyo sugurusudhmmaaitttsNjutto| iMsaNaguNavararayaNehiM puriaasthikkabohityo // 7 / / bhAvArtha:-jema zreSThI hato tema ahiM sadgurusaddharmAditattvayuktabhavyajIva jANavo, samyaktvadarzanarUpa ratnathI AstikyarUpa vahANa bharelu hatuH // 7 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 ratna dRSTAMta : saMjamaravaNaddIvaM patto puNa tattho gurujinnaannuklaao| AgamaNayavararayaNANa sohaNaM bhAyaNaM jAo // 8 // bhAvArtha:-saMyamarUpa ratnadvIpe pahoMcyAbAda tyAM jinadeva ane gurunI anukUlatAthI siddhAnta ane nayarUpa ratnonuM bhAjana thayo / 1853 vigahossuttamahAnila-unbhaDakallolabhIsaNavasAo / asthikkajANavattaM bhaggaMmi gayA rayaNarAsI / / 9 / / bhAvArthaH-vigraha ane utsUtrarUpa pracaMDapavananA vegathI thaela bhayaMkara kallolone lIdhe AstikatArUpa yAnapAtra (vahANa) bhAMgI gayuM ne saMyamarUpa ratnarAzI guma thai gayo // 9 // . rudde ya bhavasamudde Nicca paribhammuvAgao Nigoyagihe / tassa suirayaNagaNoM dulaho taha jANa maNuattaM // 10 // ____ bhAvArtha:-bhayAnaka saMsArarUpa samudramAM bahu bhamIne nigodarUpa gharamAM pAcho Avyo paraMtu jema gayela rAzI durlabha che tema manuSyapaNuM atidurlabha che / 10 / iya paMcamadiTuMto rayaNagaNAmA mae viNiddiSTo / narabhavaladdhaTThAe lihio pavayaNasamuddAo // 11 / / bhAvArtha:-e pramANe manuSyajanmanI durlabhatAupara ratnanAmano pAMcamo dAkhalo pravacanasamudrathI lai meM ahiM yojela che / / 11 / / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA siribijayappahasUri-rajje sirivinnyvimlkviraayaa| . siridhIravimalapaMDiya-sIseNa gayAivimaleNa // 12 // bhAvArtha:-zrIvijayaprabhasUrIzvaranA rAjyamAM zrIvinayavimala kavirAja thayA jeonA ziSya zrIdhIravimalapaMDita hatA temanA ziSya nayavimalamunIzvare uparanI racanA karelI che / / 12 // // iti zrImattapAgaNagaganAMgaNadinamaNibhaTTArakazrImadAnandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSyapaNDitajayavimalagaNivineyapaNDitakotivimalagaNiziSyapaNDita. vinayavimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindacaJcarIkAyamANapaNDitanayavimala gaNiracitAyAM narabhavadRSTAMtopanayamAlAyAM ratnarAzinAmA paJcamo dRSTAntaH sampUrNaH / / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakacUNau ratnadRSTAnto'nyayApi dRzyate, tathAhiAsI.sukosalaNayare pavaraguNapauNajaNasamAiNNo / ibho accanbhuyabhUi-bhAyaNaM dhaSNadattoni // 1 // bhAvArtha:-sukozalanagaramA zreSThaguNo ane moTA parivArathI yukta atyadbhuta ThakurAivAlo dhanadatta nAme zeTha hato // 1 // tassa piA paNaiNI ghaNasiritti jAyA suyA paMca / bahurayaNarAsisAro gharasAro agaNio taha ya // 2 // ___ bhAvArthaH-tenI dhanazrI nAmanI priyapatnI hatI ne pAMca putro hatA temaja sArasAraratnothI moTo kiMmati agaNita khajAno hato // 2 // jAyaMmi vasaMtamahe taMmi pure jassa jattiA asthi / SaNakoDIo paDAyA tAvaiyA sA samussei / / 3 / / . bhAvArtha:-te nagaramAM vasaMtamahotsava cakhate jene jeTalA kroDa dhana hoya teo teTalI patAkAo bAMdhavA lAgyA // 3 // so puNa ibho koDohi rayaNamollaM kareumasamattho / tesimaNagyattaNao ujjhai No to paDAyAo / / 4 / / bhAvArtha:-te. dhanadattoSThI to ratno amulya hovAthI karoDothI paNa mUlya na karI zakavAne lIdhe Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA. patAkAone bAMdhato nathI / / 4 / / .. kAleNa taMmi kaiyA tAmi gayaMmi katthaH vi ya samae / katto vi kanjavasao vihiyA demaMtaraM dUraM / / 5 / / ___ bhAvArtha:-keTaloka samaya vityAbAda koi vakhate teno pitA kAryavazAt dUra dezAntaramA gayo / / 5 / / to taruNabuddhiNA te taNapA kouhalaM paDAgANaM / kAUNa maNe rayaNANa vikkayaM kAumAraddhA // 6 // bhAvArtha:-tyArabAda uchalanI buddhivAlA te pAMca chokarAoe patAkAo bAMdhavAnAM kutuhalamAM AvI te amulyaratnone vecavA zaru karyA // 6 // vihiyA dhaNakoDIo patte ya mahami pNcvnnnnaao| pavaNapaNolliyakaNaya-kiMkiNIjAlakaliyAo // 7 // niyapAsAyassuri sayasaMkhA NimmiyA paDAyAo / evaM vaTuMtANaM tesiM tAo samAyAo // 8 // bhAvArtha:-aneka kroDo dhana melavyaM punaH vasaMtamahotsava Ave pavanathI cAlatI sonAnI ghugharIovAlI paMcaraMgI seMkaDo patAkAo potAnA ghara upara bAMdhI A pramANe putro varttatAja hatA eTalAmAM teno pitA AvI pahoMcyo / 7-8 / / bhaNiyA ya teNa kimiyaM ceTTiyamasamaMjasaM jao tANi / rayaNANi mollarahiyANi vikkao tANa kahaM vihio // 9 / / Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AvazyakacUrNI ratnadRSTAMtaH : : 73 bhAvArtha:-teNe putrane kA re ! A aghaTita ceSTA zo ? kiMmata na thai zake tevA ratnono vikraya tamoe kyA karyo // 9 // mollANi paDisammapia tesiM vaNijA rayaNANa lahu ceva / jaha ei majjha gehaM tAI tubbhehiM taha kajja // 10 // ___ bhAvArtha:-kiMmata pAchI ApI te kharIdanAra vANIAo pAsethI je rIte ratno mAre ghera pAchAM Ave te rIte tamo saghalAeM karavU // 10 // to tehiM aTTa adRsu disAsu tesi gavesaNanimittaM / pArasakUlAisu pattA desaMtaresu kamA / / 11 / / ___ bhAvArthaH-tyArabAda te putro AThe dizAmAM te ratnonI zodha mATe nIkalI gayA ne chevaTe dezAMtaramAM gayA // 11 // savvAyareNa tAI gavesayAI na svvsNjogaa| saMjAo vaNiANaM kahiMpi kesipi gamaNavasA // 12 // . bhAvArtha-vizeSa AdarapUrvaka gaelAM ratno zodhyA paraMtu kharIdI lai janAra vANIAo kAMi aniyata sthAne cAlyA gaelA hovAthI ratno malyA nahi / 12 / rayaNANa tesi dulaho samAgamo jaha taheva jIvANaM / maNuyattAo bhaTThANa puNovi mANussao jammo / / 13 / / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 : : narabhavaTuiMtovanayamAlA ... bhAvArtha:-jema te zeThanA chokarAone pote vecI mArelA ratnono pharI samAgama thavo durlabha che, tevI rIte manuSya janmathI bhraSTa thaelA jIvone paNa pharI manuSyano janma. malavo mahA durlabha che / / 13 / / ghettUNaM rayaNANi kahamavi tesi samAgamo hujjA / devaHpahAveNa puNo maNuyattaM No tahA bhaTuM // 14 // bhAvArtha:-koipaNa upAyathI devatAnI maherabAnIthI te gaelA ratnone laine samAgama thAya paNa pramAdathI bhraSTa thaela manuSyabhavano samAgamato pharI malavo durlabha che / / 14 / / atropanayayojanA yathA ahIyA dRSTAnta ghaTAve che, jemaNicchayavivahAramAi-jalabahumullAgamAirayaNadhaNo / jo suvihiyagIyattho so vivahArI muNeyavyo // 15 // bhAvArtha:-nizcaya ane vyavahAranaya vigere dedIpyamAna bahumUlyavAlA AgamAdi ratnathI dhanavAlA je suvihitagotArtha hoya te vyavahArI [dhanadattazreSThI] jANavA // 15 // pAsatthotanakusIla-saMsattahAcchaMdarUvapaMcasuyA / . . bajjhasuhabaddhacittA aNNoNNaM te paramamittA // 16 // . Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AvazyakacUrNau ratnadRSTAMtaH : : 75 bhAvArtha:-je dhanadattazeThane pAMca putro hatA te ahiM gotArtharUpavyavahArIyAne bAhyapaudgalika sukhamAM baMdhAyelA cittavAlA ane paraspara paramaprItivAlA hovAthI paramamitratAvAlA pAsattho 1, usanno 2, kuzIla 3, saMsakta 4, yathAchaMda 5 erUpa pAMca kugurUo. pAMcaputra rUpa jANavA / / 16 / / have pAsatthA vigere pAMca kuguruonuM svarUpa zAstramAthI uddharIne bhavyonA bodhane mATe kAMika lakhie chIe, temAM pAsatthA vigere pAMca kuguruomAM pAsattho be prakAre che,-sarvathI pAsattho ane dezathI pAsattho, temAM potAnA rAgI zrAvakane saMbhAlIne rAkhe ane sArA sAdhunI sobata karatAM aTakAve, bholAlokone bharamAve, potAnA avaguNane DhAMke, pArakA avaguNane dekhe, mokSamArga puchanAra bhavyone avalo mArga batAve ane sArA sAdhuonI niMdA kare ema aneka avaguNathI bharelo hoya te sarvathI pAsattho kahevAya cha, tathA deza thakIto zayyAtarapiMDa tathA rAjapiMDane kAraNa vinA grahaNa kare tathA sanmukha lAvelo AhAra leve, deza, nagara kula vigeremAM mamatAvAlo, zuddha kulamaryAdAne utthApanAro, vivAhamahotsavane jonAro, jevA tevA mANasono paricaya Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiThUtovanayamAlA karanAro ane mahAvratano tyAga karIne pramAdamAM paDelo te dezathI pAsattho kahevAya che. 1 have galiyAbaladanI jema je mahAvratAdinA bhArane na upADe te usanno jANavo, te paNa dezathI ane sarvathI, ema be prakAre che, temAM zeSakAle kAraNa vinA pATI pATalA vAvare, amuka zrAvakanA gharanuM lAveluja mhAre bhojana levaM ityAdi doSayukta piMDa levAvAlo je hoya te. sarvathI usanno kahevAya che, tathA deza thakIto pratikramaNAdi ThekANA occhA vadhatAM kare, ane sugurunaM vacana jAlave nahi ane rAjaveThI kAma karanAra ane upayoga vinA kriyA karanAra, ema karavAthI AgAmibhave jene cAritra malavaM mahAdurlabha che tevo ane potAnA ziSyone paNa kriyAmAM zithila karanAra hoya te dezathI usanno kahevAya che. 2 have kuzIlanuM svarUpa kahe che-jJAnadarzanacAritranA bhedathI traNa prakAra- kuzIla hoya che, eTale traNa ratnonI ArAdhanA na kare to kuzIla jANavU, jemake jJAnathI "kAle viNae bahumANe" ityAdi jJAnAcArano bhaMga kare, tathA darzanathI "nissaMkiya nikaMkhiya" ityAdi darzanAcArano bhaMga kare tathA cAritrathI. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AvazyakacUNI ratnadRSTAMtaH : : 77 "paNihANa jogajutto paMcahi sama ihiM tihiM guttihi" ityAdi cAritrAcArano bhaMga kare, ane zobhAmATe snAna kare, auSadha ApavA vigere vaidakanA kAmo kare ane prazna vidyApramukhanA balathI kAraNa vinA potAne manAvavA pUjAvavA mATe nimittAdika kahe ane jAtikulapramukhathI AjivIkA kare ane kapaTano bhaMDAra ane strIpramukhanA aMgalakSaNa kahe, nIca mArge maMtrAdikanA kAma kare ityAdi cAritrane dUSaNa lagADavAnA kArya karavAthI cAritrakuzIla jANavo, e pramANe kuzIlanuM svarUpa. jANavU. 3 / have saMsaktanuM svarUpa kahe che-je je ThekANe jAya tyAM tenA jevo thai jAya ane nATakIyAnI jema bahurUpI thaine phare ane zrItIrthaMkaramahArAjAnA veSane vagove te azubhasaMsakto kahevAya che, kemake AgamanA artho be prakAre che-zubha ane azubha, temAM jo mahAvratAdi mUlaguNamAM tathA piMDavizuddhi pramukha uttaraguNamAM thatAM doSone nivAranAra zuddhayogIpuruSonI sAthe eTale saMvegI puruSonA sAthe Agamano artha malyo hoya to zubharIte pariNamavAthI zubha kahevAya che, ane tehija Agamano artha jo pAsatthAdisAthe malyo hoya to prAye karI azubharIte pariNamavAthI azubha kahevAya Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 : .: narabhavadiThUtovanayamAlA che, kemake "liMbaDAnA samAgamathI mIThA AMbAmAM paNa kaDavAsa Ave che" to A ThekANe AMbAnA jevA Agamo jANavA ane liMbaDA samAna pAsatyAdi jANavA, to ahi azubha saMsakto eTale prANAtipAtAdi pAMca AzravamAM ane RddhigAravAdikamAM Asakta hoya, bahukAmI hoya ane mohathI gherAyela hoya te azubhasaMsakto jANavo, ane AgamanA jANa ane zuddhamArge cAlanArA gItArtha pramukha je saMvegI puruSo hoya te zubha saMsaktA jANavA paNa ahiM kugurunA saMbaMdhamAM azubha saMsakto grahaNa karavo eja. 4 have yathAchaMdana svarUpa kahe che-je jainasUtrathI viruddhAcAre cAlato hoya ane sUtraviruddha bolIne utsUtranI prarUpaNA karanAra ane svecchAe vartanAra hoya te yathAchaMda kahevAya che, temAM je vacano sUtra ane paraMparAthI malatAM na hoya te vacana utsUtra kahevAya cha, tathA gAravamAM mAcyo rahe ane gRhasthanA karatAM paNa nIcakArya kare, bholAlokone bharamAvavA mATe potAnAM matikalpita vacano bole, jemake-he bhAiyo! ApaNe ekalI muhapattithI paDilehaNa karIzuM mATe caravalAnuM zuM kAma che, ane ApaNe pAtrAmAM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AvazyakacUrNau ratnadRSTAMta: : : 79 mA karIzuM mATe kuMDInuM zuM kAma cha, athavA colapaTTAnA ApaNe paDalA karIzuM mATe judA paDalA rAkhavAnI kAMi jarura nathI comAsAmAM jo varasAda na Avato hoya to sAdhuone vihAra karavAmAM zuM doSa che athavA comAsAmA sAdhuone vastra vahoravAthI zuM doSa cha, vahore to kAMi harakata nathI ema kubhASaNa kare, athavA potAne gamatuM na lAge to "aho ! tIrthaMkare A pramANe kyAM kahya' ityAdi svamatikalpanAthI bhUtagRhIta (bhUtAvala) athavA gAMDA mANasanI peThe bole ane tenuM mana paNa zuddha hoya nahi te mithyAdRSTi yathAchaMda jANavo. 5 - e pAMce kugurunu vizeSasvarUpa jANavAnI icchA hoya to zrIvyavahArabhASya tathA zrIAvazyakasUtravatti yogabindu pramukha graMthothI joi levaM, ema prasaMgathI pAMca kugurUnuM svarUpa kA jaha tattha vasaMtamaho ittha ya jaNapUamahimappAraMbhe / iDDhorasasAyagArava-dhayA jahosasiyapaDAyA // 17 // bhAvArtha:-je tyAM vasaMtamahotsava hato te ahiM lokoe karelI pUjA ane mahimAno prAraMbha jANavo, temAM RddhithI, rasathI, mukhathI garva pAmavArUpa Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA RddhigArava, rasagArava, sAtAgAravarUpa ghara upara uMcI karelI patAkAyukta dhvajA jANavI // 17 // so gIyattho sUrI patto desaMtare khu kaiyAvi / / jaNavayavihArakajje taM pAsettA suyA haTThA // 18 // bhAvArtha:-te gItArthasUrirUpa vyavahArI janapada (deza) mAM vihAra karavA mATe nizcaye kayAreka dezAntaramAM gayA, te joine pelA pAMcakugururUpa pAMca putro harSa pAmyA eTale gItArtha paradezamA vihAra kare tyAre kuguruonu bala vadhe te mATe te AnaMda pAmeja kemake siMha jyAMsudhI vanamAM hoya tyAM sudhI ziyAla pramukhonuM kAMi jora cAle nahiM, jyAre sugurugItArtharUpa vyavahArI paradeze gayA eTale pelA kugururUpa putronuM jora vadhyu // 18 // aiNagdhaM jiNavayaNaM rayaNaM vikkijja appamalleNa / niyauyarapUraNaTThA gAravakeU samussasiyA // 19 // . bhAvArtha:-have te gItArtharUpa vyavahArI e dezAntaramA vihAra karyA pachI pelA pAMca kugururUpa putroe amUlya athavA bahumUlyavAluM zrItIrthakaranA vacanarUpa ratnane potAnI udarapUrNA (peTa bharavA) mATe thoDI kimmatamAM vecIne. (ame paNa koTidhvajo chIe) ema gAravarUpa dhvajAo uMcI karI dIdhI // 19 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AvazyakacUra ratnadRSTAMta- : : 81 jaNaeNa ya te puttA diTThA duTThakammagAraviyA / AyariyaucajjhAya-payaM lahijjA'halaguNehiM / / 20 / / - bhAvArtha:-tevArapachI paradezathI AvelA gItArtharUpa pitAe duSTa evA AThakarmavaDe garva pAmelA pelA kugururUpa putrone joyA, kemake sArA guNo hoya to AcArya tathA upAdhyAyana pada lai zake, paNa guNa vinAnA kuguruone tevI sArI padavIo zobhatI nathI, paNa hamaNA to ehavI ruDhI cAlI che ke pratikramaNa kriyAnaM ThekANuM hoya nahi ane saMskRtabhASAmAM zabdanI vibhakti paNa jANatA hoya nahiM, jAtI paNa kuNabI (paTela) hoya ke kolI ke rabArI hoya ke mocI hoya athavA aneka anAcAro sevatA hoya ane bAhyathI bahu ADaMbarI hoya ane zrItIrthaMkaramahArAjanI AjJAnA utthApaka hoya tevA kuguruo paNa potAnA rAgI vANiyAone athavA paisAthI gulAma karelA brAhmaNone bhegAkarIne yogodvahana karyA vinAja mithyAbhimAnIo potAne hAthe AcAryapada laine bese che te duSTo AcAryanAmadhAriyone dIvAlIkalpamAM kahelA narakagAmi AcAryonI saMkhyAmAM paMDitoe levA, kemake saMghanI samakSapaNa AcAryapada ApanAra to zuddha AcArya hoya te ja yogya tathA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA vizuddhakulajAtivAlAne ja Ape ane kugurunI pAse AcAryapadavI kAgaDAnA galAmAM muktAphala (motI) nI mAlAnI jema jANavI, to pannyAsaghada ane upAdhyAyapada tathA AcAryapada te kevA ? sAdhupuruSone koNe ApavAM te saMbaMdhI vizeSa vicAra jANavAnI icchA hoya to AgamavAcanamImAMsAvRttithI jANavU e pramANe pAMca putrarUpa kuguruo jANavA // 20 // dhiddhikkAraM kAriya sAsaNagehAo kaDDhiyA dUraM / bhaNai piyA jai rayappAiM gihijjA to sameyavvaM // 21 // bhAvArthaH-tevArapachI amUlya evA zrItIrthakaranA vacanarUpa ratnane alpamUlye vecIne amo paNa sarvotkRSTa chIe ema garviSTa thaelA pelA kugururUpa pAMca putrone are! dhikkAra cha ! dhikkAra cha ! tamane ema kahIne zuddhagItArtharUpa pitAe kahya-are kugururUpa putro ! jo tamAre pharI zAsanarUpa mahArA gharamA praveza karavAnI icchA hoya to tamoe alpamUlye vecI dIdhelA amUlya jinavacanarUpa ratno pAchA laine Avazo to haM tamone mahArA zAsanarUpa gharamAM pezavA daiza [ caturvidhasaMghamAM pAchA laiza ] te zivAya to pezavA nahi ApuM eja // 21 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AvazyakacUrNau ratnadRSTAMta: : : 83 ussuttavayaNamicchA-ukkaDamAlappamANamujjhattA / samAyArIgehaM pAMvaMti Na kusolayAiyA // 22 // bhAvArtha:-e pramANe gItArtharUpa pitAe tiraskAra karIne zAsanarUpa gharamAMthI bahAra kADhI mUkyA, eTale te potAnI icchAnA utkaTapaNAthI bolAyelA utsUtravacanano tyAga karyA vinA ane kadAgrahathI thoDI kImate veco dIdhela amUlya jinavacanarUpa ratnone melavyA vinA pelA kuzIliyA pramukha kuguru rUpa kuputro pharIne samAcArIrUpa gharane pAmatA nathI / 22 / pAsatthAisarUvaM ittha ya kahiyaM Na vitthrbhyaao| AvassayaNijjuttIo NeyaM sugurumuhAo samaM // 23 // bhAvArthaH-ahiM vistAranA bhayathI pAsatthAdinuM svarUpa kahevAmAM AvyuM nathI, jijJAsuoe Avazyakaniyukti temaja sadgurumukhathI jANI leveM // 23 // jaha tesi puttANaM hiccAmANaM khu ANasAlAe / duTuM ca samAgamaNaM taha maNuyattaM puNo bhaTTha // 24 // bhAvArtha:-jema gaelA ratnone laine te putronuM punaH potAnA ghare Avaq durlabha che tema gaela manuSyajanmane pharI melavavo atyaMta durlabha che / / 24 / / Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA iya paMcamaviTThato rayaNagaNAmA mae viNiTTio / garabhavaladdhaTThAe lihio pavayaNasamuddAmoM // 25 // .. sirivijayappahasUri-rajje sirivinnyvimlkviraayaa| siridhIravimalapaMDiya-sIseNa gayAivimaleNa // 26 // ___ bhAvArtha:-zrIvijayaprabhasUrinA rAjyamAM zrIvinayavimalagaNi kavirAja ne teonA ziSya zrIdhIravimala paMDita thayA teonA ziSya meM (nayavimale) manuSyabhavanI durlabhatA upara zAstrasamudratho lai ratnonuM pAMcamuM dRSTAnta upara pramANe yojela cha / / 25-26 // // iti zrImattapAgaNagaganAMgaNadinamaNibhaTTArakazrImadAnandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSyapaNDitajayavimalagaNivineyapaNDitakItivimalamaNiziSyapaNDitavinayavimalagagiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindacaJcarIkAyamANapaNDitanavimalamaNiracitAyAM narabhava dRSTAMtopanayamAlAyAM ratnarAzinAmA dvitIyapaJcamo dRSTAntaH sampUrNaH // 5 // Wan . . Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 6 // atha svapnanAmA SaSTho dRSTAntaH / / atthi avaMtIvisae alayApuri nijjiyA sayA jIe / ainimmalavihavavasA pavarapurI NAma ujjeNI // 1 // bhAvArtha:-avaMtIdezamA pradhAna ujjeNI nAme jagarI che, jeNIe. atinirmala (nyAyopArjita) saMpattinA balathI hamezAMne mATe alakApurI (kuberanI nagarI) ne jItela che / / 1 / / uggaparakkamaNijjiya-sayaladisimaMDalo kalAnilao / nAmeNaM jiyazattU NaraNAho taM ca pAlei // 2 // ___ bhAvArtha:-ugraparAkramathI saghalI dizAone jItanAro kalAnidhAna jitazatrurAjA te nagarInu rakSaNa karato hato / / 2 / / tatthathi satthavAho samaggadesesu pattavivahAro / ayalo ayaluvva thiro cAI bhoI mahAbhAgo // 3 // bhAvArtha:-te nagarImA samagra dezamAM vyApAra karanAra, dAnI, bhogI, mahAbhAgyavAlo acala (parvata) nA jevo sthira avalanAme sArthavAha hato / / 3 / / tatyavi ya devadattA lAyaNNamahoyahI kamalaNayaNA / gaNiyA'gaNiyaDDhaloya-miyavAurA Nivasai dhaNaDDhA // 4 // - bhAvArtha:-te nagarImA valI kamalajevA netravAlI, lAvaNyanI samudra, agaNita dhanADhyalokarUpa hariNone Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 : ': narabhavadiTuMtovanayamAlA phasAvavAmAM pAzavAgurA (jAla) jevI dhanasaMpanna devadattA nAme gaNikA vasatI hatI // 4 // rAyaNNakuluppaNNo saMpuNNo rAyalakkhaNasahi / tatthasthi mUladevo dhutto pattA paraM kitti // 5 // - bhAvArtha:-te ja nagarImA rAjanyakulotpanna seMkaDo rAjyalakSaNothI sahita vizeSa khyAti pAmelo mUladeva nAme dhUtAro hato // 5 // dhuttANaM teNANaM vasaNANaM kougANa kusalANaM / viusANa dhammiyANa ya jo mUlasalAhaNaM lahai // 6 // bhAvArtha:-je mUladeva dhUtArAomAM, coromAM, kuTevomAM, kutUhalomAM, nipuNalokomAM, vidvAnomAM ane dhArmikomA sarvatra prazaMsA pAmato hato // 6 // kaMdappadaSpapaNayaM dhisayasuhaM tassa sevamANassa / gaNiyAe devadattAe saddhi devassa jaMti diNA // 7 // bhAvArtha:-kaMdarpa ( kAma )nA vikArathI premamaya viSayasukhane devadattAgaNikAnI. sAthe bhogavatA te mUladevanA divaso vyatIta thavA lAgyA // 7 // ahaNNayA mahUsava-samae ujjANakolaNanimittaM / ayaleNa devadattA diTThA saha mUladeveNa // 8 // .... . bhAvArtha:-have koieka vakhate vasaMtamahotsavane Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAnta: : 87 prasaMge krIDAnimitte gaNikAnI sAthe mUladevane bAgamA pharatA acala nAmanA sArthavAhe joyo // 8 // sibiyArUDhaM porTa takkhaNamuvakaMThamAgao tIe / citei satyavAho esA No milai dutthANaM // 9 // bhAvArtha:-pAlakhI upara besIne sAhasapUrvaka te sArthavAha tatkAlaja teNInI pAse Avyo, ane vicArya ke-A (devadattA) daridrone male tevI nathI // 9 // tA keNa uvAeNaM majjhaM samIhiyakarA bhavejjesA / pAraddho dANAi-uvayAroNegahA toe // 10 // bhAvArtha:-teTalAmATe koipaNa upAyavaDe karIne te devadattAgaNikA mArA manorathane siddha kare tema tharbu joie, ema vicArI anekaprakAre dAna vigerethI teNIno upacAra karavo zaru karyo // 1 // uvayAramattalubbhA gaNiyAo jeNa teNa so tIe / ANIo bahumANassa goyaraM dAviyasiNeho // 11 // bhAvArtha:-upacAramAtrathI vezyAo baza thAya che tethI A gaNikAe paNa te sArthavAhanA snehanuM bahumAna karyu // 11 // varacittabhittikalie nimmalamaNibhUsie saulloce / pajjeliyarayaNadIvaSa-pahAgalacchiyatimirapUre // 12 // kayaunbhaDasiMgAro pausasamami vAsabhavaNe se| patto paDivaNNo asa gAirANa se tIe // 13 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArtha:-zreSTha evA vividha jAtanA citrovAlI bhItothI yukta, nirmalamaNiothI suzobhita ane ulecasahita camakatAM ratnonAM dIpakanI prabhAthI nAza pAmela aMdhakAravAlA vAsabhuvanamA udbhaTazRMgAra (nahIM chAjatA evA veSa)ne sajIne acalasArthavAha sAyaMkAla vakhate devadattAne tyAM Avyo, devadattAe paNa bhojanAdikathI teno sAro satkAra karyo, // 12-13 / / evaM tena samaM sA gamei kAlaM visAlabhogaparA / paramaccaMtasiNehA NicaM ciya mUladevami // 14 // bhAvArtha:-A pramANe vizAlabhogomAM tatpara te gaNikA jo ke tenI sAthe kAla vyatIta kare che topaNa mUladevamAM atyaMta sneha dharAvatI hamezAM rahe che // 14 // akkA pabhaNai eso na pavesai taM niyaMmi gehami / / khijjei kiMci citte nAuM jaNaNI ya tabhAvaM // 15 // bhAvArthaH-kUTinIe kahya-e mUladevane pota nA eTale ApanA ghare pesavA na devo, AvI rItanA mAtAnA bhAvane jANI te devadattA cittamAM atyaMta kheda karavA lAgI // 15 // bhaNiyA putti pavemasu jo raccai tujma jhUrasi kiM citte / samae pavesio seo bhaNiyaM akkAe to evaM / / 16 / / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMta : bhAvArtha:-kUTinIe A vAta jANIne kA kehe putrI! je rucato hoya tene praveza karAva, cittamAM kheda zAmATe kare cha, prasaMga Avye devadattAai mUladevaneja AvavA dIdho paraMtu dhanalubdhA kUTinIne pharI A vAta na rucavAthI inakAra (AnAkAnI) karavA lAgI // 16 // pabhaNei devadattA nAhaM luddhA dhaNeNa kiMtu guNe / samvovi guNasamUho nivasai iha mUladevaMmi / / 17 / / ___ bhAvArtha:-devadattAe kahya-huM dhananI lAlacuM nathI paNa guNanI lAlacuM. cha. saghalA guNo mUladevamAM cha // 17 // bhaNiyA sA akkAe aNegaguNagaNasamaNNio ayalo / emA jai tuha iTTho sA bhaNai kijja to paricchA / / 18 / / bhAvArtha -akA (mAtA) e kahya-he putri ! jo tane iSTa hoya to anekaguNonA samUhe karIne sahita evo acalasArthavAha che, putrIe kahya ThIka, paraMtu tenI parIkSA karo ? to ayalassa samIve dAsI saMpesiyA jahA bhaNasu / tuha vallahAe jAyaM ucchuNa ya bhakkhaNe cojjaM / / 19 / / bhAvArtha:-tyArabAda acalasArthavAha pAse dAsIne Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA mokalI kahevarAvyu ke tArI vallabhA devadattAne 'ikSu (zelaDI) bhakSaNa karavAnI AkAMkSA (icchA) thai che / / 19 / / tappatthaNAe sAhaggiyANamaggesaraM muNaMto so| . appANamaNegAiM saMpesai ucchusagaDAi / / 20 / / bhAvArtha:-tenI (devadattAnI) prArthanAthI puNyazAlIomAM potAne agresara mAnatA evA acalasArthavAhe aneka ikSu (zelaDo)nA gADA teNIne tyAM mokalAvI ApyA // 20 // .. aNaNIe sA bhaNiyA ayalassodArayaM tumaM peccha / ikkavayaNeNa jeNaM mahavvao erisA vihio / / 21 / / bhAvArtha:-mAtAe kahya-he putri ! tu acalanI udAratA jo. jeNe ekavacanamAtrathI Avo moTo kharca karI dIdho cha // 21 // savisAyaM sA bhAsai kimahaM kariNI jameva uvaNei / asamAraiyAo imA samUladAlAo laTThio / / 22 / / bhAvArthaH-te devadattAgaNikA khedasAthe kahevA lAgI ke-zuM huM hAthiNI chu ke ? je A pramANe samAryA binA thaDane pAMdaDAvAlI zelaDI mokalAvI che tene huM zuM karuM? // 22 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMta : : 91 to bhaNasu maladevaM kiM kAhI sovi tAva pecchaao| pihiyA ceDI jANA vio ya so jUyakhelami / / 23 / / bhAvArtha:-teTalAmATe mUladevane paNa A bAbatanI sUcanA Apa ke te zu kare che te paNa ApaNe joiye, ema mAtAne kahyA bAda teNInI mAtAe jUvaTAnA khelamAM vartatA mUladevane dAsI mAraphata kAMika zelaDI mokalAvavAnI sUcanA ApI // 23 // tatto teNa kavADe ghettUNaM dasadgeNa tammamaM / gahiyA dolaTThIo dugeNa do ahiNasarAve / / 24 / / seseNa cAujjAyaM tikkheNa chureNa tAo ghaDiyAo / taha gaMDalIkayAo sUlAsapoiyAo ya / / 25 / / cAujjAeNaM vAsiUNa ThavioM sarAvadugamajjhe / gheDIkarappiyAo kAuM saMpesiyA tIse // 26 / / bhAvArtha:-tyArabAda te maladeve tIsa (20) koDIo leine temAthI keTalIka kADIonA be sAMThA ane be koDIonA be sArA rAmapAtro kharIyAM, bAkInI kADIIthI 'cAturjAtaka kharIdhuM ane tikSNacharIthI zelaDI cholIne kaTakA karyAM ane hAtha na bagaDe teTalA mATe te dareka kaTakAne sUlIomAM parovyA ane cAturjAtakathI saMskRta karI kharIdela ___ 1 taja, lavIMga, ilAyacI ne marInuM cUrNa. 2 saMskAra. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA ye rAmapAtramA mUkI levA AvanAra dAsIne soMpI te devadattA gaNikAne mokalAvI ApyA / 24-25-26 / jaNaNIe daMsiyAo pecchasu viNhANa aMtaraM doNhaM / .. akileseNaM bhakkhaNa-juggAo pesiyA jeNa / / 27 / / ___bhAvArtha:-te gaNikAe mAtAne batAvI kA ke-bannenA vijJAna- aMtara tapAsa. je mUladeve parizrama vinA khAvAlAyaka zelaDI mokalAvI che // 27 / / ayaleNa puNa mahato atthavvao kArio na uNa majjha / ekkAvi ucchulaTThI juhova juraja i tahA vihiyA // 28 // bhAvArtha:-jo ke acale paisAnoM moTo kharca ko che chatAM eka paNa zelaDIno sAMTho mArA upayogamAM AvI zake tevaM nathI kayaM // 28 // egaMteNeva guNaM esA pecchei mUladevassa / iya savisAyA jaNaNI citeuM evamAraddhA // 29 // . bhAvArtha:-AvI rItanA ekAntavaDe karIne caturAinA guNane lIdhe A devadattA phakta nirdhana mUladevaneja dekhe che, A pramANe kheda sAthe tenI mA vicAramAM paDI // 29 // ko nAma so uvAo jeNeso niggahaM lahijjAhi / ayalAo jeNa na puNo pavisejjA majjha gehaMmi / / 30 / / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMtaH : . bhAvArthaH-teNIe vicAryu ke evo kayo upAya che jevaDe mUladeva acalathI tiraskAra pAme ne pharI mArA ghera AvavA na pAme / / 30 / / aha aNNavAsare ayalasatthavAho bhaNAvio tIse / chaummeNa gAmagamaNaM karecchu ejjAhi saMjhAe // 31 // bhAvArthaH-tyArabAda eka vakhate te kUTanIe acalasArthavAhane kahevarAvyu ke Aja sAMje gAma javAnA bahAnAthI game tyAM chupAi jaje ane pachI chAnomAno ghera Avaje // 31 // teNa taha cciyavihie gamaNe tuTTAe devdttaae| gehami mUladevo pavesio jAva abhiramai / / 32 / / bhAvArthaH-acale paNa teNInA kahevA mujaba kayu, A vAta jANI saMtuSTa thayela devadattA gharamA mUladevane lAvI tenA sAthe vilAsa karavA lAgI // 32 // vijjajhaDappovva tao AvaDio matti ayalasatthavAho / gihamajjhe ya aigao iyaro sijjA tale loNo / / 33 / / bhAvArthaH-teTalAmA vijalInA camakArAnI peThe akasmAtraja acala AvI pahoMcyo ane tenA bhayathI bIjo je mUladeva te khATalA nIce saMtAi beTho / 33 / nAo ya teNa bhaNiyA gaNiyA hAyava majma ittheva / sejjA esA bhaNai niratthayaM ki viNAsesi ? // 34 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArthaH-acalasArthavAhe gaNikAne kA kemAre A ThekANeja snAna kara che, tenA uttaramA gaNikAe kahya ke-zayyAmAM snAna karI nakAmo zayyAno bagADa zAmATe karo cho? // 34 // majhaM ceva viNassai na uNo tuha kiMci kivi suresi / pArado NhANavihI abhaMgubvaTTaNAio // 35 / / . bhAvArtha:-acale pratyuttaramAM jaNAvyuM ke tane kheda karavAnuM kazaM paNa kAraNa nathI, je bagaDe te mAruMja che, tyArabAda abhyaMga vigere snAnavidhi prAraMbhyo / 35 / kalasapaloTTaNasamaye pAraddho citiuM tao iyro| hI! hI ! vasaNANa vaso vasaNAI jaubhavaMtevaM / / 36 // . bhAvArthaH-ane pApono loTo DolavAno vakhata Avyo ke mUladevane vicAra thayo ke dhikkAra cha ! vyasanI manuSyone! jeo burI Adatone tAbe thaI tareha tarehanA duHkho bhogave che / / 36 / / viDauvva salilabhiNNo niggacchai jAva tAva ayaleNa / ayalaggakareNa sire gihiyakesesu bhaNio sA // 37 / / bhAvArthaH-vRkSanI peThe pANIthI bhIno thayoM ke turata ja gabharAi palaMga nIcethI mUladeva bahAra nIkalI Avyo, paraMtu sArthavAhe majabuta hAthathI kezo pakaDI tene kA ke Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMta: : kiM te karemi iNhi ? jaM ruccai ta karesu so bhaNai / niyaduccariyavasAo jamahaM tuha goyare jAo // 38 // bhAvArtha:-he mUladeva ! bola hu~ tane zuM karuM ? mUladeve kahya-sArthavAha ! icchAnusAra kara. huM potAnA duzcaritrathI tArI dRSTie paDyo chu // 38 / / vayaNapauti so tassa soumakkhittamANaso bhaNai / hA deva ! pariNaI suyaNANa vi jamAvayAitI // 39 // bhAvArtha:-A prakAranA / mUladevanA vacano sAMbhalI acale zAMtahRdayathI vicAryu ke bhAgyapariNati kevI che ! jenA. vazathI sajjano paNa AvI AphatamAM paDe che // 39 // nAsiyanIsesatamo jagacaDArmANapayaM pavaSNo ya / pAvai sUrovi vasaNaM gayakaNNallolAi kAlavasA // 40 // bhAvArtha:-samasta aMdhakArano tiraskAra karI jagaccUDAmaNi pada melavanAra sUrya paNa rAhuthI hAthInA kAnanI mAphaka caMcalagatinI preraNAthI vyasana (kaSTa) pAme che // 40 // majjhaM karejja kaiyAvi sAhejjaM bhadda vasaNapaDiyassa / sakkAriUNa mukko ayaleNaM mUladevotti // 41 // bhAvArtha:-Ama vicArI mUladevane kahya ke Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavaTTitovanayamAlA koi vakhate mhAre mAthe jyAre saMkaTa Ave tyAre tu sahAyatA karaje ema kaho ane satkAra karI tene (mUladevane) choDI mUkyo / / 41 / / appattapuvaniggaha-kalaMkalajjo vilakkhabhAveNa / viNNayaDapurasammuha-mAraddho esa aha gaMtuM // 42 // bhAvArtha:-paraMtu pahelavahelAMja AvaM bIjAthI nigraharUpa kalaMka lAgavAthI zaramAi te mUladeve benAtaTanagara tarapha javAnI zaruAta karI / / 2 / / pato mahADavIe saMbalarahiovi kaaybljutto| . kicivi vayaNasahAyaM pahiyamavaloyae jAva // 43 / / bhAvArtha:-bhAtA vinA paNa zarIrabalane lIdhe cAlatA cAlatA moTA jaMgalamAM AvI pahoMcyo ane rastAmAM vacananI eTale vArtAlApa karavAnI sahAyabhUta eka musApharane nihAlavA [jovA] lAgyo // 43 / / ego bhaTTo magge sasaMbalo jAisaddhaDo nAma / uyaraMbhari mahakiviNo tAvayA teNa so diTTho // 44 / / ___ bhAvArtha:-teTalAmAM eka udaraMbharI mahAkRpaNa bhAtAvAlo saddhaDa nAmano bhaTTa jato mUladevanI dRSTie paDayo // 44 // eyassa saMbalavaleNa jAmi iNhi na vaMcaNaM kAhI / majjhamimo te caliyA paropparaM vihiyasaMbhAsA // 45 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMta: : - bhAvArtha:-AnA ( saddhaDanAme bhaTTanA ) bhAlAnI sahAyatAvaDe karI hamaNA to hu~ jaiza, paNa te (saddhaDa) mane rastAmAM nahi uge? ema vicArI arasparasa banne jaNa vAtacita karI. pachI mUladeva tenI sAthe cAlyo / / 45 / / patte diNapaharatige niggAmapahAe toe aDavIe / kattha vi sajala'paese vissAmaM, kAumAraddho // 46 // bhAvArtha:-divasanA trIjA praharamAM koi gAmanI mArga vinAnI bhayaMkara aTavImAM pahoMcatAM ane tyAMja koi bhAgamAM jalavAlo pradeza dRSTie paDavAthI visAmo levAno prAraMbha karyo // 46 // nIhAriUNa taiyAe satthuA teNa pttpuddyaae| AloDiya salilega bhattA egAmiNA ceva / / 47 // bhAvArtha:-te vakhate pelA bhaTTe pAMdaDAnA paDIyAmA sAthuvAne pANI sAthe. gholI ekale ja bhojana karI lIdhuM // 47 // bhAsAmettarNapiya iyaro na nimaMtio smovedhi| caTTato niThuramANaseNa hI kiviNacariyAI ! // 48 // . 2 bhAvArtha:-samIpamAja vartatA mUladevane te bhaTTe bhASAmAtrathI paNa nimantraNa na Apyu. to kRpaNa 1 pavese ityapi Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 : : narabhavadiLUtovanayamAlA mANasonA caritro kharekhara dhikkArane pAtra hoya che ? // 48 // vissariyamiNaM naNaM eyarasa nimaMtaNaM na teNa kayaM / kalle dAhI ii citiUNa teNeva saha calio / / 49 / / __bhAvArtha:-nimaMtraNa Apaq bhUlI gayo haze, Aja nahi to kAle jarUra nimaMtraNa eTale bolAvIne bhojana mane Apaze, ema vicArI mUladeva te kRpaNa brAhmaNanI sAthe cAlyo // 49 / evaM bIevi diNe na teNa saMbhAvio maNAgapi / to patte taiyadiNe taM aDavImaicchayA dovi // 50 // bhAvArthaH-bIje divase paNa te, brAhmaNe mUladevane thoDaM bhojana ApIne thoDo paNa satkAra na karyo ane trIje divase brAhmaNa tathA mUladeva banne aTavI ullaMghI gayA // 50 // patto gAmasamIve AsAsaMpAyaNeNa mama eso| . suTTevayArakAritti citiraM mUladeveNa // 51 // bhAvArtha:-ane gAmanI najIkamAM AvI pahoMcyA, AzA ApI mahA aTavImAMthI pAra utAranAra A brAhmaNa mhAro mahAn upakAraka che e pramANe mUladeve vicAryu // 51 // 1 citiuM ityapi Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMta : : 99 bhaNio bhaTTa ! payaTrasu niyakajje saMbhalAhi maM jaiyA / saMpattarajjamejjasu taiyA jaM dimmi te gAmaM // 52 / / bhAvArtha:-ane te brAhmaNane kA ke-jA potAnA kAmamA pravRtti kara paraMtu jyAre mane rAjya pAmela sAMbhale tyAre tuM Avaje hu~ tane gAma ApIza / 52 // diNa paharaduge gAmaM samAgao tattha bhikkhaNaTTAe / karakaliapattapuDao akaliTThamaNo paviTTho so // 53 / / bhAvArthaH-ema kahI khare bapore te gAmamAM Avyo ane hAthamAM pAMdaDAno paDIyo lai prasannacitte bhikSA arthe nIkalI gayo / / 53 / / kummAsehi ciya kevalehiM pUrao puDao / calio talAgatIre accatamaNussuo saNiyaM // 54 // etyaMtaraM mAso-dhavAsatavavasavisosiyasarIro / ujjANAiiMto gAmAbhimuho muNI ego // 55 / / pAraNagakae diTTho aNeNa papphullaloyaNamaNeNa / to citiDaM payaTTo asthi me puNNaparivADI // 56 // ciMtAmaNIva laddho kaiyAvi mae ya kapparukkhovi / bhoyaNasamae eso na labbhai bhAgahINehiM / / 57 // bhAvArtha:-kevala aDadanAja bAkulA bhikSAmAM malyA, tene lai nagaranI bahAra talAvanA tIra (kAMThA) upara javA mATe dhIre cAlavA lAgyo, eTalAmAM teNe Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA udyAnamAthI gAma tarapha pAraNAmATeM AvatA eka mAsopavAsathIM zarIra jenuM kRza thayu che evA mahAmunirAjane joyA ane prasannacitta temaja praphullita netradarzanathI vicAryu ke-aho ! mArI puNyazroNI kevI che !! kAraNa ke ciMtAmaNiratnasamAna mAsopavAsI mahAmunirAja mane akasmAta ja malyA, kharekhara bhojanasamaye nirbhAgI (bhAgyahIna) manuSyone Avo kalpavRkSa malI zakatoja nathI / / 54-55-56-57 // iha juggaM jami khaNe saMpajjai dAumaimahaMgdhaM taM / tA kummAsacciya majjha saMpayaM uttama dANaM // 58 // bhAvArtha:-je vastu je vakhate dekAne yogya hoya che teja vastu bahu kimatI hoya che kAraNake mArI pAse bIjI vastu to che nahi teTalA mATe gAmamAMthI bhikSAmAM AvelA A aDadanA bAkulAmAMthI atyAre kAMika devaM te vadhAre uttama che / / 58 // . aiyahalapulayakalio harisaMsupaullaloyaNajugillo / pabhaNai bhagavaM giNhasu mama karuNaM kAu kummAse / / 59 // . bhAvArtha:-ema vicArI AkhA zarIranA romAMca (raMvADA) jenAM praphullita thaigayA che evA, ane harSanA athavaDe karIne bhIjAyela netravAlo thai mUladeva kahevA lAgyo ke-traNa jagatnA jantunA uddhAraka he bhagavan ! Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAntaH : : 101 mArAupara maherabAnI karI A aDadanA bAkulA svIkAro (grahaNa karo) 59 / / muNiNAvi davvavettA-iehi pariyANiUNa saMtuddhi / pajjate te patte gahiyA mahayAbhimANeNa / / 60 // bhAvArtha:-munie paNa dravya, kSetra, kAla, bhAvano vicAra karI tene (mUladevane) saMtuSTa jANI moTA pramoda (harSa) thI pAtramA te aDadanA bAkulAne lIdhA // 60 / / dhaNNANaM amhANaM kummAsA hoti pArANae jattha / iya bhaNai mUladevo jA parituTTho tao gayaNe // 61 / / devehi vayaNamuttaM magga varaM pabhapio varei to| gaNiyaM ca devadattaM daMtisahassAhiyaM rajjaM // 62 // bhAvArtha:-amArA AtmAne dhanya che ! ke jeonA aDadanA bAkulA paNa pAraNAnA upayogamAM AvyA, A pramANe maladeva boleja che teTalAmAM AkAzamAMthI devoe kA ke-je tane iSTa hoya te mAgI le, amo tArA upara atyaMta prasanna choe, avasara joi mUladeve paNa devadattAgaNikA ane hajAro hAthI uparAMta rAjyanI mAgaNI karI // 61-62 // kummAsehiM sesehiM bhoyaNaM teNa vihiyaM ca / amayamayabhoyaNeNeva tatti saMpAvio bADhaM // 63 / / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArtha:-tyArabAda bAkI rahelA aDadanA bAku. lAovaDe teNe bhojana kayaM, ane amRtamaya bhojananI peThe, tethI ( bAkI rahela bAkulAthI ) apUrvatRpti saMpAdana karI // 6 // veNNAyaDatanayaraM paosakAlaMmi pAvio tattha / paMthisahAe sutto pabhAyaMsamayaMmi pecchei / / 64 // paDipuNNasomamaMDala-maidhavalapahApAsiyadisohaM / ejjaMtamuyaradese pecchei aNNo vi taM tattha // 65 // bhAvArtha:-tyArabAda sAMjane vakhate benAtaTanagaramAM AvI pahoMcyo ane musApharakhAnAmAM sui gayo, prabhAta vakhate eTale pAchalI rAto atiprabhAthI samastadizAone ujvala karanAra ane paripUrNamaMDalavAlA caMdrane udaramAM [peTamAM] praveza karatA svapnamAM joyo teja vakhate bIjA eka musAphare paNa svapnamAM tevUja joDe // 64-65 // paDibuddhA te jugavaM haTTA suviNeNa taMmi tao kAlaM / aimaMdabhAgadheo kappaDio bhaNai suviNamiNaM // 66 / / suviNaphalaM pahiyANaM purao pucchei tAva ekkeNa / ghayagulalittayamaMDaya-lAho tujjhatti vAhariyaM // 67 // bhAvArtha:-banne AvA uttamasvapnathI pramudita (harSavAn) thai sAtheja jAgyA, paraMtu te bannemAMno Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMta: : : 103 eka je bIjo bhIkhArI hato teNe teja vakhate A svapnanu phala musApharakhAnAmAM sutelA musApharone pUchayu, teomAMnA eka musAphare te svapnaphala pUchanAra raMkane kA ke-tane ghI golathI kharaDAyela roTalAno mAMDo malaze // 66-67 / / patto ya bIyadivase chAijja tami kamivi gehami / gihapahuNA niddiTTho maMDao teNa saMpatto // 68 // bhAvArtha:-bIjeja divase te pAmara bhamato eka nalAtA gharanI aMdara dAkhala thayo ke te gharanA mAlike tene bhIkha badala roTalAno mAMDo levA kahya ne bhIkhArIe paNa te mAMDAne lai lodho // 68 / / ainiuNabuddhiNA teNa citiuM tAva mUladeveNa / ettiyaphalo na eso suviNo aviANagA ee // 69 / / . bhAvArtha:-A tarapha vizeSa vicAravAlA mUladebe vicArya ke AvA svapnanu phala mAtra ATaluMja na hovU joiye, A tamAma phaladarzako (svapnanA phalane kahenArA) sarvathA ajANa che // 69 // aha uggayaMmi ravi maMDalaMmi kAuM pabhAyakiccAI / kumumabhariyaMjalI so patto suviNuNNu ya sayAse / / 7 / / .. bhAvArtha:-ema vicArI sUryodaya thayA bAda Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA prAtaHkAlanA Avazyaka kRtyo karI aMjalImA (hathelImAM) puSpo bharI svapnanA phala jANanAra pAse gayo // 7 // paripUjitaccaraNo kAUNa payAhiNaM paNayamaulI / . baddhaMjalI niveei sasaharapANaM suviNayaMmi / / 71 // bhAvArtha:-ane tenA caraNo pUjI, pradakSiNA dai, mastaka namAvI, hAtha joDI, svapnamAM karela caMdrapAnanuM svapna svapnajJa (svapnanA phalane jANanAra svapnapAThaka)ne nivedana karyu // 71 / / to suviNapADhageNaM rajjaphalaM nicchi UNa taM suviNaM / . lAvaNNAmayapuNNaM kaNNaM pariNAvio paDhamaM / / 72 / / ___ bhAvArtha:-svapnanA pAThake paNa te svapna, phala Ane (maladevane) avazya rAjyaprApti thaze tevo nizcaya thavAthI lAvaNya (rUparaMga)thI paripUrNa potAnI kanyAne pahelAja te mUladeva sAthe paraNAvI dIdhI / / 72 / / eso te rajjaphalo sattadiNabhaMtare phuDaM suviNo / kAuM tahatti aMjali-puDeNa paDivaNNameeNaM / / 73 / / bhAvArtha -ane tyArabAda kahya ke-tamAraM A svapna kharekhara sAta divasamAM rAjyaprAptinuM sUcaka cha, mATe tamane sAta divasamAM rAjya malaze te sAMbhalI mUladeve paNa hAtha joDI " tathAstu." zabdathI svapna Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMta : : 105 pAThake kahela phalane svIkArI lIdhuM / / 73 / / . patto kameNa beNNAyaDaMmi paricitiuM tao teNa / accaMtaniddhagohaM bhamAmi kaha Nayaramajjhami / / 74 / / . bhAvArtha:-ane anukrame benAtaTa nAmanA zaheramAM Avo vicAryu ke-haM atyaMta daridra chu, tethI zahera vacce AvI sthitimAM kevI rIte bhamavA (pharavA) nIkalaM / / 74 // to rayaNIe Isaragihami egami khaNiyakhatto so / ..." ArakkhiehiM gahio. baddho nIo ya karaNaMmi / / 75 / / ___ bhAvArtha:-ema vicArI rAtrimA eka dhanADhyanA gharamAM khAtara pADayu. paraMtu paheragIroe tene pakaDI lIdho, ane beDInA baMdhanathI jakaDI bAMdhIne te cora (mUladeva) ne pradhAnanI pAse lAvyA / / 75 / / corassa vaho daMDotti nIisatthaM saraMtao amacco / taM bajjhamANadei nijjai jA. bajjhabhUmIe // 76 // tA citei kimeyaM savvaM puvuttamalIyagaM hohI / tasseva payaDapuNNa-pabhAvasao pure tatto // 77 / / uggADhasUlaviyaNA-vihurasarIro aputtao marai / naranAho divvAiM ahivA sijhaMti te paMca // 78 / / bhAvArtha:-maMtrI pAse lAvatAM maMtrIe nItizAstrAnusAra 'corane mAravAnI zikSA che' tema AjJA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiTuMtovanayamAlA ApI te mUlaveva potAne baMdhAyela ane vadhabhUmi tarapha lai javAto joi vicAravA lAgyo ke-A aNadhAyu zu upasthita thayu ? zu prathamanuM svapnapAThakanuM kathana mithyA ja thaze ? Avo vicAra kare che teTalAmAM tenA prabala puNyanA paripAkathI prabala zUlanA roganI vedanAthI vihvala thai pUtra vinAnoja te nagarIno rAjA maraNane zaraNa thayo arthAt marI gayo, tyArabAda rAjyanA bhogavaTA mATe paMcadivyo (chatra, cAmara, hasti Adi) karI yogya manuSyanI tajavIja karavI zaru thai / / 76-77-78 // taMberamo turaMgo chattaM cAmarajugaM ca taha kalaso / to devayAo lahuodIraMti ee surajjassa // 79 // maggijjai nararayaNa joggaM rajjassa caccarAIsu / divvehi nehi nayarIe savvao hiMDamANehiM / / 80 // __ bhAvArthaH-hasti, ghoDo, chatra, cAmarayugma ane kalaza A paMcadivyasAthe nagaramAM comera sarIyAna rastA upara bhamatA bhamatA lokoe rAjyayogya nararatna mATe devatAo pAse yAcanA (mAgaNI) karI // 79-80 // diTTho ya kharArUDho chittachitto sarAvamAlagalo / picumaMdapattajutto muMDiyasIso ya masisarIro // 81 / / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMtaH : : 107 so mUladevateNo sammuhamito tao gaIdeNa / vAriyA galagajjA haeNa hesAravo vihio / / 82 // bhAvArtha:-teTalAmAM gadheDA upara caDela, kANAvAlA chatravAlo, rAmapAtronI hAraDIne paherela, mastakathI muMDAyela, lIM baDAnA pAMdaDAne dhAraNa karela ane kAjalathI lepAela te mUladevane lokonA TolA vacce hastie joyo ane prasanna thai garjArava karyo .temaja ghoDe paNa heSArava zabda ko / / 81-82 // kalasaM ghetUNa karI ahiiicaya nei niyayakhaMdhami / DhaliyAo cAmarAo chattaM uvari Tio jhatti / / 3 / / bhAvArtha:-hAthIe kalazathI abhiSeka karI te mUladevane potAnA skaMdha upara caDAvI dIdho ane cAmaro halavA lAgyA, temaja tatkAla chatra paNa upara dhAraNa thai gayu / / 83 // pUriyasayalanahaMgaNa-maggaM bAhe pavAiyaM tUraM / aimuhalo jayasaddo pau~jio baMdivaMdehiM // 84 / / ____ bhAvArtha:-valI samasta AkAzamaMDalane vyApta karanAra tUrya (vAjibano) nAda thayo, A tarapha bhATacAraNoe moTo jayajaya zabda karI mUkyo ane baMdivAnoe guNagAna karyA // 84 / / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA patto rAyasahAe muttAe maMDie caukkami / siMhAsaNovari gao paNao sAmaMtacakkeNa // 85 / / . bhAvArthaH-tyArabAda rAjasabhAne viSe gayo ane motIthI pUrela cokIupara birAjamAna siMhAsanaupara ArUDha thayo ke turata ja samastasAmaMtasamahe paNa rAjA tarIke svIkArI praNAma karyo / / 85 / / jAo ya mahAnaravaI payAvaparibhUyaverinaranAho / so rajjaraMjiyamaNo mANai mANaM jahicchAe // 86 // bhAvArthaH-maladeve rAjyatva ( rAjyapaNuM ) prApta karI anukrame sakaladurjayazatrurAjAone damI niSkaMTaka rAjya bhogavavAnA sukhane icchA' mujaba bhogavavA lAgyo // 86 // jAo jaNe pavAo jaha imiNA caMdamaMDalaM suviNe / pIyaM tassa pasAeNa pAviyaM erisaM rajjaM // 87 / / bhAvArtha:-lokAmAM paNa evI janazruti (vArtA) phelAvI ke A mUladeve svapnamAM candramaMDala joyu hatu, ane tethIja AvaM apUrva rAjya tene prApta thayu che / / 87 // suNiyaM ca teNa kappaDiyana reNa ki erisaM na me jAyaM? / naranAhattaM viNNANadosAo jaNeNa so bhaNio / / 8 / / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMtaH : : 109 bhAvArthaH-A vAta pahelA potAnI sAtheja sarakhaM svapna jonAra raMkane mAluma ( khabara ) paDI ane te raMka vicAravA lAgyo ke mane A mUladeva jevaM rAjya kema prApta na thayu? kemake meM paNa tenA jevU svapna joyu hatu tyAre lokoe jaNAvyu ke temAM phakta tArI aNasamajapaNAnoja doSa cha jo tu vijJAnavAna hota to tane paNa A mUladeva jevu phala prApta thAta 84 etto jamaNNameyaM suviNaM labbhAmi taM kahissAmi / niuNassa kassai jeNa hujja jai rajjasaMsiddhI // 89 // * bhAvArtha:-A vAta sAMbhalI te raka manuSye vicArya ke jo tevu svapna pharIthI mane Ane to koi huMzIyAra jANakArane nivedana karuM ke jethI mane paNa tevA rAjyanI prApti avazya thAya // 89 // dahitakkapaurabhoyaNaparAyaNo sovi roro jhicchaae| muviNaM maggaMto so kilissio kAlamaibahuyaM / / 90 // .. bhAvArtha:-AvA vicArathI dahi, chAzathI pracura bhojanamAMja tatpara thai tevA svapnanI - AzAmAM te raMka ghaNA kAlasudhI duHkha bhogavatoja gayo // 90 // jaha tassa ya suviNassa pra lAho. aidullahaMtahA bhaTTha / maNuyattaM maNuyANaM apArasaMsArajalahimi / / 91 // bhAvArthaH-jama te raMkane pharI tevu svapna Ava Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA atyaMta durlabha che tevI rIte A apArasaMsAramA hArI javAyela manuSyapaNuM pharIthI prApta karavu atyaMta durlabha che // 91 / / atropanayayojanA yathA have dRSTAnta ghaTAve che, jemaviNNANakalAkusalo jIvo saMsArI mUladeduvva / jaha juyavasaNavasaNo taha pramAyavvasaNaduttho // 12 // bhAvArtha:-mUladevanI peTha A saMsAramA saMsArIjIva vijJAnakalAkuzala jANavo, jema te mUladeva aneka vyasanothI gherAyo hato roma saMsArIjIva paNa pramAdanA doSathI mAThI sthitimAM paDelo hoya che / / 92 / / jahAvaMtI taha naragaI jaha gaNiyA taha ya dhammasaddhAya / jaha akkA taha aruI jaha ayalo taha ahammanivo / / 93 / / bhAvArtha:-joma avaMtInagarI hatI tema ahIM nara (manuSya) gati jANavI, devadattAgaNikAnA ThekANe dharmazraddhA ane akkAnA sthAnamAM ( ThekANe ) aruci temaja acalanA sthAnamAM adharmarAjA jANavo // 93 // jaha aDavI taha bhavavaNa-gahaNe vippo tahA ya vivhaaro| jaha dANa mAsANa puNNaM maggANusAri tahA / / 94 // bhAvArtha:-mahA aTavInA sthAnamAM gahanasaMsAra, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMta : : 111 brAhmaNanA sthAnamA vyavahAra ane bAkulAnA dAnanA sthAnamA mArgAnusAri guNa jaghanyapuNya jANavU / / 94 // jaha pahiyANaM sAlA sAmAyArI tahA varA suddhA / jaha suviNaM caMdassa ya pANaM taha saNAvatti / / 95 // ___ bhAvArthaH--musApharakhAnArUpa zuddha samAcArI, ane svapnane viSe caMdramAnA pAna jevu darzana prApta thayu tema jANavU // 95 // jaha aNNe kappaDiyA taha micchAdaTTiNo muNeyavvA / suviNaphalaM vAhariyaM maMDayamiva visayasuhalAho / / 96 / / bhAvArtha:-ane je mUladevanI joDe caMdrapAnasvapna jonArA rake pelA je bIjA kApaDiyAone potAnu svapna kahevAthI teoe tene kahya ke tane roTalAno mAMDo malaze to roo svapna phalanA ajANa hovA chatAM asaMbaddhasvapnaphala kahenArA te kApaDiyAo mithyAdRSTio jANavA, mAMDA jevA tuccha phalarUpa viSayasukhanI prApti jANavI // 96 / puSphaphalapuNNahattho viveyabhattImahagghasaMjutto / suviNuNhuvvaya suvihiya-gurupAse phalaM ca pucchei / / 97 / / bhAvArtha:-puNyaphala samudAyarUpa viveka bhakti ane svapnapAThakarUpa guru jANavA, tevA gurune saMsArI jIva Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 : : narabhavaTTitovanayamAlA bhaktipUrvaka vivekasAthe prazna kare che / / 97 / / jaha kaNNA taha viraI pANiggahaNaM karAviyA teNa / jaha paMcadivvakaliyaM rajjaM pattaM varaM jjhatti / / 98 / / jaha paMcadivva paMca ya mahatvayAlaMkiyaM caraNadhambha / saMviggamuNihiM vihiyaM tassa ya AyariyapayarajjaM // 99 / / .... bhAvArtha:-kanyAnA pANigrahaNa [hastamelApa] rUpa viratino svIkAra ane paMcadivyarUpa pavitrapaMcamahAvratavAlA cAritradharmanI prApti ane rAjyarUpa suvihita muniothI svIkArAyela AcAryapada jANavU / 98-99 / suNiUNa tassa rajja aNNe pAsaMDiyA vicitei / jaha imiNA laddhaphalaM tahA na amhANa lAhotti / / 100 / / - bhAvArtha:-te mUladevane malelA rAjyane sAMbhalo pelA raMka jevA anyatIthiko vicAre che ke jema eNe (mUladeve) svapnanA balathI A. atyuttama rAjya melavyu tema ame kema prApta karo zakatA nathI / 100 / lanbhAmi puNo sudiNaM jai to pabhaNAmi buhajaNassa puro / iya citiUNa niddhaM-dhasakiriyAI kilissati / / 101 // / ___bhAvArtha:-jo tevu svapna pharIthI amane prApta thAya to svapnanA jANakAra evA paMDito pAse nive dana karIye, evA vicArathI anyamatavAlA saMghalAo ajJAnakriyA karavAmAM ja aMdha thai - kleza pAme che Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 svapna dRSTAMta : : 113 ussuttaNivasayA pamAyadahitakkabhoyaNA tuTThA / nianiamANAgAse suvaMti te suviNalAhaTTha // 102 / / bhAvArtha:-utsUtranI nidrAne vaza thai pramAdarUpa dahIM ne taka (chAza) thI mizrabhojana karI potAnA mAnarUpa AkAza (khullAmedAna) mAM svapnanI AzAthI bicArA ajJAnIyo sui jAya che / / 102 // ummaggasAriNo te No labhijjati dasaNaM suviNaM / visayasuhagiddhiyANaM dulaho cArittadhaNalAho // 103 // bhAvArtha:-unmArgane anusaratA teone darzanarUpa svapnanI prApti thatI nathI kemake viSayasukhanI AsaktithI cAritrarupa dhanano lAbha thato nathI / / 103 / / kahamavi devabaleNa ya lAho suviNassa havai Neva puNo / evaM aNorapAre saMsAre sadasaNaM khu maNuyattaM / / 104 / / bhAvArtha:-kadAcit koi upAye devatAnA balavaDe karIne tevA svapnanI pharIthI prApti thavI zakya che, parantu A apAra saMsArasamudramAM samyagdarzanasahita manuSyapaNuM prApta thaQ to ghaNuMja azakya cha / / 104 / / iya chaTTho diTThato sumiNayaNAmA mae virNAiTo / narabhavalakhaTTAe lihio pavayaNasamuddAo // 105 / / bhAvArtha:-A pramANe caMdrasvapnanAmano chadA dRSTAMta zAstrasamudramAMthI uddharI meM manuSyabhavanI durlabhatA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA batAvavA khAtara ahiM dekhADIne yojela (racela) che // 105 // sirivijayappahasUri-rajje sirivinnyvimlkviraayaa| siridhIravimalapaMDiya-sIseNa NayAivimaleNa // 106 // bhAvArtha:-zrIvijayaprabhasUrIzvaranA rAjyamAM zrIvinayavimala kavirAja thayA, temanA ziSya paMDita zrIdhIravimalagaNi thayA temanA ziSya bhayavimale A racanA karI cha / 106 // . // iti zrImattapAgaNagaganAGgaNadinamaNibhaTTArakazrImadAnandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSyapaNDitajayavimalagaNivineyapaNDitakottivimalagaNiziSyapaNDitavinayavimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindapaJcarIkAyamANapaNDitanayavimalagaNiracitAyAM narabhavadRSTAntopanayamAlAyAM candrapAnasvapnanAmA SaSTho dRSTAnta sampUrNa: Wan Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 7 / / atha rAdhAvedhanAmA saptamo dRSTAntaH iMdapure iva ramme iMdapure varapuraMmi NaraNAho / nAmeNa iMdadato iMdo iva vibuhamahaNijjo // 1 // bhAvArtha:-iMdrapura (amarApurI) jevA atyaMta ramaNIya indrapuranAmanA nagaramA vibudhone (paMDitone athavA devone) pUjya indranA jevo pratApazAlI iMdradatta nAmano rAjA rAjya karato hato // 1 // sirimAlIpamuhaputtA bAvIsamaNaMgacaMgarUvadharA / bAvIsAe devINa mattayA tassa ya ahesi // 2 // bhAvArtha:-te iMdradattane zrImAlI pramukha bAvIsa putro kAmanA jevA ramaNIya zarIrane dhAraNa karanArA hatA, ane suMdara bAvIsa strIo antaHpuramA hatI // 2 // egaMmi ya patyAve amaJcadhUyA raidhya paccarakA / viTThA teNaM gehe kolaMti vivihakIlAhiM // 3 // ____ bhAvArthaH-eka vakhate gharamAM judIjudI jAtanA khelothI krIDA karatI, ane rUpamAM ratI jevI maMtrInI putrI te rAjAnI dRSTie paDI // 3 // to pucchio pariyaNo kassesA teNa jaMpiyaM deva ! / maMtisuyA aha raNNA taduvari saMjAyarAgeNa // 4 // vivihapayArehi maggiUNa maMti sayaM samanvadA / pariNayaNANaMtaramavikhittA aMteure sA ya / / 5 / / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA - bhAvArtha:-premane parAdhIna thayelA evA rAjAe A konI putrI che ? tevU sevakane pUchayu, sevake kA-he deva ! A maMtrInI putrI che, tevo uttara parijana taraphathI malatAMja teNInA upara vizeSa anurAgavAn thai rAjAe aneka prakAre maMtrI pAse mAgaNI karI chevaDhe tenI sAthe lagna karyA bAda turataja teNIne aMtaHpuramA mokalAvI dIdhI // 4-5 // aNNaNNapavararAmA-pasaMgavAsaM gao ya nrvinno| vissumariyA cireNa ya dalR 'AloyaNaThiyaM taM / / 6 / / naMpiyamaNeNa sasahara-saricchapasaraMtakatipabbhArA / kA esA kamalacchI lacchIviva suMdarA juvaI ? / / 7 / / bhAvArtha:-paraMtu rAjA to anyAnya (bIjI bIjI) pravarastrIonA prasaMgamAM lapaTAi gayo ane ghaNAkAla sUdhI maMtrIputrIne bhUlIja gayo, paraMtu kyAreka te maMtrIputrI aMtaHpuramAMja dRSTigata thatA rAjAe nokarone pUchayu ke caMdranA nirmala biMba jevI kAntine dhAraNa karanAra kamalAkSI ( kamalanA jevI AMkhavAlI ), lakSmInA jevI A suMdara yutati (strI) koNa che ? // 6-7 // 1 oloyaNa ityapi. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMta: : : 117 kaMcuiNA saMlataM sA esA deva ! maMtiyo dhuuaa| jo pariNIUNa mukkA tubbhehiM puvvakAlaMmi // 8 // bhAvArtha:-uttaramAM kaMcukIe (aMteuranA rakSake) jaNAvyu ke he nareza ! A maMtrInI putro che, jeNIne Ape prathama paraNIne ja aMtaHpuranI aMdaraja rAkhela che / / 8 / / evaM bhaNiyA rAyA tIe samaM taM karei saMbhoga / uuNhAryAtta tahacciya pAunbhUo ya se gambho // 9 / / bhAvArtha:-A prakAra- kaMcukIna kahe, sAMbhalI te rAjA teNInI sAthe vilAsamAM phasI gayo ane anukrame te maMtrIputrIne RtusnAne garbha rahyo / // 9 // aha u putvamacceNa Asi bhaNiyA jahA tuhaM puttI / va ja gambho jaM ca nariMdo samullavai // 10 // ___ bhAvArtha:-prathama maMtrIe potAnI putrIne kA hatu ke-he putri ! jyAre tane garbha rahe tyAre te vAta mane jaNAvavI kemake hu~ ehavaM kAma karIza ke tane rAjA pote potAnI mele bolAve // 10 // taM sAhajjai taiyA tahatti taie vi savvavRttaMto / siTTho piuNo teNA vi bhujjakhaMDaMmi lihio so // 11 // ... bhAvArthaH-pitAnA A kathanane mAna ApI teNIe Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 : : narabhavadiThUtovanayamAlA paNa saghalo vRttAMta potAnA pitAne kahebarAvI jaNAvyo, tenApitAe paNa vizvAsa khAtara A saghalo vRttAMta bhojapatramA lakhI lIdho // 11 // paccayakaeNamacco, paidiahaM sAravei apmtto| nAo ya tIe putto, suriMdadatto kayaM nAma / / 12 // bhAvArtha:-tyArabAda maMtrI sAvadhAnatApUrvaka te garbhanI tajavIja ane saMbhAla aharniza rAkhavA lAgyo, kAlakrame vakhata AvatA teNIne putra thayo, jenuM nAma sureMdradatta rAkhavAmAM Avyu // 12 // tami ya diNe pasUyANi tattha cattAri ,ceva rUvANi / aggiyao pavvayao bahalI taha sAyarayanAmA // 13 // __ bhAvArtha:-te.z2a divase bIjA paNa cAra bAlako janmyA, jeonAM nAma-agnidatta, parvataka, bahalI ane sAgara evA nAma rAkhavAmAM AvyA // 13 // uvaNIo paDhaNatthaM lehAyariyassa so amacceNaM / tehiM ceDehi samaM kalAkalAvaM ahijjei // 14 // bhAvArtha:-maMtrIe sureMdradattane lekhAcArya pAse bhaNavA mATe mokalyo. je tyAM pAThazAlAmA jai cAra upara kahelA ceTo (dAsaputro) sAye tareha tarehanI kalAono abhyAsa karavA lAgyo / / 14 / / . Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMta : : 119 te vi sirimAlIpamuhA raNNo puttA na kiMci vi paDhaMti / thevaMpi kalAyariyeNa tADiyA niyayajaNaNoNa / / 15 / / sAhiti royamANA evaM evaM ca teNa bhaNiyamhe / aha kuviyAhiM bhaNijjai ojhAo rAyamahilAhiM // 16 // he kavaDapaMDiya ! sue amhANaM kIsa haNai nilajjaM / puttarayaNAI jaha taha na hoMti evaM pi no muNasi / / 17 / / bhAvArtha:-zrImAlIpramukha te rAjAnA putro kAi paNa abhyAsa karatA na hatA, tethI adhyApake thoDIeka tADanA tarjanA karI tethI te rAjaputroe potapotAnI mAtAo pAse A bAbatanI pharIyAda karI ane kA ke-he pUjyamAtA ! A adhyApaka amone tADanA tarjanA Adi kare che A vAta sAMbhalI ajJAna mAtAoe gusse thai adhyApakane kA ke-he kapaTapaMDita! amArA .putrone bezarama thai zAmATe haNe cha ? zutu e vAta nathI jANato ? ke putraratno jyAM tyAM malI zakatA nathI / / 15-16-17 // pajjattaM tujjha pADhaNa-vihIe accatamUla vihalAe / jo na sue thebaMpi hu tADato vahasi aNuUpaM // 18 // bhAvArtha:-atyaMta DhIlA mUlavAlI A tArI bhaNAvavAnI rIti nakAmI che. kAraNa ke tuM putrone tADanAtarjanAdi karatA thoDI paNa anukaMpA (dayA) rAkhato nathI / / 18 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA iyatAhi pharusavayahi tajjieNaM uvehiyA guruNA / . maccatamahAmukkhA tAhe jAyA nariMdasuyA / / 19 / / - bhAvArthaH-A pramANe te rANIonA kaThora vAkyothI upAdhyAye paNa teNIonA putro pratye upekSA karI, aMte tapAsatAM pariNAma e AvyuM ke tamAma rAjAnA putro zikSaNavinAnA hoi atyaMta mahAmUrkha thayA // 19 // rAyA vi vayamittaM ayANamANo maNami citei / accaMtakalAkusalA mama ceva suyA paraM ettha // 20 // bhAvArtha:-paraMtu rAjAM A hakIkatane jANato na hovAthI ema dhArato hato ke A jagatmAM mhArAja putro kalAkuzalane viSe atyaMta huMziyAra che // 20 // so puNa suridadatto kalAkalAvaM ahisjio sayalaM / agaNato vihu samavaya-ceDarUvaMpi 'patthahaM // 21 // bhAvArtha:-A tarapha sureMdradatta samasta prakAranI kalAkauzalyatAne jANo abhijJa (vizeSa rucivAlo) thayo, te evo to buddhimAna ane catura hato ke samAna vayanA ane sAthe adhyayana karanArA cAra dAsIputra [agnidattAdi] ne bilakula gaNaMto nahi // 21 // 1 pacchraha mityapi pAThaH Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMta: : : 121 aha mahurAe nayarIe pavvayanarAhivo niyayadhUyaM / pucchei putti ! tuha varo jo royai taM payAsei / / 22 / / bhAvArtha:-eTalAmAM mathurA nAmanI nagarImA parvata nAmanA rAjAe lagnane yogya thayelI potAnI putrIne puchayu ke-he putri! je vara tane iSTa hoya te tuM khuzIthI tene prakAzakarI Apa // 22 // tIe payaMpiyaM tAya ! iMdadattassa saMti yA puttA / succaMti kalAkusalA sUrA dhIrA surUvA ya / / 23 / / bhAvArtha:-pUtrIe uttaramA kahya ke-he tAta ! iMdradattanarezane je putro che, te saghalA kalAkuzala, zUravIra, dhairyavAn (hiMmatavAlA) ane sarvotkRSTarUpavAlA saMbhalAya che / / 23 // tesi ekkaM supari-kkhiUNa rAhAvehAivihiNAhaM / jai bhaNasi tAya ! se ciya pANiggahaNaM karemi tao // 24 // bhAvArtha:-teomAMthI ekanI rAdhAvedhanI vidhivaDe karIne parIkSA karyA pachI jo ApazrI kahezo to huM te rAjakuMvaranuM pANigrahaNa karIza / / 4 / / par3ivaSNaM naravaiNA tAhe paurAe rAyariddhIe / sA parigayA payaTTA gatuM nayaraMmi iMdapure / / 25 / / bhAvArtha:-rAjAne A vAta gamavAthI teNe svIkAryu Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA ane pracura (atyaMta) samRddhi sAthe te rAjakuMvarI iMdrapura nagara tarapha javA mATe nIkalI par3I / / 25 / / tanvayaNaM soUNaM piUNA tuTThaNa kaNNagaTTAe / kAraviyA niyanayarI unbhaviyavicittadhayanivahA / / 26 / / ____ bhAvArtha:-A vAtanI jANa thavAthI iMdradattanareze khuza thai rAjakanyA . potAnI mele mAharA putrone paraNavAne Ave che teTalA mATe potAnI nagarIne aneka prakAranI dhvajApatAkAothI zaNagArI suzobhita karAvI / / 26 / / aha AgayAe tIe davAvio sohaNo ya AvAso / bhoyaNadANappamuhA vihiyA guruuciyapaDivattI / / 27 / / ___ bhAvArtha:-teTalAmAM te rAjakuMvarI paNa AvI pahoMcI, rAjAe teNIne rahevA mATe eka bhavya ane sAro prAsAda (mahela) soMpyo, ane bhojana vigerethI samayane yogya satkAra karavAmAM kRpaNatA na karI / 27 / viNNatto tIe nivro rAhaM jo vidhihi suo tujjha / so cciyaM meM pariNehI ii paiNNA mamaM atthi // 28 // bhAvArtha:-rAjaputrIe narezane nivedana karyu. kehe rAjan ! tamArA putromAMthI je rAdhAvedha kare tene huM paraNIza, A pramANe mArI pratijJA che / / 28 / / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMtaH : : 123 raNNA bhaNiyaM bho suyaNe ! itthatthe ki kilissahasi? suyaa| ekikkapahANaguNA savde vi suA jao majjhaM // 29 // bhAvArtha:-rAjAe kahya ke-he rAjakumArI ! ATalAmATe nakAmuM duHkha zAmATe vahana kare che ? kemake mArA tamAma putro ekeka guNe karI zreSThatA dharAvanArA vidyamAna che / / 29 / / uciyapaese ya tao sabeyarabhamiracakkAtillo / siraraiyaputtigo lahu mahaM paiTThAvio thaMbho // 30 // bhAvArthaH-tyArabAda yogyasthAna upara cAre tarapha ghumanAra cakronI paMktivAlo ane agrabhAga upara putalIvAlo eka moTo staMbha (thAMbhalo) jaladI pratiSThA (sthApana) karavAmAM Avyo / / 30 / / akkhADao ya raio baddhA maMcA kayAi ulloyA / harisullasaMtagatto AsINo tattha naranAho // 31 / / bhAvArtha:-ane eka akhADo karAvyo, jemAM besavA mATe mAMcaDAo bAMdhavAmAM AvyA, sArA sArA toraNo baMdhAvyA te mAMcaDAnA upara khuzItho malakAto iMdradattarAjA beTho // 31 // - ubaviTTho nayarijaNo AhUvA rAyaNA niyayaputtA / varamAlaM ghetaNaM samAgayA sAvi rAyasuyA / / 32 / / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArtha:-ane nagaranI aMdara vasanArA manuSyo paNa besI gayA, rAjAe potAnA tamAma putrone maMDa. pamAM bolAvyA, paraNavAne Atura thayelI rAjakumArI paNa varamAlAne lai tyAM upasthita thai maMDapamA AvI] // 32 // aha savvaputtajeTTo sirimAlI rAiNA imaM vutto / he vaccha ! maNovaMchiyamavajjhametto kuNaMsu majjha / / 33 // bhAvArtha:-tyArabAda narapatie potAnA vaDIla (yuvarAja) putrane kA ke-he putra ! tuM potAnI kalAne batAvI mArA manovAMchitakAryane siddha kara // 33 // dhavalasu niyakulaparama-muiNNaM nesu rajjamaNavajjaM / gehAhi jayapaDAyaM sattUNa ya vippiyaM kuNasu // 34 / / bhAvArthaH-potAnA zreSTha ane pavitrakUlane prastuta kArya sAdhI ujvala kara ane kAipaNa jAtanI khoTakhAmI vinAnA A zreSTha rAjyane melava, ane jayapatAkAno tuM svIkAra kara ne zatruone duHkhadAyaka thAya tema kara // 34 / / evaM rAyasiripi paccakkhaM nivvuiM nariMdasuyaM / pa raNesu kusalayAe rAhAvehaM la kAuM // 35 / / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAnta: : : 125 bhAvArthaH- e mujaba ja rAjyalakSmI ne pratyakSa zAntisvarUpa A rAjakumArIne paraNI le, paraMtu tAre phakta kuzalapaNAthI rAdhAvedha karI yogyatA batAvavI joIze / / 35 / / evaM vutte raNNA saMkhohaM pAvio ya vuDDhasuo / lajjAyamANavayaNo dINamaNo uDhio thaddho // 36 // ___ bhAvArtha:-A pramANe pitAnA * vAkyo sAMbhalI jyeSThaputra zrImAlI kSobha pAmyo, lajitavadane ubho thayo, paraMtu nizceSTa [jaDa jevo] stabdha thai gyaa|36| ki kattavvayamUDho apurisakkArathAmaguNahINo / vihalAbhimANahiTTho tharahariyataNutti taha diTTho // 37 // ___ bhAvArtha:-kiM kartavyatA mUDha temaja puruSAkAra (parAkrama ne bala) vinAno ane kaMpatA zarIravAlo te jyeSThaputra rAjAnI dRSTie paDyo // 37 // puNaravi bhaNio raNNA saMkhohaM vajjiUNa he putta! / kuNasu samIhiyamatthaM kittiyamettaM imaM tubbha // 38 // bhAvArtha:-te joi rAjAe kahya-he putra ! kSobha mUkIne icchita arthane jaladI siddha kara, AthI tAroja yaza thaze, gabharAvAnI kazI paNa jarUra nathI / 38 / saMkhohaM putta ! kuNaMti te paraM kalAsu je na viyaDDhA / tumhasarisANaM sa kahaM ? akalaMkakalAguNanihANa ! // 39 / / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 : : narabhavaditovanayamAlA bhAvArtha:-te ja puruSo kSobha pAme che ke jeo vividhakalAcAturIne nathI dharAvatA (jANatA), he niSkalaMkakalAguNanidhAnaputra ! tArA jevA nipuNone to kSobhano saMbhava kema hoi zake ? // 39 // iya bhAsiovi ghiDima-mavalaMbiya so maNAgamaviyaTTo' / kahamavi geNhei zraNuM pakaMpireNa karaggeNaM // 40 // ___ bhAvArtha:-A pramANe vAraMvAra kahevAthI te jyeSTha (moTA) putre mahAmusIbate thoDIka dhIThAi avalaMbI ane kaMpAyamAna hastanA agrabhAgathI dhanuSyane dhAraNa karyu // 40 // savvasarIrAyAseNa kahamavi ArohiUNa dhaNudaMDaM / jattha ya tattha ya vaccao mukko sirimAliNA bANo / / 41 / / bhAvArtha:-zarIranA saghalA balathI ghaNI muzkelI vaDe dhanuSya upara paNa caDhAvI lakSya vinAja aniyatadizAmAM teNe (zrImAlIe) bANa choDayuM // 41 // thaMbhe anbhaTTittA jhaDitti so bhaMgamuvagao ya taNu / logo kayatumularavo nihuya hasi u samAraddho // 42 // bhAvArtha:-te bANa thAMbhalAsAthe aphalAi jaldIja bhAMgI gayuM, sabhAmAM beThelA prekSakajanoe paNa kutU 1 maviaDDho ityapi Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAvAvedha dRSTAMta : : 127 halasAthe moTo kolAhala karI mukyo ane tAlIo pADI. hasavA lAgyA / / 42 // evaM sesehi vi nara-vaissa puttehiM kalaviuttehi / jaha taha mukkA bANA na kajjasiddhI paraM jAyA // 43 // bhAvArtha:-e pramANe bAkInA kalAvinAnA rAjaputroe paNaM ekeeke dareke rAdhAvedha arthe bANo choDyA, paraMtu kArya siddhi kAinAthI karI zakAi nahi / 43 / lajjamilatanayaNo vajjAsaNitADiuvva naranAho / vicchAyamaNI vimaNo sogaM kAuM samADhattA / / 44 / / bhAvArtha:-tethI zaramAi AMkho colato rAjA vajranA agnithI jANe tADita na thayo hoya ? tema phikkA caherAno ane khinna hRdayavAlo thai gayo, temaja aphasosa karavA lAgyo // 44 // bhaNio ya tattha ceDI-suehi ki ?. soyamittha kajjesu ? / aggiyapavvayabahulI-sAgaraNAmANa uTThattA // 45 / / thaMbhasagAse cauro AgayA jAva tAva karakaMpo / egassa saro bhaggo aNNassa ya cittavikkhevo // 46 // disimUDho taha taio jAo bhamadiDhio aha cauttho / bhaNNe savvevi nivA hasati taha iMdadattanivaM // 47 // ___bhAvArthaH-tyArabAda dAsIputroe rAjAne kahyahe pRthvIpAla ! AvA kAryamAM zoka ke vicAra zyo Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA karavo ! ema kahI Agnika, parvata, bAhulI ane sAgara nAmanA cAre dAsIputro uThIne jeTalAmA staMbha pAse AvyA ke turata ja ekane hastakaMpa thayo ane bIjArnu bANa bhAMgI gayuM ane trIjAnA cittamAM vikSepa thayo ane diGmUDha banI gayo, ane cotho bhramitadRSTi thayo, AthI rAdhAvedha jovAne AvelA bIjA tamAma rAjAo iMdradattanarezana. upahAsa ( mazkarI ) karavA lAgyA // 45-46-47 / / , taM pAsiUNa rAyA visAyacitto viuttamUDhamaI / lajjAe dharaNiyalaM pavisijjamANo paloi ahaM // 48 / / bhAvArtha:-Avo banAva joi rAjA viSaNNa (khedayukta) cittavAlo thai ane karttavyamUDha thai javAthI zaramAi pRthvI tarapha (nIce) jovA lAgyo // 48: / bhaNio ya amacceNa deva ! vimuMcaha visAyamaNNovi / atthi suo tumhANaM tA taMpi parikkhaNa iyANi / / 49 / / bhAvArthaH-atyaMta khedathI pRthvIupara nIcu jotA rAjAne joi maMtrie kahya he deva ! viSAda (khedane) choDIdo, hajI bIjo paNa eka putra tamhAro bAkI che, tenI parikSA karo, have vakhata najIka AvI lAgyo che // 49 / / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMta: : : 129 suNagANaM sIhANaM kajje paDie a aMtaraM lahae / bhidai gayavarakuMbhAi muttAhalapUriyakaraggo 1 // 50 // bhAvArtha:-zvAna (kutarA) ane siMhoneM aMtara kArya paDe ja jaNAya cha, siMha potAnA paMjAvaDe gajamuktAthI bhUSita karatA hastionA kuMbhasthalone vidAre (phADe) che // 50 // iyaro bhidai niyayaM mayajaMbUyANamaTTisaMghAyaM / dIvassa ya dhUmassa eguppatte vi jaha paiccho // 51 / / bhAvArtha:-bIjA je kutarAo hoya che te to potAnA ke mRga (hariNa) ziyAlIAonA hADapiMjaro cuMthe che, temaja ekaja pAtramA chatAM dIvAne dhUmADAno bheda ati spaSTa che / / 51 / / egA rayai payAsaM aNNo loyANa didvimuddhai / taha picchaha naracaMdA ! suyadussuyanANavavahANaM / / 52 / / bhAvArtha:-jyAre eka dIpaka prakAzanI khAmIne dUra kare che tyAre dhUmADo lokAnI AMkhone AMjI dai muMjhAvI de che, teTalAmATe he rAjAo! tamo sArA putronuM ane kuputronuM sArA ane narasA zikSaNanuM aMtara dhyAnapUrvaka juo / / 52 / / raNNA bhaNiyaM ko? puNa samappiyaM maMtiNA tao pattaM / taM bAIUga raNNA piyaM piyaM hoU teNAvi // 53 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArtha:-tyArabAda rAjAe kahya he pradhAna ! mAre tevo haMzIyAra putra te koNa che? maMtrIe potAno lakhelo patra Apyo ke turata ja rAjAe vAMcI kahya ke 'astu' tenAthI paNa jo ApaNI lAja rahe to ThIka ! // 53 // accaMtapADhiehi vi imehi pAvehiM jaM samAyariyaM / sovi hu tamAyarissai dhIddhI! evaMvihasuehiM / / 54 // __bhAvArthaH-paraMtu vizeSa abhyAsa karAvyA chatAM paNa A pApI putroe je karyu che, tevU ja kadAcit te paNa kare to AvA prakAranA putro kevala tiraskArane ja pAtra cha / // 54 // jai puNa tuha nibaMdho viNNANamaNunbhuo tahA sovi / to maMtiNovaNio suridadatto sa 'uvajjhAo // 55 / / ___bhAvArtha:-tema chatAM he maMtri! tAro Agraha hoya ane tenu kalAkauzalya barAbara jANItuM hoya to bhale te prastutakArya kare, rAjAnA AdezathI maMtrie tenA gurusAthe sureMdradattane sAvadhAna rahevA mATe kA // 55 // aha taM bhUmivaiNA vicittapaharaNaparissamaM kiNagaM / . uccho viNivesiya piyaM piyaM jAyatoseNa // 56 / / 1 saujjhAo ityapi pAThaH / Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMtaH : : 131 pUresu tuma mama vaccha ! vaMchiyaM vihiUNa rAhaM ca / pariNesu NivvuirAya-kaNayaM ajjasu surajjaM // 57 / / bhAvArtha:-tyArabAda vicitrazastrane dhAraNa karanAra te sureMdradattane kholAmAM lai rAjAe khuza thai kahya ke-he vatsa ! rAdhAvedha karI mArA abhilASane pUro kara, temaja zAntarAjakanyAne paraNIne A zreSTharAjyane Aja prApta karI le // 56-57 / / tAhe suriMdadatto naranAhaM niyaguruM ca namiUNa / AlIDhaTThANaDhio dhIro ghaNudaMDamAdAya / / 58 // nimmalatellAUriya-kuMDayasaMkaMtacakkamaNachidaM / pehito avarehi holijjaMtovi kumarehiM // 59 / / aggiyapavyayappamuhehi roDijjatovi tehi ceDehi / guruNA nirUviehiM pAsaTThiehiM ca purisehiM // 60 // AkaDDhiyakhaggehiM jai cakkasi tAvayaM haNissAmo / ii jaMpirehi tehi tarijajjatovi puNarUtaM // 61 // lahuhattho uDDhamuho egaggamaNo mahAmuNidovva / uvaladdhacakkavivaro rAhaM vidhai sareNa lahuM // 62 / / ___ bhAvArthaH-tyArabAda potAnA pitAne ane gurune praNAma karI azliSTasthAne sthita thai dhanudaMDa hAthamAM lai dhairyapUrvaka sureMdradatta ubho rahyo, nirmalatelathI bharela kuNDAmA pratibiMbita thayela rAdhAvedhanA cakragaNanA chidrane jotA ane bIjA kumArothI halAvatA, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA temaja Agnika, parvata vigere te dAsIputrovaDe karIne vizeSa prakAre pheravAtA, temaja gurunI bhAla (khabara) nIce rahela paGakhAnA bIjA puruSovaDe karIne Akroza karAtA, temaja ughADI taravAra lai ubhA rahela 'jo tuM bhUlIza to amo tane haNIzuM' e pramANe bakabAda karanArA puruSovaDe vAraMvAra tarjanA karAtA laghuhasta (hAtha) ne urdhva (uMcA) mukhavAlA tema mahAnIMdranI peThe ekAgramanavAlA sureMdradatte cakra chidra barAbara joi jaladIja rAdhAnAmanI putalIne bANathI vidhI nAkhI ane rAdhAvedhanI kriyA barAbara karI // 58-59-60-61-62 // , viddhAe tIe khittA varamAlA nivvuie se kaMThe / ANaMdio nariMdo jayajayasaddo samucchalio // 63 / / bhAvArthaH-rAdhAvedha thayelo joi te rAjakumArIe surendradatanA galAmAM ghaNA AnaMdapUrvaka varamAlA nAkhI, tethI rAjA paNa pramudita (harSavAn) thayo ane lokonI aMdara 'jayajaya' zabda thavA lAgyo / 63 / vihio vIvAhamaho diNNaM rajja pi se mahovaiNA / jaha teNa cakkacchidaM laddhaM na u sesakumarehi // 64 // bhAvArtha:-anukrame jaladIja te kuMvarInA vivAha Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMtaH : : 133 mahotsavanI kriyA saMpUrNa thai ane rAjAe pote karelA paNa (zarata) pramANe te sureMdradattane rAjya Apyu, jema sureMdradatte rAdhAvedhanAcakranuM chidra joi barAbara bANa mArI rAdhAvedha karyo, paraMtu bIjA kumArovaDe rAdhAvedha nahi thai zakavAthI hatAzaja (nArAja) thayA eTale teone kAipaNa kalA na AvaDavAthI mahAmUrkha hovAthI rAdhAvedha sAdhyA vinA rAjakanyAne tathA rAjyAdikane kAMipaNa prApta karI zakyA nahi / 64 / kahamavi devabaleNa ya abbhAsavaseNa sAhiu sakko / rAhAvehovi puNA na lahijjA narabhavaM evaM // 65 // bhAvArtha:-jo ke devatAnA balavaDe karIne ane abhyAsabalavaDe karIne kAlAMtare paNa rAdhAvedha sAdhI zake, kemake rAdhAvedha sAdhavo te kAi zaktinI bahAra nathI paraMtu pharI manuSyajanmanuM malaq to vizeSa durlabha che / / 65 / / taha koi puNNapanbhAra-bhArio mANusattamaM lahai / evaM aNorapAraM bhavakatAraM pariyaDato // 66 / / bhAvArtha:-A ghaNI apAra ehavI saMsArarUpa aTavImA bhamato. jIva puNyarAzIne lIdheja kadAcit ane kathaJcit manuSyajanma melavI zake che // 66 / / Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 : : narabhavaTTitovanayamAlA atropanayayojanA, yathA have dRSTAnta ghaTAve che, jemajaha iMdadattanaravaI bhavappavaMcappayArapurasAmI / taha kammapariNAmanivo aviraI tassamgama hisI ya // 67 // bhAvArtha:-je iMdradattarAjA hato te saMsArapraMpacanA bhedarUpa nagarano svAmI karmapariNatirUpa rAjA ane tenI avirati rUpa paTarANI jANavI // 67 / / bAvIsA jaha puttA taha bAvIsaM parIsahA jANa / tiNhAceDI tassa ya puttA cattAri ya kasAyA // 68 / / bhAvArthaH-bAvIsa putronA ,sthAnamAM (ThekANe) ahiM bAvIsapariSaha jANavA ane dAsInA cAra putrone ThekANe tRSNA rUpa dAsInA krodha, mAna, mAyA ane lobharUpa cAra putro jANavA / / 68 / / jaha amaccassa ya dhUyA daMsaNamaccassa taha dhuA viraI / taddiTTaNa ya rAyA saMjAo rAgaparataMto / / 69 // bhAvArtha:-pradhAnanI putrIne ThekANe darzana[samyaktva] rUpa pradhAnano viratirUpa putrIne jovAthI rAjA rAgaparataMtra (rAgavaza) thayo // 69 / / puNNasiNeheNa to vilAsamANassa saMbhUo ganbho / aviraisavittohiM tao rAo maMdIkao tose / / 70 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMtaH : bhAvArtha:-pUrNasnehathI virati sAthe vilAsa (kAmakroDA) karatA tene saMyama putra thavA mATe (viratine) garbha rahyo, paraMtu aviratirUpa sapatnIoe (zokyoe) teNomAM teno (rAjAno) rAga maMda ko // 70 / / saMjamanAmA putto jaNayagihe toe samayae jnnio| suviveuvajjhAyANa aMtie pADhio samma // 71 / / bhAvArtha:-viratirUpa pradhAnaputrIe nijajanakane eTale samyaktvarUpa potAnA pradhAnapitAnA gharamA saMyamanAmA putrane samaya Ave janma Apyo ane suvivekarUpa upAdhyAyaM pAse sArI rIte bhaNAvyo / 71 / aha jaha jiyasattuniSo viSNeo taha jiNaMdanaradevo / 'niTabaI tassa kaNNA pANiggahaNaTThamubhavio // 72 // bhAvArtha:-jitazatru narapatinA ThekANe jineMdradeva ane temanI nirvRtirUpa kanyAnA pANigrahaNa mATe taiyAro jANavI // 72 // suhasAmaggImaMDava-jiNaANApIDhatellakaMDayaM tattha / suyadhammakammathaMbho-vari maMDiyamaTTadharacakkaM / / 7 / / bhAvArtha:-zubha sAmagrIrUpa maMDapa (mAMDavo) ane jinAjJArUpa bAjoTha upara rahela tela- kuMDaM jANavU, 1 nivii ityapi Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavadiLUtovanayamAlA zrutadharmarUpastaMbha upara ATha karmarUpa . ATha cakro jANavA // 73 // cattAri ghAikammAiM aghAikammAiM taha ya cattAri / mohaNIyaTTii rAhA paMcAlI sA muNeyavvA // 74 / / bhAvArtha:-temAM cAra ghAti (jJAnAvaraNI, darzanAvaraNI, mohanIya, aMtarAya) ane cAra adhAti (vedanIya, nAma, gotra ane AyuSya) karmo che, ane mohanIyakarmanI sthitirUpa rAdhA nAmanI pUtalI jANava // 74 // tavvehasAhaNakae dugavIsasuyA samAgayA tattha / cattAri ceDarUvA rAgaddosA duve suhaDA / / 75 / / bhAvArtha:-teNIno eTale. rAdhAnAmanI pUtalIno vedha karavA mATe bAvIsa parISaharUpa bAvIza putro hAjara thayA temaja cAra kaSAyarUpa cAra dAsIputro ane rAgadveSarUpa be subhaTo paNa rAdhAvedha sAdhavA mATe bahu mathyA // 75 / / tattha na pattaM kehi vi kaNNAlAhaM tahA ya jayavAyaM / nivvIraM dharaNiyalaM daLUNaM visAiyA save / / 76 / / bhAvArtha:-paraMtu te sthale koie paNa nirvatirUpa kanyAno lAbha na melavyo, teNI thatI niMdA ane Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMtaH : : 137 pRthvIne nirvIra jIi tamAma loko viSAda (kheda) pAmyA / / 76 // aha so saMjamaputto bhUmivaiNo pahANadohicco / Agamma thaMbhapAse tattha ya savvaM paloittA / / 77 / / bhAvArtha:-tyArabAda rAjAno putra ane maMtrino dauhitra eTale pradhAnanI putrIno putra saMyamanAmanA kumAra staMbha pAse Avyo ne tyAM jai temAM saghalaM nihAlI // 77 // roDijjato ceDehi hasijjamANo devIsaparisehiM / holijjatovi rAga-dosaceDehiM chalamattaM // 78 / / bhAvArtha:-kaSAyarUpa dAsIputrothI rolAvA chatAM parISaharUpa bAvIsa bhAiothI hasAvA chatAM ane rAgadveSarUpa subhaTothI kaMpita thavA chatAM / / 78 / / vigahApamAyakhagga-kRtaggehi samaM bhayattehiM / suhakiriyAujjujIvA saMjujjA NANadhaNudaMDe / / 79 // khAigasammattasaro maMDittovasamamaMDalaDhANe / suThuniyayappavIriya-guNehi nissaMsayAutto / / 80 / / ____ bhAvArtha:-vikathA ane pramAdarUpa taravAra ne bhAlAnI aNIvaDe ghoMcAvA chatAM paNa zubhakriyArUpa sIdhI dorIne jJAnarUpa dhanuSya upara caDAvI upazama Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA rUpa maMDalAkArasthAna bAMdhI kSAyikasamyaktvarUpa bANane sArA AtmavIrya ( parAkrama ) vaDe kheMcI mukyaM // 79-80 // mukko ya tattha bANo rAhAvehA kao tahA teNa / haTThAkhilabhavvaNivA jayajayasaddo samucchalibho // 81 // bhAvArtha:-ane teNe mohanIyakarmanI sthitirUpa rAdhAno vedha karyo, AI Azcarya dekhI bhavyarUpa rAjAo khuza thayA ane 'jayajaya' zabda comera prasaryo / / 81 // khittA kevalalacchI varamAlA ninduie tassa gale / bhaggA disodisaM te sabvevi parosahAiyA / / 8 / / .. bhAvArthaH-tevAra pachI mohanI sthitino vedha (vinAza) thavAthI nirvRtirUpa kanyAe kevalalakSmI rUpa varamAlA tenA galAmAM nAMkhI ane turata ja parISaho judIjudI dizAmAM bhAgI gayA / / 82 // saMtuTTho kammanivo dasaNasaivassa jayavaro diNNo / dhikkAraM kAriUNaM kaDDhiyA rAgadosabhaDA / / 83 // bhAvArtha:-iMdradattarAjArUpa karmanRpatIe khuza thai darzanamaMtrine dhanyavAda temaja varadAna ApyA * ane rAgadveSarUpa subhaTone tiraskAra karI.kADhI mUkyA // 83 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 rAdhAvedha dRSTAMta: : : 139 jAo salAhaNijjo samvatthapasaMsamANaguNanivaho / sirijiNavarasusareNa ya vihio niyarajmadhorijjo / / 84 / / bhAvArtha:-te saMyamaputra zlAghA pAmyo eTale kAMi paNa salAha levAne lAyaka thayo ane cAre tarapha tenA guNonI prazaMsA thavA lAgI ane chevaTe zrI jinezvararUpa zvasure (sAsare) potAnI gAdIno mAlIka banAvyo / / 84 // jaha tehiM na hu pattaM rAhAvehassa lAhamaNehi / taha maNuyattaM puNaravi na lahijjai hoNapurohiM / / 5 / / bhAvArtha:-jema. bIjA zrImAlI pramukha bAvIza athavA agnidatta pramukha dAsIputrothI rAdhAvedha na karI zakAyo tema puNyavinAnA prANIone paNa manuSyajanma pAmavo te ghaNo ja durlabha cha / 85 / / iya sattamadiTTa to cakkayaNAmA mae viNi diTTo / narabhavaladdhaTThAe lihio pavayaNasamuddAo // 86 // bhAvArtha:-A pramANe manuSyabhavanI durlabhatA upara cakranAmano eTale rAdhAvedhanAmano sAtamo dRSTAMta zAstrasamudramAMdhI uddharI ahiM meM lakhIne yojela [racela] che / / 86 // sirivijayappahasUri-rajje sirivinnyvimlkviraayaa| siriyoravimalayaMDiya-sIseNa NayAivimaleNa / / 87 / / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA bhAvArtha:-zrIvijayaprabhasUrIzvaranA rAjyamA zrI . vinayavimalagaNi kavirAja thayA, temanA ziSya paMDita zrIdhIravimalagaNi thayA temanA ziSya nayavimale A racanA karI che / / 87 / / // iti zrImattapAgaNagaganAMgaNadinamaNibhaTTArakazrImadAnandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSyapaNDitajayavimalagaNivineyapaNDitakItivimalagaNiziSyapaNDitavinayavimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindacaJcarIkAyamANapaNDitanayavimalagaNiracitAyAM narabhavadRSTAMtopanayamAlAyAM rAdhAvedhanAmA saptamo dRSTAntaH sampUrNaH // 7 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // atha kUrmanAmA aSTamo dRSTAntaH // kila katthai vaNagahaNe aNegajoyaNasahassavicchiNNo / Asi daho aiguhiro aNegajalayarakulAiNNo // 1 // bhAvArtha:-kaieka gahanavanamAM anekahajArayojana vistIrNa (vistAra) ane atyaMta uMDo temaja aneka jalacara (pANIaMdara cAlavAvAlA matsyAdi) prANIothI vyApta. eka draha hato // 1 // aibahalaniviDasevAla-paDalasaMchAiovarimabhAgo / mAhisacammeNeva so avaNaddho bhAi samvattho // 2 // bhAvArtha:-je gADha jADA sevAlanA paDalathI uparanA bhAgamAM DhaMkAyelo hato tethI jANe comera pADAnA cAmaDAthI DhaMkAyela na hoya ? tevI rIte jaNAto hato // 2 // keNa vi kAlavaseNa ya caTulaggIvo dulo paribhamaMtA / saMpatto uvaritale gIvA ya pasAriyA teNa // 3 // bhAvArtha:-koi vakhate caMcalaDokavAlo eka kAcabo bhamato bhamato uparanA bhAgamAM tarI Avyo ane Doka pasArI (phelAvI) // 3 // sevAlapaDalacchidaM ahasamae taMmi tattha saMjAyaM / . diTTho teNa mayaMko paDipuNNo komui nisAe // 4 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 : : narabhavadiThUtovanayamAlA bhAvArtha:-teja vakhate daivayoge sevAlanA paDalamAM eka kANuM paDI gayuM hatuM te dvArA . te kAcabe pUrNimAnI svaccha rAtrImAM ugela paripUrNa caMdrane joyo // 4 // joisacakkANagao ninbharagayaNassa majjhabhAyaMmi / khoramahoyahilaharI samajohAhAviyadisoho // 5 / / bhAvArtha:-je jyotiSacakronA vace. birAjamAna ane vizAla gaganatalanA madhyabhAgamAM sthita (rahela) temaja kSIrodadhi (kSIrasamudra)nI lahera jevI cAMdanI vaDe saMpUrNa dizAone ujvala karanAra hato / / 5 / / ANaMdapUriyattho to citai kattha ? vA kimeyaMti ? / kiM nAma esa saggo ki ? vA accambhuyaM kimavi ? // 6 // bhAvArtha:-AvA caMdramaMDalane joi te kAcabo AnaMdapUrita hRdayathI vicAravA lAgyo ke-huM kyAM Avyo ? ane A zuM che ? athavA zuM A svargaja che ? ke kAMi bIjU ja tevaM atiadbhuta Azcarya cha ? // 6 // kiM mama egassa palo-ieNa? daMsemi sylloyss| . iya citiya nivvuDo tesimaNNesaNanimittaM / / 7 / / bhAvArtha:-A caMdramaMDalane mArA ekanA jovAthI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 kUrmanAmA dRSTAMta : : 143 zuM ? paNa tamAma bIjA jIvone A navaM kautuka batAvatuM joie, ema vicArI khuzImAMne khuzImAM bIjA jIvonI zodha mATe nIce pANImAM cAlyo gayo // 7 // ANIya sayalasayaNo jAva paloei taM kirapaosaM / no pAsai vAuvaseNa pUriyaM tattha taM chidaM / / 8 / / ___ bhAvArthaH-te kUrma (kAcabo) tamAma parivArane upara lAvI jeTalAmAM uMce dRSTi kare che ke teTalAmAM devayoge vAyuvazathI prathamarnu sevAlamAM paDelaM chidra pArcha pUrAi gayu // 8 // patevi komuitami dullaho sasaharo ya dahamajjhe / abbhakaovavaddava-vajjio ya dullahaM eyaM // 9 // bhAvArtha:-pUrNimAnI rAtrI prApta thayA chatAM paNa draha vacce caMdranu Avaq durlabha che, kadAcit draha upara caMdra Ave to paNa tenA upara abhra (vAdalA) vigere chavAyA na hoya arthAt bahunirmala hoya tevI sthiti to durlabha che // 9 // taha saMsAramahaddaha'-majjhe maggANaM sayalajaMtUNaM / / puNaravi mANusajammo aidullaho puNNahINANaM / / 10 // . bhAvArtha:-tevI rIte saMsArarUpa drahanI aMdara Dubela 1 mahaddava ityapi Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA puNyavinAnA saMsArI prANIone pharI . manuSyajanmanI prApti thavI te vizeSa durlabha che // 10 // keNavi kAlavaseNa ya devabaleNa ya katthavA kaiyA / pecchai sasahabiyaM lahijja no mANusaM khu puNo // 11 / / bhAvArtha:-keTalekakAle kAlabalathI ke devabalathI koipaNa sthAnamAM caMdranuM darzana thai zake tevo saMbhava che, paraMtu manuSyajanmanu malaq to vizeSa durlabha che // 11 // atropanayayojanA yathA ahIyA dRSTAnta ghaTAve che, jemajaha aigahaNa vi vaNaM taha saMsArADavI muNeyavvA / jahaddaho aiguhiro maNuagaI tattha NAyavvA / / 12 / / bhAvArthaH-atigahana (bhayaMkara) . vananA jevI saMsArarUpa aTavI (vana) ane atigaMbhIra drahanA jevI manuSyagati jANavI // 12 // jIvo taha saMsArI vasai sayA kacchavuvva parijuNNo / jalayarabhAvaM pattA tatthANege maNuajIvA // 13 // bhAvArtha:-temAM (drahanA jevI manuSyagatinI aMdara) kacchapa (kAcabA)nI peThe saMsArIjIvo niraMtara vase che, tevIja rIte tyAM bIjA jalacaraprANIonI peThe Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. kUrmanAmA dRSTAnta: : : 145 aneka manuSya hRda (draha) jevI manuSyagatimA rahelA hoya che / / 13 // jammajarAmaraNAiM-duhajalakallolapUrio sayayaM / sevAlajAlasarisaM niviDaM micchattamavaNaddhaM // 14 / / bhAvArtha:-janma, jarA ane maraNa vigerenA duHkha rUpa moTA mojAo (kallolo)thI niraMtara vyApta thayela draharUpa manuSyagati jANavI, jemAM zevAlarAzi (DhagalA)nA jevU gADha mithyAtva comera (cAre dizA omAM) prasareluM che // 14 // komuimuhuvva suhasA-maggohiM tattha kammavivarahi / nANAnilehi bhidaM chidaM micchattasevAlaM // 15 // __bhAvArtha:-kaumudImahotsava . jevI karmavivararUpa zubhasAmagrI ane jJAnarUpa pavanathI bhedAyela mithyAtvarUpa zevAlamAM eka chidra (kAj) paDI jAya cha / 15 / di8 ca teNa sasahara-bibasa ricchaM sudaMsaNaM tattha / ANaMdio maNami citai accambhuyaM kimavi ? // 16 // bhAvArtha:-caMdrabiMbanI peThe saMsArI jIva mithyAtvakarmanA kSaya, upazama ke kSayopazamarUpa chidrane lIdhe sudarzana (samyaktva)no lAbha kare che ane apUrva Anandane pAmato vicAre che ke A atyaMta AzcaryarUpa zuM che ? // 16 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA to aNNesi saNa-miha jai havaijja citira pvtto| evaM viyakkaittA aha patto mohaparataMto // 17 / / . .. Agacchai jAvayA so AkAriUNa pariyaNaM niyayaM / tAva ya sasaharabiMbaM saMjAyaM paDalasaMchaNNaM // 18 / / bhAvArtha:-jema caMdradarzana -mane thayu tema bIjA mArA kuTuMbIone thAya to ThIka ! evA vicAramA pajyo, chevaTe tarka vitarka karI mohaparataMtra thai jeTalAmAM potAnA kuTuMbI bIjA kAcabAone caMdramaMDalanA darzana mATe bolAvIne upara Ave che eTalAmAM to caMdramaMDala zevAlanuM chidra pUrAi javAthI sarvathA adRzyaja thai gayu // 17-18 / / evaM mohavaseNa ya sammattaM pAviUNa niggamiyaM / saMkAidosaduTTho No aNNesi ya daMsei // 19 // bhAvArtha:-tevI rIte prApta thayela samyagdarzanane saMsArI jIva mohanA vazathI gumAvI de che, ane zaMkAkAkSAM vigere doSothI lepAto te bIjAone samyagdarzananI prApti karAvI zakato nathI // 19 / / jaha kummo ahapatto caMdaM ThUNa uDDhamAgamma / taha sammattaM hiccA nigoyanaraiM gaI jAi // 20 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 kUrmanAmA dRSTAMtaH : : 147 . bhAvArtha:-jema kAcabo upara Avyo ane caMdramaMDala dekhIne nIce cAlyo gayo, tema samyaktvane tajI saMsArI jIva nigoda naraka Adi durgatimAM jAya che // 20 // taha kahamavi so kummo pAvijjai somadasaNaM kaiyA / taha kammavivarehi vi havijja sammattacaMdapi // 21 // bhAvArtha:-temaja jevI rIte kAlAMtare (koipaNa vakhate) muzkelIthI kAcavo pharI caMdramaMDalane jovA pAme, tevIja rIte. karmavivarano bojo (bhAra) ghaTavAthI pharI samyagdarzanarUpa caMdra prApta thai zake che // 21 // iya aTThamadiTThato kummaganAmA mae viNiddiTTo / narabhavaladdhaTThAe lihio pavayaNasamuddAo // 22 // ___ bhAvArthaH-A kUrmaka ( kAcabAsaMbaMdhI ) nAmA AThamo dRSTAMta manuSyajanmanI durlabhatA upara zAstrasamudramAMthI lai meM ( nayavimale ) ahiM nirdezela dekhADela che // 22 // sirivijayappahasUri-rajje siriviNayavimalakavirAyA / siridhIravimalapaMDiya-sIseNa NayAivimaleNa // 23 // bhAvArthaH-zrI vijayaprabhasUrinA rAjyamAM zrI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA vinayavimalagaNi kavirAja thayA ne teonA ziSya zrIdhIravimalagaNi paMDita thayA teonA ziSya meM (nayavimale) A (AThamA dRSTAMtanI) yojanA karela cha // 23 // // iti zrImattapAgaNagaganAMgaNadinamaNibhaTTArakazrImadAnandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSyapaNDitajayavimalagaNivineyapaNDitakItivimalagaNiziSyapaNDita. vinayavimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindacaJcarIkAyamANapaNDitanaya vimalagaNiracitAyAM narabhavadRSTAMtopanayamAlAyAM kUrmanAmA'STamo dRSTAntaH sampUrNaH // 8 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 9 / / atha yugazamilAnAmA navamo dRSTAntaH // paDhamo lavaNasamuddo joyaNadugasayasahassavicchiNNo / mittuvva jaMbUdIvaM bADhamAliMgasaMThiyo sayayaM // 1 // bhAvArthaH-A tichIlokamAM be lAkha yojanano lavaNanAmano prathama samudra che, je mitranI peThe jaMbUdvIpane AliMgI niraMtara rahelo che / / 1 / / parihI tilakkhasolasa-sahassa sagabIsavusayajoyaNayaM / 'tigauaDavIsadhaNusaya-sAhiyamakhaMgulaM caUda // 2 // __ bhAvArtha:-tenI. prAraMbhamAM traNalAkha solahajAra baso sattAbIsa (316227) yojana ane traNa gAu, ekaso aTThAvIsa (128) dhanuSya ane sADAtera aMgula pramANa parIdhi che // 24 // navalakkhA aDayAlA sahassa chasayAI goyaNAI tahA / tesIi uvari joyaNa pamANaparihI tahA majjhe // 3 // . ___ bhAvArtha:-temaja navalAkha, aDatAlIsahajAra chasone tyAsI ( 948683 ) yojana pramANa lavaNasamudranA madhyabhAgamA paridhI che // 3 // - 1. aDavIsAhiyadhaNusaya ityapi pAThaH kacit pratyantare dRzyate sa cAyuktatvAt trikrozasabaMdhipAThasyA'nupalambhAnna gRhIta iti Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA paNadasalakkhegAsI-sahassaguNiAla ahiysymeg|. .. eso bajjho parihI paNNatto samvadaMsIhi // 4 // bhAvArtha:-paMdaralAkha ekyAzIhajAra ekasoogaNacAlIza (1581139) yojana pramANanI lavaNasamudranI bAhyaparidhI sarvadazioe (tIrthaMkaroe) kahela che // 4 // tatthatthigavari titthaM joyaNadasasahassapamANayaM majhe / paNanauijoyaNasahassA-tikkame ubhayapAsaMmi. // 5 // bhAvArtha:-temA banne tarapha paMcANuM hajAra yojana jaie eTale dazahajAra yojana- eka tIrtha Ave che / 5 / tammanjha desabhAe pAyAlanivA ya vajjarayaNamayA / vaDavAmuha 1 keUrA2 jUva3 Isara4 NAmayA cauro // 6 // bhAvArthaH tenA madhyabhAgamA vajraratnamaya vaDavAmukha 1, keyUra 2, yUpa 3 ane Izvara 4 nAmanA cAra pAtAla kalazA che // 6 // joyaNalavarakhapamANA majjhe joyaNasahassadasa ya muhe / mUle tammi pamANA taha joyaNasahassabAhallA / / 7 / / ___bhAvArtha:-jeo vacce lAkha yojananA ane moDhe tathA talIye daza, daza hajAra yojananA pramANavAlA che temaja eka hajAra yojananA jADA che // 7 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 yugazamilA dRSTAMtaH : : 151 jattha ya joyaNasolasa-sahassamANA sihA jlssaavi| . tammajjhe hu nilINA sUrAvi havaMti sIyattA // 8 // bhAvArtha:-jemAM solahajAra yojananA pramANavAlI eka jalazikhA che tenI aMdara sUryo rahe che teo paNa zItAta eTale TADhathI pIDA pAmelA thAya cha kemake jyotizcakra 900 yojanamA che // 8 // jattha mahamacchakacchava-pIThapAThInanakkacakkoho / jalakallolakkhubhiya-disicakko jalayarAiNNo // 9 / / bhAvArtha:-jemAM moTAmatsya (mAMchalAM) kacchava (kAcabA) pITha, pAThIna (1000 dADhAnA matsyo), nakra ane cakrano ogha (samUha) ke je bIjA jalacaraprANIothI vyApta cha, temaja pANInA taraMgothI dizAomAM kSobha utpanna karI rahela che // 9 // tai kei duNNi devA accanbhuyacariyakouhalleNa / jugachiDDAo samila vijojaittA lahuM ceva / / 10 / / kaha esA jugachiDDa puNovi pAvijja iya maNe dhri| pattA sumerusihare dovi doNhaM kare kAuM // 11 // bhAvArtha:-temAM koi be devo Azcaryajanaka kutUhalathI prerAi jhoMsarAnA kANAmAMthI samila [jhoMsarAmAM nAkhavAnI. kholI] ne kADhI 'A samila pAchI jhoMsarAnA chidramAM kema pezI jAya ?' evA vicArathI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA jhoMsaru ane samila bannene hAthamAM lai sumeruparvatanA zikhara upara cAlyA gayA // 10-11 / / avarouM samilajugaM pavAhiyaM puvavrjlhiisuN| tattha jugasamilamelaM pecchiuM te tao laggA // 12 / / . bhAvArtha:-ane pUrva temaja pazcima samudramA samila temaja jhoMsarAne judA pADI pheMkIne pAcho banneno paraspara mela kyAre thAya che te jovAnI utsukatAthI banne devo te pAchalaja lAgyA // 12 // sAgarajale avAre sA samilA taM ca jugamaho gADhaM / aicahulacaMDapavaNa-ppaNA llayAI bhamaMtAI / / 13 // bhAvArtha:-amaryAda lavaNasamudranA jalamAM jhoMsaru ane samilA (khIlI) banne pracaMDa pavananA jhapATAthI ADAavalA bhamavA lAgyA // 13 // tattha gao bahukAlo devA parasaMti merucUlAe / saMjogovi na jAo chiddappaveso kahaM hunnA? // 14 // __ bhAvArtha -tevIja sthitimAM ghaNoja vakhata vyatIta thai gayo, ane banne devo paNa sumerunA zikhara upara chidrapravezanI rAhajotA rahyA, paraMtu jhoMsaruM ne samilA e banneno saMyoga paNa ghaNe kAle na' thayo to jhoMsarAnA kANAmAM samila (khIlI) ne dAkhala Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 yugazamilA dRSTAMtaH : : 153 thavAnI vAtaja zI? // 14 // jaha toe samilAe chiddappaveso aIvadullabho / taha mohamUDhacittANaM mANusattaMmi maNuANaM // 15 // bhAvArtha:-jema te samilA (khIlI)no jhoMsarAnA chidramA praveza thavo ghaNoja azakya che tevI rIte mohathI vihvala thayela manuSyone pharI manuSyajanmanI prApti thavI paNa atidurlabha che / / 15 // kahamavi devabaleNa ya chiddappaveso havijja samilAe / lahai narattaM na puNo daMsaNabhaTTho tahA macco / / 16 / / ___ bhAvArtha:-kadAcit daivika preraNAthI samila (khIlI)no jhoMsarAnA chidramA praveza thavo zakya cha, paraMtu samyagdarzanathI bhraSTa thayelA jovone pharI manuSyapaNAnI prAptito vizeSaja azakya cha // 16 // atropanayayojanA yathA have draSTAMta ghaTAve che, jemajaha so lavaNasamuddo taha saMsAroyahI muNeyavyo / taha jalayarasAricchA aNegasaMsArijIvA ya // 17 // bhAvArtha:-lavaNasamudra jevo ahIM apArasaMsArasamudra jANavo ane temAM aneka jalacaro jevA saMsArI . jANavA // 17 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA jammajarAmaraNAiduhajalakallolakkhubhiyasavvajaNo / cattAri dharaNIkalasA kasAyakuMbhA tahA jANa / / 18 / / bhAvArtha:-temaja jalacarajIvonI mAphaka samastajIvo janmajarAmaraNAdinA duHkharUpa jalataraMgothI kSobha pAmelA jANavA ane cAra pAtAla kalazA jevA krodhAdi cAra kaSAyarUpa kalazo jANavA / / 18 // suhakammavivarapariNAma-devo daMsei ujjumijutto| jaha samilA taha saddhA jugamiva suddhappavIriyayaM / / 19 / / bhAvArtha:-RjumatithI yukta zubhakarmavivara (kAj) pariNAmarUpa deva jue cha, samilA jevI zraddhA ane jhoMsarA jevaM prakRSTa AtmavIrya (Atmabala) jANavU // 19 // jahamaMdaragiricUlA taha niyaI puvkmmmmmjuaa| kAlAikAraNehi pavAhiA bhavasamuiMmi // 20 // bhAvArtha:-sumerunI cUlikA ( zikhA ) jevI pUrvakarmamarmayukta niyati jANavI ane saMsArasamudramAM kAlAdi eTale kAla 1 svabhAva 2 niyati 3 karma 4 ne udyama 5 e pAMca kAraNovaDe pravAhita karela cha / // 20 // jaha samilA jugajogo lavaNasamudaMmi dukkaro bhaNio / taha saddhAsamilAe saMjogo vIriyajugassa // 21 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 yugazamilA dRSTAMta : : 155 ___ bhAvArtha:-jema samilA (khIlI) ne yuga [jhoMsarA] no saMyoga lavaNasamudramAM duSkara kahela cha tevI rIte zraddhArUpa samilA ane vIrya ( Atmabala ) rUpa jhoMsarAno saMyoga thavo paNa atiduSkara che // 21 / / niddApamAyacaMDA-nilappa'hAvao dhammasaMjogo / bhavasAyaraMmi tahA dukkarabhAveNa tajjogo // 22 // ____ bhAvArtha:-nidrA ane pramAdarUpa pracaMDapavananA prabhAvathI saMsArasamudramA dharmanI sAthe yoga thavo atiduSkara che // 22 // iya Navamo diDhato jugasamilAe mae viNihiTTho / narabhavalaTThAe lihio pavaMyaNasamuddAo // 23 // _ bhAvArtha:-A pramANe manuSyabhavanI durlabhatA upara jugazamilA nAmano navamo dRSTAMta zAstrasamudramAMthI uddharI ahiM meM (nayavimale) lakhIne yojela (racela) che / / 23 // 2 // sirivijayappahasUri-rajje sirivinnyvimlkviraayaa| . siridhIravimalapaMDiya-sIseNa NayAivimaleNa // 24 / / bhAvArtha:- zrIvijayaprabhasUrIzvaranA rAjyamAM zrI vinayavimalagaNi kavirAja thayA, temanA ziSya paMDita . 1 pahAva o ityapi Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 : : narabhavadiThUtovanayamAlA zrIdhIravimalagaNi thayA temanA ziSya naMyavimale A racanA karI che / / 24 // // iti zrImattapAgaNagaganAMgaNadinamaNibhaTTArakazrImadAnandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSya paNDitajayavimalagaNivineyapaNDitakItivimalagaNiziSyapaNDitavinayavimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindacaJcarIkAyamANapaNDitanayavimalagaNiracitAyAM narabhavadRSTAMtopanayamAlAyAM yugaza milAnAmA __ navamo dRSTAntaH sampUrNaH // 7 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // atha paramANunAmA dazamo raSTAntaH / paDhamo. jaMbUddIvo savvaddIvANa manmao vaTTo / joyaNalakkhappamANo vivakhaMbhAyAmabhAgeNa // 1 // bhAvArthaH-saghalA dvIponI bacce laMbAI ane paholAimAM lAkha yojanano prathama jaMbudvIpa che // 1 // . paNasayachavIsajoyaNachacceva kalApamANamiha bharahaM / taduguNo himavaMto vAsaharo pavvao tattha // 2 // bhAvArtha:-temAM pAMcasochavIsa (526) yojana ane cha kalA pramANa- bharatakSetra che te pachI bharatakSetrane maryAdAkAri bharatakSetrathI bamaNA pramANano himavaMta nAmano varSadharaparvata cha / / 2 / / tatto duguNaM himavaMta-khittaM juyalANa dugunnmhhimvo| . taso harivAsakhettaM tao duguNo nisaDhavAsaharo // 3 // ___ bhAvArtha:-tethI Agala 'tenA karatAM bamaNA pramANa- himavaMtanAmanuM kSetra che, je jugalIAornu cha, tethI bamaNA pramANaneo mahAhimavAnaparvata che, tethI bamaNuM harivAsakSetra ane tethI bamaNo niSadhanAmanA varSadharaparvata che // 3 // evaM dAhiNapAse tetIsasahassajoyaNAI tahA / chAvaNNAhiyaigasaya-uttarapAsaMmi emeva // 4 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 : : narabhavaluitovanayamAlA bhAvArtha:-e pramANe dakSiNabhAgamA. . tetrIsahajAra ekaso ne chappana (33156) yojanapramANa- ane uttarabhAgamAM paNa teTalAja pramANa, kSetramAna jANavU // 4 // eravayakhettasiharI ernnnnyvaasruppivaashro| . . rammagakhettaM nIlI-vAsaharo duguNaduguNa kamA // 5 / / bhAvArtha:-airavata kSetra, zikharIparvata, airaNyavaMtakSetra, rUpIparvata, ramyakakSetra ane nIlaparvata te tamAma anukrame uttarottara bamaNA bamaNA pramANavAlA jANavA / / 5 // majjhe videhakhettaM tetta sasahassachasayacalasIyaM / joyaNapamANameyaM kalAcaukkaM ca tassuvari // 6 // bhAvArtha:-tetrIsahajAra chaso corAsI (33684) yojana ane cAra (4) kalA pramANa- madhyamAM videhakSetra che // 6 // solasasahassaaDasaya-joyaNavAyAladugakalAmANaM / patteyaM patteyaM AyAmo savvavijayAMNaM // 7 // bhAvArtha:-dareka vijayanI laMbAinuM mAna sola hajAra AThaso baiMtAlIsa (16842) yojana ane ve kalAnuM che / / 7 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 paramANu dRSTAMtaH : : 159 dugasayaterasaz2oyaNa-vitthAro gAuaddhaparimANo / ... solasa seolasa vijayA maMdarao puvvapacchimao // 8 // bhAvArtha:-temaja baso tera (213) yojana ane arddha gAu pramANanI paholAi che AvI sola sola vijayo sumerugirithI pUrva ane pazcimamA che / / 8 / / egArasahassaaDasaya-joyaNabAyAladugakalAmANaM / devakurutarakhettaM ubhayapAsaddhacaMdasamaM // 9 // ___bhAvArthaH-banne taraphanI bAjue arddhacaMdrAkAra agIyArahajAra AThaseM beMtAlIsa yojana ane be kalAnA (1184ka0 2) pramANe devakuru ane uttarakuru kSetro che // 9 // tattha tipallAuyA jualA maNuA tigAuuccaghaNA / aTThamabhattAhArA vasaMti kappaduparibhoyA // 10 // bhAvArtha:-teomAM traNa. palyopamanA AyuSyavAlA, traNa gAUnI uMcAinA zarIravAlA ane aSTamabhaktAhAra eTale traNa divasane AMtare AhAra lenArA ace kalpadrumathI upabhogaparibhoga karanArA yugalIpAloko rahe che // 10 // .tattha ya gayadaMtANaM vakkhAragirINa jamalaselANaM / / jaMbUdIvuvagAo NAyavvA savvavitthAro // 11 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : narabhavatodiTuMvanayamAlA bhAvArtha:-tyAM gajadantaparvatano, vakSaskAragiriparvatano ane yamaka ane samakaparvatano badho vistAra jaMbudvIpanA pramANanA peThe jANavo // 11 // devakurAo uttara-disaMmi uttarakurAo daahinno| puvvavidehAo pacchima puvo pacchimavidehAo // 12 // bhAvArtha:-devakuruthI uttaradizAmAM ane uttarakuruthI dakSiNadizAmAM, pUrva videhathI pazcimamAM ane pazcimavidehathI pUrvamAMtammajjha desabhAe navanauisahassajoyaNusseho / joyaNasahassagADho dharaNiyale maMdaro asthi / / 13 / / __ bhAvArtha:-te jaMbUdvIpanA barobara madhyabhAgamAM navANuhajAra (99000) yojananI uMcAivAlo ane pRthvImAM hajAra (1000) yojana pramANanA mUlavAlo ekaMdara lAkha yojanano maMdara (sumeru) nAmano parvata che // 13 // tassaggadesabhAe cUlA caaliisjoynnpmaannaa| sAsayaceiyajuttA athitti vibuhamahaNijjA // 14 // bhAvArtha:-tenA agrabhAgamAM devapUjya zAzvatacaityayukta cAlIsa yojananA pramANavAlI eka cUlA cha // 14 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 paramANudRSTAMtaH : : 161 joyaNasahassadasayaM navanauijoyaNAhiyaM mUle / dasabhAgekkArasabhaiyA taha bhAsio parihI // 15 / / bhAvArtha:-ane te meruparvatanA mUlano paridhi dazahajAra ane navANu (10099) yojana ane eka yojananA agyAra bhAma karIye temAnAM dazabhAga jeTalA pramANavAlo che // 15 // egtosshssnvsydsjoynnaaiprimaanno| tinnikkArasabhAgA uvarimabhAge parihI eso / / 16 / bhAvArthaH-ane ekatrIsahajAra navaso daza (31910) yojana temaja eka yojananA agIyAra bhAgamA rahelA traNa bhAga jeTalA pramANano te meruparvatanA uparanA bhAgamAM paridhi che / / 16 / / tassAtthi paDhamakaDaM sahasrAjoaNamaTTisakkarArUvaM / aMka phAliyakaMcaNa-rayayamayaM kaMDayaM bIyaM / / 17 // bhAvArtha:-tenuM ekahajAra [ 1000 ] yojana pramANa- ane mATI zarkarArUpa prathama kaMDaka che ane aMka ratna, sphaTikaratna ane kAMcana [suvarNa] rajata [rUpA] maya madhyamAM rahela bIjaM kaMDaka che / / 17 / / tevadvisahassajoyaNa-parimANaM hoi bIyakaMDassa / taiyaM chattIsasahassa-joyaNamANaM suvaNNamayaM / / 18 / / Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA __ bhAvArtha:-jenuM parimANa tesaThThahajAra (63000.) yojananuM che te bIjuM kaMDaka ane trIju kaMDaka sonAnuM cha tenuM mAna chatrIsahajAra (36000) yojana- che / / 18 // tattha keNa vi tiyaseNa ego khaMbho aNegakhaMDAiM / kAUNa cuNNio tAva jAva avibhAgimo jAo / / 19 / / / bhAvArtha:-have te meruparvatanA krIjA kaMDaka upara koi devatAe eka thAMbhalAnA anekakhaNDo karI evaM bArIka cUrNa kayuM ke jenA rajakaNanA bIjo bhAga thai zake tevU rahya nahi // 19 // , bharimA 'mahappamANA nilayA kaliyA kareNa sA teNa / patto sumerucUlA-sihare sA phusiA tatto // 20 // bhAvArtha:-tyArabAda pRthvI jevaDI mahApramANavAlI nAlikA (nalI) mAM te cUrNa bharI hAthamAM lai sumerunI cUlikA upara jai tyAMthI te deve tene phukavaDe karIne phukI mUkayuM // 20 // udaMDapavaNavasao mahApayAsattao ya tiassa / avibhAgamettaNeNa ya disodisaM te gayA aNuyA // 21 // bhAvArtha:-udaMDa (pracaMDa) pavananA jhapATAthI ane 1 mahIppamANA ityapi Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 paramANudRSTAMtaH : devanA asAdhAraNa parAkramIthI pheMkAyela te aNukA (cUrNanA paramANuo) rUga kaNiyAo judIjudI dizAomAM prasarI (phelAi) gayA // 21 // paTThAmi kayAvi puNo milijja teNU havijja so thaMbho / iya pecchaMtassavi se vAsasahassAi gAI // 22 // bhAvArtha:-te aNuo (paramANuo) pAchA mAhomAhe malIne kyAre staMbharUpa thai jaze ema jotAM devane aneka hajAra varSo cAlyAM gayAM // 22 // voloNANaM tesi aNUNa jogo NayAvi se thaMbho / saMjAo taha esA maNuANa cuo maNuyabhAvo // 23 / / . bhAvArtha:-ADAavalA cAlyA gayelA te paramANu ono paraspara saMyoga thai pharIthI koipaNa rIte staMbha thavA na pAmyo, tevIja rIte gayela manuSyabhava pharI manuSyone prApta thato naMthI // 23 // paramANukhaMbhapIsaNa-suranaliyAmerukhevaditA / tagghaDaNA vA'NucayA maNuattaM bhavasamuhaMmI // 24 // ___bhAvArtha:-paramANurUpe staMbhane pIzI nAMkhI nali. kAmAM bharI meruparvata uparathI koi deve pheMkyo, paraMtu . pharI tevI thAMbhalAnI ghaTanA thai na zakI, AvA bhAvavAlo' uparano dazamo dRSTAMta saMsArasamudramAM . Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA manuSyapaNAnI durlabhatA upara basa che // 24 // atropanayayojanA yathA ahIyA dRSTAnta ghaTAve che, jemajaha seA jaMbUr3hIvo taha jinnpnnnnttdhmmsaasnno| jaha maMdaragiricUlA taha dhammAsevaNA jANa // 25 // bhAvArtha:-jaMbUdvIpasamAna jinapraNItadharma ane meruparvatanI cUlikA samAna dharmasevanA jANavI // 25 // jaha devo taha bhavvatta-pariNAmo suMdaro muNeavvo / thaMbhuva susammattaM aNegaguNANUhiM paDipuNNaM // 26 // bhAvArtha:-deva samAna suMdara bhavyatvapariNAma jANavU ane staMbha jevaM samyaktva. te aneka guNarUpaM paramANuothI paripUrNa bharelaM jANavU // 26 // ummaggavayaNagharaTTa-paTTehiM posio tahA thaMbho / saMkA naliyA jaM taMmi joijjA tattha kaiyAvi // 27 // vigahAkasAyaaikhara -pavaNapayArehi saNakkhaMbho / paiaNuyaM taha piTTho jahA puNo houM dussakkA / / 28 / / bhAvArthaH-unmArgavacanarUpa gharaTTapASANathI te thAMbhalAne pIzI nAMkhyo, ane zaMkArUpa nalImAM bharI pheMkelA kyAreka vikathApramAdarUpa atipracaMDa pavananA jhapATAthI vikharAi gayelA darzanastaMbhanA paramANuo Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 paramANudRSTAMtaH : : 165 pharI malI staMbharUpe thAya te ghaNuM azakya che / 28 / evaM maNuabhabaMmi sammattaM pAviUNa niggamiyaM / khaMbhassANuyapIsaNa-TTiteNeva taM dulahaM / / 29 / / bhAvArtha:-A pramANe manuSyabhavamAM prApta thayela samyaktva cAlyuM gaya~ to upara kahela thAMbhalAnA judA paDela paramANuo pharI pAchA malI thAMbhalArUpa thavAnA dRSTAMtathI pharI malaq ati azakya cha / 29 / iya dasamo diduto paramANuaNAmao mae viNiddidyo / narabhavaladdhaTTAe lihio pavayaNasamuddAo / / 30 // bhAvArtha:-A paramANu nAmano dazamo dRSTAMta manuSyajanmanI durlabhatA upara zAstrasamudramAMthI lai meM (nayavimale) ahiM nirdezela (dekhADela) che // 30 // sirivijayappahasUri-rajje sirivinnyvimlkviraayaa| siridhIravimalamaMDiya-sIseNa gayAivimaleNa // 31 // bhAvArtha:-zrIvijayaprabhasUrInA rAjyamAM zrIvinayavimalagaNi kavirAja thayA ne teonA ziSya zrI dhIravimalagaNi paMDita thayA, teonA ziSya meM (nayavimale) A (dazamA dRSTAMtanI) yojanA karela che // 31 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 : : narabhavaditovanayamAlA // iti zrImattapAgaNagaganAGgaNadinamaNibhaTTArakazrImadAlandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSyapaNDitajayavimalagaNivineyapaNDitakItivimalagaNiziSyapaNDitavinaya- . vimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindapaJcarIkAyamANapaNDitanayavimalagaNiracitAyAM narabhavadRSTAntopanayamAlAyAM paramANunAmA pradhamadazamo dRSTAnta-sampUrNaH // 10 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / atha paramANunAmA dvitIyadazamo dRSTAMta: // AvazyakacUrNe tvanyathA byakhyAto'sti, tathA hi bhAvArtha:-zrI AvazyakasUtranI cUrNImAM dazamA dRSTAMtanI vyAkhyA judI rIte dekhADela che, te A pramANeiha kAi sahA mahaI aNegakhaMbhasayasanivesillA / kAleNa jalaNajAlA-karAliyA pAviyA palayaM // 1 // bhAvArtha:-A jagatamA koieka vizAla temaja aneka hajAra staMbhonI racanAvAlI sabhA hatI, te sabhA koivakhate lAya ( agnivaDe karIne gharabalavU ) thavAthI sarvathA nAza pAmI // 1 // ki sA hojja kayAivi iMdo caMdo'havA mnnussido| jo taM tehiM ahiM puNovi ahadugghaDaM ghaDihI / / 2 / / bhAvArtha:-jo iMdra, candra ke manuSyendra te paramANuothIja te sabhAne banAvavAno yatna kare topaNa zuM tevI ? ane te sabhA banI zake kharI, paNa tevI sabhA to banavI azakya che // 2 // jaha tehiM ciya. aNuehi sA sabhA dukkarA iha ghaDeuM / taha jIvANaM vihaDiya-mitto maNuyattaNaM jANa // 3 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 : : narabhavadilutovanayamAlA bhAvArtha:-jema judA paDelA te paramANuothau sabhAnuM nirmANa (banavU) pharI azakya cha, tema hastathI cAlyuM gayelaM manuSyapaNuM jIvone pharI malavaM asaMbhava nahi to azakya avazya cha / / 3 / / jaha sUddhadhammasAlA aNegasammattatattagaNakhaMbhA / visayakasAyamahANalajAlehiM jAliyA sA vi // 4 // bhAvArtha:-aneka samyaktvAdi guNarUpa staMbhothI suzobhita zuddha dharmarUpa zAlA che, te . paNa viSayakaSAyarUpa agninI jvAlAthIM balI nAza pAmI gai // 4 // sA houM puNa dulahA nariMdavaMdehiM puNNahIhiM / pAveavvA dukkara-dasadiTTa tehi bhAsillA / / 5 / / . // ityapi dRSTAnto'sti // bhAvArtha:-to pachI puNyahIna prANIothI pharI tevI zuddha dharmazAlA thavI azakya cha, tAtparya e che ke uparanA daza dRSTAMtothI spaSTa jaNAya che ke prakAza ApanArI zuddha dharmazAlA pharI pAmavI kaThIna cha / 5 / bhAvArtha:-A judI rItanuM dazamuM dRSTAMta zrI bhAvazyaka sUtranI cUrNImAM kahela cha / Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMtopasaMhAropadezaH : // dRSTAntopasaMhAropadezaH / / diTThatabhAvapattA dasAvi dir3hatayA avitahatthA / uvayaNaguNasaMjuttA ee vuttA narabhavaMmi // 1 // bhAvArtha:-manuSyajanmanI durlabhatA upara upanayasahita kharA arthavAlA uparanA daza dRSTAMto kahyA, jeo barAbara dRSTAntapaNAne dhAraNa karanArA che / / iya dullahalabhaM mANusattaNa pAviUNa jo jIvo / na kuNai pArattahiyaM seA sAyai saMkamaNakAle // 2 // bhAvArtha:-A jagatamAM je manuSya mahAmahenate pAmI zakAya tevA manuSyapaNAne prApta karo pAralaukika hita eTale paralokamAM hitakArI dharma nathI karato te chevaTane vakhate pazcAttApane karanAra thAya che // 2 // jaha vArimajjabUDovva gayavaro macchauvva galagahio / vaggurapaDiuvva mao vAiggahio jahA maNuo // 3 // so sAyai 'maccujarA samacchao turiyaniddae khitto / nAyAravidaMto kammabharaparNollio jIvo // 4 // ____bhAvArtha:-kAdavamAM khuMcI gayela hAthI ane jAlamAM sapaDAyela mAchalaM tema jAlamA phasAyela hariNIyAnI peThe vyAdhithI grasta [gherAyela] thayela temaja ghaDapaNa, mRtyu ane chevaTanI nidrAthI dabAyelo, . 1 macchu ityapi / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA kartavyane nahI jANato ane karmanA pariNAmathI prerAyelo manuSya paNa zoka kare che / / 3-4 // kAUNamaNegAI jammaNamaraNapariyaTTaNasayAI / . dukkheNa mANusattaM jaha lahai jahicchiyaM jIvo // 5 // bhAvArthaH-janma, jarA, maraNa ane paryaTanonA aneka pherAo karI jema ghaNI muzkelIthI icchAmujaba manuSyapaNuM melavAya che // 5 // taM taha dullahalaMbhaM vijjulayAcaMcalaM ca maNaattaM / laddhaNa jo pamAyai so kAuriso na sappuriso // 6 // ____ bhAvArthaH-tema vijalInA sphuraNo (jhabakArA) jevaM caMcala ane durlabha manuSyapaNuM pAmyAbAda jo tene vyartha gamAvI devAmAM Ave to kharekhara te prANI satpuruSa nathI kiMtu kApuruSa (nIca) che // 6 / / jiNavarajiNagaNigaNahara-haricakkibalAipurisanAmANaM / lAho maNuagaiMmi teNaM ciya uttamA maNuA // 7 // . bhAvArtha:-tIrthaMkara, sAmAnyakevalI, gaNi, gaNadhara, iMdra, cakravatti, baladeva, vAsudeva vigere padavIono lAbha manuSyagatimAMja thato hovAthI manuSyagati uttamottama kahela che / / 7 / / maNapajjavanANakevala-dasaNaNANaM tahA ahakkhAyaM / .. AhAragAilAho teNaM cia uttamA maNuA // 8 // . Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMtopasaMhAropadeza: : : 171 bhAvArtha:-manaHparyava, kevalajJAna ane kevaladarzana, yathAkhyAtacAritra ane AhArakazarIra e manuSyagati zivAya anya gatimAM na malI zakatAM hovAthI manuSyagati atyaMta zreSTha che / / 8 / / jaMghAvijjAcAraNa-laddhIviNNANasijjhaNAiyA / lAhA maNu abhavaMmi teNaM ciya uttamA maNuA / / 9 / / bhAvArtha:-jaMghAcAraNa ane vidyAcAraNanI labdhI, vijJAna, mukti (mokSagamana) vigerenA lAbho manuSyagati zivAya anyagatimAM prApta na thatAM hovAthI ane manuSyagatimAM malatAM hovAthI manuSyagati uttamapaNuM spaSTa che // 9 // .. uttamasupattadANaM cauraMgijaM ca tahaya dhammANaM / taha savvavirailAhI teNaM iha mANavA siTThA // 10 // bhAvArthaH-uttamasupAtramA dAna temaja dharmanA cAra aMgo (dAna, zIla, tapa, bhAvanA) tathA sarvaviratino lAbha. manuSya gatimAMja thato hovAthI manuSyagati avazya AdarzarUpa che arthAt zreSTha che // 10 // khettakulajAibhAsA-dasaNacArittaNANakammANaM / ajmANa jattha lAho teNaM cia uttamA maNuA // 11 // bhAvArtha:-uttamakSetra, kula, jAti, bhASA, darzana, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 : : narabhavaTuiMtovanayamAlA cAritra, jJAnapramukha kAryono ane AryapuruSonA manuSyapaNAsAthe saMbaMdha hovAthI manuSyapaNAnI uttamatA ni:saMdeha siddhaja che / / 11 / / iccAi jattha lAhA havaMti bhavvANa savvasupasatthA / suragaivisesarUvA teNaM cia uttamA maNuA / / 12 / / . bhAvArtha:-ityAdi jene virSe devagatithI paNa vizeSa prakAranA upara batAvela sarva suprazastalAbhono saMbhava hovAthI manuSyapaNAnI uttamatA niHsaMdeha siddhaja che, kemake devagatimAM paNa upara kahelA prazastalAbho malI zakatA nathI / / 12 / / laghRNa mANusattaM dhammesu pamAyayaMti je jIvA / lahiUNa kapparukkhaM te dutthA jAyaNAhINA / / 13 / / bhAvArtha:-je jIvo mahAmUlyavAn manuSyabhava pAmIne pramAdakarI kharA dharmanA lAbhathI vaMcita rahI jAya che teo kalpavRkSa pAmIne paNa mAgyA vinA daridra rahenAra manuSyo jevAja che / / 13 / / ahavA aNorapAre jalanihikallolae sunimmaggA / bohitthaM lakSNavi aNissiyA te jaNA loe / / 14 / / bhAvArtha:-athavA apArajalathI bharelA samudramAM. DubanArAone nAvaDu malyA chatAM paNa nahi nIkalI zakanArA manuSya jevA samyaktvane prApta karIne Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMtopasaMhAropadezaH : : 173 gumAvanArA manuSyo AlokamAM pramAdathI manuSyapaNaM gumAvanArA che / / 14 / / ahavA vivihAyaMka-gatthA dutthA narA pamAyaparA / lahiUNa suhAkuMDa muhAkayaM tehiM dhammaviNaM / / 15 / / ___ bhAvArtha:-athavA je mANaso aneka vyAdhiothI grasta (gherAyela), vihvala ane pramAdane viSe tatpara cha teoe dharma vinA amRtakuMDa prApta karI vyartha gumAvyA jevU kayuM che // 15 // jiNapavayaNavaraNaMdaNa-vaNAo sarasANi vayaNakusumANi / ciNiUNa kusumamAlA vaNNaDDhA guMphiyA esA // 16 // bhAvArtha:-jinavaranA pravacanarUpa zreSTha naMdanavanamAMthI sarasavacanarUpa . puSpo cuMTo kADhI varNasaMpanna A puSpamAlA guMthela * che / / 16 / / je suddhamaggakahagA pasaNNacittA bahussuyA saMtA / gIyatthA guNajuttA dAyavvA mAliyA tesi / / 17 / / bhAvArtha:-jeo zuddhamArganA upadezaka (batAvanArA) prasannacittavAlA, bahuzruta, gItArtha ane guNI saMto che teone A mAlA ApavI // 17 // uvespuuvmii-bhvppvNcaaipyrnnsukhettaao| ucchuvva mae lihiyA gAhAhimuvaNayA savve // 18 // . bhAvArtha:-upadezapada, upamitibhavaprapaMcAdi' Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA prakaraNarUpa zreSTha kSetramAthI ucchu (selaDo) nI vRttinI peThe zodhanabuddhithI melavI meM ( nayavimalagaNie ) ahiM lakhyuM che // 18 // jaM kiMci dosaduTu hujjA iha bAlavilasiyaM jamhA / .. gurujaNagIyatthehiM visohiyadhvaM khu taM savvaM // 19 // bhAvArtha:-bAlaceSTA hovAthI je kAMipaNa dUSaNa AvavA pAmyuM hoya te saMghalaM gurujana ane gItArthoe zodhI leveM // 19 // goyatthapariggahiyaM payAsamAyAi duTThamavisiTTha / saMpuNNacaMdagahiI sasaovi jaNe payAsakaro / / 20 // bhAvArtha:-game tevU doSayukta ne nAlAyaka hoya paNa jo te prakaraNa gItArthovaDe svIkArAya to avazya vizeSa prakAza pAme che, kemake pUrNacaMdrathI svIkArAyela sasalo paNa lokone prakAza ApanAro thAya che / 20 / ee dasa diTThatA uvaNayajuttA mae viNiddiTThA / . narabhavalaTThAe lihiyA pavayaNasamuddAo // 21 // bhAvArtha:-A upanayayukta daza dRSTAnto pravacanasamudramAMthI lai manuSyabhavanI prAptinI durlabhatA batAvI tene prApta karavAnI samaja ApavA arthe ahiM meM (nayavimalagaNie) nirdezela [dekhADela] cha / 21 / siritavagaNarayaNAkara-taraMgasaMpuNNacaMdasAriccho / suvihiyamuNijaNacUDA-maNibhUo bhuvaNajaNapaNao // 22 // Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMtopasaMhAropadezaH : saMjamaguNamaNimugaNA-masamattho jattha vihArio / jassa ya kittipaDAyA bilasai saddhammohuvari / / 23 / / sirivijayappahasUri-rajje siriviNayavimalakavirAyA / siridhIravimalapaDiya-sIseNa gaeNa giTTiA // 24 / / bhAvArtha:-zrI tapAgaccharUpa ratnAkaranA taraMgo vadhAravA mATe saMpUrNacaMdranA jevA suvihitamunicaDA. maNibhUta ane jagatanA lokathI praNamAyelA ane jemanA saMyamaguNarUpa maNiratnanI parIkSA jANavA mATe vibudhano [devono] AcArya bRhaspati paNa asamartha cha, valI jenI kIrtirUpa patAkA (dhvajA) sArA dharmarUpa ghara upara vilAsa kare che (lahekI rahI che) tevA zrIvijayaprabhasUrIzvaranA rAjyamA zrI vinayavimalagaNi kavirAja thayA ane temanA ziSya paMDitazrIdhIravimalagaNi thayA ane temanA ziSya paMDitanyavimalagaNivaMDe A narabhavadRSTAntopanayamAlA nirdezAyela (dekhADela) che / / 22-23-24 / / jAva ya jaMbaddIvo jAva ya gahagaNavibhUsio meru / tAva ya uvaNayamAlA kusalehiM bAiyA ciraM jayau / / 25 / / bhAvArtha:-jyAMsudhI jaMbudvIpa rahe ane jyAMsudhI grahagaNa (samUha)thI vibhUSita meruparvata rahe tyAMsudhI paDitothI vaMcAyela A 'narabhavadRSTAntopanayamAlA' sadAkAla (yAvaJcaMdradivAkarau) jayavaMtI varto // 25 / / Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 : : narabhavadiTuMtovanayamAlA paMcasayA sagavaNNA [557] gAhAparimANamittha giTTi / siripAsaNAhaNAma-ppahAvao maMgalaM NiccaM // 26 // bhAvArtha:-A prakaraNamAM pAMcase sattAvana (557) gAthAna pramANa nirdiSTa (dekhADela) che ane je bhavya A graMthane bhaNaze, guNaze ane anya bhavyone saMbhalA te bhavyone 'zrIpArzvanAthasvAmi mA naumanA prabhAthI hamezA maMgala (kalyANa) rahe // 26 // // iti zrImattapAgaNagaganAMgaNa dinamaNibhaTTArakazrImadabhandavimalasUrIzvarasuziSyapaNDitaharSavimalagaNiziSyapaNDitajayavimalagaNivineyapaNDitakIrtivimalagaNiziSyapaNDitavinayavimalagaNiziSyapaNDitadhIravimalagaNisugurupAdAravindacaJcarIkAyamANapaNDitanaya vimala___ gaNiracitA narabhavadRSTAMtopanayamAlA, sampUrNaH // RAND ROOD HD // iti sirinarabhavadiTuMtovanayamAlA sammattA / / HEN PORNHARHAARENA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bhaMDAra upayogI saMskRta graMtho - 1 chandAmRtarasaH 2 dhanaJjaya nAmamAlA 3 anekArthasaMgrahaH saTIka bhAga-1 4 , bhAga-2 5 upAsakadazA TIkA 6 aMtakRta anuttaropAtika TIkA 7 AcArAMga TIkA bhAga-1 bhAga--2 9 zAMtisnAtrAdividhi samuccaya 10 anekArtha saMgrahaH bhASAMtara 11 raghuvaMza mUla sarga TIkA ' 12 kumAra saMgraha mUla (2 sarga TIkA) 1613 kirAtArjunIya mUlaM (3 sarga TIkA) 1614 zizupAlavadhaM (2 sarga TIkA) 15 naiSadhIyakAvya mUlaM (1 sarga TIkA) 35-0 16 raghuvaMza kumArasaMbhava kirAtArjunIya zizupAlavadha naiSadhIya meghadUta kAvyaSaTakaM [1000 pRSTha 150-6 17 meghadUtamUla (pUrvameghaTIkA) 1018 yogazAstra [bhASAMtara 25-0 19 vairAgyazatakAdi zatakatraya TIkA 20-0