Book Title: Jain Gyan Sagar
Author(s): Shamji Velji Virani
Publisher: Shamjibhai Veljibhai Verani Rajkot
Catalog link: https://jainqq.org/explore/011561/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI jaina jJAna sAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 10 11 12 13 14 15 23 24 25 26 27 28 1 9 10 11 12 13 14 15 23 24 25 26 27 28 29 62 7 20 21 22 23 8 9 10 11 12 24 25 26 4 5 6 7 18 19 20 21 1 2 3 4 15 16 17 18 29 30 8 9 10 22 23 24 5 6 7 19 20 21 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ una bane : 1. ra che . upadezI deharA paleke sukha pAmavA, kara sAre saMketa; hajI bAjI che hAthamAM, ceta ceta nara ceta 1 zera karIne jItavuM. kharekharuM raNa kheta; duzmana che tuja dehamAM, ceta ceta nara ceta. 2 gAphIla rahIza gamAra tuM, phegaTa thaIza phajeta; have jarUra huzIyAra thaI, ceta ceta nara ceta. tana dhana te tAruM nathI, nathI priyA paraNeta; pAchaLa sau raheze paDayAM, ceta ceta nara ceta 4 prANa jaze jyAM piMDathI, piMDa gaNAze preta; mATImAM mATI thaze, ceta ceta nara ceta. rahyA na ANuM rAjIyA, suranara muni sameta; tuM te taraNuM che, ceta ceta nara ceta. 6 rajakaNa tAAM rakhaDaze, jema rakhaDatI reta; pachI na tana pAmIza kayAM, ceta ceta nara ceta. 7 kALA keza maTI gayA, sarva banIyA veta; jobana jora jatuM rahyuM, ceta ceta nara ceta. mATe manamAM samajIne, vicArIne kara vaita, kayAMthI AvyA kayAM javuM, ceta ceta nara ceta, 9 zubha zikhAmaNuM samaja te, prabhu sAthe kara heta; aMte avicaLa e ja che, ceta ceta nara ceta. 10 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrakAMta prabhudAsa dozI OM zrI vItarAgAya namaH // zrI jaina jJAna sAgara - chapAvI prasiddha karanAra :zrI zAmajI velajI virANI sthA. jaina dhArmika zikSaNa saMdha divAnaparA, virANI vilA, rAjakoTa, pahelI AvRtti prata 2000 vIra saMvata 2503, vikrama saMvata 2033 I. sane 1977 kiMmata (jJAna pracAra) phakata 4-00 rUpIA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manasukhalAla chaganalAla vakhArIyA navajIvana prinTarsa divAnaparA, rAjakoTa, phona naM.-25438 AvRtti pahelI vIra saMvata 2503 vikrama saMvata 2033 I. sane. 1977 prata : be hajAra kiMmata (jJAna pracArarthe) phakta rUpiyA cAra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI virANI kuTuMbanA vaDila dharmapremI zrI zAmajI velajI virANuM ka janma sthaLa khIrasarA (bhAyAvadara) saurASTra avazAna rAjakeTa tArIkha 28-2-1946 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namra nivedana "paDhAM nALuM to yA" A sUtra khUba khUba mahatvathI ane rahasyathI bhareluM sutra che. nAnakaDuM paNa jIvanamAM jJAnamaya preraNA ApanAruM che. A saMsthA A nAnakaDA sUvane daSTI bindu banAvI, jJAna pracAzathe pAThaya pustake uparAMta dhamakaraNa tathA dharmAnuSThAna samajaNa pUrvaka thAya. dhamaeNcitta ane dharmacInI jAgRti thAya e hetuthI dhArmika suMdara vAMcana samAja ne puruM pADI zakAya te mATe dhArmika pustakonuM prakAzana karI rahI che. e vatuthI ApaNe samAja suvidita che. sAIklopIDiyA jevuM "jJAna sAgara" ApaNuM dharmanuM amulya pustaka hoI cAra taraphathI mAMga AvatA jJAnasAgara chapAvI samAjanA haste kamalamAM mUkatA ane atyaMta AnaMda thAya che. A saMsthA paDatara kiMmatathI adhI kiMmate pustako samAjane pUrA pADI kRtakaya thAya che. A saMsthAnI pAse moTuM bhaMDoLa nathI chatAM A saMsthA megyatAnusAra sAhasa karI jJAna pracArArthe banatA prayAsa karI sevA karI rahI che je Apa sau jANe che. paNa amane pUrepUrI zraddhA che ke vaNa mAge ApaNe samAja A saMsthAnA rajata jayaMtI mahotsava prasaMge saMsthAnI jhoLI bharI deze. A saMsthA bhinna bhinna kSetramAM ApaNA samAjanI dhArmika sevA karavA ghaNIja umeda khe che. ane amane sakraya sahakAra maLI rahe ema sarve ne vinaMtI karIe chIe. jJAnasAgaranA praphe vagere tapAsavAmAM bane teTalI kALajI ane takedArI rAkhavAmAM Avela che. chatAM bhale ane kSatio vahI gayela hoya te vAMcaka varga daragujara karaze ane amAruM dhyAna kheMcaze. tema namra vinaMtI karIe chIe. zrI zAmajI velajI virANI sthA. jaina dhArmika zikSaNa saMgha divAnaparA, virANI vilA, rAjakeTa-360 001 li. saMgha sevaka. zrI saMdha sevaka zrI, maganalAla tArAcaMda zAha zrI nagInadAsa rAmajIbhAI virANI zrI, rAyacaMda ThAkarazI ghIyA pramukha zrI, bhUpatalAla vRjalAla zAha zrI mohanalAla kasturacaMda zAha mAnada maMtrIo upa pramukha kya jinendra Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA pAnA naM. 144 151 155. 158 169. 176 177 177 181 18 187 kramAMka naM. 1 nivedana 2 zrI sAmAyikavrata artha sahita 3 zrI sAmAyikanA batrIsa doSa 4 zrI kAussagnanA : vIza doSa 5 zrI pratikramaNa sUtra artha sahita 6 zrI zramaNa sUtra 7 khAmaNA 8 dharmadhyAnane kAussagna 9 dazamuM-agiyAramuM vrata AdaravAnI vidhi 10 pASAnA aDhAra deva 11 zrAvakanAM daza paccakhANa 12 paMca parameSThinA 108 guNa artha sahita 13 zrAvakanA 21 guNa 14 chakAyanA bela 15 nava tatva 16 maMgaLa stotrama 17 ladhu daMDaka 18 gatAgatanA bela 19 karma prakRtinA bela 20 guNasthAna dvAra 21 mahATa bAsaDIo 22 cAra kaSAyane theMkaDo 23 aThThANu bolano alpa bahukAra 24 vIsa jinAMtara 25 zvAsocchavAsane thekaDe 26 cha ArAnA bola 27 vIza padavIne bela 28 viraha dvAra 29 pramANu bodhane thokaDe pAnA naM. kamAMka naM. 3 30 pacIza belano thekaDe 1 31 zretA adhikAra 6 32 pAMtrIza bela 9 33 siddha dvArA 10 34 jaMbU dvIpa vicAra 26 35 garbha vicAra 36 36 batrIsa asajajhAya 44 37 adhyayane (1) pusuiNuM artha sAthe (2) paracuraNa gAthAo (3) dazavakAlika sUtranAM adhyayana 1-2-3 (artha sAthe) (4) uttarAdhyayana sUtranAM adhyayana 3-4-9-19 (artha sAthe) 50 38 bhaktAmara stotra artha sAthe para 39 kalyANamaMdira stotram (padyAnuvAda) 55 40 ciMtAmaNI pArzvanAtha stotra artha sAthe 77 41 dhamasiMha muninA aThThAvIza bela 93 4ra vyAkhyAna prAraMbhe kahevAnI mahAvIra stuti 102 43 pAMca jJAna 115 44 vyavahAra samakitanA 67 bela 5 paTu dravya para 31 dvAra 126 46 cAre dhyAna 128 47 rUpI arUpIne bela 133 48 pramANa-naya 135 48 kAvya saMgraha (vidhavidha kAvyo) 138 50 uvasaggaharaM mahAprabhAvika tetrama 140 51 paccakkhANanuM kAyamI keSTaka 141 22 0 225. 228 29 231 246 248 25), 254 255 260 281. 284 -: phoTA :zrI zAmajI velajI virANI zrI rAmajI zAmajI virANI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saMsthAnA AzrayadAtA zrAvakaratna zrI rAmajIbhAI virANI para . ke eka . . kAraka che che . janma savaMta 1950 kArataka vadI 5 tA. 28-11-18rlDa khIrasarA (bhAyAvadara) vyApAra pArTasudAna (AphrikA) jIvanakALa 80 varSa svargavAsa saMvata 2029 caitra vadI 2 tArIkha 19-4-1973 rAjakoTa, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAmAyika vrata. (1) navakAra. namA 1-namaskAra dAje, arihaMtANuM-kama rUpa verInA haNanAra evA ahiM'tane, jeNe cAra ghanaghAtI krama jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya mAhanIya ane aMtarAya, kSaya aaN tathA jenAthI kAMI rahasya! (chAnuM) nathI ane je cAtrIza atizaye tathA pAMtrIza prAyanI vANIe tathA khAra guNe karI birAjamAna che. namenamakAra ho. siddhANu sakala kAya sAdhyAM jeNe te siddha bhagavatane, je AThama khapAvI siddhanA sukhane pAmyA tathA ekatrItha guNe karI sahita che. namAnamaskAra hAne. AyariyANu-AcAya ane je zuddha rIte jJAna, darzana, cAztri, :tapa ane vIyae pAMca khAcAra pote pALe ane bIjAne paLAve, tathA chatrIza guNe rI sahita che. namA-namaskAra ho. uva sayANu-upAdhyAyajIne, je yuddha sutrAya bhaNe bhaNAve tathA pacIsa guNe karI rahita che. namonamaskAra hALe. lAelAne viSe savvasAhUNuM-jIva sAdhune, je jJAna, darzana, cAritra ane tapanA sAdhanathI AtmAnI siddhine sAdhanAra tathA sattAvIza guNe khrI sahita che. (2) tikSNatA athavA vaMdanA. tikSmatA-traNavAra. AyAhiNuM-me hAtha joDIne jamaNA kAnathI DAbA kAna sudhI payAhikSu -pradakSiNA karIne, vadAsa-vAMduM chuM eTale page lAguM chuM. (pAThAMtara guNugrAma kara chuM.) nasa sAminamaskAra karU chu. (pAMca aMga namAvIne.) sakAreai--satkAra dauM chuM. samANesisanmAna dauM chuM. kANulyANakArI che. maMgala ma MgaLakArI che. devayabdha jaina samAna che, ceya'-chakAya jIvane sukhadAyaka, jJAnaguNasaMpanna che. pannuvAsAmi-sevA karU che. (mana vacana kAyAe.) (3) iriyAvahI. icchAmiicchuM chuM, paDikami-pApa karmathI nivavAne, iriyA-(rastAmAM) 5 thane viSe, vahiyAe-cAlatI vakhata, virAhaNAe-duHkha dIdhu heAya. gamaNuAgamaNe-AvatAM, jatAM. pANa-prANIjIvane, maNe-kacaryAM hoya. bIya-khIja. maNe-caryAM hAya. hariyA-lIle tarI (vanaspati) maNe-carI hoya. esA-AkaLa, ThAra uttaMga--kIDIyArAM paNaga-lIla, kula. (5McavI.) daga-kAcuM pANI, maTTI-kAcI mATI, makkaDA-kALIAnAM paDa, satANA-karoLIAnI jALa, sa'maNe-e sarvane kacaryAM hoya. je me jIvA-me koi jIvane virahiyA-duHkha dIdhuM DAya, vidhanA karI DAya. age diyA-eka iMdriya zarIravALA (pRthvI pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA) jIva. khediyAe iMdriya, zarIra ane jImavALAM (kIDA, vALA, pAza ane mIyAM vagere) tejI kriyA-traNa iMdriya, zarIra, jIbha, nAkhvALAM (kIDI, mADI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara 2 ju, mAMkaDa, dhaneDAM vagere.) thairikriyA cAra IMdriya zarIra, jIbha, nAka ne AMkhavALAM (pataMgIyAM, mAkhI, kudAM, tIDa bhamAM, vIchI vagere.) pacidriyA-pAMca IMdriya--zarIra, jIbha, nAka, AMkha ne kAnavALAM (manuSya, pazu, paMkhI vagere.) abhihayA-sAmA AvatA haNyA hAya, vattiyA-vATalA vALyA hoya. dhULe karI DhAMkathA hoya. lesiyA-masaLyA hoya. sadhAIyAeka bIjA sAthe athaDAvyA hoya. sa`ghakriyA thaDe speza karI duHkha dIdhuM. hAya. pariyAviyA- sarva prakAre pIDA upajAvI hoya. kilAmiyA-kilAmanA upajAvI hoya. udbhiyA phALa pADI hoya. ThANAo-koieka ThekANethI ThThANu -khIje ThekANe. saM kAmiyA-mUkayA hoya. jIviyAe vita thakI, vavarAviyA nAza kIdhA hoya. tasya tenuM micchAmi dukkaDa MphaLa mane niSphaLa thAo. (4) tAuttarI. tassa-tene uttarI-vizeSa zuddha. karaNeNu karavA sArU. pAyacchita-lAgelAM pApanuM chedana, karaNeNa karavA sArU. visAhI vadhAre nimaLa. karaNeNu-karavA sArU, visalI-traNa zalya zahita (kaMpaTa, niyANu.... ane mithyAtra) karaNeNu karavA sArUM, pAvANunpApa, kammANu-kama nimbAyaNu-TALavAne, zuM e-mathe ThAmi-sthira rahIne karU chu'. kAusagga'-kAyAne halAvavI nahi te annatya-temAM AgaLa rahyA mujaba kAyA hale. tenI chUTa zakhu chu. sasieNu uMcA zvAsa levAthI nissasieNuM-nIceA zvAsa mUkavAthI plAsiaNu-udharasa AvavAthI. chIeNu -chIMkathI. ja'lAiaNu-gAsu` AvavAthI. uDue -oDakAra AvavAthI, thAyanisageNu-vAyu savAthI. bhramalIe-phera tathA cakarI AvavAthI. pitta-pittanA prakopathI succhAe-mUrchA AvavAthI. suhumahi -sUkSma (thaDuMka.) a'ga-zarIra, saMcAleAhi-halavAthI muhumehi -thoDAka--khela-JaLakhA AvavAthI, saMcAlaeNhijhulavAthI suhumehi theArkika. dilDri-najara (dRSTi) saMcAlehi halavAthI. evamAIahiM e Adi bIjA manamAM ciMtavyA hoya te. agArehi -AgAra eTale mALathI. abhaggA-bhAMge nahi. aviAhie hAni pahoMce nahi. huMja-hAjo, me-mAro. kAussaggA-kAussagga eTale kAyAnuM aNu halAvavu. jAva-jyAM sudhI. ahi tANu -arihaMtane bhagavaMtANu'-siddha bhagavaMtane namukkAreNuM-namaskAra karIne na pArami-dhyAna mUkuM nahi. (pArUM nahi) tAva-tyAM sudhI kAya-kAyAne DANeNu-eka sthAne sthira zakhIne, mANeNu-akhala r3Ine, jhANeNu-dhyAne karIne apANu-AtmAne.vAsi zamitajI chuM. A ThekANe (icchAmi paDikAma" thI te "jIviyAe navarALiyA tassa micchA mi dukka" sudhI tathA eka navakAra pATha manamAM belIne kAussagga karavA ane namA ahiM tAlu zabda mAlI pAravA.) (5) lAgasa. lAgasTa-leTamAM, ujjoyagara-udyotanA karanAra dhamma-dhama, tityayare tIya nA sthApanAra ji-jina, rAga-dveSanA jItanAra. arihaMte-adbhuita devanI. kinnaImsa -nAma laIne stuti-kIrti karU chuM. cavIsa pa--cAvIze tItha"karA tathA bIjA kevalI kevaLa * sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e cAra tI. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAmayika vrata jJAnIonI usabha-pahelA bASabhadeva svAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI mAtAe svapnAmAM vRSabha dIThe tethI e nAma ApyuM. majiyaM ca-ane bIjA ajitanAtha svAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI mAtA pAse ramatAM jayAM tethI e nAma ApyuM vaMde-vAMduM chuM. saMbhava-trIjA saMbhavanAtha svAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI dukALa TaLIne sukALa thaye, dhAnyanA saMbhava thayA tethI e nAma ApyuM. mabhinaMdaNuM ca-ane cothA abhinaMdana svAmI svAmI garbhamAM AvyA pachI I jayakAra karyo tethI e nAma ApyuM. suma-pAMcamAM sumatinAtha svAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI mAtAne bhalI mati upajI tethI e nAma ApyuM ca-vaLI pauma5haM-chaThA prAprabha savAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI mAtAne padma-kamaLanI zayAmAM sUvAnI IcchA thaI tethI te nAma ApyuM. supAsaM-sAtamA supArzvanAtha svAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI mAtAnAM pAsAM kharasaTa hatAM te suvALAM thayAM tethI e nAma ApyuM. jiNuM-zagaDhaSanA jItanAra. ca-vaLI. caMdapapahaAThamA caMdraprabha svAmI, havAmI garbhamAM AvyA pachI mAtAne caMdramAnI muja thaI tathA caMdra sarakhI zarIranI prabhA thaI tethI te nAma ApyuM. vaMde-vAMdu chuM. suviha-navamA suvidhinAtha svAmI, svAmI, garbhamAM AvyA pachI nagaramAMthI avidhi TALIne suvidhi karI tethI tenAma ApyuM. ca-vaLI. puSkRtatathA bIjuM nAma puSpadaMta svAmI, vAmInA dAMta kula sarakhA hatA tethI te nAma A hatA tethI te nAma ApyuM. sIyala-dazamA zItaLanAtha svAmI, temanA pitAne javara thayele pachI savAmI garbhamAM AvyA tyAre svAmInI mAtAne hAtha pharasyAthI pitAnI kAyA zItaLa thaI tethI te nAma ApyuM. sijajasa-agyAramA zrI zreyAMsanAtha svAmI, zItaLa paDhavAnI zayAmAM aSTa deva rahe, svAmI garbhamAM AvyA pachI mAtA sUtAM te pachI te devatA nATho tethI te nAma ApyuM vAsupuja-bAramA vAsupUjya svAmI, mAtAnI sUvAnI zayAmAM devatA rahI koIne suvA dete nahi. paNa havAmI garbhamAM AvyA pachI devatA temAMthI nAzI ulaTI mAtAnI pUjA kIdhI tethI karI e nAma dIdhuM. svAmI garbhamAM AvyA pachI I mAtAnI pUjA kIdhI tathA kubere gharamAM dhananI vRSTi karI. ca.-vaLI. vimaLa teramA vimaLanAtha svAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI mAtAnI puTha vAMkI hatI te pAMsarI thaI tethI te nAma ApyuM. maNuta-caudamAM anaMtanAtha svAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI enaMta ronI rAzi svapnamAM dIThI tethI te nAma ApyuM. ca-jiSNurAga dveSanA jItanAra dharma-paMdaramA dharmanAtha svAmI. svAmI garbhamAM AvyA pachI mAtA dharmane pAmI, saMti-seLamAM zAMtinAtha svAmI. svAmI garbhamAM AvyA pachI marakIne roga maTaye ne zAMti thaI tethI te nAma ApyuM. ca-vaLI. vaMdAmivAMdu chuM. kathuM-sattaramAM kuMthunAtha svAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI zatru kaMthavA sarakhA thAya tethI te nAma ApyuM. are-aDhAramAM aranAtha svAmI svAmI varSamAM AvyA pachI mAtAe ratnamaya A dIThe tethI te nAma ApyuM. avaLImaliM-ogaNIzamAM malinAtha savAmI, svAmI ga mAM AvyA pachI mAtAne kulanI zayAne dehada upaje te devatAe | pADaze tethI te nAma ApyuM. vaMde-vAMkuM chuM. musivayaM-vizamAM munisuvrata savAmI, svAmI gamamAM AvyA pachI verI namI gayA tethI tathA mAtAe muninA jevAM vrata pALyAM tethI te nAma ApyuM. nami jiNa-ekavIzamA naminAtha svAmI, svAmI gabhamAM AvyA pachI verI namADayA teNe karI te nAma ApyuM. ca-vaLI vaMmi -vAMduM chuM. rikanemi-bAvIzamA ariSTanemi svAmI (vaimanAtha), mAtA zAnamAM ariSTa (sthAma) namaya (mI) cakkAza Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene jJAna sAgara dIThI tethI te nAma ApyuM. pAsa-vIzamA pAzvanAtha svAmI, pitAnI zayA nIce sarSa ATA dete hate ne tene hAtha he have te mAtAe garbhanA prabhAvathI joI laI upara muko ane vina gayuM tethI te nAma ApyuM. taha-temaja vahamANuM-cenIzamA vaddhamAna svAmI, svAmI garbhamAM AvyA pachI dhana vagerenA khUba vadhAre thayA tethI te nAma ApyuM. ca-vaLI evaMmae-e prakAre meM, alithuA-nAme karI saMstavyA, te covIza tIrtha kevA che? vihuya-TALyAM che. raya-karmarUpI ja. malA-bAMdhela karmaspI mela, pachINa-apAvyAM che. jAmaraNajane marama. cauvisa picavIze ekaThA. jiNavarA-jinavaratisthayarA - tIrthakare me-mujane. pasIyaMtu-prasanna thAo. kitiya-kIrti karAyelA vaMdiya-namaskAra karAelA. mahiyA-zubha dhyAnayoge karI pUjA karAelA. je e-je kahA te logassa-lakamAM uttamA-uttama-siddhA-siddha 58 pAmyA. ArUvA-sarva roga rahita. behilAbha-samaktirUpa beyanI prApti. samAhi-samAdhi. vara-pradhAna-muttama-sarvottama. hiMdu-dIo. caMdasu-caMdramAMthI adhika nimmalayara-nirmaLa che Aicchesu-sUraja thakI. ahiya-adhika payAsayarAprakAzanA karanAra cho. sAgara-samudra. vara-mahaTe. te (2vayaMbhU ramaNa samudra) gaMbhIrA-gaMbhIra eTale heTA samudrathI paNa vadhAre gaMbhIra che. siddhA-evA he siddha bhagavAna siddhi-mukita pada mama-mane. disaMtu-dIe. sAdhu athavA zrI sImaMdhara svAmInI AjJA mAgI 6) sAmAyika AdaravAne vidhi. dravyathakI-mAyAe karI, sAvajajajoganAM-pApanA vyApAra karavAnAM. paccakakhANabaMdhI, kSetrathakI-jamInathI AkhAlaka pramANe...badhA jagatamAM. kALathakI-keTale vakhata be ghaDI sudhI uparAMta na pADyuM tyAM sudhI-be ghaDI uparAMta jeTaluM rahevuM hoya teTaluM bhAvathakImananI dhAraNAthI chaTae-cha prakAre te bekaraNane traNa jagathI. paccakakhANu-baMdhI karemikaruM chuM. aMte-he pUjya sAmAIyaM-samatArUpI sAmAyika. sAvaja-pApanA kAmanI jogamana vacana kAyAnA jege. paccakakhAmi-baMdhI karUM chuM jAva-jyAM sudhI niyama pajavAsAmi-adhInI maryAdA karI che tyAM sudhI sevA karuM chuM. duviha-be kaNe tiviheNuM-traNa jeNe na karemi-karUM nahi na kArami-karAvuM nahi e be karaNa) maNasA-mananI kalpanAe karI. vayasAvacanathI. kAyasA-kAyA pravartAvavI e traNa jaga) tarU-te sarvane, aMte-he pUjya! paDikamAmi-nivavuM chuM. niMdAmi-niDuM chuM. AtmAnI sAkhe garihAmi-garahuM chuM. gurunI sAkhe ampAyuM-azubha jegamAM jatAM AtmAne sirAmi-tajuM chuM, (7) namasthaNane pATha. namaskuNuM-namaskAra che. arihaMtANaM-arihaMta devane bhagavaMtANuM-bhagavaMtane. AIgarANuM-dharmanI AtinA karanArane tisthayarANuM-tInA thApanAra eTale sAdhu, sAdhvI, Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAmayika vrata zrAvaka zrAvikA e cAra jAtanA tIrthanA sthApanArane sayasabuhANa-pitAnI meLe bujhathA che tene purisaramANuM-puruSamAM uttama. purisasIhANuM-puruSamAM he siMha samAna, perisa varapuMDarIyANuM-puruSamATe uttama puMDarika kamaLa samAna-purisa-puruSamAMhe-vara-pradhAna, gaMdha hasthINa-gaMdha hastI samAna che jema gaMdha hastIne joIne bIjA hAthIo nAsI jAya tema tirthakarane joIne badhA mithyAtI pAMkhaDIone mada gaLI jAya. lAguttamAzuMka mAMTe uttama che loganAhANuM lekanA nAtha che. logaDiyANuM lekanA hitakArI legapAIvANuM lekane viSe dIpakasamAna che lagapajajoyagarANuMkamAMhaudyota karanAra abhayadayANuM abhaya dAnanA denAra cakakhudayANuM -jJAnarUpa cakSunA denAra magdayANa mekSa mArganA denAra saraNadayANa-zaraNanA denAra jIvadayA -saMjamarUpa jIvataranA denAra hidayANa-samakitarUpa bedhanA denAra dhammadayANuM-dharmanA denAra dharmadesiyANa-dharmaupadezanA denAra. dhammanAyagANudharmanA nAyaka dhammasArahINuMdharmarU5 rathanA sArathi. dhamma-dharmane viSe, vara-pradhAna cAuraMta-cAra gatine aMta karavA mATe cakkavaThThINuM cAvatI samAna che. dIve-saMsAra samudramAM DUbatAM jIvane beTa samAna. tANuM-duHkhanA nivAraNa karanAra. saraNa-AdhAra gaI-cAra gatimAM paThThANuM-paDatA jIvane apaDihaya-nathI haNANuM evuM vara-pradhAna (kevaLa)nANa-jJAna-saNa-darzana eTale dekhavuM dharANuM-dharanAra, vivaTa-gayuM che. chAkhANuM-chadmasthapaNuM jisukuM-jItyA che rAgadveSane jAvayANuM-bIjAne jItAvyA che rAga, dveSa, tinANuM-ta che saMsArarUpI samudra tArayANuMbIjAne tera che saMsAra samudrathI buThThANuM-pite samajyA tatvajJAnane. behiyANuM-bIjAne tatvajJAna samajAvanAramutANuM pote mukANA bahAranA tathA aMtaranA karmabaMdhanathI mayagANuMbIjAne ethI mukAvanAra savavanuNuM-sarva jJAnI che. savadarisiNuM-sarva padArthanA dekhanAra siva-upadrava rahita malaya-acaLa marya-rAga rahita, mahaMta-maNa rahita maphakhaya-kSayarahita, mavALA-bAdha pIDA hita mapuNarAvitti-nathI pharIthI avataravuM jene sidigaI evI siddhanI gati-nAmadheya evuM amara nAma ThANuM-evuM sthAnaka saMpatANuM pAmyA che. tame jiNANuM-namaskAra heje evA tIrthakarane. jiyazayANuM-sAta bhayanA jItanArane. (paheluM namaskuNuM zI siddha bhagavaMtane kahevuM. bIjuM zrI arihaMta devane kahevuM. temAM ThANuM saMpattANune badale ThANuM saMpAvila kAmANuM kahevuM ne pachInA bela kahevA nahi) trIjuM nameltha-vartamAnakALanA svadharmAcAryo-svadharmopadezakane karavAnuM che tene nAstha, mamadhamma Ayariyalsa, mamadhamevasiyarsa, jAva saMpAvi8 kAmaksa, name Ayariyamsa. sAmAyika pAra na vidhi (pahelA pAThathI legassa sudhInI kriyA ApavAnI rIte karIne chaThThA pAThane ThekANe nIce mujaba kahevuM. dravyathakI sAvaja jemanAM paccakakhANa karyA hatAM te pUrAM thayAM te pAvuM chuM kSetrathakI zAkhA pramANe, kALathakI beghaDI uparAMta pArUM tyAM sudhI, bhAvathakIcha karIe pacacakhANa karyA hatAM te pUrAM thayAM te pAMchuM.(1)ehavA navamAsAmAyika pATha Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara vatanA uparanI vidhi mujaba AdarelA sAmAyika vratane viSe paMcAIcAra-pAMca aticAra jANivA-jANavA na samAyariyaDavA-AcaravA nahi. te jahA-te A pramANe te Aleu te kahI dekhADuM chuM. maNapaNihANe-mana mAThuM pravartAvyuM hoya. vayapaNahANe-vacana mAThuM pravartAvyuM hoya. kAtha65NihANe-kAyA mAThI pravartAvI heya. sAmAIyasasasaI-samatArUpa sAmAyika. akaraNuAe-bAbara kIdhuM ke nahi tene barAbara khabara na rahyA hoya. sAmAyansa sAmAyika. aNuvayissa karahuAe-purUM thayA vinA pAryuM hoya, tasma-tenuM, micchA mi dukakaDaM-kIdheluM niSphaLa thAo. (2) sAmAyikanA viSe daza mananA, daza vacananA, bAra kAyAnA ebatrIza dezamAMthI ke devA lAgyo hoya te tassa micchA mi dukakaDa. " (3) sAmAyikamAM AhArasarA-khAvAnI IcchA thaI hoya. bhayasaMjJA-bIka lAgI heya. maithunasaMjJA-strI sevavAnI IcchA karI heya. parigraha saMjJA-lAbha meLavavAnI IcchA karI heya. e cAra saMjJA mAMhelI keI saMjJA karI hoya te tassa micchA mi dukakaDa. (4) sAmAyikamAM strIkathA bhattakathA, dezakathA, rAjakathAe cArakathA mAMhelI keI kathA karI hoya te tassa micchA mi dukakaDa. (5) sAmAyika samakAeNuM-sAmAyika kAyAe bAbara rIte.na phAsiyaM-sparza karyuM. -aMgIkAra karyuM na hoya. na pAliya-tevuM-ja pALyuM na hoya. na sohiyaM-zuddha karyuM na hoya. na tIriyaM-pAra utAryuM na hoya, na kittiyaM-kIrti kIdhI na hoya. na ArAhiyaArAdhanA kIdhI nahoya. ANuevItarAga devanI AjJA pramANe, AzupAlitA-vizeSe pAratAM thakA na bhavaI te pramANe na varatAyuM heya. tassa micchAmi dukaka-te beTA kIdhAnuM phaLa niSphaLa thAo. " (6) sAmAyikavidhie lIdhu,vidhie pAyuM, vidhie karatAM avidhie thayuM hete taskRmicchAmi dukakaDaM. (7) sAmAyikamAM atikrama, vyatikrama, aticAra, aNAcAra, jANatAM ajANatAM mane,vacana, kAyAe karI kAMISa lAgyo hoya to tamsa micchA mi dukakaDa. sAmAcikamAM kAne, mAtrA, mIDI. 59, akSara, gAthA, sUva ochuM Avaka viparIta kahevAyuM che te anaMtA siddha ane kevaLInI sAkhetasamicchAmi dukakaDa. (pachI AgaLa mujaba traNa nAmotthaNuM kahevAM. sAmAyika vrata saMparNa.) sAmAyika karatAM mananA daza vacananAdarA tathA kAyAnA bAra e pramANe batrIsa deza na lAge te mATe niratara upaga rAkho. te batrIsa deSa nIce pramANe - mananA dazA reSa 1 aviveka deba-sAmAyika kare te vAre sarva kriyA kare paNa manamAM viveka na hoya eTale ja chIee A ThekANe puruSakathA ema kahevuM Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAmayika vrata sAmAyika zuM cIja che te jANe nahi ane viveka sahita sAmAyika karavAthI koNa tathA che? enAthI zuM phaLa prApti che? e konuM sAdhana che? emAM zuM sAdhya che? vyavahAra sAmAyika kayuM ane nizcala sAmAyika kayuM ? sAmAyikanI rIti jinezvare zA pramANe kahI che vagere viveka vinA je sAmAyika kare te avivekane prathama de. 2 thaze vAMcchA deba-sAmAyika karIne kIrtinI vAMchanA kare eTale sAmAyika te nirja zAne hetu che ane siddhapadanuM sAdhana che tene badale tenAthI kItinI vAMchanA kare te yaza vAMchA doSa. 3 dhana vAMcchA rASa-sAmAyika karavAthI dhana-prAptinI IcchA kare te. 4 garva deSa sAmAyika laIne manamAM garva ANa ke huM ja dhama jANanAra chuM. huM kevuM sAmAyika karuM chuM ! bIjA mUkha leka sAmAyika zuM samaje? vagere bAbatane je garva kare te garva de. ame saMghamAM moTA chIe mATe amAre sAmAyika karavuM paDe te garva deSa. 5 bhaya deSa-eTale keI prakAranA bhayathI ke lekamAM pitAnI niMdA thaze evI bIkathI sAmAyika kare paNa manamAM sAmAyika karavAno bhAva na hoya te bhaya doSa, sAmAyika na karUM te kAma karavuM paDaze e bhaya lAvI sAmAyika karavA besI jAya. 6 nidAna deSa-sAmAyika karIne dhanAdikanuM athavA bIjI kaI icchata vastunuM niyANuM kare te kAraNe sAmAyikanuM te mahatuM phaLa che, te na vicAratAM evA kheTA phAyadA upara lakSa khI niyANuM karI, te vecI nAkhyA barAbara thAya te mATe nidAna doSa. 7 saMzaya deSa-saMzayayukta sAmAyika kare eTale manamAM vicAre ke sAmAyika karIe chIe te kharA, paNa AgaLa upara phaLa thaze ke nahi ? ema pratIti nahi te. 8 kaSAya deSa-kapAyabharyuM sAmAyika kare eTale keInI sAthe roSa vate che tethI tene javAba deve nathI ema dhArI sAmASika karI bese. evuM rahasya che chatAM kaSAyayukta kare te deSita gaNAya, tenuM nAma kaSAya doSa sAmAyika, madha, mAna, mAyA, lebha kare te kaSAya doSa. 9 avinaya deSa-vinaya rahita sAmAyika kare che. guru vagerene yathAyogya vinaya na kare te. 10 bahumAna deSa-bahuM mAna sahita kare paNa bhaktibhAvathI na kare te. vacananA dasa deSa 1 kastika vacana deSa-je vacana sAMbhaLI keine lajajA, bhaya, kaSAyAdi upaje tevAM mustika vacana sAmAyikamAM bele te kustika doSa. 2 sahasAkara deSa-sAmAyikamAM AgaLa pAchaLa upaga khyA sivAya aNuvicAryuM bole te 3 asadArehaNa deSa-sAmAyikamAM kaI upara asatya deSa (tahemata) mUke te. 4 nirapekSa vAkaya dela-sAmAyikamAM zAstranI apekSA vinA svamatinAM vacana bele te. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara 5 sakSepa uSa-sAmAyikamAM satra pAThe vacana saMpa karI le, akSarapAThAdihINA bAve te. 1 kalaha kama uSa-sAmAyikamAM koInI sAthe karaza kare te. 7 vikathA deSa-sAmAyikamAM sajaNAya, dhyAna, dharmayA, mahApuruSanAM caritra athavA tIrthakara Adine mahimA vagere kriyA karavAnI kahI che te pramANe na vartatAM zAhida vagerenI cAra kathA kare te. 8 hAsya deSa- sAmAyikamAM koInI mazkarI kare che, gaMbhiratA rAkhavAne badale hAsya kare. 9 adhi pATha kala-sAmAyikanAM satrAdi cAra kare temAM mukhathI havane hasva athavA harava akSarane ThekANe hI bele, kaI ThekANe mAtrAhIna athavA adhika uccare, azuddha pAkane uccAra kare te. 10 suNa guNa vacana deja-sAmAyika laIne utAvaLe pAna ucA kara, 25 pragaTa akSara na ure, pattu, mAthAnuM ThekANuM mAluma na paDe, mAkhInI peThe baNabaNa kare ema gaDabaDa karIne pATha pUrNa karI te. - kAyAnA bAra rASa. 1 agya Asana zreSa-sAmAyika karatI vakhate paga upara paga caDAvIne bese, mahAtmaparyAya thakI vinaya guNanI vRddhinI hAnI kare, varUvaDe jAnuM bAMdhIne bese te prathama zreSa, mATe je vaDe vinaya guNa rahe. uddhatAI na jaNAya, ajayaNa na thAya tevI rIte besavuM. 2 calAsana pa-Asanane sthira na rAkhe, vAraMvAra AgaLa pAchaLa calAyamAna kare te pote capaLatA ghaNI kare te calAsana uSa kahevAya. 3 calaSTi desAmAyika laIne daSTine nAsika upara thApI manamAM te paga rAkhI maunapaNe dhyAna na dhare, zAabhyAsa kare che te jayaNAyukta pustaka upara daSTi zakhavI vagere zuddha sAmAyikanI rIti je zAsakAre kahelI che te rItine tyAga karI cakti mRganI jema cAre dizAe netre phare te caladaSTi deSa ja sAvadhakriyA doSa-kAyAvaDe kaMI sAvala kriyA kare athavA sAvadya kriyAnI saMjJA kare te. 5 AlaMbana doSa-sAmAyikamAM dIvAla pramukhane Azraya choDI ekAMta besavuM e rIti che te ra ta tyAgI dIvAla, thAMbhalA vagerene pITha lagADIne bese te kAraNe paMjayA vinAnI dIvAla upara ghaNA jIvane vizrAma hoya tyAM pITha lagADatAM ghaNA onI virAdhanA thAya athavA eThIMgaNa daI besavAthI nidrAdika pramAda vadhe ane tethI zubha pAnAdikamAM khAmI Ave tethI te doSayukta che. 6 Acana prasAraNa daSa-sAmAyika laIne kAraNa vinA hAtha paga saMkoce athavA lAMbA kara. 7 Alasya deSa-sAmAyikane viSe ane ALasa maraDe, TAcakA pheDe, karaDA kare, kamara vAMkI kare vagere pramAdanI bahulatAnAM kAryo kare te. - mAna deSa-sAmAyikamAM aMgulI pramukhane vAMkI karI TAcakA phoDe te. 9 mala leba-sAmAyika laIne zarIre khasa pramukha thaI hoya te vare, mela utAre . Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAmAyika vrata 10 vimAsaNa deSa-sAmAyikamAM aMga vimAsaNa karAve, hAthane Teko dIe, lamaNe hAtha daI bese che. 11 nidrA deSa-sAmAyikamAM nidrA kare te 12 vanya saMkecana doSa-TADha pramukhanI prabaLatAthI pitAne samasta aMge sArI peThe varuda oDhe te. e pramANe mananA daza deva, vacananA daza deSa ane kAyAnA bAra deSa e sarva batrIsa Sa thAya. vivekI puruSa te doSa TALI zuddha sAmAyika kare. nIcenA vIsa deva TALI kAusagna kara. 1 ghaDAnI peThe eka paga sIdhe ane eka paga vAMko kare te ghaTaka doSa. 2 pavananA sapATAthI velaDele tema Dole te latA doSa. 3 thaMbhane AdhAre eThIge rahI ubhe jIve te sthaMbha devuM. 4 parvatanA kUTanI peThe akkaDa u rahe te phUTa deSa, 5 jhAlaNIAnA uMcA eDIMga rahI kAussaga kare te mALA deSa. 6 bhIlaDInI peThe hAtha AgaLa rAkhI kare te zabarI deSa 7 vahunI peThe ghuMghaTo kADhI vastra oDhe te vadhu doSa. 8 pramANu upAMta vastra mAthe rAkhI kare te lattara doSa. 9 zarIrane stananI peThe DhAMkIne kare te stana daSa. 10 gADAMnI uMdhanI peThe be paganI pAnI ekaDI rAkhe te UrvikA Sa. 11 sAbInI peThe vastra ekI kare te saMyati doSa. 12 digaMbaranI peThe hAtha uMcA rAkhI kare te khalIne deSa. 13 kAganI peThe netra caMcaLa kare te vAyasa deSa. 14 keThanAM phaLa ekaThAM karyAnI peThe vastra eThAM kare te kavITha Sa. 15 zarIramAM bhUta praveza jema mastaka dhUNAve tema dhUNI kAussaga kare te zazIkaMpana deSa. 16 mUMgAnI peThe huM huM kare te mUka deSa 17 AMgaLo pAMpaNe zakhI vicAra karyAnI peThe kAusaga kare te aMgulIbramUha doSa. 18 * dArU zIzAmAM nAkhatAM garamIne vege baDabaDa thAya tenI peThe kare te vArUNI doSa. 19 tarasyA kapanI peThe ho halAve te prekSA doSa. 20 bIjAnI pAse pATha uccavI kare te anya pAThazcarita deSa. kAusaga karatI vakhate uparanA vIsa demAMthI eka paNa doSa na Ave tenuM barAbara dhyAna ApavuM. corcon . * 18 madirApAna karelanI peThe baDabaDATa sAthe kAusaga kare te vArUNa doSa. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pratikramaNa sUtra pratikramaNa zarU karatAM pahelAM UbhA thaI savinaye gurnAdikane agara temanI gerahAjarImAM zrI sImaMdhara bhagavAnane yathAvidhi vaMdaNuM karI pratikramane traNa AvazyakanI AjJA mAgavI. pahelo Avazyaka ja | (A ThekANe navakAra tathA tikakhuttone pATha pUre kahe) pachI svAmInAtha pApanuM AyaNa, pratikamaNanI AjJA (e pramANe kahIne) pATha 1 le IchAmi bhaMte ! paDikkamasunI AjJA mAgavAne pATha. icchAmiNuM-mArI IcachA che. te-he pUjya. tusseliM-tamArI. akalpanAya samANe-AjJA thavAthI, devasiyaM-divasa saMbaMdho. paDikkamaNuM-pApane nivAraNa karavAne. ThAemi-eka sthAne besuM chuM. devasi-divasa saMbaMdhI jJAna-jJAna damaNa-dazana. cAritraAvatAM kamane rAkavAM te. ta5- pUrva karma khapAvavAM te. aticAra-lIdhelA vrata bhAMgavAne taiyAra thavuM te. ciMtavanAtha-vicAravAne arthe. karemi-karUM chuM. kAussagna-kAyA sthira rAkhavI . (navakAra tathA karemilaM tene pATha bela.) stuti-bAra guNa zrI arihaMtanA ATha guNa zrI siddhabhagavaMtanA, chatrIza guNa zrI AcAryajInA, pacIza guNa zrI upAdhyAyajInA, sattAvIsa guNa zrI sAdhunA, e paMca parameSThInA maLI ekaso ATha guNa saMbaMdhI jJAna, darzana, cAnni, tapa saMbaMdhI avinaya, bhakti, AzAtanA thaI hoya te, mana, vacana, kAyAe karI ajANapaNe, AkuTIpaNe, athAkuTIpaNe, jULyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, dezathI, sarvathI virAdhanA karI hoya, ne divasa sabaMdhI avajJA- aparAdha kIdhe heya, karAvyuM hoya, anumA heya te sarve arihaMta anaMtA siddha bhagavAnanI sAkhe tassa micchA mi dukkaDa. pATha rajo, IcchAmi kAmi kAussagaM. IcchAmi icchuM chuM ThAmi-eka ThekANe rahIne karuM chuM. kAussagga-kAyA sthira zakhara che, je-je. meM mAre che. devasIe-divasa saMbaMdhI. aIyAre-aticAra karolagADe hatha. kAIo-kAyAe karI. vAIo-vacane karI. mAsie-mane karI, usunIsatravirUddha karyuM hoya. umege-jina choDIne anya mArga paDi heya. akana bhegavA jevI vastu bhegavI hoya. akaraNijajo-na karavA jevuM karyuM hoya dujhAemahuM dhAna dharyuM che. vicitie-mAThI citavaNA karI hoya. aNaya-AcaravA cogya nahi. aNichiyA-icchavA gya nahi. asAvaga-zrAvakane nahi karavA yogya. pAuo -kaI prayoga kayA heya. nANa-jJAnane viSeha-temaja desANe-darzanane viSe carIttA carita-jeTale aMze paraphakhANa te cAritra ane jeTalA akhiNa te acArItra tene * sAdhu, sAdhI. zrAvaka ane zrAvike e vizaSa karIne avazya karavuM tene Avazyaka kahe che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pratikramaNa sUtra viSe, sue-sUtra siddhAMtane viSe. sAmAIe-samatArUpa sAmAyikane viSe tiNaha-traNa prakAranI. guttiNuM-gupti -mana, vacana ane kAyA e trane. cauddhacAra prakAranAM kasAyaNuMkaSAya eTale kedha, mAna, mAyA ne lebha. paMca-pAMca prakAranA. mathuravayANuM-ANuvrata (pahelethI pAMca vrata) tiraM-traNa prakAranAM. guNavayANu-guNavrata (te chaThuM, sAtamuM ane AThamuM vrata( caNitaM-cAra prakAranAM. sikhAvayANuM-zikSAvrata (te nava, dasa, agiyArane bAramuM vrata) bArasavihasa-e kahyA te) bAra prakAranAM. sAvara-zrAvakanA. dhammassa-dharmane viSe. ja-je kAMI khaMDiyaM-khaMDita karyuM hoya. je-je kAMI virAhiyaM-viyuM hoya. tassatenuM micchA mi dukkaDa-duSkata, pApa niSphaLa thAo. - stuti-prathama mArA AtmA anAdikALane mamatApaNe pariName che tene samatApaNe pariNamavAne vAte sAvaja jeganI baMdhI karavI. samabhAvane lAbha te sAbhAyika kahIe. prathama sAmAyika Avazyaka te samatA pariNAma rAkhavA mATe nipajAva. tassauttarIkaraNathI TheTha akhANuM sirAmI sudhI kahIne te pachI sthira rahI kAusaga karaze. temAM navANuM aticAra je dareka vrata vagerene aMte kahevAze te athavA cAra legasasa manamAM bolavA ane eka navakAra gaNI kAusaga pA. bIjo Avazyaka stuti-je samatApaNe pariNamyA, mamatA parihaya, caMda rAjakane maratake siddhi varyA, saMsAra samudra nistatha, sarva upamA alaMkRta sarva adhamaLahara, evA evIza tIrthakara janma, jaza maNane parikSaNa karI, AtmaguNa, AtmapaNe pariNamyA, sAdi anaMta bhAge siddha thayA, varUpa ramaNarUpa anubhava sthira rahyA, ane mahAre samatApaNe pragaTa thavA, mamatA pariharavAne avasare, smaraNa, ciMtana, manana, dhyAnarUpe sahAya he, evA vIza tIrthakaranI stutirUpa bIjo cauvIsathe Avazyaka legasane pATha kaheva) trIje Avazyaka stuti-have evA vIrA tIrthakara jeNe oLakhAgyA, tevA mArA dharmaguru, dhamAMcArya, mahAupakArI, jJAnacananA dAtAra, ajJAnatimiranA pheDaNahAra, mithyAtva kalaMkanA miTAvaNahAra. bhavadAvAnaLa zamAvavAne arthe amRtadhArA vANI varasAvatA muja aparAdhIne nyAya karavA, mALathI bhUlyAne mArge caDAvya, (pachI bhAgyanI vAta) evA dharmaguru, dhamAcArya, dharmopadezaka, dhamAtmA, cha kAyanA govALa, adhama uddhAraNa, bhavaduHkhabhaMjana locanadAtAza, nirlobhI nilalacI, samatAvaMta, dauryavaMta, vivekI, vijJAnI, ekAMta upakAra nimite maherabAnI karI sAcA mitrapaNe hAtha daI, muja kiMkara aparAdhI, guNarahita karUNAbuddhie nyAyamArga dekhADI sAcA devAdhidevane oLakhAvyA. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI jaina jJAna sAgA pATha 3 jo vaMdaNu IcchAmi khamAsamaNe (ubhaDaka besIne A pATha be vAra bela). IcchAmi khamAsamaNe. ( utkaTa ubhaDaka) Asane besIne kahevuM) IcchAmi-IcchuM chuM. khamA-kSamAvata samaNe sAdhu vaMdavADuM chuM. jANijajAe-- yathAzakti nisahiyAe-azubha jogane niSedha karIne aNujAha-AjJA Apa. me-mujane. mi-maryAdAmAM ugaha-AvavAnI nizIhi-niSedha karIne azubha jegane. ahaMkAya-tamArA caraNene kAyamaMphAsaM-mArI kAyAe sparza karuM chuM. khamaNi je khamajo. bhe-pUjya kilAmakaleza upajAvya heya te. a5-gaI che. kilaMtANuM-kilAmanA tamArI. bahu-ghaNI. subheNuMzubhAge karI. bhe-pUjya, divase-divasa vaI -vahI gaye (cAlyA gaye) jattA - jAtrArUpa pUjya. javaNijaja-jItI che indriyone. ca-ane. bhe-pUjya tame khAmemikhamAyuM chuM. khamAsamaNa-kSamAsahita sAdhu tamane devasayaM divasa saMbaMdhI vaikakama-thayelA aparAdhane AsiyAe-avazya karaNI karatAM thayelA aticArathI. paDikakamAmi-huM nivatuM chuM. khamAsamaNuNu kSamAvaMta sAdhunI devasiyAe-divasa saMbaMdhI AsAyaNae-AzAtanA tinIsarAe-tetrIsa tathA tethI ane prakAre. ja-je. kiMci-kAMI micchAe Tu kIdhuM hoya. maNa-mane. dukakaDAe-mAThuM karyuM hoya. vaya-vacane kakaDAe mAThuM belyo uM. kAyakAyA. dukakaDA-mAThI vartAvI heya. kehAe-krodha karyo hoya. mANAe-mAna karyuM hoya. mAyA-kapaTa karyuM hoya. lehAe-lebha karyo hoya. savakaliyAe-sarva kALane viSe. savamicchavayArAe-sarva je kAMI khoTuM karyuM hoya. sava-sarva. dhammAI-dharmanI kamaNue karaNIne viSe AsAyaNae-AzAtanA karI hoya. je-je me-mane. devasio-divasa saMbaMdhI. aIyAre-aticAre. ko-lAgyA hoya. tasma-te aticArane. khamAsamaNe-kSamAvaMta sAdhu, paDikakamAmi-nivanuM chuM. niMdAmi-niMdu chuM, girivAmi-gaNuM chuM. apAyuM sirAmi-AtmAne taLuM chuM, ne AmAthI ta chuM (A pATha be vakhata kaheve). stuti-evA mArA dharmagurue, mujane nyAla karavA maherabAna thaIne muja apathone sakata kamANIrUpa muMjI sabaLa, artha bhAva, lakSamI, bhabhava kalyANakArI, ziva-ekAMta sukhakArI, AnaMdakArI, jayavijayakArI puNya ane dharma budhikArI, sulabhabodhabIjadAyaka, saMvara karaNI batAvI. mArI samajaNa mAphaka bhAgya pramANe, chatI zakita pramANe, muLaguNa, uttaraguNa vrata, paccakakhANa niyama maryAdA karAvI che, te pAMca AcAra saMbaMdhI thaDA kALanI maryAdA karI bhalAM paccakakhANa karAvyAM che. pAMca aNuvrata, traNa guNavrata, cAra zikSAtratAdine viSe kaI atikrama, vyatikrama, aticAra, aNacAra deSa lAge che, te AlavaNa, niMdaNu, gaga AmAne vizaddha karI pApathI pAchAM pagalAM bharIne, AtmAne vizaddha karavA sAra, saMbhArI-saMbhArI, dhArI-dhArI, vicArI vicArIne doSa nivAravA pratikamaNurUpa cithe Avazyaka karavAnI IcchA upajI che te saphaLa hajo. duSkRta niSphaLa heje. * sAmAyika eka, ceuvIsa eTale legasasa be ane vaMdaNA vaNa e traNa avazyaka parA thayA, tene viSe kAne, mAtrA, mIMDI pada akSara, gAthA, sUva ochuM Adhaka viparIta kahevANuM hoya te miyA mi dukkaDaM. ( cothA AvazyakanI AjJA mAgavI) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prati maNa sUtra ceAthe Avazyaka. pATha 4 the jJAnanA aticArano devasa saMbaMdhI-divasane viSe jJAna-jJAna, darzana-darzana. cAritra-tapane vije aticAra lAgyA che te AleuM-kahI dekhADuM chuM. AgAme-sUtra-siddhAMta. tivihe-traNa prakAranAM. 5No-parUpyA taMjahA-jema che tema kahe che. suttAgame-sutra Agama. athAgameartha Agama eTale sutranA artha karavA te. tadubhayogame-te be AgamasUtra tathA artha ane sAthe jayate evA jJAnane viSe je aticAra doSa lAgyA hoya te Aleu kahuM chu. je. vAiddha. sutra AghAM pAchA bhazAyAM haiyAM vaccemeliyadhyAna vinA zunya upayoga sutra bhaNAyA heya. (haNuphakharae cha akSara bhaNu hoya. acakha-adhika akSara bhaNa hoya. payahIMNu-pada evuM jaNAyuM heya. viyahINuM-vinayarahita jaNAyuM heya. jogaNuM-mana, vacana, kAyAnA jaga sthira rahyA vinA jaNAyuM heya. saheNuM-zuddha uccArarahita bhaNAyuM hoya. sudinaM-rUDuM jJAna avinItane dIdhuM heya. dapaDichiyaM-duSTa rIte bhaNAyuM heya. akAle kao sajajhAe-saMdhyAkALa Adi bAra akALa, te vakhate sajajhAya na karI hoya. kAle na kao sajajhAe-khare vakhata che te vakhata sajajhAya na karI hoya. asajhAIe sajajhAyaM-lehI, parU Adi apavitra jagyAe sajhAya karI hoya sajhAIe na sajajhAya- sajajhAya karavA gya jaga hoya tyAM sajhAya na karI hoya. tassa micchA mi kakaDa-e cauda prakAranA aticAra mAMhele kaI deSa lAgyuM hoya te kheTuM kareluM niSphaLa thAo. pATha 5-me samakitane. daMsaNu-zraddhA, AsthA, samakita-1 traNatatvanI zuddhi pUrvaka, padArthomAM. paramAtha-paramaartha-navatatva jANIne temAMthI AtmAne anubhava kare te AtmAnA zuddha guNamAM ramaNatA sathava-zaga, dveSa rahita daSTi paricaya kara, vA-athavA suda-bhalI dRSTithI joyA che evA gurUnI paramIe mahAna artha sevaNa-sevanA (bhakita) karavI. vA vi-ane vaLI vAvanasamakita pAmI temAMthI khasI gayA hoya te. kudarasaNa-traNase tresaTha pAkhaMDI (mULaguM samakti jene na hoya) vajajaNa-tene varjavA, tyAga kara satta-e samakitavaMtanI sahaNu-zraddhA. evA samakitanA samavAsaeNuM-evA samakti jIva, sAdhunA pAsAnA sevanAra zrAvakane. sanmattarasa-samakitanA. paMca-pAMca. aIyArA-aticAra pAyAlA-meTA pAtALa kaLaza samAna jANiyavA-jANavA na samAyariyaDavA-paNa) AcaravA nahi tajahA-jema che tema te--te AleuM-kahuM chuM. saMkA-samakitane viSe zaMkA rAkhe (jainadharma kharo haze ke kheTo haze kaMkhA-mithyAtvanA matanI IcchA karI che. vittigicchA-karaNanA phaLane saMdeha ANe. parapAsaMDa-bIjA pAkhaMDInA matanAM. pasaMsA-vakhANa karyA hoya. parapAsaDa-bIjA pAkhaMDa. saMtho-samAgama karyo hoya (kemake je potAnA matamAM jANItuM na hoya ne bIjAne samAgama pAMca guNa jenAmAM 6.5 tana samakti kahevuM. 1, sama, 2 saMvega, * niveda, manu kapa, 5 ArathA. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI jaina jJAnasAgara kare te te eka taraphI vicArathI khasI jAya che.) e pAMca aticAra madhyethI kaI aticAra lAgyuM hoya te tassa micchA mi dukkaDaM-te be kIdheluM niSphaLa thAje, pATha 6 The-paheluM aNuvrata. paheluM paheluM aNuvrata-nAnuM (sAdhunA vratathI) ghelAo paNuIvAyAe-moTakA prANa haNavAthI veramaNuM-nivavuM chuM. basa jIva-hAlatA cAlatA jIva (te kahe che) bAya-be IdriyavALA. teIdriya-traNa iMdriyavALA. cauridriya-cAra IdriyavALA, paMcaeNpriya-pAMca Idriya vALA chava-prANa. jANuM-jANIne. prIchI-oLakhyA chatAM svasaMbaMdhI-pitAnA sagAsaMbaMdhI. zarIramAMhelA pIDAkArI-pitAnA zarIramAM pIDA upajAve evA tathA vigaleMdriya vinA (be, traNa, cAra iMdriyavALA jIva tema pAgala sivAyanA) saaparAdhI vajIne pitAne jeNe aparAdha karyo che tevA jIva sivAyanA) ne AkuTTI-jANIne haNavA-DaNavAnI nimitebuddhie. haNavAnA-haNavAnI paccakakhANa-baMdhI tathA sUkSma akedriya-paNuM haNavAnAM paccakakhANa jAvajachavAe-jayAM sudhI jIvuM tyAM sudhI duviha-be karaNe karI. tiviheNa-traNa joge karI. na karemi-karUM nahi, na karemi-bIjA pAse karAvuM nahIM maNasA-mane karI. vayasA-vacane karI. kAyasA-kAyAe karI evA evA. pahelA pahelAM, thula-moTA. prANAtipAta-jIva haNavA thakI. veramaNuM-nivartavAnA. vratanA-vratanA paMca-pAMca aIyarA-aticAra pAyAlA-pAtALa kaLazA samAna. jANiyadvA-jANavA :nasamAyariglA-(paNa) AcaravA nahi taMjahA-jema che tema. te Aleu-kahuM chuM. badhe-kaI jIvane tANune bAMdhe hoya vaheghaNe mAra mAryo. heya. chaviSNue-avayava chedyAM heya (kAna, nAka Adi) aIbhAre-ghaNe bhAra e heya. (gajA uparzata) bharUpANIe-anna pANI bhegavatAM aTakAvyAM heya. bhAta, pANInI aMtarAya pADI heya) tassa micchA mi dukkaDaM-te khoTuM kIdheluM niSphaLa thAo. pATha 7 mo-bIjI aNuvrata bIju aNuvrata-bIjuM aNuvrata, thulA-mauTuM. musAvAyA-juThuM bolavAthI veramaNa nivavuM chuM. kannAlIka-kanyA saMbaMdhI kAmamAM. gevAlikagAya,bheMza Adira saMbaMdhI kAmamAM bhemAlIka-jamInanA kAmamAM. thApaNa-thApaNa eLavavI. mose-paMcendriya jIvane vadhu thAya athavA keIne moTA duHkhanuM kAraNa thAya tevI maTakI kaDI sAkha-moTI beTI sAkSI ApavA saMbaMdhI. ItyAdika-e vagere. maTakuM-moTuM jUThuM-jUduM. balavAnA-bolavAnI paccakhANu-baMdhI, tyAga. jAvajIvAe jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI. duvihAbe karaNa. tiviheNu-traNa jene karI, na karemi-(e kAma) huM karUM nahi. na kAremi-(bIjA pAse tevuM kAma) karAvuM nahi. maNasA-mane karI. vayasA-vacane karI. kAyasA-kAyAe karI, evA bIjA khulAsaH- jIvane jANIne oLakhIne, uzkerAIne, haNavAnI buddhithI haNavAnI baMdhI che temAM gAMDA sivAya aparAdhInI chuTa che te aparAdhI ke te ke svasaMbaMdhI zarIra mAMhelA pIDAkArI. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Penal' PS211AULACH pATasa 15 zrI pratikramaNa sUtra zUla-meTA. mRSAva-jUThuM mAlavAnuM. veramaNa-tajavAnA. vratanA-vratanA. paMca pAMca. aIyArA-aticAra. jANiyA-jANavA. na samAyariyavA-(paNa) AcaravA nahi. jahAjema che tema te Ale kahuM chuM. sahassA lakakhANuM-dhrAsako paDe evu kheANu' hoya. rahassA lakhkhANe-koinI chAnI vAta ughADI karI hoya, sadArama'tabhee-peAtAnI srInA mama ughADA karyAM hoya. meseAvaese-khATo upadeza karyAM hAya. DalehakaraNe-khATA lekha karyA hoya. tassamicchA mi dukkaDaM-te khetu' kIdheluM niSphaLa thAjo pATaeN 8 me-trIjI' aNu vrata. trIju aNuvrata- aNuvrata. thulAe-meTu adinnAdANAo-aNu dIdheluM' levAthI eTale corI karavAthI; veramaNa-nivatu" chu, khAtara khaNI-khAtara khAdIne, gAMDI cheDIkoInI gAMsaDI cheADI. tAlu para kucIe karI-koInuM tALuM khIjI ku McIe ughADIne. paDI vastu dhaNIyAtI jANI-koi paDelI vastu tenA koi dhaNI che ema jANyA chatAM levI. ityAdi e vagera khIjI. meTaluM adattAdAna levAnAM paccakkhANu-meTI koInI zrIja rajA vagara levAnI badhI (temAM eTale AgAra ke), sagAM saMbaMdhI tathA vyApAra saMbadhI, nabharamI vastu uparAMta bhrama vinAnI vastu eTale evI halakI ke je letAM koi ce.2 TharAve ke Thapaka Ape nahi te sivAya khIjI khapI vastuo adattAdAna levAnAM paccakkhANu-ApyA vagara levAnI eTaja cArI karavAnI badhI. jAva jIvAe yAM sudhI jIvuM tyAM sudhI, dunihabe-- kaNe karI. tiviheNu-traNa joge karI. na karemi pote cerI karU' nahi. na kAravemibIjA pAse karAvu' nahi'. maNasA-mane karI. vayasA-vacane karI. kAyasA-kAyAe karI. evA trIjA thula-moTA, adattAdAna-cArI karavAnuM veramaNu vratanA-tajavAnA matanA. paMca-pAMca aiyArA-atiyAra.. jANiyavvA-jANavA. na samAyariyavA-AcaravA nahi, tanhA te jema che tema. te AleAu-kahuM chuM. tenAhaDe-ceArAu vastu lIdhI hoya, takkara5megecArane madada ApI hoya. virUdjAiphame-rAya viruddha kIdhu hoya eTale dANacorI vagera rAjAe manAI karelA gutA kAdhA hoya. kuDatAle-khoTuM te:nyu hoya. kuMDamANe-khATuM mApyu hAya, layuM" hAya tapaDirUvagavavahAre-sArI vastu dekhADI narasI ApI hoya. tassa micchA mi dukkaDaM-te khoTuM kIdhelu niSphaLa thAo. pATha 9 me-ceAthu' aNuvrata. ceAthu* aNuvrata-aNuvrata. thUlAo-mATu. mehuNAo-maithuna sevavAthI veramaNu nIvatuM chuM. sadAraX-peAtAnI srIthI ja. satAsie-teSa rAkhave. avasesa-tte sivAya bITa kAi sAthe mehuNavihanA maithuna sevavAnI, paccakkhANu-badhI tyAga, (ane strIne x ahIM strIe sabhartA sa Mtesie" kahevuM, Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara, sabharathAra-pitAnA bharathAthI ja satesie-saMteSa zAkha avase-te sivAya bIjA keInI sAthe. mehuNu-maithuna sevavAnAM-karavAnI. pacakakhANu-baMdhI) ane je strI puruSane mULathakI kAyAe karI mehuNa-maithuna sevavAnA paccakakhANa heka-sevavAnI baMdhI heya. tene devatA manuSya tiryaMca-devatA, mANasa, pazu vagere. saMbaMdhI mehaNanA maithuna sevavAnI paccakhANu-baMdhI, tyAga, jAvAjajIvAe-jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI devatAsaMbaMdhI-temAM devatAnI sAthe duvihaM-be karaNe tiviheNuM-traNa jege. na karemi-e kAma karuM nahi. na kArami-bIjA pAse karAvuM nahi. maNasA-mane karI. vayasA-vacane karI. kAyasA-kAyAe karI. ane manuSya tiya saMbaMdhI ane mANasa tathA paza vagerene sAthe egavihaM eka karaNe. egaviheNa-eka jege, na karemi-e kAma karUM nahi. kAyasA-kAyAe karI, evA cothA thala-moTA mahuNa-maithuna, varamaNavratanA-tyAga karavAnA vratanA paMca pAMca aIyArAaticAra. jANiyavA-jANavA na samAyarivA-AcaravA nahi. taMjahA-te jema che tema te Aleu-kahuM chuM, Iriya-nAnI umaranI strI, parigrahiyA-pitAnI paraNelI sAthe gamazegamana karyuM hoya. aparigdahiyAgamaNe strIne paraNe nathI te agAu tenI sAthe gamana karyuM hoya. anaMgakIDA-kAmaga saMbadhI bIjI koI kIThA karI hoya. paravivAhakAraNebIjAonA vivAha meLavI ApyA hoya. kAmagemu-kAmagane viSe. tivAbhilAsAtIvra abhilASA rAkhI hoya. tassa micchA mi dukakaDe-te beTuM kIdheluM niSphaLa thAo. pATha 10mo-pAMcamuM aNuvrata pAMcamuM aNuvrata-ANuvrata, cUlA-moTA parigrahAo-dhana dolata vigere parigathI veramaNuM-nivatuM" chuM. khera- khetara, vADI Adi ughADI jamIna. vadhunuM-ghara, tabelA Adi DhAMkI jamInanI yathAparimANu-jeTalI maryAdA karI che. hiraNu-rUpuM. sevaNanuM senAnI yathAparimANu-je pramANe maryAdA karI che dhanasikakAbaMdhanANuM dhAnanuM-dANAnI yathAparimANaje pramANe maryAdA karI che. dupada-be paga, manuSyAdi. caupadanuM paga, heranI yathAparimANu-je pramANe maryAdA karI che. kaviyanuM-gharavakharAnI yathAparimANa-je pramANe maryAdA karI che. e yathAparimANa kIdhuM che-e pramANe je maryAdA karI che. te uparAMta pitAne parigraha-lata karI rAkhavAnA pazcaphakhANu-baMdhI jAvajIvAe jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI. egavihe-eka karaNe karI. taviheNuM-traNa joge karI. na karemi-karUM nahi, maryAdA uparAMta delata rAkhuM nahi. maNasA-mane karI. vayasA-vacane karI, kAyasA-kAyAe karI evA pAMcamAM yUla-moTA parigraha parimANa-dolatanI mayadA uparAMta viramaNa vratanA tajI devAnA vratanA. paMca-pAMca. aIyArA-aticAra jANiyagyA-jANavA. na samAyariyaLyA-AcavA nahi. taMjahA-te jema che tema te Aleu- kahuM chuM, khetavattha5mANuikakame-ughADI tathA DhAMkI jamInanI maryAdA oLaMgI hoya. hirAvaNa5mANaIkakame-rUpuM tathA senAnI maryAdA eLagI heya. dhanadhAnapamANaIkaka-rokaDa nANuM tathA dANAnI maryAdA oLaMgI hoya dupadacaupadapamANAikakame-be paga, cepaganI maryAdA oLaMgIya, kuvicapamANAIkame gharavakharInI maryAdA oLaMgI heya. tassa micchAmi dukakAMte beTuM kaMdheluM niSphaLa thAo. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI pratikramaNa sUtra 17 pAka 11-me cha dizivata. chaThuM dizitrata-dizAonI maryAdA bAMdhavAnuM vrata vRdizinuM UMcI dizAnI yathA parimANa-maryAdA karI che adizinuM-nIcI dizAnI yathA parimANu-maryAdA karI che. tiriyadizinuM-trIchI (vacalI) jamInanI dizAnI (uttara, dakSiNa pUrva, ane pazcima) yathA parimANa maryAdA karI che. e yathA parimANakIdhuM che. e pramANe maryAdA karI che. te uparAMta-te sivAya. saicchAe-pitAnI marajIthI. kAyAe jaIne-pitAnI kAyAe karIne pAMca Azrava sevavAnA-bhogavavAnA paccakakhANu-baMdhI, jAvajIvAe jayAM sudhI jIvuM tyAM sudhI. vihaM-be kaNe karI. tiviheNuM-traNa joge karI. na karemi-huM karUM nahi na kAravemi-bIjA pAse e kAma karAvuM nahi, maNasA-mane karI. vayasA-vacane karI. kAyasA-kAyAe karI. evA chardiziveramaNa vratanA-e pramANe dizAnI maryAdA uparAMta kaI dizAe javAnuM tajI devAnA vratanA paMca-pAMca aIyAra-aticAra jANiyavA-jANavA. na samAyarivAAcaravA nahi taMjahA te Aleu-te jema che tema kahuM chuM.udgadizipamANuIphakame-uMcI dizAnI (pramANa atikramyA hoya) maryAdA oLaMgI heya. adizipamANuIphakame-nIcI dizAnI maryAdA oLagI hoya tiriyadizipamANAIphame-trIchI dizA (pUrva pazcima, uttara, dakSiNa)nI maryAdA oLaMgI hoya. khetavI-kSetra vRddhieka dizA ghaTADIne bIjI dizA vadhArI heya, saI aMtaradhAe-saMdeha paDayA chatAM AgaLa javAyuM hoya tassa micchA mi akkaDaM-te huM kIdheluM niSphaLa thAo pATha 12mo-sAtamuM vrata. sAtamuM vrata ubhega-je vastu ekajavAra bhagavAya te khAnapAnAdi. paribhegavihaje vastu vAraMvAra gavavAmAM Ave te ghareNAM, lUgaDAM vagere tenI mayadAnI. pahakhAyamANe-baMdhI karavI 1. ulaNiyAviha-aMga lUvAnA vastranI maryAdA 2. daMtaNuvihaM- dAtaNanI maryAdA. 3 phalavihaM-phaLanI maryAdA, 4 akSagaNuvihaM-tela vagere zarIre paDavAnI vastunI maryAdA. 5. uvaTazuvihaM-mardana karavAnI vastu ( pIDI vagere )nI maryAdA. 6 maMjaNuvihaM-nAhavAnA pANI vagerenI maryAdA. 7 vAsthavihaM-vastranI maryAdA. 8 vileNuviha-vilepana karavAnI vastunI maryA. 9 puSkaviha-puSa-kulanI maryAdA. 10 AbharaNuviha-ghareNAMnI maryAdA 11 dhupaviha-dhupa karavAnI maryAdA. 12 pejaviheMpIvAnI vastu esaDa, kavAtha vagerenI maryAdA. 13 phakhaNuvihaM-sukhaDInI maryAdA 14 udanaviha-dhAnanI jAtanI maryAdA. 15 supavihiM-kaThoLanI maryAdA. 16 vigayaviheM(ghI, tela, dUdha, dahIM, goLa Adi) vagerenI maryAdA. 17 sAgavihaM-latrI zAkanI maryAdA. 18 mahuraviha-mevAnI maryAdA. 19 jamaNuviha-jamavAnI maryAdA. amuka vakhata ATalI vastu khAvI. 20 pANavihaM-pANInI maryAdA ra1 mukhavAsaviha-sepArI, laviMga, elacI, * jIvahiMsA, 2 jUThuM, 3 co. 4 maithuna 5 parigraha, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI jaina jJAnasAgara vagere mukhavAsanI maryAdA. 22 vAhaNuvihaM-azvAdika vAhananI maryAdA. 23 vAhanaviheMpagarakhAM vagerenI maryAdA. 24 sayaNaviMha-zayA palaMga A isuvAnI vastunI maryAdA. 25 sacittavihaM-saceta (jIva sahita) vastunI maryAdA. 26 dadhvavihaM-bIjA dravya eTale padArthanI maryAdA. ItyAdikanuM yathA parimANu kIdhuM che-e tathA e sivAya vastunI je pramANe maryAdA bAMdhI, phalANI vastu mAre Aja ATalI khAvI ke pIvI tathA phalANI varatu Aja bhogavavI ke nahi ItyAdi. te uparAMta je maya bAMdhI che te upAMta, ubhega-je vastu ekajavAra bhegavavAmAM Ave che. paribhega-je vastu vAraMvAra bhegavavAmAM Ave che. bhoganimi-te-bhogavavAnI arajI karI. bhogavavAnA paccakakhANa-bhegavavAnI baMdhI jAvajachavAe-jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI, egavihaM-eka karaNe karI, tiviheNuM-traNa jege karI na karemi-e kAma karuM nahi. maNasA-mane karI. vayasA-vacane karI. kAyasA-kAyAe karI. evA-sAtamA uvaga-ekaja vAra bhegavavAnI vastu, paribhega-vAraMvAra bhogavavAnI vastu. vihe-be prakAre pAna-te-kahI che ta jahA-te jema che. tema bhoyaNuu-bhejanane eka bheda kazmautha-vyApAra bIje bheda joyaNuuya-bhajananA. samaNavAsaeNuM zrAvakane. paMcaaIyArA-pAMca aticAra. jANiyavA- jANavA. na samAyariyavA-(paNa) AcaravA nahi. taMjahA- te jema che tema te Aleu-kahuM chuM cittAhAre saceta vastu khAdhI hoya (vanaspati Adi kAcuM khAvuM). sacirapabihAhAre-sattanI sAthe lAgelI vastu (lIMmaDAne dara vagere khAdhI heya. apeliesahibhaphakhaNayA-vastumAM jIvanA pradeza rahI gayA hoya evI vastu khAdhI heya-kAcuM pAkuM zAka Adi peliosahimAkhaNayA-mAThI rIte makavelI vastu khAdhI heya bhaDathAM vagere tuccha sahibhaphakhaNayA-khAvuM zeDuM ne nAkhI devuM ghaNuM, evI vastu khAdhI. heya (sItAphaLa, zeraDI vagera) e pAMca prakAranI vastu khAdhI hoya te aticAra lAge. kammauNa-vyApAranA samavAsae-zrAvakane. panarasa kasmAdANA-paMdara prakAre karma AvavAnAM ThekANAM. jANiyavA-jANavA na samAyariyaDavAAcaravA nahi. taMjahA-jema che tema te Aleu-kahuM chuM iMgalikamma-agnine vepAra kI hoya (lahAza) vaNakame-moTAM moTAM vananAM jhADa kapAvI vepAra kIdhe hoya. sADIkamma-seDa karIne paratu vecavAne vepAra kIdhe hoya (gaLI, dArU vagerene). bhADAkamegADAM ghara vagere navAM karAvI tenAM bhADAM khAvAno vepAra karyo hoya keDIkame-pRthvInAM piTa pheDavAne vepAra kIdhe hoya (kUvA, vAva Adi kAvavAne). datavANije-hAthIdAMta vagerene vepAra kI hoya. kesavANijaje camarI gAya vagerenA vALane vepAra kIdhe hoya. rasavANije-bhadizadinA rasane vepAra dhe hoya. lakhavANije-lAkha vagerene vepAra kIdhe hoya trisavANije-viSa (jherane vepAra kIdhe heya. jatapilamukammu-ghANI, saMcA vagere yaMtrane vepAra kI hoya. nilaMchaNakame-baLada, gheDA vagerenA avayava samAyane vepAra kI hoya. davagidAvaNiyA-dAvAnaLa saLagAvyA hoya, sara-sarovara. daha-kaha, kuMDa. talA taLAva. parisesaNuyA-ulecAvyAM heya. asaIjaNapaNuyA- tathA gulAma Adine ukerI ucherIne vecyAM hoya. tassa micchA mi dukkaDaM-e huM kIdheluM niSphaLa thAo. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pratikramaNa sUtra pATha 13 mo-AThamuM vrata AThamuM vrata aNadaMDanuM-vArtha vinA AtamA daMDAya che. veramaNuM- tethI navatuM chuM caudivahe-cAra prakAre aNuThThAdaDe-artha vinA daMDa paDe che. pannatte-te kahe che taMjahAjema che tema, avakjhANacAriyaM-Arta tathA raudra dhyAna ghavAthI (mAThI ciMtavaNu karavAthI) pamAyAcariyaM-pramAda karavAthI (ALasathI ghI, tela vagerenA ThAma ughADa zakhavAthI jIva hiMsA thAya che. (hiMsa5yANuM-hiMsA thAya evAM zastro (charI cAkAM vagere) ApavAthI, pAvakavaesa-pApa-karmane upadeza karavAthI evA AThamA aNadaMDa-artha vinAnAM pApa sevavAnA paracakakhANusevavAnI baMdhI, jAvAjhavAe-jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI duviha-be kAraNe tiviheNuM traNa jage karI na karemi-e pramANe karUM nahi na kAravemi-bIjA pAse tema karavuM nahi maNasA-mane karI. vayasA-vacane karI kAyasA-kAyAe karI. evA AThamAM aNAdaMDate artha vinAnA daMDa Ave te pApa veramaNa-tajI devA vratanA paMca-pAMca aIyArA-aticAra jANiyavA-jANavA na samAyariyavAa.caravA nahi. taMjahA te jema che tema te Alou- kahuM chuM kaMdape-kAma vadhe evI vAta karI hoya. kukakuI e-kuceSTA karI hoya, mahariejema tema be haya, gALa dIdhI hoya. saMjutAhigaraNe-ghaNu hathiyAro ekaThAM karI rAkhyAM hoya. vibhAga paribhegAIro-ekavAra bhegavAya tevI tathA vAraMvAra bhagavAya tevI vastu upara Asakata rahyo hoya. tassa micchA mi dukkaDaM-te kIdheluM niphaLa thAo. pAThanavame sAmAyika vrata navamuM sAmAyika vrata-samatArUpa sAmAyika vrata sAvajajajoganuM-pA5nA kAmathI ramaNanivanuM chuM jAvaniyama bAMdhelI mudata sudhI juvAsAmi-zubha gane levuM. viha-be kAraNe tiviheNuM-traNa jage karI. na karemi pApanuM kAma huM karuM nahi. na kArami-bIjA pAse karavuM nahi. maNasA-mane karI. vayasA-vacane karI. kAyasA-kAyAe karI. evI mArI tamArI sahaNA parUpaNa karI sAmAyikane avasara Ave ane sAmAyika karI hoya te vAre sparzanAe karI zuddha heje, evA navamA sAmAyika vratanA paMca aIyArA-pAMca aticAra jANiyavA-jANavA na samAyariyallA-AcaravA nahi taMjahA te jema che tema. te Ale te kahuM chuM maNapaDihANe-sAmAyikamAM mana mAhuM nha heya. vaya paDihANe-vacana mADuM varlDa heya kAyadapaDihANe-kayA mADI vartAvI hoya. sAmA Iyassa saI-sAyika kIdhuM che chatAM, akaraNayAe-barAbara kIdhuM ke nahi tenI khabara na rahI haya, sAmAIyassa-sAmAyika kIdhuM che te aNuvakriyasmakaraNayAe-pUrUM thayA vinA pAyuM heya tassa micchA mi dukkaDa te khoTuM kIdheluM niSphaLa thAjo. pATha 15 mo-dazamuM desAvagAsika vata dazamuM desAvagAsika vrata-dizAnI maryAdA bAMdhavAnuM vrata (bAMdhelI hada upAMta cheTe javuM nahi) dinaprati prabhAta thakI prAraMbhIne-pratidina divasa ugavAne vakhate-savArathI bIje Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI jana jJAna sAgara divasa ugatAM sudhI AdarIne pUrvAdika cha disa-pUrva dizA AdI dizIe. 1 jeTalI bhUmikAjeTalI dharatI mokaLI rAkhI che-maryAdA bAMdhI che eTale savAramAMthI uThIne mAna karavuM ke Aja mAre dareka dizAe ATalA gAu uparAMta javuM nahi te uparAta-bAMdhelI hada uparAMta. saIcchAe pitAnI marajIthI kAyAe jaIne pAMca Azrava-kAyAe jaIne jIvahiM sAdika pAMca Azrava sevavAnAM paccakhANa-sevavAnI badhI. jAva ahorad-eka divasa ane rAta sudhI viha-be kaNe tiviheNuM-traNa jage na karemi-pApa huM karUM nahi na kArami-bIjA pAse karAvuM nahi, maNasA-mane karI vayasA-vacane karI kAyasA- kAyAe karI. jeTalI bhUmikA mokaLI rAkhI che temAMhi je dravyAdikanI maryAdA kIdhI che mekaLI zakhelI dharatImAM paNa je baMdhI karI hoya ke Aja ATalA padArtha upayogamAM lAvavA. te uparAMta-te hada uparAMta. vibhAga-ekajavAra bhagavAya evI vastu paribhAga-vAraMvAra bhegavAya evI vastu leganimitte -bheganI icchIe. bhogavavAnA paccakakhANu-gavavAnI baMdhI jAva-ahAra-eka divasa ne rAta sudhI. egaviheNuM-eka karaNe tiviheNuM-traNa jege na karemi-huM karUM nahi, maNasA-mane karIne vayasA-vacane karIne. kAyasA-kAyAe karI. evI mArI tamArI saha parUpaNae karI dazamuM vrata karavAno avasara Ave ne karIe te vAre sparzanAe karI zuddha hejo. evA dazamAM disAvagAsika vratanA paMca aIyAra-pAMca aticAra jANiyavA-jANavAna samAyariyalvA -AcaravA nahi. taMjahA-te jema che tema te AlAuM-kahuM chuM ANavaNupaga-kAMI vastu maMgAvI upaga kIdhe hoya, bIjA pAse vastu maMgAvI hoya, pasavANa5oge-cAkarane upaga. cAkara mekalIne vastu maMgAvI heya. sadANavAe-zabdane upaga, sAda karIne hada uparAMtathI belA heya. rUvANuvAe pitAnuM rUpa dekhADIne keIne belA heya. bahiyA-bahera. pigalapakukha-kAMkare nAkhI belAvyuM hoya. tassa micchAmi dukkaDa -te khoTuM kAdheluM niSphaLa thAjo. pATha 16 mo-agiyAramuM piSadha vrata. agiyAramuM paripUrNa piSadha vrata-pAparahita thaI saMvara karI AtmAne piSa tana vrata, asaNuM-anna. pANa-pANI khAImaM-mevAnI jIta. sAImanA-mukhavAsa sopArI Adika khAvAnI. paccakakhANu-baMdhI. akhaMbhanAM paccakakhANa-maithuna sevavAnI badhI maNisuvarNanA paccakakhANuM-maNi, senuM, vagere rAkhavAnI badhI mAlAvanagamALA vagerenI vilavaNanAM-vilepana karavAnI. paccakakhANa-baMdhI. satya-zastra, hathiyAra. sasalAdika-sAMbelA vagere. sAvajazajoganAM paccakakhANa-pApanuM kAma karavAnI baMdhI jAvaahorAM-rAta divasa sudhI. pajajuvAsAmi-e pramANe AcarIza. viha-be kAraNe, tiviheNa-traNa jege, na karemi-pApa karUM nahi, na kArami-bIjA pAse karAvavuM nahi bhaNasA-mane karI. vayasA-vacane karI. kAyasA-kAyAe karI. evI saha-karavAnI zraddhA thAya parUpaNue karA-parUpAe , pASA =vAne vakhata ace pi karIe. te vAre 1. UMcI, nathI, uttara, dakSiNa, pU pazcipa. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pratikramaNa sUtra 1 pharasanAe karI zuddhi hote zakita mujaba zuddha ho evA agiyAramA paripUrNa - pASadhavratanA-savare AtmAne poSavAnA vratanA pAMcaaiyArA-pAca aticAra jANiyavA jANavA na samAyariyaLyA-AcaravA nahi. ta jahA te Ale-te jema che tema kahuM chuM. ApaDilehiya -barAbara tapAsIne jJeyAM na hoya. duppaDilehiya-mAhI rIte jAyAM hAya. sijjAsaMthArae ke-pATa vagera sejA tathA pathArIne. apamajjiya-pAyuM na hoya. duppama jijaya'-mADI rote pAkhyu hoya. sijajAsa thArae-sejA pathAIne, appaDilehiya -tapAsIne joI na hoya. duppaDilehiya-mAThI rIte joi hoya, uccArapAsavaNu bhUmi-krizA tathA pezAbe javAnI jagyAne apamajiya'-pejI na hoya, duppamajiya-mAThI rIte pAMjI hAya. uccArapAsavaNubhUmi-dizA tathA pezAe javAnI jagyAne pAsahastra-peA kIdhe che temAM samma-pramAda kare. aANupAlayA-penI kriyA AdhI pAchI kIdhI hoya tasa micchA mi dukkaDa'-temAM thayeluM pApa niSphaLa thAo, samma=samyak prakAre, ahmaNapAlaNiyA ArAdhanA karI na hoya. pATha 17me-bAramuM atithi savabhAga ta. bArasu atithi-jenI tithi nathI (sAdhu AhAra levA Ave e kAMi muz nathI.) sa vibhAgavata-bhAga karavA eTale AhAra karatI vakhata ciMtavaNA karavI ke jo Adhu padhAre te| mADethI ApuM. samaNeniga ce-nigraMtha sAdhune phrAsu-jIvahita esaNui jeNa deSa rahita asaNu'-anna. pANuM-pANI, khAima-mevA, sAima-mukhavAsa vattha-va paDhiggaha-pAtra. ke bA-kAmaLI. pAyapu chaNeNu-sneharaNa Adi. pADhiyArU-ApIne pAchI levAya tevI vastu (te kahe che.) pIDha-bAjoTha. laga-pATiyuM: sijjA-zayyA. saMthAraeNutaraNA vagerenI pathArI, usaha-esaDa lesaNu -ghaNI vastuthI thaela geALI vagere. paDikAbhesANa-pratilAla karatAM thakAM (ApatAM thakAM) viharissAmi-vicarIza evI sahA -zraddhA, parUpaNAe-upadeza sAdhusAdhvInI jogavAI maLe sujatA AhAra pANIvahe - rAvIe tevAre pharasanAe karI zuddhi ho, evA bAramA atithasivibhAga vatanA sukarara tithi nahi mATe bhAga karI. ciMtavavAnA vratanA. poMca aIyArA-pAMca aticAra jANiyavA-jANavA. na samAyariyavvA-AcaravA nahi. tajahA-te jema che tema, te Ale u - te kahuM chuM, sacittanikkhevayA-saceta vastunI upara aceta vastu mUkI hAya. sacittapehaNuyA -azveta vastuthI saceta DhAMkI hoya. kAlAIkasme-kALa vahI gayA hoya. bagaDI gayelI kaeN khArI thayelI vastu ApI hoya. parAvaee-sAdhune heAzavavAnuM bIjAne ThaMDe (sAdhu Ave te vakhate pAte na ApatAM bIjAne hukamakare. macchayiAe-dAna daine ahaMkAra kI! hAya tassa micchA mi dukakaDa. te khoTuM kIdheluM niSphaLa thAo. pATha 18 mAsacArAnA pArTa apacchima-khIjuM kAMI kAma karavuM rahyuM nathI. mAraNatiya-paDita maNune ata salehaNA-AtmAne pApanA kAmathI dura karave. pauSadhazAlA-sayA pu'jIne-vALI sApha karIne, uccArapAsavaNa-dizA tathA pezAbanI, 5. DaravAnI bhUmikA-jagyA, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI jaina jJAna sAgara paDilehIne-najare joIne. gamaNAgamae-jatAM AvatAM jIva caMpANI hoya tenuM. paDikamIneprAyazcita laIne darzAdika-saMthAre DAbha vagerenI pathArI rAMdhIne pAtharIne, darbhAdika saMthAre-DAbha vagerenA pathArI upara duhane-besIne. pUrva tathA uttarAdizi-pUrva ke uttara dizA tarapha payaMkAdika-palAMThI vALI athavA zakti pramANe Asane besIne-Asana vALIne. karayala-be hAtha. saMpaDigrahiyaM-jeDIne sirasAvattayaM-mAyAne Avartana karI. marthIe aMjali ka-mAthA upara be hAtha joDelA rAkhI. evaM-ema. vayAsI-kahe namasthaNuM-namaskAra he arihaMtANuM-arihaMta devane bhagavaMtANa-bhagavaMtane. jAvasaMpattANuM te-TheTha mukti pahoMcyA sudhI pATha (je sAmAyikane aMte che teTale kaheva) ema anaMtA siddhane namaskAra karIne vartamAna pitAnA dharmagurudharmAcAryane namaskAra karIne pUrve je bata AdaryA che. te AlavI-saMbhArIne paDikkamI-prAyazcita laIne. niMdI(AtmAnI sAkhe) niMdha karIne, niHzalya thaIne-zalya rahita thaIne. savaM pANaIvAyasarva prakAre jIva hiMsA karavAnI. paccakakhAmi-baMdha karIne savaeN musAvAyaM paccakakhAmisarva prakAranuM jUThuM bolavAnI baMdhI karIne. sarve AdinAdANuM paccakhAmi-sarva prakAranI corI karavAnI baMdhI karIne. savaMmehaNe paccakakhAmi-sarvathA maithunanI baMdhI karIne savuM parigahaM paccakhAmi-sarvathA kelata rAkhavAnI baMdhI karIne savaeNkeha paccakakhAmi sarvathA krodha karavAnI baMdhI karIne. jAthamicchAdaMsaNamalla-te anya dharma seva tathA zalya rAkhavuM tyAM sudhInAM je aDhAra papasthAna AgaLa kahevAze tyAM sudhInI. amaraNijaja jogakaravA joga nahi tenI paccakakhAmi-baMdhI karIne. jAvaja jIvAe jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI. tivihaM-traNa kaNe karI. tiviheNuM-traNa jage karI. na karemi-huM pApa karUM nahi na kAravemi-bIjA pAse karAvuM nahi. karaMtaMnANuM jANuI-kaI pApa kare te bhaluM jANuM nahi, aNasA-mane karI. vayasA-vacane karI. kAyasA-kAyAe karI. ema aDhAre pApa sthAnakapApanAM ThekANa. paccakakhIne- baMdhI karIne, savayaM-sarva. asaNa-anna pANuM-pANI. khAImaM esAIma-mukhavAsa. caurivaUpi AhAra-ecAra prakAranI AhAranI pacaphakhAmi-baMdhI karIne. jAvajachavAe-jIvuM tyAM sudhI, ema cAre AhAra paccakakhIne ja je. priyaM priya. ImaM sarIra-A mAruM zarIra, I, ISTakArI. kaMtaM-kAntivAna, piyu-priya. maNunaM-manane zobhatuM. maNAM-manane ati vahAluM. dhaja-dhIraja denAra, visANIyavizvAsanuM ThekANuM. samaya-mAnavA gya. aNumayaM-vizeSa mAnavA yogya bahumayaM-ghaNuM mAnavA gya. laMDakaraDa samANuM-ghareNAMnA DAbalA samAna. spaNukaraMgabhUyaM- ratnanA karaDiyA samAna, mANesIyaM-rakhe mane TADha vAya. mANuM urakhe mane tApa lAge. mANu khuhA-rakhe mane bhUkha lAge mANuM pivAsA-khe mane tarasa lAge mANuM bAlA e mane saI kaDe. mANuM corA-khe cora upADI jAya mANuM dasa-rakhe mane DAMsa karaDe. , mA zuM masaMgA-khe mane macchara karaDe, mA | vAhiya-rakhe mane vyAdhi upaje. pittiyaM- pIta jAge. saMbhimaM- lema thAya, sanivAiyaM-sannipAta thAya. vivihA re gAyaMkA-khe vividha prakAranA roga utpanna thAya. parihevasagA-upasarga) bAvIza jAtanA parIsaha tathA devatAdinI DarAmaNI. phasA phesatI-evI rItanA sparza thaye cUke. eya pINuMevuM mAruM zarIra vahAluM te caeNramaeNhiM-chelA. usAsanisAsehiM-dhAsocchAsa sudhI vasirAmi-tajuM chuM.tika-ema kahIne, ema zarIra sirAvIne-zarIrane tajI daIne. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pratikramaNa sUtra 13 kAla' aNuvaka pramANe-kALane aNuvAMcchatA thakA (jIvavAnI AzA tathA maraNane bhaya na rAkhatA vihiAimi-vicarIza. evI sahaNA parUpA karIne-evI zraddhA ke parUpA karIe. saMthArAnA avasare sadhArA karIe. tyAre sparzanA karI zuddha heAjo-tyAre zakti pramANe zuddha thAje evA apacchimamArachutiya-maraNane aMte kAMI vastu khAkI nahi salehANu-AtmAne mAThAM kAmathI dUra karavAnA. jhusaNA-kSamA karavAnA. ArAhaNAnAArAdhanA karavAnA, paMca aIyArA-pAMca aticAra jANiyavvA-jANavA na samAyariyavvA AcaravA nahi ta jahA te alAu-te jema che tema kahu chuM. ihaleAgAsa sapo A leAkane viSe sukhanI vAMchanA karI hoya ke marI gayA pachI meTo rAjA thAuM. paralAgAsaMpAge-paralekane viSe sukhanI icchA karI hoya ke maddhika devatA thAuM. jIviyA mAMsapoge-jIvataranI IcchA karI hAya ke arjI thavuM te ThIka maraNAmAMsApaAge-marasunI IcchA karI hoya ke duHkha pAmu` chuM, mATe jhaTa marI jAuM to ThIka. kAmabhAgAsaMsa5ege-kAmabhoganI icchA karI hoya tA micchA mi dukkaDa'-ne khATuM kIdhelu niSphaLa thA. ema samakita pUtraka-ema pUrva kahyAM te samakitanA pAThathI bAra ta sa lekhaNAsahita-mAra vrata, sathApAnA pATha sahita tathA navANu aticAra aihane viSe je kAIatikrama(karelI AMdhImAM doSanA cAra prakAra che temAM) atikrama eTale badhI karelI vastu karavAnuM mana karavu zrRtikrama-te vastu karavA tarapha cAlyA te deSa aticAra-te vastu hAthamAM 3, te doSanu nAma. aNuAcAra-te vastu bhogave eTale badhI bhAMge te doSanu nAma, jANatAM ajANatAM mana, vacana kAyAe karI sevyA hoya, sezanyA hAya, sevatAM pratye rUDuM jANyu hoya te anaMtA siddha bhagavAna ane kevaLI bhagavAnanI sAme taske tetu micchA mi dukkaDa -duSkRtya niSphaLa thAo. pATha 19mA-aDhAra prakAranA pApasthAnaka 1 prANAtipAta-jIvahiM'sA 2 mRSAvAda-juhu khelavu. 3adattAdAna-cArI kavI. 4. maithuna-sro sevavI. 5 parigraha-dolata 6 krodha-rIsa 7 mAna-aha'kAra. 8. mAyAepaTa. 9 lAbha-tRSNA rAkhavI. 10 rAga-prIti, 11 dveSa-adekhAi. 12 kaleza-ki 13 abhyAkhyAna-ALa caDAvavu. 14 paizunya-cADI karavI. 15 pa2parivAda-pArakuM vAMku khelavu. 16 raiaraI-(rati ati) khuzI-dilagIrI. 17 mAyAme!sA-kapaTe sahita jUThThuM evu, 18 micchA dasaNuhyu-khoTI zraddhA tathA zalya rAkhavu. e aDhAra pApasthAnaka sevyAM hAya, sevALyAM hAya, sevatAM pratye rUDuM jANyuM hoya te anaMtA siddha kevaLInI sAkhe micchA mi dukkaDaM-pApa niSphaLa thAo pAi 20mA-pacIsa prakAranuM mithyAttva 1. abhigrahaka mithyAtva-kharAM khATAMnI khabara vagara kheTAMne 5kaDI rahe, mUke nahi te. ra, anAbhig2ahika mithyAtva-badhA devane badhA gurune mAne, 3. abhinivezika mithyAtva tItha karane mArga jANe ne upadeza anya dharmanA Ape athavA petAnI bhUla kapaTathI peje. 4 sAMzayika mithyAtva-kayA mata kharA ne kayA mata khATo te nakkI na kare ane saMzaya Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAna sAgara vaTe te 5 aNubhaga mithyAtva-jemAM bilakula jANapaNuM na hoya te 6 laukika mithyAtvale kone viSe je deva karI besADyA hoya te tathA DhegI gurue tathA temanA nAmamAM je pravara ane mAne che, lekettara mithyAtva-tIrthakara devanI mAnatA kare ke phalANuM kAma thAya te Ama karIza. te tathA phaLanI lAlace kaI vrata kare che. kupravacana mithyAtva-traNase tresaTha pAkhaDInA matane mAne. 9 ajIvane jIva saradaye te mithyAtva. 10 jIvane ajIva sadahe te mithyAtva 11 sAdhune kasAdhu sarahe te mithyAtva. 12 kusAdhune sAdhu zradhe te siva. 13 jina mArgane anya mArga saradaye te mithyAtva. 14 ane mAgane jina mArga saradaha te mithyAtva. 15 adharmane dharma saradaha mithyAtva. 16 dharmane adhama sarave te mithyAtva 17 ATha karmathI je nathI mukANuM tene mukANu sadahe te mithyAtva. 18 ATha karmathI je mukANuM tene nathI mukANA saradaye te mithyAtva 19 ni mArgathI parUpe te mithyAtva 20 jina mArgathI adhika parUpe te mithyAva. 21 jina mArgathI viparIta parUpe te mithyAtva. 22 avinaya mithyAtva. 23 akiyA mithyAtva. 24 ajJAna mithyAtva. 25 AzAtanA mithyAtva. e pacIza prakAranuM mithyAtva, sevyuM hoya, sevarAvyuM hoya. sevatAM pratye rUDuM jANyuM hoya te tassa micchA mi dukkaDaM-te pApa niSphaLa thAo. cauda sthAnakamAM saMmucchima jIva upaje che te. 1. uccAresu vA-vaDInItamAM Upaje che. 2 pAsavaNesa vA-laghunItamAM Upaje che. 3 gesa vA-baLakhAmAM Upaje te 4 siMghANesu vA-lITamAM Upaje te. 5 vatesa vAvamanamAM upaje te. 6 pittasu vA-pIDAmAM Upaje che. 7 pusu vA-paramAM Upaje te. 8 seNiesa vA-rUdhiramAM Upaje te. 9 sukamu vA-vIryamAM Upaje te 10 supagala parihiesa vA-vIryane pudgala sukAyelA bhInAM thAya temAM Upaje te. 11 vigayachavakalevare, vA-jIva gayA pachI pahelA kalevaramAM Upaje te. 12 InzIpurIsasaMjogesa vA strI puruSanA saMgathI Upaje. te 13 nagaraniddamaNe su vA-nagara mAMhelI khALamAM Upaje te. 14 sada, ceva asuIThANe su vA-badhAM gaMdakInAM ThekANumAM Upaje, te e cauda sthAnakanA jIvanI virAdhanA thaI hoya te micchA mi dukkaDaM. "A ThekANe IcchAmi ThAmi kAussaga, navakAra ane karemi bhaMtenA pATha kahevA." pATha 22 me-zrI cAri maMgalaM cattAri maMgala-cAra prakAranAM mAMgalika, te kahe che. arihaMtAmaMgalaM-arahiMta deva mAMgalika che. siddA maMgala-siddha bhagavAne mAMgalika che. rAhu maMgalaM-sAdhuo mAMgalika che. kevalIpano dhame maMgala-kevalIne prarUpe dharma mAMgalika che. cAra heganamAlikane viSe cAra uttama che. arihaMtA guttara-arahiMta deva, lekamAM uttama che. siddhAlaguttamA-siddhadeva, lekamAM uttama che, sAhu gumA-sAdhu lekamAM uttama che. kevali panna dha laguttamA-kevaLIne prarUpe dharma lekamAM uttama che cattAra saraNe Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pratikramaNa sUtra 5vAjAmi-cAra prakAranuM zaraNa aMgIkAra karuM chuM, arihaMtA saraNuM 5vAmi-arihaMtanuM zaraNa aMgIkAra karuM chuM. siddhAraNuM paDyajAmi-siddhanuM zaraNa aMgIkAra karuM chuM. sAhu saraNuM vajAmi-sAdhunuM zaraNa aMgIkAra karuM chuM, kevaliyadhammasaraNuM pavanajAmi kevaLInA prarUpela dharmanuM kAraNa aMgIkAra karuM chuM. e cAra mAMgalika, cAra uttama ne cAra zaraNuM kare je, bhavasAgaramAM tare te. sakaLa karmane ANe aMta, maphataNuM sukha lahe anaMta, bhAva dharIne je guNa gAya, te jIva tarIne mukata jAya. saMsAramAM zaraNa cAra, avara ne zaraNuM keya, je naranArI Adare, tene akSaya avicaLa pada hAya. aMguThe amRta vase, labdhitaNuM bhaMDAra; guru gautamane samarIe, te sadAya manavAMchita phaLa dAtAra. dAna dIjIe ziyaLa pALIe, tapa tapIe, bhalI bhAvanA bhAvIe te A bhava parabhava vahelAM vahelAM muktinAM sukhane pAmIe. A ThekANe-IcchAmiThAmi kAusagga tathA IrayAvatInA pATha kaheva" AyaNa-cAra gati, vIza daMDaka rAzI lAkha chavAjeni, eka koDa sADI satANuM lAkha, kulakeTinA jIvane mAre jIve AjanA divasa saMbaMdhI AraMbhe samAraMbhe, mana, vacana, kAyAe karI duhavyA hoya, dravyaprANa, duhAvyA heya, paritApanA kilAmanA upajAvI heya, krodha, mAna, mAyAe, leje, rAge, pe, hAsya, bhaye, khaLAye, prIye, ApathApanAe, parauthApanAe, duSTa vezyAe, duSTa prama, duSTa dhyAne, ArtadhyAne, raudradhyAne, karIne, IrSyAe, mamate, haTha5Ne, dhIThAIpaNe, avajJA karI hoya, duHkhamAM joDayAM heya, sukhathI cukAyA heya, prANa, paryAya, saMjJA IdriyAdi, labdhitrAddhithI bhraSTa karyA hoya te sarva aDhAra lAkha vIsa hajAra ekase vaza prakAre deSa lAgyuM hoya te micchA mi dukakaDa. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa sUtra pATha 23 me-paheluM zramaNa sUtra IcchAmi-icchuM chuM. paDikamiu-pApanuM nivAraNa karavAne. pagAmasijajAe-ghaNuM suvANuM hoya. nigAmasijajAe-ghaNe pAtharaNe karI savANuM heya. saMthArAuvaThThaNue-sUtAM sUtAM vagara pije paDakhuM pheravyuM hoya. payaTTaNue-vAre vAre e rIte paDakhAM pheravyAM heya. AuTTaNue-hAthapaga saMkeyA heya. pasAraNue-hAthapaga piMjyA vinA lAMbA karyA hoya, 5i saMghaTTaNue-cha pagI jUne kacarI heya. kuIe kakarAIe-ughADe meDha mAlANuM heya. chiI e-ughADe maDhe chIMka khAdhI heya. jaMbhAIe-ughADe meDhe bagAsuM khAdhuM hoya. Amese-pUjyA vagara kharyuM hoya. sasarakhAmase-satta je kharaDela vaAdikane sparza karyo hoya. AulamAulAo-AkuLa vyAkuLa thaye heya. suvaNuvattiyAe-savA mATe aneka tarehanAM rUpa dIThAM heya. ITathI vipariyAsiyAe-strI saMgAte svapnAmAM bhaMga karyo hoya. didvivipariyAsiyAe-daSTie karI sI sAthe krIDA karI hoya. maNavipariyAsiyA-mane karI svapnAmAM bhaMga karyo hoya. pANayaNavipariyAsiyAo-pANI bhojana svapnAmAM karela hoya, je me-je mane, devasio-divasa saMbaMdhI. aIyAre e-aticAra lAgyA heya. tassa micchA mi dukakaDate pApa niSphaLa thAo. pATha 24 e-bInuM pramANu satra pazcikakamAmi-pApanuM nivAraNa karUM chuM. geyaraSNa cariyAe-gAyanI peThe theDe cheDe AhAra levA jatAM. siphakhAriyAe-bhikSA mAgavA jatAM. ughADakavADa-aDadhuM kamADa ughADyuM hoya. udghADaNae-AkhuM kamADa ughADyuM hoya. sANu-kutaza. vacchA-vAcharaDAM. dArA-bALaka. saMghaDhaNue-aDIne ke oLaMgIne javANuM heya. mahipADiyAe-bIjA koIne vAte khela lIdhuM heya. balipAhaDiyAe-bAkaLa uDADavA sArU karyA heya te lIdhA hoya. ThavaNupAhaDiyAe-keI bhikhArI vagere sArU rAkhI melyuM hoya te lIdhuM hoya. saMkIe sahasAgAre-zaMkA paDayA chatAM baLAtkAra karyAthI levuM paDayuM heya. aNesaNue-annane. pANesaNue pANIne; aNuyaNa e-jIvAtavALuM bhajana, pANa bhoyaNuejIvAtavALuM pANI lIdhuM heya bIyAthaNue-bIjavALuM bhojana lIdhuM hoya. hariyayaNue-lIletrIvALuM bhojana lIdhuM heya. pacchAmbiyAe-AhAra vahAryA pachI koI deSa lagADa heya. purakambiyAe-AhAra lIdhA pahelAM kaI deSa lagADe hoya. adihaDAe-najare dekhAtuM na hoya tyAMthI lAvI dIdheluM lIdhuM hoya. dagasaMsaThThahaDAekAcA pANIne sparza karI dIdhele AhAra lIdhe hoya, rayasaMsaThThahaDAe-saceta-rajanA parzavALuM lIdhuM hoya. pArasADaNiyAe-vaharAvatI vakhate veratI ke DhaLatI vastu lIdhI hoya. pariThAvaNiyAe-khA thoDo ne nAMkhI deve ghaNe e AhAra lIdhe hoya. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 zramaNa sUtra uhAsaNubhikhAe-vAraMvAra vatu mAgI lIdhI hoya. ja umeNuM-je gRhasthathI doSa lAgyA hoya. u5AyaNesaNue-pitAthakI je doSa lAgyA hoya. aparisiddha evA akalpanika AhAra pANI. parigohiya-lIdhA heya. paribhuttavA-jogavyAM haya, jana pariviyaMje nAkhI devAM cogya hoya te nAkhI dIdhuM na hoya. tassa micchA mi dukkaDaM-te pApa niSphaLa thAo. pATha 25 me -trIjuM zravaNu sUva. paDikAmi-pApanuM nivAraNa karUM chuM. cAuwAla-cAra vakhata (savAre, sAMje, AgalI rAtre, pAchalI rAtre) sakjhAyamsa akaraNayAe-sajajhAya pATha na karyo hoya. ubhakAla-be vakhata (sAMje savAre) saMDovagaraNussa-laMDa upakaraNa (pAtrAdi tathA vastrAdine a5DilehaNAe-najare joyAM na hoya duSpaDilehaNue-mAThI rIte joyAM hoya. a5majaNue-pajyA na hoya. 65jajaNue-mAThI rIte paMjyA hoya. aImeatikrama kIdhe heya. (pApa karavAnuM vicAra) vaime-vyatikrama kIdhe heya (pApa karavAne taiyAra thaye haUM) aIyAre aticAra te vastu karavAmAM lAgyuM hoya. aNayAre-anAcAra te pApa kIdhuM heya. je me devasie-je meM divasa saMbaMdhI. aIyAreka-pApa kIdhuM heya. tassa micchA mi dukkaDaM-te pApa niSphaLa thAo. pATha 26 me-cethuM zramaNa satra. parikramAmi-pApanuM nivAraNa karUM chuM. egavihaM eka prakAre asaMjahiMasaMjamapaNuM (avata) paDijhamAmi-nivavuM chuM. dehiM be prakAranA. baMdhahiMbaMdhanathI. rAgabaMdhaNuM-prIti baMdhana. desaba dhaNeNuM-pa baMdhana. paDimAmi-nivanuM . tahiMdahiM - traNa prakAranA daMDathI. maNadaDeNuM-manane daMDa. (azubha mane) vayadaDeNuM-vacanane daMDa. kAyadaDeNu-kAyAne daMDe. paDikAmi-nivanuM chuM. tIhiM gunAhiM-traNa prakAranI gupti (na karI heya tethI) maNuguttIemane gutithI manane gopavI rAkhavuM. vayagurIe-vacanane gopavavuM. kAyamuttIo-kAyAne gepavI zakhavI te. paDikAmAmi-nivat chuM tIhiM salaeNhiMtraNa prakAranAM zalyathI. mAyAsaleNuM-kapaTa rAkhavuM te zalya. niyANusaleNuM-niyANuM eTale piyAnuM phaLa mAgI levuM te zalya, micchAdazasaleNuM-jUTho dharma te zalya paDikAminiva" chuM. tIhiM gArahiM-traNa prakAranA garvathI. iThitabAraNuM-dhi (nANa) ne garva, rasagAreNu-svAne garva. sAyAgAreNaM-zAtA (jharInA sukhane garva. paDikkamAminivanuM chuM. tihiMvirANAe-traNa prakAranI virAdhanAthI (bhaMga lagADavAthI nANavirAhAe-jJAnamAM bhaMga paDaye heya. daMsaNavirAhaNAe-samaktimAM bhaMga paDe hoya. carijavirohaNa-cAritra karaNImAM bhaMga paDe che. paDimAmi-nivanuM chuM. cauhiM kasAhiM-cAra prakAranA kaSAyathI. kehakasANaM-kdha kaSAya. mAlukasAeNe-abhimAna kaSAya, mAyAkasANaM-kapaTa kapAya. lAhakasAeNuM-lebha kaSAya. paDikkamAmi-rniva chuM, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina jJAna sAgara cauhiMsanAhiM-cAra prakAranI saMjJAthI IcchA) AhArasanAe-AhAranI IcchA. bhayasannAe-vhIka bhegavavI. mehuNasanAe-maithunanI IcachA. pagahasanAo-dalita vasAdinI IcchA. paDikakamAmi-nivanuM chuM. cauhi vikahAddhi-cAra prakAranI vikathAthI (pApano kathA) ItathIkahAe-strInI kathA (rUpAda saMbaMdhI) bharUkahAe-jananI kathA (sArUM narasuM kahyA karavuM) desakahAe-dezanI sthAnI viSe sArUM narasuM kahevuM che. rAyakahAerAjA viSe sAruM namuM kahevuM paDikamAma-nivanuM chuM. cauhiM jhANenTiAra pakAranAM dhyAnathI. aTeNuMjhANeNuM-ArtadhyAna viSaya saMbaMdhI dhyAna dharavAthI) raNuMjANeNu-raudradhyAna (hiMsArikanuM dhyAna dharavAthI). dhameNuMjhANeNuM-dharma saMbaMdhI dhyAna na dharavAthI). sukakeNuMjhANe zuM-zula dhyAna nirmaLa dhyAna na dharavAthI) paDikakamAmi-nivartu chuM. paMcahiM kirivAhiM-pAMca prakAranI kriyA lAge che tethI kema lAge che.) kAIyAe-kAyAe karI (ajItanAe vartavAthI) ahiMgaraNiyAe-adhikaraNathI (hathiyArathI) pAUMsiyAebIjA upara DhaSa rAkhavAthI. pAritAvaNiyAe-bIjAne paritApa upajAvavAthI. pANaIvAyakariyAe-jIvahiMsA karavAthI. paDikanamAmi-nivanuM chuM. paMcahiMkAmaguNe hiM-pAMca prakAranA kAma vadhavAnA guNuthI. saNuM-zabdathI-viSathI gIta sAMbhaLavAthI, rUveNu-rUpa nIrakhavAthI. raseNu-rasathI svAda levAthI gadheNuM-gadhethI. sugadhIethI. phAseNu-parzathI sArA sArA sparza aMgIkAra karavAthI. paDikAmArmi-nivavuM chuM. paMcahiMmahAzvaehiMpAMca mahAvatane viSe doSa lAgavAthI. pANuIvAyAoveramaNuM-hiMsA karavAthI nivaDuM chuM. musAvAyAoveramaNuM-sarvathA jUThuM bolavAthI nivanuM chuM. adinAdANuoveramaNuMaNakIdheluM levAthI sarvathA nivat che. mehuNuo veramaNuM-maithuna thakI nivat chuM. parigrahAoveramaNuM-lata zakhavAthI vivuM chuM. paDimAmi-nivartu chuM. (prAyazcita uM chuM.) paMcahiM samihiM pAMca prakAranI samitine viSe doSa lAge hoya tethI IriyAsamAe- te cAlatA jaine cAlavuM te samiti. bhAsAsamie-belatAM jeSa na lAge tevuM belivuM te samiti esaNa samie-koSa hita ahAra At devA te samiti. AyANabhamattanikaMvaNasasie-pAtro, ane jatanAe levA maDavAM te samiti uracAra- pAsavaNa, khela jalasiMghANa, pAriThAvaNiyAsamie-jhADo pezAba, baLa, lITa melane pAThavavuM eTale jALavIne nAkhavuM te samiti. paDimAmi-nivat chuM. chahiM javanikAehiM-cha prakAranA jIvanI jAtane viSe cheSa lAgyA hoya tethI puDhavikAeNuMpRthvInI jAta. AukAeNa-apakAya teukANuM-agnikAya vAukANuM-vAyukAya, vaNasaDakoeNuM vanaspatikAya. tasmakAeNa-sakAya IndriyathI paMcendriya sudhInA jIva -parimArmi-nivartu chuM. chahiM sAhi-cha prakAranI vezyA eTale jIvanamAM pariNAma (mana) hilesAe-kRSNasyA. atyaMta hiMsA karavAnuM mana nIlasAenIla lehyAdhi dveSa Adi duzacAra karavAnuM mana, kAulesAe-vAMka kArya karavAM saralapaNarahita pitAnA deSa DhAMkavA, mithyAtva tathA anarthapaNuM te. telesAe-teja vezyA-kapaTarahita, vinIta; 28mI, mokSane arthI evA guNa hoya che. pauhilesAe padma vezyA-krodha, mAna ka5Ta Adine pAtaLAM karI nAkhyAM che. tathA AtmAne daye che mana, vacana, kAyAne jItyAM che, evA guNa hoya che. sukkalesAe-zukada vezyA. dharma, dhyAna, zukala thAna, rAga, dveSa jItyA che jeNe tathA samiti gupti sahita evA guNa hoya te paDikkamAmi Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zamaNa sUtra -nivavuM chuM. sattavuiM bhAThANe hi-sata prakAranAM bhayana ThekANathI, 1 alekabhaya1 para kArya 3 dhana bhaya 4 akasmAtabhaya 5 AjIvikAbhaya. 6 maNibaya 7 epa bhaya paDimAmi-nivartu chuM aThThahiM mayaThANe hiM-ATha prakAranA madana ThekANuM 1 jAti. 2 kuLa 3 baLa 4 rUpa, 5 tA. 6 lAbha 7 sutra. 8 moTAI nahiM baMbhaceragunihiM-nava prakAranuM prAtharya : ( sAdhunI gupta). te, 1 zra', paze. napuMsakata ThekANuM ne kahevuM. 2 strI sAthe ekAMtamAM vAta karavI nahi. 3 ane Asane besavuM nahi. 4 strInuM rUpa nIrakhavuM nahi. 5 strI rahetI hoya tyAM bhItane AMtare rahevuM nahi 6 pUrvanI krIDA saMbhAravI nahi 7 puSkaLa ghI sahita sarasa AhAra jamave nahi 8 ati AhAya kare nahiM. 9 yuvA caMdana Adi vilepana karI zarIrane zobhAvavuM nahi dasa vihesamaNudharme-daza prakAzane sAdhune dharma. 1 kSamA 2 nilebhatA 3 kapaTarahitapaNuM 4 mAnarahitapaNuM. 5 bAra prakAranuM tapa karavuM. 6 saMjama pALave. 7 saMtava belavuM 8 vimaLApaNuM. 9 dhanarahitapaNuM. 10 brahmacaryavrata-IkkArasahiM uvAsagapaDimAhi-agiyAra prakAranI zrAvakanI pratimA (tapanI jAta) 1 daMsaNuM pratimA-eTale samiti cekanuM rAkhavuM. 3 vrata pratimA eTale bAre gata pratimA eTale bAre vrata nirdoSa pALavAM 3 sAmayika pratimA-roja be vakhata sAmayika kavuM. 4 pisaha pratimA-eka mahinA mAM be SiA kare. 5 paze kare temAM ane te AkhI rAta athavA be pahora sudhI kAussaga kare. 6 chaThThI pratimA-SiAne bIje divase paNa brahmacarya pALavuM. 7 sAtamI, sacitta parihAra pratimA sacitta AhAra na kare, sAta mAsa sudhI. 8 aNAbha pratimA AraMbha-pApa lAge evuM kAma ATha mAsa sudhI kare nahi 9 pasAraMbha vivAja pratimA- hAsa vagere AgaLa paNa AraMbhanuM kAma na karAve, nava mAsa sudhI. 10 usTikRta pratimA -pitA sArU kIdhelAM AhAra, pANI na le paNa nirdoSa hoya te ja le dasa mAsa sudhI. 1 zramaNabhUta pratimA-sAdhune veSa dhAraNa karI te pramANe varte ne kaI varaNa kare te kArDa ke huM sAdhu nathI paNa sAdhunI kriyA sarva pApa. agiyAra mAsa sudhI. upara mujaba agiyAra te pahelI eka mAsathI chellI agiyAramI agiyAra mAsa sudhI pAravAnI che (AgaLa zrAvaka te mujaba karatA hatA), bArasahiM lakhuM-paDimAhiM-bAra prakAranI sAdhunI pratijJAnA niyama eTale je sAdhu eka vicArI pratimA ka2vA cAhe te A pramANe kare. 1 pratimA-te rAja eka vakhata eka ja ghera AhAranI eka tti [dAta) eTale ekadhAra tathA pANInI eka hRtti levI ne tethI nirvAha kavA. bIjAtrIjA-cothA-pAMcamA-chaThThA ane sAtamA mahinAmAM roja be, traNa, cAra, pAMca, che ane sAta dakti upAMta levuM nahi. e niyama te sAta pratimA thaI. 8 sAta divasa sudhI ekAMta upavAsa kara ane utkRSTa Asana eTale kaThaNa Asane bese 9 sAta divasa ekAMta upavAsa kare paNa daMDAsane bese 10 navamI mujaba paNa gehAsane eTale jema gAyane deha bese evI rIte besI rahe 11 eka rAta divasanI pratimA te agAuthI che * upavAsa karI te ja divasa ne rAta gAmabahAra kAussaga kare. 12 eka rAtanI pratimA te pahelAM traNa upavAsa karI trIje divase rAte vanamAM eka ciM rahIne upasarga Ave te sahe. terasahi kiriyATANe-tera prakAranI kriyA eTale karma bAMdhavAnAM ThekANuM 1 kAma sArUM AraMbha kare. 2 vagara kAme AraMbha kare. 3 vaghAta karavA sArUM kAMI hiMsA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgAra kare. 4 akasamAta kriyA che jema ke haraNane tIra mAratAM mANasane vAge ne tene jIva jAya. 5 mitradoSa kriyA te mitrane verI karI mAne tathA acArane ce2 gaNa haze. 6 musAvAI kriyAte juThuM bolavAthI lAge che. 7 adinAdANu kriyA-aNadIdhuM levAthI lAge te kriyA 8 anartha kriyA-vagara kAraNe AtaMdra dhyAna dharavuM. 9 mAnavattiya kriyA ahaMkAra karavAthI lAge te 10 amita kriyA-putra, sevana Adine thaDe aparAdhe ghaNe daMDa kare te 11 mAyA vajhiyA kriyA mAyA kapaTa karavuM te kriyA. 12 le-vattiyA kriyA lebha karAve te. 13 IriyAvahiyA kriyA mArge ajatanAe cAlatA kriyA lAge te cauddasahiM bhUyagAmeliM-cauda prakAranA jIvanA jaththA-sUma ekedriya, bAdara, ekeMdriya- beIdriya, teIdriya, cariMdriya, asazI, paMcaMdriya, saMjJI paMcendriya e sAta jAtanA jIvanA aparyAptA ne paryAptA. e coka jAtanA jIva. paryAya ja che te-1 AhAra, 2 zarIra, 3 Idriya, 4 zvAsocchavAsa, 5 bhASA, 6 mana, te je jIvane jeTalI paryAya bAMdhavI hoya te UpajyA pachI pUrI bAMdhI rahyo nathI tyAM sudhI te aparyApta kahevAya ne pachI paryApta kaDevAya. e sAta jAtinA jIvanA be be bhAga karyA tenuM kAraNa eja ke. aparyAptapaNe paNa jIva marI jAya che. panArasa hiM. paramAhamihi -paMdara prakAranA paramAdhAmI eTale adhamI devatA tenAM nAma-1 aMba, 2 aMbarisa, 3 zAma, 4 sabaLa 5 rUdra, mahArUdra, 7 kALa 8 mahAkALa, 9 asipatra, 10 dhanuSya. 11 kuMbha 12 vAlu, 13 vetaraNa, 14 khasvara ne 15 mahAdheSa selasahiM gAhAselasa ehiM- sayagaDAMga satranA prathama zrutaskaMdhanA soLa adhyayana che. sattarasavihe asaMjameha-sattara bhede asaMyama-1 pRthvI, 2 pANI, 3 agni, 4 vAyu. 5 vanaspati, 6 beIndriya, teIndriya, 8 cauradriya, paMcendriya e navane haNavA te asaMjama tathA. 10 ajIva te pustakAdine avidhie vAvare te. 11 (pehA) joyA vagara jamIna para bese, 12 (upehA) saMjamane viSe lAgelA sAdhune madada kare nahi. 13 (apasmarajaNa) pAtrAdikane barAbara para nahi. 14 (pareSThApanA) mAtrAdikane avidhie 5Thave, 15 mana, 16 vacana, 17 kAyA, tene ayogya rIte vata, aArasaviheAbabheliM--aDhAra prakAranuM abrahmacaryakArika rArA manuSya ane tiryaMcanI sAthe viSaya seva, sevA ane sevatA pratye rUDuM jANavuM e traNa, te mane karI, vacane karIne kAyAe karI eTale nava; tema naikriya zarIra saMbaMdhI nava bheda eTale kula aDhAra e guNavIsAe nAyajhayahiM-zrI jJAtA dharmakathA sUtranA prathama ataskaMdhanAM ogaNIsa adhyayana che. vIsAe asamAhiThANe hiM-vIsa prakAranAM asamAdhinAM ThekANA (mokSa mAgane vize ekAMta cittanI sthiratAthI viparIta paNe vate te asamAja) 1 utAvaLo utAvaLe cAle 2 vAra pAMje cAle. 3 jema tema pijIne cAle. 4 ghaNA pATa pATalA bhegave. 5 gurunA sAmuM che. 6 sAdhunI ghAta ciMtave. 7 prANInI ghAta cita. 8 krodha kare. 9 pArakuM vAMku bole. 10 pUrI khabara vinA nizcayakArI bhASA bole. 11 kaza kare, 12, bIjAne kaza upajAve 13 akALe sajajhAya kare. 14 bahArathI AvyA pachI hAtha paga pajyA vagara bese. 15 pahAra zatri gayA pachI utAvaLe bele. 16 mAMhomAMhe kajIyA kare. 17 gaccha bheda kare eTale taDAM paDAve. 18 pite tape ane bIjAne tapAve. 19 ghaNuM khA khA kare. 20 joIne kAna karavuM AmAM sAvacetI rAkhe. egavIsa sabalehiM-ekavIza prakAranA sabaLA deSa ke jethI cAritrane hAni pahoMce Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara 1 10 vanaspati ane 11 trasa jIvanI hiMsA na kare, 12 rAtribhojana na kare 13 zrotedriya 14 cakSu iMdriya, 15 prANendriya, 16 sendriya, 17 sparzendriyane vaza kare, 18 lAbha jIte, 19 kSamAvata, 20 bhAva vizuddha, 21 kriyA vizuddha, 22 sa jamamAM citta, 23 mana, 24 vacana, 25 kAyAne geApAvanAra, 26 khAvIza parISahunA sahana karanAra, 27 marajIthI Dare nahIM. aThThAvIsAe AyAra5kaeNpehi aThThAvIza sAdhunA AcAya che temAMnAM pacIsa adhyayana AcArAMga sUtramAM che tathA traNu adhyayana nizIya sUtramAM che eguNu-tIsAe pAvasuya5sageha-AgaNatrIza prakAranAM pApasUtra che-1 vyaMtaradeva kRta hAsyAdikanA graMtha, 2 rUdhizanika vase tenA graMtha 3 grahanA cALAnA phaLa lakhyAM hoya te, 4 dharatIkaMpanA phaLanu jJAna batAve te, 5 zarIranAM lakSaNu saMdhI graMtha, 6 masA, tilakArttinA jJAnamra`kha dhI graMtha hAtha paganI rekhA pramukhanuM jJAna batAve te 8 svara lakSaNa saMbaMdhI graMtha, mULa e ATha tenA gati, vAtika eka ekanA traNa bheda thAya che eTale kula 24, 25 gAMdhava, 26 nATaka, 27 vAstuvidyAnAM zAstra, 28 Ayurveda, 29 dhanurveda e egaNatrIza pApasUtra tIsAe mahAmeAhanIya hi -trIza prakAranAM mahAmahanIyanAM ThekANAM che (mahAmeAhanIya kama mAMdhavAthI jIva sAMsAramAM aLe che.) te mehanIya trIza prakArathI bAMdhe te kahe che-6 trasajItrane pANImAM bheLI mAre, 2 khALakAdikane mADhe DucA naI mAre, 3 bALaka vagerene ALAM cama vIMTIne mAre, 4 mugara pramukha mAthAmAM mAre, 5 paropakArI je ghaNA jIvane AdhAbhUta hoya tene mAre, 6 moTA rAjAne haze, cha chatI zaktie kaMgALa lokonI saMbhALa na zakhe, 8 je sAdhu zuddha dhamamArgane viSe lAgelA DAya tene tethI bALAtkAre bhraSTa kare, 9 jinadhama tuM vAMku bele, 10 jAtyAti made karI AcAya vagerene gALe, ke, 11 zuddha sAdhune AhAra pANI na Ape, 12 ghaNAM hathiyArA ekaThAM kare. jJAnanA mArga na pALe, 14 adhamI-prayAga eTale matrajaMtra AdikanI sAdhanA kare, 15 caritra lIdhA pachI viSayunI vAMchanA kare; 16 pAte vidvAna nA hAya ne DALa khAve. 17 tapasvI na hoya ne kahe ke huM tapasvI chuM, koine agnie khALe tathA dhumADAthI guMgaLAve. 19 te pApa karI nAkhe, 20 koinuM rahasya kAma bharasabhAmAM kahI de, 21 hamezAM kradha kare. 22 vizvAsaghAta kare, 23 kaI puruSathI prIti lagADI tenI strIne pote kuMvArA nathI ne kuMvArA chaeN. 25 jeNe peAtAne dhana AArdike vadhAryAM ciMtave, 26 brahmacArI na hoya ne kahe ke huM brahmacArI chuM. 27 jene pratApe lekamAM prasiddha thayA hrAya, mahattva pAmyA hAya tene hAni kare, 28 dezanI jene zira ciMtA tene haze, 29 kAMI khatA na hoya te paNa kapaTekarI kahe ke hu jJAnamAM devatAdikane pratyakSa dekhuM' chu, 30 devane avagaNe ke deva AvA Deve ke mane kAMI Ape nahiM, e trIza prakAranuM kAma kare te mahAmahanIya kama bAMdhe aMgatIsAesiddhAIguNe(ha-ekatrIza siddha bhagavAnanAM guNa kahe che pAMca sa'ThANu-1 pimaMDaLa, 2 vATalA (nakkara gALa) 2 trikoNa, 4 cAkhuNa, 5 lAMbu, pAMca va- kALA, 7 lIdhA, 8 to, huM pI, 10 dheALA, pAMca rasa, 11 khATA, 12 mIThA, 13 kaDavA, 14 kasAyalA, 15 tIkhA, e gadha-16 sugaMdha, 17 DuMgadha ATha sparza-18 khakharA 19 suhALA, 20 UnA, 21 TADhA, 22 haLavA, 23 bhAra, 24 lUkhA, 25 cApA, traNa veda, 26 sra, 290 puruSa, 28 napuMsaka, huM bahu vidvAna chuM ema 18 gharamAM ghAlI bIjAne mAthe tathA veza bheLave, 24 tenuM mAThu Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa sUtra emAMnuM siddhane kAMI nathI. 29 azarIrapaNu, 30 asagapaNuM, 31 jJAnAvazIya Adi ATha krama khapAvyAM che. te kula ekatrIza siddhanAM guNa attIsAe jogama gaDhahiM batrIsa prakAranA oganA sagraha karavA te kahe che. 1 ziSya, AcAya jevA thAya tene mATe tene jJAna devuM. 2 peAtAnuM AcArya paNuM (jJAna) te khIjA AgaLa prakAza karavuM 3 kaTha vakhate paNa dharmanI daDhatA mUke nahi. 4 A leka paralokane viSe phaLanI IcchA rahita tapa kare. 5. zikSA maLI te pramANe vartavuM ne navI grahaNa karatAM javu. 6 mamatA na kare, 7 chAnuM tapa kare, 8 nirlobhapaNuM zakhe, huM parISaha [upasarga' jIte. 10 sarasa citta zo, 11 zuddha saMyama pALe. 12 samakti zuddha zakhe, 13 cittanI samAdhi Akhe, 14 kapaTa rahita AcAra pALe, 15 vinaya kharAkhara kare, 16 saMteSIpaNu, 17 vaizagIpaNu, 18 4paTa rahitapaNu, 19 zuddha kaNI, 20 saMvara dhare, [pApane zake] 21 peAtAnA doSa TALe, 22 sarva viSayathI virakata DAya. 23 mULa guNu paccakkhANa [pahelAM pAMca mahAvrata pALe; 24 uttaraguNa paccakkhANa [e sivAyanAM vrata pALe] 25 bhAvasahita krAussagga kare. 26 pramAda rahita varte, 20 hamezAM cAstrine viSe sAvadhAna rahe. 28 dhyAna dhare. 29 maraNAMta duHkha pAmethI paNa bhaya na pAme, 30 zrI AdinA saMgane chAMDe, 31 prAyazcita hai [vizuddhi kare.] 32 maraNakALe AdhanA kare, tenIsAe AsAyaNAetetrIza prakAranI gurunI azAtanA te avinayane TALavA- 1 gurunI AgaLa mAgaLa cAle tA avinaya karyAM, 2 gurunI joDAjoDa cAle. 3 gurune bharAIne cAle, 4 gurune pUruM daI ubhA rahe, 5 gurunI joDAne bheA rahe, 6 gurunI pUMThe aDIne ubheA rahe, 7 gurunI AgaLa bese. 8 gurunI joDAne bese, 9 gurune aDIne bese, 10 guru pahelAM Acamana le. 11 gurunI sAthe dizAe gayA hoya ane AvyA pachI te pahelAM iriyAvADI pazcime, 12 koi mANasane guru lAvavA cAhe che te agAu pote te mANasa sAthe vAta karavA mAMDI jAya. 13 pete satA hAya ne jANatA paNa hAya ne guru sAda kare te ele nahi, 14 pote AhAra pANI vALye te pahelAM gurune dekhADavA vinA mIjAne dekhADe, 15 pate AhAra pANI lAvye te pahelAM potAnA ziSyane dekhADe ne pachI peAtAnA gurune dekhADe, 16 pAte je lAgye che te pahelAM peAtAnA ziSyane daIne pachI gurune de. 17 pAtAnA ziSya AhAra pANI lAvyeA che te gurune pUchyA vinA bIjAne Ape, 18 gururvAdi sAthe AhAra karavA beThA ne pAte utAvaLA utAvaLA sArUM sArUM khaI jAya, 19 guru khelAve ne khele nahi, 20 gurue bAlAvyAM chatAM beThA kheTho hAMkArA kare paNa AvIne javAba na de, 21 guru khelAve tyAre jethI ele ke zu' kahe che. ? 22 guru kAma he teA UlaTu kahe ke tame karA, 23 gurune Akare vacane khelAve, 24 gurune tiskAra elAvI vacana na mAne) 25 guru kathA kahe che temAM ADuM khele ke Ama mhA, 26 guru kathA kahe che. temAM kahe che ke, tame zuM, bhUlI gayA ke! 27 guru dharmakathA kahe temAM rAjI na rahe, 28 gurune dhamakathAmAM le pADe, 29 guru dha kathA kahetA hAya temAM pAte ADA paDI judu khatAve, 30 gurunu vAku khAle, 31 gurunI pathArI na karI Ape, 32 gurunI pathArI khUMdI nAkhe, 33 guruthI UMce Asane bese, e tetrIza praznarathI cAle tethI guruno avinaya thAya mATe tema karavuM nahi arihaMtANu AsAyaNuAeahiM'tadevanI akSatanA karI hAya eTale tenA viSe kaI kheTu ciMtavyu hAya tenu Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BY: zrI jaina jJAna sAgara nirmANa karUM chuM. siddhANu AsAyaNuAe-siddhabhagavAnanI azAtanA karI hoya, te viSe kAMI sa Mdeha ANyA hoya. AyarniyANuM-AsAyaNAe-AcAryajInI azAtanA karI hoya, uvajajhAyANuM-AsAyaNAe upAdhyAyanI azAtanA karI hAya. sAhUNa AsAyaNAe-sAdhu nI AzAtanA karI heAya. sAhuNI AsAyaNuAe-sAdhvInI azAtanA karI hoya. sAvayANu AsAyaNAe-zrAvakanI azAtanA karI heAya. sAviyANu AsAyaNAe-zrAvikAnI AzAtanA karI hoya. devANu AsAyaNAe-cAra jAtanA devatAnA zraddhA na ANI hoya. devANa * AsAyaNAe devatAnI devInuM bhUMDuM khelI azAtanA karI-hAya, ihaleAgasaAsAyaNAe -A leAka je manuSya tiryaMcanA bhatra tenI nAsti kahI azAtanA karI hoya. paralAgasa AsAyaNuAe-paleka je devattA nArakInA bhava tenI nAsti kahI, azAtanA karI hoya kevalINuM AsAyaNuAe-kevaLajJanane viSe zakA ANI tenI aMzAtanA karI hoya. kevalIpanna ttasadhammasaAsAyaNAe-vaLI prarUpela dhamanuM mAThuM khelI tenI aza tanA karI hoya. sadevamaNu AsussalAgasa- AsAyaNAe- devatA ane manuSya sahita je leka tenI zraddhA na ANI azAtanA karI hoya savvapANu, bhRya, jIva, sattANu AsAyaNAe-ma prANI bhUta jIva * satta che tenI zraddhA karI na heAya (vigalendrIya vanaspati pacandrIya apa, teu, vAu. e sarvenI zraddhA na karI hoya.) kAlassaAsAyaNAe-traNa kALa nathI ema kahI. azAtanA karI hoya. suyasaAsAyaNAesUtra siddhAMta viSe za'kA lAvI AzAtanA karI hoya. sUyadevayAeAsAyaNAe-satradeva je tItha kara tenI AzAtanA karI DhAya. vAyaluAriyansa-AsAyaNAe-vAMcaNI ApanAra AcAryanI AzAtanA karI hAya. je vAiddha-sUtra AghAM pAchAM bhaNAyAM hoya. vacceAmeliya'-upayoga vinA vAravAra sUtra bhAyela hAya. hINakhara-akSara Ache khelANA hoya. accakkhara-akSara adhika khelANA hoya. payahINuM-pada edhu balANu hAya viSNuyahINa'-vinayarahita bhaNyA hAya. jogahaNu-dhyAna zakhyA vinA bhaNyA hoya. dhAsahINa zuddha uccAra vinA bhaNyA hAya. sumudinta-sArU jJAna avinItane bhaNAvyu hAya kuDaMpacchiya -pramAdasahita ALase bhaNyA hoya. akAle kae sajhae-vakhate sajhAya karI DAya. kAle na ka sae -kharAkhara vakhate sajjhAya na karI hoya. asajjAi esajjhAya-apavitra sthAnakamAM sajjhAya karI hAya. sajjhAIe na sanmaya-sannaya karavAne cAgya sthAna che te sthAne sajjhAya na karI hoya. tassa micchA mi dukDa-te sa* khATu' kIdheluM niSphaLa thAje. AleyaNA-eka khelathI mAMDIne tetrIza khAla sudhI je koI jANavA joga jANatA haze, AdaravA joga AvatA haze. chAMDavA joga chAMDatA haze, saphaLa janma jIvita karatA haze, mukitagAmI, haLukamI, sulabha eSI, bhavya jIva samatAva'ta, lajjAva'ta, dhyAnavaMta, temane dhanya che, temane samaya samayanI vaRRNA ho, mAre jIve AjanA divasa saMbadhI jANavA joga jANyA na hAya, AdaravA jaMga AdaryAM na hAya. chAMDavA joga chAMDayA na hrAya. samakti sahita bAra vrata salekhaNA sahita navANu aticAra, pAMca AcAra saLa'dhI ekasA ne vIrA deSa aticAra saMbaMdhI, 1 drUpe, 2 pramAde, 3 aNubhege, 4 Aturata e, 5 Apada e, 6 za'kAe, 7 sahasAkAra, 8 bhaye, 9 upazamabhAve, 10 vaSaSayabhAve e dasa DisevaNAe doSa lAgyA hoya te, samakAeNu, phAsiya pAliya, tIzti, kITTiya, sAhiya, sAmAIMca, ArAhiyaM, ANAe pAlitA, bhAi, mana vacana, kAyAe, karavu. maTi bhAMge Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 amaca sUtra karI, karaNa karAvavuM anumadine karI, khaMDana karAvyuM hoya, virAdhanA karI heya, dezathI sarvathI, dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, virAdhanA karI heya, usUtre umAge, akalpa, akaraNIe. duSTa dhyAne, duSTa ciMtavANAe, aNAcAra, Acarave, aSaNika IchAe, saMkalpa, vikalpa kIdhe heya. AraMbha, samAraMbha kIdhe hAya, hAsya, bhaye, ajJAne mithyAve, avata, pramAde, kAye, azubha joge karI, gaticapaLa, maticapaLa, daSTicapaLa, bhASAcapaLa. bhAvacapaLapaNe, azuddha bhAve karI A sthApanA, pa2uthApanA karave, bagathAne gRddhipaNe lupatApaNe, duSTapaNe, mUDhapaNe, maMjAra buddhie, daMbha kadAgrahapaNe, avinayapaNe, aja. gaNe, kamabuddhi viSayavikArapaNe, ALasa, AkRddhie, aNAdie, jANapaNe, ajANapaNe, je kAMI atikrama, vyatikrama, aticAra, aNacAra, sevyAM hoya, sevarAvyAM haiya, sevatAM pratye anumeghA hoya, ne AvyA na hoya, nidhA na hoya, paDikamyA na haya, vizuddha karyA na hoya, prAyazcita lIdhuM na hoya, ne nivAraNa samI rIte karyuM na hoya evA avizuddha AtmA, sapApa joge karI AtmAne arihaMtanI sAkhe, dharmAcAryanI sAkhe, siddhAMtapravacananI sAkhe, AtmAnI sAkhe, micchA mi dukkaDaM. pAMcamuM sUtra namo-namaskAra heje. cakavIsAe-vIza tisthayarANuM tIrthakara devane usabhAImahAvIra-jhaSabhadeva svAmI Adi mahAvIra svAmI paryata pajavasaNuNuM-sevA bhakti karUM chuM. INimeva-evA. nigraMtha- nitha (dhana rahita)nA. pAvayaNuM-pravacana. sarca-sAce. attara-sarvathI uttama. kevaliya-kevaLajJAnIne kahela. patipunna-pratiparNa-saMpUrNa neyAUyAyakAraka. saMsuddha-barAbara zuddha. salakattANuM-zalya-vahemane kApanAra siddhimargae siddha thavAne mArga. munimarga-mukti) karmathI muktAne mArga. nijajANumagnakarmane cheDe AvIne mArga-nivANumAM-(nirvANuM) karma nivArIne zItaLa thavAne mArga. avitaha-enA viSe, visaMdhi-saMdeha rAkhe nahi. savadukhapRhINumaguM-saghaDAM duHkha maTADavA mAga che Irtha yiA chavA-ene viSe rahelA jIvasiSnati-siddha thaze, bujhaMtibUjhaze, sarva jANaze. mucaMti-karmathI mukAze. parinivAyaMti-karma nivArIne zItaLabhUta thaze. sava6khANa maMtakAMti-sarva duHkhano aMta karaze. te-te dhamma-dharma, sadahAmizradhuM chuM. pattiyAmi-pratIti ANuM chuM; remi -rUcavuM chuM. phAsemi-sparza karuM chuM te mujaba cAluM chuM. pAlemi-pArUM chuM. vartu chuM. aNuMpAlemi-vizeSe pAruM chuM. taMte dhamma-dharma, sahate-saddauM. paniyate-pratIti karate. racaMte-rUca, phAsate-sparza kate. pAlate-pAte. aNupAlate vizeSa pArate. tassa-te. dhammassa-dharma. kevalI parassa-kevaLIne prarUpela tene abhu phiomi ArAhae-AdhavAne huM ughamavata thaye chuM. tatpara thayo chuM. viraomi-huM nivatuM chuM. virAhaNae-tenI virAdhanA karavAthI. asaMjamaM-ajama-pApa. pariyANumi-chAMDuM chuM. saMjayaM-saMjamane. uvasaMpamjAmi-aMgIkAra karuM chuM. akhaMbhaabrahmacaryane pariyANumi-chAMDuM chuM. baMbha-brahmayane. uvasaMpajajAmi-a gIkAra karuM chuM. akalpa-levAnuM agya . pariyANumi-chAMDuM chuM. kampa-levAnuMyegya te. uvasaMpajAri Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAna sAgara, aMgIkAra karuM chuM, anANuM-ajJAna, pariyANumi-chAMDuM chuM. nANuM-jJAna, usaMpajAmi aMgIkAra karuM chuM. akiriyaM-ayi beTI karaNI) pariyANami-chAMDuM chuM. kiriyaM-sukRta. uvasaMpamjAmi-aMgIkAra karuM chuM. micachatta-mithyAvane pariyANAmi-chAMDu chuM sammattasamaktine. uvasaM5jAbhi-aMgIkAra karuM chuM. ahi- durbodha pariyANumi-chAMDuM chuM. hiM-subodha uvasaM5jAmi-aMgIkAra karuM chuM. amarga-unamAga. pariyANami chAMDuM chuM. mamma-mokSamArga. uvasapajAmi-aMgIkAra karuM chuM ja saMbharAmi-je mane sAMbhare che. ja ca na saMbharAmi-je mane nathI sAMbharatuM. ja paDikamAmi-jenuM prAyazcita lIdhuM che. ja ca na paDimAmi-jenuM prAyazcita na lIdhuM hoya. tasmate. satavassa-sarva. devasiyassa-divasa saMbaMdhI. kIdhelA-kahelA. aIArassa-aticAra pApanAM paDikkamAmiprAyazcita karUM chuM. nivAraNa karuM chuM. samaNeha-zramaNa chuM. saMjaya-saMjati chuM virayasaMsArathI virakta thaye chuM. paDihaya-haLyAM che. paccakakhAya-baMdhI karIne. pAvakame-pApa karmane aniyA-niyANA hita karaNInuM phaLa mAgI levuM nahi. diThTha-samakti daSTi. saMpane-sahita che. mAyA-kapaTa. mese-jUhApaNuM. vivajijae-tajI dIdhuM che. vajI dIdhuM che. aDaDhAI jaje suje aDhI dIvasamudesu dvIpasamudra che tene viSe pannarasa kasmabhumIsupaMdara karmabhUmi kSetrane viSe jAvaMti-jeTalA kaI-kaI. sAhU-sAdhu. yaharaNa joharaNuM jevI ja kADhI zakAya che. gucha-guccho. paDiMgraha-pAtranAM. dhArA-dharaNahAra che. zakhanAra che. paMcamahavayadhArA-pAMca mahAvratanA dharanAra che aDhArasasahaaDhAra hajAra sIlaMgaradhAra-brahmacaryanA kaleka rUpI rathanA dhAraNa karanAra che. aphakhayaAyAracarittA-akSaya che jenAM AcAra ane cAritra. te save-te sarvane, sirasAmastaka namADIne. maNasA-mane karI, masthaeNuMvaMdAji-mastake karI namuM chuM. aticAra ALavyA, paDiDacyA, niMdyA, gahyuM, nisarala thayA, vizeSe, vizeSe, arihaMta, siddha, kevaLI, gaNadhara, AcArya, upAdhyAya, sAdhu, sAdhvI, gurnAdikane bhuje bhuje karI khamAvuM chuM. iti zramaNasatra samApta, pahelA khAmaNuM pahelA khAmaNA paMcamahAvideha kSetrane viSe jyavaMtA tIrthaMkaradeva birAje che te jaghanya tIrthakara 20 ane utkRSTA hoya te 16. te svAmInAM guNagrAma karatAM jaghanya karmanI jhADuM khape, utkRSTa rasa upaje te A jIva tIrthaMkara nAma netra upaje te vaza svAmInAM nAma kahuM chuM. 1 zrI sImaMdharasvAmi, 2 zrI jugamaMdharasvAmI, 3 zrIbAhasvAmI, 4 zrIsabAhasvAmI, 5 zrI sujAtanAthasvAmI, 6 zrIsvayaMtrabhasvAmi 7 zrISabhAnanavAmI, 8 zrI anaMtavIrya svAmI, 9 zrI suraprabhasvAmI, 10 zrIvizALaprabhasvAmI, 11 zrIvajadharasavAmI, 12 zrIcaMdrananavAmI, 13 zrIcaMdrabAhasvAmI, 14 zrIbhujaMgadevasvAmI, 15 zrI IzvarasvAmI 16 sInemaprabhasvAmI, 17 zrIvImasenasavAmI, 18 zrImahAbhadrasvAmI, 19 zrIdevajazasvAmI, 2 TI ajitasenasvAmI, temane mArI tamArI samaya samayanI vaMdanA hajo. te svAmI kevA che? mArA tamArA mananI vAta jANI dekhI kahyA che, ghaTaghaTanI vAta jANI dekhI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI khAmaNa 17 kahyA che, samaya samayanI vAta jANI dekhI rahyA che, cauda rAjalaka hastAmalakatuM jANI dekhI rahyA che, anaMta jJAna che. anaMta darzana che, anaMta cAritra che, anaMta tapa che, anaMta dhIraja che, anaMta vIrya che, khaTe guNe karI sahita che, cetrIza atizaye karI birAjamAna che, pAMtrIsa prakAranI satyavacana vANI guNe rI sahita che, eka hajArane aSTa uttama lakSaNe karI sahita che, aDhAra deSa rahita che, bAra guNe karI sahita che, cAra karma ghanaghAtIyAM kSaya karyA che, bAkInAM cAra karma pAtaLAM pADayAM che. mukita javAnA kAmI thakA vicAra che, bhavyajIvanA saMdeha bhAMge che, sagI, sazarIza, kevaLajJAnI, kevaLadanI, yathAkhyAta cAritranA dhAraNahAra che, lAyaka samati, zukaladhyAna, zukalezyA, zubhadhyAna, zubhajega, cesaTha iMdranA pUjanika, vaMdanika, anika che, paMDitavIrya Adi anaMta guNe karI sahita che. dhanya te svAmInAtha, gAma, nagara, zayatANI, purapATaNa, eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA haze tyAM jineMdradeva, rUpI sUrya AgaLa cAle. te vAse gaNadhara cAle te vAMse zeSa sAdhu cAle, svAmI paga dhare tyAM lAkha pAMkhaDInuM padma kamaLaphUla thaI Ave, pAcho paga upADe tyAre visazaLa thaI jAya, nadI-nALAM Ave tyAM pAja baMdhAI jAya, kAMTA ame mukhe heya te udhe mukhe thaI jAya, havAmIjI hajAre gAune vihAra karI bAga bagIcAmAM vanapALanI AjJA laI samasare, tyAMthI pacIza pacIza jejanamAM mAra nahi. marakI nahi, svacakra paracakane bhaya: nahi, sAta prakAranI bhIti mAtra rahe nahi, jhAjhuM mithyAtva heya tyAM trapaDA gaDhanI racanA thaI Ave, rUpAne gaDha ne senAnA kAMgaza, senAne gaDha ne ratnanA kAgarAM, ratnane gaDha ane maNiratnanA kAMgarAM, cAra dizA e cAra cAra daravAjA thaI Ave. eka eka daravAje vIza vIza hajAra pagathiyAM thaI Ave, samosaraNane madhya bhAge sphaTika ratnanuM siMhAsana thaI Ave, bAragaNuM azokavRkSa thaI Ave, aMboDAne ThekANe bhAmaMDaLa thaI Ave, upara covIsa joDAM cAmaranA thaI Ave, vanapALa jaI rAjA dine vadhAmaNa Ape, bAra prakArano prakhara vakhANavANI sAMbhaLe, sau saunI bhASAmAM sau samajI jAya, keIne zaMkA upaje nahi. bhavanapati ane tenI devI, vaNathaMtara ane tenI devI, tiSI ane tenI devI, vaimAnika ane tenI derI, manuSya ane manuSyaNuM, tiryaMca ane tiryaMcaNI e bAra jAtanI prakhara vakhANavANI sAMbhaLatAM keI keinuM vera ulase nahiM. kanya te mahApaja, jyAM dezanA detA thakA vicaratA haze Isara, talavara, mArDakhie, kebia zeTha senApati, gAthApatti, svAmInI dezanA sAMbhaLI kazuM pavitra karatA haze, darzana derAza karI netra pavitra karatA haze, azanAdi cauda prakAranuM dAna daI kara pavitra karatA haze, tene dhanya che. svAmInAtha, tame paMca mahAvideha kSetrane vaSe birAje che, huM aparAdhI, dInakiMkara, gugrahIna, ahIM beThe chuM. tamArA jJAna, darzana caritra, taya saMbaMdhI avinaya AzAtanA, azakti, aparAdha karyo hoya te mana vacana kAyAe karI hAtha joDI mastaka namAvI bhuje bhuje karI khamAvuM chuM. tikhune pATha traNa vAra kahe 0000 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI jaina jJAna sArA bIjA khamaNa bIjA khAmaNA anaMtA siddha bhagavaMtane karuM chuM. te bhagavaMtanA guNagrAma karatAM jaghanya karmanI kroDa khape. utkRSTa rasa upaje te A jIva tIrthakara nAma gotra upAje. A vIzInA nAma kahuM chuM-1 zrI kaSabhadeva svAmI, 2 zrI ajitanAtha svAmI. 3 zrI saMbhavanAthasvAmI, 4 zrI abhinaMdana svAmI, 5 zrI sumatinAtha svAmI, 6 zrI padmaprabhusvAmI, 7 zrI supArzvanAthasvAmI, 8 zrI caMdraprabhasvAmI, 9 zrI suvidhinAthasvAmI, 10 zrI zItaLanAtha svAmI, 11 zrI zreyAMsanAthasvAmI, 12 zrI vAsupUjyasvAmI 13 zrI vimaLanAtha svAmI, 14 zrI anaMtanAtha svAmI, 15 dharmanAtha svAmI, 16 zrI zatinAtha svAmI. 17 zrI kuMthunAthasvAmI, 18 zrI aranAthasvAmI, 19 zrI mallinAthasvAmI, 20 zrI munisuvratasvAmI, 21 zrI naminAtha svAmI, 22 zrI neminAthasvAmI. 23 zrI pArzvanAthasvAmI, 24 zrI mahAvIra svAmI, A vIsI, anaMta cAvIsI paMdara bheda samyucaya jIva mATe che, tirthaMkara mATe nathI sIjhI, bUjhI, ATha karma kSaya karI mokSa padhAryA che. ATha kama se kayA ? 1 jJAnAvaraNIya, 2 darzanAvaraNIya, 3 vedanIya, mehanIya, 5 AyuSya, 6 nAma 7 gotra, 8 aMtazaya. e ATha karma kSaya karI mukti zilAe pahoMcyA che. mukitazilA kayAM che ? samapRthvIthI sAtase nevuM jejana UMcapaNe tArAmaMDaLa Ave tyAMthI daza jojana UMcapaNe sUryanuM vimAna che, tyAMthI eMzI jojana UMcapaNe caMdramAnuM vimAna che, te upara cAra ejana UMcapaNe nakSatranA vimAna che. tyAMthI cAra je jana UMca5Ne budhane tAre che, te upA traNa jojana UMcapaNe zukrane tAre che, te upara traNa jejana UMcapaNe bahaspatine tAre che, tyAMthI traNa jajana UMcapaNe maMgaLane tAre che, tyAMthI traNa jana UMcapaNe zanizvarane tAre che, ema nava je jana lagI jotiSacakra che. te uparAMta asaMkhyAta jana kAThADI UMcapaNe paheluM sudharma nAme ane zuM IzAna nAme devaka che, ekavuM ardhacadramAne AkAre che, be maLI pUrNa caMdramAne AkAre che, pahelAmAM batrIsa lAkha vimAna che, bIjAmAM aThThAvIsa lAkha vimAna che. tyAMthI asaMkhyAtA jejana upara trIjuM sanakumAra ane ethuM bAheMdra e be devaloka che. eke ardhacaMdramAne AkAre che, be maLI pUrNa caMdramAne AkAre che. trIjAmAM bAra lAkha ane cethAmAM ATha lAkha vimAna che. te upara asaMkhyAtA je jana upa2 pAMcamuM brahmadevaleka che ekaluM parNa caMdramAne AkAre che, temAM cAra lAkha vimAna che. tethI asaMkhatA jajana upara chaThuM lAMtaka hevaka che. ekaluM pUrNa caMdramAne AkAre che, temAM pacAsa hajAra vimAna che. tyAthI asaMkhyatA jojana upara sAtamuM mahAzaka devaka che. ekaluM pUrNacaMdramAne AkAre che, temAM cAlIsa hajAra vimAna che. tyAMthI asaMkhyatA jojana upara AThamuM sahassAra devaka che, ekaluM paNa caMdramAne AkAre che, temAM cha hajAra vimAna che. tyAMthI asaMkhyatA je jana upara navamuM Ata ane dazamuM prANata e be devaleka joDAjoDa che, enuM ardha caMdramAne AkAra che. be maLI pUrNa caMdramAne AkAra che, emAM maLIne cAra vimAna che. tyAMthI asaMkhyatAjojana upara agyAramuM ApyuM ane bAramuM amyuya devaloka che, e be joDAjoDa che, eke ardha caMdramAne AkAra che, be maLI pUrNa caMdramAne AkAre che, bemAM maLIne traNa vimAna che. tyAMthI asaMkhyAtA je jana upara nava caiveyaka che. tenA-nAma bhadde, subhade, sujAe Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 zrI khAmaNA ' sumANase, piyadesaNuM, sudUsaNe, Ameha, supaDiba, jasodhara, tenI traNa trika che. temAM pahelI trikamAM ekaso agiyAra vimAna che, bIjI trikamAM eka sAta vimAna che, ane trIjI trikamAM ekaso vimAna che. tyAMthI asaMkhyAtA jana UMcapaNe pAMca anuttara vimAna che, tenAM nAma-vijaya, viyeta jayaMta, aparAjita, sarvArthasiddha te savArthasiddha mahAvimAnanI davA zakI bAra jajana capaNe mukitazilA che, te muktizilA kevI che ? pistAlIsa lAkha jejananI lAMbI paheLI. che, mAthe ATha jananI jADI che, UtatA cheDe mAMkhInI pAMkhathakI pAtasI che, UjaLI, gekhIra, zaMkha, caMdra, aMkazana rUpAne patra, motInA hAra, khIrasAgaranA pANI thakI paNa adhika UjaLI che. siddhazilA upara UMcapaNe eka je jana tene chellA gAunA chaTThA bhAgane viSe siddhabhagavaMtajI birAjI rahyA che. te svAmI kevA che ? avaLuM agadhe, araze, aphAse, amUrtio, avinAzI, bhUkha nahi, dukha nahi, rega nahi, zeka nahi janma nahi, maraNa nahi, kAyA nahi, karma nahi, anaMta anaMta sukhanI laheramAM birAjI rahyA che. tame svAmI tyAM birAje che, hu ahIM beTho chuM. tamAre jJAna, darzana saMbaMdhI avinaya, azAtanA, abhakti, aparAdha karyo hoya te mana, vacana, kAyAe karI hAtha joDI mastaka namAvI bhuja bhuje karI khamAvuM chuM. (tiMphakhuttane pATha traNa vakhata kahe) trIjA khAmaNa trIjA khAmaNA paMcamahAvideha kSetrane viSe jyavaMtA kevaLI bhagavAna birAje che. te jaghanya be jhADa kevaLI, kyUTA nava jhADa kevaLI te svAmI kevA che? mArA tamArA mananI vAta jANI dekhI rahyA che, ghaTaghaTanI vAta jANI dekhI rahyAM che, samaya samayanI vAta jANI dekhI rahyA che, cauda rAjaleka hastAmalakavata jANuM dekhI rahyA che, anaMta jJAna che, anaMta darzana che, anaMta cAritra che, anaMta tapa che; anaMta vIrya che, anaMta dhIraja che, paTe guNe karI sahita che, cAra karma ghanaghAtI kSaya karyA che, cAra karma pAtaLA pADyAM che, mukti javAnA kAmI thakA vicAre che, bhavya jIvanA saMdeha bhAMge che, sagI sazarIrI, kevaLajJAnI, kevaLa darzanI che, yathAkhyAta cAritranA dharaNahAra che, lAyaka samakti, zukaladhyAna, zukalezyA, zubhadhyAna, zubhaga, paMDitavIrya e Ada anaMta guNe karI sahita che, dhanya te svAmI, gAma, nagara rAyahANa, jyAM jyAM svAmI dezanA detA thakA vicaratA haze tyAM Isara, talavara, mArkebiya, zeTha, senApati, gAthApati, svAmInI dezanA sAMbhaLI karNa pavitra karatA haze, azanAdika cauda prakAranuM dAna daI kara pavitra karatA haze, tene dhanya che, svAmInAtha, tame paMca mahAvideha kSetrane viSe birAje che. huM aparAdhI, dIna, kakara, guNahIne ahIM beTho chuM. tamArAM jJAna, darzana cAritra, tapa saMbaMdhI avinaya, azAtanA, abhakti, aparAdha karyo hoya te mana, vacana, kAyAe karI hAtha joDI mastaka namAvI bhuja bhuja karI khamAvuM chuM. (tiphakhuttone pATha traNavAra kahe.) Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara cethA khAmaNA cethA khAmaNA gaNadharajI, AcAryajI, upAdhyAyajIne karuM chuM. gaNudhAjI bAvana gaNe karI sahita che, AcAryajI chatrIsa guNe karI sahita che. upAdhyAyajI pacIza guNe karI sahita che. mArA tamArA dharmaguru, dharma AcArya, dharma upadezanA dAtAra, mahApuruSa, paMDitarAja, munirAja, gItArtha, bahusavI, sutrasiddhAMtanA pAyAmI, taraNa tAraNa tAraNInAvAsamAna, saphara jahAja samAna, kalpavRkSa samAna, jinazAsananA zaNagAra dharmanA nAyaka, saMghanA mukhI, saMghanA nAyaka, evI aneka upamAe karI birAjamAna pUjyajI, sAheba zrI (je heya temanA nAma bolavAM.). svAmI Adi daIne sAdhu-sAvI AlevI, paDikTamI, nindI, nizalya thaI prAce, devagatie padhAryA che, temane ghaNe upakAra che. Aja vartamAnakALe, taraNa tAraNa, tAraNa nAva samAna ratnaciMtAmaNI samAna, pArzvamaNi samAna, jinazAsananA zaNagAra, sarve sAdhujInA guNe karI birAjamAna pUjayajI sAheba zrA (je hoya temanAM nAma levAM)...... savAmI Adi daIne sAdhu sAdhI vicAre che te svAmI kevA che? paMca mahAvratanA pAlanahAra, pAMca samitine ane traNa guptie sahita chakAyanA piyera chakAyanA nAtha, sAta bhayanA TALaNahAra, ATha madanA gALaNahAra, nava vADa vizuddha brahmacaryanA pALaNahAra, dazavidha yatidharmanA ajavALika che, bAra de tapAsyAnA karaNahAra che, sattara bhede saMjama nA dhaNahAra che bAvIza parIsahanA chataNahAra che, sattAvIza sAdhunA guNe karI sahita che, betALIza suDatALIza tathA kevuM hita AhAra pANInA lenAra che; bAvana anAcaNanA TALaNahAra che; sacetanA tyAgI, acetanA bhegI kaMcanakAminInA tyAgI, mAyA mamatanA tyAgI. samatAnA sAgara, dayAnA Agara Adi, ane guNe karI sahita che. dhanya mahArAja ! tame gAma, nagara, purapATaNane viSe birAje che, huM aparAdhI dIkiMkara guNahIna ahIM beTho chuM, tamArA jJAna, darzana cAritra tapasaMbaMdhI avinaya azAtanA, azakti, aparAdha karyo hoya te mana, vacana, kAyAe karI hAtha joDI bhuje juje karI khamAvuM chuM tikhuttone cATha traNa vAra kahe) pAMcamA khAmaNa pAMcamAM khAmaNA pAMca bharata, pAMca Iravata ne pAMca mahAvideha, aDhIdvIpa kSetrane viSe je sAdhu sAdhvI birAje che te ja dhanya be hajAra jhADa sAdhu sAdhvI. utkRSTa hoya te nava hajAra koDa sAdhu sAdhI temane mArI samaya samayanI vaMdaNA je te svAmI kevA che ? paMcamahAvratanA pALazuhAra che. pAya samitie samitA, traNa guptae guptA, cha kAyanA piyera, cha kAyanA nAtha, sAta bhayanA TALaNahAra, ATha madanA gALaNahAra, nava vADa vizuddha brahmacaryanA pANahAra che, dazavidha yatidharmanA ajava lika che; bAra bheTe tapasyAnA karaNahAra che. sattara bhede saMjamanA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI khAmaNA dharaNahAra che, bAvIzaparI sahanA chataNahAra che. sattAvIza sAdhujInA guNe karI sahita che, beMtAlIza. suDatAlIza tathA chAnu cheSa rahita AhAra pANInA lenAra che, bAvana anAcaraNanA TALaNahAra che. sacetanA tyAgI, acetanA bhegI, kaMcana kAminInA tyAgI, mAyA mamatAnA tyAgI, samatAnI sAgara dayAnA Agara Adi aneka guNe karI sahita che. dhanya mahArAja ! tame gAma, nagara, purapATaNane viSe birAje che. huM aparAdhI, dInakiMkara guNahIna ahIM beTho chuM tamArA jJAna, darzana, cAritra. tapa saMbaMdhI avinaya, AzAtanA, abhakita, aparAdha karyo hoya te mana, vacana, kAyAe karI hAtha joDI marataka namAvI bhuje juje karI khamAvuM chuM. (sAdhune khamAvavA) (tikUkhane pATha traNa vAra kahe.) chaThA khAmaNuM chaThA khAmaNa aDhIddhIpamAMhI saMkhyAtA, aDhIdvIpa bahAra asaMkhyAtA zrAvaka, zrAvikAne karuM chuM te zrAvajI kevA che ! huMthI, tamathI, dAne, ziyaLe, tapa, bhAve, guNe karI adhika che. be vakhata Avazyaka pratikramaNanA karanAra che. mahinAmAM cha paSAnA karanAra che, samakita sahita bAra vratadhArI, agiyAra paDimAnA sevaNahAra che, jIva ajIja Adi nava tatvanA jANanAra che, traNa ja manethanA ciMtavanAra che, ekavIza zrAvakane guNe karI sahita che. dubaLI pAtaLA chavanI dayAnA jANanAra che, paradhana paththara barAbara lekhe che, parastrI mAtA, bena barAbara lekhe che. dUdhamI priyadhamI devatAnA DagAvyA Dage nahi evA che, dharmane raMga hADahADanI mirajAe lAge che, evA zrAvaka, zrAvikA, saMva, pASA, pratikramaNamAM birAjatAM haze temane AjanA divasa saMbaMdhI avinaya, AzAtanA karI hoya te bhuje bhuje karI khamAvuM chuM. sAdhu sAdhIne vAMduM chuM. zrAvaka, zrAvikAne khamAvuM chuM. samakitadaSTijIvane khamAvuM chuM, upakArI khAI, bhAIne khamAvuM chuM. corAzI lakSa chavAjeninA jIvane khamAvuM chuM, sAta lAkha pRthvIkAya, sAta lAkha apakAya, sAta lAkha teukAya, sAta lAkha vAUMkAya, daza lAkha pratyeka vanaspatikAya, cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya, be lAkha beIdriya, be lAkha teIdriya, be lAkha caureMdriya, cAra lAkha nAradI cAra lAkha devatA, cAra lAkha tiryaMca paceMdriya cauda lAkha manuSyanI jAti, e cazazI lakSa chavAjeninA jIvane, hAlatAM cAlatA, UThatAM, besatAM, jANutAM, ajAtAM, haNyA hoya, haNAgyA hoya, chedyA hoya, bhedyA hoya, paritApanA kilAmanA upajAvI hoya te anaMtA siddha kevaLInI sAkhe micchA mi dukkaDa. khAmemi-khamAvuM chuM. savave chavA-sarva jIvane sarave chavA vi-sarva jIva paNa khamaMtu me-mAre aparAdha kSamA karaje. mitti-mitrAI che. me-mAre. sava bhUsu-sava jIva sAthe vera-vera-duzmanAI. majakhuM-mAre. na keNaI-kaI sAthe nathI. evamahaM-e prakAre huM. Aleiya-kahuM chuM. nidiya-niMdA karuM chuM. meM kIdhuM tenI garahiya-gaharA karuM chuM. dugaMchiyaM-beTuM kIdhuM ema kahuM chuM. sarva-sarva pApa, tivaheNuM-traNa prakAre mana kayAre parigraha chAMDIza. 2 kayAre dIkSA laIza. 3 kayAre saMthAre karIza. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI jaina jJAna sAgara vacana kAyAe karI. paDika-prAyazcita karUM chuM. vaMdAmi-namaskAra karU chuM. jilucauvIsa-vIza jina-tIrthakarane. Iti aticAra AvyA. paDikA, siMdha, nizalya thayA, vizeSe vizeSa arihaMta, siddha, kevaLI, gaNadhara, AcAryajI, upAdhyAyaja sAdhu, sAdhI guru edine bhujo, bhuja karI khamAvyA che. (A ThekANe "IcchAmi khamAsamaNe" be vakhata pUrUM kahevuM.) ema divasa, rAta, 5khI, caumAsI ane saMvatsarI saMbaMdhI, mUlaguNa, uttaraguNa, dravya, bhAve, nizcaye, vyavahAre, sAmAnyapaNe vizeSapaNe, ramaNa paNe, ochuM, adhika, viparIta sthApyuM haya, mAnyuM hoya, prarUpyuM heya, ajANapaNe, saMzayapaNe avatapaNe eusaMjJAe gADarIA pravAhapaNe, aNasamajaNapaNe, AcaryuM hoya, IcchA, vAMchA, muchabhAve je zubha ane zuddha-AcaraNa-karaNI asAra karI heya, tucha karI heya, gumAvI hoya, saMsAravRddhi kAraNe jIvane jeDayA heya. te mArAM pUrvanA AkarSaNa suddhAMta, mArA sarve pApa phaLarUpa sAvadha mithyA-niSphaLa hajo, evI rIte divasa ane zata saMbaMdhI aticAranA deSa paDikramaNa karIne, Aleya, niMdaNa karIne pUjanika. acaMnika, vaMdanika, charane bhakitasahita vaMdaNA karIne, sarva prANa, jIva, bhUtane khamata khAmaNA karIne, citta upazAMta karIne, viruddha bhAva maTADIne, nijabhAva ddhi saMbhALIne, asatyapaNuM, bhrAMti paNuM, DolapaNuM, bheLasaMbheLapaNuM, nirAkaraNa karIne mULaguNa uttaraguNanA paccakakhANanI tajavIja karIne, vratanAM chidro rekIne, Azrava raMdhIne, kaSAyapaNuM TALIne, vizuddhapaNuM karavAne have zarIranI mamatA kAMIka tyAga karavArUpa, kAMIka sirAvavA rUpa, pAMce Avazyaka aticAra vizuddha nimitta, azarIrI, annegI pada AtmAnuM saMbhALIne deha mUcha tyAga karavArUpa pAMcamA Avazyaka kare. sAmAyika 1. cakavIsa [gassa) 2, vaMdaNA 3, paDikkamaNuM. 4, e cAra thayA ne pAMcamAM AvazyakanI AjJA levI. pAMcame Avazyaka. devasI-divasa saMbaMdhI, prAyazcita-pApa vizuddhanArtha-vizuddha karavA mATe karemi -huM karuM chuM. kAussagna-sthira kAyA zakhavAnuM (A ThekANe navakAra, karemi bhaMte, IcchAmiThAmi kAusagga tathA tasya uttarinA pATha kahIne cAra legasane, athavA dharmasthAnane kAussaga nitya pratye kare, pAkhI paDikakamaNe ATha logassane, caumAsI paDikkamaNe bAra legasane ane saMvatsarI paDikAmaNe viza legaspane kAusagna karaze ane eka navakAra kahI kAussaga pAve. pachI legarasa eka saMpUrNa bela.) (A ThekANe IcchAmi khamAsamaNe be vakhata kahevuM). sAmayika 1, cauvI 2, vaMdaNuM 3, paDikakamaNuM , kAussaga 5, e pAMca Avazyaka pUrA thayA, e pAMca Avazyaka cAra tIrthane avazyameva karavA rUpa atIta kAlanuM duSyakRtya AlevI, paDikakamI niMdI gaI karI, vartamAnakALane Azrava raMdhI, saMvara karIne, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI khAmaNA have AgAmI kALasaMbaMdhI anAdi kALane AhAra levA rUpa AtmAne pudagaLa mUcha, saMjJA, abhilASA ghaNI che, te moTuM kalaMka che ane aNahArI, nirAzI, nirAlaMbI, nikalaMkI, nirAzrayI, niHsaMgI che nirmaLa, nirva'chaka akaLa, agamya, agocara, agAdha, sulakSaNApaNuM, AtmAnuM AvaraNa, tene nivAraNa karavA sAdhana karaNarUpa paccakakhANa yathAzakita, UMvidha AhAra tyAgarUpa, paccakakhANa karaNarUpa, chaThTho Avazyaka kare. chaThThI Avazyaka. dhAraNA pramANe cavihAranAM paccakakhANa karavAM, te nIce mujaba caurivahaM piAhAra-cAra prakAranA AhAra, asaNuM- anna, pANuM-pANI, khAimaM-mevAdi sAImAMmukhavAsa. annAthANabhegeNaM-ajANatAM mukhamAM kaI vastu ghalAI jAya tenI mAphI, sahasAgAreNuM-baLAtkAre moDhAmAM kAMI nAkhe tenI mAphI sirAmi-taLuM chuM. sAmayika 1, cakavIsa 2, vaMdanA 3, paDikakamaNuM ka, kAussaga 5, ne paccakkhANa 6, tene viSe vItarAgadevanI AjJAmAM kane, mAtra, mIMDI, pada, akSara, gAthA, satra, ochuM, adhika viparIta kahevANuM heya ne jANatAM ajANutAM kAMI deSa lAge heya te micchA mi dukakaDa. mithyAtvanuM paDikakamANe, avatanuM paDikakamaNuM, kaSAyanuM paDikakamaNuM, pramAdanuM paDikakamaNuM, azubha ganuM paDikakamaNuM, khyAzI bolanuM paDikakamaNuM e pratikramaNa viSe atikrama, vyatikrama, aticAra, aNAcAra, jANatAM ajANatAM kAMI deSa lA heya te micchA mi dukakaDa. gayA kALanuM paDikaThamaNuM, vartamAnakALane saMvara, AvatA kALanAM paccakkhANa, kami maMgalaM, mahAmaMgala, thayaghUmaMgalaM, ahIM traNa nAmathunuM kahevAM. pratikamaNamAM lAgatA doSanA 124 prakAra navANuM aticAramAMthI jJAnanA 14 aticAra vajIne bAkInA 85 deSa rahA te TALavA tathA jJAnanA 8 AcAra te-1 batrIza ayajajhAya TALI vakhatasara bhaNavuM, 2 vinaya sahita bhaNavuM, 3 jJAnane satkAra karI bhaNavuM, 4 upadhAna sahita bhaNavuM, (sUtra bhaNavAne mATe je je tapa karavuM kahyuM che te te karIne) 5 upakArIne guNa bhUvave nahi, 6 zuddha uccAra sahita bhajJavuM 7 artha sahita bhaNavuM, 8 pATha artha vagere zuddha bhaNavuM. tathA samaktinA 8 AcAra te-1 janamatane viSe zaMkA na rAkhavI, 2 anyamatanI vAMchanA na karavI 3 karaNIne phaLane saMdeha na rAkhave, 4 anyamatane ADaMbara dekhI muMjhAvuM nahi, 5 upakArInA guNa dIpAvavA, 6 samakitathI paDatA jIvane sthira karavA, 7 cAre tIrthanI vAtsalyatA karavI, 8 jainamArgane mahimA niravadyapaNe prakAza tathA cAritranA 8 AcAra, te 3 gupti ane 5 samiti eTale 109 tathA bAra vrata te-5 mahAvrata, 5 Idriya, saMvara 1 rAtribhejana, tyAga 2 mana, saMvara e bAra tathA vIryanA 3 AcAra te 1 dharmakAryamAM baLa gavavuM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara nahi. 2 dharmakArya upaga sahita karavuM, 3 yathAzakti kriyA, anuSThAna karavuM e maLI kula 124 prakAra thayA. Avazyaka pratikamaNu) viSe khulAse. kharI rIte jotAM vItarAgabhASita dharma, tenuM muLa ane tene moTo AdhAra Avazyaka sUtra upara rahela che. Avazyaka sUtra viSe aneka judA judA mata matAMtara che. koI kahe che ke Avazyaka mULa saMpUrNa che ane kaI kahe che ke vida gayuM che. paNa tenA karatAM tadana judI vAta che. A ja vItarAgabhASita mULa Avazyaka saMpUrNa nathI, kAraNa ke corAsI gachanA Avazyaka judA judA che, je mULa saMpUrNa heta te badhA gacchanuM eka sarakhuM heta, tema nathI, tethI nakakI thAya che ke mULa saMpUrNa nathI paNa thoDuM ghaNuM hAla je pravarte che te sutrAnusAre pAMcamA ArAnA cheDA sudhI rahevAnuM che. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAne-Avazyaka-avazya karIne karavAne nitya niyama che tethI Avazyaka sUtra viccheda gayAnuM jeo kahe che te kaI paNu rIte kharUM nathI. je Avazyaka sUtra pitatAnA ga7mAM judI judI rIte pravarte che tenuM kAraNa ke Avazyaka saMpUrNa rahyuM nathI, tema sarvathA vichera gayuM nathI. paNa truTaka thaI gayela che. tethI sau saue pitAnA buddhibaLathI joIe teTaluM navuM vadhArI mizraNa kareluM che. . Avazyaka sUtranuM nAma anugadvAra ane naMdIsUtramAM che ane te vyatirita che. kAlika ke utkAlika nathI. AvazyakanuM bIjuM nAma pratikramaNa che kAraNa ke cethA adhyayananuM nAma pratikramaNa che ane sUtramAM ghaNe ThekANe sapaDikkamaNuM dharmA, uvasaMpatti jatANuM, viharaI- A pATha che. e rIte AvazyakanuM bIjuM nAma pratikramaNa che. zrI pratikramaNa sUtra samApta. dharmayAnane kAussaga. sekita-zuM te, dhamejhANe dharmadhyAna dhamenjhANe dhama-dhyAna, cauccihe-cAra jAtanA. cau5DIyAre-cAra cAra paDabheda che. enate-parUpyA. taMjahA-te A pramANe. ANu vijaye-AjJAne vicAra kara. AvAya vijaye-duHkhane vicAra kare. vivAga vijaye-sukha ne duHkha zAthI bhagave che tene vicAraka. saMThANa vijaye-bekanA AkArane vicAra kare. dhammarUNuMjhANussa-dharma dhyAnanA. cattAri lakhaNa-cAra lakSaNa. panatA tajahA-A pramANe kahyA. ANurUI-dharma AjJAnI rUci. nisagnarUI-vItarAga deve parUpyuM tenA upara zraddhA ANavAnI rUca. uvaesarUI-upadezanI rUci. suttarUI--satra siddhAMtanI rUci. dhammarUNajhANasma-dharma dhyAnanA. cattAriAlaMbaNa-cAra prakAranA AdhAra. pannattA jahA-te A pramANe kahyA. vAyaNa-vAMcavuM. puchaNa-pUchavuM. pariyaTTaNa-zIkheluM saMbhALavuM. dhammakahA-dharmakathA karavI. dhammasaNuM-jhAssadharma dhyAnanA. cattAriaNupehA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmA cAra prakAranA vicAra pattA tajahA-te pramANe kahyA. egaccAyu`hA-ekalApaNAne vicAra. jIva ekalA Avye ne ekalA jaze tenA vicAra karavA aNuicANu pehA-anityapaNAno vicAra karavA, saMsAra anitya che. koi koinuM nathI. evA vicAra asaraNANu pehAazANapaNAnA vicAra. saMsAramAM koI koIne trANa-zaraNu nathI. evA vicAra karavA, sa'sArANu'peDA-sa'sAra viSe vicAra saMsAra ke asthira che te viSe vicAra karavA te. e dharmadhyAnanA sutrapATha Thyo. have tene atha kahe che. dharma dhyAnanA pahelA cAra le-1 aNuviSe, 2 AvAyaviye, 3 vivAgaviye, 4 sa'ThANuvijye, 5 pahelA bheda-ANAviye, kahetAM vItarAga devanI AjJAnA vicAra ciMtave te. vItarAgadevanI AjJA evI che ke samati sadgita zrAvakanAM khAra vrata ane agiyAra paDimAM tathA sAdhunAM paMca mahAvrata ne khAra bhiklRkhunI paDiyA, zubhadhyAna, zubhoga, jJAna, darzana cAritra, tapa, chakAya jIvanI rakSA e vItazaganI AjJA mAdhavI, temAM samaya mAtrane pramAda na karavo, catuvidha tInA guNu kIrtana karavAM, e dhama dhyAnane pahele-bhe: kaDDo, nI bheda--mavAyavijye kahetAM, jIva saMsAramAM du:kha zAthI bhegave che, tene vicAra ciMtave tene vicAra e ke mithyAtva atrata, pramA, kaSAya, azubha dvega, aDhAra pApasthAnaka, chakAya jIvanI hiMsA, ethI jIva duHkha pAme che, evuM du;khanuM kAraNa jANI, eve Azrava mArga chAMDI, savara mAga AdaravA, jethI jIva du;kha na pAme e dhama dhyAnanA khIjA bheda kahyo. trIjo bheDha-vivAgavijaye kahetAM jIva je sukha duHkha bhegave che te zA thakI ? tene vicAra ciMtave. tenA vicAra e ke jIve jeve rase karI pUrve jevAM zumAzubha jJAnavaNIya Ahi~ ATha krama' upAmAM che, te zubha zubha kamanA udmayathI jIve te pramANe sukha, duHkha anubhave che, te anubhavatAM thakAM koi upara rAga-dveSa na ANIe, samatAbhAva ANI, mana, kAyAnAM zubha joga sahita, janadhane viSe prAvatIe, jethI nirAbAdha parama sukhane pAmIe e dhama dhyAnane trIjo bheTTha kahyo ceAthe bheda-saMDANavajaye kahetAM traNa lekanAM AkAranuM svarUpa supaIDIkane AkAre che. leka chatra athave karI saMpUrNa bharyA che, asa`khyAtA jojananI kADAkoDa triAleka che. tyAM asakhyAtA dvIpa samudra che, tathA asaMkhyAtA vANuchyuM'tanA nagara che. tathA asaMkhyAtAM jyAtiSInAM vimAna che, tathA asa`khyAtI rAjadhAnI che, tene madhyabhAge ahIM dvIpa che, temAM jadhanya tIyAra vIza utkRSTA ekase sATha athavA ekasA sIttera hAya tayA jaghanya be krADa ne utkRSTA natra koDa kevaLI hoya. tathA jaghanya be hajAra krADane utkRSTa nava hajAra kArDa sAdhu sAdhvI hoya, temane 'tikSutto' AyAhaNa' payAhaNa dAmi, nama sAmi, sakkAremi, sammANemi, kallANa, maMgala, dezya caiiya, pannunnAmi, tathA trichAlAkamAMDe . asakhyAtA zrAvaka zrAvikA che, temanA guNugrAma karavAM te trilakathakI 5sa MkhyA guNNA adhika UrdhvalAka che, tyAM khAra devaleka, nava caiveyaka, pAMca anuttara vimAna che, te sarvemAM maLI cAzI lAkha, sattANu hajAra, trevIza vimAna che, tathA te upara siddhazilA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrI jaina jJAna sAgara che. tyAM zrasiddha bhagavatajI, nirjana nirAkAra mizaje che, tene tikSuttothI jAva pajU vAsAmi sudhI kahevu te UrdhvadhAya thakI kAMIka vizeSa adhika adhelA che, tyAM sAta naraka nA corAzI lAkha nakAvAsa che, sAta kroDa khaDAMtera lAkha, bhavanapatinAM bhavana che, evAM traNa lekanAM sarva sthAnaka (pAMca anuttara vimAnanA deva navaleAkAMtika deva ane siddhatva vane) samakita karaNI vinA sarva jIve anatI anatI vAra janma maraNe karI pharasI cUkayAM che. ema jANI samatasahita zruta ane cAritra dharmanI AAdhanA karavI jethI ajara amara nirAmAdha parama sukhane pAmIe. e dharmadhyAnanA cethele kahyo. iti dharma dhyAnanA phAusagga sa'pUrNa, dazamuM' vrata tathA agiyAramuM vrata AdaravAnI vidhi jene dazamuM tathA agiyAramuM' vrata AdaravuM hoya teNe prathama vasra tathA roharajI tathA gucchAnuM paDilehaNa karavuM, pachI navakArathI tasauttarInA pATha sudhI bhaNIne iriyAvarSanA kAussagga karavA, pachI lAgastra kahIne gAMne vaheMNA karavI. pachI gurUne kahevu ke mane 10su' vrata athavA poSA karAvA. tyAre guru vrata adAve, jo guruneA joga na hoya te potAnI meLe paccakkhe, pachI traNa namatyuNa gaNavAM. ', jeNe sAmAyika athavA dezAvagAzika ke pauSadhatrata karyu" hoya ne temAM ghunIta vaDInIta karavAnuM kAraN paDe tyAre parahevA jAtAM bAraNAmAM * Avasahi~ ' kahevuM pacho jaIne jovu ane zakeMdranI AjJA mAgavI. pachI joIne 8 aNujANuha" kahIne jatanAe paDhavuM. paraDhavIne siraha" kahevu. vaLatAM bAraNAmAM "nisI huM" kahevuM. pachI tenI iriyavahiyA paDikakamavI, e traNe vratamAM nidrA karI hoya te tenA nivAraNa kAraNe ja legarasa ne icchiAmi paDikAma' pagAma sinAe ityiAdika prathama zramaNa sUtrane kAusagga karavA. dazamu tathA agiyAramuM vrata lIdhuM hoya tene pAvAnI vidhi-pathama IyiAvahiyA phI. pachI je vrata lIdhu, tenA aticAra kahevA, zeSa vidhi sAmAyika pALavAnI rAte jANavI Iti. pASAnA aDhAra dASa nIce lakhyA aDhAra deSa TALI pauSadhavrata karavu peSA karavAne Agale divase-1 zarIranI AbhA sArU hajAmata karAvavI nahI, nakha uttarAvavA nahi ane nAhavuM nahIM. 2 brahmacaya vrata pAvuM. 3 sarasa AhAra karavA nahIM 4 vastra dhovarAvavAM nahIM. 5 AbhUSaNu paheravAM nahIM, 6 vadhAre paDatuM khAvuM nahIM, e 6 Agale divase TALavA. 7 avatInI vaiyAvacca karavI nahI. 8 zarIranA zuzrUSA karavI nahI. 9 melU utAravA nahI. 10 ghaNI nidrA karavI nahI, 11 pyA vagara khaNavu nahIM. 12 cAra vikayA ravI nahi. 13 paniMdA karavI nahI. 14 sasArI khAkhatanA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrAvakanAM daza paccakakhANa 47 carcA karavI nahIM. 15 aMgaupAMga nIrakhavA nahIM. 16 saMsAranI vAta karavI nahIM. 1 khule maDhe belavuM nahIM. 18 bhaya upajAve nahIM. iti, zrAvakanAM daza paccakakhANa (pratyAkhyAna) (1) namakkArasahiyaM ja (surya ugyA pachI be ghaDI vIte tyAM sudhI) paccakakhAmi (paccakakhANa, karuM chuM) cauvihaM pi AhAra (cAra prakAranA ane bIjA AhAra te) asaNuM (anna) pANuM (pANI) khAimaM tame vagere) sAIma (mukhavAsa) annatthANurbhAgeNuM (ajANapaNe bhagavAya tene tathA) sahasAgAreNuM (baLAtkAre kaI mukhamAM ghAlI de tene AgAra rAkhIne) sirAmi parityAga karUM chuM) (2) pirisI (surya UgyA pachI eka pahora sudhI) paccakakhAmi, cauvi pi AhAra asaNuM pAsuM khAIma sAIma anaWANAbhogeNu sahasAgAreNuM savvasamAhivattiyAgAreNuM (sarva prakAre asamAdhi thavAthI e saDasaDa karavuM paDe tenI AgAra rAkhuM chuM) pacchannakAleNuM megha athavA rajathI sUrya DhaMkAI jatA vakhatanI khabara na paDe tene paNa AgAra rAkhI) sirAmi. (3) sADha parisI ke purimadda (sUrya ugyA pachI deDha ke be paherI sudhI paccakakhAmi cautrioMpi AhAra asaNuM pANuM khAImaM sAIma anaWANabhegaNuM sahasAgAreNuM pachannakaleNuM satra samAvivattiyAgAreNuM sirAmi. (4) egAsaNuM-divasamAM ekavAra jamI rAtre caurivahAranAM paccakakhANa karavAM te) ekAsaNuM uparAMta vihaM pi AhAra paccakhAmi asaNuM khAima anaWANAbhogeNuM sahasAgAreNuM guru abhuThANe (guru padhAre te umAM thavAne AgAra rAkhIne tathA) AuTaNapasAreNuM (aMga upAga lAMbu TUMkuM karavuM hoya tene ane savasamAvitti yAgAreNuM (asamAdhine lIdhe esaDa vesaDa karavuM paDe tene AgAra rAkhIne sirAmi (5) egaThANuM- (eka sthAne besI aMga upAMga halAvyA vagara ja divasamAM eka vAra jamI caUMvihAra karI UThavuM te. uparAMta cauvihaM pi AhAra paccakakhAmi asaNuM pANuM khAIma TAIma annatthANurbhAgeNu sahasAgAreNaM guruabhuTTANeNaM sava samAvivattiyAgAreNuM sirAmi. () vivigaIvihaM- divasamAM eka vAra vigaya vinA jamI cauvihAranAM pazcaka khANa karavAM te) pacakhAmi te uparAMta caUMahaM pi AhAre asaNuM pANuM khAImasAimaM annatthANurbhAgeNuM sahasAgAreNuM levaleNuM-lepa rahita nahi evI vastune tathA) ukipattavivegaNuM-roTalI vagere uparathI ThareluM ghI mUkeluM hoya jeTalA akSara jADA che te pATha tarIke bolavAnA che ane (kauMsamAM pAtaLA akSara che te jADA akSarane artha che. te mAtra samajavA mATe che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara 4. te upADI lIdhelI roTalI AvI jAya te tene tathA pahuccamakikhaeNu (dhRtAdikamAM peALo pramukha karelI hoya athavA anAdikamAM vratAdikanA chAMTA paDayA hoya te ajANatAM AvI jAya te tenA AgAra rAkhIne) savvasamAhittiyAgAreNu' vAsirAmi (7) AyaMbila viha'(vigaya rahita-svAda vinAne lUkho AhAra divasamAM ekavAra jamIne rAtre caunnidgAranA paccakkhANa karavA te) paccakkhAmi catrita..pi AhAra asaNuM pANuM khAIma annathANAbhogeNu sahasAgAreNaM letrAleveNuM ukakhitta vivegeNaM savvasamAhivattiyAgAreNa vAsirAmi, (8) divasacarima' (sa* UgyAthI te sUrya Athame tyAM sudhI) paccakhkhAmi asaNaM pANaM khAima' sAIma' annathANabhAgeNaM sahasAgAreNaM savvasamAhivattiyAgAreNu vAsirAmi (9) catthattatta athavA antattaz' (upavAsa-AgalI zate cavihAranAM paccakkhANu karIne) paccak khAmi tivihavA cavyUiha pi AhAra paccak khAmi asaNu pANu khAima' sAIma' annatthANuAlAgechuM savvasamAhivattiyAgAreNu' vAsirAmi (10)abhigraha-dravyathI, kSetrathI, dezI, kALathI bhAvathI, abhigraha dhArave te saMbaMdhI) paccakkhAmi cannihapi AhAra paccakkhAmi asaNu pANuM khAIma' sAIma annatthANAbhAgeNu' sahasAgAreNu' mahattarAgAreNuM (mATAnA kahevAthI jamavuM paDe tene agAra zakhIne,) savvasamAhivattiyAgAreNu' vAsirAmi iti paccakkhANa sa`pUrNa, paMca parameSThInA 108 guNa atha sahita arihaMtanA bhAra guNa 1. jyAM jayAM bhagavaMta samesare tyAM tyAM bhagavaMtanA zarIthI khAra guNA UMcA aze vRkSa thai Ave tenI nIce besIne prabhu dezanA de. 2. bhagavaMtanA samAsaraNamAM pAMce varNanAM aceta phUlonI vRSTi kare. te phUleAnAM bITAM nIce ane mukha upara rahe. 3. jyAre bhagavata dezanA de, tyAre bhagavaMtaneA svara akhaMDa pUrAya. 4. bhagava'tanI khanne Ajue, ratnajaDita suvarNanI DAMDIvALAM zveta cAmaro vIMjAya, 5 bhagavaMta hoya tyAM AkAzamAM visasApuddagalenu ratnajaDita si'hAsana thaI Ave. 6. bhagavaMtanA mastakanA pAchalA bhAge sUryathI paNa adhika prakAzavALuM bhAmaMDaLa thai Ave. 7. bhagavatanA samAsaNamAM gArava zabdavALI bherI vAge. 8. bhagavaMtanA mastaka upar atizaya ujajavaLa evAM traNa chatrA thaI Ave. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paMca parameSTIne 108 guNa huM jyAM jyAM bhagavaMta vicAre tyAM tyAM bhagavaMtanI cAre bAju pacIza jojana sudhI prAyaH rega, vaira, uMdara, mAri marakI, ativRSTi dukAla, pitAnA tathA paranA rInyane bhaya eTalAM vAnAM thAya nahi. [avAyA pagama atizaya 10. kevaLajJAna vaDe bhagavaMta loka ane alakanuM svarUpa sarva prakAre jANI rahyA che.' 11, bhagavaMtanI rAjA, baLadeva, vAsudeva, cakravartI, bhavanapati, vANuvyaMtara, jotiSI ane vaimAnika pramukha bhavya jIve sevA bhakti karavAnI abhilASA rAkhe che. [parama pujyapaNAne atizaya]. 12. bhagavaMta evI vANIthI dezanA de che ke, devatA manuSya ane tiryaMca e sarve pitapotAnI bhASAmAM samajI jAya. [anaMta vANI atizaya]. siddhabhagavaMtanA ATha guNa 1 jJAnAvaraNIya karma kSaya thavAthI, siddhabhagavaMta kAlekanuM svarupa kevaLajJAnathI jANe che. 2. darzanAvaraNIya karma kSaya thavAthI, kAlekanA svarUpane dekhe che. keivaLadarzana]. 3. vedaniya karma kSaya thavAthI, avyAbAdhapaNuM eTale sarva prakAranI pIDArahita che. [anaMta Atmika sukha. 4. mehanIya karma kSaya thavAthI, kSAyika samaktivAna che. 5. AyuSya karma kSaya thavAthI, akSaya rithativAna che. 1. nAma kama kSaya thavAthI, arUpI, varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI hita che. 7. zetra karma kSaya thavAthI aguru laghu che athaoNt UMca netra ane nIca gethI rahita che. temaja uMcI nIcI trIchI gati nathI. 8. aMtazaya karma kSaya thavAthI, anaMta Atmika zakita che. AcAryajInA chatrIsa guNa 5. zrotendriya, cakSuIdriya, prANedriya, driya ane pondriya e pAca Iddhine saMvaranAra hoya. 9. nava prakAranI brahmacAryanI guptine dhAraNa karanAra heya. 4. krodha, mAna mAyA ane ane lebha e cAra kaSAyathI mukAyelA heya. 5. pAMca mahAvrata karI sahita 5. jJAnAcAra, darzanAcAra, caritrAcAra tamAcAra ane vicAra, e pAMca AcAra pALe che ane paLAve che 5. iya, bhASA, eSaNA, AdAnabhaMDa-matta-nikSepanA ane upacAra pAsavaNa bela, jala, siMghANa, pAriThThAvaNiyA e pAMca samiti sahita heya. 3. mana, vacana ane kAyA e traNanI gupti sahita heya. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara upAdhyAyajInA pacIza guNa 11. AcArAMga, sUyagaDAMga, ThANuga, samavAyAMga, bhagavatI, jJAtA, upAsaka zAMga, aMtagaDa, anuttarAvavAI, praznavyAkaraNa ane vipAka e agiyAra aMta pite bhaNe ane bIjAne bhaNAve. 12. uvavAI, rAyapAsethI. jIvabhigama, panavaNa, jaMbudvipakSanati, caMdrapannati, sUrya pannati, kapiyA, kampavahiMsayA, puphiyA, puSkayuliyA ane vanDidazA; e bAra upAMga pite bhaNe ane bIjAone bhaNAve, 2. caraNa-sattarI ane karaNasittarI e beune zuddha rIte pAre. sAdhujIne sattAvIza guNa 6. paMca mahAvrata ane chaDuM rAtribhoja tyAga vrata pAre. 6. pRthvI, apa, tela, vAu, vanaspati ane trasakAya e chakAyanI rakSA kare. 5. pAMca Idriya tene nigraha kare. 1. kSamA rAkhe. 1. vairAgya dhAraNa kare. 1. bhAva vizuddha-citta nirmaLa rAkhe. (bhAva satya) 1. bAhya upakaraNadinuM paDilehaNa upaga sahita kare. (karaNa satya) 1. saMyama vegane viSe yukta heya. (je satya) 3. mana, vacana ane kAyAne mAThAM kAryamAM jatA rAkI che. (mana-vacana-kAyAne sapha prakAre dhAraNa kare) 1. zItAdika bAvIza pariSaha samabhAve sahana kare. 1. maraNAMta upasarga sahana kare, paraMtu dharma muke nahi. zrAvakanA 21 guNa samakitI zrAvakanAM lakSaNa zrAddhavidhi graMthamAM nIce jaNAvelA ekavIza prakAra batAvelA che. 1 tuccha pariNamI na hoya, 2 rUpavaMta heya ka svabhAve saumya heya. kalekapriya hoya. 5 kUra na hoya. 6 bhAgyavaMta heya. 7 mUkha na hoya. 8 dAkSiNyayukta heya. 9 lajajAvaMta hAya. 10 dayAvaMta heya. 11 samAna daSTi hoya. 12 guNAnurAgI hoya 13 dharmakathAkathaka heya. 14 rUDAM kuTuMbavALe heya, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paMca parameSTInA 108 guNa 15 dIrghadraSTi hAya. 51 16 dharma, atha tathA kAmamArgane vizeSane jANanAra hAya. 18 vaDIleAnI maryAdA jALavanAra hAya. 20 52 jIvanA hitArthInA karanAra hAya. 17 bApadAdAnA mArgane anusaranAra hAya, 19 karelA upakArane jANanAra hAya. 21 sava sArA kAya mAM sAvadhAna hAya. samaktivaMta ane AvA guhyujJa zrAvakoe prathama te prathama gRhasthane upayogI vidyAnA saMgraha karavA joie tema ja potAnI sa'tati vidvAna thAya ane tenI vRtti svadharma tarapha vaLe tevA uSA ane tevI ceAjanAe AjavI joie. kemake vidyAvaDe gRhastha sasva meLavI zake che ane nipuNu bane che. vAste vidyArUpa kheDavaDe buddhirUpa pRthvIne avazya sudhAravI joIe. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI cha kAyanAM ela. prathama cha kAyanAM nAma kahe che1 pahele bele IdIthAvarakAya, 2 baMbathAvaskAya, 3 sapithAvarakAya, 4 sumatiyAvarakAya, 5 pathAvasthAvarakAya, 6 jaMgamakAya. have tenAM netra kahe che-1 pRthvIkAya, 2 apakAya, 3 teukAya, 4 vAukAya, 5 vanaspatikAya, 6 trasakAya. pRthvIkAyanA be bheda-sUma ne bAira sUma te kene kahIe je haNyAM haNAya nahi, mAya mare nahi, bALyA baLe nahi, te AkhA lekamAM bharyA che paNa ApaNe najare Ave nahi, te te phakta jJAnI ja jANe ane dekhe, bAdara te kene kahIe? je ApaNI najare Ave athavA na Ave, haNyA haNAya, mAya mare, bALyA baLe, tene bAdara kahIe tenAM nAma kahe che- pahele bele mATI ne mIThAnI jAta, 2 khaDI ne khAzanI jAta, 3 kALamiMDha maDIA pANA ne zilAnI jAta, 4 hiMgaLe ne haratAlanI jAta, 5 gerU ne gopIcaMdananI jAta, da na paravALAnI jAta, 7 seLa jAtanA rana Adi laIne teMtALIsa jAtanI pRthvIkAya che tene eka kakaDAmAM asaMkhyAtA chava zrI bhagavaMte kahyA che. juvAra tathA pIluM jeTalI pRthvIkAya laIe, temAMthI ekeka jIva nIkaLIne pArevAM jevaDI kAyA kare te eka lAkha jejanane jaMbudvIpa che temAM samAya nahi. tene kuLa bAra lAkha kroDa che, tenuM AukhuM jaghanya aMtamuhurtanuM, uchuTu bAvIsa hajAra varSanuM che. tenI dayA pALIe te mekSanAM anaMta sukha pAmIe. (2) apakAya te pANI-tenA be bheda-sUkSama ne bAdara, sumi te kene kahIe? hayA haNAya nahi, mAryA mare nahi, bALyA baLe nahi, te AkhA lekamAM bhaya che paNa ApaNI najare Ave nahi, tene sUmi kahIe. have bAdara pANInAM nAma kahe che-pahele bele varasAda ne kAnAM pANI, 2 jhAkaLa ne dhUmanAM pANI, 3 kUvA, nadI ne taLAvanAM pANI, 4 dariyA ne jharaNanAM pANI, 5 khArAM khATAM pANI, 6 mIThAM meLA pANIe Adi laIne ghaNI jAtanAM pANI che. tenA eka biMdumAM asaMkhyAtA jIva zrI bhagavaMte kahyA che, temAMthI ekako, jIva nIkaLIne sarasavanA dANA jevaDI kAyA kare te eka lAkha janane jaMbudvIpa che temAM samAya nahi. tene kuLa sAta lAkha kroDa che. tenuM AukhuM jaghanya aMtamuhurtanuM utkRDuM sAta hajAra varSanuM. tenI dayA pALIe te mekSanA anaMta sukha pAmIe. (3) teukAya te agni-tene bheda- sUkama ne bAdara sUkama te kene kahIe? haNyA haNAya nahi, mAya mare nahi, bALyA baLe nahi, te AkhA lekamAM bharyA che paNa ApaNI najare Ave nahi, tene sumi kahIe. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 zI cha kAcanA bAha have bAhara agninAM nAma kahe che- pahele bele cUlA ne bhaThThInI ani. 2 dhUmADI ne tApaNInI agni, 3 camaka ne vIjaLInI agni, 4 dIvA ne umADAnI agni, 5 dhagadhagatAM leDhAM ne araNInI agni, 6 dAvAnaLanI ani, 7 nIbhADAnI agni, e Adi laIne ghaNI jAtanI agni che. tene eka taNakhAmAM asaMkhyAtA jIva zrI bhagavaMte kahyA che. temAMthI ekeDo jIva nIkaLIne khasakhasanA dANA jevaDI kAyA kare te eka lAkha jejanane jaMbudvIpa che temAM samAya nahi. tenAM kuLa traNa lAkha kroDa che. tenuM AukhuM jaghanya aMtamuhUrtanuM uchuTuM traNa aherAtrinuM tenI dayA pALIe te mekSanAM anaMta sukha pAmIe, (4) vAukAya te vAyara-tenA be bheda-sUma ne bAdara, sama te kene kahIe ? haNyA haNAya nahi, mAryA mare nahi, bALyA baLe nahi, te AkhA lekamAM bharyA che paNa ApaNI najare Ave nahi, tene sUvama kahIe. have bAdara vAyanAM nAma kahe che-1 pahele bele ugamaNe ne AthamaNe vA. 2 upara ne dakSiNane vA, 3 uce nIce ne tirtho vA, 4 vaMToLIe ne maMDaLIo vA, 5 guMja vA ne sUdha vA e Adi laIne ghaNI jAtane vAyare thAya che. te vAyaro zA thakI haNAya che ? ughADe meDhe bolavAthI, 2 jhApaTa nAMkhavAthI, 3 sUpaDe sevAthI, 4 jhATakavAthI, 5 kAMtavAthI, 6 viMjavAthI, 7 tAleTA vagADavAthI, 8 viMjhaNe viMjhavAthI, 9 hIMcoLe hIMcakavAthI, e Adi laIne ghaNI jAtanA zastra karI haNAya che. ekavAra ughADe meDhe bolavAthI vAyarAnA asaMkhyAtA jIva haNAya che, temAMthI ekeka jIva nIkaLIne vaDanA bIja jevaDI kAyA kare te eka lAkha jajanane jaMbudvIpa che temAM samAya nahi. tenAM kuLa sAta lAkha koDa che tenuM AukhuM jaghanya aMtarmuhurtanuM utkaTuM traNa hajAra varSanuM. tenI dayA pALIe te mikSanAM anaMtA sukha pAmIe. (5) vanaspatikAyanA be bheda-bhUmi ne bAdara. sUma te kene kahIe ? haNyA haNAya nahi, mAryA mare nahi, bALyA baLe nahi, te AkhA lekamAM bhaya che paNa ApaNI najare Ave nahi tene sumi kahIe. have bAra vanaspatinA be bheda-pratyeka ne sAdhAraNuM pratyeka kene kahIe ? zarIre zarIra ekeke chatra heya tene pratyeka kaDIe ane eka zarIra anaMtA chava hoya tene sAdhAraNa kahIe. have pratyekanAM nAma kahe che-1 pahele bele vRkSa ne velAnI jAta, 2 rIMgaNI taLasI ne gulamanI jAta, 3 ephaDA AkaDA dhaturAnI jAta, 4 dADama selaDI ne keLAMnI jAta, 5 dho kevo dAbhaDo ne taraNanI jAta, 6 phUla kamaLa ne nAgavelanI jAta, 7 bAraDI karaDe ne kaselAMnI jAta 8 juvAra, bAjaro, maTha makAInI jAta, 9 tAMdaLajo, suvA, magharI, vAra phaLInI jAta, e Adi laI ne ghaNI jAtanI pratyeka vanaspati che. temAM bhagavAne traNa prakAranA jIva kahyA che saMkhyAtA asaMkhyAtA ane anaMtA. tenI dayA pALIe te mokSanAM anaMtA sukha-pAmIe. have sAdhAraNa vanaspatinAM nAma kahe che-1 paTele bele lIlaphuga sevALanI jAta, 2 gAjara ne mULAnI jAta, 3 DuMgaLIne lasaNanI jAta, 4 Adu ne garamaranI jAta, 5 tALa ne pIMDALunI jAta, 6 kaMTAle thAra, kharasaNI, kuMvAra ne zelanI jAta, 7 me.tha ne Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI jaina jJAna sAgara luNInI jAta, 8 ugatA aMku ane kuNI kAkaDInI jAta e Adi laIne ghaNI jAtanI sAdhAraNa vanaspati che eka kaMdamULanA kakaDAmAM zrI bhagavaMte anaMtA chava kahyA che tenAM kuLa aThThAvIsa lAkha kaMDa che, pratyeka vanaspatinuM AukhuM jaghanya aMtamuhUrtanuM, utkRSTa daza hajAra varSanuM ane sAdhAraNanuM ja, u. aMtamuhUrtanuM tenI dayA pALIe te mekSanA anaMtA sukha pAmIe. (6) trasakAya tenA cAra seTa-1 beIdriya, 2 teI driya, 3, cedriya, 4 paMcendriya. (1) be IdriyanA be bheda-aparyAptA ane paryApta be Idriya te kene kahIe ? jene kAyA ane jIbha hoya tene beIdriya kahIe, tene nAma kahe che-1 jaLa, 2 kIDA 3 pirA, 4 karamIA, 5 saramIyA, 6 mAmaNumuMDA, 7 aNusIyA, 8 vAtAM 9 zaMkha, 10 chIpa, 11 kaDAM, 12 IyaLa e Adi laIne ghaNI jAtanA Idriya jIva che, tenA kuLa sAta lAkha kroDa che, tenuM AkhuM jaghanya aMtamuhUrtanuM, utkarTa bAra varSanuM dayA pALIe te mokSanA anaMtA sukhI pAmIe. (2) te IdriyanA be bheda-aparyAptA ane paryAptA teIdriya te kone kahIe? jene kAyA mukha ane nAsikA hoya tene teIdriya kahIe, tenAM nAma kahe che-1 ja, 2 lIkha, 3 cAMcaDa, 4 mAMkaDa, 5 kIDI, 6 kaMthavA, 7 mATalA, 8 dhaneDA, 9 juvA, 10 ItaDa, 11 garoDA, 12 dhImela, 13 gayAM, 14 kAnakhajurA, 15 maMDA, 16 uddhAI, 17 zavA, e Adi laIne ghaNI jAtanA te dvipa jIva che, temAM kuLa ATha lAkha kroDa che AukhuM jaghanya aMtamuhUrtanuM utkRNuM ogaNapacAsa divasanuM. tenI dayA pALIe te mekSanA anaMtA sukha pAmIe. (3) caMdriyanA be bheda-aparyAptA ane paryAptA. ciraMdriya te kene kahIe ? jene kAyA mukha, nAsika ane AMkha heya tene caudriya kahIe. tenAM nAma kahe che-1 mAkhI, 2 masalAM, 3 DAMsa, 4 macchara, 5 bhamarA, 6 tIDa, 7 pataMga, 8 karaDIA, 9 kaMsArI, 10 khaDamAMkaDI, 11 ghuDiyAM, 12 vIMchI, 13 bagA, 14 kudAM, e Adi laIne ghaNI jAtanA caudriya jIva che tenAM kuLa nava lAkha koDa che, tenuM AukhuM jaghanya aMtasuhurtanuM. ulaTuM cha mAsanuM tenI dayA pALIe te mekSanAM anaMta sukha pAmIe (4) paMcedriyanA be bheda-aparyAptA ane paryAptA, paraceDhiya te kene kahIe ? jene kAyA, mukha nAsikA, AMkha ane kAna e pAMca Idriya hoya tene paMcendriya kahIe. paMcendriyanI cAra jAta. 1 nArakI, 2 tiryaMca, 3 manuSya ane devatA. - temAM 14 bheda nArakInA 48 bheda tiryaMcanA, 303 bheda manuSyanA ane 198 jee devatAnA, kula maLI 563 bheda thayA. devatAnA cAra bheda-1 bhavanapati, 2 vAgyeta2, 3 tiSI, 4 vaimAnika manu vayanA cAra bheda-1 paMdara karmabhUminA manuSya, 2 trIsa akarmabhUminA manuSya, 3 chappana aMtaradvIpanA manuSya, 4 cada sthAnakanAM samUchi manAkI ne devatAnI sthiti jaghanya daza hajAra varSanI utkRSTI tetrIza sAgaropamanI, tiryaMca ne manuSyanI sthiti jaghanya aMtamuhurtanI utkRSTI traNa peyanI tenI dayA pALIe te pakSanA anaMta sukha pAmIe. itizrI cha kAyanA bola samApta, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tatva vivekI samaSTi e nava padArtha jevA che tevA tathArUpa buddhi pramANe guru AmyAnathI dhAravA te nava tatvanA nAma kahe che. 1. jIvatava, 2. ajIvatatva, 3. puNyatatva 4. pApata, 5. Azravatatva 6. saMvaratatva, cha, nijatatva, baMdhatatta, 8 mekSatatva. vyavahAranaye karI je zubhAzubha kamene kartA hartA tathA bhaktA che ane nizcaya na karI jJAna, darzana tathA cAritrarUpa nijaguNane je kata tathA letA che athavA duHkha sukha jJAnega lakSaNavaMta cetanA sahita heya tathA prANa dhAraNa kare tene prathama jIvatatva kahIe, tethI viparIta je cetanArahita, jaDaravabhAvavALa hoya tene bIjuM ajIvatava kahIe, jeNe karI zubha karmanA puNyane saMcaya thavAthI sukhane anubhava thAya che tene trIjuM puNayata kahIe; tethI viparIta jeNe karI azubha karmanA pApane saMcaya thavAthI dukhane anubhava thAya che tene cothuM pApatava kahIe, jeNe karI navAM karma baMdhAya che. zubhAzubha kAMpAdAna hetu hiMsAdika tene pAMcamuM Azravatatva kahIe, jeNe karI AvatAM karma rokAya athAta pAMca samiti ane traNa gupti teNe karI je AzravanuM rUMdhana karavuM tene chaThuM saMvaratatva kahIe. jeNe karI AtmapradezamAMthI dezathakI karma judAM thAya che. athavA pUrve karelAM karmo je kSaya thAya che eTale tapa pramukhe karI karmanuM nirjaravuM thAya che tene sAtamuM nirjarAta kahIe, je navAM kamenuM grahaNa karIne tenI sAthe jIvanuM baMdhana thavuM. kSIra nIranI peThe maLI javuM tene AThamuM baMdhatatva kahIe; ane je AtmapradezathakI sarvathA kamene kSaya thave tene navamuM mekSata-va kahIe je nava tatvarUpa vastunuM yathAsthita svarUpa je pramANe siddhAMtane viSe kahyuM che temaja samaSTi ne e navatatva te "" parijJAe karI jANavA yogya che ane keTalAka pratyAkhyAna parijJAe karI chAMDavA gya che. e navatatva mAMhelA jIva ane ajIva e be tatva mAtra jANuvA gya che; puNya, saMvara nirja ane mokSa e cAra tatva grahaNa karavA yogya che, paraMtu emAMnuM puNyatatva vyavahAra karI zrAvakane grahaNa karavuM yegya che; ane nizcayanaye tyAga karavuM e yegya che, temajamunine utsargo tyAga karavuM yogya che ane apavAde graDaNa karavuM yegya che tathA pApa, Azrava ane baMdha e traNa tAva te sarvathA sarvane tyAga karavA gya ja che. e navatatvanAM nAma kahAM anyathI saMkSepathI te jIva ajIva e be tatva ja zrI ThANagamAMhe kahyAM che. kemake jIvane puNya tathA pApane saMbhava che tathA karmane baMdha paNa tAdAtmaka che ane karma je che te pugala pariNAma che ane pugala te ajIva che tathA Azrava je che te paNa miththA darzanArUpa upAdhie karI jIvane malina svabhAva che e Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada zrI jena jJAna sAgara paNu AtmAnA pradeza ane pudagala vinA bIjuM kaI nathI tathA saMvara je che te paNa Azrava nirodha lakSaNa deza sarva bheda AtmAne nivRttirUpa svabhAva pariNAma jJAnAtmaka che tathA nirjarA je che te paNa jIva ane kamane pRthaka upajAvavAne kAraNe dadhi maMthana nyAye karI karmane paripAka che tathA sarva zaktie karI sakala karma duHkhane kSaya navanItagata dazva jala nirmaLa vRta pragaTarUpa draSTAMte cidAnaMdamaya AtmAnuM pragaTa thAvuM te mikSa tattva che. te mATe jIva ane ajIva e be tarata ja kahIe tathA anyatra matAMtare sAta tava paNa che kemake puNya ane pApa e tatvane aMtamava baMdhatattvamAMhe thAya che. karaca je zubha prakRtimabaMdha te puNya ane azubha prakRtikarma baMdha te pApatattva che. mATe pUrva pApa rahita sAta tava kahIe. temaja vaLI pAMca tanava paNa kahyAM che. ItyAdika vistAra ghaNe vizeSAvazyaka tathA ta-vArtha ane loka prakAzAdi graMthe thakI jANuM, nava tatvanA rUpI arUpI bhedonI saMkhyAne tathA heya yAdi yaMtra nIce pramANe aMka | nAma | rUpI bheda |arUpI bheda heya yAda | 14 ] siddha | majavuM mya purIya upAya heya pApa saMvara upAya nijara upAdeya baMdha hela mekSa | | ka | upadeza 1. jIva tattava caitanya lakSaNa ja sadA sahaupayogI, asaMkhyAta pradezI, sukha duHkhane jANa, sukha duHkhane pAka vedaka, arUpI hoya tene jIva tatva kahIe. jema goLane guNa mIThAza tema jIvane guNamaitanya. jema geLa ane mIThA eka tema ja ' ane caitanya eka. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tatva 57 jIvana bheda vistArathI kahe che. jIvano eka bheda che, sakaLa chanuM rautanya lakSaNa eka ja prakAre che te mATe saMgrahanace karIne eka bhede jIva kahIe, be prakAre paNa jIva kahIe, 1 trasa ne 2 sthAvara tathA 1 siddha ane 2 saMsArI, traNa prakAre jIva. 1 zrI veda, 2 puruSa veda ne 3 napuMsaka veda tathA 1 bhava siddhiyA, 2 abhava siddhiyA, 3 ne bhava siddhiyA, ne abhava siddhiyA, cAra prakAre jIva 1 nArakI, 2 tithI 3 manuSya ne, 4 devatA tathA 1 cakSudarzanI, 2 acakSudanI, 3 avadhidarzanI, 4 kevaLadarzanI pAMca prakAre che. 1 ekedriya, 2 beIdriya, 3 Idriya, 4 caudriya, pa paMceMdriya tathA 1 sagI, 2 mana jogI, 3 vacana jogI, 4 kAya jogI; 5 agI che, prakAre jIva, 1 pRthvIkAya, 2 apakAya, 3 teukAya, 4 vAukAya, 5 vanaspatikAya, 6 traznakAya, tathA 1 sAthI, 2 dha kaSAyI, 3 mAna kaSAyI, 4 mAyA kavAthI, pa lebha karAyI, 6 akavAyI, sAta prakAre jIva 1 nArakI, re tica, 3 ticaNI. 4 manuSa, manuSaNI, 6 detA, cha devI ATha prakAre jIva, 1 sazI, 2 kRSNavezI, 3 nIlazI, 4, kApelezI, 5 tajuvezI, 6 pAlezI, 7 zukalazI, 8 azo, nava prakAre jIva, 1 pRthvI, 2 apa, 3 tevuM, 4 vAu, 5 vanaspati, 6 beIdriya, 7 teI driya, 8 caudriya, 9 paceMdriya, daza bhede chava, 1 ekeMdriya, beIdriya, 3 teIdriya, 4 caudriya, pa paMceMdriya, e pAMcanA aparyAptA ane ane paryApta maLI daza thayA. agyAra bheda jIva 1 ekedriya, 2 beIdriya, 3 teIdriya 4 cIraMdriya, pa nAradI, 6 tiryaMca, 7 manuSa, 8 bhavanapati, 9 vANuvyaMtara, 10 jatiSI, 11 vaimAnika. bAra bhede jIva. 1 pRthvI, 2 a5, 3 teu, 4 vAu, pa vanaspati, trasakAya, e chanA aparyApta ne paryAptA maLI bAra thayA. tera bheTa chava 1 kRSNazI, 2 nIlalezo, 3 kApatazI, 4 tejulezI, 5 padmavezI, 6 zukalakezI, e chanA aparyApta ne paryApta maLI bAra ne eka alezI maLI kula tera thayA. jIvanA cauda bheda kahe che- 1 sUkama ekedriyane aparyApta, 2 sUmi ekedriyane paryApta, 3 bAdara ekedriyano aparyApta, 4 bAdara ekedriyane paryApta, 5 beIdriyane aparyApta, 6 beIdriyane paryApta, 7 teIdriyane apayAd, 8 teIdriyane paryApta, 9 caudriyane aparyApta, 10 cauradriyane paryApta, 11 aNI paMceMdriyane aparyApta, 12 asaMjJI paMcedriyane paryApta, 13 saMjJI paMceMdriyane aparyApta, 14 saMjJI paMcaMdriyane paryApta e cauda zeTha jIvanA kahyA. vyavahAra vistAra neye karIne pAMcase tresaTha bheda jIvana kahe che-temAM traNaseM ne traNa bheda manuSyanA eka aThANuM bheda devatAnA, aDatAlIsa bheda tithinA, cauda bheda nArakInA ema 563 bheda thayA. manuSyanA 303 bheda kahe che-15 karmabhUminAM manuSya, 30 akarmabhUminAM manuSya, 56 aMtaradvIpanAM manuSya ema 101 thayA, te kSetranA garbhaja manuSyanA aparyApta ne paryAptA ema 202 ane 101 kSetranA saMmUcchima manuSanA aparyAptA e sarva maLI kula 303 bheda manuSyanA thayA. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena jJAna sAgara karmabhUmi te kene kahIe ?-1 asi, 2 masI, 7 kRSi, e traNa prakAranA vepAra karI jIve che. te bhUminAM kSetra keTalAM ane kayAM che te kahe che- 5 bhakta, 5 Iravata ane 5- mahAvideha e 15. te eka lAkha jajane jaMbudvIpa che temAM 1 bhakta, 1 ivata, 1 mahAvideha e traNa kSetra karmabhUminAM jaMbudvIpamAM che. tene pharate be lAkha jejanane lava samudra che, tene phatte cAra lAkha jejanane ghAtakIkhaMDa dviIpa che, temAM 2 bharata. 2 Iravata, 2 mahAvideha che. tene phate ATha lAkha jajanane kALadadhi samudra che, tene pharato ATha lAkha jejanane ardhapuSkara dvIpa che, temAM 2 bharata, 2 Iravata, 2 mahAvideha che. ema saghaLAM maLIne paMdara karmabhUminAM manuSya kahAM. have akarmabhUmi te kone kahIe? traNa karmahita daza prakAranAM kalpavRkSe karI jIve te keTalAM ane kyAM che, te kahe che. 5 hemavaya, 5 hirANavaya, 5 harivAsa, pa ramyavAsa, 5 devakurU, 5 uttazkarU e trIza akarmabhUminAM nAma kahyAM. 1 hemavaya, 1 hiNavaya, 1 hariyAsa, 1 ramyavAsa, 1 devakurU, 1 uttarakurU, e cha kSetra jaMbUdvIpamAM che. 2 hemavarya, 2 hiraNaya, 2 harivAsa, 2 ramyaphavAsa, 2 devakurU, 2 uttazkara e bAra kSetra ghAta khaMDamAM che, 2 hemavaya, 2 hiraNavaya, 2 hariyAsa, rakavAsa, 2 devakarU, 2 uttazkara, e bAra ardhapuSkara dvIpamAM che, e saghaLAM maLI kula 30 akarmabhUminAM manuSya kahAM. chappana bheda aMtaradvIpanA manuSya kahe che. jaMbudvIpanA bharatakSetranI maryAdAne karaNahAra cUlahimavata nAme parvata che te senA je paLe che, je jojanane UMce che, se gAune UDe che, eka hajAra bAvana janane bAra kaLAne pahoLo che. vIza hajAra navase batrIza jejanane lAMbe che, tene pUrva pazcimane cheDe be dADhA nIkaLI che. ekakI dADhA corAsIse corAsIse jananI jhAjherI lAMbI che. ekekI dADhA upara sAta aMtaradvIpa che. te aMtaradvIpa kayAM che te kahe che. -jagatInA keTathakI traNaseM jajana lavaNasamudramAM jaIe te vAre pahele aMtara dvIpa Ave. te 300 jejanane lAMbe paheLe che. tyAMthI cArase jajana jaIe tevAre bIje aMtaraDhipa Ave, te 400 jejanane lAMbo ne pahoLe che tyAMthI pAMcase lejana jaIe tevAre trIje aMtaradvIpa Ave, te 500 ejanane lAMbo ne paheLe che tyAMthI seM je jana jaIe te vAre ce aMtarIpa Ave, te 600 jejanane lAMbe ne paheLe che. tyAMthI sAtameM je jana jaIe tevAre pAMcama aMtaradvIpa Ave, te 700 janane lAMbe ne paLe che. tyAMthI AThase je jana jaIe tevAre cho aMtaradvIpa Ave, te 800 jejanane lAMbe ne paheLe che. tyAMthI navase jana jaIe tevA sAtama aMtaradvIpa Ave te 900 jejanane lAMbe ne paheLe che. ema ekeka dADhA upara sAta sAta aMtaradvIpa jANavA AvI ja rIte Iravata kSetranI maryAdAne karaNahAra zikharI nAme parvata che, culahimavata sarae ja jANu. tyAM paNa 28 aMtaradvIpa che ema saghaLA maLI kula pa6 aMtaradvIpa jANavA tene aMtaradvIpanAM manuSya zA mATe kahIe? heThaLa samudra che ane upara-adhara dADhAmAM dviIpamAM rahenAra che mATe aMtaradvIpanA manuSya kahIe sukha akarmabhUminA jevuM. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tatva ekane eka kSetranAM saMmUcchimAM manuSya cauda sthAnakamAM Upaje che te kahe che. 1 uccAresu kahetAM vaDInItamAM upaje, 2pAsavaNesu kahetAM laghunItamAM Upaje, 3 khelesu kahetAM aLakhAmAM Upaje, 4 siMghANesa kahetAM, lIMTamAM upaje 5 vatesu kahetA vamanamAM Upaje 6 pitta su kahetAM lIlA pILA pIttamAM Upaje, 7 pUesa kahetAM parUmAM Upaje, 8 seNiesu kahetAM rUdhiramAM Upaje, 9 sukake su kahetAM vIryamAM Upaje; 10 sukkapiMgala parisADiesu kahetAM vIdinAM pudagaLa sukANuM te pharI bhInAM thAya temAM Upaje, 11 vigaya jIva kavare su kahetAM manuSyanA kavaramAM Upaje, 12 IthI purisa saMjogesu kahetAM strI puruSanA saMgamAM Upaje, 13 nagaranidhamasu kahetAM nagaranI khALemAM Upaje, 14 savesu ceva asuI kaNesa vA kahetAM sarva manuSya saMbaMdhI azuci sthAnakomAM Upaje e cauda sthAnakanAM nAma kahyA te 101 kSetranAM saMmUUima manuSyanA aparyAptA che e sarve maLI kula 303 je manuSyanA kahyA. 198 bheda devatAnA kahe che. daza bhavanapatinAM nAma-1 asurakumAra, 2 nAgakumAra, 3 suvarNakumAra, 4 vijukumAra, 5 agnikumAra, 6 dviIpakumAra, 7 udadhikumAra, 8 dizAkumAra, 9 pavanakumAra, 10 thaNItakumAra, paMdara paramAdhAmInAM nAma-1 aMba, 2 aMbarisa, 3 sAma, 4 sabala, 5 rUdra, verU, 7 kALa, 8 mahAkALa, 9- asipatru 10 dhanuSya, 11 kuMbha, 12 vAlu, 13 vetaraNI, 14 khasvara, 15 mahAghoSa, seLa vANavyaMtaranAM nAma-1 pizAca, 2 bhUta, 3 jakSa, 4 rAkSasa, 5 kinAra, 6 ki puruSa, 7 mahega, 8 gaMdharva, 9 ANupatnI, 10 pApanI, 11 IsIvAI, 12 bhuIvAI, 13 kadIya, 14 mahAmaMdIya, 15 kehaMDa, 16 payaMgadeva. daza kAnAM nAma-1 ANAbhakA, 2 pANajAlakA, 3 layaNubhakA 4 sayAjabhakA, 5 vathAMbhakA, 7 phaLajA bhakA 8 bIyajubhakA, 9 vijajubhakA. 10 aviyatanAMbhakA. daza jyotiSInAM nAma-1 caMdra, 2 sUrya, 3 graha, 4 nakSatra 5 tArA, e paca caLa te aDhI dvIpamAM che ne e ja nAmanA bIjA sthira te aDhI dvIpa bahAra che e maLI daza. traNa kilviSInAM nAma-1 traNa palIyA, 2 traLa sAgarIyA, 3 tera sAgarIyA. nava lekAMtikanAM nAma-1 sArasvata 2 Aditya, 3 vinDi, 4 varUNa, 5 gaIteyA. 6 teSiyA, 7 avyAbAdhA, 8 agigyA, 9 riThA. bAra devakanAM nAma-1 sudhamAM, 2 IzAna, 3 sanatakumAra, 4 mAheMdra 5 brAleka, 6 lataka, 7 mahAzu, 8 sahAra, 9 ANata, 10 prANata, 11 AraNa, 12 azruta, nava zaiveyakanAM nAma-1 bhadU2 2 subhaduM, 3 sujAe, 4 sumAbuse, 5 priyadaMsaNe, 6 sudaMsaNe, 7 Ama, 8 supaDibudhe, 9 jazedhare. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara pAMca anuttara vimAnanAM nAma-1 vijaya, 2 vijayaMta. 3 jayaMta, 4 aparAjita, 5 sarvAM siddha. saghaLA maLI 99 jAtanA devatA aparyAptA 99 jAtanA paryAptA kula maLI 198 bhedda devatAnA kahyA. 60 48 bheda tiya iMcanA kare che. 1 pRthvI, 2 pANI, 3 teu, 4. vAu e cAra sUkSma ne cAra kha:dara e AThanA aparyAptAne paryAptA maLI seLa thAya. vanaspatinA traNa le-1 sUkSma, 2 pratyeka ne 3 sAdhAraNue traNanA aparyAptA ne paryAptA maLI badhA maLI 22 ekedrinA, traNa vikaadriyanA, 1 eindriya 2 taiindriya, 3 cauridriya e tratrunA apaoptA ne paryAptA e cha maLI 28 thayA. 1 jaLacara, 2 thaLacara, 3 u52, 4 bhujapara, 5 kheyara e pAMca pAMca gaja e maLI 10 aparyAptA ne 10 paryAptA e maLo 20, kua tiryaMcanA kA. cauda bheda nArakInA kahe che. sAta narakanAM nAma-1 dhamA, 2 vazA 3 zilA, 4 jA, 5 ThA, 6 maghA, cha mAghavAI e sAtanAM nAma kahyAM, have tenA geAtra kahe che-1 ratnaprabhA, 2 zarkarAprasA, 3 vAluprasA, 4 5kaprasA, 5 dhUmaprabhA, huM tamasuprabhA, 7 tamastamasUprabhA e sAtanA aparyApyA ane paryAptA maLI cauda bheda nArakInA kahyA. samUmi ne maLI 48 bheDa nArakInA vistAra kahe che 1. pahelI narakane piMDa eka lAkha esIDajAra jojanane che, temAMthI eka hajAra jojana daLa nIce mUkIe ne eka hajAra bhejana La upa2 mUkIe te vacce eka lAkha ayetera hajAra jojananI pelANu che te pelANamAM 13 pAthaDA che ne khAra AMtarAM che. te madhye trIsa lAkha narakAvAsA che. asaMkhyAtI nArakIne UpajavAnI kubhIe che ne asakhyAtA nArakI che. tenI nIce cAra khAla che. (1) 20000 ejananA ghanadhi (2) asaMkhyAtA jojananA ghanavA che. (3) asakhyAtA jojanane tanavA che. (4) akhyAtA jojanA AkAza che, e cAra kheAla thayA. tenI nIce khIjI naraka che, zrIjI narakanA piDa-eka lAkha khatrIza hajAra jojananA che temAMthI eka hajAra jojana daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojana daLa nIce mUkIe te vacce eka lAkha trIza hajAra jojananI peAlANa che te pAlAmAM 11 pAthaDA ane 10 AMtarAM che; te madhye pacIza lAkha narakAvAsA che. asakhyArtA nArakIne UpajavAnI kuMbhI che ane asaMkhyAtA nAkI che. te nIce paDelI nakamAM kahyA te ja cAra khela che, tenI nIce trIjI naraka che. trIjI nakanA piMDa-eka lAkha aThThAvIza hajAra jojananA che. temAMthI eka hajAra jojana daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojanaDhaLa nIce mUkIe te vacce eka lAkha chatrIza hajAra jojananI polANu che te pelANamAM 9 pAthaDA che ne 8 AMtarAM che te madhye para Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tatva lAkha nacchAvAsA che, nATakIne UpajavAnI asaMkhyAtI kuMbhIo che ane asaMkhyAta nArakI che te nIce upara kahelA ca 2 bela che, tenI nIce cothI naraka che. cethI narakane piMDa-eka lAkha vIza hajAra jejanane che. temAMthI eka hajAra jojana daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojana daLa nIce mUkIe te vacce eka lAkha aDhAra hajAra je.jananI pilANa che. te pilANamAM 7 pAthaDA che ne 6 AMtarAM che te madhya daza lAkha narakAsA che, te nArakIne UpajavAnI asaMkhyAtI kuMbhIo che ane asaMkhyAtA nArakI che. te nIce upara kahelA cAra bela che. tenI nIce pAMcamI naraka che. pAMcamI nakane piMDa-eka lAkha aDhAra hajAra jejanane che, temAMthI eka hajAra jojana daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojana daLa nIce mUkIe. te vacce eka lAkha seLa hajAra jaMjananI pilANa che te pilANamAM 5 pAthaDA che ne 4 AMtarAM che temAM traNa narakAvAsA che. asaMkhyAtIe kuMbhI e che ane asaMkhyAtA nArakI che. tenI nIce upara helA cAra bela che. tenI nIce chaThThI naraka che. chaThThI nakkane piMDa-eka lAkha seLa hajAra jejanane che temAMthI eka hajAra jana daLa upara mUkIe ne eka hajAra jojana daLa nIce mukIe te vacce eka lAkha coda hajAra jananI pilANa che. te pilANamAM 3 pAthaDA che ne 2 AMtara che. temAM eka lAkhamAM pAMca ochA nArakAvAsA che. asaMkhyAtI kuMbhIo che ane asaMkhyAtA nArakI che. te nIce upara kahelA cAra bole che. tenI nIce sAtamI naraka che. sAtamI narakane piMDa-eka lAkha ATha hajAra jejanane che. temAMthI sADI bAvana hajAra jojana daLa upara mUkIe ne sADI bAvana hajAra jojana daLa nIce mUkIe te vacce traNa hajAra jajananI pilANa che te pilANamAM pAMca nakAvA asaMkhyAtI kuMbhI che ne asaMkhyAtA nArakI che e nIce upara kahelA cAra bela che. tenI nIce ane te aleka che. e nArakIne viratAra saMpUrNa thaye. jIvanuM lakSaNa kahe che. jJAna te matijJAna zrutajJAna avadhijJAna, mana:paryavajJAna tathA kevalajJAna e pAMca jJAna, samyakatva AzrayIne kahyAM che, enI sAthe matijJAna. zrata ajJAna tathA virbhAgajJAna e traNa ajJAna mithyAtvaAzrI che, te letAM AThano sakhyA thAya che emAMnuM game te eka athavA adhika jJAna jemAM heya, vaLI darzana te cakSu, ayakSa, avadhi tathA kevA, e cAra prakAranAM darzanamAMnuM game te eka athavA adhika darzana jemAM hoya tathA cAritra te sAmAvika, chedo pasthApanIya. parihAra vizuddhasumisaM5zaya, yathAkhyAta, dezavirati tathA avi. pati e sAta prakAranAM hiMsAdika azubha pariNAmathI nivRtti tathA vyavahArathI kriyAnirodha rUpa cAritramAMnuM game te eka athavA adhika cAritra hoya tathA tapa be prakAranuM kahyuM che, eka dravyathI, enA bAra bheda che. tenAM nAma nija tatvamAM kahevAze. IcchAnirodharUpa bhAvathI, emAMnuM game te eka athavA adhika tapa jemAM heya, temaja karaNa tathA labdhirUpa athavA baLapakramarUpa e be prakAranAM vIryamAMnuM game te eka athavA vadhAre jemAM heya - tathA upayoga te pAMca jJAna, traNa ajJAna tathA cAra darzana e bAra prakAranA sAkAra tathA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna bhrAmara 32 nirAka2 4 upayogamAMnA game te eka athavA vadhAre upayega jemAM hAya, tene saMsArI athavA siddha chatra kaDIe, e guNa, jInna vinA khIjA kAImAM DAya nahiM, e prakAra jItanuM' lakSaNa jANavuM, iti jIvatatva, 2. ajIvatatva jaDa lakSaNa caitanya rahita tene ajIvatattva kahIe deza, have ajIvatattvanA cauda bheda kahe che. 1 dharmAstikAyane kadha, 2 deza 3 pradeza. 4 adhama stikAyane kraMdha, 5 deza, 6 pradeza, cha AkAzAstikAyanA skaMdha, 8 pradeza, 10 addhAsamayakALa, e dRza bhedu arUpI ajIvanA kahyA. rUpI ajIvanA cAra bheda kahe che. 11, puddagalAstikAyanA skaMdha, 12 deza 13 pradeza 14 paramANupuddagala e maLI 14 bheda kahyA * skula, deza paradezanI samajaNa pradezanA samUhane astikAya kahe che. dharmAstikAya ane adharmAstikAya lAvyApaka ane AkAzAstikAya leAkAlAka vyApaka che. e traNe sapUnu dravyone ska dha kahevAya che tethI kAMIka e DAya athavA sakaLa pradezAnugata sAmAnya pariNAmanI pere avayava dharmAstikAya AdinA je buddhi parikalpitAdi prakRSNa deza ane ati nivabhAjya avibhAjya heAya te pradeza kahevAya che akhaMDa dravyarUpa AkhA padArthane athavA anaMtAdi paramANunA maLelA samUhane dha kahe che. kadhanA keTaleeka bhAga jene smudhanI sAthe sabaMdha hAya tene deza kahe che. jene kadhanI sAthe nivibhAjya kalpanA karI chatAM skaMdhanI sAthe abhinna sabaMdha hoya tene pradeza kahe che ane te ja pradeza ne skadhathI bhinna thAya eve| nivibhAjya bhAga eTale nA kevaLInI buddhie .eka bhAganA be bhAga thaI zake nahi tene paramANuM kahe che. cAra byAnI dRSTAMtathI samajaNa, 1 jema mAchalAMne gati karatAM pANInA AdhAra ane pAMgaLAMne lAkaDInA AdhAra tema jIva pugaLane gati pariNamyAne dharmAstikAyane AdhAra 2 jema uSNakALe tRSAe pIDita pathIne vRkSanI chAyAnA AdhAra tema sthira pariNamyAM chaya pugaLane adharmAstikAyanA AdhAra. 3 jema oraDAmAM eka dIvAnI jyotinA paramANu samAya che ane hunnara dIvAnI prabhA paNa samAya athavA bhItamAM khIlA pese tenuM kAraNa AkAzAstikAyanI avagAhanA dAna rAMti che 4 jema kAIka bALaka janmyA haya, te khAlyA vasthAvALA thAya, pachI yuvAna thAya, pachI vRddha thAya, jo ke chava tA sadAya sarakhA che, paNa bALa yuvAna tathA vRddhanA karanAra kALa che, puddagaladravyanu' oSAvika lakSaNa kahe che. zabda, adhakAra tathA ratna pramukhanA prabhA tathA caMdramA pramukhanI jyoti tathA chAyA ane sUca* pramukhano AtApa, vadhu gadha, rasa; spardhA' evA guNAvALA hAya ane je cauda rAjaleAkamAM vyApaka, sakhyAta pradezI asa`khyAta tathA ana pradezInA pUraNa. galana svabhAva vAna evA akhaMDa pudgalAstikAya rUpa skaMdha te ska MdhanA eka bhAga athavA kAMi paNa Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tatva vyavahAra vistAra na karI 560 bheda ajIvatatvanA kahe che. 1 dhamastikAya-dravyathakI eka, rUkSetrathakI AkhA leka pramANe 3 kALa thakI anAdi anaMta 4 bhAvathakI avaNe, agadhe, arase, aphase, amUrti, 5 guNathakI calaNa sahAya, 6 adharmAstikAya-dravyathakI eka, 7 kSetrathakI AkhA leka pramANe, 8 kALathakI anAdi anaMta, 9 bhAvathakI avaNe agadhe, ase, aphAse, amUrti, 10 guNathakI sthira sahAya, 11 AkAzAstikAya-dravyathakI eka, 12 kSetrathakI kAka pramANe, 13 kALathakI anAdi anaMta, 14 bhAvathakI avaNe, agadhe, arase, aphAse, amUrti, 15 guNathakI avagAhanAdAna, 16 kALa-dravyathakI aneka, 17 kSetrathakI aDhIdvIpa pramANe, 18 kALathI nUna bhAgarUpa deza tathA je kevalanI daSTie paNa eka bhAganA be bhAga thaI zake nahi, evo ati sukSma aMdhane abhinna bhAga nivibhAjyarU5 te pradeza, tenI ja jyAre skaMdhathI bhinna kalpanA thAya tyAre te paramANuM kahevAya che e pudgalonuM nizcayapaNe lakSaNa che. kALapratyanA bheda darzAve che, eka koDa, saDasaTha lAkha, sotera hajAra, base ane sela upara eTalI AvalikA eka muhartamAM thAya che eno bhAvArtha kahe che-AMkhanA eka palakArAmAM athavA eka capaTI vagADavAmAM yA zuM vastra phADavAne vakhate eka taMtuthI bIjA taMtue jAya tathA kamaLanA pAMdaDAnA samUhane yuvAna purupa bhAlAvaDe vIMdhatAM eka pAMdaDAthI bIje pAMdaDe bhAlu pahoMce. eTalA vakhatamAM asaMkhyAtA samaya thaI jAya, eTale vastra athavA patra phADavAnA AraMbhamAM sukSma kSaNarUpa je kALa hoya che, jene vibhAga thaI zake nahi, jene bhUta ane bhaviSya viSe vicAra thAya nahi, eTale vastra athavA patra phADatAM prathama vartamAnakALarUpa ati sUkSma kALanuM ullaghana thaIne te kyAre bhUtakALa thayo che ke vartamAna kALa che ? ane ka bhaviSyakALa thavA yogya che ke tenuM anumAna thaI zake nahi. tene sarva ladhukALarUpa samaya kahe che. evA asaMkhyAta samayane AvalikA kahe che. evI bane chapana AvalikAne eka mullaka bhava hoya che. e karatAM bIjA kaI paNa nAnA bhavanI kalpanA thaI zake nahi. evA kAMIka adhika sattara kSullaka bhavamAM eka zvAsozvAsarUpa prANunI utpatti hoya che, evA sAta prANotpatti kALane eka staka kahe che. evA sAta staMka samaye eka lava hoya che. evA satyetara lave be ghaDIrUpa eka muhuta hoya che. trIsa maphate eka ahorAtrarUpa divasa thAya che, paMdara hirAtrie pakhavADIyuM thAya che, be pakhavADiye eka mahine thAya che, bAra mahine eka varSa thAya che, temaja asakhyAtA varSe eka palyopama thAya, tevA daza koDAkoDI palyopame 1 sAgaropama thAya, tevA kaDAkoDI sAgaropame 1 utsarpiNI ane bIjA daza DAkroDI sAgaropame 1 avasapiNI thAya, e be maLI vIza kroDAkoDI sAgaropame eka kALacakra thAya, evA anaMta kALa cake eka pudgala parAvartana thAya. e sarva manuSya lokomAM vyavahArathI kALa jANa pakta je kALanA bheda kahyA, tethI vaLI bIja paNa kALanA bheda dhaNA che jema ke be mAse eka tuM thAya che. traNa Rtue eka ayana, be ane eka varSa, pAMca varSe eka yuga, rAzI lAkha varSe eka pUrvAga, te eka pUrvAgane corAzI lAkhe guNatA eka pUrva thAya che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 anAdi anaMta, 9 bhAvathakI vanA lakSaNa, e vIza ane leTTha arUpI ajIvanA jANavA. 530 bheda rUpI ajIvanA kahe che te vadhu 5-1 kALA, 2 lIdhe, 3 zatA, 4 pILA 5 dheALe, akekA vamAM vIza vIza bheda lAle, te gadha, 5 rasa, 5 sa ThANu, 8 spa e maLI vIza ne pAMcamAM thaI ne se thayA 2 e gadha-1 surabhi gaMdha, 2 durlabha ga Mdha, lAle, 5 varSe, 5 rasa, 5 saThANu, 8 spara e mANavA. pAMca rasa-1 tIkhe!, 2 kaDavA, 3 kasAyea, 4 kheTA, 5 mIDA, akekA rasamAM vIza vIza bheda lAle. 5 vasu', 2 gaMdha, 5 saThANu, 8 5, e maLI vIza ne pAcemAM thai sA thayA. pAMca saThANu--1 parima'DaLa sa'ThANu, 2 vaTa saDhANu, 3 'sa, 4 cauzya 5 Ayata saThANu e 5.ca. akekA saDhANamAM vIza trIza bheDhalAge. 5 vargu, ra ga 5 rasa, 8 sparze e maLI vIzane pAMcamAM thai se thayA. zrI jaina jJAna sAgara arase, qAse, amRti, 20 guyakI ajIvanA daza bheda kahyA te maLI kula 30 avaLuM, agadhe, upara je arUpI trevIza trevIza bhedya akekA ga MdhamAMhI trevIza, bannemAM maLo chetAlIza bheda ATha spa-1 kharakharo, 2 suhALe, 3 bhAre, 4 haLave, 7 cApAye, 8 lakhA, e ATha akekA spardhAmAM trevIza trevIza bhe ga Mdha, 5 rasa, 5 saThANa, 9 spaza e e vajavA, ema abbe spaza vavA. maLIne 530 bheda rUpI ajItranA kaDDA. jANavA iti ajIvata-~. 5 TADhA 6 unhA, lAge, 5 varSe, 2 trevIza leDa lAze. kharakharAmAM kharakharA ne su'hALeza ema trevIzane A zuzrutAM 184 thayA. e sarve ema saghaLA maLIne kula 560 bheda jIvanA 3 puNyatatva. zubha kamANIe karI, zubha karmAMnA udaye karI jenAM phaLa AtmAne bhegavatAM mIThAM lAge tene puchyatattva kahIe. nava bhede puNya uparAje te kahe che. 1. annaputte, 2. pANaputtta, 3 layaNupune, 4 sayagupune, pa vatthapuntra, 6 manapune 7 vacana 8 kAyapune, huM namaskAputtera e nava be: puNya uparAje tenAM zubha phaLa 42 bhede bhegave te kaDe che. 1 zAtAvedanIya-sukhane anubhava karAve. 1 `ca getra 3 manuSyagati 4 manu ththAnu pUrvanI-manuSyanI gatimAM dorI janAra kamadeg 5 devatAnI gati, 6 devAnuMpUthvI-devatAnI gatimAM dorI janAra karma 7 5ceMdriyanI jAti. 8 audArika zarIra-audvArika zarIra ceAgya pudgala caDajI karIne tathA tene zarIrapaNe pariNamAvIne jIva pAtAnA pradezanI sAthe meLave te manuSyati catu zarIra. 9 daukriya zarIra-be prakAranu che. 1 aupapAtika te devatA tathA nArakIne hAya. 2 labdhi pratyayI te tiyaca tathA manuSya labdhivata hoya che, 1. sthAnaka Adi. 2. zayyA, pATa, pATalA Adi 3. vajra. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tatva 10 AhAraka zarIra-caudapUrvadhArI munirAja tIrthakaranI kRddhi pramukha jevAne arthe eka hAtha pramANa deha kare che te 11 tejasa zarIra-AhAranuM pAcana karanAra tathA tejuvezyAne hita A sarva saMsArI jIvane hoya che. 12 kAmaNa zarIra-kamanAM paramANuo AtmapradezanI sAthe maLyAM che te. A zarIra paNa saMsArI sarva jIvane heya che. 13 dArikanAM aMga upAMga-udArika zarIranA saghaLA avayave pAmavAM. 14 vakriyanAM aMga upAMga 15AhArakanAM aMgaupAMga-16 varaSabhanArAcasa ghaNa-DhAnA jevuM ghaNuM ja majabUta saMghayaNa 17 samacausasaThANu-palAMThI vALI besatAM cAre bAju sarakhI AkRti thAya ane pitAnA aMgutra pramANe 108 aMgula pramANe zarIra bharAya che. 18 zubha varNa. 19 zubha gaMdha 20 zubhasa. 21 zubha saMparzI. 22 agurulaghu nAma-madhyama vajanadAra zarIranI prApti thAya eTale leDhAnI peThe ati bhAre nahi ane kapAsanA peThe ati halakuM nahi ane madhyama pariNAmI heya. pitAnuM zarIra pitAne bhAre paNa na lAge ane halakuM (phe) paNa na lAge te AkarmathI thAya. 23 parAghAta nAma-bIjA baLavAna je atidurasanIya chatAM pote game tevA baLIAne jItavA samartha thAya evA baLanI prApti thAya te 24 ucchavAsa nAma-sukhethI zvAsecchavAsa laI zakAya. 25 AtApa nAma-sUryanA biMbanI peThe parane tApa utpana karavAnA heturUpa tejayukta zarIranI prApti thAya, 26 udhota nAma-caMdrabiMbanI mAphaka zItaLatA unna karanAra. 27 zubha cAlavAnI gati, 28 nirmANa nAma-pitAnAM aMganA sarva avayave gya sthaLe goThavI zake che. 29 trasanAma 30 bAdara nAma 31 paryAptA nAma, 3ra pratyeka nAma, 33 sthira nAma, 34 zubha nAma, 35 saubhAgya nAma, 36 susvara nAma 37 Adeya nAma, 38 jazekIti nAma 39 devatAnuM AukhuM 40 manuSyanuM AukhuM. 41 tirthacanuM aDaukhuM jugalavata. 4ra tIrthaMkara nAmakarma, ema beMtAlIsa bheda puNyanA jANavA Iti puNyatatva. 4, pApatava azubha karaNI karI, azubha karmanA udaye karI, jenAM phaLa AtmAne bhegavatAM kaDavA lAge tene pApatatva kahIe. aDhAra prakAre pApa uparAje te kahe che. 1 prANAtipAta, ra mRSAvAda, 3 adattAdAna, jamaithuna, 5 parigraha 6 kodha, 7 mAna, 8mAyA. 9 lebha, 10 rAga, 11 1,12 kalaha, 13 abhyAkhyAna, 14 zizunya 15 para parivAda, 16 rati ati, 17 mAyA . 18 micchAdaMsaNasa, e aDhAra prakAre pApa uparAje te khyAtI prakAre bhagave te nIce mujaba 1 matijJAnAvaraNIya-pAMca Idriya tathA manadvArA je niyata vastunuM jJAna thAya evA matijJAnanuM AcchAdana eTale buddhi nirbaLa na hoya 2 zratajJAnAvaraNIya-sUvajJAna pAme nahi. 3 avadhijJAnAvaraNaya-IdrayadikanI apekSA vinA Atmadravyane sAkSAt rUpI dravyane jaNAvanArUM je jJAna te pAme nahi. 4 matAparyAvajJAnAvaraNIya-saMjJI paceMdriyanA mane gata bhAva jaNAvanArUM jJAna pAme nahi 5 kevaLajJAnAvaraNayapUrvokata cAra jJAna rahita je ekaluM nirAvaraNa jJAna hoya evA kevaLa jJAnanuM AcchAdana eTale kevaLajJAna pAme nahi. 6 dAnAMtarAya-chatI zakitae dAna ApI zake nahi. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI jaina jJAna sAgara 7 lAbhAMtarAya-lAbha meLavI zake nahi. 8 bhegAMtarAyabhoga bhogavI zake nahi. 9 upagotarAya-vAraMvAra bhega bhegavI zake nahi. 10 vIryAtarA-pitAnuM baLa pheravI zakAya nahi. 11 nidrA-sukhethI jAgRta thAya tevI UMgha 12 nidrA niMdrA-duHkhathI jAgRta thAya tevA UMgha 13 pracalA-UThatAM besatAM nidrA AvyA kare. 14 pracalA pracalA haratAM pharatAM nidrA Ave, 15 thINudhinidrA-divasanuM ciMtaveluM kArya zatre UMghamAM ne UMghamAM karI Ave te A nidrAvALe vAsudevanA ardha baLayukta hoya che te narakAgAmI samaja 16cakSudarzanAvaraNIya 17 acakSudAnAvaraNIya 18avavidarzanAvaraNIya. 9 kevaLadarzanAvaraNIya. 20 nIca gotra. 21 azAtavedanIya. 22 mithyAtvamehanIya 23sthAvarapaNuM. 24 sUmapaNuM 25 aparyAptapaNuM. 26 sAdhAraNapaNuM 27 asthira nAma-zarIkaMpyA kare. 28 azubhanAma. 29 durbhAgyanAma. 30 dusvAranAma. 31 anAdeya. nAma-tenA bola ke I mAne nahi 32 ajazekIrtinAmA, 33 narakanI gati. 34 narakanuM AukhuM. 35 narakAsupUvI. 36 anaMtAnubaMdhI krodha-anaMte saMsAra baMdhAya te jIvatAM sudhI rahe . 37 anaMtAnubaMdhI mAna. 38 anaMtAnubaMdhI mAyA 39 anaMtAnubaMdhI lAbha. 40 apaccakkhANuvaraNIya krodha-eka varasa sudhI rahe te krodha 41 apaccakhANAvaraNIya mAna. 42 apaccakakhANAvaraNIya mAyA. 43 apaccakakhANuvaraNIya lobha. 44 paccakakhANuvaraNIya krodha-cAra mAsa sudhI rahe che. 45 paccakhANAvaraNIya mAna. 46 paccakakhANAvaraNIya mAyA 47 paccakakhANuvaraNIya lAbha,48 saMjvalanano krodha. paMdara divasa sudhI rahe che. kasaMjvalanane mAna 50 saMjavalananI mAyA.51 saMjavalanane labha para hAsya pa3 rAta, 54 arati. 55 bhaya pada zeka, 57 dugaMchA-aNagame. 58 strIveda, 59 puruSaveda, 60 napuMsada daza tiryaMcanI gati dara tiyacanI anupUvI 63 ekedriyapaNuM. 64beI driyapaNuM. dapateidriyapaNuMda caurendriya paNuM. 67 azubha cAlavAnI gati. 68 upaghAta nAma kama-koIne ghAta karavA jatAM pitAne ja ghAta thAya. 69 azubha varNa70 azubha gaMdha, 71 azubha rasa,72 azubha sparza73 rASabhanArAya saMghayaNa-be pAsAM markaTabaMdha ane upara pATo e be hAya te. nArAya saMghayaNamaka TabaMdha ja heya te. 75 ardha nArAca saMghayaNu-eka pAsuM markaTabaMdha hoya te. 76 kIlaka saMghayaNa-mahomAMhe hADakAM ane khIlIne baMdha hoya te, 77 chevaTuM saMghayaNa-khIlI na hoya ane hADakAM mahemAhe aDADI rAkhyAM hoya te. 78 nyagrodha parimaMDaLa saMThANuvaDavRkSanI peThe nAbhinI upara sulakSaNa yukata ane nIce nilaNayukta hoya te. 79 sAdi saMDANa-nAbhinI nIcenuM aMga sAruM ane uparanuM aMga narasuM hoya te 80 vAmana saThANaudA lakSaNopeta ane hAtha, paga, mAthuM, kaTi, pramANu rahita heya te ThIMgaNe. 81 kuMja saMDANa-hAtha, paga, mAthuM, kaTi, pramANapata ane udara pramukha hIna hoya te kubaDe, huMDa saThANa-sarva avayava azubha heya te e khyAzI bheda pApa tatvanA jANavA, 5 Azravatatva atrata ane apaccakakhANe karI, viSaya kaSAyane seva karI, AtmarUpa taLAvane viSe dviyAdi ghaDanALe chidra karI, karmapAparUpa jIne pravAha Ave tene Azravata-1 kahIe. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tatva 67 AzravatatvanA sAmAnya prakAre vIza bheda kahe che. 1 mithyAtva te Azrava, 2 avata te Azraya, 3 pramAda te Azrava, 4 kaSAya te Azrava, 5 azubhaga te Azrava, 6 prANAtipAta te Azrava 7 mRSAvAda te Azraya, 8 adattAdAna te Ava. 9 maithuna te Ava, 19 parigraha te Azrava, 11 zroteMdriya asaMvare te Azrava, 12 cakSuIdriya asaMvare te Azrava, 13 dhrANedriya asaMvare te Azrava, 14 raseMdriya asaMvare te Azrava, 15 sparzendriya asaMvare te Azrava, 16 mana asaMvare te Azraya, 17 vacana asaMvare te Azrava, 18 kAyA asaMvare te Azraya. 19 bhaMDa upagaraNa upAdhi jema tema te mane te Azrava 20 zuci kusaga kare te Azrava, 1 vizeSa kara bheda kahe che. 5 Azraya, pa Idriya maLI ke, 4 kaSAya ane 3 azuma joga e maLI 17 ne 25 kiyA te nIce pramANe 1 kAyakI kriyA-kAyAne ajanatAe pravartAve. 2 adhikaraNukI kriyA-hathiyArathI jIvane duHkha thAya che. 3 pAusiA-jIva ajIva upa2 pa rAkhavAthI 4 pAritAvaNIyA pitAne tathA pAne paritApa upajAva te, 5 pAIvAya-jIva hiMsA 6 AraziyA kRSi pramukha hiMsA thAya evA kAmanI utpati karavI athavA kAvavI, 7 parigahiyA dhanadhAnyAdi parigreDa meLavI moha kara te. 8 mAyAvattiyA-kapaTathI keIne ThagavuM te, 9 apaccakhANuvattiyA-kaI jAtanAM paccakakhANa karyA vagara lAge che. micchAdaMsaNuvattiyA jinavacana aNusahate thake je viparita prarUpaNa karatAM lAge te 11. diyA kautuke karI najare jovuM te 12 puThThiyArAgane vaze karIne strI, purUSa, gAya, vastra pramukhane sparza karatAM 13 pAciyA-keIne ghera mATI sAhebI dekhI dveSathI mAThI ciMtavanA karavAthI lAge te. sAmatavaNIyA-pitAnA azva pramukhane jovA AvelA mANase prazaMsA kare tethI harSa thAya tathA ghI, dudha, dahIM, tela vagerenAM vAsaNa ughADAM mukavAthI jIva hiMsA thAya tethI lAge te 15 nesalviyA-rAjAdikanA AdezathI yaMtrazAdikanuM je AkarSaka karavuM athavA zA karAvavA, vAva, kUvA, kheDhAvavAthI lAge te. 16 sAhathiyA-pitAne hAthe athavA bIjAthI jIvahiMsA karI tathA abhimAnathI pitAne hAthe kare te 17 ANavaNiyA-kaI pAse vastu mAgyAthI. 18 vidAraNiyA-jIva ajIvane kApavAthI 19 aNubhegI-upaga vinA zunya citto kaI vastu levI mUkavI athavA UThavA besavAthI lAge te, 20 aNuvakaMpavatiyAA leka paralokathI virUddha kArya karavAthI lAge che. 21 anApaugI- uga na rAkhavAthI lAge che. 22 sAmudANuM-samudAya eTale ghaNuM ja maLI keI kArya karatA lAge che. 23 pejavattiyA-prItIne lIdhe lAge che. 24 desavattiyA-krodha karavAthI lAge te. 25 IriyA vahiyA kriyA-hAlatAM cAlatAM lAge che. e pacIza ane upara sattara kahyA te maLI jhara bheda AzravatavanA jANavA. . DAbhanI aNI upara pANI rahe teTaluM pApa kare te. 2 pAMca avata. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara: 6 saMvaratatva. chavarUpI taLAvane vize kamarUpa jaLa AvatAM, vataparacakhANadika dvArA deve (ADaza) karI zakIe tene saMvaratattva kahIe. saMvaratatvanA sAmAnya prakAre vIza bheda kahe che 1 samakita te saMvara, 2 vrata paccakakhANa te saMva2, 3 apramAda te saMvara, 4 akaSAya te saMvara, 5 zubhaga te saMvara, 6 jIva dayA pALavI te sava2, 7 satya vacana balavuM te saMvara, 8 dattavana grahaNa karavuM te saMvara, 9 ziyaLa pALavuM te saMvara, 10 aparigraha te saMvara, e dai. pAMca Indriya, 3 jega, e maLI AThanuM saMvaravuM te saMvara, e maLI aDhAra 19 laMDa upagaraNa upAdhi jatanAe te mATe te saMvara. 20 zuci kusa na kare te saMvara, e viza bheda kahyA. vizeSe 57 bheda kahe che. 1 IriyAsamiti-jaya rAkhI upaga sahita chuM sArA pramANe jamIna najare je cAlavuM te. 2 bhASAsamiti-samyapha prakAre nirava bhASA elavI, 3 esaNAsamitisamyapha prakAre nirdoSa AhAra, vastra, pAtra vagere bhikSAnI gaveSaNa karavI 4 AyANamaDa matanikhevaNasamiti-vastrapAtrAdi jatanAe levuM mUkavuM te 5 uccAra pAsavaNakhejalla saMdhANuM pAriThAvaNiyAsamiti-paraDavavAnI vastu jatanAe paraThavavI. te e pAMca samiti tathA 1 managupti-mana gopavavuM. 2 vacanagupti-vacana gepavavuM. 3 kAvyagRti-kAyApavavI. e ATha pravacanamAtA AdaravA tathA bAvIsa parISaha (upasarga) sahana karavA te kahe che. 1 sudhAne-bhUkhane, 2tRSAno-tarasane, 3 zItane-TADhane, 4 uSNune-taDakAne, 5 dasamasana-DAMsa macchara karaDavAne, 6 acelane-phATAM traTAM vastrane athavA vastra na maLe tene. 7 aratine- 8 strIne strI javAne 9 carthane-cAlavAne. 10 besavAne besI rahevuM paDe. 11 sejAne rahevAnA sthAnakane. 12 Akrozavacanane-AMka vacana sAMbhaLavA paDe tene. 13 vadha-mAra khAvuM paDe. 14 jAcavAne-mAgavAne, 15 alAbhane-kaI vastunI icchA thatAM te vastu na maLe. 16 regane-raga Avye thake AMdhyAna karavAne. 17 tRNasparzanA-taNakhalAM vagerenA sparzathI duHkha thAya che. 18 melane-melane dUra karavAnI IcchAthI nhAvAne. 19 sakApuraskArane-Adara satkAra maLavAne 20 pajJAne-jJAnanA garvane. 21 ajJAnane-jJAna na caDe tene. rara daMsaNane-samakita, sumi vicAra sAMbhaLIne dharmane viSe asahaNa karavAne. e maLI kula trIza thayA tathA dasa prakArane yatidharma ArAdho te kahe che. 1 khaMti-kSamA, krodhane abhAva. 2 mutti- nibhatA, saMtoSa. 3 ajave-kapaTa rahitapaNuM. 4 mada-mAnane tyAga. 5 lAghave-laghutA, apaupadhi 6 sacce-satya bhASaNa karavuM. 7 saMjame-sattara bheTe saMyama pAra. 8 ta-IcchA nirodha-bAra prakAre tapa kare. 9 ciyAe athavA akiMcaNa-samasta parigraha tyAgarUpa mUcha rahita thavuM. 10 baMbharcaravAseauthunane tyAga e dA. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tatva - bAra bhAvanA bhAvavI te kahe che 1 anityabhAvanA-saMsAranA sarva padArthane anitya, asthira jANavA. 2 azaraNabhAvanA-kaI kaIne zaraNa nathI, eka dharmanuM ja zaraNuM che. 3 saMsArabhAvanA saMsAramAM ghaNu kALa thayAM rajhaLyAM kare che mA te strI thAya, strI te mA thAya, pitA te putra thAya, putra te pitA thAya ItyAdi bhAvane anubhava kare. 4 ekatvabhAvanA-A jIva ekale Avye, e jaze ane eka sukha duHkha bhega che paNa tenuM koI sAthI nathI evI bhAvanA. 5 anyatvabhAvanA-jIva kAyAthI jude che ane karmo karI judI judI kAyA dhAraNa kare che. tema ja dhana tathA svajanAdi paNa anya che evI bhAvanA. 6 azucibhAvanA-rasa rUdhira, mAMsa meda, asthi, majajA, vIrya, parU, tathA AMtaraDAM pramukhe karI A zarIra baneluM che ane jenAM nava dvAra sadA vahetAM rahe che. e zarIra keI kALe paNa pavitra thavAnuM nathI. evI bhAvanA 7 AAvabhAvanA-pAMca Azra karI pApa baMdhAya che ane tethI jIva duHkha bhegave che tene vicAra. 8 saMvarabhAvanAvrata pazcakakhANethI Azrava roka ane saMvara Ada. 9 nirjarAbhAvanAbAra prakAranA tape karI kamene pacAvavuM arthAt pUrvanAM sa cevA karmanuM teDavuM te. 10 lokabhAvanA-lekanuM svarUpa ciMtavavuM tathA A jIve sa leka pazI mUkyuM che, 11 bodhabhAvanAtha pravRtti karaNane vege karI akAma nirjara vaDe puNyanA prayoge manuSyabhava, AI deza, nirogIpaNuM tathA dharmazravaNati prApta thaI tathApi, sampala prApta thavuM durlabha che evI bhAvanA karavI te. 12 dharmabhAvanA-dustara saMsAra samudramAMthI pravAhaNa samAna te zrI jinapraNIta dazavidha kSamAdika zuddha dharma tathA jJAna, darzana, caritra e ratnatrayAtmaka dharma pAmave te durlabha temaja te dharmanA sAdhaka arahiMtAdi deve pAmavA te paNa durlabha che evI bhAvanA karavI. e bAra, pAMca prakAranAM cAritra-1 sAmAjika, chede pasthApanIya, 3parihAra vizuddha, 4 sUkSmasaM5rAya, 5 yathAkhyAta cAritra, paheluM sAmAyika cAritra kahe che-sama ane Ayika e be zabdane eka sAmAyika zabda thaye che. sama eTale rAga dveSa rahitapaNane mATe Aya eTale gamaNu prApta che jyAM te sama kahIe, te jyAM utpanna thAya tene sAmAyika kahevAya che. vaLI sama te jJAna, darzana, cAritra tene Arthika ta lAma jyAM thAya che, eTale jeNe karI jJAna, darzana tathA cAritra e traNenI prApti thAya tene sarva sAvagha yoga tyAgarUpa ane niravadya vega sevanarUpa sAmAyika kahIe, ene samyapha cAritra paNa kahe che, e sAmAyika cAritra jIvane prApta thayA vinA bIjA cAritrane lAbha thAya nahi mATe ene AdimAM kahyuM che. bIjuM chedepasthApanIya caritra-te pUrvokta sarva virati sAmAyika caritrane ja chedAdi vizeSapaNe vizeSIe. e vAre zabdathI tathA arthathI nAnA prakArapaNuM bhaje te vAre chedepasthApanIya cAritra thAya che eTale pUrva paryAyane cheda kare ane upasthApana eTale gaNAdhipe ApeluM paMcamahAvratarUpapaNuM je mahAvratane viSe heAya te chedepasthApanIya cAritra kahIe. jyAM navA payanuM sthApana karavuM tathA paMca mahAvratane uccAra karAva, te be bheda, eka sAticAra te maLa guNa ghAtine prAyazcitarUpa ane bIje niraticAra te Izvara sAmAyikavaMta nava dIkSita ziSyane chajIvaNuthA adhyayana bhaNyA pachI hAya tathA bIjA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna bhAgara tIrtha AzrayI che, jema pArzvanAthanA tIrthathI, vardhamAna havAmIna tIthe AvI, cAra mahAvatarUpa dharma tyAgIne paMca mahAvatarUpa dharma Adare tene heya. - trIju parihAra vizuddha cAritra-ta5 vizeSa teNe karI vizuddhi eTale karmanI nirjarA je cAritrane viSe hoya tene parihAra vizuddha cAritra kahIe te be bheda che. temAM paheluM je cAra jaNa vivakSita cAritranA A sevaka e kalpamAM pravartatA hoya tenuM cAritra te nirvizamAnasika parihAra vizuddhika cAritra jANavuM ane bIjuM, je cAra jaNe tenA anucArI hoya tene niviSTakAIka parihAra vizaki cAritra jANavuM. te A rIte - nava jaNane ga7 jude nIkaLe te tIrthakara pAse athavA pUrve jeNe tIrthaMkara pAsethI e cAritra paDita javuM hoya tenI pAse e cAritra paDivaje have te nava sAdhumAM cAra jaNa parihAraka eTale tapanA karanAza thAya te nirvizamAnasika jANavA ane cAra tenA taiyAvaccanA karanArA thAya te niviSTakAyika jANavA tathA ekane vAcanAcArya gurusthAnake Thave pachI te cAra parihArika cha mAsa sudhI tapa kare, temAM uNakALe jaghanyathI cAtha, madhyamathI chaThu ane utkRSTathI aThThama e tapa kare ane zAMta kALe jaghanyathI chaThTha, madhyamathI aDDama ane utkRSTathI dazama tathA varSAkALe jaghanyathI aThThama, madhyamathI dazama ane utkRSTathI dvAdaza kare, pAraNe AyaMbIla kalpasthitapaNe nitya kare, ema cha mahinA tapa kare, te pachI pharI vAra tapasyAnA karanAra te vaiyAvaccIkA thAya ane vaiyAvacca karanAra tapiyA thAya te paNa cha mAsa lage tapa kare, te vAra pachI guru vAcanAcArya cha mAsa lagI tapasyA kare te vAre ATha mahinA sudhI tapa saMpUrNa karI pachI jinakapa Adare athavA gachamAM paNa Ave, e ta5 je prathama saMghayaNI, pUrva ghara, labdhivaMta hoya te pracUra karmanA paripAkane arthe aMgIkAra kare, e caritra pAMca bhArata, pAMca e vatamAM pahelA ane chellA tIrthakaranA tIrthamAM heya. e parihAvizuddha cAritrane saMkSepathI vicAra kahyo, cethuM sUkSmasaMparA cAritra sUkSama che kaSAya jyAM tene sUkSma saMparA cAritra kahIe te upazamazreNIo karma upazamAvatAM athavA kSapakazreNIe karma khapAvatAM hoya tyAM navame guNaThANe temanA saMkhyAtA khaMDa karI tene upazamIvALe je hoya te uparAma tathA kSapakaNIvALe hoya te khapAve, te saMkhyAtA khaMDa mAhe je vAra che eka khaMDa rahe tenA asaMkhyAtA sUma khaMDa karIne dazame gujUThANe upazamAve athavA kSepaka hoya te khapAve, dezamAM guNaThANAnuM nAma sumasaM5rAya ane cAritranuM nAma paNa samajparAya jANavuM e cAritra be bheda che, eka zreNI caDhatAne vidhi mAnasika hoya, bIje upazama zreNIthI paDatAne saMkalimAnasika jANavuM uparAmikane e cAritra AkhA saMsAramAM pAMca vAra ane eka bhavamAM be vAra Ave. pAMcamuM yathAkhyAta cAritra-te jayAM tathavidhei karIne akaSAyapaNuM arthAta jyAM saMjavalanAdike karI sarvathA uhitapaNuM kahIe te yathAkhyAta cA stra jANavuM tenA be bheda che. eka chatrathika ane bIjo kevarthika channacchika te chavAstha upathamikane agiyArame guNa ThANe heya, ane kSepakane nAme guNapaNe hAya, bIje kevaLI tene terame ane caudame guNa kANe heya, te kevaLika jANavuM. e cAritra samasta jIvalekane viSe prasiddha che. te kevI rIte prasiddha che. te kahe che. je cAritra AcarIne suvihita sAdhu te ajarAmara sthAnaka pAme eTale janma, jarA ane mANuM rahita evuM je mokSarUpa sthAnaka te pAme, Iti saMvata-2, Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 atha zrI nava tatva 7 nija rAtatva, AtmAnA pradezathI bAra bhede tapasyA karI, dezathakI karmanuM nirjaravuM, jharIne dUra thavuM tene nijatatva wIe. - nija be prakAre che 1 dravya nirjayA, 2 bhAva nija tathA akAma ane sakAma evA be bheda paNa che. padagaLa karmanuM je saDavuM te dravya nirjarA ane AtmAnAM zaddha pariNAme karI karmanI sthiti je pitAnI meLe pAke athavA bAra prakAranAM tapa karI nIrasa kaya' evAM je karma paramANu te jenAthI saDe evA je AtmAnAM pariNAma thAya te bhAva nijIza. tiryaMcAdikanI mAphaka IcchA vinA kaSTa sahana karatA karma pudugaLanuM kSapana thAya che, te dravya athavA akAma nirjaza. bAra prakAranA tape karI saMyamI thakAM kaSTa sahana karyAthI je karma paramANunuM kSapana karavuM athavA sADavuM te bhAva athavA sakAma niza. A banne nizamAM bhAva athavA sakAma nijA zreSTha che. te nijatatva, bAra prakAranA tapanA bhede karI kahe che eTale bAra prakArane tapa karavAthI anAdi saMbaMdha sarva karmonuM parizATana thAya che, teneja nijatatva kahe che. bAra prakAranA tapathI karmonI nirja thAya che. te tapanA be bheda che. eka bhAhI tapa, bIje atyaMtara tapa temAM bAhA tapanA cha prakAra kahe che. 1 anazana-AhArane tyAga, 2 udarI-nyUnatA kathvI-upagaraNa athavA AhAra pANImAM ochuM karavuM, 3 vRttisaMkSepa-dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI AjIvikAne saMkSepa kare eTale abhigraDa tathA niyamAdika dhAravA4 rasaparityAga-vigayAdika sArA sArA rasane tyAga. 5 kAyakaleza-tapa, cAdika kaSTanuM sahana karavuM. kAussaga kara. 6 pratisalInatA-aMga upAMganuM savaravuM gopana karavuM e cha prakArano bAhya tapa te sarvazI tathA dezathI evA be bhede jANavA je kaSTane mithyAtrIo paNa tapa karI mAne che. jene leka paNa dekhI zake che jethI kaSTa ghaNuM ne lAbha apa thAya ane bAhya zarIrane tapAve tethI e cha prakArano bAhya tapa kahyo. cha prakArane atyaMtara tapa kahe che. 1. prAyazcita-karelA aparAdhanI zuddhi karavI, paTa rahitapaNe lAgelA doSa guru AgaLa prakAza karI tenI AyaNuM levI. 2. vinaya-gurvAdakanI bhakti karavI tathA azAtanA TALavI. 3. vaiyAvacca-ana, pANI, vastra tathA auSadha pramukhe karI yathAyogya sevA-bhakita karavI. 4. sajhAya-1. pitAne bhaNavuM. ziSyAdikane bhaNAvavuM tathA vAMcavuM. 2. e deha paDavAthI gurnAdikane pUchavuM. 3. zikheluM varI saMbhAravuM. 4. dhAreluM ciMtana karavuM, 5. dharma saMbaMdhI kathA kahevI tathA upadeza kare e pAMca bheda. 5, dhyAna-Arta, raudra e be dhyAna TALI dharma ane zukala e be dhyAnathI mananI ekAgratAe avalaMbana karavuM 6, kAussagna kAyA halAvavI nahi. te kAusaga dravya tathA bhAve e be bheda che e che bhedane samyapha dRSTi jIva tapa karI mAne. ema bAra prakAranA tape karI nija rA tattva kahyo Iti. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 - mI jana jJAna sAgara baMdhatatva, AtmAnA pradezone karma pudagaLanAM daLa, khIra nIranI peThe lepiMDa aninI peThe lelIbhUta thaI baMdhAya tene baMdhatatva kahIe. baMdhatatvanA cAra bheda kahe che. prakRtibaMdha-kamane svabhAva tathA pariNAma. 2 sthiti baMdha-je karmanI jeTalI sthiti che. te anubhAgabaMdha-karmane tIvra, maMdAdi rasa pariNAmarUpa. 4 pradezabaMdha-kama pudgaLanA pradeza. cAra prakArane baMdha modakane draSTAMta che. 1. prakRtibaMdha suMTha pramukha padArtha nAkhI medaka karyo hoya te vAyu veganuM haraNa kare che. jIruM pramukha TADhI vastu nAkhI medaka karyo hoya te pittaroganuM haraNa kare che, ItyAdika je dravyanA saMge karI te madata nIpajya heya dravyanA guNAnusAra te modaka vAta, pitta tathA kaphAdi roganuM haraNa kare che te tene svabhAva jANe. tema jJAnavaraNIya karmane jJAna apahAraka svabhAva che. sAmAnya upagarUpa je darzana tene nAza karavAne darzanAvaraNIya karmane svabhAva che, aMnata avyAbAdha sukhane TALavAne vedanIya karmane svabhAva che. samyakAva tathA cAritrane TALavAne mehanIya karmane svabhAva che akSaya sthitine TALavAne Ayu kamane svabhAva che, zuda avaga hanAne TALavAne nAma karmane svabhAva che. AtmAnA agurulaghu guNane TALavAne getra kamane svabhAva che ane anaMta dana. anaMta lAbha, anaMta bhega, anaMta upaga tathA anaMta vIryane TALavAne atarAya mane svabhAva che. 2. sthiti-baMdha jema te ja medakane pakSa, mAsa, be mAsa, traNa mAsa tathA cAra mAsa sudhI rahevAne kALanuM mAna che, tema keIka karmanI jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTI sItera kroDAkoDI sAgaropamanI sthiti hoya, te sthitinI vacamAM je karma jeTalI rahevAnI sthitie badhuM hoya te karma eTale kALa rahe tene kALanuM avadhAraNa eTale nizcaya karavArUpa sthiti baMdha kahIye, 3. anubhAga-baMdha te ja mAdaka ke I mITho hoya, kaDa heya ane koI tI hoya tema ja kaI modakane ekaThANIe rasa haya, keIne beThANIe 23 heya ityAdi aneka prakAre apavizeSa hoya che, tema kaI karmane zubha, tIvra, maMda vipAka heya che ane kaI kamane Abha tIvra maMda vipAka hoya che, jema sAtA-vedanIyAdimAM keIkane azubha rasa alpa hoya che ane kaIkane azubha rasa ghaNo hoya tene trIjo anubhAga baMdha kahIe. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tattava 73 4. praderA-aMdha te ja mAdaka koI azvadaLathI thaye hoya, koI bahuM daLathI thayela hoya ane keI bahatara daLathI thayela hoya tema keI karma paddagaLanAM daLa gheDa heya che ane keInAM vadhAre hoya che. tenuM pariNAma te pradezabaMdha. ATha kama upara prakRti tathA sthiti 1 jJAnAvaraNIya karma-AMkhanA pATA samAna, tenI pAMca prakRti, sthiti jaghanya aMta, muhUrtanI, utkRSTI trIza kADAkoDI sAgaropamanI 2 darzanAvaraNIyakarma-paLIA samAna. tenI nava prakRti, sthiti jaghanya aMtamuMhatanI, na utkRSTI trIza keDAkoDI sAgaropamanI. 3 vedanIyakarma-madhe tathA aphINa kharaDayA khaDaga samAna tenI be prakRti. sthiti jaghanya 2 samayanI, utkRSTI trIsa kroDAkoDI sAgaropamanI. 4 mahanISakarma-madirAnA chaTha samAna, tenI aThThAvIza prakRti, sthiti jaghanya aMta muhUrtanI utkRSTI sItera jhADAjhADI sAgaropamanI, pa AyuSyakarmaheDa samAna, tenI cAra prakRti, sthiti jaghanya aMtarmuhUtanI, ukRSTI tetrIsa doDAkroDI sAgaropamanI. 6 nAmakama-citANa samAna, tenI eka traNa prakRti, sthiti jaghanya A muhUrtanI, utkRSTI vIza koDAkroDI sAgaropamanI. 7 gotrakarma-kuMbhAranA cAkaDA samAna. tenI be prakRti, sthiti janya ATha sahartanI. utkRSTI vIza koDAkroDI sAgaropamanI. 8 aMtazaya karma-bhaMDArI samAna, tenI pAMca prakRti, sithati jaghanya aMtarmuhUtanI, utkRSTI trIsa keDADI sAgaropamanI. 3 anubhAgAbaMdha saMkSepathI batAve che-AgAdita jIva, abhavya jIvanI rAzithI anaMta guNa ane siddhanA jIvanI zazine anaMtame bhAge eTalA paramANuo niSpanna karma skaMdha samaya samaya pratye grahaNa kare che te daLIAne viSe paramANu dITha kaSAyanA vazathI sarva jIvanI rAzithI anaMta guNa rasa vibhAganA paricheda hoya, te rasa tIvra, tIvrata, tIvratama tathA maMda maMdatara, maMdatamAdi aneka prakAre hoya. tyAM azubha khyAzI pApa prakRtine tIvra sakaleza pariNAme karI baMdhAya ane zubha betAlIsa puNya prakRttine tIvasa vizuddhie karI badhAya tathA maMdarasAnubaMdha tethI viparyaya hoya te AvI rItezubha prakRtine maMdira saMkaleza pariNAme karI baMdhAya ane azubha prakRtine maMdAsa vizuddhie karI baMdhAya. pradezabaMdha saMkSepathI kahe che te-lekane viSe 1 audyArika 2 zaikriya 3 AhAraka, karajasa, 5 bhASA, 6 zvAsocchavAsa 7 mana ane 8 kArma e ATha jAtinI karmanI vargaNA che. te ekeka vargaNa jIvane grahaNa kempa tathA agrahaNa evA be prakAre che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ins zrI jaina jJAna sAgara prathama be pradezathI mAMDIne asabhyathI anaMta guNAdhika pradeza lagI audyAztivA te ceDA pradeza ane sthULa mATe jIvane agrahaNa yeAgya vagaNuA jANavI. bIjI audAki grahaNa karavA cagya te paNu mana tI vaNA jANavI. tyAra pachI ghaNA pradeza ane sama pariNAma mATe audAkine agrahaNa cagya tathA vaidhyanI apekSAe theDA pradeza ane sthULa pariNAma mATe vaikriyane paNa agrahaNa yAgya-ema beune grahaNa karavAne yogya te paNa abhavyathI anaMta guAdhika vaNA jANavI. tyAra pachI vaiyine graDuNa yAgya vaNA jANavI, ema satra ATha jAtinI vaCA te viSe grahaNa yAgya ane agrahaNa ceAgya vaNA jANavI. iti khaMdhatattva. 9. meHkSatattva saphaLa AtmAnA pradezathI, sakaLa kama nuM. chUTavuM, sakaLa baMdhanathI mukAvuM, sALa. kAyanI siddhi thAya tene meAkSatattva kahIe. paMdara bhede siddhi thAya che te kahe che. 1 tI siddhA-tI karane kevaLajJAna upajayA pachI je mekSa gayA te gaNadhara pramukha 2 atI siddhA-tItha karane kevaLajJAna upayA paDelAM je mekSa gayA te, mAdevI mAtA pramukha. 3 tIrthaMkarasiddhA-tItha kara padmavI pAmIne mekSa gayA te, te RSamAdika arihaMta bhagavAna 4 atIrthaMkarasiddhA-tIrthaMkara pada pAmyA vinA sAmAnya keLI thai mekSa gayA te. 5 gRhasthali'gasiMddhA--gRhasthanA veSe rahyA thakA mekSa gayA te mAdevI mAtA pramukha 6 anyaliMgasiddhA-ceAgI, sanyAsI pramukha tApasanA veSe mekSa gayA te valkalacIrI Adi. 7 svaliMgasiddhA--sAdhunA veSe mekSa gayA te, zrI jaMbUsvAmI vagere sAdhu munirAjo. 8 strIliMgasiddhA-srI liMge mekSa gayA te, caMdanabALA Adi. 9 puruSaliMgasiddhA-puruSa liMge meAkSa gayA te, gautamAdika. 10 napu MsakaliMgasiddhA-napuMsaka liMge mekSa gayA te, gAMgeya aNagAra pramukha. 11 pratyekabuddhasiddhA-koI padmA' dekhIne pratibadha pAmavAthI potAnI meLe cAtri laI mekSa gayA te. kaka u pramukha. 12 svayaM buddhosaddhA-gurunA upadeza vinA peAtAnI meLe jAtismaraNa Adi jJAnathI pratibaMdha pAmI mekSa gayA te, kapila Adi 13 buddhakheDDIsiddhA gurune upadeza sAMbhaLI vaizagya pAmI mekSa gayA hai. 14 eka siddhA-eka samayamAM eka ja jIva mekSa gaye te, mahAvIra svAmI. 15 anekasiddhA-eka samayamAM ghaNA jIva mekSa gayA te RSabhArdika svAmI pramukha. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI nava tatra Gr e paMdara bheda siddhanA jANavA yadyapi tIrthasiddha ane atIsiddha e bhedamAM khIjA ter bheda AvI jAya che, tathApi vizeSa dekhADavA sArU 15 bheda kahyA. 4 prakAre chatra meAkSa jAya te kahe che. 1 jJAne karI, 4 tape karI, darzane karI, 3 cAtri karI, mAnA nava dvAra kahe che. 1 sapaprarUpaNAkAra 2 drazyadvAra. 3 kSetradvAra, 4 spazanAdvAra, pakALadvAra, - aMtaradvAra, 7 bhAgadvAra, 8 bhAvadvAra, alpabahudvAra e navanAM nAma kahyAM. (1) sapadarUpaNAdvAra te mekSa gati pu kaLe hatI, hamaNAM paNa che. AvatA kALe haze, te chatI asti che, paNa AkAzanA phUlanI pare nAsti nathI. (2) dravya pramANe te siddha anatA che. abhavya jItrathI anaMtaguNA adhika che. vanaspati vane 23 6DathI siddhanA jIva ana'taguNuA adhika che. (3) kSetradvAra te siddhazilAnIce che, te 45 lAkha jojana lAMbu paheALu' che ane traguNa jhAjherI palliI che ane UMcapaNe 333 dhanuSyane 32 AMgaLa pramANe eTalA kSetramAM siddha rahyA che. (4) sparzenA dvAra te siddha kSetrathI kAMika adhI siddhanI sparzenA che. (5) kALadvAra te eka siddha AzrayI sAdi anata, sarva siddha AzrayI anAdI anaMta (6) ataradvAra-te pharI sidhdhane sa'sAramAM avataravu nathI ane eka siddha tyAM anata siddha che ane anaMta sidhdha tyAM eka sighna che eTale sidhdhAmAM aMtara nathI. eTale sidhakSetramAM koI jagyA sidhdha vagaranI nathI. (7) bhAgadvAra te saghaLA chAne siSanA chatra ana tame bhAge che, lAkane asakhyAtame bhAge che. (8) bhAgadvAra te sudhdhamAM kSAvikabhAva, keLajJAna kevaLardezana, kSAyika samakita che ane pArigrAmika bhAva te sidhdhapaNuM jANavuM (9) alpamaDuMtradvAra te sathI theDhA napuMsaka sidhdha tethI strI sa`khyAtaguNI sidhdha teI puruSa saMkhyAtaguDDA sidhdha. eka samaye napusa 10 sidhdha thAya, zrI 20 sighdha thAya, puruSa 108 sidhdha thAya. cauda khAla kahe che 1 trasapaNe, r bAdapaNe, 3 saMgIpaNuM, 4 vajaRSabhanArAMca sudhayaNapaNe, pa zukaladhvAnapaNuM, 6 manuSyagati, cha kSAyika samakti, 8 yathAkhyAta cAtri, paDatIya 10 ketraLajJAna, 11 keLadAna, 12 bhabhyasaddhika, 13 5ramazulezI, 14 cayama zarIrI. e cauda khelanA dhaNI mekSa jAya. jaghanya be hAthanI avaleNA vALe!, utkRSTI pAMcase dhanuSanI avadhezuvALe, dhanya nava varasanA, utakRSTa pUrva kroDInA AyuSyavALe, ka'bhUminA Deya te mekSamAM jAya. iti mekSa iti navatattva sapUrNa Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala stotra aha"te bhagavaMta Idra mahilA, siddhAzca siddha sthitA, - AcAryA jinazAsanennatikarAra, pUjA upAdhyAyakAra zrI siddhAMta supAThakA munivara, natrayAzadhakAra, paute parameSTinaH pratidina, kutu te maMgalama che brAhmI caMdanabAlikA bhagavatI, jImatI, draupadI, kauzalyA ca mRgAvatI ca sulasA, sItA subhadrA zivA, kuMti zIlavatI nasyadayitA, cUlA prabhAvayapi, padmAvatyapi suMdarI pratidina, kutu maMgalam | vIraH sarva suza sureMdra mahita, vIra budhA saMzritA; varaNAhitaH svakama nizcaye, vIrAya, nityaM namaH vItIrthami pravRttamatula vIrasya ghare tape, vIra zrI vRti kIrti kAMti nicaya, zrI vIrabhadra dizA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI laghudaDaka. ---- (carcA) sarIrogAhaNa saMghayaNa, saMThANa kasAya taha hu~ti sannAo // lesidiya samugdhAe, sanni vede ya pajjatti // 1 // diTThi vesaNa nAma anANe, joguvaoge tahA kimAhAre / uvavAya Thii samuhAo, cavaNa gai Agai ceva // 2 // e be gAthA sutra pAThe karI. temAM covIsa dvAra kahyA, te vIsa dvAra arthe sahita kahe che. (zarIra ke) zarIra pAMca. 1 audyArika, 2 naikriya, 3 AhAraka, 4 jasa ane 5 kArma zuM che 1 che AgAhaNa ke) avaghaNA, dArikanI avagheNuM jaghanya AMgaLane asaMkhyAta bhAga ane utkRSTI eka hajAra jajana jhAjherI, kamaLanA DoDAne nyAye jANavI, zaikiyanI bhavadhAraNI vaghaNA ja AMgaLane asaMkhyAta bhAga ane kiyanI u0 avagehanAnAkIAzrI 500 dhanuSa, devaAzrI 7 hAtha uttara zaikriya kare te jaaguMlane saMkhyAta bhAga, u0 nArakIAzrI 1000 dhanadhya ane devaAzrI eka lAkha jejana jhAjherI. 3 AhAraktI avaghaNa ja muDhA hAthanI ane u. eka hAthanI 4-5 taijasa ane kAmaNanI aveNA ja AMgaLane asaMkhyAta bhAga ane u0 cauda ja leka pramANe te kevaLa samuddaghAtanI apekSAe tathA pitapatAnA zarIra pramANe jANavI che. 2 | (saMghayaNa kesaMghayaNa che. 1 vAtrASabhanAzAca saMghayaNa, 2 jhaSabhanAzaca saM0, 3 nArA saM0, 4 ardhanAzaca saM0, 5 kilika saM0, ane 6 chevaTu saMghayaNa | 3 | (aMkANa ke0) saMsthAna che,- samacaurasa saMsthAna, 2 nigaha parimaMDaLa saM0 3 sAdi saM0, 4 vAmana saM0 5 kunja saM0, 6 huMDa saMsthAna che 4 (kaSAya ke0) kaSAya cAra-1 krodha, 2 mAna, 3 mAyA ane koleja . pa . (tahahuti ke) temaja AgaLa kaheze, te prakAre heya. | (sananAe ke) cAra-1 AhAra saMsA, 2 bhaya saMjJA, 3 maithuna saMjJA ane 4 parigraha saMjJA | 6 (lesa ke.) vezyA cha-1 kRSNa vezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApata vezyA, teju lehyA 5 padma lethA ane 6 zukala lehyA che 7 | Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara Idriya pAMca-1 zroteMdriya, 2 cakSuIdriya, prakriya 4 seMdriya ane 5 25zedriya 8 che (samugdhAe keTa) samudughAta sAta-1 vedanI samuddaghAta, 2 kasAya sa0, 3 mAra tika sa, 4 vaikriya sa0, 5 taijasa sa, AhAraka sa0, ane 7 kevaLa samudraghAta + 9 che (sanI ke0) saMjJI ane asaMjJI,-temAM jene mana hoya te saMsI ane mana na hoya te asaMsI | 10 | veda ke) veda traNa-1 strI veda, 2 purUSa veda ane 3 napuMsaka veda che 11 | (ya ke) vaLI (pajajatti ke0) paryApta che te-1 AhAra paryApti, 2 zarIra 50,3 Idriya 50, 4 zvAsocchavAsa 50, 5 bhASA 50 ane 6 mana paryApti che 12 cha paryAptinuM svarUpa darzAve che. pudagalanA upacayathI thaye je hetu zakita vizeSa tene paryApta kahe che. enA be bheda che. eka limbApti ane bI ja karaNaparyApta. je karmanA udayathI AraMbhelI svayegya paryApti sarva pUrI karI nathI, paNa karaze. tene labdhiparyApti kahe che ane jeNe svayegya pathati sarva purI karI lIdhI hoya tene karaNapayApti kahe che. aparyApti paNa be prakAranI che-eka labdhi aparyApti, bIjI kANu aparyApta. AraMbhelI svaye.gya paryApti pUrI kare nahi tene labdhi apayApti kahe che ane je svayegya paryApti sarva pUrI karaze. paNa hajI kIdhI nathI, tene karaNa aparyApti kahe che. - paryApta cha prakAre che hareka jIvane bhavAMtaranI utpatti samaye je zakti vaDe AhAra laIne tene rasapaNe pariNumAvavAnI je zakti vizeSa tene AhArapayoti kahe che. pachI te rasarUpa pariNAmane rasa, rUdhira, mAMsa, meda, asthi, majajA tathA vIrya e sAta dhAtupaNe parigumAvIne zarIra bAdhavAnI je zakita vizeSa tene zarIra paryApti kahe che. pachI te sata dhAtupaNe pariNamA je rasa, te jene jeTalAM dravya Idriya I e tene teTalAM IdriyapaNe pariNumAvavAnI je zakitavizeSa tene indriya paryApti kahe che, paryApti e zabda sarva sAthe joDave kemake e kahelI traNa paryApta pUrI karyA vinA kaI chA maraNa pAme nahi, mATe paryApta zabda vacamAM kahyo che. e traNa paryApti bAMdhIne pachI zvAsocchavAsa paNe yegya vaLagaNAnAM lika laI, zvAsecachavAya paNa 5 rAmAvIne avalaMbI mUkavAne je zakita vizeSa tene zvAsocchavAsa pathApti kahe che bhASAgya pugaLa laI bhASApaNe pariNAvIne avala bI mUkavAne je zaktivizeSa tene bhASA payApti kahe che ane maneaNa pudgaLa laI manapaNe parimAvIne avalaMbI mUkavAne je zakitavizeSa tene mana paryApta kahe che evI rIte cha prakAre paryApti kahI che. AhAra paryApti, zarIra payApti, Idriya paryApti tathA zvAsecchavAsaparyApti e cAra paryApti ekeyane heya ne te cAra paryAptionI sAthe pAMcamI bhASA paryApti joDIne pAMca payApti te vikadriya eTale beIdriya teIdriya tathA cauridriya pratyekane hoya, e ja pAMca paryAptie asaMjJI paMcadriyane hoya ane cha e paryApta saMsI pa ceMdriyane heya. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu 79 (di keo) daSTi traNa 1 samaktidaSTi, 2 mithyAtvaSTi, ane 3 samAmithALadaSTi ! 13 (daMsaNa ke) darzana cAra. 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana, * kevaLadarzana 14 i (nANa kesAna pAMca. 1 matijJAna, 2 zratijJAna, 3 avadhijJAna, 4 mana:paryavajJAna ane 5 kevaLajJAna : 15 (anANe) ke.) ajJAna traNa. 1 mati ajJAna 2 zrata ajJAna ane 3 visaMga jJAna 16 (ga keTa) vega paMdara. 4 mananA 4 vacananA ane 7 kAyAnA temAM 1 satya managa, 2 asatya mae, 3 mizra maane 4 vyavahA2 mae cAra mananA jANavA tathA 1 satya vacanaga, 2 asatya, va0 3 mizra 10, 4 vyavahAra va. e cAra vacananA jANavA. tathA 1 dArika 2 audArikane miSa, 3 kriya, 4 vakriyane mizra, 5 AhAraka, 6 AhArakane mizra, ane 7 kAmeNukAya vega e sAta kAyAnA jANavA. sarve maLI paMdara vega jANavA / 17 che. (uva. ke.) upaga bAra, te pAMca jJAna, traNa ajJAna ane cAra darzana e bAra upayoga jANavA. / 18 (taDA miAhAra ke.) tema ja anukrame AhAra le. jarA traNa dizino ane u0 cha dizine. traNa dizi te 1 UMcI, 2 nIcI ane 3 tIrachI, ane cha dizi te 1 pUrva 2 pazcima, 3 uttara 4 dakSiNa, 5 UMcI ane 6 nIcI. tathA traNa prakArane AhAra le te 1 sacita 2 acita ane 3 mizra. tathA traNa prakArane AhAra le te 1 eja, 2 rema ane 3 kavaLa e traNa prakArane AhAra che. 19 che (uvavAya keTa) keTalA daMDakane AvIne upaje? te AgaLa kahevAze | 20 | (8iI ke) sthiti. te ja aMtarmuhUrta ane utkRSTa tetrIza sAgaropamanI. te sthiti AgaLa kahevAze 21 / | (samuhAe ke0) 1 sahiyA maraNa, 2 asahiyA ma2NuM, temAM samehiyA maraNa te kIDInI lAranI peThe jIvanA pradeza chUTA chUTA nIkaLe che ane asahiyA maraNa te baMdukanA bhaDAkAnI peThe jIvanA pradeza sATa nikaLe che. A ra2 | (cavaNa ke.) keTalA daMDakamAM yuvIne jAya te AgaLa kahevAze 23 || (gaI ke.) gati pAMca, te 1 narakanI, 2 tiryaMcanI. 3 manuSyanI, 4 devatAnI ane 5 siddhanI. temAM je javuM te gati. (AgaI ke.) AvavuM te Agati, te cAra prakAranI. 1 narakanI 2 tiryaMcanI 3 manuSyanI ane 4 devatAnI (ceva keTa) nizca e be gAthAne artha kahyo. . 24 prANa daza, temAM pacaMdrinA pAMca prANa. 1 zrobeMdriya; 2 cakSuIdriya, 3 ghaNe driya, 4 seMdriya, ane 5 spaze driya 6 manabaLa, cha vacanabaLa, 8 kAyAbaLa 9 zvAsocchavAsa ane 10 AukhuM e daza. e pacIsa dvAra kahyA. 25 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara covIza daMDakanA nAma kahe che. prathama nAkIne laMDaka te sAta narakanAM nAma kahe che. 1 dhamA, 1 vaMsA, zIlA, 4 aMjaNa, 5 piThThA, 6 maghA ane 7 mAghamatI, tenAM netra kahe che. 1 ratnaprabhA, 2 zarkaraprabhA, 3 vAluprabhA, 4 paMkaprabhA, 5 dhUmaprabhA, 6 tamaprabhA, ane 7 tamattAmAprabhA e sAta maLI eka daMDaka tha. daza bhavanapatinA daza daMDaka, 1 asukumAra, nAga ku3 suvarNa ku4 vidyuta ku. 5 agni kuTa, 6 dvipa kuLa, udadhi kula 8 dizA kuLa, 9 pavana ku, ane 10 svanitakumAra. pAMca thAvaranA pAMca daMDaka. 1 iMda thAvarakAya, 2 naMbI thA, 3 sapi thA, 4 sumati thA, ane 5 payAvaca thAvakAya. tenAM gotra kahe che, 1 pRthvIkAya, 2 apakAya, 3 teukAya, 4 vAyukAya ane 5 vanaspatikAya. traNa vikaseMdriyanA traNa daMDaka. 1 iMdriya, 2 teIdriya ane 3 caurakriya. viza tiryaMca paceMdriyane daMDaka. tiyaca caMdriyanA pAMca bheda. te 1 jaLacara, 2 sthaLacara, 3 upara 4 bhujacara, ane 5 khecara, jaLacara te kone kahIe je jaLamAM cAle tene jaLacara kahIe, tenA aneka bheda. maccha kacchagAhA, magara, susumAra pramukha 1. je pRthvI upara cAle tene sthaLacara kahIe, tenA cAra bheda. 1 ekakhurA, 2 dekhuza, 3 gaDiyA ane 4 saNupayA temAM ekakharA te ghoDA, khara pramukha, dekhara te gAya, bheMsa pramukha. gaMtipathA te suvALA paga, senInI eraNane ghATe paga te hAthI, geMDA pramukha saNapayA te nahoravALA jIva te siMha, vAgha, cittA, kRtaza, bIlADA pramukha e sthaLacaranA 4 bheda jANavA. | 2 | upara te hayA52 cAle te sarpanI jAta, tenI be jAta. eka pheNa mAMDe che ane bIjI pheNa na mAMDe te. . 3 bhujapara sarpa te bhujAye tathA haiyAbhara cAle te bhujapara sarSa, tenA aneka bheda nALa keLa, kAThiMDA, gheha, uMdara, khisakolI pramukha | 4 | becara te je AkAze cAle te paMkhInI jAti ta paMkhInA cAra bheda, 1 cama paMkhI 2 rema paMkhI, 3 vitata paMkhI, 4 samaga paMkhI, carma paMkhI te cAmaDAnI pAMkhe te chApA, vAgula pramukha I 1 . rema paMkhI te romarAyanI pAMkha te saMDA, cakalAM, pArevA pramukha che 2 e be paMkhI aDhI dvIpamAMhI ane aDhI dvIpa bahAra che. vitata paMkhI, te jenI pAMkha pahoLI ja rahe te vitata paMkhI, kahIe, paMkhI, te jenI pAMkha DAbaDAnI peThe bIDI rahe te samaga paMkhI kahIe. e be paMkhI aDhI dvIpa bahAra ja che. e pAMca tiryaMca paMcediya. samUchama ane garbhaja jANavA. e vIza tiryaMca paMcedriyane daMDaka thaye. - ekavIza manuSya paMceyane daMDaka, te manuSya paMcendriyanA 4 bheda-1 paMdara karmabhUminA manuSa, 2 trIza akarma bhUmine manuSya, 3 chapana aMtadvIpanA manuSya ane 4 cauda sthAnakanA saMmUchama manuSya, karmabhUmi te kene kahIe ? jyAM asi, mali, ane kaSi e traNa prakAranA vyApAra che. te 1 (asi ke.) taravAra pramukha hathiyAranuM bAMdhavuM, 2 (masi ke.) lakhavAne vyApAra kare, 3 (kRSi ke.) khetIvADI pramukha vyApAra kare e traNa prakAranA vyApAra karIne je jIve, te karmabhUminA manuSya kahIe te kamabhaginAM kSetra keTalAM? pAMca bharata, pAMca 25ta pAMca mahAvideha, e paMdara kSetra karmabhUminAM che, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghudaMDaka te kaye kaye ThekANe che ? te kahe che. eka lAkha jejanane jabUdvIpa che. temAM eka bhata, eka ravata, ane eka mahAvideha, e traNa karmabhUminA kSetra, jaMbudvIpa maLe che. te jaMbadvIpane pharate be lAkha jejanane lavaNu samudra che tene pharate cAra lAkha jojanane dhAtakIkhaMDa dvIpa che, temAM be bharata, be eravata ane be mahAvideha, e cha kSetra dhAtakIkhaMDa maLe che, tene pharate ATha lAkha jajanane kALadadhi samudra che, tene phate ATha lAkha janane puSkarAI dvIpa che temAM be bharata, be eravata ane be mahAvideha, e cha pukarAI dvIpa maLe che. e paMdara karmabhUmi kahAM. trIza akarmabhUmi, akarmabhUminAM manuSya te kene kahIe ?jyAM asi, masi ane kRSi e traNa vyApAra nathI ane daza prakAranAM kalpavRkSe karIne jIve, te akarmabhUminAM manuSya kahIe. te kayA kayA ? pAMca hemavaya, pAMca hiraNAva, pAMca harivAra pAMca rampakavAsa, pAMca devakara ane pAMca utarakurU e trIza te kaye kaye ThekANe che? eka hemavaya, eka hiraNaya, eka harivAsa, eka myukavAsa, eka devakurU eka uttarakurU e cha jugaliyAnAM seva jaMbudvIpa maLe che. ethI bamaNa eTale bAra kSetra dhAtakhiMDamAM che. temaja bAra kSetra puSkaraddha dvIpamAM che. e trIza akarmabhUmi kahyAM. chappana aMtaradvIpa te kone kahIe ? lavaNuM samudranA pANI upara, aMtara sahita DaDhAmAM dvIpa upara rahenAra, mATe aMtaradvIpanA manuSya kahIe. te kayAM che? bharata kSetranI maryAdAne karanAra pILA suvarNa yuvahiMmavaMta nAme parvata che, te eka janane UMce che, eka gAune UMDe che tathA eka hajAra bAvana jana ane bAra kaLAne paheLe che, jevIza hajAra navase batrIza je janane lAge che, tene pUrva pazcimane cheDe DADhA nIkaLI che, te ekekI DADhA rAzIse cezIse 4 jojanathI jhajherI lAMbI che. te ekekI DADhA u52 sAta sAta aMtaradvIpa che. jamatI thI DADhA upara traseM je jana jaIe tyAre traNaseM jAjanane lAMbe paheLe pahele dvIpa Ave che 1 che tyAMthI cAraseM je jana jaIe, tyAre cArase jajanane lAbe paLe bIje dvIpa Ave che 2 ke tyAMthI pAMcaseM je jana jaIe tyAre pAMcase lejanane lAMbe paheLe dvIpa Ave che 3 che tyAMthI cha je jana jaIe, tyAre meM je janane lAMbe paLe e dvIpa Ave che 4 ke tyAMthI sAtameM je jana jaIe, tyAre sAtameM je janane lAMbe paLe pAMcamo dvIpa Ave che 5 che tyAMthI Akarse je jana jaIe, tyAre AiseM je janane lAbe paDeLe cha dropa Ave che 6 che tyAMthI navase jana jaIe, tyAre navase jojanane lAMbe paheLe sAta dvIpa Ave che 7 che ema cAre DADhA upara thaIne sAta cekuM aThThAvIza thAya. e ja aravata kSetranI maryAdAne karanAra zikharInAmA parvata che. te paNa pILA suvaNane che te yuvahiMmata parvatanI peThe jANave tene paNa pUrva pazcimane cheDe babe TADhA nIkaLI che, te ekekI DADhA upara sAta sAta aMtarIpa che ema aApIza 6 chapana ataradvIpa che. tenuM sukha AkarmabhUminI peThe jANavuM. + zazIne badale koI 1800 jejana paNa kahe che. ane dareka aMtarIpA anukrame jagatIthI 300-400-500 yAvat 900 jejana dUra hovAnuM kahe che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI jana jJAna sAgara cauda sthAnakanA mUIima manuSya. 1 (uccAreluvA ke) vaDInitamAM upaje, (pAyavaNesuvA)ke. laghunitamAM upaje, 3 (kheLasuvA ke) baLakhAmAM upaje, 4 (siMghANe suvA ke) nAsikAnA zramamAM Upaje, 5 (vatesuvA keo) manamAM Upaje, 6 pirasuvA keTa) pitADAmAM Upaje, 7 (puecuA keTa) parUmAM upaje, 8 (seNie suvA keTa) rUdhiramAM Upaje, 9 (sukakesuvA keTa) vIryamAM Upaje, 10 (sukakapAgala parisADiesuvA ke) vIryAdinA pudagala sukANuM te bhInA thayA temAM Upaje, 11 (vigaya jIva kalevaresuvA ke jIva hita mRtakanAM kalevaramAM upaje, 12 (Ithi purisa saMjogesuvA keTa) strI puruSanA saMgamamAM Upaje, 13 (nagaranI dhamaNesuvA) ke.) nagaranI khALa pramukhamAM Upaje ane 14 (savvasu ceva asuI ThANe sevA ke, manuSya saMbaMdhI piyA pramukha sarva azuci rathAnakamAM Upaje. e asaMkhyatA saMbhUmi manuSya aMtamuhurtamAM manuSyanA zarIthI vastu dUra thAya temAM Upaje, evA ekase eka kSetranA garbhaja manuSyanA aparyAptA ane eka eka paryApta tathA ekase eka saMmUriSTha ma manuSyanA aparyAptA ema traNaseM traNa bhedane ekavImo manuSyane daMDaka tha. bAvIzamo vANuvyaMtarane daMDaka tenI soLa jAta che. 1 pizAca, 2 bhata, 3 yakSa, 4 rAkSasa, 5 kinara, 6 kiM puruSa, 7 mahoga, 8 gaMdharva, 9 ANapanI, 10 pAhupanI 11 IsivAI, 12 bhuIvAI, 13 maMdiya, 14 mahAmaMdiya, 15 kehaMDa ane 16 payaMgadeva. e seLa jAtanA vANuvyaMtarane bAvIzamo daDaka thayA. trevIzame jotiSIne daMDaka tenI daza jAta che. 1 caMdramAM, 2 surya, 3 graha, 4 nakSatra, 5 tArA. e pAMca caLa te aDhIdvIpamAM che ane e pAMca sthira te aDhIdvIpa bahAra che. e daza jAta, be caMdramAM ane be sUrya jaMbudvIpamAM che, cAra caMdramAM ane cAra sUrya lavaNa samudramAM che, bAra caMdramA ane bAra sUrya dhAtakIkhaMDamAM che, beMtAlIza caMdramA ane beMtAlIza surya kALe dadhi samudramAM che, bahotera caMdramA ane bahetara sUrya puSkaradvIpamAM che; ema sarva maLIne manuSyakSetramAM eka batrIza caMdramA ane eka batrIsa sUrya parivAra sahita caLa che parivAra te jyAM eka caMdramA ane eka sUrya hoya tyAM aThThAzI graha, aThThAvIza nakSatra, chAsaTha hajAra navase ne paMcotera kroDAkoDI tAre e sarva caMdramA, sUryane parivAra gaNe. asaMkhyatA caMdramA ane asaMkhyAtA sUrya, parivAra sahita manuSya kSetra bahAra, asaMkhyAtA dvIpa samudramAM sthira che, e daza jAtane vevIza jyotiSIne daMDaka thaye. evI zame mAnikane daMDaka tenA chavIza bheda che. bAra devaleka, nava greveyaka ane pAMca anuttara vimAna, e chavIsa tenA nAma kahe che- 1 saudharma. 2 IzAna, 3 sanakumAra, 4 mAheMdra, 5 brahmaleka, 6 lAMtaka 7 mahAzu, 8 sahasAra, 9 Azuta, 10 prANu, 11 AraNa ane 12 araya. e bAra devakanAM nAma kahyAM. nava greveyakanAM nAma kahe che. 1 , 2 subhadde 3 sujee, 4 sumANase, 5 priyaMdaraNe, 6 sudaraNe, 9 Amohe, 8 supabiddha ane 9 jasodhare. pAMca anuttara vimAnanAM nAma kahe che. 1 vijya, 2 vijayaMta, 3 jayaMta, 4 aparAjita, 5 sarvArthasiddha, e vIzame mAnikane daMDaka kaho. have paMdara paramA dhAmInAM nAma kahe che. 1. aMba, 2 aMbarISa, 3 zAma 4 sabaLa, Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghudaMDaka 5 rUdra. 6 rUdra, 7 kALa, 8 mahAkALa, 9 azipatra, 10 dhanuSa, 11 kuMbha, 12 vAlaka, 13 maitaraNI, 14 parasva2 ane 15 mahAghoSa. e paMdara paramAdhAmI te asurakumAramAM bhaLyA. daza jAtinA jaMbhakA, tenAM nAma kahe che. 1 ANubhakA, 2 pANafbhakA, 3 layaNajabhakA, 4 sayaNaja bhakA, 5 vattharaMbhakA, 6 puparaMbhakA, 7 phaLafbhakA, 8 bIjajaMbhakA, 9 vijamjaMkA, ane 10 avayavaja bhaka, e daza jAtinA jaMbhakA devatA te vANavyaMtaramAM bhaLyA. traNa kilivaSInAM nAma 1 traNa 5liyA 2 traNa sAgarIA ane 3 tera sAgarIA. e traNe ki vaSI, devaloka aMtara nivAsI mATe vaimAnikamAM bhaLyA. have nava lekAMtikanAM nAma kahe che. 1 sArasvata, 2 Aditya, 3 va hA, 4 varUNa, 5 gardhayA 6 teSiyA. 7 avyAbAdhA, 8 agicA ane huM raDrA e nava lekAMtika brahmalekavAsI mATe uttama vaimAnikamAM bhaLyA. iti cerIza daMDakanA nAma kahyAM 24 have sAta jhADa ne bahotera lAkha bhavanapatinAM bhavana che. rAzI lAkha nacchavAsA che, vANavyaMtaranAM asaMkhyAta nagara che, jyatiSInAM asaMkhyAtA vimAna che, asaMkhyAtI rAjadhAnI che, rAzI lAkha sattANuM hajAra trevaza vaimAnikanA vimAna che, manuSyanA saMkhyAtA vAsa che. zeSa nava daMDakanA asaMkhyAtA vAsa che, te sarvanuM varNana anya siddhAMtathI jANavuM. siddhazilAnAM bAra nAma. 1 IsitivA, 2 isipabhAtivA, 3 takRtivA, 4 taNuM taNutivA, 5 siddhitivA, 6 siddhAlayetivA, 7 muttitivA 8 murAlayetivA, 9 leyagativA, 10 legathabhiyetivA, 11 legapaDihetivA, 12 savapANabhaya jIvasattA suhAvahetivA, e muktizilAnAM bAra nAma kahyAM. e kiMcit mAtra nAma dvArA saMpUrNa covIsa dvAra te evIza daMDaka upara utAre che. pahele nArakIne daMDaka. nArakIne zarIra traNa-vaiDhiya, tejasa ane kAmaNa. bhavadhAraNI zarIranI avaghaNA jaghanya aMgulane asaMkhyAtame bhAga ane utkR0 pAse dhanuSanI ane uttara kriya zarIranI ja aMguTha saMkhyA ane utkR0 hajA2 dhanuSanI. pahelI narake ja. aMgu asaM. ane uThThapiNa ATha dhanuSa ne cha AMgaLanI ane uttara kriya kare te ja aMguTha saMkhyA ane utkR0 sADA paMdara dhanuSa ne bAra AgaLanI bIjI narake jA aMgu asaM. ane u. sADApaMdara dhanuSa ne bAra AMgaLanI ane uttara zaikriya kare te ja aMgu, saMkhyA ane utkR0 savA ekatrIsa dhanuSanI trIjI nake java ane asaM0 ane u. savAekatrIsa dhanuSanI ane uttara vaikriya kare te ja aMgune saM- bhAga ane ullu sADIbAsaTha dhanuSanI cethI narakeTa ja aMgu, asaMane utkR0 sADIbAsaTha dhanuSanI ane uttara zaikriya kare te ja aMgula saMkhyA. ane u. savAse dhanuSanI pAMcamI narake jaaMguTha asaM0 ane ukR0 savAse dhanuSanI. ane uttara aiya kare te ja. agusaM0 ane utkR0 aDhIse dhanuSanI. chaThThI narake ja. aguru asaM. ane u. aDhIse dhanuSanI ane uttara zaiki kare te ja aMgusaMkhyA ane ullu Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI jaina jJAna sAgara pAMcase dhanuSanI, sAtamI nake ja '0nA masa0 ane utkR. pAMcase dhanuSanI ane uttara kriya kare teA ja aMgu. saMkhyA ane utkR. hajAra dhanuSanI. sa`ghayaNa-nArakI asa dhayIya, nArakIne eka huMrDa saMsthAna, kaSAya cAre krodha, mAna, mAyA ane lAbha, pazu nArakIne krodha lar3e. sattA cAre, AhArasajJA, bhayasa'nA, maithunasaMjJA ane pazrciNDusa jJA paNa nArakIne bhaya ghaNuM. nArakIne lezyA, traNa, paDelI samucce, pahelI khIjI narake eka kapAta lezyA, trIjI narake e lezyA, kApAta ghaNI ghaNI ane nIla gheADI, ceAthI nAke eka nIla lezyA, pAMcamI narake e lesyA, nIla ghaNI ane kRSNa ceDI, chaThThI narake eka kRSNa lezyA, sAtamI narake mahAkRSNa vezyA. IMdriya pAMca, 1 zrotradriya, 2 cakSuSa driya, 3 dhro kriya, 4 rasendriya ane 5 sparzendriya. samudlAta cAra te veDhanI, kaSAya, mAraNAMtika ane vaikriya, (sanni ke) pahelI narake sannIne asasI e e hoya. bIjIthI mAMDI sAtamI naraka sudhI ekalA sajJI che. veda, nArakIne eka napuMsaka veDha nArakIne paryAya che, paNa bhASA ane mana bhegAM bAMdhe, nArakIne hRSTi traNa. samakita DhaSTi, mithyAdraSTi ane samAmithyAdaSTi. nArakIne darzana traNa cakSudAna acakSuzana ane azvina, nArakIne jJAna traNu, matijJAna, zrutajJAna ane avidhijJAna, ajJAna traNa, matiajJAna zrutamajJAna ane vibha'gaajJAna nArakIne cAga agIyAra, te cAra mananA, cAra vacananA, gaNu kAyAnA, te naiSkriya, vaikriyane mizra ane kA NakAyoga, ema agiyAra yAga nArakIne upayAga nava, te traNa jJAna ane traNa ajJAna ane traNu darzana; ema nava. (tasA ke.) temaja AhAra le, te ja0 utkR. cha dizine AhAra le te e prakAranA, Aja ane rAma AhAra. te paNa azubha ane acitta, (uvAya ke0) AvIne upaje, te paDelI narake e kaDakanA manuSya garbha ja, tiya ca gabhaja ane samUmi e e da'DakanA AvIne upaje, ane bIjIthI mAMDIne sAtamI sudhI garbha ja tiryaMca ane gaja manuSyanA AvI Upaje. sthItI, pahelI narake ja daza hajAra varSanI ane utkR. eka sAgaranI bIjI nake ja eka sAga. utkR. traNa sAga., trIjI narake ja traNa sA. utkR. sAta sAga, ceAthI nake ja. sAta sa.utkR. rdeza sA., pAMcamI narake ja0 deza sA. utkR. sAra sA. chaThThI narake ja0 sara sA utkR. bAvIza sA., sAtamI narake ja. khAvIza sA. utkR. tetrIza sAgaranI. sameAhiyA maraNa ane asamAhiyA maNu e prakAre che cavaNa te nArakI strIne e daMDakamAM jAya te manuSya ane tIcamAM jASa temAM sAtamI narakanA nIkaLyA eka tIya canAM daMDakamAM jAya (gaI ke0) nArakI marIne be gatImAM jAya, te manuSya ane tIcamAM jAya. Ave paNa e gatine, te manuSya ane tiyacanA, prANa daza lAle yega traNa, mana, vacana ane kAyAnA e traNa smRti prathama nArakInA daMDaka. deza bhavanapatinA daza daDaka, temAM zarIra traNa vaikriya, tejasa ane kA`Na, bhavanapattinI aleNA ja. guru saM. utkR. sAta hAthanI ane sattAra vayi kare te ja0 gu. saM. utkR. lAkha jojananI. sa`ghayaNu nathI. sasthAna eka-samacaura'sa. kaSAya cAre, paNa devatAne lebha ghaNeA. saMjJA cAre, paNa devatAne parigraha saMjJA ghaNI. leyA, kRSNu, nIla, kApeAta ane Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghukaMDaka tejI Idriya pAMce che. samughAta pAMca, vedanI, kyAya, mAraNAMtika, zaikriya ane jasa. saMjJI asaMjJI be jANavA, veda be, strI ane puruSa. paryAya pAMca, bhASA ane mana bhegAM bAMdhe daSTi traNa, darzana traNa, eka kevaLadarzana nahi, jJAna gaNa matijJAna, zratajJAna, ane avadhijJAna. ajJAna gaNa, vega agIyAra, te cAra mananA, cAra vacananA, traNa kAyAnA, vakraya, vaidine mizra ane kArpaNa kAyayega, upaga nava, gaNajJAna gaNuM ajJAna ane traNa darzana, temaja AhAra che. te ja ane uzna cha dizine AhAra le vaLI be prakAre AhAra le. eja AhAra ne rama AhAra te paNa zubha ane acita. (uvavAya ke.) be daMDanA AvIne Upaje te manuSya ne tiryaMcanA AvIne Upaje. (ThiI ke) sthiti. bhavanapatimAM daziNa dizAnA amukumAranI sthiti ja daza hajAra varSanI, -u0 eka sAru tenI devInI ja daza hajAra varSanI, ulka sADAtraNa pApamanI. tenA navanikAya devatAnI ja daza hajAra varSanI u0 daDha popamanI, tenI devInI ja daza hajAra varSanI, u. paNa pathanI. uttara dizAnA asurakumAranI sthiti ja0 daza hajAra varSanI, u0 eka sAgara jhAjheranI. tenI devInI ja daza hajAra varSanI u0 sADAcAra popamanI, tenA navanikAyanA devatAnI ja daza hajAra varSanI, u0 be palyopamanI dezeNI, tenI devInI ja daza hajAra varSanI uM, eka paLepama dezaUNInI. sahiyA maraNa ane asahiyA maraNa e be maraNa lAbhe, cavaNa te AvIne pAMca daMDakamAM jAya, te pRthvI, pANI, vanaspati, manuSya ane tiryaMca e pAMcamAM jAya , gaI ke) marIne be gatimAM jAya. (AgaI ke) Ave paNa be gatine, manuSya ane tithIne prANa, daza lAbha. jaga traNa. Iti daza bhavanapatinA daza daMDaka - pAMca sthAvaranAM pAMca daMDaka 1 pRthvI, 2 pANI, 3 tela, 4 vanaspati, e cArane zarIra gaNuM te audApika tejasa ane kAmaNa ane vAyune zarIra cAra, te audArika, zaikriya, rajasa ane kArma, pRthvI pANI, teu ane vAyu e cAranI avadhezA ja ne ulpha aMgulane asaM. bhAga ane vanaspatinI ja aMgu, asaMkhyA utkR0 hajAra jajananI jhAjherI, kamaLa pramukhanI saMghayaNa eka chevaTu, saMsthAna eka phaMDa, pAcenA saMsthAna kahe che 1 pRthvInuM saMsthAna masUranI dALa tathA caMdramAne AkAre. 2 pANInuM saMsthAna pANInA parapoTAne AkAre, 3 teunuM saMsthAna royanA bhArAne AkAre, 2 vAyazanuM saMsthAna vajAne Are 5 vanaspatinuM saMsthAna nAnA prakAranuM kaSAya cAra, saMjJA cAre vezyA - pUthvI, pANI, vanapati e traNane aparyApta veLA vezyA cAra pahelI, bAkInA aparyAptAmAM ane pAMcanA paryAptAmAM lezvA gaNu pahelI. iMdriya, eka kAyAnI, samudyAta pRthvI, pANI, tela ne vanaspati e cAra gaNu vedanI, kaSAya ne mAraNAMtika ane vAyazane samudaghAta cAra te naikriyanI vadhI. saMjJI te pAMce sthAvara asaMjJI. veda eka napuMsaka, paryAya pAcene cAra - AhAra paryAya, zarIra paryAya, Idriya paryAya zvAsocchavAsa paryAya, draSTi eka mithyAtva, darzana eka acakSudarzana, jJAna nathI, ajJAna che te matiajJAna ne thataajJAna. pRthvI. pANI teha ane vanaspati e cArane vega traNa te 1 dArika 2 dArikane mizra ane Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAna sAgara 86 3 kAma kAya che. ane vAyarAne vega pAMca te vaikriya ane vakriyane mizra e be vadhyA upaga traNa, pAMca ne be ajJAna ne eka acakSudarzana, (tatA ke.) temaja AhAra le jaghanya traNa diMzane utkRta cha dizine, kavaLa vajIne be prakArane AhAra kare uvavAya te AvIne Upaje, pRthvI, pANI ne vanaspatimAM vevIza daMDakanA eka nArakI vajIne ane tela, vAyumAM daMza daMDakanA AvIne Upaje, pAMca sthAvara traNa vikatriya, manuSya ne tiryaMca 1 pRthvInI sthiti jaaMtamuhUrtanI u0 bAvIza hajAra varSanI. 2 pANInI sthiti ja aM0 un sAta hajAra varSanI telanI sthiti ja aMtarmuhUrtanI u0 traNa aherAtrinI. 4 vAyazanI sthiti jaya aMtarmuhUrtanI, u0 traNa hajAra varSanI, 5 vanaspatinI sthiti ja aMtarmuhUrtanI u0 daza hajAra varSanI. sahiyA maraNa ane asahiyA e be maraNa che, cavaNa te AvIne pRthvI, pANI ne vanaspati e daza daMDakamAM jAya, pAMca sthAvara, traNa vikapriya manuSya ne tiya"camAM, vApare nava daMDakamAM jAya, manuSya vajI pAMca sthAvara, traNa vikadriyane tiryaMca (gaI ke.) gati te marIne pRthvI, pANI ne vanaspati, be gatimAM jAya. manuSya ne tiryaMcamAM ane teu, vAyu eka, tiryaMcagatimAM jAya. AgaI te pRthvI pANI, vanaspatimAM traNa gati Ave te devatA, manuSya ne tiryaMcane. prANu pAMceyane cAra 1 ekedriyapaNuM 2 kAyadaLa, 3 zvAsocchavAsa, 4 AukhuM. joga eka kAya jega. Iti pAMca sthAvaranA pAMca daMDaka traNa vikakiyanA traNa daMDaka. be Idriya, teIdriya, ane cauraMdriyamAM zarIra traNa audAyika taijasa ne kAma be IdriyanI avadhezA ja aMgura asaM. ubAra ejananI. teIdriya ja. aMguLa asaM. u0 traNa gAunI. cauraMdriyanI ja aMguasaM0 u0 cAra gAunI saMghayaNuM eka chevaTa, saMsthAna eka phaMDa, kaSAya, cAre, saMjJA cAre vezyA traNa pahelI, beIdriyane Idriya be 1 kAyA ane 2 jIbha. te Idriyane Idriya traNe, te nAsikA vadhI. cauraMdriyane Idriya cAra, te AMkhe vadhI. samudughAta traNa, vedanI kapAva ne maraNAMtika, saMjJI te asaMjJI. te 1 napuMsaka, paryAya pAMca mana nahi, daSTi be, samakti daSTi (aparyApta avasthAmAM sAsvAdana samakatane mithyAtvaSTi beIdriya teIdriya ne eka acakSudarzana caudriyane be darzana cakSudarzana ne acakSudarzana, jJAna be matijJAna ne zrutajJAna. (aparyApta avasthAmAM) ajJAna be, mati ajJAna zrataajJAna jega cAra 1 audyArika dArikane mizra 3 kArmasukAya jega 4 vyavahAra vacana, beIdriya teIdriyane upaga pAMca be jJAna, be ajJAna eka acakSudarzana cedriyane uga cha, be jJAna be ajJAna ne be darzana taha ke.) temaja AhAra le, jaghanya ane utkRSTo che idazine AhAra le tathA traNa prakArane AhAra le 1 eja, 2 rAma ane 3 kavala. uvavAya te AvIne Upaje, daza daMDakanA pAMca sthAvara, traNa vikavedriya manuSya ane tirthaca, be IdriyanI sthiti ja aMtamuhUrtanI u. bAra varSanI teIdriyanI ja. aMtamUhartanI u0 ogaNapacAsa divasanI caraMdriyanI ja. aMtamuhUrtanI u0 cha mahinAnI sahiyA maraNa ne asametiyA maraNa be che. cavaNuM te auvIne daza daMDakamAM jAya, pAMca sthAvara, traNa vikendriya, manuSya ne tiryaMcamAM AgaI te Ave paNa be gatinA te manuSya ne Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghuThaMDaka tirya-canA be Idriyane prANa che, IkriyabaLa, spazeDhiyALa, kAyabaLa, vacanabaLa, zvAsocchavAsa, AukhuM, teIddhine prANa sAta, te nAsikA vadhI ane caraMdriyane ATha prANa te AMkha vadhI jaMga , vacanaga ne kAyaga. Iti traNa vikaseMdrinA traNa daMDaka vIzama tiryaMca paMcedriyane daMDaka pAMce saMmachimane zarIra traNa dArika rajasa ne kArya ane garbhajane cAra zarIra te zaikriya vadhyuM. e pAMcanI avaghaNa kahe che. jaLacara saMmaIima che garbhajanI ja. aMgura a0 u0 hajAra jajananI. sthaLacara samUchimanI ja aMguTha asaM0 u0 pratyeka gAunI. garbhajanI ja asaM0 u0 cha gAunI. u5ra saMmUcchi ma sarSanI ja aMgutra asaMu. pratyeka jojananI, ane garbhajanI ja aMgura asaM0 u0 hajAra jojananI, bhujapara saMmUrNima sarSanI ja. aMgura asaM0 u. pratyeka dhanuSanI. gajanI ja aMguo asaM. u. pratyeka gAunI becara saMmarNi mane garbhajanI ja, aMgu, asaM. u. pratyeka dhanuSanI ane uttara zaikriya kare te ja aMguru saMkhyA u0 navase jananI, saMmUrNimane eka chevaTa saMghayaNa garbhajane cha saMghayaNuM saMmUrchAi mane eka huM saMrathAna, garbhajane cha saMsthAna, kaSAya cAre, paNa tiryaMcane mAyA ghaNI, saMjJA cAre, paNa tiryaMcane AhAra saMjJA ghaNa, lesthA saMbhUmine traNa pahelI, garbhajane cha lezyA, I driya pAMce che. samamine samughAta traNe, te vedanI. kaSAya, mAraNAMtika, ane gabhaMjane samudyAta pAMca, te vedanI, kaSAya, mAraNAMtika, zaikriya ane rajasasaMsI, asaMjJI be che samROimane veda eka napuMsaka gajane traNa veda saMmaIi mane paryAya pAMca, mana nahi ane garbhajane cha paryAya che. mUrNimane daSTi be, samakita ne mithyAtva, garbhajane daSTa traNa saMmarNimane darzana che te cakSudarzana cakSudarzana, garbhajane traNa darzana, saMmUrNimane jJAna be matijJAna ne zrutajJAna, garbhajane traNa jJAna. ajJAna saMmUriSThamane be, mati ane zrata ajJAna ane garbhajane traNuM ajJAna saMmUri mane vega cAra. te dArikanA be, kAmaNa kAyoga ne vyavahAra vacana. gabhaMjane tera ga te AhArakanA be nahi, saMmUchimane upaga che, te be jJAna, be ajJAna ane be darzana garbhajane upaga nava, te gaNu jJAna, raNa ajJAna ne traNa darzana temaja AhAra jaghanya utkRSTa cha dizine che tathA traNa prakAre AhAra le te eja, rema ne kevaLa, uvavAya te samariSThamamAM daza daMDakanA AvIne Upaje pAMca sthAvara, traNa vikadiya, manuSya ne tiryaca. garbhajamAM vIze daMDakanA AvIne Upaje. sthiti jaLacara saMmU ma ne gajanI ja aMta u0 pUrva jhADanI. sthaLacara saMchimanI ja aMta u. zazI hajAra varSanI ane gajanI ja aMta u0 gaNuM popamanI urapara sarSa samucha manI aMta, u, trepana hajAra varSanI ane garbhajanI ja aMta u0 pUrvekroDanI. bhujapara sarpa saMmachimanI ja aMta u0 betAlIza hajAra varSanI ane garbhajanI ja aMta. u. pUrvoDanI khecara saMmathiImanI ja aMta u0 bahenatera hajAra varSanI ane garbhajanI ja aMta u0 55mane asaMkhyAtame bhAga. sahiyA mANa Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrI jaina jJAna sAgara asahiyA maNa e e maraNa che. cavANu te avIne saMmarNima jAya te bAvIsa daMDakamAM, tiSI ne vaimAnikamAM jAya nahi ane garbha ja vIze daMDakamAM jAya. gaI te saMma chama marIne cAra gatimAM jAya. ane garbha ja cAra gatimAM jAya AgAI te saMmami be gatine Ave, manuSya ne tiryaMcane ane garbhamAM cAra gatine Ave. saMmachimane nava prANu, eka mana nahi ane garbhAjane daza prANa lAbha saMmaOimane jege , kAyajoga ne vacanaga ane garbhajane traNa jega mana, vacana ne kAyoga. iti vizama tiryaMca padriyane daMDaka ekavIsamo manuSyane daMDaka saMmUriSThama manuSyamAM traNa zarIra, udArika rajasa ne kAmaNa. jugaliyAmAM paNa te ja traNa zarIra, paMdara karmabhUminA garbha ja manuSyamAM pAMca zarIra lAle. saMmarNimanI avaghaNa ja ne u. aMgulane asaMkhyAta bhAga ane garbhaja manuSyanI bharata, aivata, e bemAM Azane meLe jAvI. pahele Are besatAM traNa gAunI ane utaratAM Are be gAunI ane bIje Are besatA be gAunI utaratAM eka gAunI. trIje Are besatAM eka gAunI ane utaratAM pAMcase dhanuSanI, ceAthe Are besatAM pAMcase dhanuSanI ane utarate Are sAta hAthanI, pAMcame Are besatAM sAta hAthanI ane utaratAM eka hAthanI cha Are besatAM eka hAthanI ane utaratAM maDhA hAthanI, pachI caDatAM avaLA savaLI jANavI. pAMca mahAvidehamAM pAMcase dhanuSanI, uttara kriya kare te ja aMguru saMkhyA0 lAkha jojananI jhAjherI, hemavaya, hiraNavayamAM ja aguru asaM. u0 eka gAunI, harivAsa, ramakavAsamAM ja aMguasaMu0 be gAunI, devakurU, uttarakurUmAM ja aMgura asaM0 u0 gaNu gAunI chappana aMtaradvIpanI ja aMguasaM. u0 AiseM dhanuSanI saMmachimane eka chevaTuM saMghayaNuM, jugaliyAne eka vASabhanArA saMghayaNa. paMdara karmabhUminA garbhaja manuSyane cha saMghaSaNa, saMmachimane eka huDa saMsthAna. jugaliyAne eka samayausa saMsthAna. karmabhUminA garbhaja manuSyane cha saMsthAna. kaSAya cAre paNa manuSyane mAna ghaNuM, saMjJA cAre paNa manuSyane maithuna saMzA ghaNI, saMmamine pahelI gaNu vezyA. jUgaliyAne pahelI cAra vezyA ane garbhajane che vezyA. I driyapAMce saMmacchi ane samuddaghAta gaNuM te vedanI, kaSAya ne maNatika, jugaliyAne paNa te ja traNa samudyAta. karmabhUminA garbhaja manuSyane sAta samuddaghAta, saMjJI asaMjJI be saMmachimane eka napuMsaka ve, jugaliyAmAM be veta strI ne puruSa, karmabhUminA garbhaja manuSyamAM strI, puruSa ne napusaMka e rANa veda, saMma8imane paryAya cAra bhASAne mana nahi. garbhajane cha payaya, saMma7imane eka mithyAtva daSTi, daza akarmabhUmimAM be daSTi, samati ane mithyAtva. vIza akarmabhUmine chappana aMtara dvIpamAM eka mithyAtva daSTi ane karmabhUminA manuSyamAM gaNu daSTi samata mithyAtva ane samAmithyAtva. saMmami ane jugaliyAne be darzana-cakSudarzana ne acakSadarzana. garbhajane cAre darzana lAbhejJAna, daza akarmabhUmimAM be ane vaza akarmabhUmi, chapana aMtaradvIpa, ane saMma7imane nathI ane garbhajane pAMca jJAna. saMchima tathA jugaliyAne ajJAna be mati ajJAna te mRta ajJAna, garbhajane gaNa, saMmari mane Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghu daMDaka jaga traNa. aurikanA be ne 1 kAmaNa kAya ga. jugaliyAne jega agIAra, 4 mananA, 4 vacananA. 2 dArikanA 1 kArpaNa kAya jega. garbhajane paMdara joga, akarmabhUmi te pAMca devakura ne pAMca utazkara e dazamAM che, e jJAna, be ajJAna ne be darzana ane viza akarmabhUmi, chappana aMtaradvIpamAM ne saMmUchimane cAra te ajJAna ane be darzana, garbhane bAra upaga. temaja AhAra le te ja u0 cha dizine tathA traNa prakAre AhAra le, eja, rAma ne kavaLa, uvavAya te saMma7imamAM ATha daMDakane AvIne Upaje pRthvI, pANI, vanaspati, traNa vikaseMdriya, manuSya ne tiryaca. jIgaliyAmAM be daMDakanA AvIne Upaje te manuSya ane tiryaMcanA, karmabhUminA garbhaja manuSyamAM bAvIza daMDakanA Upaje, teu-vAyunA nahIM. saMmU7imanI sthiti ja ne ura aMtarmuhUrtanI garbhajanI ArAnA meLe jANavI. bharata iratamAM pahele Are besatAM traNa popamanI, utaratAM be pApamanI. bIje Are besatAM be palyopamanI utaratAM eka palyopamanI. trIje Ara besatAM eka popamanI, utaratAM pUrva keDanI the Are besatAM, pUrva koDanI, utaratAM savAse varSanI. pAMcame are besatAM savA varSanI, utaratAM vaza varSanI. chaThe Are besatAM vIza varSanI, utaratAM soLa varSano ema caDatAM avaLa savaLI jANavI himavaya, hiraNavayamAM eka palyopamanI, harivAsa kampakavAsamAM be palyopamanI, devakara, uttarapparamAM traNa palyopamanI, chappana aMtaradvIpamAM palyopamane asaMkhyAta bhAga, pAMca mahAvidehamAM pUrvadoDanI sahiyA maraNa ne asahiyA maraNa e be maraNa che. cavaNuM te AvIne saMmarNima daza daDakamAM jAya, pAMca sthAvara, traNa vidriya, manuSya ne tiryaMcamAM jAya. jugalIA tera daMDakamAM jAya , te devatAnA tera daMDakamAM. karmabhUminA garbhaja vIze daMDakamAM jAya. gaI te saMmachi ma marIne be gatimAM jAya, te manuSya ne tiryaMcamAM jAya. jugalIA marIne eka devagatimAM jAya karmabhUminA garbhaja manuSya pAMce gatimAM jAya. AgaI te saMma8imamAM Ave te be gatine te manuSya ne tiryaMcane garbhamAM cAre gatine Ave saMmaIi mane prANu ATha. bhASA ne mana nahi, garbhajane daza prANu saMpUmine eka kAyAne jega. gajene traNa ga. (iti ekavIza manuSyane daMDaka) bAvIzame vANuvyaMtarane daMDaka temAM zarIra traNa vaikriyatajasa ne kAmaNa avaghaNuM ja aMgu, asaM u0 sAta hAthanI ane uttara vaikriya kare te ja aMguru saMkhyA u0 lAkha je jananI. saMghayaNa nathI, saMDANa eka samacausa, kaSAya cAre paNa devatAne lebha ghaNe, saMjJA cAre paNa devatAne parigraha saMjJA ghaNuM, vezyA cAra pahelI, Idriya pAMce. samuddaghAta pAMca AhAka ne kevaLa nahIM. saMjJI asaMjJI. veda be, strI ne puSa. paryAya che paNa bhASA ane mana bhegAM badhe. dakiTa traNa darzana, traNe jJAna traNa ajJAna, jega agIyAra, te cAra mananA, cAra vacananA, traNa kAyAnA, te baikriya, vaizcayane mizra ane kArpaNa kAya jega, ema agIAra upaga nava, traNa jJAna, traNa ajJAna ane traNa darzana temaja AhAra le te jaghanya ne u0 cha dizine tathA be prakAre eja ne rAma tathA zubha ane acitta AhAra uvavAya Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u0 zrI jaina jJAna sAgarate be daMDakanA AvIne Upaje te manuSya ne ticinA. vANavyaMtaranI sthiti ja daza hajAra varSanI, u, eka pAmano. tenI devInI ja daza hajAra varSanI u0 ardha pabhepamanI. sahiyA ma2Na ne asahiyA maraNa e be prakAre che, cavaNuM te vIne pAMca daMDakamAM jAya te pRthvI, pANI, vanaspati manuSya ne tivaca e pAMca. gaI te marIne be gatimAM jAya, te manuSya ne tiryacamAM AgaI te Ave paNa che gatine te manuSya ne tiryaMcanA, prANu daza. joga traNe, mana, vacana ne kAyAnA. Iti bAvIza vANuvyaMtarane daMDaka. vevIzame thotiSIne daMDaka temAM zarIra traNa, aikriya, rajasa ne kAmaNa avaghaNA ja aMgu, asaM. u0 sAta hAthanI ane uttara aikriya kare ja. aMguTha saM. u0 lAkha jejananI, saMghayaNuM nathI, saMDANa eka samacausa. kaSAya cAre. saMjJA cAre, lezyA eka tejI, Idriya pAMce samuddaghAta pAMca, AhAraka ne kevaLa nahIM, saMjJI che, veda be, paryAya che, paNa bhASA ne mana bhegAM bAMdhe. dRSTi traNa darzana traNa, jJAna traNa, ajJAna traNa, je agIyAra, cAra mananA, cAra vacananA, traNa kAyAnA te zaikriya, vaizcayane mizra, ne kAmaNa kAga. upaga nava, traNa jJAna, traNa ajJAna traNa darzana temaja AhAra le te, java ne u0 6 dizine tathA be prakAre te eja ne rema, te paNa zubha ne acitta AhAra, uvavAya te. be daMDakanA AvIne upaje, te manuSya ne tiryaMcanA. caMdramAnI sthiti ja pA palyanI u0 ardha patha ne pacAsa hajAra varSanI. sUryanI ja pA palyanI, u0 eka palya ne hajAra varSanI. tenI devInI ja pA palyanI, u. ardha palya ne pAMca varSanI grahanI ja. pA palyanI u0 eka palpanI tenI devInI ja pA palyanI u0 ardha pathanI. nakSatranI ja0 pA palyanI, u. ardha palyanI, tenI devInI ja pA patyanI. u. pA palyanI jhAjherI. tArAnI ja. palyane AThamo bhAga u0 patyane aThame bhAga jhAjherI sahiyA maraNa ne asahiyA maraNa e be ma2Ne che. cavaNa te thavIne pAMca daMDakamAM jAya. te pRthvI, pANI vanaspati, manuSya ne tiryaMca gaI te marIne be gatimAM jAye, te manuSya ne. tiryaca. AgaI te Ave paNa be gatine te manuSya ne tiryaMcane Ave, prANa daza, jega traNe. Iti trevIsamo tiSIne daMDaka covIsame vaimAnikano daMDaka vaimAnika devamAM zarIra gaNuM, vaikriya, rajasa ne kArmaNa. avaghaNA, saudharma, izAna e be deve jo aMguasaM. u0 sAta hAthanI trIje, ethe devake cha hAthanI pAMcame, cha devaleke pAMca hAthanI, sAtame, AThame, devaleke cAra hAthanI; navame, dazame, agIyArame ane bArame devake traNa hAthanI, nava greveyake be hAthanI, cAra anuttara vimAnamAM eka hAthanI. sarvArthasiddhamAM mahA hAthanI, uttara aikiya kare te bAra devaka sudhI ja aMguru saMkhyA u0 lAkha jejananI. saMghayaNuM nathI. saMsthAna eka samacarisa, kaSAya tyAre paNa lebha ghaNe, saMjJA cAre paNa parigraha saMjJA ghaNI, leyA pahele bIje devake tenuM vezyA, trIje, cethe, pAMcame eka padma lehyA. chaThThAthI mAMDI nava raiveyakamAM eka zukala lehyA ane pAMca anuttara vimAnamAM eka parama thakala leyAIdriya pAMce. Ara devaveka sudhI samuddaghAta pAMca, te AhArakane kevaLa nahIM, nava vaiveyaka, pAMca anuttara Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI laghudaMDaka vimAnamAM gaNa te vedanI, kaSAya ne maraNAMtika saMjJI ekalA che. veda pahele bIje devaka be veda. trIjAthI te sarvArthasiddha sudhI eka puruSa veda. paryAya che paNa bhASA mana bhegAM bAMdhe dakiTa, bAra devakamAM traNa, nava raiveyakamAM be dRSTi, pAMca anuttara vimAnamAM eka samakita daSTi. darzana traNa, jJAna traNa, ajJAna bAra devake ane nava raiveyake traNa ane pAMca anuttara vimAnamAM ajJAna nathI. joga agiyAra cAra mananA cAra vacananA, traNa kAyAnA te zaikriya vaikriyane mizra ne kAmaNa kAyAga ema agiyAra upayoga bAra devaleka ne nava yakamAM traNa jJAna, traNa ajJAna, raNa darzana pAMca anuttara vimAnamAM cha upayoga traNa jJAna gaNa darzana temaja AhAra le te ja ne u0 cha dizine tathA be prakAre eja ne jema te paNa acitta ne zubha upavAya te AvIne Upaje, pahelA devalethI mAMDIne AThamA devaleka sudhI be daMDakanA te manuSya ne tiryaMcanA ane navamethI te sarvArthasiddha sudhI eka manuSyane Ave pahele devaleke sthiti ja eka pathanI, u. e sAgaranI, tenA paragrahita devInI ja eka palavanI u0 sAta palayanI ane aparigrahita devInI ja eka patyanI, u pa sa palmanI, bIje devake ja, eka 5thanI jhAjherI u0 be sAgara jhAjherI, tenI parihita devInI ja eka palyanI jhAjherI u0 nava palpanI ane aparigrahita devInI ja eka pathanI jhAjherI, u. paMcAvana palyanI. trIje devake ja be sAgaranI u0 sAta sAva, tyAM devI nathI paNa teDAvI jAya. the devake ja0 be sAru jhAjherI u0 sAta sAva jhAjherI. pAMcame devake ja0 sAta sA0, u0 daza sA. cha devaloka ja daza sA, u0 cauda sA, sAtame devale ke jacauda sAgaranI, usattara sA. AThame devake ja sattara sAha, u. aDhAra sAi, navame devake ja aDhAra sAthe, u0 ogaNIza sA. dazame devake ja0 gaNIza sA., u0 vIza sArA agIArame devaleke ja vIza sAha, u. ekavIza sAi, bArame devake jaekavIza sAthe, u. bAvIza sAi, prathama zaiveyake jabAvIza sAha, u, trevIza sA. bIjI saiveyake ja vIza sA, u vIza sAru trIjI saiveyake ja vIza sAgaropamanI, u. pacIsa sA. cothI raiveyake jaghanya pacIza sATa u0 chavIza sAgara, pAcamI veyake ja chavIza sava u0 sattAvIza sAtha; chaThThI saiveyake ja sattAvIza sATa u0 aThThAvIza sAru, sAtamI zaiveyake ja u0 ogaNatrIza sAru, AThamI raiveyake ja ogaNatrIza sATa u0 trIza sAnavame vayake ja trIza sATa u0 ekagIza sA. cAra anuttara vimAnamAM ja ekagIza sATa u0 tegIza sArA ane sarvArthasiddhamAM ja ne u. tretrIza sAva sahiyA maraNa ne asahiyA maraNa e be maraNa lAje. cavaNa te racavIne pahelA bIjA devavekanA devatA pAMca daMDakamAM jAya, te pRthvI, pANI, vanaspati manuSya ne tiryaca. bIjAthI te AThamA devalokanA devatA be kaMDakamAM jAya te manuSya ne tiryaca. navemathI mAMDIne sarvArthasiddha sudhInA devatA eka daMDakamAM jAya te manuSyamAM jAya. gaI te pahelathI mAMDIne AThamAM devakanA devatA be gatimAM jAya ane namethI mAMDIne sarvArthasiddha sudhInA eka manuSyanI gatimAM jAya AgaI te pahelethI mAMDIne AThamA devaloka sudhI be gatine Ave te manuSya ne tirya cane Ave ane navamAthI mAMDIne sarvArthasiddha sudhI eka manuSyane Ave. prANu daza joga traNa Iti zrI vIzame vaimAnikane daMDaka Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zrI jaina jJAna sAgara siddhane dvAra kahe che. siddhane zarIra nathI siddhanI arUpI Atma pradezanA ghananI avaghaNa ja eka hAtha ne ATha aMgulanI, madhyama cAra hAtha ne seLa AgaLanI ane utraNa trevIza dhanuSya ne batrIza AMgaLanI siddhine saMghayaNa nathI. siddhane saMsthAna nathI. siddhane kaSAya nathI. siddhane saMjJA nathI, siddhane lehyA nathI. siddhane Idriya nathI. siddhane samudaghAta, nathI. siddha saMsI asaMsI nathI. siddhane veda nathI. siddhane paryAya nathI. siddhane samakti daSTi che. siddhane eka kevaLa darzana che; siddhane eka kevaLa jJAna che, siddhane ajJAna nathI. siddhane joga nathI. siddhane be upayoga, te kevaLajJAna ne kevaLadarzana che. siddhane AhAra nathI. ughavAya te AvIne upaje eka daMDakane te manuSyane. siddhanI sthitine cheDe nathI. siddhAne maraNa nathI, siddhane cavavuM nathI. gaI te marIne siddhane kaI gatimAM javuM nathI. AgaI te siddhamAM eka manuSyane Ave, siddhane prANu nathI. siddhane jAga nathI. ati laghudaMDakanA bAla samApta. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI gatAgatanA bela --- 1 pahelI nAke Agata 25 bhedanI, te 15 karmabhUmi, 5 phI tiryaMca ne 5 asaMsI ticayae pacIzanA paryAptAnI. gata 40 bhedanI te 15 karmabhUmi ne 5 saMsI tiya e ra0 nA paryAptA ane aparyAptA eTale 40 nI. 2 bIjI narake Agata 20 bhedanI, te upara 25 kahyA temAthI 5 asalI tiryaMcanA paryAptA varyA. gata 40 jeTanI pUrvavat . 3 trIjI nake 19 bhedanI te upara 20 bheda kahyA temAMthI bhujaparane eka bheda varyo. gata 40 pUrvavata. 4 thI narake Agata 18 bhedanI te upara 19 kahyA temAMthI becarane eka bheda vaja. gata 40 nI pUrvavat, 5 pAMcamI narake Agata 17 bhedanI te upara 18 kahyA temAMthI sthaLacarane eka bheda va . gata 40 nI pUrvavata. 6 chaThTha nakke Agata 16 bhedanI ne kahyuM temAMthI uparane eka bheda vaje. gata 40 nI pUrvavata. 7 sAtamI nake 16 bhedanI te 15 karmabhUmi ne 1 maccha jaLacaranA paryAptAnI sI vaI. gat 10 bhedanI 5 saMjJI tiryaMcanA paryAptA ane aparyAptAnI. 8 ekAvana jAtanA devatA. (10 bhavanapati, 15 paramAdhAmI, 16 vANuvyaMtara ane 10 jaMkA)mAM Agata 111 bhedanI te 101 kSetranA saMjJI manuSa, 5 saMjJI tiryaMca ane 5 asaMjJI tiryaMca e 111 nA paryAptAnI. gata 46 nI te 15 karmabhUmi, 5 saMjJI tiryaMca, 3 pRthvI, pANI ane vanaspati e 23nA paryAptA ane aparyAptAnI. 9 tiSI ane pahelA devalekamAM Agata 50 bhedanI te 15 karmabhUmi, 5 saMjJA tiryaMca ane 30 akarmabhUmi e 50 nA paryAptAnI gata 46 nI pUrvavata. 10 bIjA devalekamAM Agata 40 bhedanI te upara pa kahyA temAMthI 5 hemavaya ane 5 hiraNvaya e 10 nA bheda varyA. gata 46 nI pUrvavata. 11 pahelA kilivaSImAM Agata 30 bhedanI te upara 40 kahyA temAMthI 5 hadivAsa ane 5 pampakavAsa e 10 bheda vajya. gata 46nI pUrvavatuM. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena jJAna sAgara 12 trIjA devakathI AThamA devaleka sudhI ( devaka, 9 kAMtika ane 2 kilivaSI e 17)mAM Agata 20 bhedanI te 15 karmabhUmi ane 5 saMjJI tiryaMca e 20 nA paryAptAnI gata 40 bhedanI te 15 karmabhUmi ane 5 saMjJI tiryaMcanA paryApta ane aparyAptAnI. 13 navamA devakathI sarvArthasiddha sudhI ( 4 devaleka 9 veka, 5 anuttara vimAna e 18 mAM Agata 15 karmabhUminA paryAptAnI. gata 30 bhedanI te karmabhUminA paryAptA tathA aparyAptAnI. 14 pRthvI, pANI ane vanaspati e e traNamAM Agata 243 bhedanI, 101 saMbhUmi manuSyanA aparyAptA, 15 karmabhUminA aparyApta ane paryAptA eTale 131 ane 48 bheda tiryaMcanA evaM 179nI laTanI ane 64 bheda devatAnA (10 bhavanapati, 15 paramAdhAmI, 16 vANuvyaMtara, 10 jaMbhakA, 10 jatiSI, 2 devaleka ane 1 kilivaSI) paryAptA kula 243 thayA. gata 179nI laTanI. 15 tela ane vAyu e bemAM Agata 179nI laTanI gata 48 bheda tiryaMcanI. 16 traNa vile driya (beIdriya, teIdriya ane cauraMdriya) mAM Agata 179nI laTanI, gata paNa 179nI laTanI. 17 asaMjJI tiryaMcamAM Agata 179nI laTanI, gata 395 dinI te pa6 aMtaradvIpa, 51 jAtanA devatA (upara pramANe) 1 pahelI nazka e 108 nA paryAptA ane aparyAptA eTale 216 ane 179nI laTa sarva maLIne 395 bheda thayA. 18 saMjJI tiryaMcamAM Agata 267 bhedanI te 81 bheda devatAnA (9 bhedamAMthI uparanA 4 devaka, 9 veyaka ane 5 anuttara vimAna e 18 bheda vajya bAkI rahyA te) 17tnI laTa ane 7 narakanA paryAptA ema 267 nI. gata pAMcenI judI judI kahe che. jaLacaranI pa27 bhedanI te pa63 mAMthI navamAM devakathI sarvArthasiddha sudhInA aDhAra jAtanA devatA aparyAptA ane paryAptA eTale 36 bheda vajya zeSa para7 rahyA. te uparanI gata para3 bhedanI para7mAMthI chaThThI tathA sAtamI e be narakanA aparyAptA ane paryAptA e ja bheda vajyAM. sthaLacaranI gata paranI te para3mAMthI pAMcamI narakanA aparyAptA ane paryAptA e be bheda vajaryA. becaranI gata pa1tnI te para1mAMthI jethI narakanA aparyAptA ane paryAptA e bheda vajya. bhujaparanI gata 517nI te 519 mAMthI trIjI narakanA aparyAptA ane paryAptI e be bheda varyA. 19 samaSThima manuSyamAM Agata 171 bhedanI ne 17tnI laTamAMthI tela, vAunA ATha bheda varyA, zeSa 171 rahyA te, gata 179 nI laTanI. saMjJI manuSyamAM Agata 276 bhedanI te 179nI laTamAMthI tela, vAunA ATha bheda varyA. zeSa 171 tathA 99 jAtanA devatA ane 6 narakanA paryAptA sarva maLI 276 bheda thayA. gata 563 bhedanI. * jyAM laTa Ave tyAM A batAvyA pramANe 179 bheda samajavA. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca zrI gatAgatanA bela 9 21 akamabhUmimAM Agata 20 bhedanI. 15 ke bhUmi ane 5 sa'nI tiya ca ema 20 nI gata judI judI he che. 5 devagurU ane 5 uttamakurUnI gata 128 bhedanI te 10 bhavanapati, 15 parAmAdhAmI, 16 vANavyaMtara, 10 jabhakA, 10 jyAtiSI, 2 devalAka paheluM; khIjuM ane 1 kalviI, e 64 jAtanA devatAnA aparyAptA eTale 128, 5 harizvAsa ane 5 yakavAsanI gata 126 nI te pUrve 128 kahyA, temAMthI pahelA philviInA aparyAptA ne paryAptA e be bheda varjyo. 5 hemavaya ane 5 hiNavayanI gata 124 benI te pUrve 126 kathA temAMthI khIjA devaleAkanA apakhtA ne paryAptA e e bhedra varjyo. sa chappana aMtaradvIpamAM Agata 25 bhedanI te, 15 krama bhUmi 5 saMjJItiya ca ane 5 sannItiyaca e 25 nA paryAptAnI. gata te 10 bhavanapati 15 paramAdhAmI, 16 vANunyatara, 10 jalakA ema 51nA aparyAptA ane paryAptA eTale 102. iti ceAvIza daMDakanI gatAgata soMpUrNa tItha karadevamAM Agata 38 bhedanI te 12 devaleAka, leAkAMti, huM gre vecaka, pa anudAra, vimAna ane 3 pahelI, bIjI, trIjI naka ema38 nI gata meAkSanI. 24 cakravatI'mAM Agata 82 bhedanI, te 99 jAtanA devatAmAMthI 1556mAdhAmI ane 3 kilpiSI e 18 varSyA. zeSa 81 rahyA te ane 1 pahelI nazka ema 82 bhedanI gata 7 narakanA aparyAptA ane paryAptAnI. 25 khaLadevamAM Agata 83 bhedanI te pUrve kahyA te ane eka bIjI naraka ema 83 bhedra gata 70 bhedyanI, te 12 devalAka 9 leAkAMtika 9 traiveyaka, 5 anuttara vimAna e 35 nA aparyAptA ane paryAptAnI. 13 26 vAsudevamAM Agata 32 bhedanI te, 12 deleka, 9 leAkAMtika, huM greveyaka ane ra naraka pahelI ane bIjI, ema 32 nI gata 14 breDanI te 7 narakanA aparyAptA ane paryAptAnI. 27 keLImAM Agata 108 bhedyanI te 99 kividhI e aDhAra varSyA zeSa 81 rahyA te. jAtanA devatAmAMthI 15 paramAdhAmI, 3 ane 15 kA~bhUmi, 5 sanItiyaca, ja naka pahelI ane pRthvI, pANI, vanaspati e 3 ema sarjI maLI 108 bheda thayA te. gata mAkSanI, 28 sAdhumAM Agata 275nI te 179 nI laTamAMthI narka ema 275 nI te-vAunA 8 varyAM. zeSa 171, 99 jAtanA devatA ane 5 gata 70 bhedanI te 12 devalAka, 9 leAkAMtika, traiveyaka ane 5 anuttara vimAna e 35nA apatA ane paryAptAnI. zrAvakamAM Agata 276 bhedanI te pUrve 275 kahyA te ane 1 chaThThI naraka vadhI. gata 42 bhedanI, te 12 devalAka ane 9 kAMtika e 21nA aparyAptA ane paryAptAnI. 29 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. samyaktatva dRSTinI Agata 363 mAlanI 99 jAtinA devatA paryAptA 101 sa'nI manuSyanA paryApta 101 samucchima manuSya aparyApta 15 krama bhUminA aparyApta 31 32 33 7 narakanA paryApta 40 ttiya canA bheda (48mAMthI tejasa vAyunA 8 khAda karyo) zrI jaina jJAna sAgara 363 gata 222 nI te 81 jAtanA devatA, 99 bhedyamAMthI 15 paramAdhAmI ane 3 kinniSI e 18 vayAM ne 15 krama-bhUmi, 5 sa'jJItica, huM naSTa ema 107nA aparyAptA ame paryAptA eTale 214. traNa viadriyanA aparyAptA ane 5 asa'nItiya canA aparyAptA e sa maLI 222 thAya te. 15 paramAdhAmI ane 3 kilTiSInA paryAptA ane aparyAptA e 36 bheda bheLavatAM 258 bhenI gata paNa keTalAka kahe che. mithyAtvImAM Agata 371 bhedanI te pUrve 363 kahyA vadhyA. gata 553 bhenI te 563 mAMthI 5 anuttara puryA tA e 10 bheda varyAM. temAM te vAunA 8 bheda vimAnanA aparyAptA ane strIveda ane puruSavedamAM Agata 371 bhedanI mithyAtvInI peThe gata puruSavedanI 563 nI, strIvedanI, 561 nI sAtamI narakanA be bhedra varjyo. napusakavemAM Agata 285 bhedanI te 99 jAtanA devatA, 179nI 38 ane, cha nArakI ema 285 nI gata 563 bhedyanI, iti gatAgatanA Adya sapUrNa', Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI karma prakRtinA bela 1 paheluM jJAnavANIya karma te AMkhanA pATA samAna. 2 bIju darzanAvaraNIya karma te rAjAnA piLIA samAna. 3 trIjuM vedanAya karma te madha tathA aphINa kharaDayA khaDaga samAna. 4 ceNuM mehanIya karma te madirApAna samAna, 5 pAMcamuM AyuSya karma te heDa samAna. 6 chaThuM nAma karma te citANa samAna, 7 sAtamuM gotra karma te kuMbhAranA cAkaDA samAna. 8 AThamuM aMtarAya karma te rAjAnA bhaMDArI samAna. 1 jJAnAvaraNIya karma anaMta jJAna guNa DhAMkaLe che 2 darzanAvaraNIya kame anaMta darzanaguNu DhAMka che, 3 vedanIya kameM anaMta avyAbAdhA Atmika sukha karyuM che. 4 mehanIya karmI lAyaka samati ane kSAyaka yathAkhyAta cAritra guNe regyA che. 5 AyuSa kameM akSaya sthiti guNa roke che 6 nAma kameM amUrti guNa kaye che. 7 gotra kameM aguru laghu guNa karyo che. 8 aMtarAya kameM anata Atmika zakti guNa kahe che. 1. jJAnAvaraNIya karma 6 prakAre badhe. pahele bele nANapaDiyAe te, jJAnInA bhaDA bole, bIje bele nANaninDavaNayAe te jJAnIne upakAra elave, trIje bele nANaasAyaNae te jJAnInI AzAtanA kare, ethe bole nAaMtazaeNuM te jJAnanI aMtarAya paDAve, pAMcame bele nANapausaNuM te jJAnI upara dveSa kare, chaThe bele nANuvisaMvAyaNajoge te jJAnI sAthe kheTA jhADA, vikhavAta kare e cha prakAre bAMdhe, te pAMca tathA 10 prakAre bhega; te pAMca kayA te kahe che. 1 matijJAnAvaraNIya, 2 zratajJAnAvaraNIya, 3 avadhijJAnAvaraNIya, 4 mana paryajJAnAvaraNIya, 5 kevalajJAnAvaraNIya e 5 jJAna pragaTa thavA dIe nahi tathA 10 prakAre bhegave te kahe che, 1 seyAvaraNe 2 sAyavijJANAravaNe, nettAvaraNe 4 nettAvitrANAvaraNa, 5 dhraNavaraNe 6 prANavijJANAvaNe 7 sAvaraNe 8 rasavinANAvANe, 9 phasAvA, 10 phAsavinANAvaraNe, e 10 prakAra bhagave. jJAnAvaraNIya karmanI sthiti, jagha0 aMtamuhUrtanI u0 trIza koDIkreDI 'sAgaropamanI ane u0 abAdhA kALa traNa hajAra varSa ne. 2 bIju darzanAvaraNIya karma 6 prakAre bAMdhe te kahe che, 1 pahele bele dUsaNa paNiyAe. 2 daMsaNaninjavaNayAe, 3 daMsaNaAsAyaNAe, 4 daMsaNaaMtazaeNuM, sapausee, 6 daMsaNuvisaMvAyaNAgeNuM e cha prakAra bAMdhe, te 9 prakAre bhagave te . kahe che. 1 cakSudarzanAvaraNIya. 2 acakSudarzanAvaraNIya, 3 avadhidarzanAvaraNIya. 4 kevaLadanAvaraNIya, 5 nidrA, 6 nidrAnidrA, 7 pracalA, 9 pracalA pracalA 9 thINuddhinidrA. 9 prakAre bhagave. darzanAvaraNIya karmanI sthiti jagha0 aMtamuhUrtanI u0 30 kroDAkoDI sAgaropamanI ane u0 abAdhA kALa traNa hajAra varSane. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrI jaina jJAna sAgara 3 trIju vedanIya karma tenA be bheda, 1 sAtA vedanIya, 2 asAtA vedanIya, temAM sAtA vedanIya daza prakAre bAMdhe te kahe che. 1 pANayukaMpayAe, 2 bhuyAzukaMpayAe, 3 jIvANuka payAe, 4 sattAyukaMpayAe, 5 bahuNuM pANANuM bhuyANuM jIvANuM sattANuM adukhaNayAe, 6 ayaNae, cha ajharaNayAe, 8 aTippaNayAe, 9 apITTaNayAe, 10 apariyAvaNayAe, 10 prakAre bAMdhe te ATha prakAre bhogave. 1 maNusaddA, 2 maNuNArUvA, 3 maNuNAgaMdhA, 4 maNArasA 5 mANuNAkAsA, 6 mahayA, cha vayasuyA, 8 kAyasahayA eATha tenI sthiti jagha0 2 samayanI utta. 15 kroDAkoDI sAgaropamanI, u0 abAdhAkALa deDha hajAra varSane, AsAtavedanIya 12 prakAre bAMdhe te kahe che 1 paraduHkhaNayAe, 2 payaNue, 3 parayNayAe, 4 paTippaNayAe 5 parapiTTaNayAe, 6 papariyAvaNayAe, 7 bahurNa 8 pANAnuM bhuyANuM jIvANuM sattANuM, dukhaNayAe 8 seyaNayAe, 9 guraNayAe, 10 TipayAe 11 piTTaNayAe, 12 pariyAvaNayAe, e 12 prakAre bAMdhe. te ATha prakAre bhegave. 1 amaNuNasaddA, 2 amaNuNarUvA, 3 amaNuNagaMdhA, 4 amAsA, 5 emaNuNAkAsA, 6 maNahayA, 7 vayahayA, kAyadahayA tenI sthiti jagharA eka sAgaranA sAta bhAga karIe evA 3 bhAga, eka palyane asaMkhyAtame bhAga uNAnI, uta- trIza koDa kroDI sAgaropamanI. ene u0 abAdhA kALa traNa hajAra vasane. 4 cothuM mehanIya karma cha prakAre bAMdhe 1 tivRkeha, 2 tivamANe, 3 tivamAyANe 4 tivaleha, 5 tivadaMsaNamehaNije, 6 tivacaritta mahaNije. e prakAre khAMdhe. te 28 prakAre bhogave. 1 anaMtAnubaMdhI krodha te parvatanI rAI (phATa)samAna, 2 anaMtAnubadhI mAna te paththaranA staMbha samAna, 3 anaMtAnubaMdhI mAyA te vAMsanI gAMTha samAna, 4 anaMtAnubaMdhI le te kiramajInA raMga samAna. e cAre gati narakanI kare. rithati jAvajIvanI kare, ghAta, samakitanI kare. 1 apratyAkhyAnI koi te taLAvanA beTa (sukela bhAgamAM taDa) samAna, 2 apratyAkhyAnI mAna te hADakAnA staMbha samAna, 3 apratyAkhyAnI mAyA te gheTAnA zaMga samAna, 4 apratyAkhyAnI lebha te gADAnA ujaNuM (khaMjana) samAna. e cAre gati tiryaMcanI kare. rithati varasa ekanI kare, ghAta dezavratanI kare. 8. 1 pazcakakhANAvaraNIya krodha te veLunI lITI samAna, 2 paccakakhANuvaraNIya mAna te lAkaDAnA rataMbha samAna, 3 paccakakhANAvaraNIya mAyA te gematrikA samAna, 4 paccakkhANAvaraNIya lebha te chANunA calA athavA nagaranI khALane kAdava samAna e cAre gati manuSyanI kare, sthiti cAra mAsanI kare, ghAta sarva vratanI kare. 12 1 saMjavalane krodha te pANInI lIMTI samAna, 2 saMjavalanuM mAna te netaranA staMbha samAna, 3 saMjavalanI mAyA te vAMsanI choI samAna, 4 saMjavalane lebha te pataMga tathA haladaranA raMga samAna, e cAre gati devatAnI kare, sthiti paMdara dinanI kare, ghAta kevaLajJAnanI kare. 16 e seLa kaSAya. have 9 kaSAya kahe che. 17 hAsya. 18 rati, 19 arati. 20 bhaya, 21 zeka 22 dugachA. 23 strIveda, 24 puruSaveda. 25 napuMsakaveda e cAritra mehanIyanI, 25 prakRti. have daMsaNa mohanIyanI 3 prakRti kahe che, 1 samiti mehanIya, 2 mithyAtva mehanIya 3 samAmithyAtva mehanIya, evaM sarva maLI 28 prakRti. tenI sthiti jagha. aMtamuhUrtanI uta. mithyAtva AzrI 70 kroDAkroDI sAgaropamanI, u. AkhAdhA kAla 7 hajAra varSane Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zI karma prakRtinA bela 5 pAMcamuM AyuSya karma sena prakAre bAMdhe temAM nArakInuM AyuSya 4 prakAre bAMdhe, te 1 mahAAra ziyA, mahAparigrahiyAe 3 kuNima + AhANuM 4 paMciMdiyavaheNuM. tiryacanuM AyuSa 4 prakAre bAMdhe, 1 mAIlayAe. 2 niyaDilayAe, 3 aliyavayaNeNaM, 4 kuDatele kuDamANe manuSyanuM AyuSa. 4 prakAre bAMdhe, 1 pagaIbhadiyAe 2 paga INiyAe, 3 sAruM ke sayAe 4 amacchariyAe, devatAnuM AyuSa 4 prakAre bAMdhe, 1 sazagasaMmeluM, 2 saMjamAsa jameNuM 3 bAlatakameNuM 4 akAmanirjazae, e saLa prakAre bAdhe, te 4 prakAre bhagave, nArakI ane devatAnuM AyuSa jagha0 10 hajAra varSane aMtarmuhUrta adhikanuM uta 33 sAgara te pUrva jhoDine trIjo bhAga adhika. manuSya ane tiryaMcanuM AyuSya jagha0 aMtamuhUrta uta- 3 palaya ne pUrvadoDano trIjo bhAga adhika. 6 chaThThuM nAma kama tenA be bheda. 1 zubhanAma 2 azubhanAma; zubhanAma karma 4 prakAre bAdhe, 1 kAyujayAe, 2 bhAsujIyAe 3 bhAvujuvAe 4 avisaMvAyaNajogeNaM, te 14 prakAre bhega, 1 IDrAsaddA chaThThAravA, 3 IDrAgadhA, 4 chaThThANasA, 5 iThThAkAsA, 6 chaThThAI, 7 iTTAIi, 8 IThThAvaNe, 9 IjaekittI, 10 iThuM uThaNa kamaeNliviriya purisAkAra parakkame, 11 IThThasayA, x 12 kasarayA, 13 piyasayA, 14 maNuNasayA. e 14 prakAre bhagave. azubhanAma kama 4 prakAre bAMdhe, 1 kAyaAzujuvAe, 2 bhAsaNuM jayAe, 3 bhAvAgujayAe, 4 visaMvAyaNAgeNaM, te 14 prakAra bhega. 1 agiThAsA, 2 aNiThAravA 3 aNiThaga dhA, 4 aNiThArasA, 5 aNikAkAsA 6 aNiThAgaI, 7 7 aNiThaThii, 8 aNilAvaNe, 9 aNiThAjasekitI, 10 aNibuThANuM kamabala variyapurisAkAra pakkame, 11 hijusayA, 12 diNasarayA, 13 aNiyA , 14 anaMtarAyA e 14 prakAre bhagave, have nAma karmanI, 93 prakRti kahe che, 1 narakagati, 2 tirya cagati 3 manuSyagati, 4 devagati, 5 ekendriya jAti, 6 beI driya jAti, 7 teIdriya jAti, 8 caurakriya 9 paMcendriya jAti, 10 udArikazarIra, 11 vaikriya zarIra 12 AhAraka zarIra, 13 taijasa zarIra, 14 kArma zarIra 15 ukArika aMgopAMga, 16 vaeNkriyaaMgopAMga, 17 AhAraka aMgopAMga, 18 uhAribaMdhana, 19 vaikrayaba dhana, 20 AhArakabaMdhana 21 tejasabaMdhana, rara kArmagba dhana, 23 urikasaghAtana, 24 vaikiyasaMghAtana, 25 AhAraka saMghatana, 26 tajasa sa ghAtana, 27 kArmasaMghatana, 28 vaSamanArAcasaMghayaNa 29 RSabhanArAcasaMghayaNuM, 30 nArAcasaMghayaNa 31 addhanArAcasa ghayaNa, 3ra kilakusaMghANa, 33 chevaTusaMghayaNa, 34 samIuraMsarsaThANa, 35 nigehaparImaMDaLasaThANa, 36 sAdisa ThANa, 37 vAmana ThANu, 38 mujasaThANa. 39 heMDasaMThaNa 40 kALavaNuM 41 nIvarNa kara tavarNa, 43 pILavaNuM 44 peLavaNuM, 45 surabhi gaMdha, 45 durabhigaMdha, ka7 tIkhorasa 48 kaDaverasa, 49 kasAyelesa, 50 khArasa, pa1 mITherasa, para kharakhasparza, (pharasa) 53 suMvALa, pharasa, 51 bhAre pharasa, 55 haLave pharasa, pa6 TADha pharasa, pa7 Une pharasa, 58 copaDA pharasa, 59 lukhe pharasa 60 naSThApUrvI, 61 ticAnu puvI, 62 manuSyAnapUva, 63 devatAnuM pUvara, 64 zubhavihAyagati, 65 azubhavihAyagati, 5 e piDaprakRti + kumimAMsa ja iTTA-ISTa. + IddhisarahA-ISTa svara. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI jene jJAna sAgara, thaI, 66 parAghAtanAma, 67 usvAsanAma, 68 agurulaghunAma, 69 AtApanAma, 70 udyotanAma, 71 upaghAtanAma, 72 tIrthaMkaranAma, 73 nimaNunAma, 74 trasanAma, 75 bAdaranAma, 76 pratyekanAma, 77 paryAptanAma, 78 sthiranAma, 79 zubhanAma, 80 saubhAgyanAma, 81 susvaranAma, 82 AdeyanAma, 83 jazekIrtinAma, 84 rAvaranAma 85 sUkamanAma, 86 sAdhAraNanAma, 87 aparyAptanAma, 88 asthiranAma, 89 azubhanAma, 90 durbhAgyanAma, 91 duHsvaranAma, 92 anAdeyanAma 93 ajazekIrtinAma, e 93 prakRti thaI temAM 10 baMdhananI adhika bheLavatAM 103 prakRti paNa graMthavALA kahe che, athavA nAmakarmanI 4ra paNa kharI. 1 gati, 2 jAti, 3 zarIra, 4 aMge pAMga, 5 baMdhana, 6 saMghAtana, 7 varNa 8 gaMdha, 9 rasa, 10 pharasa, 11 saMghayaNa, 12 saMThANa, 13 anuvI 14 vihAyagati, e 14 ane pratyeka prakRti 8 traNa dazaka 10 sthAvarane dazaka 10, evaM 42 thaI tathA viratAre caudanI 65 tathA pratyeka prakRti, 8 trazane dazaka 10 sthAvarane dazaka 10, evuM viratAre 90 prakRti thaI, nAmakarmanI sthiti jaghanya ATha muhUrtanI uta viza kreDakroDI sAgaropamanI, u0 abAdhA kALa 2 hajAra varasane 7 have gotrakarmanA 2 bheda 1 UMca netra, 2 nIca netra, temAM UMcagetra 8 prakAre bAMdhe, 1 jAIamadeNuM, 2 kulaamadevuM, 3 baLaamadeNuM 4 rUvaamadeNuM, 5 tavaamadevuM, 6 suyaamadeNuM, 7. lAbhaamadeNuM, 8 IsariyAemaNe e ATha mada aNuka karI UMcagotra bAMdhe. te ATha prakAre bhegave. 1 jAI vIsIDIA, 2 kulavIsIDIA, 3 aLavIsIDIA, 4 rUvavIsIDIA, 7 tapavIsIDIA, 6 suyavIsIDIA, cha lAbhavIsIDIA, 8 IsmariyavIsIDIA, e ATha prakAre bhagave. 1 have nIcatra 8 prakAre bAMdhe te. 1 jAIeNuM, 2 kulamaeNuM, jAva IsariyamaeNuM, e vagere upara kahyA te 8 made karI nIcagotra, bAMdhe, te ATha prakAre bhagave. jAdhavIhIyAthI jAva IssariyAvIhIyA sudhI upara kahyA te. gatrikarmanI sthiti jagha0 8 muhUrtanI utavaza koDAkoDI sAgaropamanI, u0 abAdhA kALa be hajAra varSane 8 AThamuM aMtarAyakarma, pAMca prakAre bAMdhe. 1 dAnAMtAya, 2 lAbhAMtarAya, 3 bhogavaMtazaya 4 ubhegAMtazaya, pa vAyatarAya, e pAMca aMtarAya pADave karI aMtazayakarma bAMdhe te pAMca prakAre bhega. 1 dAnAMtarAya, 2 lAbhAMtazaya, 3 bhegAMtarAM, 4 ugatazaya pa vItarAya, e pAMca pAme nahi. e aMtarAyakarmanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI utao trIsa kroDAkroDI sAgaropamanI, u0 abAdhA kALa 3 hajAra varSane. ATha karma bAMdhyAnI 85 prakRti, 6 jJAnAvaraNIyanI 6 darzanAvaraNIyanI 22 vedanIyanI 6 mehanIyanI, 16 AyuSanI 8 nAmanI, 16 gotranI, 5 aMtarAyanI, evuM sarva maLI 85 prakRti bAMdhAnI jANavI ane bhagavyAnI 93 prakRti. te jJAnAvaraNayanI, 9 darzanAvaraNIyanI, 16 vedanIyanI, 5 mehanIyanI, te 1 samaMyaNijhe, 1 mitteyaNijhe 3 samAchiyaNijha, 4 kasAyaNi, 5 nIkasAyaNi, e 5, AyuSanI 4, nAmanI 28, gotranI 16, aMtazayanI 5, e sarva maLI 93 prakRti bhegavyAnI jANavI, athavA 148 prakAre paNa bhegave jJAnavaranI pa, darzanAvaraNayanI 9, vedanIyana Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aya zrI krama' prakRtinA khela t 2 meAhanIyanI 28, AyuSanI 4, nAmakanI 93 gotrakamanI 3, aMtarAyanI 5. eva' sava`maLIne 148 prakRti jANavI. tathA khaMdhana nAmakamanI 10 prakRti graMthAtare kahI che te meLavatAM 158 prakRti paNa thAya athavA mULa prakRtti 8 tenI uttara prakRti 31. sAnA vaNIyanI 5 danAvaraNIyanI 9, veDhanIyanI 2, meAhanIyanI 2, AyuSanI 4 nAmanI 2, gAtranI 2, aMtarAyanI 5, evaM 31 prakRti thAya. tenA vistAra 148 kamaprakRti jANavI. e khela siddhAMta pramANe che. Iti kama prakRtinA khela samApta Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI guNasthAnadvAra. [guruvavRtta] nAma ? lakhaNaguNa 2 Thii 3 / kiriA 4 sattA 5 baMdha 6 vedeya 7 // udaya 8 udiraNA 1 caiva // nijjarA 10 bhAva 11 kAraNA 12 // 1 // paripaha 13 magga 14 AyAya 15 // jIvAya mede 16 bhAga 17 uvioga 28 // lessA 11 caraNa 20 sammatam 21 // appAbahucca 22 guNaThANehiM // 2 // e be gAthAmAM 22 dvAra kahyA. pahele nAmaDhAra kahe che. paheluM mithyAtva guNaThANuM, bIjuM sAsvAdAna guru, trIjuM samAmicchata guru, cethuM avirati samyakatvaSTi guru, pAMcamuM dezavirati gu. cha pramattasaMjati gu. sAtamuM apramattasaMjati gu, AThamuM niyaThThibAdara guru, navamuM aniyaTribAda guru, dazamuM suhamaparAya guru agIyAramuM upazAMtaha gu. bAramuM kSINameha guru, teramuM sajogI kevaLI guru caudamuM ajogI kevaLI guNaThANuM. bIje lakSaNa guNadvAra kahe che. pahelA mithyAtva guNaThANAnAM lakSaNa kahe che. zrI vitarAganI vANIthI ochuM, adhika viparIta, saradahe, parUpe, pharase, tene mithyAtva kahIe. ochI parUpaNa te kone kahIe; jema keI kahe je jIva aMguThA mAtra che, taMdula mAtra che, zAmAM mAtra che, dIpaka mAtra che tehane ochI parUpaNa kahIe. bIjI adhika parUpaNa te kene kahIe? eka jIva sarva brahmAMDa mAtramAM vyApI rahyo che tene adhika parUpaNuM kahIe. trIjI viparIta parUpaNa te kene kahIe? koI kahe je pAMca bhUta paikI AtmA upaje che ane ene vinAze jIva vIze che. te jaDa che. te thakI caiitanya upaje, vINuze ema kahe tene viparIta parUpaNa kahIe. ema nava padArthanuM viparIta paNuM sarahade, parUpe, phaNe tehane Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aya zrI guNasthAnanAra 103 mithyAtva kahIe. paNa jena mAge AtmA akRtrima, akhaMDa, vinAzI nitya che. zarIra mAtra vyApaka che te viSe gautama svAmI hAtha joDI mAna meADI vadaNA, namaskAra karIne zrI bhagavaMtane pUchavA lAgyA, svAmInAtha ! te jIvane zuM guNu nIpajye ? zrI bhagavate kahyuM je jIvarupa ghaDI te krarUpa geDIe karI 4 gati, 24 daMDaka, 84 lAkha jIvAjonImAM vAravAr paribhramaNa kare paNa sa'sArane pAra pAme nahi. khIjA guThANAnAM lakSaNa kahe che. jema kei puruSa khIrakhAMDanuM. bhAjana janme, pachI vamana karyuM, tyAre koIka puruSe pUchyuM, bhAI ! kAMI svAda rahyo ? eTale kahe je thoDo svAda rahyo, te samAna samakti rahyuM ane vacce teTalu samakti gayuM. 1 khIjuM dRSTAMta kahe che jevA ghaTAnA nAda pahele gahera ga bhIra, pachI raNako rahI gayA. gadvegabhIra samAna samakti gayuM ane raNako rahI gaye, teTalu sAsvAdana. 2 trIjuM dRSTAMta AkhAnuM. jIvarUpa AMkho tenA pariNAmarUpa DALathI samaktirUpe phaLa mehurUpa vAyare karI tUTayuM, mithyAtvarUpa dharatIe AvI paDayu nathI, vacamAM che tyAM sudhI sAsvAdana kahIe ane dharatIe AvI paDayu tyAre mithyAtva. te viSe gautama svAmI hAtha joDI mAna meDI zrIbhagavaMtane pUchavA lAgyA. svAmInAtha ! te jIvane zu' gugu nIpaja ? zrI bhagavata kahe kRSNapakSI hatA te zukalapakSI thaye, adha puddagala sAMsAra bhogavavA cho, jema koI puruSane mAthe lAkha kreDanuM deNuM hatuM te paradeza jaIne kamAI AvyeA. deNu zvetAM eka adhelInuM deNuM rahyuM tenuM vyAja thayuM; a pudgala saMsAra bhogavavA rahyo. sAvAda samakti pAMcavAra Ave. trIjA guNuThANAnAM lakSaNa kahe che trIjuM mizranuThANuM te be vastu maLIne mizra zIkhaDane dhrAMte. jema zIkhaMDa khATA ne mIThA, tema mIThAza samAna samakita ne khaTAza samAna mithyAtva. te jinamArga paNa rUDA jANe tathA anya mArga paNa rUDo jANe. jemake nagara bahAra sAdhu mahApuruSa padhAryA che, tehane zrAvaka vAMDhavA jAya che, evAmAM mizrardaSTivAMLe| mitra maLyA teNe pUchyuM, kayAM jAo che ? zrAvaka kahe sAdhu mahApuruSane vAMdavA jaie chIe. eTale mizranTavALA kahe, ehane vAMdhe zuM thAya ? zrAvaka kahe je mahAM lAza thAya tethI te kahe, huM paNa AvuM chuM. ema kaDIne mizraguNaThANAvALe vAMdAne paga upADayA, eTalAmAM khIje mahA mithyAtvI mitra maLyA, teNe pUchyu ke zA bhaNI jAme che ? mizraguNuThANAvALA kahe che, sAdhu mahApuruSane vAMDhavA jaIe chIe. tyAre mahAmithyAtrI kahe che, eThuMne vAMghe zuM thAya ? e tA melA, ghelAM che, evu kahIne leALavI nAkhyA, ethI pAchA gayA. sAdhujJAnIne zrAvake pRthu, svAmI ! vAMThavA paga upADayeA tehane zu guru nIpajyA ? jJAnI guru kahe che kALA aDada sarakhA hatA te chaDIdALa sarakhA thaye, kRSNapakSI TaLIne zukalapakSI thaye, anAdi kALane UlaTo hatA te sulaTo thaye, samakti sanmukha thayA paNa paga bharavA samatha nahI, te viSe gautama svAmI hAtha joDI mAna meADI vadaNA, namaskAra karIne zrI bhagavatane pUchavA lAgyA. svAmInAtha ! te jIvane zu gugu nIpajyA ? zrI bhagavata kahe, te jIva 4 gati, 24 daMDakamAM bhamIne paNa deze chuM a pudgaLa parAvartanamAM utkRSTo sa`sAranA pAra pAmaze. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara cethuM aviti samyaktvaSTi guNuThANuM tenu' zu lakSaNa ? 7 prakRtine kSayApa- zamAve te, 1 ana'tAnukhathI krodha, 2 mAna, 3 mAyA, 4 DhAla, 5 samyaktva mahanIya, - mithyAtva meAhanIya e 7 mizra mAhanIya e cha prakRti kAMika uddaya Ave tehane kSaya kare ane sattAmAM daLa che tene upazamAve, tene kSayApA. samyaktva kahIe te samyaktva asa'khyAtIvAra Ave ane cha prakRtinA daLane sarvathA upazamAve, DhAMke tene upazamasamakti kahIe. te samakita pAMcavAra Ave, ane cha prakRtinA daLanesathA kSaya kare tene kSAdhika samakti kahIe te samyaktva 1 vAra Ave. ceAthe guNaThANe AbhyA thako jIvAdi padA dravyathI 1, kSetrathI 2, kALathI 3, bhAvathI 4, nAkAzIrdi chamAthI tapa jANe, sarahe, parUpe paNa pharasI zake nahi te viSe gautamasvAmI hAtha joDI mAna meADI zrI bhagavaMtane puchavA lAgyA, svAmInAtha ! te jIvane zuM guNu nIMpajyA ? zrI bhagavata kahe, he gautama! te jIva samakita vyavahArapaNe zuddha pravatatA jaghanya trIje bhave mekSa jAya, utkRSTo paMdara bhave mAl jAya, vedaka samaSThita eka vAra Ave. eka samayanI sthiti che, pUrva' je a yuSyanA aba paDayA na hAya tA 7 khelamAM baMdha pADe nahi.1 nakanuM AyuSya, 2 bhavanapatinuM AyuSya, 3 tiya iMcanuM AyuSya, 4 vANavyaMtaranuM AyuSya, 5 jatiSInuM AyuSya, 6 zrI veda, cha napuMsaka veda, e sAta khelamAM AyuSyanA badha pADe nahiM, te jIva, 8 mAcAra, samakitanA ArAdhI caturvidha saMghanI vatsalatA parama ane bhakitabhara karatA tho jaghanya pahele devaake upaje, ut. bArame devalAke, upaje pannavaNAnI sAkhe, pUrva karmIne udaye karIne vrata paccakkhANa karI na zake, paNa aneka varasanI zramaNe pAsakanI pravajyAnA pALaka hIe, dazAzruta zlaSe zrAvaka kahyA che te mATe dana zrAvakane avizya samadIThI kahIe. 104 28 9 pazcima "rAma dezivazita zAstra tenu zu lakSaNa ? ahI' cethA guNa sthAnanI rIte 7 prakRti (darzI, sasaka)ne kSaya ke 9: prajJama ke kSaya pAma hAya ane apratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA ane lAbha e cAranA kSaye pAma DAya, pA ja thANe AbhyA thakA jIvAdika paTTA dravyathI kSetrathI, kALathI, bhAvathI, nAkarasI Adi daine chamAsa -1 tame jANe sarahe parUpe, zakita pramANe spaze. eka paccakakhANathI mAMDIne 12 vrata, 11 zrAvakanA Adame, yAvata sa MdekhaNA sudhI anazana karI Aza, te viSe gautamasvAmI hAtha joDI mAna meDI bhagavaMtane pUchavA lAgyA, svAmInAtha ! te jIvane zu' guju nIpajyA ? tyAre zrI bhagavate kahyuM, ja trIje bhave mAkSa jAya u0 15 bhave mekSa jAya ja devaleAke upaje, uta12me detlekA upaje. te sAdhunA vratanI apekSAe dezavirati pahele kahIe, paNa pariNAmathI avratanI kriyA utarI gaI che. paicchA, prabha, alpapagrahI, suzIla, sunnatI, miSTha, dharmAMtI, 495uvahArI, udAsI, vairAgyavata, ekAMtamaya . samyamArgI, susAdhu, supAtra uttama Azadhaka, janamArga prabhAvaka, arihaMtanA ziSya vaLyA che, gItA zAkha che. zrAvakapaNuM eka bhavamAM pratyeka hajAravAra Ave, mahAsa vegavahArI kriyAvAdI, Astika jANe che. siddhAMtanI chaThThu pramatta sajati guNuThANuM', tenuM zuM lakSaNa ? upazama ke kSaye pazama kare ane pratyAkhyAnI tathA apratyAkhyAnI lAbha e ADha prakRtinA kSayapazcama kare te viSe gauttamasvAmI ahIM darzana saptakanA kSaya, krodha, mAna, mAyA ane hAtha joDI mAna meDI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI guNasthAnakAra 105 zrI bhagavaMtane pUchavA lAgyA, te jIvane zuM guNa nIpajyA ? zrI bhagavaMte kahyuM - te jIva dravyathI, kSetrathI kALathI, bhAvathI jIvAdika nava padArthane tathA nekArasI Adi chamAsI tapa jANe, saradahe, parUve, karase. sAdhupaNuM eka bhayamAM navasevAra Ave. te jIva jaghanya trIje bhave meza jAya, ut 15 bhave mokSa jAya. ArAdhaka jIva jagha. pahele devake upaje. ut, anuttara vimAne upaje. 17 bhede saMjamAM nirmaLa pALe, 12 bhede tapasyA kare paNa yoga capaLa, kaSAya capaLa, vacana capaLa, draSTimAM capaLatAne aMza che; teNe karIne yapi uttama apramAdIthakA rahe che te paNa pramAda rahe che mATe pramANe karI tathA kRNAdi lezyA, azubha jega kaIka kALe praNita pariName che, mATe kaSAya prakRSTamatta thaI jAya tevA pramatta saMjita guNaThANuM kahIe, sAtamuM apramatta saMjati guNaThANuM, tenuM zuM lakSaNe pAMca pramAda choDe tyAre sAtame guNaThANe Ave te pramAdanA nAma (gAthA) 1 mada, 2 viSaya, 3 kaSAya, 4 niMdA, 5 vikathA paMcamAM bhaNiyA e paMca pamAyA, jIvA paMDita saMsAre e 5 pramAda chAMDe ane 16 prakRtine kSayapazama kare ne 15 pUrve kahI te ane saMjalane phodha, ema 16 prakatine pazamAve tene zuM guNa nIpaja ? jIvAda padArtha dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI tathA neka rasI Adi daIne chamAsI tapa, dhyAna jugatapaNe jANe sadahe, parUpe, pharase, te jIva jaghanya te ja bhave mikSa jAya, utkRSTa trIje bhave mokSa jAya. gati te prAya ? kapAtItanI thAya dhyAnane viSe, anuSThAnane viSe apramatta udyata thakA rahe che, tathA zubha vezyApaNe ja karIne nathI pramatta kaSAya jene tene apramatta saMjati guNaThANuM kahIe. kSapaka athavA upazama zreNa jene mAMDavAnI hoya te ahIM yathApravRttikaraNa kare. AThamuM niyaTTi bAdara guNaThANuM tenuM zuM lakSaNa ? 17 prakRtine kSaye pazamAve. te seLa pUrve kahI te, ane saMjalanuM mAne maLI 17 prakRtine upazamave. te viSe gautamasvAmI hAtha joDI, mAna meDI zrI bhagavaMtane pUchavA lAgyA, svAmInAtha ! te jIvane zuM guNa nIpajya ? bhagavate kahyuM, pariNAmadhA, apUrvakaraNa je kaI kALe jIvane kaI dine AvyuM nathI te zreNI jugata jIvAdi padArtha dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, kArasI Adi daI chamAsI tapa jANe, sadahe, parUpe, pharase, te jIva jaghanya te ja bhave mekSa jAya, utta, trIje bhave mokSa jAya, ahIMthI zreNI re karaH 1 upazramazreNI, ne 2 kSapakazreNI. upazama zreNIvALe jIva mehanIya karmanI prakRtinAM daLane upazamAvate agiyAramAM guNaThANa sudhI jAya, paDivAI paNa thAya, hAyamAna pariNAmapaNe pariName. ane paka zreNIvALA jIva te mehanIya karmanI prakRtinA daLane khapAvate, zuddha mULamAMthI nija za karate, navame, dazame guNaThANe thaIne bArame guNaThANe jAya, apaDivAI ja heya. vardhamAna pariNAma pariName. have nIyadgi bAdarane artha te nivaye che bAdara kaSAyathI, bAdara saMvazaya kriyAthI, zreNI karave, atyaMtara pariNAme, adhyavasAya sthira thate, bAdara capaLatAthI nivatyA che mATe nIyaddei bAdara guNuThANuM kahIe, tathA bIjuM nAma apUrva karaNa guNaThANuM paNa kahIe, zA mATe je kaMI kALe jIve pUrvae zreNI karI hatI ane guNaThANe paheluM ja kAraNe te paMDitavIryanuM AvaraNa lakaNarUpa karaNa pariNumayANA vardhanarUpa zreNI kare tene apUrvakaraNa guNaThANuM kahIe. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara navamuM anIyadgikhAdara guNaThANuM, tenuM zuM lakSaNa ? satAvIza prakRtine upazamAve athavA kSaya kare te 17 prakRti pUrve kahI te ane saMjalanI 1 mAyA, 2 strIveda, puruSaveda 4 napuMsakaveda tathA hAsya, kRti, ati, bhaya, zaka, hucachA e 27 prakRtine kSaya ke upazama kare te viSe gautamasvAmI hAtha joDI mAna meDI zrI bhagavaMtane pUchavA lAgyA, svAmInAtha ! te jIvane zuM gu9 nIpajya zrI bhagavaMte kahyuM, te jIvane jIvAdika padArtha tathA nekArasI Adi daIne chamAsI tapa, dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, narvikAra amArI viSaya nivAMchanApaNe jANe, sahe, parUpe pharase, te jIva jaghanya te ja bhave mikSa jAya. anIyaTTikAdara te sarvathA prakAre nivatyuM nathI, aMza mAtra hajI bAdarasaMpAya. kriyA rahI che, te mATe anIyaTTiyAbAdara guNaThANuM kahIe. "AThama, navamA guNaThANAnA zabdArtha x ghaNu gaMbhIra che te anya paMcasaMgrahArdika graMtha tathA siddhAMtathI samajavA." dazamuM sukama saMpAya guNaThANuM, tene zuM lakSaNa? te upazama ke kSaya thayelI hoya che, ahIM sudhama lakSane chevaTane hissa bAkI hatuM te khapAvatAM khapAvatAM chelle samaye sarvathA lebhane kSaya ke upazama thAya che. te viSe gautamasvAmI hAtha joDI mAna meDI zrI bhagavaMtane pUchavA lAgyA svAmInAtha ! te jIvane zuM guNa nIpaLe? dhI bhagavaMta kahyuM, te jIva dravyathI, kSetrathI kALathI, bhAvathI, jIvadi padArtha tathA nakArasI Adi daIne chamAsI tapa, nirabhilASa, nirvAcchanA, nirvedakatApaNe, nirAzI, avyAmoha, * niyaTTi (navatti) eTale pariNAmanI bhinnatA, ane anivRtti eTale abhinnatA. AThamAM guNasthAne bhinna bhinna jIvo AzcayI pratisamaya anukrame vadhatA asaMkhya lokAkAza pradeza pramANa adhyavasAyasthAnake hoya che. jeo A guNasthAnanA prathama samayane prApta thAya che ane thaze te sarva jIvonI apekSAe jaghanyathI mAMDI utkRSTa sudhI asaMkhya kAkAzanA pradeza jeTalA adhyavasAya sthAna hoya che. asaMkhyAtA asaMkhya prakAra hovAthI prathama samayavatI sarva chanA ane sarva samayemAM vartatA nA adhyavasAye asaMkhyAtA kahe che. A guNasthAnanA prathama samayanA jaghanya adhyavasAya sthAnathI prathama samayanuM utkRSTa adhyavasAyasthAnaka anata guNa vizuddha che. prathama samayane utkRSTa athavasAya sthAnakathI bIjA samayanuM jaghanya adhyavasAya sthAnaka anaMtaguNa vizuddha che. ema chelA samaya sudhI jANavuM. A guNasthAnakanA ke eka samayane prApta thayelA jIvomAM paraspara adhyavasAyanI nivRtti-linatA-haiya che. tethI te niyaTTi kahevAya che, temaja A guNasthAne 27 prakRtti upazama ke kSaya karyA vagara nivRtti pAme nahi. navamA guNasthAnane eka sAthe prApta thayelA chamAM adhyavasAyanI nivRtti eTale 'bhinatA hatI nathI tethI te aniyaTTi kahevAya che. vaLI dazamAM guNasthAnanA sUma lebha rUpa kaSAyanI apekSAe ahIM bAdara (sthala) saMzaya (kaSAya) ne udaya hevAthI tene anivRttibAdarasaM5rAya guNasthAnaka paNa kahe che. tene kALa aMtarmuhUtane che. tenA prathama samayathI mAMDI pratisamaya uttarottara anaMtaguNa vizuddha adhyavasAya sthAnaka hoya che. tenI aMtarmuhUrtanI sthitinA, jeTalA samaye teTalAM tenAM adhyavasAya sthAna hoya che. kemake A guNasthAnamAM praveza karanArane eka samaye eka ja adhyavasAya sthAnaka hoya che. eTale navamA sthAnakanA jeTalA samaya teTalAM tenAM adhyavasAya sthAnake samajavAM. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 aya zrI guNasthAnadvAra avibhrama jANe, sarahe, parUpe, se. te jIva jadhanya te ja bhave mAkSa jAya. ut trIje bhave mekSa jAya. sUkSma-ceDIka-lagAreka pAtaLI zI sa`pAya kriyA hovAne lIdhe tene sUkSmasa'pAya guNuThANu' kahIe. agiyAramuM upazAMtamAha zuThANu, upazamAve savathA DhAMke, ( bhamabhArI prachanna mAna meADI zrI bhagavaMtane pUchavA lAgyA, zrI bhagavate kahyuM, te jIva jIvAdi padAya Adi daine chamAsI tapa vItarAga *se, evAmAM jo kALa kare te ane jo sUkSma lAbhanA udaya thAya paDe te pahele guNuThANuM jAya, pazu tenuM zu' lakSaNa ? 18 mAhanIya kama nI prakRtine atrivat ) te viSe gautamasvAmI hAtha joDI svAmInAtha ! te jIvane zuM guNa nIpajyA ? dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, nAkArasI bhAve, yathAkhyAta cAritra paNe jANe, sarahe, pape, anuttara vimAnamAM jAya, pachI manuSya thaI mAkSa jAya te kaSAya agni pragaTe, pachI paDe, dazamAthI sa`thA agiyAramethI caDhavu' te nathI. upazAMta te upazamyA che mAThu sava thA jaLe karI agni elbyAnI peThe. TALyA nahi, DhAMka che mATe upazAMtameha guNuThANuM kahIe. bAramuM kSINumeha guThANuM', tene zuM lakSaNa ? 28 prakRtine sathA khapAvelI hAya che tethI kSINamAha kahevAya kSapakazreNI, kSAyika bhAva, kSAyikasamakti, kSAyika yathAkhyAta cAritra, kaNasatya, jogasatya, bhAvasatya, amAyI, akSayI, vItarAgI bhAvanigraMtha, saMpUrNa saMvuDa, saMpUrNa bhAvitAtmA, mahAtapasvI, mahAsuzIla, amaiAhI, avikArI, mahAjJAnI, mahAdhyAnI, vardhamAna pAmI, paDIvAi thai, aMtarmuhUta rahe. e guNaThANe kALa karavA nIM. punaHbhava che nahi, chelle samaye pAMca jJAnAvaraNIya, cAra nAnAvaraNIya, paviSa aMtarAya kSaya karaNeAdyama karI, kevaLa yeAti prakraTe te mATe kSIzumeha guNuThANu' kahIe ane teme guNusthAne jAya. je samaye 14 prakRtinA kSaya thAya teja samaye kevaLajJAna pragaTa thAya paNa vyavahArathI temu gurusthAna sAgI kevaLInu gaNAya che. taimuM sajogI kevaLI guThANuM,tenu zuM lakSaNa ? deza khela sahita teme zuThANu vicara. 1 sajogI, 2 sazarIrI, 3 gnalezI, 4 zukalalezI, 5 yathAkhyAtacAritra, 6 kSAyikasamakita, 7 paMDitavIya. 8 zukaladhyAna, 9 kevaLajJAna, 10 kevaLana. e daza ela sahita jaghanya aMtarmuhUta uta. dezeuc pUrva kreADI sudhI vicare, ghaNA jIvane tArI, pratibAdhI. nyAla karIne khIjA, trIjA zukaladhyAnanA pAyAne dhyAIne caurame jAya, sajogI te zubha mana, vacana, kAyAnA joga sahita che mAhyucalepakaraNa che, gamanAgamanAdika ceSTA zubha sahita che. devaLajJAna, kevaLa dRna, upayoga samayAMtara avachinnapaNe zuddha pariName te mATe sajogI kevaLI guNuThANu' kahIe. A guNusthAnanA chevaTanA bhAgamAM zailezIkaraNathI atyaMta AtmavIya pragaTa thavAthI jogAnu dhana thavA mAMDe ane jogA rUdhAI jAya tyAre caudamu anegI kevaLI guNaThANu prAye thAya tenu zu lakSaNa ? zukaladhyAnanA cethA pAyA, samucchinnakriya, ana"tara apratipAtI anivRttidhyAtA manoga rUpI, vacanajoga rUdhI, kAyoga rUdhI ane prANanirodha karI rUpAtIta, padma zukaladhyAna dhyAtA cha khAla sahita vicare. terame 10 khela kahyA temAMthI 1 sajogI, 2 salezI, 3 zulezI, e traNa varjIne zeSa 7 khela sahita sakala girinA zajA meruM tenI peThe aDela, acala, sthira avasthAne pAme. zailezIpaNuM rahI pAMca laghu Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara akSara uccAraNa pramANu kALa rahI zeSa 1 vedanIya, 2 AyuSa, 3 nAma 4 getra e cAra karma kSINa karIne makitapada pAme. zarIra audArika, tejasa, kAmaNa sarvathI chAMDIne samajI jugati, anya AkAza pradeza aNaavagAhata, aNukasate, eka samaya mAtramAM Urdhvagati, avigrahagatie tIhAM jAya, "eraMDabIja baMdhana mukatavata, nilepa tuMbIvatA keDamuktabAvata, Idhanavahinamukta chumavata" tIhAM siddha kSetre jaI sAkAropayoge siddha thAya, buddha thAya, pAraMgata thAya. paraMparAgata thAya, sakalakArya artha sAdhI, kRtakRtArtha, nizcitArtha, atulya sukhasAgara nirmana sAdi anaMtabhAge siddha thAya e siddha padane bhAvasmaraNa ciMtana manana kadakALe mujane haze ? se ghaTI; paLa, dhanya saphaLa haze. ajogI te jega rahita kevaLa sahita vicare tene ajogI kevaLI guThANuM kahIe.. trIjo sthitidvAra kahe che. pahelA guNaThANanI sthiti che prakAranI che, aNadIA apaja vasIA te je mithyAtvanI Adi nathI ne aMta paNa nathI te abhavyajIvanA AzrI mithyAtva. 1 aNadIA, sapajajavasIA te je mithyAtvanI AdI nathI paNa aMta che te bhavya jIvanA mithyAtva AzrI 2. sAdIAsapajavasIA te je mithyAtvanI AdI paNa che ne aMta paNa che. te paDIvAI samadiDrIne mithyAtva AzrI tenI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ut ardha pudgala parAvartana deza u. pachI avazya samakti pAsIne mokSa jAya. 3. 1- bIjA guNaThANunI sthiti ja 1 samaya 30 6 AvalIka naM 7 samayanI 2, trIjA guNaThANunI sthiti ja0 u aMtarmuhartanI 3. cethA guNaThANanI sthiti ja aMta, u0, 66 sAgarepama jhAjhezanI te 22 sAgaropamanI sthitie traNavAra bArame devaleke upaje, traNa pUrva koDI adhika manuSyanA bhava AzrI jANavI. tathA be vAra anuttara vimAnamAM 33 sAgaropamanI sthitie upaje. 33 6 chAsaTha sAgaropama ane 3 pUrvakoDI adhika manuSyanA bhava AzrI jANavI che. pAMcamA, chaThThA, teramA guNaThANanI sthiti ja aMta u0 deze uNI te sADA ATha varSa uNa pUrva koDInI, sAtamAMthI agiyAramAM gu0 sudhI ja 1 samaya u0 aMta, bAramAM guru nI sthiti jaghanya u0 aMta caudamAM guThANAnI sthiti pAMca hasava akSara ane Ira u3 44 lapa bolavA pramANe jANavI. ceAtho kriyA dvAra kahe che. pahele ne trIje guNaThANe 24 kiyA lAbhe, IriyAvahI kriyA vajIne bIje the guru 23 yiA lAbhe, iriyAvahI 1ne mithyAtvanI 2, e be vaIne pAMcame guDha 22 kriyA lAbha, mithyAtva 1, avirati 2 IriyAvADI 3. e vajIne chaThe gu2 kiyA AraMbhIA 1 mAyAvattiyA, 2 lAbhe. sAtamethI dazamA sudhI mAyAvattiyA kiyA lAbhe. agiyArame, bArame, terame gu. 1 iriyAvahI kriyA lAbha caudame gu. kaI kriyA lAze nahi. pAMcame sattAkAra kahe che. pahelA guNaTha.NathI te agiyAramA gu. sudhI ATha karmanI sattA, bArameM sAta Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI guNasthAna dvArA karmanI sattA-1 mehanIya karma vajIne, teme caume gu. 4 karmanI sattA- vedanIya 1, AyuSa 2, nAma 3, gAtra 4. - chaThTho baMdhadvAra kahe che. pahelA guNaThANAthI te sAtamAM guo sudhI trIju gu vajIne 8 karma bAMdhe ane je 7 bAMdhe te AyuSya vajIne trIje, AThame, navame gu) 7 karma bAMdhe AyuSya vajIne dazame gu. 6 karma bAMdhe. AyuSya 1 ne mehanIya e ravajIne agiyArame, bArameM, terame gu0 1 sAtA vedanIya bAMdhe caudame gu abaMdha. sAtamo veda ne AThamo udayadvAra bheLe kahe che. pahelA guNaThANAthI te dazamA gu. sudhI 8 karma veda ne 8 ne udaya agiyArameM bArame 7 karma vede ne 7 ne udaya, mehanIya vajIne terad, caudame 4 karma veda ne ane udaya vedanIya che, AyuSa 2, nAma 3, gAtra 8. - navamo udAharaNudvAra kahe che. pahelA guNaThANAthI mAMDIne sAtamA gu0 sudhI 8 kamanI udIraNA tathA 7 nI kare te AyuSya vajIne. AThame navame gu. sAta karmanI udIraNuM te AyuSya vajIne tathA 6 nI kare te AyuSya 1, mehanIya 2 e 2 varjIne dazame nI udIraNA kare AyuSya 1, mohanIya 2, e 2 vajIne ane panI kare te AyuSya 1, mehanIya 2, vedanIya 3 e 3, vajIne. agiyArame bArame 5 nI udIraNuM AyuSya 1, mohanIya, 2 vedanI 3 e 3 vajIne tathA 2 nI kare te nAma, gotra 2 e 2 nI terame gu. 2 karmanI udIraNa nAma, 1, getra 2 e 2 nI kare. caudame guNa udIraNA kare nahi. (ceva ke) nizcaye, dazama nijarAThAra kahe che, pahelAthI te agiyAramAM guNaThANa sudhI 8 karmanI nirjara bArame 7 karmanI nija , mohanIya vajIne, terame caudame 4 karmanI nirjara-vedanIya 1, AyuSya 2, nAma 3 getra 4. agiyArame bhAva dvAra kahe che. - 1 udayabhAva 2 upazamabhAva, 3 kSAyikabhAva, 4 kSaye pazamabhAva, 5 pArimikabhAva, 6 sanIvAbhAva, pahele ne trIje guNaThANe 3 bhAbha, 1, udaya, 2 kSaye pazama, 3 pariNAmika bIje guNaThANe tathA cethAthI te agiyAramAM guNaThANA sudhI upazama zreNavALAne, 4, bhAva 1 udaya. 2 upazama, 3 pazama, 4 parimika tathA 4 thI 8 gumAM jene kSAyaka samakti AvyuM hoya te kSAyaka bhAva paNa hoya ane 9 thI 11 gu. sudhI pAMca bhAva heya 8 mAMthI mAMDIne bAramA sudhI kSepaka zreNavALAne. 4 bhAva-1 udaya, 2 kSaye pazama, 3 kSAyika, 4 pariNAmika terame, caudame guo 3 bhAva-1 udaya, 2 kSAyika, 3 pariNAmika. siddhamAM 2 bhAva kSAvika ane pAmika. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena jJAna sAgara bAramA kAraNuddhAra kahe che. 5 joga. kra baMdhanA kAraNa 5-1 mithyAtva, :2 avirati, 3 pramAda, 4 kaSAya, pahele trIje gu0 5 kAraNa lAge. khIje ceAthe, 4 kANu hAle mithyAtva varjIne pAMcame chaThe guNa 3 kAraNa lAze. 1 mithyAtva, 2 avirata vane sAtamethI te dazamA zuzuThANA sudhI. 2 kAraNu lAle 1 kaSAya. 2 joga. agiyArame-bArame teme, 1 kAraNu lAle te joga caudame koi kAraNa nathI. 110 teramA pariSahadvAra kahe che. pahelAthI te cethA guNuThANA sudhI yadyapi paSicDa 22 lAse paNa l duHkharUpa che, nija rArUpa pariNAme nahi. pAMcamAthI te 9 mA guNuThANAM sudhI 22 pariSaddha vAle, eka samaye 20 veDhe. TADhanA tyAM tApane nahi, tApanA tyAM TADhane nahi. cAlavAnA tyAM besavAne nahiM, besavAnA tyAM cAlavAnA nahi. dazame, agiyArame, bArame 14 pariSaDu vAle. ATha je mAhanIya karmone udaye hatA te varyAM te kahe che, 1 acelanA 2 atinA 3 srInA, 4 besAnA, 5 AkrozanA, 6 yAcanAne, 7 satkAra-puraskAra, e 7 cAtri mahanIya kane udaye hatA te ane 8 me ha~saNa pariSadga darzana mAhanIyane uye hateA te, e vajrane zeSa 14 hyA, te mAMhelA 1 samaye 12 vede. TADhanA tyAM tApanA nahi. tApane tyAM TADhane nahi cAlavAnA tyAM sthAnakanA nahi sthAnakanA tyAM cAlavAnA nahi temeM caudame guNuThANe 11 paSiddha lAle pUrve 14 kahyA temAMthI eka prajJAneA, ajJAnaneA, e 2 jJAnAvaraNIya kama ne udaye hatA te ane eka alAsanA, aMtarAya kane uye hatA te e 3 vajIne zeSa 11 rahyA. te mAMDelA 1 samaye 9 veDhe. TADhane tyAM tApanA nahiM tApanA tyAM TADhane nahi, cAlavAne tyAM sthAnakanA nahi, sthAnakanA tyAM cAlavAnA nahi, caudamA mANAdvAra kahe che khIje zuSu pahele pahele guNuThANe mAgaNA 4. trIje, ceAthe, pAMcame, sAtame jAya, mAgaNA 1, paDe ane pahele Ave, paNa caDavu' nathI. trIje mANA 4, paDe te Ave ane caDe te ceAthe, pAMcame ane sAtame jAya, ceAthe mAgaNA 5 paDe te pahele, khIje Ave ane caDe te pAMcame, sAtame jAya, pAMcame mAgaNuA 5, paDe tA pahele, bIje, trIje, ceAthe Ave ane saDe te sAtame jAya. chaThThuM mANA 6, paDe te pahele, khIje, trIje, ceAthe pAMcame Ave ane caDe te sAtame jAya. sAtame mANA 3, paDe tA chaThThuM ceAthe Ave ane caDe te AThame jAya. AThame mANA 3, paDe tA sAtame, ceAthe Ave De te navame jAya navame mANA 3. paDe te Ame, cethe Ave, ane caDe te dazame jAya. dazame mANA 4, paDe te navame, ceAthe Ave, caDe te agiyArame, bArame jAya. agiyArame mAgaNA 2, kALa kare te anuttara vimAne jAya, paDe te dazame tathA pahele Ave. caDavu' nathI, khArame mALA 1, terame jAya, pavu' nathI. terame mANA 1, caudame jAya, paDavuM nathI. caudame mANA eke nathI, meAkSa jAya. paMdarame AtmAdvAra kahe che. AtmA 8 dravya mAtmA 1, kaSAya AtmA ra, caiga AtmA 3, upayAga AtmA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 atha thI guNasthAnakAra 4, jJAna AtmA 5, darzana AtmA 6, cAritra AtmA 7, vIrya AtmA 8, pahele, trIje guNa 6 AtmA, jJAna 1, cAritra 2 e 2 vajIne. bIje, cothe guNa0 7 AtmA, cAritra vajIne. pAMcame guNaThANe paNa 7 AtmA, dezathI cAritra che. chaThThAthI dezamAM guNaThANuM sudhI ATha AtmA. agiyArame, bArame, terame 7 AtmA, kaSAya vajIne caudame 6 AtmA kaSAya ne jega vajIne. siddhamAM 4 AtmA, jJAna AtmA 1, darzana AtmA 2, dravya AtmA 3, upaga AtmA 4. seLa chavabhedadvAra kahe che. pahele guNaThANe 14 bheda lAbhe. bIje guNa0 6 bheda lAle beIdriya 1, teIdriya 2, cauraMdriya 3, asaMzotiryaMca pacedriya 4, e 4 nA aparyAptA, ne saMjJI paMcedriyane aparyApta ne paryApta e 6. trIje guNa 1 saMjJI paMcaMdriyane paryApta lAbhe ceAthe guNaThANe 2 bheda lAbha, saMjJI paceMdriyane 1 aparyApta ne 2 paryApta. pAMcamethI te 14 mA guNaThANuM sudhI 1 saMjJI paMcedriyane paryApta lAle. sattara gadvAra kahe che. pahale, bIje ne the guThANe joga 13 lAbhe. be AhArakanA vaIne. trIje guNa0 10 jega lAbha. 4 mananA 4 vacananA, 1 audakine, 1 vaizciyane e 10 lAbhe. pAMcame guNaThANe 12 jega 2 AhAranA ne eka kAmaNane e 3 vane cha guNa0 14 jega lAle. 1 kAmaNane vajIne sAtame guNa0 11 jega. 4 mananA, 4 vacananA, 1 audarika, 1 vaizciyane, 1 AhArakane evuM 11 AThamethI mADIne 12 guNaThANa sudhI joga 9 lAbha, 4 mananA, 4 vacananA ne 1 audAkine. terame guNaThANe 7 joga lAbha, be mananA be vacananA dArikane 1 dArikane mizra 2, kAmaNukAya jaga 3 evuM 7 caudame guNaThANe jaga nathI. aDhArame upayogadvAra kahe che. pahele ne trIje guNaThANe 6 upaga lAbha, 3 ajJAna ne 3 darzana. bIje, cothe, pAMcame guNa0 6 upaga lAbhe, 3 jJAna, 3 darzana. chaThThAthI te bAramA guNaThANA sudhI upaga 7 lAbha, 4 jJAna ne 3 darzana. terame, caudame guNaThANe tathA siddhamAM 2 upayetra. kevaLajJAna 1 ne kevaLadarzana 2. ogaNIzame lehyAdvAra kahe che. pahelAthI te chaThThA guNaThANa sudhI 6 vezyA lAbhe, sAtame guNa upalI 3 le lAbhe. AThamethI mAMDIne bAramAM guNaThANa sudhI zukalezyA lAbhe. terame guNaThANe 1 parama zukala leNyA lAbhe caudame guNaThANe vezyA nathI. vaza cAritrakAra kahe che. pahelAthI te cethA guNaThANa sudhI kaI cAritra nathI. pAMcame guNaThANe dezathI sAmAyika cAritra che. chaThTha, sAtama guNaThANe 3 cAritra lAbha, sAmAyika cAritra 1, chedopathApanIya cAritra 2, parihAravizuddha cAritra 3 e 3 lAbhe, AThame, navame guNaThANe 2 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI jaina jJAna sAgara cAritra lA. sAmAyika 1, depasthApanIya 2. dazame guNa0 sUmasaMpAya cAritra lAbha, agiyAramethI te caudamA guNaThANA sudhI 1 yathAkhyAta cAritra lAle. ekavIza samaktidvAra kahe che. pahele ne trIje guNaThANe samakti nathI. bIje guNa 1 sAsvAdAna samakita hAle cethethI te sAtamA guNaThANu sudhI 4 samakti lAbhe. upazama 1, pazama 2, vedika 3 lAyika saMmati 4 AThame guNaThANe 3 samakti lAbha, upazama 1, pazama 2, kSAyika navame, dazama, agiyArame guNaThANe 2 samakita lAbhe upazama 1, kSAyika 2. bArame, tema, cadame guNaThANe tathA siddhamAM 1 kSAyika samakti lAbhe. bAvIzamo a5hatvakAra kahe che. | sarvathI gheDA agiyAramA guNaThANAvALA, eka samaye upazama zreNIvALA uchu 54 jIva lAbha 1. tethI bAramA guNaThANAvALA saMkhejaguNa, eka samaye kSapakazreNIvALA ekase ne ATha jIva lAbhe 2, tethI AThamA, navamA, dazama, guNaThANuvALA saMkheja guNA ja baneM u navase lAze 3. tethI teramA guNaThANavALA saMkhe jaguNa, jagha0 be kroDI, ua0 nava keDI lAje 4. tethI sAtamA guNuThANAvALA saMkhejaguNA, jagha0 base keDI, u0 navase koDI lAbhe 5. tethI chaThThA guNaThANAvALA saMkhejaguNa jagha0 be hajAra kArDa uta, nava hajAra kroDI lAbhe 6. tethI pAMcamAM guNaThANAvALA asaMkhejaguNA, tiraca zrAvaka bhaLyA che. tethI bIjA guThANuvALA asaMkhejaguNA, 4 gatimAM lAbha 8. tethI trIjA guNaThANuvALA asaMkhejaguNa 4 gatimAM vizeSa che 9. tethI cethA guNaThANAvALA asaMkhejaNa, ghaNI sthitivALA ghaNA devatA nArakI vagere che. mATe 10 tethI caudamAM guNaThANAvALA ne siddhabhagavaMtajI anaMtaguNa 11 tethI pahelA guNaThANuvALA anataguNA, ekendriya pramukha sarva mithyAdaSTi che te mATe 12. Iti guNaThANanA 22 dvAra samApta. - have cha bhAva kahe che. 1. udaya bhAva, 2 upazama bhAva, 3 kSAyika bhAva, 4 kSayopazama bhAva, 5 pariNAmika bhAva, 6, sannivAI bhAva, udayabhAvanA 2 bheda, 1 jIva udayaniSpanna. ne 2 ajIva udayaniSNana. jIva udayaniSpannanA 33 bela pAme. 4 gati, 6 kAya, 6 vezyA, 1 kaSAya, 3 veda evuM 23 ne eka mithyAtva, 2 ajJAna, 3 avipati, 4 asaMjJIpaNuM, 5 AhArapaNuM, 6 chavAsthapaNuM, 6 sajogIpaNuM, 8 saMsAra pazciTTaNa, 9 asiddha, 10 akevaLI. evuM 33 ajIva udayaniSpannanA 30 bela pAme, 5 varNa 2 gaMdha, 5 rasa, 8 parza, 5 zarIra, 5 zarIranA vyApAra. evaM 30. ubhaya maLIne 33 ne 30 tresaTha bheda udayabhAvanA kahyA. ' upazamabhAve 11 bela che, 4 kaSAyane upazama, 5 zagane upazama, 6 DhaSane Upazama, cha darzana mehanIya upazama, 8 cAritra mehanIyane upazama, evaM 8 mehanIyanI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI guNasthAna dvAra 113 prakRti ane 9 uvasamiya daMsaNaladdhi te samakita, 10 uvasamiyAcarIttaladdhi, 11. uvasamiyA akaSAyachaumatha vitarAgaladdhi evaM 11. kSAyika bhAve 37 bela che. 5 jJAnAvaraNIyanI, 9 darzanAvaraNIyanI, 2 venIyanI 1 ganI, 1 zreSanI, 4 kaSAyanI, 1 darzanamohanayinI, 1 cAritramohanIyanI, 4 AyuSanI, 2 nAmanI, 2 gotranI, 5 aMtarAyanI, evuM 37 prakRtine kSaya kare tene kSAvika bhAva kahIe; te 9 bola pAme, 1 kSAyika samakti, 2 kSAyika yathAkhyAta cAritra, 3 kevaLajJAna 4 kevaLadarzana ane kSAthika dAnAdi, labdhinA 5 bheTa ema 9. kSayapazamabhAve 30 bela che. 4 jJAna prathama, 3 ajJAna, 3 darzana, 3 daSTi, 4 caritra prathama, 1 carittAcarite te zrAvakapaNuM pAme. 1 AcAryanI padavI, 1 cauda pUrva jJAnanI prApti, 5 IdriyanI, 5 labdhi dAnAlibdhi. eva sarva maLI 30 bela. pariNAmika bhAvanA 2 bheda, 1 sAdipariNAmika, 2 anAdipariNAmika. sAdi viNaze. anAdi viNaze nahi, sAdipariNAmikanA aneka bheda che, jene suza madira, jane goLa, taMdula e Adi 73 bola bhagavatInI sAkhe che. anAdipariNAmikabhAvanA 10 bela, 1 dhamastikAya, 2 adhamaritakAya, 3 AkAzAstikAya, 4 pagalAstikAya che jIvAstikAya, 6 kALa, 7 leka, 8 aleka, 9 bhavya, 10 abhavya, evaM 10. sannivAI bhAvanA 26 bhAMgA, 10 kikasa jogInA; 10 trikamajogInA, 1 caukagInA, 1 paMcagIne evuM 26 bhAMgA ehane vicAra zrI anugadvAra siddhAMtathI jANa 6 Iti. 14 guNaThANuM upara 10 kSepakadvAra utAre che. 1 hetadvAra, 25 kaSAya, 15 jega, evaM 40 ne 6 kAya, 5 Idriya, 1 mana e 12 avata. avaM 52 ne 5 mithyAtva, evaM pa7 hetu. pahele guNaThANe 55 hetu te AhArakanA 2 vaIne 1. bIje gu. 50 hetu te pa5 mAMthI 5 mithyAtva TaLyA 2. trIje gu. 43hetu te pachamAMthI cAra anatAnubaMdhInA, audArikane mizra, 1 vaikriyane mizra. 2 AhArakanA 1 kAmaNane, 5 mithyAtvanA evaM 14 varyA. zeSa 43. 3 ceAthe gu46 heta te prave" 43 kahyA che ane 1 audyArikane mizra. vaiyine mizra, 3 kAmaNukAya jega, e 3 vadhyA. sarva maLIne 46. * pAMcame gu. 40 hetu te pUrve 46 kahyA temAMthI 4 apratyAkhyAnInI cikaDI, 1 trasakAyane avata, 1 kAmaNukAya joga, evuM 6 ghaTayA, zeSa 40 hetu pa chaThe gura7 hetu, pUrve 40 kahyA temAMthI 4 pratyAkhyAnAvaraNIyanI cekaDI, 5 sthAvarane avata, 5 iMdriyane atrata ne eka manane agrata evaM 15 varyA, zeSa 25 rahA ne 2 AhArakanA vadhyA, eva sarva maLI ra7 hetu 6, sAtame gu. ra4 hetu te pUrve 27 kahA temAMthI eka audArika mizra, 2 vaikriya mira, 3 AhAraka mizra, e 3 vajaya, zeSa 24 hetu 7 AThame guru 22 hetu te pUrve 24 kahyA temAMthI 1 vaizciyane, 1 ehArakane. e be vajya, zeSa 22 hetu 8 navame gu0 16 hetu te pUrve 22 kahyuM temAMthI 1 hAsya, 2 rati, 3 ati, 4 bhaya, 5 zeka 6 duchA e 6 varyA. zeSa 16 hatu. 9 dazame gu. 10 hetu te 9 joga ne 1 saMjavalane lebha evaM 10 hatu. 10 agiyArame Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrI jene jJAna sAgara bArame guru 9 hetu te 9 ga jANavA. terame guru 7 hetu te 7 jaga jANavA. caudame zuM hetu nathI. 2 daMDakadvAra, pahele gu0 24, daMDaka, bIje gu. 19 daMDaka te 5 sthAvara varyA, trIje the gu. 16 daMDaka te 3 vikeleMdriya vajyA, pAMcame gu. 2 daMDaka, 1 saMjJImanuSya, 2 saMsItiyaca. chaThThAthI te caudamAM guNaThANAM sudhI 1 manuSyane daMDaka 3 javAnIdvAra, pahele guDa 84 lAkha javAnI. bIje gu. 32 lAkha te ekedriyanI vajI, trIje the gu26 lAkha chavAnI pAMcame gu. 18 lAkha javAnI chaThThAthI te 14mAM guNaThANa sudhI 14 lAkha chavAnI. 4 aMtaradvAra, pahele guru jagha0 aMtamuhUrta uta- 66 sAgara jhAjherAnuM. bIjAthI mAMDIne agiyAramA guNaThANA sudhI ja aMta athavA palane asaMkhyAtame bhAga eTalA kAla vinA upazama zreNI karIne paDe nahi u. ardha pudgala deze uguM, bArame, terame ne thauda guNa AMtarUM nathI e eka jIva AzrI. 5 dhyAnadvAra, pahele bIje trIje nA gu. 2 dhyAna pahelAM, ethe pAMcame guNa 3 dhyAna pahelAM, cha guNa 2 dhyAna, 1 A ne 2 dharma, sAtame guNa 1 dharmadhyAna. AThamethI mAMDIne caudamA guNaThANa sudhI 1 zukaladhyAna. 6 sparzanAdvAra, paheluM guNaThaNuM 14 rAjale spaze bIjuM guNa0 adhagAma vijayathI UMcuM te 9 zaiveyeka sudhI spaze. trIjuM guNa0 lekane asaMkhyAta bhAga sparzI cethuM guNa agAma viyathI 12mA devaleka sudhI spaze. pAMcamuM guNa paNa ema ja spa, chaThThAthI te agiyAramA guNaThANuvALA agAma vijayathI 5 anuttara vimAna sudhI 5. bAramuM guNa0 lekane asaMkhyAta bhAga spaze, teramuM guNa sarva leka spa, caudamuM guNuThANuM lokane asaMkhyAtamo bhAga spaze. 7 tIrthakara gotra, 4 guNaThANe bAdhe, ethe, pAMcame, cha ne sAtame zeSa guNaThANe na bAMdhe, tIrthaMkara deva 9 guNaThANa spaze te 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, e 9 4 guNaThANa 14mAM, 1, 4, 5, 6, 13, e pAMca zAzvatA zeSa 9 guNaThANa azAvatA. 9 guNaThANA 14mAM, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, e 7 guNaThANe 6 saMghayaNa, AThamAMthI te 14mAM guNaThANa sudhI eka vASabha nArAjI saMghayaNa. 1 AyaLa, 2 avedi, 4 parihAravizuddha cAritravaMta 4 pulAka labdhivaMta, 5 apramAdi sAdhu, 6 caudapUvI sAdhu 7 AhAraka zarIrI, enuM kaI devatA sAhANuM karI zake nahi. ItikSapakaThA ane guThANAdvAra samApta. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI mahATa bAsaThIo. [manuSuvavRtta] jIva 1 gai 1 I diya 3 kAe 4 / joga 5 veda 6 kasAya 7 lessA 8 // sammata 1 nANa 10 saNa 11 / saMjaya 12 uvaAga 13 AhAre 14 // 1 // bhAsaga 15 parita 16 pajjati 17 / suhuma 18 sanni 11 bhavatthi 20 carimeya 21 // joveyakhettabaMdhe / puggalaaimahAdaMDaeceva // 2 // e be gAthAne vistAra kahe che 1 chavadvAra 1 samuccaya jIvamAM, jIvanA bheda 14, guNaThANa 14, jega 15, upaga 12, vezyA 6. 2 gatidvAre 1 naraka gatimAM jIvanA bheda 3; 1 saMsIne aparyApta 2 prApta ne 63 asaMsIne aparyApta, guNaThANa 4 prathama, joga 114 mananA, 4 vacananA, 1 zaikraya 1, vaikriyAne miza, 1 kAmeNukAya jega, e 11 upaga 96 3 jJAna 3 ajJAna, 3 darzanazyA, 3 prathama. 2 tiryaMcanI gatimAM jIvanA bhera 14, guru 5 prathama, joga 13 AhArakanA 2 varSane u50 9, 3 jJAna, 3 ajJAna 3 darzana, vezyA 6. 3 tiryacANamAM jIvanA bheda 2, saMjJIne aparyApta ne 2 paryApta guru 5 prathama, jega 13, upayAga 9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana, vezyA 6. 4 manuSyanI gatimAM jIvanA bheda 3; 1 saMjJIne aparyApta, 2 paryApta, 3 arIne aparyApta, gu14 ega 15, upaga 12, lehyA 6. 5 manuSyamAM, jIvanA bheda 2 saMjJIne, gu. 14, jega 17 AhAkanA 2 vane upaga 12, vezyA 6. 6 devatAnI gatimAM jIvanA bheda 3, 1 saMsIne aparyApta, 2 paryApta, 3 asaMjJIne aparyApta, guru 4 pahelA, joga 11, 4 mananA, 4 vacananA 2 vaizciyanA, 1 kAmaNane upayoga 9 vezyA 6. 7 devAMganAmAM jIvanA bheda 2, 1 saMsIne aparyApta ne 2 pAMkhe guru 4 prathama joga 11, 4 mananA 4 vacananA 2 vaizciyana ne 1 kAzmaNane, upaga 9 zyA 4. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrI na jJAna sAgara 8 siddhagatimAM jIvanA bheda nathI, guNaThANuM nathI, joga nathI, upaga 2; 1 kevaLajJAna 3 kevaLadarzana, lesthA nathI. e ATha bhedane a95mahatva, sarvathI theDI manuSyaNI 1. tethI manuSya saMkRmi bhaLatAM asaMkhezvaguNa, 2 tethI nArakI asaMkhez2aguNa, 3. tethI tiryaMcaNI asaMge jajaguNA 4, tethI devatA asaMkhezvaguNa , tethI devI sajajaguNI 6, tethI siddhabhagavaMta anaMtaguNa che tethI tiryaMca anaMtaguNA 8. ( 3 IdriyadvAra, 1 saIdriyAmAM jIvanA bheda 14 guNaThANa 12 prathama, joga 15, upaga 10 te 1 kevaLa jJAna 2 kevaLadarzana e 2 varSane vezyA 6. ekedriyamAM chavanA bheda 4, 1 sUkama ekedriyane aparyApta ne 2 paryApta, 3 bAdara ekeMdriyane apayApta ne paryAptA guru prathama bega 5, audArika 1, audyArikane mizra 2, kriya 3, vaiyine mizra 4, kArmaNa kAjoga che. upaga 3, 2 ajJAna ne 1 acakSudarzana, vezyA che. 5 beIdriya 1, teIdriya 2, cauraMdriya e 3 mAM jIvanA bheda 2 pitApitAnA aparyApta 1 ne paryApta 2, gu. 2 pahelA, jega 4, 2 audarikane 1kAmaNane ne 1 vyavahAra vacanane, upaga beIdriya, teIdriyamAM 5, 2 jJAna 2 ajJAna ne 1 acakSudarzana ane cauraMdriyamAM te 1 cakSudarzana vadhyuM, vezyA 3. 6 pacaMdriyamAM, jIvanA bheda 4, 1 saMjJone aparyApta, 2 paryApta, 3 ane aparyApta ne 4 payad, gu; 12 prathama, joga 15, upaga 10 kevaLajJAna 1, kevaLadarzana e 2 varyA. lehyA 6. 7 arNidiyAmAM, javane bheda 2 saMjJIne paryApta, guru2 teramuM ne caudamuM, jega 7, 2 mananA te satya mana 1, vyavahAra mana 2, be vacananA te satya vacana 1, vyavahAra vacana 2 ane audArikane 5, audArikane mizra 6, kAmaNukAyamga 7, upaga 2 kevaLajJAna 1. kevaLadarzana 2 lezyA 1 zukala. ene a5mahuva, sarvathI thaDA paMceDhiyA 1, tethI cauraMdriyA vizeSAhiyA 2; tethI teIkriyA vizeSAhiyA 3. tethI beIdriyA vizeSAhiyA 4tethI achuiMdiyA anaMtaguNA 5, tethI ekeMdriya anaMtaguNa 6, tethI saI kriyA vizeSAhiyA 7. 4 kAyadvAra, 1 sakAyAmAM chavanA bheda 14, guNaThANa 14, joga.15 upaga 12, lesthA 6. 4 pRthvIkAya 1, apakAya 2, vanaspatikAya 3 e 3 mAM. jIvanA bheda 4 guNa0 1. joga 3, upaga 3, vezyA 4. huM teukAya 1, vAukAya 2 e 2 mAM, jIvanA bheda 4, gu. 1 ga, teumAM 3 ne vAumAM 'pa te 2 vaizciyanA vadhyA, upaga 3 lesthA 3. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI maheATA khAsaDIe 117 7 trasakAyamAM, chatranA bheda 10 te 4 ekedriyanA vAM, guNuThANA 14, dvega 15, upayAga 12, kezyA 6. 8 kAyAmAM, jIvanA bheda nathI, guThANA nathI. joga nathI, upayAga 2, vaizyA nathI. ene alpamahutva, aMthI gheADA trasakAyA 1, tethI tekAyA asaMkhejaguNA 2, tethI pRthvIkAya vizeSAhiyA 3 tethI apakAyA:vizeSAhityA x 4, tethI vAukAya vizeSAhiyA 5, tethI akAyA anataguNA 6, tethI vanaspatikAyA anaMtanuA cha, tethI sakAyA vizeSAhiyA 8. 1 saMjogImAM, jIvanA bheda 14, 2 manajogImAM, jIvanA bhe 1, vane, upayAga 12, vaizyA 5 jogadvAra. guThANA 13, ga 15, upayoga 12 kezyA 6. 'jJIne paryAptA, gu0 13, jaga 14 eka kAmaNane 6. 3 vacanogImAM, jIvanA bheda 5, ei driya 1, taiindriya 3, cauraMdriya 3, asanI cendriya 4, sajJIpaMcendriya 5, e 5 nA paryAptA, guNuThANA 13, joga, 14, kANu vajIne, upayAga 12, vezyA 6. 4 kAyAjogImAM, jIvanA bheda 14, guNuThANA 13, jaga 15, upayAga 12, lezyA 6. 5 aogImAM jIvane bheda 1 sa'jJInA paryApte, guguThANuM 1 caudamuM, joga nahi, upayega 2 kevaLajJAna ne kevaLadAna, lezyA nathI, enA alpamarhutva, sava'thI thAThA manogI 1 tethI vacanajogI asa khejaguNA tethI ajogI (30 14 ane siddha) anaMtaguNA 3, tethI kAyogI anaMtaguNA 4, tethI sa MjogI vizeSAhiyA pa, 3, 6 vedadvAra. 1. savedImAM, jIvanA bheda 14, guNu. 1. kevaLadazana 2 varjhane vaizyA 6. 9 prathama, joga 15. upayoga 10, kevaLajJAna 3 vaizyA 6. zrI veka 1, puruSaveda 2, e 2 mAM, jIvanA bheda 2 saMjJInA guNa09, joga puruSavedamAM 15, ane srIvedyamAM 13 te 2 AhArakanA vane, upayega guNa0 9, joga 15 upayoga 10, kevaLajJAna 1, 4 napuMsakavedamAM, jIvanA bheDha 14, kevaLadarzana 2 vajIne leyA 6. wn 5 vedImAM jIvanA bheda 1 saMjJIne paryApta, guNa0 6, navamAMthI te 14 mA sudhI, joga 11, 4 mananA, 4 vacananA, 2 audAddhinA ne 1 kAmhaNane evaM 11. upayAga 9, 3 ajJAna vane, dvezyA 1 zukala enA alpamahutva, sathI thADA puruSavedI 1. tethI srIvedI sa Mkhejaja guNA 2, tethI avedI (siddhA sahita) ana taguNA 3. tethI napuMkavedI ana taguNA 4, tethI savedI vizeSAhiyA 5. x vizeSAhiyA=vizeSAhiyA adhikA; Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI jauna jJAna sAgara 7 kaSAyakAra, 1 sakaSAyImAM, jIvana bheda 14 guNa0 10 prathama, ga 15, upaga 10, kevaLajJAna 1, kevaLadarzana 2 vajIne, vezyA 6, 4 krodha 1, mAna 2. mAyA 3, e 3 mA, jIvanA bheda 14; guNaThANa 9, jaga 15, upaga 10, vezyA 6. pa lebhakaSAyamAM, jIvanA je 14 guNaThANa 10 pahelAM, ga 15, upaga 10 vezyA 6 6 akavAyImAM, jIvane bheda 1. saMjJAne paryApta. guNa- 4 upa2nA, joga 11, 4 mananA 4 vacananA, 2 hArikanA 1 kAzmaNane evuM 11, upaga 9, 5 jJAna, 4 darzana eva 9, hezyA 1. ene a5bahava, sarvathI thaDa akaSAyI 1, tethI krodhakaSAyI anaMtaguNA 2, tethI mAnakaSAyI vizeSAhiyA 3, tethI mAyAkaSAyI vizeSAhiyA che, tethI bhakaSAyI vizeSAhiyA 5, tethI sakaSAyI vizeSAhiyA 6. 8 zyAdvAra 1 salezImAM, jIvanA bheda 14, guNaThANa 13 je 15, upaga 12, le 6 4 kRNa 1, nIla 2, kaputa 3, e 3 zyAmAM jIvanA bheda 14 guNaThANA 6 prathama, joga 15, upaga 10, be kevaLanA vajaryA, vezyA pitapatAnI. 5 tejazImAM, jIvanA bheda 3, saMsIne aparyApta 1, paryApta 2, bAdaza ekedriyane aparyApta 3, guNa0 7 prathama, jaga 15 upaga 10, vezyA 1. tenuM 6 padmazImAM, jIvanA bheda 2 saMjJInA, guNa0 7 prathama, jaga 15, upaga 10 lezyA 1 pa. 7 zuklalazImAM, chAnA bheda 2 saMjJInA, guNa0 13 prathama, jaga 15, upaga para, vezyA 1 zukala 9 alezamAM, jIvane bheda 1 saMjJIne paryApta. guNa 1 caudamuM, joga nathI, upayoga 2, kevaLajJAna 1 kevaLadarzana 2, vezyA nathI, " ehane a5mahatva sarvathI cheDA zukalakezI 1, tethI pAlezI khejAjaguNA 2, tethI tejulezI saMkhezvaguNa 3, tethI alezI siddha sahita anaMtaguNa 4, tethI kAputalezI anaMtaguNa che tethI nIlezI vizeSAhiyA , tethI kRSNa zI vizeSAhiyA, tethI salezI vizeSAhiyA 8. 9 samakitakara 1 samuccaya samyakatvadaSTimAM, jIvanA bheda 6, beIdriya 1, teIdriya 2, caurakriya 3, asaMrakSIpaMcendriya che, e 4 nA aparyAptA ane saMjJIpaMcedriyane aparyApta ne paryApta evaM 6, guNa 12 paheluM, trIjuM vajIne, jaga 15, upaga , ajJAna vajIne lesthA 6. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI maheTa bAsaThIe 119 2 sAsvAdAna samyakatvadaSTimAM, jIvanA bheda 6, guNa. bIju, jaga 13 AhAzkanA 2 vajane upaga 6, 3 jJAna, 3 darzana, vezyA 6. 8 upazama samyaphavadaSTimAM, jIvanA bheda 2 saMsInA guNa0 8, cethAthI 11mA ! jega 15, upaga 7, 4 jJAna, 3 darzana, vezyA 6. pazama ne vedaka samyakatvadraSTimAM jIvanA bheda 2 saMsInA guNa0 4 thI AThamA sudhI, jega, 15, u50 7, vezyA 6, 5 kSAyika samyaka jIvanA bheda 2 saMjJInA guNaThANa 11, cethAthI te caudamA sudhI, ga 15, upaga 9, 3 ajJAna vajIne. lezyA 6. 6 mithyAtvaSTimAM, jIvanA bheda 14. guNaThANa 1 prathama, joga 13, AhArakanA 2 vaIne, upayoga 6, 3 ajJAna, 3 darzana lehyA 6, 7 samAmithyAtva daSTimAM, jIvane bheda 1 saMjJIne paryApta, guNaThANuM 1 trIjuM, jega 10, 4 mananA 4 vacananA, 1 audyArikane 1 vakriyane e 10, upaga 6, lezyA 6. ene alAbahala, sarvathI thaDA sAsvAdAna samakitI 1, tethI upazama samakitI khejaguNa 2 tethI midaSTi saMkhe jaguNa 3, tethI kSayapazama ane vedaka samakitI mahAmahe tulya ane asaMkhe jaguNa 5 tethI kSAyika samakitI anaMtaguNa 5 samagTaya samakitI vizeSAhiyA 7, tethI mithyAta daSTi anaMtaguNA 8. 10 jJAna dvArA 1 samuccayajJAnImAM, jIvanA bheda 6, beIdriya 1, teIkiya 2, caudriya 3, asaMjJI paMcaMdriya 4. e 4 nA aparyAptA ne saMjJIne aparyApta ne paryApta evuM da, guNaThANa 12 paheluM trIjuM vajIne, jaga 15, upaga 6 5 jJAna ne ja darzana, lezyA 6. 3 matijJAnI 1, zratajJAnI 2 e bemAM, jIvanA bheda 6 guNaThANuM 10, paheluM trIjuM teramuM, caudamuM vajIne jega 15, upayAga 7 lesthA 6. 4 avadhijJAnImAM, jIvanA bheda 2 saMsInA, guNaThA= 10, jaga 15, upayoga 7, lezyA 6. mana:paryavajJAnImAM, jIvane jo 1 saMjJIne paryApta, guNaThANa cha chaThThAthI bAramA sudhI, jega kArmaNane vaIne, upaga 7, lekSA . kevaLajJAnImAM, jIvane bheda 1 saMjJIne paryApta, gu. 2, teramuM ne caudamuM joga 7, upaga 2, vezyA 1 paramazukala, 7 ajJAnImAM, jIvanA bheda 14, guNaThANAM 2, paheluM ne trIju, ga 13 AhArakanA 2 vajIne, upaga 6, 3 ajJAna, 3 darzana, vezyA 6. 9 matikRta ajJAnImAM, chavanA bheda 14, guNaThANuM 2, paheluM trIjuM, jega 13 upaga 6 6. * Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI jaina jJAna sAgara 10 vilaMgaNAnImAM, jIvanA bheda 2 saMjJInA, guNaThANAM 2 paheluM ne trIju, jaga 13, upaga 6, vezyA 6. ene ala5bahuva, sarvathI ceDA manaparya, jJAnI 1, tethI avadhijJAnI asaMkhyAtaguNA 2, tethI matijJAnI ne thatajJAnI mAMhomAMhI tulya vizeSAhiyA 4, tethI vizaMga jJAnI asaMkhyA)Na 5, tethI kevaLajJAnI anaMtaguNa 6, tethI jJAnI vizeSAhiyA che, tethI atizrataajJAnI mAMhimAhI tulya ne anaMtaguNa , tethI ajJAnI vizeSAhiyA 10 11 darzanAra, 1 cakSudarzanImAM jIvanA bheda 6. caudriya 1, asaMjJIpacaMdriya 2, saMkSIpaMcendriya 3, e 3 nA apappA ne paryAptA, guNaThANa 12 prathama, jega 14 kAzmaNane laIne, upaga 10 kevaLanA 2 varSA, lehyA 6. 2 acakSudarzanImAM, jIvanA bheda 14, guNaThANuM 12, jega 15, upayAga 10, vezyA 6. 3 avadhidarzanImAM, jIvanA bheda 2, guNaThANAM 12 jaga 15, upaga 10 legyA 6. 4 kevaLadarzanImAM, jIrane bheda 1, guguThANa 2, teramuM, caudamuM, jega 7, upaga 2, lezyA 1. ene alpAbahava, sarvathI ceDA avadhidarzanI 1, tethI cakSudazanI asaMkhyAtaguNA 2, tethI kevaLadarzanI avaguNa che, tethI acakSudarzanI anaMtaguNa 4. 12 saMjayakAra, 1 saMjatimAM, jIvane bheda 1, saMjJAne payAd, guNaThANa 9, chaThThAthI te 14 mA sudhI, jaga 15, 9, 3 ajJAna vajIne vezyA 6. 3 sAmAyika 1, dIpasthApanIya 2 e be cAritramAM, jIvane jo 1 saMsIne paryApta, guThANuM 4, chaThThAthI 9 mA sudhI, jega 14, kArmaNane vajIne upaga 7; 4 jJAnane ke darzana, leyA . 4 parihAravizuddha cAritramAM jIvane bheda 1. guNaThANA 2 cha ne sAtamuM, jega 9, 4 mananA, 4 vacananA ne 1 audyArikane, upaga 7, vezyA 3 upalI. 5 sumisaMzaya cAgnimAM, ne je 1 guNaThANuM 1 dazamuM, jega 9, upaga 7 lezyAla zukala, 6 yathAkhyAta cAritramAM jIvane bheTa 1, guNaThANuM 4 upavA, joga 11, 4 mananA, 4 vacananA, 2 dArikanA ne 3 kAzmaNane, upaga 9, 3 ajJAna vajIne vezyA 1 saMjatAsaMjatimAM, jIvane bheda 1, guNaThANuM 1 pAMcamuM je 12 AhArTanA 2 ne 1 kArmaNane vajIne upayoga, 6 3 jJAna ne 3 darzana lezyA, 6. 8 asaMjatimAM jIvanA bheda 14, guNaThANa 4 prathama joga 33 AhArakanA 2 vajIne upaga 9, 3 jJAna, 3 ajJAna, 3 dazana lezyA. 6. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI moTA bAsaThIe 121 9 ne saMjati, ne asaMjati, ne saMjatA saMjatimAM jIvane Tha , guNa , joga nathI, upaga 2, leyA nathI. ene alpabahuva, sarvathI ceDA sumisaMpazaya cAritriyA 1, tethI parihAra vizuddha cAritriyA saMkheja jaguNA 2, tethI yathAkhyAta cAritriyA saMkhejaguNa 3, tethI chedapasthApanIya cAritriyA saMkhe jajaguNa 4, tethI sAmAyika cAritriyA saMkhezvaguNA pa tethI saMjati vizeSAhiyA 6, tethI saMjatA saMjati asaMkhyAtaguNa che, tethI saMjati, ne ajAti, ne sajatAsaMjati anaMtaguNA 8, tethI asaMjati anaMtaguNa 9 13 uvaogadvAra 1 sAgavattAmAM chavanA bheda 14, guNaThANa 14, jega 15, upaga 12 vezyA 6. 2 aNagAravauttAmAM jIvanA bheda 14, guNaThANA 13 dazamuM varNane, je 15. upaga 12 vezyA . ene alapabaddhava sarvathI ceDA aNagArAvautA 1, tethI sAgarevauttA sajaja guNa 2. 14 AhAradvAra 1 AhAramAM jIvanA bheda 14, guNaThANa 13 pahelAM, joga 14 kAmaNane vajIne, upaga 12, lesthA 6. 2 annAhAramAM jIvanA bheda 8, sAta aparyApta ne 1 saMjJIne paryApta, guNa0 5 paheluM, bIjuM cothuM, teramuM ne caudamuM e 5, jaga 1, kArmaNane upaga 10 manaH paryavajJAna 1 ne cakSudarzana 2 e vajIne, vezyA 6. ene a5bahuva sarvathI thoDA aNuhAraka 1. tethI AhAraka asaMzajaguNa 2. 15 bhASagadvAra 1 bhASAmAM, jIvanA bheda pa. beIdriya 1, teIdriya 2, caudriya 3, asaMjJIpaMcaeNkriya ka, saMjJIpacaMdraya , e 5 nA paryAptA, guNaThANa 13 prathama, jega 14 kAzmaNane vajIne, upayAga 12 lezyA 6. abhASagAmAM, jIvanA bheda 10, te 14mAMthI beIdriya 1 teIdriya 2, caudriya 3, asaMjJIpacaMdriya , e 4 vaye guru 5 te paheluM 1, bIjuM 2, cothuM 3, teramuM sa, caudamuM che, jega 5 te 2 audakane 2 naizciyanA ne kAmaNane uga 11 te mana:paryavajJAna nahi, vezyA 6. ene alpabava. sarvathI ceDA bhASagA. 1, tethI abhASA anaMtaguNa 2. 16 pariktadvAra 1 parittasaMsArImAM, jIvanA bheda 14, guNa0 14, jega 15 upaga 12 vezyA 6. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara 122 2. pattisa'sArImAM jIvanA bhedra 14, guNa0 1 pahelu jaMga 13 AhArakanA 2 vane, 3, lezyA 6. upayoga d 3. nepatti nAapazvimAM jIvanA bheda, guNu0 0, joga nathI, upayAga 2, vaizyA nathI, enA alpabahutva sarvathI thADA pitta 1, tethI nApatti nAapatti ana taguNA 2, tethI apatti ana'taguNA 3. 17 paryAptAdvAra. 1 paryAptAmAM, chatranA bhedya 7. guThANA 2 aparyAptAmAM, jIvanA bheda cha, guju. 2 audyAzminA. 2 vaikriyanA 1 eva vaizyA 6. 14, dvega 15, upayega 12, kaizyA 6. 3 te pahelu khIjuM te ceAthuM, joga 5 te kAmaNanA, u50 9, 3 jJAna, ajJAna, 3 darzana 3 nAparyomA nAaparptAmAM, jIvanA bheda; guNu0 0; joga nathI, u50 2, kezyA nathI. ene apamaDuM,sathI ceDA ne paryAptA nAaparyAptA 1, tethI aparyAptatA ana taguNA 2, tethI paryAptA sa khejaguNA 3. 18 sukSmadrAra. 1 sUramamAM, jIvanA bheda 2, sUkSma ekedriyane 1 prathama, joga 3; e aurikanA, 1 kA acakSudazana, vezyA 3. 2 bhAdaramAM, jIvanA bheda 12 te 2 sUkSmanA varyAM, guNu 14, joga 15, upayega 12, vaizyA 6. 1 saMjJImAM jIvanA bheda vAM. vaizyA 6. 2 asa'phrImAM, jIvanA ceka audAkinA, pAMsA 1 ne paryApto ra, guNa NanA, upa0 3, me ajJAna ne 1 3 nAsamA, nAbAdamAM, jIvanA bheda 0, guNa ., joga nathI, upayega 2, vaizyA nathI. ene alpamahutva, saMthI thoDA nAsUma nAkhAdara 1, tethI mAdar anaMtaguNA 2, tethI sUkSma asa khejajaguNA 3. 19 sajJIdvAra. 2. guNuThANAM 12 pahelA. netra 15, upayega 10 kevaLanA 2 12 te 2 sannInA varyAM, zuSu02 prathama, joMga 6; 2 vakriyanA, 1 kAma`NunA 1 vyavahAra vacananA eva'6, upa0 6, 2 sona,2 ajJAna, 2 dazana eva' 6, lezyA 4 prathama. 3 nAsanI nAasaMjJImAM jIvanA bheda 1 sannIne paryApta, 30 2 teramu, caukrama, joga 7 upa0 2, vaizyA 1 parama zukala. ene apahtva, sathI thADA sanI 1, tethI nA saMjJI nAkhasanI anaMtaguNA tethI asa'nI anaMtaguNA 3. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 atha zrI maheTa bAsaThIe. 20 bhavya abhavyadvAra, bhavyamAM, jIvanA bheda 14, guNaThANA14, jega 15, upaga 12, lehyA 6. 2 abhabamAM, jIvanA bheda 14, guNa 1 prathama, jema 13, AhArakanA 2 varjIne, upaga , lezyA 6. 3 bhavya ne abhavyamAM, jIvanA bheda 0; guNa , joga nathI, upaga 2, lesthA nathI. ene alpAbahatva sarvathI thaDA abhavya 1, tethI bhavya ne abhavya anaMtaguNA 2 tethI bhavya anaMtaguNa 3. 21 camakAra, 1 caramamAM, jIvanA bheda 14, guNaThANa 14, jega 15, upaga 12, vezyA 6. 2 acaramamAM jIvanA bheDha 14, guNa 1 prathama, jaga 13 AhArakanA re vajIne, upaga 8 traNa ajJAna traNa darzana (abhavyane) tathA kevaLajJAna kevaLadarzana (siddhane vezyA 6. ene alpabahuva, sarvathA ceDA acarama 1, tethI carama anaMtaguNa. 2 1 samuccaya kevalImAM, jIvanA bheda 2 saMsInA, guNa0 11 upalA, ga 15, upaga 9 3 ajJAna vajIne vezyA 6. 2 vItarAgImAM, jIvane bheda 1, gu. 4, te agiyAramAMthI caudamAM sudhI, jaga 11, upaga 9, vezyA 1, 3 jugaliyAmAM, jIvanA bheda 2, saMjJIne gu. paheluM, ne cothuM, ga 11 te 4 mananA, 4 vacananA, 2 audArikanA 1 kAmaNa evaM 11, upa0 6; be jJAna, be ajJAna be darzana arva 6 vezyA 4 prathama. 4 asaMzI tiryaMca paceMdriyamAM jIvanA bheda 2, gu0 2 prathama, jaga 4te 2 dArikanA 1 kAmaNane ne 1 vyavahAra vacanane evuM 4 upaga 6, 2 jJAna, 2 ajJAna, 2 darzana, vezyA 7 prathama, 5 saMmUchima manuSyamAM, jIvane bheTa 1, gu. 1 paheluM, jega 3 te 2 DhArikanA ne 1 kAmaNane upayAga 4; 2 ajJAna ne 2 darzana, vezyA 3. ene alpabahuta, sarvathI ceDA jugaliyA 1, tethI saMmUrchAima manuSya asaMkhejaguNa 2, tethI asaMjJI tiryaMca asaMkhezvaguNa 3 tethI vItarAgI anaMtaguNA 4, tethI samuccaya kevaLI vizeSAhithA pa. 1 audapika zarIramAM, jIvanA bheda 14, guNa0 14. je 15, upaga 12 vezyA 6. 2 vaikriya zarIramAM, jIvanA bheda 4, 2 saMjJInA ne 1 asaMsIne aparyApta ane 1 * acarama eTale jeno cheDe nahIM te. abhavI tathA siddhabhagavaMtane acarama jANavA * asaMnI tiryaMca paMcendriya bharIne pahelI narake tathA 51 jAtanA devatAmAM upaje che sAM aparyAptAvasthAmAM asaMtI ja hoya che e apekSAe vaikriya zarIramAM asaMsIne aparyAptAne. bheda gaNela che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI jaina jJAna sAgara bAdara vAukAyane paryApta evaM 4, guNa0 7 prathama joga 12; 2 AhArakanA ne 1 kArmaNane e 3 vajya, upayoga 10 te 2 kevaLanA vaya lezyA, 6. a AhAraka zarIramAM jIvane bheda 1 saMjJIne paryApta, guru 2 chaThuM ne sAtamuM, joga 12; 2 vaizciyanA, 1 kAmaNane e 3 vajaryA, u50 7; 4 jJAna ne 3 varzana, vezyA 6, 5 raujasa, kArmaNa zarIramAM, jIvanA bheda 14, guNaThANuM 14 jega 15, upaga 12.lezyA 6. ene alpabaddhatva, sarvathI theDA AhAraka zarIrI 1, tethI zaikriya zarIrI asaMkhyAtaguNa 2, tethI audArika zarIrI asaMkhyAtaguNa 3, tethI taujasa kAmaNa zarIrI mAMhomAMhI tulya ne anaMtaguNa 5. Iti moTo bAsaThI samApta. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI cAra kaSAyano thekaDo zrI pannavaNAjI sUtra pada caudame kaSAyane varNava cAle che kaSAya 16 prakAre kahI te 1 pitAne mATe, 2 pAne mATe, 3 tadubhaya kahetAM banne mATe, 4 beta kahetAM ughADI jamInane mATe, 5 vaSNu kahetAM DhAMkI jamInane mATe, 6 zarIra mATe, 7 upAdhane mATe, 8 nizyakapaNe, 9 jANatAM, 10 ajANatAM, 11 upazAMtapaNe, 12 aNuzAMtapaNe, 13 anaMtAnubaMdhI krodha, 14 apratyAkhyAnI krAdha, 15 pratyAkhyAnI krodha, 16 saMjayane chodha, evaM 16. te 16 samuciya jIvaAzrI ane vizadaMDaka AkhI ema 25ne eLe guNatAM 400 thayA. have kaSAyanA daLIA kahe che, caNIA upacaNIA, bAMdhyA. vevA, udArIA, nirjayAM evuM te bhUtakALa, vartamAnakALa ane bhaviSyakALa AchI ema ne 3 vaDe guNatAM 18 thAya. te eka jIva AmI ane 18 bahu jIva AzrI evuM 36 thAya. te samuccaya jIva AzrI ane vIza daMDaka AzrI, ema 36 ne 25 thI guNatAM 900 thAya ane 400 upara kahA te maLI kula 1300 dhanA, 1300 mAnanA, mAyAnA ane 1300 lAbhanA, eva sarva maLI pa200 thAya. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aThThANuM belane a5 bahadvArA n 0 s 0 s 0 0 s 0 s 0 s s 0 s 0 1 sarvathI cheDA garbhaja manuSya 2 manuSyANa saMkhezajaguNI. 3 bAdara teukAyanA paryAptA asaMkhezvaguNa. 4 anuttara vimAnanA devatA 5 upalI trikanA devatA 6 madhyama trikanA devatA 7 heThalI trikanA devatA 8 bAramA devalenA devatA 9 agiyAramA deva. devatA 10 dazamA devakanA devatA 11 navamA devakanA devatA 12 sAtamI nacchanA nArakI 13 chaThThI narakanA nArakI 14 AThamA deva. devatA 15 sAtamA deva devatA 16 pAMcamI nacchanA nArakI 17 chaThThA devakanA devatA 18 thI narakanA nArakI 19 pAMcamA deva, devatA 20 trIjI narakanA nArakI 21 cethA deva, devatA 22 trIjA deva devatA 23 bIjI narakanA nArakI 24 sAmUrNima manuSya 25 bIjA deva, devatA 26 bIjA devalokanI devI 27 pahelA devakanA devatA saM0 28 pahelA devalokanI devI saM. 29 bhavanapati devatA asaMe 30 bhavanapatinI devI 31 pahelI narakanA nArakI asaM 0 32 khecara puruSa asaM0 33 khecaranI strI 34 thaLacara puruSa 35 thaLacara strI 36 jaLacara puruSa 37 jaLacara strI 38 vyaMtara devatA 39 vyaMtara devI 40 tiSI devatA 41 tiSInI devI kara becara napuMsaka 43 thaLacara napuMsaka 44 jaLacara napuMsaka 45 cIraMdriya paryAptA 46 paMceMdriya paryA. vizeSAhiyA 47 beIdriya paryA. vizeSAhiyA 48 teIdriya paryA. vi. 4 paMcedriya a50 asaMe 50 cauradriya a50 vi 51 teIdriya apa0 vi. para beIdriya a50 53 pratyeka zarIra bAra vanaspati 5. asaMe s 0 0 s 0 saM. asaM. asaMha asa 0 asaMha asa 0 asaMha asaMha asaM. asa 0 asa asaMve s 0 s s 0 asaMe asaMe asaMe saM. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aThANuM belane a5 bahutadvAra 50 ao * * 127 75 paDivAI samadiTha ane 76 siddha bhagavaMtajI anaM0 77 bAdara vanaspati 50 anaM. 78 bAdara 50 vi. 79 bAya vanaspati a50 aDha0 80 bAdara apa0 81 samuccaya bAdara 82 sUma vanaspati apa0 83 sakSama apa0 84 sUma vanaspati 50 85 suma 86 samucca sUkSama 87 bhavya siddhio 88 nigediyA 89 vanaspati 90 ekedriya 91 tiyaca 2 mithyAdaSTi 93 avirati, 94 sakaSAyA 95 umaTyA 96 sagI 97 saMsArasthA 98 sabdha 54 bAira nigeTIA 50 nA zarIra asa 0 55 puDhavikAyA 50 asaMha 56 bAdara apakAyA 50 asaMe 57 bAdara vAukAyA 58 bAda teukAyA a50 asaM. 59 bAdara pratyeka zarIrI vanaspati a56 asaMha 60 bA, nidiyA nAM zarIra arsa che 61 bAda puDhavI apa0 asaMha 62 bA apakAya a50 63 bAdara vAu. a50 ae 64 sUkama teu. a50 asaMcha 65 sUkSma puDhavI apa0 vi. 66 sUkama apa0 a50 67 sUma vAuja a50 68 sUkrama teu. 50 69 sUrae puDhavI 50 70 sUphama a50 50 71 sumi vAu0 50 vi. 72 sUma nigeriyA apanA zarIra asaM. 73 sUma nigediyA 50nA zarIra saMe 74 abhavya anaMtaguNa asa tttttttttttt vi. ItizrI pavaNavapada trIjethI aThANuM belane alpamahatva saMpUrNa Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI cetavIza jinAnerAM, 1. aDhAra kroDAkoDa sAgarane aMtare pahelA zrI AdinAtha tIrthakara vanitA nagarIne viSe thayA nAbhirAjA pitA, marUdevI rANI mAtA, hemavarNa, vRSabha lAMchana, pAMcase dhanuSa dehamAna, cezI lAkha pUrvanuM AyuSa, vIza lAkha pUrva kuMvarapaNe rahyA, tresaTha lAkha pUrva rAjya pALyuM, eka lAkha pUrvanI pravajyA pALI, pravajyA lIdhA pachI eka hajAra varSe kevaLajJAna uparyuM, sAdhu sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApIne dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne, trIjA ArAnA traNuM varSa ne sADA ATha mahinA bAkI rahyA tyAre mahA vada terazane dahADe, daza hajA2 sAdhu saMghAte svAmI nirvANuM, mokSa padhAryA. 2. pahelA zrI AdinAtha tIrthakara nirvANu, mokSa pahoMcyA pachI pacAsa lAkha kroDa sAgarane AMtare bIjA ajitanAtha tIrthaMkara adhyA nagarIne viSe thayA. jitazatra rAjA pitA, vijayAdevI rANI mAtA, hemava, gaja kahetAM hastInuM lAMchana sADA cArase dhanuSanuM deDImAna, tera lAkha pUrvanuM AyuSa, aDhAra lAkha pUrva kuMvarapaNe rahyA, trepana lAkha pUrva zaja pALyuM, eka lAkha pUrvanI pravajyA pALI, pravajya lIdhA pachI bAra varSe kevaLajJAna uparyuM. sAdhu, sAdhavI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApIne, dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMghate nirvANa, mekSa padhAryA. 3 bIjA ajitanAtha tIrthakara makSa poMcyA pachI trIza lAkha kroDa sAgarane AMtare, trIjA saMbhavanAtha tIrthakara sAvathI nagarIne viSe thayA. jitArtha rAjA pitA, sainyAdevI rANI mAtA, hemaNe, ardha kahetAM ghaDAnuM lAMchana, cArase dhanuSanuM dehamAna, sATha lAkha pUrvanuM AyuSa, paMdara lAkha pUrva kuMva5Ne rahyA, cuMmAlIza lAkha pUrva rAja pAuM, eka lAkha pUrva pravajyAM pALI, pravajya lIdhA pachI cauda varSe kevaLajJAna UpajayuM. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApIne dvAdazAMgI gANuMnI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMghAte svAmI nirvANuM, mokSa padhAryA. 4 trIjA saMbhavanAtha tIrthakara mokSe pahoMcyA pachI daza lAkha kroDa sAgaropamane AMtare cethA abhinaMdana tIrthakara, vanitA nagarIne vize thayA. saMvara rAjA pitA, siddhArtha rANI mAtA, hemaNe vAnaranuM lAMchana, sADAtraNaseM dhanuSanuM dehImAna, pacAsa lAkha pUrvenuM AyuSa, temAM sADAbAra lAkha pUrva kuMvarapaNe rahyA, sADI chatrIsa lAkha pUrva rAja pALyuM, eka lAkha pUrvanI pravajya pALI, pravaryA lIdhA pachI aDhAra varSe kevaLajJAna Upajyu, sAdhu, sAdhvI. zrAvaka, AvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApI, dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMghate svAmI nivaNa, mekSa padhAryA. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI cavIza jinAMtarAM 129 5. cothA abhinaMdana tIrthakara makSa pahecyA pachI nava lAkha krIDa sAgarane AMtare pAMcama sumatinAtha tIrthakara kuzalapurI nagarIne vize thayA. megharatha rAjA pitA, sumaMgalA devI rANI mAtA, hemaNe kauMca paMkhInuM lAMchanatraNase dhanuSanuM dehamAna, cAlIsa lAkha pUrvanuM AyuSa, temAM dazalAkha pUrva kuMvapaNe rahyA, egaNatrIsa lAkha pUrva rAja pALyuM, eka lAkha pUrvanI, pravajyAM pALo, pravajayA lIdhA pachI vaza varSe kevaLajJAna Upajyu, sAdhu sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa, saMghatIrtha sthApIne, dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMghate svAmI nivANa pAmyA. 6. pAMcamA sumatinAtha tIrthakara nivaNa, mokSa pahecyA pachI nevuM hajAra krADa sAgarane AMtare chaThThA padmaprabhu tIrthakara kausaMbI nagarIne vize thayA. zrIdhara rAjA pitA, suDhimA devI zANI mAtA, zate vaNe, padmakamaLanuM lAMchana, aDhIse dhanuSanuM dehImAna, trIsa lAkha pUrvanuM AyuSa, sADAsAta lAkha pUrva kuMvarapaNe rahyA, sADIekavIza lAkha pUrva rAja paLyuM, eka lAkha pUrvanI pravajya pALI. pravajya lIdhA pachI cha mahine kevaLajJAna paryuM, sAdhu, sAdhavI, zrAvaka, vikArUpa caturvidha saMghatIrtha sthApIne, dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne tene sAdhu saMghate svAmI nirvANa padhAryA. 7, zrI padmaprabhu tIrthakara nivaNa, mokSa pahoMcyA pachI nava hajAra koDa sagarane aMtare sAtamA supArzvanAtha tIrthakara vaNArasI nagarIne vize thayA. prati rAjA pitA, pRthvI devI rANI mAtA, hemaNe, sAthIAnuM lAMchana, base dhanuSanuM dehamAna. vaza lAkha pUrvanuM AyuSa, temAM pAMca lAkha pUrva kuMvarapaNe rahyA, cauda lAkha pUrva, rAja pALyuM, eka lAkha pUrvanI pravajyA pALI. pravajyAM lIdhA pachI nava mAse kevaLajJAna uparyuM. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka zrAvikArUpa, caturvidha saMgha tIrtha sthApIne, dvAdazAgI gaNInI peTI ApIne pAcase sAdhu saMghate svAmI nivaNa padhAryA 8. sAtamA zrI supArzvanAtha tIrthakara mekSa pahoMcyA pachI navase kroDa sAgarane atare AThamA caMdraprabha tIrthaMkara caMdanapurI nagarIne vize thayA mahAsena rAjA pitA, lakSamaNadevI rANu mAtA, ujajavala vaNe caMdramAnuM laIna, deDhase dhanuSanuM dehamAna, daza lAkha pUrvanuM AyuSa, temAM aDhI lAkha pUrva kuMvarapaNe rahyA, sADA cha lAkha pUrva ja pALyuM, eka lAkha pUrva pravajya pALI. pravaja lIdhA pachI cha mahine kevaLajJAna uparyuM. sAdhu sAdhI zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApIne dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMghate svAmI nirvANa, mekSa padhAryA. 9. AThamA zrI caMdraprabha tIrthakara nirvANa mekSa pahecyA pachI nevuM kroDa sAgarane AMtare navamA zrI suvidhinAtha tIrthakara kakaMdI nagarIne vize thayA. sugrIva rAjA pitA, ramAdevI zaNI mAtA, ujajavala vaNe, magaramacchanuM lAMchana, se dhanuSanuM dehamAna, be lAkha pUrvanuM AyuSa temAM ardha lAkha pUrva kuMvarapaNe rahyA, ardha lAkha pUrva Aja pALyuM, eka lAkha pUrva pravarya pALI. pravajyAM lIdhA pachI cAra mahine kevaLajJAna UpaDyuM. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApIne dvAdazAMgI gaNInI peya ApIne eka hajAra sAdhu saMghAte nirvANa mekSa padhAryA. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 kI na jJAna sAgara 10. navamA suvidhinAtha tIrthakara nivANa, mokSa paheo pachI nava koDa sAgarane AMtare dazamA zrI zItaLanAtha tIrthakara bhIlapura nagarIne vize thayA. dazaratha zaja pitA, naMdAdevI zaNI mAtA, hemavarNa, zrIvatsa sAthiyAnuM lAMchana, nevuM dhanuSanuM dahImAna, eka lAkha pUrvanuM AyuSa, temAM pA (1) lAkha pUrva kuMvarapaNe rahA, ardha lAkha pUrva rAja pALyuM. pa lAkha pUrvanI pravajya pALI. pravajyAM lIdhA pachI traNa mAse kevaLajJAna UpasyuM. sAdhu, sI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApI dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMdhAte svAmI niva, mekSa padhAryA. 11. dazamA zrI zItaLanAtha tIrthakara nivANuM pahoMcyA pachI eka koDa sAgaramAM eka sAgara, chAsaTha lAkha, chavIza hajAra varasane uNe AMgare agiyAramA zreyAMsanAtha tIrthara siMhapurI nagarIne vize thayA. viSNu rAjA pitA ane viSNu devI zaNuM mAtA, hemaNe, geMDAnuM lAMchana. eMsI dhanunuM dehamAna cerAsI lAkha varSanuM AyuSa, temAM 21 lAkha varSa kuMva25Ne rahyA, 42 lAkha varSanuM AyuSa, temAM 21 lAkha varSanI pravajyAM pALI, pravajya lIdhA pachI be mAse kevaLajJAna UpajayuM. sAdhu sAdhvI, zrAvaka, vikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApIne dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMghAte svAmI nivANuM, mokSa padhAryA. 12. agiyAramA zrI zreyAMsanAtha tIrthakara mokSa pahoMcyA pachI 54 sAgarane AMtara, bAramAM zrI vAsupUjya tIrthakara caMpApurI nagarIne vize thayA. vAsupUjya rAjA pitA, jayAdevI rANI mAtA, teNe bheMsanuM lAMchana, sittara dhanuSanuM dehamAna baitera lAkha varSanuM AyuSa temAM aDhAra varSa kuMvarapaNe rahyA, cepana lAkha varSanI pravajyAM lIdhA pachI eka mAse kevaLajJAna UpajayuM; sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidhA saMdha tIrtha sthApI dvAdazAMgI gaNanI peTI ApIne chase sAdhu saMghate svAmI nivANa makSa padhAryA. 13. bAramA zrI vAsupUjya tIrthakara nivaNa, mokSa pahoMcyA pachI trIza sAgarane AMtara teramA zrI vimaLanAtha tIrthakara kapIlapura nagarIne vize thayA. kRtavamAM zatA pitA, sthAmAdevI rANI mAtA, hemaNe, sUvAnuM lAMchana sA dhanuSanuM dahImAna, sATha lAkha varasanuM AyuSa, temAM paMdara lAkha varSa kuMvarapaNe rahyA, trIsa lAkha varSe ja pALyuM. 15 lAkha varSanI pravajyAM pALI pravajaya lIdhA pachI be mahine vaLajJAna UpajayuM. sAdhu, sAdhavI, zrAvaka zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApI dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne 600 sAdhu saMghAta havAmI nirvANa, mekSa padhAryA. 14. temAM zrI vimaLanAtha tIrthakara mekSa pahoMcyA pachI nava sAgarane AMtare caudamA anaMtanAtha tIrthakara ayodhyA nagarIne vize thayA. siMhasena rAjA pitA. suyazAdevI zANI mAtA, hemaNe, zakarAnuM lAMchana, pacAsa dhanuSanuM dehamAna, 30 lAkha varSanuM AyuSa temAM sADA sAta lAkha varSa kuMvarapaNe rahyA, paMdara lAkha varSa ja pALyuM, sADAsAta lAkha varSanA pravajya pALI, pravajya lIdhA pachI 3 mahine kevaLajJAna UparyuM. sAdhu, Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI rAvIsa jinAMtarAM 131 sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tItha' sthApI dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne sAtase' sAdhu sadhAte svAmI nirvANu, mekSa padhAryA. 15. caudamA zrI anaMtanAtha tIrthaMkara nirvANu, mekSa pahoMcyA pachI cAra sAgarane AMtare paMdaramAM dhanAtha tIrthakara ratnapurI nagarIne viSe thayA. bhAnu rAjA pitA, suvratAdevI zaNI mAtA, haMmaNuM, vajAnuM lAMchana, pistAlIza dhanuSanuM dehImAna daza lAkha vanuM AyuSa, temAM aDhI lAkha varSa kuMvarapaNe rahyA, sADA cha lAkha varSa zaja pALyuM, eka lAkha varSoMnI pravAM pALI, prajA~ lIdhA pachI e mahine kevaLajJAna pAmyA. sAdhuM, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa catuvi"dha saMgha tItha sthApI dazAMgI gaNInI peTI ApIne AThase' sAdhu sa MghAte svAmI nirvANa, mekSa padhAryAM, 16. paMdaramA zrI dharmanAtha tIrthaMkara nirvANa, mekSa paheAMcyA pachI traNa sAgara temAM pAzcApalyane ubhuM AMtare seALamA zrI zAMtinAtha tIrthaMkara hastInApura nagarIne vize thayA, vizvasena rAjA pitA, acidevI rANI mAtA, hemaNe mRganuM lAMchana, cALIza dhanuSanuM dehImAna, eka lAkha varasanuM AyuSa, temAM pA lAkha varSa vapaNe zvA; adha zAkha varSe rAja pALyuMpA lAkha varSanI pravaE pALI pravajayaM lIdhA pachI eka mahine kevaLajJAna UpajyuM, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApI dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne navase sAdhu sadhAte svAmI nirvANa, mekSa padhAryA. 17. sALamAM zrI zAMtinAtha tItha kara meAkSa pahoMcyA pachI apakSane AMtare sattaramA zrI kuMthunAtha tIrthaMkara gajapura nagarIne vize thayA. surarAjA pitA, suzadevI rANImAtA. hemavaNe, chAgala kahetAM kheAkaDAnuM lAMchana, pAMtrIza dhanuSanuM dehI mAna. 'cANu hajAra varSanuM AyuSa, temAM pANI cAvIza hajAra varSa kuMvapaNe rahyA, pANI cAvIza hajAra va rAja pALyuM, pANI cAvIza hajAra varSa cakravatInI padavI, legavI pANI cAvIza hajAra varSoMnI pravAryA pALI, pravA~ lIdhA pachI seALa mahine kevaLajJAna UpajyuM, sAdhu, sAdhvI, prAvaka, zrAvikApa caturvidha saMdha tItha sthApIne dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu sAte svAmI nirvANa padhAryAM. 19. sattaramA zrI kuMthunAtha tItha kara nirvANu, meAkSa pahAMcyA pachI pA palpamAMthI eka kroDa 1 hajAra varSane ubhuM AMtane 18mA zrI aranAtha tItha kar nAgapura nagarIne vize thayA. sudarzana rAjA pitA, devakIdevI rANI mAtA, hemavaze, nadAvatta sAthiyAnu lAMchana, trIza dhanuSanuM dehImAna, ceAzazI hajAra varSoMnuM spAyuSa, temAM 21 hajAra varSa kuMvarapaNe kahyA, 21 hajAra varSa rAjya pALyuM. 21 hajAra varSa cakravatInI padavI bheAgavI, 21 hajAra varSa pravAryAM pALI, pravA~ lIdhA pachI traNa mahIne kevaLajJAna UpajyuM, sAdhu sAdhvI zrAvaka, zrAvikArUpa catuvidha sadha tISa sthApIne dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMghAte svAmI naNu meAkSa padhAryAM. 19. aDhAramAM aranAtha tItha kara nirvANa, mekSa pahoMcyA pachI eka krADane eka hajAra varasane aMtare 19 mA mallinAtha tItha kara mithilA nagarIne vize thayA, kuza rajA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI jaina jJAna sAgara : pitA, prabhAvatI zaNI mAtA, nIlava, kaLazanuM lAMchana paccIza dhanuSanuM devImAna, paMcAvana hajAra varSanuM AyuSa, temAM se varSa kuMvarIpaNe rahyA, bAkI pravajya pALI, pravajya lIdhA pachI trIje pahore kevaLajJAna uparyuM. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApI dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne pAMcase sAdhu ane pAMcase sAvI saMghate svAmI nirvANa me padhAryA. 20. ogaNIsamAM mallinAtha tIrthakara mekSa pahoMcyA pachI cepana lAkha varasane AMtara vazamA zrI munisuvrata tIrthakara rAjagRhI nagarIne vize thayA. sumitra rAjA pitA, padmAvatI rANI mAtA, zyAma varNo, kAcabAnuM lAMchana, vIza dhanuSanuM dehImAna, trIsa hajAra varSanuM AyuSa temAM sADAsAta hajAra varSa kuMvarapaNe rahyA. paMdara hajAra varSa rAja pALyuM, sADAsAta hajAra varSa pravarya pALI pravajya lIdhA pachI agiyAra mahIne kevaLa jJAna uparyuM, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApI dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMghAte svAmI niva, mokSa padhAryA 11. vazamA zrI munisuvrata tIrthakara mekSa pahoMcyA pachI cha lAkha varSane AMtare 21ma naminAtha tIrthakara mathurA nagarIne vize thayA. vijaya jA pitA, vipulAdevI zaNuM mAtA, hemavarNa, nIlela kamaLanuM lAMchana paMdara dhanuSanuM dehImAna, daza hajAra varSanuM AyuSa, aDhI hajAra varSa kuMvarapaNe rahyA, sADA cha hajAra varSa rAja pALyuM, eka hajAra varSa pravajyAM pALI pravajyAM lIdhA pachI nava mahIne kevaLajJAna upajayuM, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa, cAra tIrtha sthApI dvAdazAMgI gaNInI peTI ApI eka hajAra sAdhu saMdhAne svAmI niva, mokSa padhAryA. 22. ekavIsamA zrI neminAtha tIrthakara mAkSa pahayA pachI pAMca lAkha varSane AMtare 22 mA neminAtha tIrthakara serIpura nagarIne vize thayA. samudravijaya rajA pitA, zIvAdevI zaNI mAtA, zyAmavarNa zaMkhanuM lAMchana daza dhanuSanuM dahImAna, eka hajAra varSanuM AyuSa, temAM traNaseM varSa kuMva25Ne rA, sAtameM varSa pravajya pALI, pravajyAM lIdhA pachI cepana dahADe kevaLajJAna upajayuM. sAdhu, sAdhavI, zrAvaka, zrAvikArUpa cAra tIrtha sthApI dvAdazAMgI gaNInI piTI ApIne pAMcase ne chatrIza sAdhu saMghAte svAmI niva, mokSa padhAyAM. 23. bAvIzamA zrI neminAtha taLekara mekSa pahoMcyA pachI piANI coryAsI hajAra varSane AMtara 23 mA pArzvanAtha tIrthakara vANArasI nagarIne vize thayA. azvasenA rAjA pitA, vAmAdevI rANI mAtA, nIlavaNe, sapanuM lAMchana, nava hAthanuM dehImAna, se varSanuM AyuSa, temAM 30 varSa kuMvarapaNe rahyA, sittera varSa pravajayA pALIpravajyAM lIdhA pachI ceryAsI dahADe kevaLakSAna uparyuM, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa cAra tIrtha sthApI dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne eka hajAra sAdhu saMdhAte nirvANa, mekSa padhAryA. * 24. trevIsamA zrI pArzvanAtha tIrthakara mekSa pUrvecyA pachI aDhIse varSane aMtare vIzamA zrI mahAvIra tIrthakara kSatriyakuMDagrAma nagarIne viSe thayA. siddhArtha rAjA pitA, trizalAdezI rANI mAtA, hemavarSe, siMhanuM lAMchana, sAta hAthanuM dehImAna, betera varSanuM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI covIza jinAMtara 134 AyuSa, temAM 30 varSa kuMvarapaNe rahyA. 42 varSanI pravajyAM pALI, pravajayA lIdhA pachI sADA bAra varSa ne eka pakhavADIe kevaLajJAna upajayuM. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka zrAvikArUpa caturvidha saMgha tIrtha sthApIne dvAdazAMgI gaNInI peTI ApIne Aso vada amAvAsyAnI rAtre pAvApurI nagarIne vize cothA ArAnA traNa varSa ne sADA ATha mahinA bAkI rahyA, tyAre svAmInAtha ekAkIpaNe, be divasanuM anazana karI nirvANa mikSa padhAryA. pahelA tIrthakara zrI RSabhadeva svAmI ane vazamAM tIrthakara zrI mahAvIra svAmI e beu vacce eka kroDAkoDa sAgaropamanuM jhAjheruM temAM 42 hajAra varSa uNAnuM AMtarUM jANavuM. Iti zrI vIza tIrthasuranAM AMtarAM saMpUrNa atha zrI zvAsocchavAsane thekaDe zrI pannavaNAjI sUtra pada sAtame zvAsocchavAsane adhikAra cAle che, temAM nArakI ane devatA kevI rIte zvAsocchavAsa lIe ? vIra prabhue kahyuM ke he gautama nANakIne jIva niraMtara dhamaNanI pere zvAsocchavAsa lIe che. asurakumAnA devatA jaghanya sAta ka. utkRSTA eka pakSa jhare zvAcchavAsa lIe che. vANavyaMtara ne navInakAyanA devatA jadhanya sAta thaka, utakRSTA pratyeka muhurta, jatiSI ja. ane u. pratyeka muhUrta, pahela devaka ja pratyeka muhUrta ane u. be pakSe. bIje devake ja pratyeka mahata jhAjhare. u. be pakSa jhAjhere. trIje devake ja be pakSe, ane u sAta pakSe. ethe devaloka ja be pakSa jhAjhere. ane u. sAta pakSa jhAjhere. came devAke ja sAta pakSe. u. daza pakSe chaThe devaleke jai daza pakSe u. cauda paze. sAtame devale jA cauda pakSe. u sattA paze. AThame devAke ja sattara paze. u0 aDhAra pakSe, navame devake ja aDhAra pakSe, u0 ogaNIsa pakSe. dazame devake ja ogasa pakSe, u0 vIza paze. agiyArame devaleke jo vIza paze, u0 ekavIsa pakSe. bArame devake jaekavIza pakSe, u. bAvIsa pakSe. pahelI trikamAM ja bAvIza pakSe, u0 pacIsa pakSe, bIjI trikamAM ja paccIsa paze. u0 aThAvIza pakSe trIjI trikamAM ja aThAvIza paze. u0 ekatrIsa pakSe. cAra anuttara vimAnamAM ja ekatrIsa pakSe, u0 tevIsa pakSe, sarvArthasiddhamAM ja ane u, tetrIsa paze. ema tetrIsa pakhavADIe zvAsa UMce che ane tetrIsa pakhavADIe zvAsa nIce mUke. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAyaka. pRthvI geDe I aSa | akSata, 71 naMbara tirthaMkaranuM nAma | pitAnuM nAma | mAtAnuM nAma lAMchana [. . | AyamAna | yakSanAM nAma | akSaNAnA zarIramAna, | nAma, zrI Samadeva | nAbhIkulakara | marUdevI vRSabha 500 84 lAkha pUrva | gaumukha. cakezvarI. ajItanAtha jitazatru vijayA harita 450 mahAyakSa. ajItamALA zrI saMbhavanAtha jatArtha senAdevI azva trimukha rUrItArI. zrI abhinaMdana savAjA siddhArtha vAMdara 350 kAlIkA. zrI sumatinAtha megharAjA maMgaLA kacapakSI 300 dbharU. mahAkAlI. zrI padmaprabha zrIdharAja suzImAM pa 250 kusamaya. zyAmA, zrI supArzvanAtha pratiSThAjA sAthIo 200 mAtaMga, zAntA. zrI caMdraprabha mahAsenAjA lamaNA caMdra 150 vijaya, bhUkITI. zrI suvidhinAtha sugrIvarAjA mArANI magaramaccha 100 mata. sutArikA. 10 zrI zItaLanAtha dAratha naMda zrIvansa brahmA, azokA, zrI zreyAMsanAtha viSNu 84 lAkha varSa mAnavI. zrI vAsupUjya vasupujya jayA pADo kumAra caMDA, zrI vamaLanAtha kRtavarmA zyAmA vAha mukha, viditA. zrI anaMtanAtha siMhasena suyazA sIcANe pAtALa aMkurA. zrI dharmanAtha bhAnuM sutratA zrI zAMtinAtha vizvazena acirA hariNa gaya. nivaNa. zrI kuMthunAtha sUra suzadevI bako 5 hajAra varSa gaMdharva, 8 zrI aranAtha sudana naMdAvartA yada. dhaNa. zrI mahinAtha kuMbha prabhAvatI kaLaza 25 ghaNapriyA. 20. zrI munisuvrata sumitra padmAvatI kAcabo 20 varUNuM, naradattA, 21 | zrI naminAtha vijaya vipula kamaLa bhukuTI. gaMdhArI. 22 | zrI neminAtha samudravijaya | zivAdevI zaMkha gemegha, aMbikA zrI pArzvanAtha azvasena vAmAdevI sa hAtha | 100 varSa pAzva. padmAvatI. 24 zrI mahAvIra siddhArtha trizalAdevI chaDAya ! 2 varSa. mAta ga. sidhyAyikA 13 14 15 16 vA kinnara. 40 17. 35 devIkArANI che 84 che ?' 23 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI cha ArAnA bela (1) pahele ArA, 4 kroDAkoDI sAgaropamane, susama susaNa eTale ekaluM sukhamAM sukha 3 gAunuM dehamAna, 3 popamanuM AukhuM, 256 pAMsaLI; dharatInI sarasAI sAkara sarakhI (dareka Are utaratAnuM dehamAna, AukhuM, pAMsaLI tathA dharatInI sasAI. te pachIne Are besatAM je hoya te jANavI.) vajatrASabha nArA saMghayaNa. samathaurasTa saMThA, traNa divasane AMtare AhAranI IcchA Upaje, tyAre zarIra pramANe AhAra kare, ane temAM 10 prakAranAM kalpavRkSa manavAMchita sukha pahoMcADe; traNa Aza sudhI jagaliyAM (eka prakAranA manuSya yugala) heya che tenAM AukhAM ADA cha mAsa he tyAre parabhavanuM Au bAMdhe tyAre jugalaNI eka joDaluM prasave, te rUnuM pratipAlana 49 divasa kare. strIpuruSane kSaNa mAtrane viga na paDe, ekane chIMka ne ekane bagAsu Ave eTale marate devatAnI gatimAM jAya. temanA zarIranuM niharaNa devatA kare. temane baira virodha, ISyA, jhera hetAM nathI. (2) bIjo Are besatAM varNa, gaMdha, rasa, parzanA paryava anaMtA haNA thayA 3 kaeN0 krosAne, susama eTale ekaluM sukha be gAunuM dehImAna, be palapamanuM Ave; 128 pAMsaLI be divasane AMtare AhAranI IchA upaje, tyAre zarIra pramANe AhAra kare, dharatInI sarasAI khAMDa sarakhI, 10 prakAranAM kalpavRkSa manavAMchita sukha pahoMcADe saMghayaNa, saMThANa ane bAkInA bela pahelA pramANe, paraMtu rUnI pratipAlaNa 64 divasa kare. (3) trIje A besatAM varNanA paryava anatA hINa thayA Are 2 krokro. sAru ne susama sama eTale sukha ghaNuM ne duHkha the 1 gAunuM de ne 1 pApamanuM Ave; 24 pAMsaLI, ekAMtara AhAranI IcchA upaje, tyAre zarIra pramANe AhAra kare, dharatInI samAI geLa sarakhI bAkInA bola bIjA Aza pramANe, paraMtu chorUnuM pratipAlana 79 divasa kare. e traNa AzamAM jarA, rAga, kurUpa hoya nahIM. saMpUrNa aMgopAMga, viSaya sukha pAme te dAnapuNyanAM phaLa jANavA. trIjA ArAmAM 84 lAkha pUrva 3 varSane 8 mAsa bAkI rahyA tyAre savArthasiddha vimAna thakI 33 sAgaranuM A bhogavIne vanitA nagarI, nAbhIkulakara rAjA pitA, marUdevI mAtAnI kukhe zrI rASabhadeva svAmI UpajayA, 9 mAse janamyA, prathama aSabhanuM svapna dekhIne kaSabhadeva nAma dIdhuM, temaNe jagaviyA-dharma nivArIne asi, si. kRSi Adi 72 kaLA zIkhavI; anukaMpA nimitte 20 lAkha pUrva sudhI kuMvarapaNe rahyA ne 63 lAkha pUrva rAjaya pALyuM. bharatane rAjaya ApIne 400 sAdhu sAthe saMyama lIdhe te eka lAkha pUrva pALe. kevaLa pAmIne aSTApada parvata upara pavAsane besIne 10000 sAdhu sAthe mokSa padhAryA, trIjA ArAmAM chevaTanA bhAgamAM (jugala dharmanivAraNa pachInA bhAgamAM) gati 5 jANavI. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 kI na jJAna sAgara (4) ethe Ara besatAM anaMtA paryava-varNa vagerenA hINa thayA. e Are 1 ko, The. sAmAM 42000 varSa uNuM (ochA)ne jANu. dusaNa-susama eTale dukha ghaNune sukha che; pa00 dhanuSanuM dehamAna, koDa pUrvanuM AukhuM; cha saMghayaNa ne cha saMkANa, 32 pAMsaLI dina dina pratye terejane reja) AhAranI IcchA upaje tyAre purUSa 32 kavaLa, strI 28 ne napuMsaka 24 kavaLane AhAra kare, dharatInI sarasAI sAparI, utarate ADe DerI, e AzAnA chevaTa 75 varSane 8 mAsa bAkI rahyA, tyAre 10mA devaleke 20 sAgaropamanuM A0 bhegavIne mAhAkuMDa nagara (brAhmaNUkaMDa)mAM RSabhadatta brAhmaNane ghera devAnaMdAnI kukhe zrI mahAvIra svAmI UpajyA, tyAM darA rAtrI rahyA 83mI rAtre zakrendranuM Asana caLyuM. eTale haraNagameSa devane garbha sAharaNanI AjJA ApI teNe garbhanuM sAharaNa karIne kuMDIgrAmanA siddhArtha rAjAnI trizalAdevI pANInA garbhasthAnamAM mUkayA, tyAM garbhakALa pUrNa karI janma pAmyA ane 30 varSa kuMvarapaNe rahI dIkSA lIdhI pachI sADAbAra varSane eka pakhavADIe kevaLa pAmyA. kula 42 varSa dIkSA pALI cethA AzanA 3 varSa ane 8 mAsa bAkI rahyA tyAre mokSa padhAryA. (5) pAMcame Are besatAM varNa vanA anaMtA paryava hINa thayA A Are dusama eTale ekaluM duHkha 21000 varSane, 7 hAthanuM de, 125 varSanuM A0 6 saMghayaNane 6 saMThANa, utate Are 1 chevaTuM saMghayaNa 1 huMDa saMThA, 16 pAMsaLI hinadina pratye AhAranI IcchA upaje. tyAre zarIra pramANe AhAra kare, "dharatInI sarasAI kAMIka sArI utarate Are kuMbhAranA noMbhADAnI kSAra sarakhI, e AzamAM janmelA mATe gati 4, mokSa nahi, pAMcamA ArAnAM lakSaNa, 1 moTo nagara te gAmaDAM sarakhAM thaze, 2. gAma te masANa sarIkha 3 bhalA kuLanA chorU te dAsa-dAsIpaNa karaze. 4 pradhAna te lAlacu thAze, 5 rAjA te jamadaMDa sakha, 6. bhalAkuLanI strI te lajajArahita thaze, 7 rUDA kuLanI strI vezyA sarakhI thaze. 8 putre svachaMdI thaze 9 ziSya gurunA apavAda bolaze, 10 durjana sukhI thaze, 11 sajajana dukhI thase, 12 durlakSane dukALa ghaNuM paDaze, 13 uMdara, sapAdikanI dADha ghaNI thaze, 14 brAhmaNa arthanA lebhI thaze. 15 hiMsAdharmanA prarUpaka ghaNAM thaze, 16 eka dharmane ghaNu bheda thaze, 17 mithyAtvI devatA ghaNA pUjAze, 18 mithyAtvI leka ghaNA thaze; 19 mANasane devadana dulaeNbha thaze, 20 vidyAdharane vidyAnA prabhAva cheDA haze, 21. gorasa, dudha, dahIMmAM sarasAI thaDI haze; 21 baLada pramukhanAM baLa, AukhAM the haze, 23 sAdhu sAdhvIne mosakapa tathA cAtumAsa karyA jevAM kSetra ceDAM haze, 24 zrAvakanI 11 paDima ne sAdhunI 12 paDi mA viracheda jAze, 25 guru ziSyane bhaNAvaze nahIM, 26 ziSya avinIta, kalAkArI haze, 27 amI jhaghaDo karanArAM kumANasa ghaNAM haze; 28. sumANasa gheDa 29 AcArya potapotAnA gacchanI paraMparA samAmArI judI judI pravartAvaze tathA mUDha mUkhe janane moha pamADIne mithyAtva pAsamAM pAMDaze, usUtra bhAkhaze; pitApitAnI prazaMsAmAM rAcaze, niMdA kubuddhi haze; 30 sala, bhadrika, nyAyI, prAmANika mANasa gheDa 31. ca7nAM rAjya ghaNa, hiMdu rAjA a5 traddhivALA ne ceDA; 3ra moTA kuLanA rAjA nIca kAma karaze; anyAya adharma, kuvyasanamAM ghaNA sacaze. utaratA A AmAM dhAtu sarve vichera jAze, leDhAnI dhAtu raheze, cAmaDAnI mahora Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zI che AzanA bola 137 cAlaze, evI mahore jenI pAse haze te dhanavaMta kahevAze; 1 upavAsa karaze te mAsakhamaNa sarakhe lAgaze jJAna tathA satra sarve viccheda jAze; temAM dazavaikAlikanAM pahelAM 4 adhyayana zaheze. te upara 4 jIva ekAvatArI thaze tenAM nAma; 1 "dupasaha' nAma sAdhu, 2; "phaguNI nAmanAM sAdhvI, 3 nAgila zrAvaka, 4. nAgazrI zrAvikA aSADa zud 15 ne dine zadranuM Asana caLaze, tyAre zakeMdra upaga mUkI jaze ke Aja pAMcamA Are utarI kAle cho Are besaze, tyAre zadra AvI upara kahyA 4 jIvane kaheze ke kAle chaThTho A besaze, mATe ALe, paDijhama ne ni:salya thAo; eTale te jIva sarva jIvane khamAvIne saMthAre karaze, tyAre mahA saMvartaka vAyare thaze teNe karIne pahADa, parvata, gaDha, beTa, kaTha, vAva. kuvA saravA, sarve visarala thaze; vaitADhya parvata; gaMgA, siMdhu, kASabhakuTa ne lavaNanI khADI e 5 vajIne sarva sthAnaka tUTI paDaze; te 5 jIva samAdhi pramANe kALa karIne devakamAM jAze tyAre 4 bela viccheda jAze; 1 pahele pahore jaina dharma, 2 bIje pahore 363 pAkhaMDInA mithyAtvI dharma, 3 trIje pahore rAjanIti, 4 ceAthe pahere bAdara agni viracheda jAze. (6) chaThTho Ara besatAM varNa vagerenA anaMtA paryava hINa thayA, 21000 varSane; sama dusama' eTale ekaluM dukhamAM dukha; 1 hAthanuM de. 20 varSanuM A utate Are mUhAhAthanI kAyA; 16 varSanuM A0, 1 chevaTu saMghayAna huMDa saMThANa 8 pAMsaLI utarate Are 4 pAMsaLI; cha varSanI strI garbha dhaze; te kALAM, kudarzanI, rAgI ne rasALa, nakha ne mavALA ghaNAM evA kAM prasava te kUtarInI peThe parivALa leze, pheravaze, gaMgA siMdhu nadIo zaheze, temAM 72 bIla che, 3-3 mALa che. temAM manuSya, tiryaMca, paMkhI bIja mAtra raheze; gaMgAsiMdhu nadIne darA jejanane maheTa paTa che. temAM thanA cIlA pramANe paheluM ane gADAnI pa buDe eTaluM UMDuM pAnuM raheze. temAM maccha, kaccha ghaNAM thaze. te 72 bIlane manuSya sAMje ne savAra maccha, kacha kADhIne veNumAM bharAze, te sUrya ghaNe tapaze, TADha ghaNI paDaze. teNe karI sIjhavAI raheze. tene AhAra karaze, tenAM hADakAM. cAmaDAM, tiryaMca, cATIne raheze. mAnavInA mAthAnI tuMbaDI mAM pANI lAvIne pIze e AzamAM navakAra, samakti, vrata, u khANuM rahita haze te jIve avataraze. evuM jANI je jIva jaina dharma pALaze te sukhI thaze. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aya zrI trevIsa padavInA ela tathA tenAM nAma kahe che. prathama cha ekedriya ratna, 7 poMcadriya ratna 9 maheATI padavI. temAM 7 ekendriya ratnanAM nAma kahe che. cakra ratna 1, chatra ratna 2, carma na 3, daDe ratna 4, agni na 5, maNi ratna 6; kAMgaNa ratna 7, e cha ekedriya ratnanAM nAma kthA. have pace'driya ratnanAM nAma kahe che. senApati 1, gAthApati 2, vAdrika 3, purAhita 4, strI 5, azva 6, gaja 7, e paMcendriya ratnanAM nAma kahyAM. have huM maheATI paDhavInAM nAma kahe che. arihaMtanI 1, cakravatInI 2, khaladevanI 3, vAsudevanI 4, kevalInI 5, sAdhunI 6, zrAvakanI 7, samyagdaSTinI 8, maMDalika rAjAnI 9, e 9 maheATI pAnI kahI. eva sava maLI 23 paDhavI. have 14 ratna zuM zuM kAma kare te, cakra ratna, SaDUM khaMDa sAdhatA mArga batAve 1, chatra ratna te 48 keca pramANe chAyA kare 2, cama` ratna te nadi Adi pAra utAre 3, daMDa ratna te tamasa guDhDhAnAM khAra ughADe 4, asiratna te zatrune haNe 5, maNinlR te udyota kare 6, kAMgaNa - te 49 mAMDhalA Alekhe tathA tAluAM mApa vadhAre 7, senApati te deza sAdhu 8, gAthApAta te dhAna, rasavatI nipajAve 9, vAddhika te AvAsa, ghara nipajAve 10, purahita te ghAva sAjA kare zAntikrama kare, vighna TALe 11, sIratna te bhega sAdhanane kAma Ave 12; azva ne gaja beu caDavAne kAma Ave 14. have 14 ratna karyAM karyA Upaje te kahe che. tha 1, chatra 2, asi 3, 4 Da 4, e AyudhazALAmAM Upaje, ca maNa ne kAMNa e 3 lakSmInA bhaMDAramAM Upaje. senApati 1, gAthApati 2, vAddhika 3, purohita 4. e 4 peAtAnAM nagaramAM Upaje. strI vidyAdharanI zreNImAM Upaje. azrva ne gaja e 2 1tAyane maLe Upaje, have 14 rananI kAyAnuM pariNAma kahe che; cakra, chatra ne daDha e 3 vAma pramANe. nAma te 4 hAtha pramANe, caratna te 2 hAtha pramANe, khaDagana te 50 aMzulanuM lAMbu, 16 aMgulanuM pALuM, ne ardhuM aMgulanuM jADuM, maNiratna 4 aMgulanuM lAMbuM ne 2 aMguLanu paheALu, mAMgaNitnane cha taLAM, ATha khuNAM, khAra DAMsA, sAnInI ezne sAthe 1 gulanu lAMbu, paheLuM ne UMcu senApati 1 AthApati 2 vArdika 3, purAhita 4, e 4nI avagAhanA cakravatI pramANe U'cI jANavI. strIratna cakravatI'thI 4 aMzula nIcI hoya, azvana 108 aMgulanA lAMbA-kAnanA mULathI te pUchanA mULa lage ane 80 aMzulanA UMcA, gajana cakravatI'thI khamaNeA UMcA hAya. e 23 padmavI. have je gatimAMthI nIkaLye te keTalI padmavI pAme te kahe che, pahelI narakanA nIkaLyA 16 padavI pAme. te 23 mADethI 7 ekendriya ratna vAM 1, bIjI narakanA nIkhyA 15 padavI pAme. pUrve 16 kahI tehamAMthI 1 cakravatInI vajI 2,trIjI narakanA nIkaLyA te padmavI pAme. te 15 mAMthI baladeva ne vAsudeva e be varyA 3, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI trevIsa paDhavInA bela 139 cethI narakanA nIkaLyA 12 padazI pAme. te temAMthI 1 tIrthakara vajyA 4, pAMcamI narakanA nIkaLyA agIyAra padavI pAme. te 12 mAMhethI 1 kevalI vajyAM pa, chaThThI narakanA nIkaLyA daza padavI pAme te sAdhu vajya 6 sAtamI nacchanA nIkaLyA 3 padavI pAme. azva 1, gaja 2, samyakatva daSTi tiryaMcamAM 3, e 3 padavI pAme. 7 bhavanapati, vANuvyaMtara, jyotiSI e 3 nA nIkaLyA ekavIza padavI pAme. te vAsudeva 1, ne tIrthakara e 2, vajyAM. pRthvI, pANI, vanaspati, garbhaja manuSyane garbhaja tiryaMca eTalAnA nIkaLyA 19 padavI pAme. 23mAMthI tIrthakara 1, cakravatI 2, baladeva 3, vAsudeva 4, e 4 varyA. beIdriya teI driya, cauraMdriya, saMmUchima tirtha ane saMmami manuSya e pAMcanA nIkaLyA 18 padavI pAme 19 mAMthI 1 kevalI vajyA, teuvAunA nIkaLyA 9 padavI pAme te ekeTiyarana.ne hAthI 1, ghaDe 2, e 9 padavI pAme, paMdara paramAdhAmI ne pahelA kitriSInA nIkaLyA 18 padavI pAme. te 23 mAMthI 4 uttama puruSa ne kevalI vijya, upalA 2 kilivaSInA nIkaLyA 11 padavI pAme. te 18 mAMthI 7 ekedriya vAM, zeSa 11 pAme. sudharma 1, IzAna 2, e be devalokanA nIkaLyA 23 padavI pAme. trIjAthI te AThamA devaleka sudhInA tathA nava lekAMtikanA nIkaLyA 16 padavI pAme. te 23mAMthI ekeMdriya na vajya zeSa 16 pAme, navamA devalathI nava veyaka sudhInA nIkaLyA cauda padavI pAme. te 16 mAMthI azva 1 ne gaja 2 e 2 vajya zeSa 14 pAme pAMca anuttara vimAnanA nIkaLyA 8 padavI pAme. te 23mAMthI 14 ratna, ne 1 vAsudeva varyA. zeSa 8 pAme. saMjJImAMhI 15 padavI lAle te 23mAMthI 7 epriya ne 1 kevalInI e 8 vajI zeSa 15 lA. asaMsImAMhI 8 padavI lAle 7 ekeMdriya ne samatiyI e lAze. tIrthakara tathA cakravatImAM 6 padavI lAle te tIrthakaranI 1, cakravartInI 2, maMDalikanI 3 samatinI 4, sAdhunI 5, kevalInI e 6 lAbha. vAsudevamAM 3 padavI lAbhe, vAsudevanI 1, saMmatinI 2, maMDalikanI 3, e 3 lAbhe. baladevamAM pAMca padavI lAbhe, baladevanI 1 mAMDalikanI 2, sAdhunI 3, kevalInI 4, samakita dRSTinI pa, e. pAMca lAle. manuSyamAMhI padavI 13 lAbhe, nava maheTI padavI ne senApati 1, gAthApati 2, 2, vArSika 3, purohita 4, eva sarva maLI 13 padavI lAbhe, manuSyamAMhI padavI 5 bhe samakitanI 1, zrAvikAnI 2, sAdhvInI 3, kevalInI , strI ninI 5, e 5. Iti 23 padavInA bela samApta. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI vIraha dvAra samuccaya cAra gatine virahakAla, javanya 1 samayane utkRSTa 12 muhUrtane. have pahelI nAke ja 1 samayane u0 24 muhUrtane 1 bIjI narake ja. 1 samayane u0 7 dinane 2, trIjI nake ja 1 samayane u0 15 dinane 3, cethI narake ja0 1 samayane, u0 1 mAsane 4, pAMcamI narake ja 1 samayane u0 2 mAsane 5, chaThThI narake ja0 1 samayane uva 4 mAsane 6, sAtamI narake ja0 samayane, u0 6 mAsane 7 upajavAne tathA cavavAne viraha paDe. have daza bhavanapatine ja. 1 samayane, u0 24 muhUrtane. pAMca ekedriya avirahiyA, saMkhyAtAne ThAme saMkhyAtA upaje, asaMkhyAtAne ThAme asaMkhyAtA Upaje, anaMtA ne ThAme anaMtA upaje. samaya samaya Upaje. samaya samaya cave. traNa vigateMdriyane ja 1 samayane, u. aMtamuhUrtane saMmUcchima tiryaMca paMceMdriyane ja 1 samayane u. aMtamuhartane garbhajatiryaMca paMcuMdiyane ja 1 samayane u0 12 muhUrtane. saMmUrchAima manuSyane ja 1 samayane u0 24 muhUrtane. garbhaja manuSyane ja 1 samayane u0 12 muhUrtane. vANaMkhyatara tiSI ane vaimAnikamAM pahelA, bIjA devaloka sudhIne ja 1 samayane u0 24 muhUrtane virahamAla, trIje devaleke ja 1 samayane u0 9 dina ne vaza muhane, cothe devaleke ja 1 samaya u0 12 dina ne 10 muhUrtane, pAMcame. devaleke ja, 1 samaya u0 sADA bAvIza dinane, chaDuM devake ja 1 samayane u0 45 dinane, sAtame, devaka ja. 1 samayane u0 80 dinane virahakAla, AThame devake ja 1 samayane, u0 100 dinane. navame, dazame devake ja 1 samayane u0 saMkhyAtA mAsane jayAM lage 1 varasa na haya, agiyArame, bArame devaleke ja 1 samayane u0 saMkhyAtA varasane, jyAM lage se vasa na heya pahelI trIke ja 1 samayane u0 saMkhyAtA varSanA seMkaDA, jyAM lage hajAra varasa na heya. bIjI trIke ja 1 samayane, u0 khAtA hajAra varasa, jyAM tame lAkha varasa na hoya. trIjI trIke ja 1 samayane, u. saMkhyAtA lAkha varasane, jyA lage kroDa varasa na hoya. cAra anuttara vimAnamAM ja 1 samayane, u0 pathanA asaMkhyAtamA bhAgane vizahakAla, sarvArthasiddhamAM ja 1 samayane, u0 5thanA saMkhyAtamA bhAgane virahakAla. siddhane viraha ja1 samayane, u0 cha mAsane virahAkAla. cAra gatimAM padriya AzrI virahAkAla ja 1 samayane u0 12 muhUtane, sarva Idra sthAnakane viraha ja 1 samayane 6 mAsana. Iti zrI viraha dvAra samAsa, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI pramANu bodhane thokaDo bhavya jIvanA bedhane arthe traNa prakAranA aMgula tathA traNa prakAranA pApamanuM mAna, sUtra anugadvArathI kahe che, temAM prathama traNa prakAranAM aMgulanAM nAma, Atma aMgula 1, usedhAMgula 2; pramANugula 3, Atma aMgulanuM mAna kahe che, bharatAdi 15 kSetra che, tihAM je kALe je Are je manuSya hoya te manuSya potapatAne 12 aMgule mukha thAya, ane 9 mukhe eka puruSanuM uMcapaNanuM mAna thAya eTale 12 navA 108 Atma aMgulane puruSa U e heya te puruSane pramANapata kahIe. 1 mAnayukata puruSa kene kahIe? puruSa pramANe UMDI kuMDI hoya tene jaLe karI paripUrNa bharIe. temAM puruSa bese. te vAre eka dro pramANe jaLa kuMDI mAhIthI bAra nIkaLe tathA eka draNa pramANe jaLe karI kuMDI uNI hoya, te kuMDImAM te puruSa bese te paripUrNa jaLa bharAya tene mAnepata puruSa kahIe. droNa te kevaDo hoya te kahe che. be asalIe 1 pasalI thAya, be pasalIe 1 saI thAya; cAra saIe 1 kuDava thAya; cAra kuDave 1 pAye thAya, cAra pAye 1 AThe thAya, cAra aThe 1 doSa thAya. e droNanuM mAna karyuM. e rIte mAne peta puruSa kahIe 2. unmAnayukta puruSa kene kahIe? je puruSa tene thakA ardha bhAra thAya tene umAnayukta puruSa kahIe. adha bhAranuM mAna kahe che. eka hajAra ne pacAsa pele ardha bhAra thAya. e adha bhAranuM mAna kahyuM che pramANa mAna unmAnayukta lakSaNa sAthiyAdika yaMjana, masa tIlAdika guNa, kSamA, dAnAdika sahita je puruSa heya te uttama puruSa jANu uttama puruSa 108 Atma aMgulane UMce heya. 1 madhyama puruSa 104 AtmaaMgulane UMce hoya 2. je puruSa 108 Atma aMgulathI nyunAdhaka heya, vara Avela vacana 1, savadhIya 2. sAra te rUpAda e che guNe varjita hoya te para dAsa kiMkara thAya. ehavA 6 Ama aMgule 1 paganA madhyabhAganuM pahelapaNuM thAya. be page 1 veta thAya. be vete 1 hAtha, be hAthe 1 kukSi thAya, be kukSie 1 dhanuSa thAya. be dhanuSe 1 gAu thAya, cAra gAue 1 jejana thAya, je kALe manuSyanuM Atma aMgula hoya te Atma aMgule te vakhatanA nagara, gAma, vana, kuvA, taLAva, vAva, gaDha, poLa, koThA, yAna, ratha, gADAdika 73 belanAM nAma kahyAM che. 1 udhAMgulanuM mAna kahe che, anaMta sama paramANuM bheLA karIe tyAre 1 vyavahAra paramANu thAya tathA jALIne viSe sUryanA kiraNa temAM ja UDatI dekhAya, te rajane anaMtamo bhAga tene vyavahArI paramANu kahIe, anyamativALA rajanA tetrIsamA bhAgane paramANu kahe che. te vyavahArI paramANuM, zastrAdi koI prakAre chelAya nahi, agnimAM baLe nahi, pANImAM cAlyA jaya paNa bhIMjAya nahi. gaMgA mahAnadIne pravADa UMce cusahimavaMta parvatathI paDe che te pravAha sAme cAlyA jAya paNa khaLAya nahi, ghAta pAme nahi, pANInA biMdumAM kahe paNa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI jaina jJAna sAgara pANI na thAya. te ati tINa zAstra karI devatAnI zaktie chedatA eka khaMDane bIje khaMDa na thAya. tene tattvajJAtA paramANu kahe che. evA anaMtA vyavahArI paramANu ekaThA maLe tevAre 1 uttio thAya. ATha uNasannie 1 saNasattio thAya. ATha sasannae 1 uddharacuM thAya. ATha uddharaNue e 1 trasareNu, beIdriyAdika trasa jIvane cAlatA ja uDe te vasaNa kahevAya, ATha trasaraNa e 1 tharaNu, rathAdika hiMDatA raja uDe te rathara) thAya. ATha tharaNu e 1 devaku, uttarakurUnA jugaliyA manuSyanA vALAgranuM jaDapaNuM thAya. ATha devakurU, uttarakurUnA vALAge 1 zivAya, ramyavAsa photranA jugaliyAnA vALArganuM jApaNuM thAya. ATha harivAsa, ramyaphavAsanA vALa 1 hemavaya; hiraNvaya kSetranA jugaliyAnA vALAganuM jADApaNuM thAya; ATha hemavaya; hiraNavayanA vALA 1 pUrve pazcima mahAvideha kSetranA manuSyanA vALAgranuM jADApaNuM thAya. ATha pUrva pazcima mahAvidehanA vALAgre 1 bharata, vatana manuSyanA vALAgranuM jADApaNuM thAya. evA 8 vALAgre 1 likha thAya. ATha likhe 1 thAya; ATha jue 1 javamadhya thAya, ATha javaLe 1 aMgula thAya; cha aMgule 1 paga thAya; 12 aMgule 1 vaita thAya. 24 aMgule 1 hAtha thAya; 48 aMgule 1 kukSi thAya, 96 aMgule 1 dhanuSa thAya, 2 hajAra dhanuSe 1 gAu thAya, 4 gAue 1 jojana thAya; e ulledhAMgule 24 daMDakanI avaghe varNavI che pramANuMgulanuM mAna kahe che. bharatAdika cakravatInuM kAMgaNi na hoya te 8 senaiyA bhA2 che. senaiyAne tela kahe che. 4 madhura triphale 1 zveta sarasava thAya, 16 sarasa 1 aDada thAya, 2 aDade 1 guMjA thAya, 5 guMjAe 1 mAse thAya, 16 mAse 1 sena thAya, evA 8 senayA bhAranuM kAMgaNi ratna hoya, tene cha taLA, 8 khuNA, 12 hAMsa che sanInI eraNane saMThANe che. te kAMgaNi ratnanI ekedI hAMsa ubhedhAMgulanI paheLI che, ane je usedhAMgula che te zramaNa bhagavata mahAvIranuM ardhaaMgula thAya tene hajAragaNuM karIe tyAre 1 pramANagula thAya. eTale mahAvIra svAmInA pAMcase AtmabaMgale 1 pramANAMgala thAya. evA 6 pramANagale 1 paga thAya, 12 aMgule 1 veta thAya, 24 aMgule 1 hAtha thAya. 48 aMgule 1 kukSi thAya. 6 aMgule 1 dhanuSa thAya, 2 hajAra dhanuSe 1 gAu thAya. 4 gAue na jana thAya. e pramANugale pRthvI parvata vimAna, narakAvAsA, dvIpa, samudra naraka, devale, leka, aleka, zAzvatI jamIna, panaprabhAdi 28 belanuM tathA dvIpasamudrAdi 28 bolanuM lAMbA paNuM, pahoLA paNuM; UMcApaNuM, UMDApaNuM, cAparidhi pramukhanAM mAna varNavyA che. 3. e 3 prakAranA aMgula ko, te pratyeka pratyekanA traNa traNa bheda, zreNiaMgula 1, pratarAMgula 2, ghanAMgula 3. tihAM asatA5nAe zreNI te asaMkhyAtA jana kroDAkoDI pramANe lAMbI, ane eka AkAzapradezanI pahoLI, jAtapaNe lekAMta sudhI hoya te zreNIne zreNI guNe karIe tene pratA kahIe 2. te pratarane zreNI guNe karIe tene ghana kahIe 3. te ghanIkRta lekane saMkhyAtagaNe karIe tyAre saMkhyAtA leka alekamAM thAya, te saMkhyAtA lekane asaMkhyAtA guNA karIe tyAre asaMkhyAtA leka alakamAM thAya. te asaMkhyAtA lekane anaMtaguNA karIe tyAre anaMtA cheka aAkamAM thAya ane te anaMtA lekanA jeTalA AkAza pradeza che teTalA nirodanA eka zarIramAMhI nigeTIA jIva che. asaMkhyAtA sumi 'nigele 1 bAdara nigada thAya; eka nigedamAM anaMtAjIva jANavA. e 3 prakAranA aMgula kahyA. 3 prakAranA popamanuM mAna kahe che. temAM palyopamanA 3 bheda, udvAra popamanuM Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI pramANa madhane cheDe 143 1, ahApalyopamanuM 2, kSetrapalyopama 3, eka ekanA babbe bheTa, saphaza ne bAtha, prathama bAhara udhAra popamanuM svarUpa kahe che. eka janane unmedhAMgule lAMbe, pALe ne UMDe e eka pAle (pha), kaphapIe. tenI triguNI jherI paridhi hoya. te pAle devara, uttarakurUnA jugaliyAnA mastakanA keza te eka dinathI mAMDIne 7 dinanA ugyA vAlA karI bharIe, eve te ThAMsI-ThAMsIne bharIe ke agnimAMhI baLe nahi. vAyare karI UDe nahi, pANIe karI saDe nahi, pilANanAM abhAvathI vidhvaMse nahi, dugaMdha thAya nahIM, cakavatInuM rInya upara cAle te paNa name ke Dole nahi, gaMgAnadIne pravAha upara cAle te paNa pANImAMhI bhedAya nahi. pAlAmAMthI se se varSe eka eka vALAgra kADhIe, ema kADhatAM eTale kALe pAle khAlI thAya, bAkI eka paNa vAlAgra na rahe teTalA kALane bAdara uddhAra-papama kahIe. te palyopama saMkhyAta varSane jANu. evA daza doDAdoDI papame bAhara uddhAra sAgaropama thAya. kevaLa parUpaNa mAtra che, e bAda2 uddhAra palyopama 1, sakSama uddhAra palyopamanuM mAna kahe che, jema eka janana pAse kapIe te pUrvavata te pAlAmAMhI devapha3. uttazkaranA jugaliyAnA mAthAnA keza eka dinathI sAta dinanA ugyA vAlA2 laIe. ekekA vAlAnA asaMkhyAtA khaMDa karIe, te khaMDa kevaDA nAnA thAya ? cakSu IdriyanI avaghaNAthI asaMkhyAtame bhAge ane nAnA sUma vanaspati jIvanA zarIranI avadhezAthI asaMkhyAta guNA moTA ane jevaDuM eka bAdAra pRthvIkAyanA jIvanuM zarIra tevA vAlAjhanA khaMDa nAnA thAya. te vAtAgranA khaMDa, aei baLe nahi, vAyare UDe nahi, te vAlAjhane khaDe karI pAle kaMsI-ThAMsIne bharIe, te pAlAmAMhIthI se se varSa ekeke vAlAjhane khaMDa kADhIe, ema kADhatAM eTale kALe te pAle khAlI thAya, teTalA kALane sUkSma uddhAra palyopama kahIe. e pApama asaMkhyAtA kALane thAya. evA daza DAkoDI palyopame 1 sumi uddhAra sAgaropama thAya, e sAgarepa dvIpa samudranuM mAna varNavyuM che. aDhI uddhAra sAgaropamanA jeTalA samaya thAya teTalA dvIpa samudra tIrachA lekamAM che. jaMbudvIpa eka lAkha jejanane lAMbe ne pahoLo enAthI bamaNe lava, samudra be lAkha jejanane, dhAtakI khaMDa 4 lAkha jejarane, ema ThAma bamaNa asaMkhyAtA dvIpa samudra jANavA, e sumi uddhAra pAma 1 addhA 55manuM svarUpa kahe che. tene be bheda, sUkSma ne bAdara, temAM bAra addhA palyopama hine kahIe eka janane lAMbe, paheLe ne UMDo cAre hase sarakhe pUrvavata pAlA kapIe. -devakara, uttarakara mahiyA manuSyanA vALA karI pAla ThAMsI ThAMsIne bharIe pachI se se varase ekeke vAlAgra kADhIe ema kaDhatAM eTale kALe te pAle khAlI thAya, teTalA kALane, bAdara aDhA palyopama kahIe. e pabhya saMkhyAtA koDI varase thAya. evA daza kroDAkoDI bAdara addhA palyopame 1 khAdara addhA sAgaropama thAya. kevala prarUpaNA mAtra che. 1 sUrama AtA palyopamanuM svarUpa kahe che, eka jojanane lAMbe paheLo ne UMDe pUrvavata kalpIe. temAM pUrvavatadevakura uttarakura phatranA jugaliyAnA vAlAjhane asaMkhyAtA khaMDa karI bharIe, pAlAmAMthI se se varase ekeke baMDa kADhIe, eTale kALe te pAle khAlI thAya, teTalA kALane sUkha addhA pahepama kahIe. evA daza koDAkoDI papame 1 sakSama adA sAgaropama thAya, e sAgaropame nADI, tiryaMca manuSya ane devatA e ja gatinA AyuSa varNavyA che, 1. phatra pAyama kahe che kSetra pApamanA 2 bheda sUkSama ne bAda, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI jene jJAna sAgara temAM bAdakSetra papama kehane kahIe ? eka janane lAMbe paLe ne UMDe pUrvavata pAle kalpIe. temAM pUrvavat devakarU uttarakura kSetranA jugaliyAnA mAthAnA vALAgra karIe, te pAlA mAMhIlAM vALAgranA pharasyA AkAza pradezane samaye samaya apaharatA eTale kALe te pAle khAlI thAya teTalA kALane bAdara kSetra palyopama kahIe. e pAle khAlI thatAM asaMkhyAtI avasarviNI, utsarNiNI vahI jAya, evA daza doDAdoDI popame 1 bAdara kSetra sAgaropama thAya, kevala prarUpaNa mAtra che. matAMtare jIva dravyanAM pariNAma dAkhavyA che. 1, sUma phatra pApamanuM svarUpa kahe che. eka janane lAMbe, pahele ne UMDe pUrvavat pAle kalpIe, temAM devakurU, uttarakura kSetranA jugaDiyAnA vALAgranA asaMkhyAtA khaMDa karI bharIe, te pAlA mAMhIlA vALAgranA phAsyA AkAza pradeza tathA aNu karasyA AkAza pradeza che te pharasyA apharajyA AkAza pradezane samaye samaye apaharIe. jeTale kALe pAle khAlI thAya, teTalA kALane 1 sukama kSetra popama kahIe. evA daza kroDAkoDI sUkama kSetra palyopame 1 sUkama kSetra sAgarepama thAya. e sAgaropamanA bhAva, daSTivAda sUtre varNavyA che ? e traNa prakAranA aMgula tathA traNa prakAranA palyopamanuM mAna kahyuM Iti, atha zrI pacIsa belane thekaDe. 1 pahele bele mahAvIra prabhue ekalAe ja dIkSA lIdhI ane mokSa paNa ekavAja gayA Uqleke sarvArthasiddha vimAna eka lAkha jejananuM che, tIrachA leke jaMbUDhIpa eka lAkha jejanane che. adhe leke sAtamI nake apaThANa nArakAvAse eka lAkha jejanane che, citrA nakSatra, zAMti nakSatra, AdrA nakSatra e traNa nakSatrane eka tAro kahyo che. 2 bIje bele dharmakaraNa karatI vakhate be dizA sanmukha besI karavI te pUrva ane uttara. be prakAre dharma kahe che, gRhastha dharma ane sAdhu dharma. be prakAra chava kahA che siddhanA jIva ane saMsArI jIva. be prakAra duHkha kahyuM che, te zArIrika dukha ane mAnasika dukha. pUrvAphAlgaNI nakSatra, uttarA phAlgaNI nakSatra, pUrvA bhAdrapada ane uttarAbhAdrapadra e cAra nakSatranA babe tArA kahyA che. 3 trIje bele zrAvaka traNa, mane ratha ciMtave te evI rIte ke he bhagavAna ! huM AraMbha ane parigraha kayAre chAMDIza ? he bhagavAna ! huM paMca mahAvratadhArI kayAre thaIza ? he bhagavAna ! huM aAyaNa karI saMthAre kayAre karIza? te vakhatane dhanya che. traNa prakAranA jina kahyA; 1 avadhijJAnI jina, 2, manaparyavajJAnI jina, 3 kevaLajJAnI jina, gaNa prakAranA pAtra sAdhune khape te 1, mATInuM, 2 tuMbaDAnuM 3. kASThanuM, sAta nakSatranA traNa traNa tArA kahyA che, abhica zravaNa, azvanI, bharaNI, mRgazara, puSpa ceSThA e sAta Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI pacIsa molane thekaDe 145 nakSatra 4 the bele aAvakane cAra visAmA kahyA che. bhAra vahenArane draSTAte. evI rIte ke bhAra eka khabhethI bIje khabhe le te eka visAme 1, koi jagyAe eTale ke cetare bane mUkIne pezAba karavA jAya ke jhADe pharavA jAya te bIje visAmo 2, gAma dUra hoya, rastAmAM dharmazALA ke yakSanuM devaLa Ave tyAM zata rahe te trIje visAme, 3, pitAne ke dhaNane tyAM bhAra mUke te the visAme, 4 have e draSTAMta zrAvakanA upara utAre che. te jema bhAra lIdhe tema zrAvakane beje te aDhAra pApa. rUpa. tenA cAra visAmA nIce pramANe, zrAvaka AThama, pAkhI upavAsa, ekAsaNuM kare te pApa rUpa je, eka khAMdhethI bIje khAMdhe tevA rUpa te pahele visAme. kemake upavAsa karyo te pitAnI jAtane mATe khAvAnuM baMdha karyuM athavA pApa baMdha karyuM paNa bIjAne mATe karavuM paDe che, tethI pahele visAme jANu. 1. zrAvaka eka sAmAyika, be sAmAyika athavA be ghaDInuM, cAra ghaDInuM, dezAvarAsika kare te bIje visAmo jANu. kemake eTale vakhata pApamAMthI rokAye 2. zrAvaka AThama pAkhIne piSadha kare te rAta rahevA rUpa trIjo visAme 3, zrAvaka AleyaNA karI saMthAra kare tyAre sarva pApathI nivatyo e bhAra ghera mUkavA rUpa je visAme, 4 zrAvakane cAra prakAranuM tribhojana karyuM che te jemake rAtrIe saMdhe ane divase khAya te azuddha. 1, divase rAdhe ane rAtrIe khAya te paNa azuddha. 2, rAtre rAMdhe ane rAtre khAya te paNa azuddha, 3, divase rAMdhe ane divase khAya te zuddha 4, vaLI e ja cAra bhAMgA. bIjI rIte kahe che, aMdhArI jagyAe rAMdhe ane ajavALe khAya te paNa azuddha 1 ajavALAmAM che ane aMdhArI jagyAe khAya te paNa azuddha 2, aMdhArI jagyAe che ane aMdhArI jagyAe khAya te azuddha che, ajavALI jagyAe rAMdhe ane ajavALI jagyAe khAya te zuddha 4, pUrvASADhA nakSatra, uttarASADhA nakSatra, anurAdhA nakSatra, e traNanA cAra cAra tArA kahyA che. 4 pAMcame behe samaktinA lakSaNa pAMca. zama, 1 savega 2. nirveda 3, anukaMpA 4, AsthA 5, pAMca samakitanAM duSaNa kahA cheH mithyAtvIe bolAvyA pahelAM pote tene belAve te 1, mithyAtvIne sAmuM vAraMvAra jevuM te 20 mithyAtvIne pahoMcADavA javuM te 3, kAma vinA tenA makAna upara javuM te 4, vAraMvAra tenA makAna upara javuM te 5. e pAMca duSaNa. pAMca samaktinAM bhUSaNa kahe che dharmane viSe caturAI zakhe te samaktinuM bhUSaNu 1 jinazAsanane aneka rIte dipAve te 2, sAdhunI sevA kare te 3. dharmathI DagatAne sthira kare te 4. sAdhu, svamInI vaiyAvaca kare te 5. e pAMca bhUSaNa jANavA. zarIramAMhethI pAMca ThekANethI jIva nIkaLe te kahe che. pagane taLIethI nIkaLe te narake jAya. 1. jAgethI nIkaLe te tiryaMcamAM jAya. 2. chAtIethI nIkaLe te manuSyamAM jAya, 3, mastakethI nIkaLe te devalekamAM jAya 4. ane sarvAgathI nIkaLe te mekSa jAya, 5. pAMca prakAre jIva dharma na pAme te kahe che. ahaMkArI 1, krodhI 2, regI 3, pramAdI 4, ALasu 5, pAMca nakSatranA pAMca pAMca tArA kahyA che te rohiNI 1, punarvasu 2, dhaniSThA 3, vizAkhA 4. hasta pa 6 chaThe bole che prakAre sAdhu AhAra kare te kahe che. sudhAvedanI samAvavAne mATe, vaiyAvacca karavAne mATe. Isamiti zodhavAne mATe 3, saMyamanA nivAMhane mATe. ka, AyuSya nibhAvavAne mATe 5, zAtrIe dharma jAgaraNa karavAne mATe 6. cha dharmanA deva gurunA nAma kahe che. jene dharma mAM deva ArihaMta, guruniMgraMtha, 1 bauddha matamAM deva buddha guru kuMgI. 2, zIva matamAM deva rUdra, guru yegI, 3 devI matamAM devI dharma guru vairAgI. 4. nyAya mata mAM deva Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina sArA sAgara jagata guru saMnyAsI. 5. mImAMsaka-matamAM deva alakha, guru daza, 6. samaktithI cha jatana kahe che. anyatIthInA guNagrAma na kare, 1, anyatIthIne mAne vAMde ne pUje nahi. 2, anyatIthInA lAvyA vinA pite bele nahi, 3, vAraMvAra e sAthe alApa salApa kare nahi. 4, anyatIthIne taraNatAraNa mAnI anna, pANI Ape nahi. (dayA, buddhi, anukaMpAne AgAra) 5, anya tIthane dharmabuddhie vasa, pAtra Ape nahi. zAtA nimitte Ape 6, cha vezyAnA vicAra kahe che kRNa vezyAvALAne jIva hiMsA karavAnI IcchA hoya. 1. nIla vezyAvALAne cerInI IcchA heya. 2, kApata lezyAvALAne maithunanI IcchA heya. 3, teju lesthAvALAne tAlaya karavAnI IcchA hoya. 4, padma zyAvALAne na devAnI IcchA hoya. 5, zukala vezyAvALAne mekSanI IcchA hoya. 6, kRttikA, azleSA e che nakSatranA cha cha tAza che, sAtame bele sAta kAraNe chAsta jANu. prANAtipAta lagADa. 1, mRSAvAda lagADe. 2, adattAdAna lagADe. 3, zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza tene svAda le, ja, pUjA satkAra vAMche. 5, nirvagha parUpe sAvagha lAge. 6, jevuM parUpe tevuM karI zake nahi. 7, e sAta vAnAM jenAmAM hoya te chaghasta jANu. sAta prakAre AukhuM ghaTe te kahe che. prAsake paDavAthI mare. 1, zastrathI mare. 2, maMtramUThathI mare. 3, ghaNe AhAre ajIrNathI mare, 4, zalAdikanI vedanAthI mare 5, sapati kaDethI mare. 6, zvAsocchavAsa rUMdhAvAthI mare. 7, e sAta prakAre AukhuM tUTe. 7, have sAta naya kahe che, nigama naya, 1 saMgraha naya, 2, vyavahAra naya, 3, aju sUtra 3, 4, zAkha naya, 5, samarUiDha naya, 6, eraMbhUta naya, 7, e sAta prakAre naya kahyA, maghA nakSatranA sAta tArA kahyA che, 8, AThame bele AcAryanI ATha saMpadA, AcAra saMpadA, 1, zarIra saMpadA 2, sUtra saMpadA 3, vacana saMpadA, 4, praga saMpadA, 5, mati saMpA. 6, saMgraha saMpadA 7, vAcanA saMpadA, 8, ekalavihArI sAdhusAdhvInAM ATha avaguNa kahyAM che tenAM nAmaH kopI hoya te ekale rahe che, ahaMkArI hoya te ekale he. 2, kapaTI hoya te ekale he, 3, lebhI hoya te ekale rahe. 4, pApa karavAmAM Asakta hoya te eka rahe. 5, kutuhalI mazkare hoya te eka he. 6, dhutAre heya te eka rahe. 7, mAThA AcArane dhaNI jAya te eka rahe 8, ATha guNane dhaNI ekale heya tenAM nAma: saMyamane daDha pramANane dhaNI gurunI AjJA laI eka rahe 1, ghaNuM sUtrane jANa eka rahe. 2, jaghanya daza pUrvane bhaNele, utkRSTa cauda pUrvane bhaNele eka rahe, 3; cAra jJAnane dhaNI ekalo rahe 4, mahAbaLane dhaNI ekale rahe, 5. kaleza rahita hoya te eka rahe6, sateSI heya te ekale rahe, 7, dhairyavaMta heya te eka rahe 8, ATha ThekANe manuSyane ghelApaNuM utpanna thAya te kahe che: naranArI paraspara vAta kare tyAre ghelA, 1, bALakane ramADe tyAre ghelA 2, kaleza kare tyAre ghelA, 3, dArU, bhAga; kekI padArtha pIe tyAre ghelA, 4, pecabaMdha pAghaDI bAMdhIne phare tyAre ghelA, 5, arIsAmAM mukha jue tyAre ghelA, 6, zayana samaya ghelA, 7, hiLImAM puruSa ane aSADhI pUname strIo 8, dekhatA ATha prakAre aMdha kahyA te kahe che, kAmAMdha 1, koSAdha 2, kupaNudha 3, mAnadhi, 4, mAMdha, 5, saMdha 6, jugaTayAMdha , cugalyadha 8, e ATha AMdhaLa jANavA. ATha mahApApI kahe che, AtmaghAtI mahA pApI 1, vizvAsaghAtI maLA pApI 2, guNa meLavanAra mahA pApI 3. guru drohI mahA pApI 4, kuThI sAkSI pUre te mahA pApI 5, beTI salAha Ape te mahA pApI 6, paccakakhANa vAraMvAra bhAMge te mahA pApI , hiMsAmaya dharma parUpe te mahA pApI 8 navame bole Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI pacIsa bolAne thekaDe 147 nava prakAre zarIramAM rAga upaje te kahe che. ghaNuM khAya te rAga upaje 1, ajIraNamAM khAya tathA ghaNuM besI rahe te roga upaje 2, ghaNuM UMghe te roga upaje 3, ghaNuM jAge te roga upaje 4 dizA ke te roga upaje 5, pezAba ke to roga upaje 6, ghaNuM cAle te rAga upaje 7, aNagamatI vastu bhegave te roga upaje 8, vAraMvAra viSaya seve te rega upaje 9, nava bela samajavAnA kahyA te kahe che. rajapUtane krodha ghaNe 1, kSatriyane mAna ghaNuM 2, guNakAne mAyA ghaNI 3, brAhmaNane lebha ghaNo , mitrane rAga ghaNe 5, zokane DhaSa ghaNe 6, jugArIne zAca ghaNe 7 coranI mAtAne ciMtA ghaNI 8, kAyarane bhaya ghaNe, 9, dazame bele nArakInA jIvane daza prakAranI vedanA kahe che, anaMtI bhUkha 1, anaMtI tarasa 2, anaMnI TADha 3, ane tI garamI 4, anaMte dAgha 5, ane te bhaya 6, anaMte javara 7, anaMtI kharaja 8, anaMta paravaza.' paNuM. 9 anaMte zeka 10. daza prakAre grAhakane pastAvuM paDe te kahe che. sAdhunI jogavAI heya ane praznAdika pUche nahi te sAdhu vihAra karyA pachI pastAvuM paDe 1, vakha vANuM sAMbhaLe nahi te pastAvuM paDe 2, sAmAyika-pratikramaNa kare nahi te pastAvuM paDe 3, AhAra pANI asujhate hoya te paratAvuM paDe 4, bhaNavAnI jogavAI hoya ane bhaNe nahi te pastAvuM paDe. 5, svamInI khabara le nahi te pastAvuM paDe 6, dharma jAgaraNa jAge nahi te pastAvuM paDe che, sAdhunI vinayabhakita kare nahi te pastAvuM paDe 8, sAdhunI sAra saMbhALa le nahi te pastAvuM paDe. 9, sAdhu vihAra karI jAya ne khabara na paDe te pastAvuM paDe che, daza kAraNe devatAnuM AyuSya baMdhAya. daza prakAre jJAnamAM vRddhi karanAra nakSatranA nAma mRgazara, 1, Adra 2; puSya 3; pUrva bhApada 4; pavaSADhA pa pUrvAphAlagunI 6; mULa 7, azleSA 8, hasta 9, citrA 10, e deza nakSatramAM jJAna bhaNe te vRddhi thAya ne vina jaya 11, agiyAme bele mahAvIranAM 11 gaNadharanA nAma kahe che. iMdrabhUti che, agnibhUti 2 vAyubhUti 3; vyakata 4, sudhamAM svAmI 5, maMDita putra 6, maurIputra 7, epita 8 acaLa brAtA , mahetArtha 10, prabhAza 11, agiyAra bele jJAna vadhe te kahe che "udyama karatAM jJAna vadhe 1; nidrA taje te jJAna vadhe 2, udarI kare te jJAna vadhe 3, theDuM bele te jJAna vadhe che, paMDitanI sebata kare te jJAna vadhe 5, vinaya kare te jJAna vadhe 6, kapaTarahita tapa kare te jJAna vadhe che, saMsAra asAra jANe te jJAna vadhe 8 mAhomAMhI carcA-vAta kare te jJAna vadhe 9, jJAnI pAse bhaNe te jJAna vadhe 10, IdriyanA viSayane tyAga kare te jJAna vadhe 11, mULa nakSatranA agiyAra tArA che. 12, bArame bele bAra kAraNe AtmAnuM parama kalyANa thAya te kahe che. samakita nirmaLa pALe te AtmAnuM parama kalyANa thAya. zreNika rAjAnI para 1, niyANurahita karaNI kare te parama kalyANa thAya-tAmalI tApasanI pere 2, mana vacana kAyAnA joga kabaje rAkhe te parama kalyANa thAya. gajasukumAra muninI pere 3, chatI zakitae kSamA kare te parama kalyANa thAya-paradezI rAjAnI pere 4, je pAMca IdriyanuM damana kare te parama kalyANa thAya dharmarUcI aNagAranI pare 5, sAdhune zuddha AcAra pALe te parama kalyANa thAya-dhanA aNagAranI pare 6, dharma upara zradhA-pratita rAkhe te parama kalyANa thAyavarUNa nAga nasuyAnA mitranI pere 7, mAyA kapaTa chaDe te parama kalyANa thAya-malinAthanA che: mitranI pere 8, AzravamAM saMvara nIpajAve te parama kalyANa thAya-saMjati rAjAnI pere 9; roga Ave hAya ya na kare te parama kalyANa thAya anAthI nigraMthanI pere 10; Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI jaina jJAna sAgara pariSaha Avye samabhAva rAkhe te parama kalyANa thAya-metAraja muninI pere 11, tRSNA utpanna thaI tene pAchI vaLe te parama kalyANa thAya-kapIla kevaLInI pere 12, 13-terame bele te taNakhA kahe che-jamarUpI rU ane maraNarUpI taNa 1, saMjogarUpI rU ane vijogarUpI taNakhe 2; zAMtArUpI rU ane azAtArUpI taNakhe 3. saMpadArUpI rU ane ApadArUpI taNakhe che; harakharUpI rU ane zakarUpI taNakhe 5, zIlarUpI rU ane kuzIlarUpI taNa 6jJAnarUpI rU ane ajJAnarUpI taNakho 7, samakti rUpa rU ane mithyAtvarUpI taNakho 8, saMjamarUpI rU ane asaMjamarUpI taNa 9, tapasvIrUpa rU ane krodharUpI taNakhe, 10, vivekarUpI rU ane abhimAnarUpI teNae 11, neharUpI rU ane mAyArUpI taNakhe 12, saMteSarUpI rU ane lebharUpI taNakhe 13, e tera taNakhA have tera kAThIA kahe che. jugAra 1, ALasa 2, zeka 3, bhaya 8, vikathA 5, kautuka 6, koMdha 7, kRpaNuM buddhi 8, ajJAna 9, vahema 10, nidrA 11, mada 12, meha 13, e tera kADIA. 14, caudame bele vyAkhyAna sAMbhaLanAranAM 14 guNa kahe che. bhakitavaMta heya. 1, mIThA bele heya 2 gavAhita heya 3, sAMbhaLyA u52 rUci hoya 4, capaLatArahita ekAgra citte sAMbhaLanAra hoya che, jevuM sAMbhaLe tevuM pUchanArane barAbara kahe 6, vANIne prakAzamAM lAvanAra hoya che, ghaNuM zAstra sAMbhaLIne tene rahasyane jANa heya 8, dharmakAryamAM ALasa na karanAra heya 9, dharma sAMbhaLatAM nidrA na karanAra heya 10, buddhivaMta hAya 11, dAtAra guNa hoya, 12, jenI pAse dharma sAMbhaLe tenA guNane phelAve karanAra ya 13, keInI niMdA na kare temaja temane vAdavivAda na kare 14, 15 paMdarame bele vinIta ziSyanA paMdara guNa kahe che, guruthI nIcA Asane besavAvALA hoya 1, capaLa5NuM hita hoya 2mAyA rahita hoya 3, kutUhalahita hoya 4, karkaza vacanahita heAya 5, lAMbe pahoMce te krodha na karanAra hoya , mitra sAthe mitratA rAkhe 7, sUtra bhaNI mada na kare 8, AcAryAdinI niMdA na kare. 9 zikhAmaNa denAra upara krodha na kare 10 5Tha pAchaLa vAlasarInA guNa bole 11, kaleza, mamatA, rahita hoya 12, tatvane jANuM heAya 13, vinayavaMta heya 14, lajajAvaMta tathA Idriyane damanAra heya 15. sebame bele seLa prakAranAM vacana jANavA te kahe che. eka vacana, ghaTa, peTa, vRkSa 1, dvivacana ghaTI, paTau, vRkSo 2, bahuvacana ghaTA : paTTA ka vRkSA : 7, strI baMne vacana. kamArI nagarI, nadI, 4, pulige vacana : deva, nara arihaMta, sAdhu, pa. napuMsAlige vacana : kapaTa, kamaLa, netra, 6, atItakALa vayana (gA kALa) : kareluM. thaeluM che; anAgatakALa vacana (Avate kALa) karaze, thaze, bhAMgaze, 8, vartamAna kALa vacana : kare che thAya che, bhaNe che 9, parela vacana : e kArya teNe karyuM 10, pratyakSa vacana ema ja che 11, upanIta vacana : e puruSa rUpavaMta che 12, apanIta vacanaH jema e puruSa kurUpavaMta che 13, upanIta apanIta vacana jema e rUpavaMta paNa kuzalIo che 14, apanI upanIta vacana : jema e puruSa kurIlIe paNa rUpavaMta che 15, AdhyAtma vacana bhagna bAle taTeluM vacana). rU vANuAnI pere rUpA 16. sattarame bele sattara prakArane saMyama kahe che. pRthvIkAyanI dayA pALavI te saMyama 1, apakAyanI dayA pALavI te saMyama 2, teukAyanI 3, vAyukAyanI 4, vanaspatikAyanI 5, beIdriyanI , teIdriyanI 7, caudriyanI 8, paMcendriyanI 9, ajIvaThAya upara rAgadveSa na kara 10, upehA 11, upehA 12, 5majaNa 13, parIThAvaNIA 14, mana 15, vacana 16, kAyA 17, e sattara prakAzane saMyama 17, aDhArame bele aDhAra, Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha ii 13 bela che. dravya dizA kahe che. pUrva 1, pazcima 2, uttara 3, dakSiNa 4; IzAna khuNe 5, agnikhuNe 6,natya khuNe 7, vAyavya khuNe 8, vidizAnA ATha AMtarA e badhA thaIne seLa, UMcI sattara ane nIcI aDhAra, e aDhAra. aDhArabhAva dizA kahe che, pRthvI 1. apa 2, teu 3, vAyu ; abIA pa, mULabIA 6, piorabIA 7, baMdhabIA 8, beIdriya 9 teIdriya 10, cAreMdriya 11, paMcendriya 12, tiya ca 13, karmabhUmi 14, akarmabhUmi 15, chappana aMtaradvIpA 16, devatA 17, nArakI 18, e aDhAra ogaNIsame bele kAusaganA ogaNIsa doSa kahe che. DhIMcaNa upara eka paga rAkhIne kAusaga kare te doSa 1, kAyA AghI pAchI halAve te deSa 2, eThI gayuM che te doSa 3, mAthuM namAvI Ubhe rahe te cheSa 4, be hAtha UcA rAkhe te doSa 5, meDhe, mAthe oDhe te doSa 6, paga upara paga rAkhe te deSa 7 zarIra vAkuM zakhe te doSa 8, sAdhunI barAbara rahe te deSa 9 gADAnI UdhanI pere Ubhe rahe te deSa 10, keDethI vAMke Ula rahe te deSa 11, 2jaharaNa Uce rAkhe te deSa 12, eka Asane na rahe te deSa. 13, AMkha ThekANe na rAkhe te deSa 14, mAthuM halAve te deSa 15, oNkhAre kare te deSa 16, DIla halAve te doSa 17, DIla maraDe te deSa 18, zanya citta zakhe te deSa 19 20 vImama be vIsa prakAre jIva tIrthakara gava bAMdhe te kahe che. arihaMtanAM guNagrAma kare te karmanI doDa khapAve, utkRSTa rasa Ave te tIrthakara gotra badhe 1, siddhanAM guNagrAma kare, te 2. siddhAMtanAM guNagrAma kare te. 3 gurunAM guNagrAma kare te 4, sthaviranAM guNagrAma kare, te pa, bahurAtrInAM guNagrAma kare te 6. tapasvInAM guNa grAma kare te 7, jJAna upara upaga vAraMvAra zakhe te 8, zuddha samati pALe te 9, vinaya kare te 10, be vakhata pratikamaNa kare te 11, vrata paccakkhAca cekhAM pALe te 15, dharmadhyAna zukaladhyAna dhyAve te 13, bAra de tapa kare te 14, supAtrane dAna de te 15, vaiyAvacca kare te 16, sarva jIvane sukha upajAve te 17, apUrva jJAna bhaNe te 18 sUtranI bhakita kare te 19 tIrthakarane mArga dIpAve te 20, e vIsa. 21, ekavIzame bele zrAvakanA ekavIza guNa kahe che. akSudra 1, jazavaMta 2, saumya prakRti 3. lokapriya 4, svabhAva Akara nahi 5, pApathI Dara 6, zraddhAvaMta 7, labdhalakSa 8, lajajAvaMta 9, dayAvaMta 10, madhyastha 11, gaMbhIra 12, saumyadaSTi 13 guNarAgI 14, dharmakathaka 15, sAyAne pakSa karanAra 16. zuddha vicArI 17, gharaDAnI rIte cAlanAra 18, vinayavaMta 19, kIdhelA guNane bhUle nahIM 20, pahitakArI 21, e ekavIza. 22 bAvIzame be bAvIza jaNa sAthe vAda na kare te kahe che; dhanavata sAthe 1, baLavaMta sAthe 2, ghaNuM parivAra sAthe 3. tapasvI sAthe 4. halakA mANasa sAthe 5, ahaMkArI sAthe 6, guru sAthe 7, sthivara sAthe 8, cera sAthe 9, jagArI sAthe 10, rogI sAthe 11, krodhI sAthe 12, juThAlA sAthe 13, kusaMgI sAthe 14, rAjA sAthe 15, zItaLa lezyAvALA sAthe 16, tejuvezyAvALA sAthe 17, mATe mIThAlA sAthe 18, dAnezrI sAthe 1, jJAnI sAthe 20, guNakA sAthe 21 bALaka sAthe 22, e bAvIsa 23 trevIsame bele pAMca IdriyanA trevIsa viSaya kahe che, zroteMdriyanA traNa viSaya, jIva zabda 1. ajIva zabda 2 mizra zabda 3, cakSu IdriyanA pAMca viSaya, kALa 1, pILe 2, lIle 3, te 4, gheLo 5, dhrANedriyanA be viSaya, subhI* gaMdha 1, dubhI gaMdha 2, kula daza. pharasa I driyanA ATha viSaya, te kharakhare 11, suhALe 12 halake 13, bhAre 14, TADha 15 une 16, lakhe 17, cIkaNe 18, vasaI driyanA pAMca viSaya tIkhe 19, kaDa 20, kaSAyele 21, khATe Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara 150 22, mIThA 23. 24 cAvIsame khele covIsa ToTA kahe che; bhaNavA gaNavAnI ALasa kare te jJAnanA ToTo, bahutrInI zAkha 1, sAdhu sAdhvInAM darzana na kare te samAMtanA TeTa AAmila brAhmaNanI zAkha 2, vakhatasara pratikramaNa na kare te vrata paccakkhANunA ToTo; uttarAdhyayana adhyayana 25nI zAkha 3, sAdhu-sAdhvI mAMDhAmAMhI vaiyAvacca na kare te tItha nA ToTo; ThANAMganI zAkha 4; tapasyAnI ne AcAranI cArI kara tA devatAmAM UMcI paDhavInA ToTo dazavaikAlika bhagavatInI zAkha 5, kaThaNa kaluSa bhAva rAkhe te zItaLatAnA ToTo, samAvAya ganI zAkha 6; ajatanAthI cAle te jIvayAnA ToTo; dazavaikAlikanI zAkha 7, rUpaneA ne yAvananA madada kare te zubha kamanA ToTo, patravaNAnI zAkha 8, meATAneA vinaya na kare teA tirthaMkaranI AjJAne ToTo, vyavAhAra sutranI zAkha 9, mAyA kapaTa karyuM te jaza-kItine ToTo AcArAMganI zAkha 10, pAchalI rAtre dhama jAtrikA na jAge te dharmadhyAnanA ToTo, nizIthanI zAkha 11, koSa kaleza kare te, sneha bhAvane TeTo ceDA kuNikanI zAkha 12, mana UMcu nIcu kare te akkalanA TATA, bhRgu purahitanI zAkha 13, strInA lAlacune brahmacaya nA ToTo, uttarAdhyananI zAkha 14, sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA mAMDAmAMhI heta meLApa na rAkhe te jaina dharmane Tora, zAkha pekhatrIjI! mukha 15, supAtrane ullAsa bhAve dAna na Ape te puNya prakRttinA ToTo, kapilA dAsInI zAkha 16 sAdhu gAma, nagara vihAra na kare te dhama thAnA TATA, zelaka rAjaRSinI cAkha 17, bhaLe nahi te jinazAsananA ToTo, samAcArInI zAkha 18, vrata paccakkhANunI AlApaNA kare nahi te mAkSanA sukhanA ToTo, padmanAthanI khase chappana sAdhvInI zAkha ahiMMta; dhama ne cAra tInA avaNu vAda le te sat dharmanA ToTo, ThANAMganI zAkha 20 sAdhunuM vacana mAne nahI te UMcI gatinA TATA, brahmattanI zAkha 21, sAdhu-sAdhvI guru-gurusrInI AjJA ulladhe te ArAdhakapaNAnA TATA, sukumAlikAnI zAkha 196 tathA. 2 kha dhajInI zAkha 22, bhagavAnanAM vacana upara zraddhA na zakhe te zuddha mAganA ToTo,, jamAlInI zAkha 23, bhaLeluM vAraMvAra sAMbhaLe nahu te meLavelI vidyAnA ToTA javaRSinI zAkha 24, 25 pacIsame khele sADApacIsa A deza tathA tenI nagarInAM nAma: kahe che, magadha deza-zajagRhi nagarI 1, aMgadeza, capAnagarI 2, aMgadeza-tAmalika nagarI 3, lIga deza ka Mcanapura nagarI 4, kAsIdeza-vANArasI nagarI 5, kozaLadezaayodhyAnagarI 6, kurUdeza-gajapura nagarI cha, kuSavadeza-seArIpura nagarI pacALa deza-kapilapUra nagarI 9, jaMgala deza-mahIchatrA nagarI 10 kaccha deza-Dhausa`khI nArI 11. sAMDIla deza-naMdIpura nagarI 12, mALA deza-bhakrikSapura nagarI 13 vaccha dezavairATanagarI 14, dazAcaraNa deza-mRgAvatI nagarI 15, vasudeza-irachApurI nagarI 16, viTTeDa deza-zivAvatI nagarI 17, sidhadeza-vitIbhaya pATaNa nagarI 18, sauvIra deza-mathurA nagarI 19, videha deza-mithilA nagarI 20, surasena deza-pAvApura nagarI 21, bhaMga deza-mAMsapura nagarI 2, pATaNa deza-DhAMDavatI nagarI 23, kuNuAla deza-sAvathI nagarI 24, sAraTha deza-dvArakA nagarI 5, kekA deza-vetAMbika nagarI spA, e sADIpacIsa A deza. iti zrI pacIsa khela Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI zratA adhikAra zrI naMdisUtramAM zrotA adhikAra nIce mujaba che : gAthA-1 sela ghaNuM 2 kuDaga, 3 cAlaNI, 4 paripuNaga, 5 haMsa, 6 mahisa, mese yaH 8 masaga, 9 jaluga, 10 birAlI, 11 jAhaga, 12 me, 13 bheri, 14 AbhIrI sA. 1 cauda prakAranA zretA che. temAM 1. sela ghaNa-te paththara upara jema megha varase paNa paththara pANIthI bhIMjAya nahi, tema ekeka zrotA vyAkhyAdi sAMbhaLe paNa samyajJAna pAme nahi. buddha thAya nahi. draSTAMta-kuziSya rUpI paththara, sadguru rUpI megha ane baMdha rUpa pANI, muMgazelIo tathA puSparAvarta meghanuM draSTAMta H jema puSkarAva meghathI muMgazelIo pala nahi tema ekeka kuziSya mahAna savegAdika guNayukta AcAryanA pratibedhyA paNa samaje nahi, vairAgya raMga pAme nahi, mATe te zretA chAMDavA yogya che. e avinItanuM draSTAMta jANavuM. jema kALI bhUmine viSe megha varase te te ghaNuM bhIMje tathA pANI paNa rAkhe. tathA gedhUmAdika (ghauM pramukha ) nI ghaNI niSpatti kare tema vinIta suziSya paNa gurunI upadezarUpa vANI sAMbhaLI hadayamAM dhArI rAkhe, vairAgye karI bhI jAya ane aneka bIjA bhavya jIvane vinaya dharma vize pravartAve, mATe te zretA AdaravA yogya che. 2, kahaga-kuMbhanuM draSTAMta. te kuMbhanA ATha bheda che, temAM prathama ghaDo saMpUrNa ghaDAnA guNe karI vyApta che. tenA traNa guNa. 1 te samaye pANI bharyA thakAM kiMcita bahAra jAya nahi. 2. pite zitaLa che mATe bIjAnI paNa tRSA upazamAve, zItala kare. 3 paranI malinatA paNa pANIthI dUra kare tema ekeka zretA vinayAdi guNe karI saMpUrNa bharyA che te traNa guNa kare. 1 gurnAdikane upadeza sarva dhArI rAkhe, kiMcita visAre nahi. 2 pite jJAna pAmI zItala dazA pAmyA che ane bhavya jIvane trividha tApa samAvI zItaLa kare. 3 bhavya jIvanI saMdeha rUpI malinatA TALe. e zretA AdaravA gya che. 2 eka ghaDo paDakhe kANe che temAM bhare te aDadhuM pANI rahe ne aDadhuM pANI vahI jAya. tema ekeka zrotA vyAkhyAnAdi sAMbhaLe te aDadhuM dhArI rAkhe, aDadhuM visarI jAya. 3. eka ghaDe heThe kANo che temAM pANI bhare te sarva pANI vahI jAya paNa rahe nahi tema ekeka zretA vyAkhyAnAdi sAMbhaLe te sarva visAre paNa dhAre nahi. 4. eka ghaDe no che temAM pANI bhare te thoDo thoDe jhamIne khAlI thAya, tema ekeka zretA jJAnAdi abhyAsa kare paNa thoDe thoDe jJAna visAre. 5. eka ghaDe durgadha vAsita che, temAM pANI bhare te pANInA guNa bagADe, tema ekeka zretA miyAtvAdika durgadha karI vAsita che temane sUtrAdika bhaNAvatAM jJAnanA - guNane vaNasADe. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra zrI jaina jJAna sAgara 6. eka ghaDe sugaMdhe karI vAsita che temAM pANI bhare te pANInA guNane vadhAre, tema ekeka zretA samakitAdika sugaMdhe karI vAsita che temane satrAdika bhaNavatAM jJAnanA guNane dIpAve. 7. eka ghaDo kAco temAM pANuM bhare te ghaDo bhIMjAIne viNasI jAya, tema ekeka zretA alpabuddhivALAne sutrAdikanuM jJAna ApatAM te nayapramukhane nahi jANavAthI te jJAnathI tathA mArgathI bhraSTa thAya. 8. eka ghaDe khAlI che te uparathI bujhArUM DhAMkI varSAkALe nevAM heThe pANI jhIlavA mUkayuM, paNa pANI aMdara Ave nahi ne taLe pANI ghaNuM thavAthI upara tare ne vAyarAdike karI bhIMta pramukhe athaDAIne phUTI jAya; tema ekeka zrotA sathurunI sabhAmAM vyAkhyAna ' sAMbhaLavA bese paNa UMdha pramukhanA yoge karI jJAnarUpa pANI hRdayamAM Ave nahine ghaNI UMghanA prabhAve karI khoTA DALarUpa vAyare karI athaDAya che, te sabhAthI apamAna pramukha pAme tathA UMdhamAM paDavAthI pitAnA zarIrane nukasAna thAya. 3. cAlaNI-ekeka zretA cAlaNI samAna che, cAlaNInA be prakAra : 1 e che ke cAlaNI pANImAM mUke tyAre pANIthI saMpUrNa bharI dekhAya ane upADI laIe tyAre khAlI dekhAya, tema ekeka zretA vyAkhyAdi sabhAmAM sAMbhaLavA bese tyAre vairAgyAdi bhAvanAe karI saMpUrNa bharyA dekhAya ane sabhAthI uDI bahAra jAya tyAre vaurAgya rUpa pANI kiMcita paNa dekhAya nahi e zretA chAMDavA hoya che. 2. cAlANIe ghauM pramukhane ATo (leTa) cALavA mAMDyo, tyAre ATo nIkaLI jAya ne kAMkarA pramukha kacare grahI rAkhe, tema eka zretA vyAkhyAnAdi sAMbhaLatA upadezaka tathA sUtranA guNa guNa jAvA de, ane skUlanA pramukha avaguNa rUpa kacare grahI rAkhe, mATe te chAMDavA yogya che. 4, paripuNaga-te sugharI pakSInA mALAnuM daSTAMta. sugharI pakSInA mALAthI chUta (vI) dhRta ghUta nIkaLI jAya ane kITI pramukha kacare grahI rAkhe, tema ekeka zrotA AcArya pramukhanA guNa tyAga karI avaguNa grahaNa kare e zrotA chAMDavA yogya che. pa, haMsa-haMsane dUdha, pANI ekaThAM karI pIvA mATe ApyA hoya, te te pitAnI cAMcamAM khaTAzanA guNe dUdha pIe ne pANI na pIe, tema vinIta zrotA gurnAdikanA guNa grahane avaguNa na le, e AdaraNIya che. 6 mahiSa-bheMsa jema pANI pIvA mATe lAzayamAM jAya, pANI pIvA jalamAM prathama praveza kare, pachI mastaka pramukha karI pANI DahoLe ne malamUtra karI pachI pote pIve, paNa zuddha jala pite na pIe, anya yUthane paNa pIvA na de, tema kuziSya zrotA vyAkhyAnAdikamAM kalezarUpa praznAdike karI vyAkhyAna vaheLe, pite zAnapaNe sAMbhaLe nahi ne anya sabhAjanone zAMta rasathI sAMbhaLavA na de, e choDavA yogya che. 7. meSa-bakarAM jema pANI pIvA jalasthAne nadI pramukhamAM jAya, tyAre kAMThe rahI paga nIcA namAvI pANI pIo, DahoLe nahi ne anya yUthane paNa nirmaLa pIvA de, tema vinIta zia zretA e khyAnAdika namratA tathA rasathI sAMbhaLe, anya sabhAjanene sAMbhaLavA de, e AdaraNIya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI zrotA adhikAra 153 8 masaLa-tenA be prakAra : 1 masaga te cAmaDAnI kethalI temAM vAyare bharAya tyAre atyaMta phUlelI dekhAya paNa tRSA zamAve nahi, paNa vAyare nIkaLI jAya tyAre khAlI thAya, tema ekeka zrotA abhimAnarU5 vAyare karI zuSka jJAnavat taDAkA mAre paNa pitAnA tathA anyanA AtmAne zAMta rasa pamADe nahi. e chAMDavA yogya che. 2. masaga te macchara nAme, jaMtu, anyane caTakA bhArI paritApa upajAve paNa guNa na kare ane khaNuja utpanna kare, tema ekeka kuzrotA gurnAdikane jJAna-abhyAsa karAvatAM ghaNo parizrama Ape tathA kuvacanarUpa caTakA mAre paNa guNa te vaiyAvacca pramukha kAMIpaNa na kare ane cittamAM asamAdhi upajAve e chAMDavA gya che. 9 jaluga-tenA be prakAra 1. jala nAme jaMtu gAya pramukhanA stanamAM vaLage tyAre lehI pIe paNa dudha na pIe, tema ekeka avinIta kuziSya zrotA AcAryAdikanI sAthe rahyA zakA temAM chidro gaSe paNa kSamAdika guNa ne grahaNa kare, mATe chAMDavA yogya che. 2. jaLo nAme jaMtu gumaDA upara mUkIe tyAre caTake mAre ne duHkha upajAve ane muDadAla (bagaDeluM) lehI pIe ne pachI zAMti kare, tema ekeka vinIta ziSya zrotA AcAryAdika sAthe rahyA thakA prathama vacanarU5 caTake bhare-kAle akAle bahu abhyAsa karatAM mahenata karAve-pachI saMdeharUpI bigADa kADhI gurvAdIkane zAMtI upajAve-paradezI rAjAvata e AdaravA yogya che. 10 birAlI-birAlI dUdhanuM bhojana sIMkAthI bhaya para nIcuM nAMkhIne rajakaNa sahita dUdha pIe, tema ekeka zrotA AcAryAdika pAsethI sUtrAdika abhyAsa karatAM avinaya bahu kare, tathA para pAse prazna pUchAvI sUtrArtha dhAre paNa pite vinaya karI dhAre nahi, mATe te zrotA chAMDavA gya che. 11 jAhaga-sahale te tiryaMcanI jAti vizeSa-te prathama pitAnI mAtAnuM dUdha thoDe cheDe pIe ne te pAcana thAya pachI vaLI thoDuM pIe ema cheDe thoDe dUdhathI pitAnA zarIrane puSTa kare pachI meTA bhujaMganAM mAna mardana kare, tema ekeka zrotA AcAryAdika pAsethI pitAnI buddhi pramANe kALe kALe cheDe thoDe sUtrAdi abhyAsa kare; abhyAsa karatAM gurnAdikane atyaMta saMtoSa upajAve, kemake Apele pATha barAbara asmalita kare ne te karyA pachI vaLI bIjIvAra ane trIjIvAra ema thoDe thoDe le ne pachI bahuzruta thaI mithyAvI lekenAM mAna mardana kare e AdaravA de che. 12 gAgo te "gAya" nAM be prakAra : jema dUdhavatI gAyane keI eka zeTha pADozIne tyAM ApI gAma jAya, paNa te pADozI ghAsa pANI pramukha barAbara gAyane nahi ApavAthI gAya bhUkhe tRpAe pIDAtI thakI dUdhamAM sukAya, ne duHkhI thAye tema ekeka avinIta zrotAe gurnAdikanI AhAra pANI pramukha vaiyAvacca nahi karavAthI temano deha lAni pAme ne tAdimAM ghaTADo thAya ne apayaza pAme. 2. eka zeTha pADozIne dUjhaNI gAya soMpI gaye. pADozIe ghAsa, pANI pramukha che prakAre ApavAthI dhamAM vadhAro thayo ne te kItine pAmyo. tena ekeka vinIta zrotA (zabda) gurnAdikanI AkAra pAmuM pramukha vaiyAvaccanI vidhie karI, gurnAdikane zAtA upajAve te temane jJAnamAM vadhAro thAya te kItine pAme. e zrotA AdaravA yogya che. 13 bherI-tenAM be prakAra : 1 e che je, bherIne vagADanAra puruSa rAjAnA hukama pramANe bherI vagADe te rAja khuza thaI tene puSkaLa dravya Ape, tema vinIta ziSya tIrthakara tathA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI jene jJAna sAgara gurnAdikanI AjJA pramANe sUvAdikanI svAdhyAya tathA dhyAna pramukha aMgIkAra kare te karma rUpa rega maTe ane siddha gatimAM anaMta lakSmI pAme; e AdaravA yogya che. 2, jema bharIne vagADanAra puruSa rAjAnA hukama pramANe bherI vagADe nahi, te rAjA ke pAyamAna thaI dravya Ape nahi, tema avinIta ziSya tIrthakaranI tathA gurnAdikanI AjJA pramANe sUtrAdikanI svAdhyAya, dhyAna kare nahi te temane kamarUpa rega maTe nahi ane siddha gatinuM sukha pAme nahi, e chAMDavA ega che. 14 AbhIrI-tenA be prakAra-1. AbhIrI strI-puruSa eka gAmathI pAsenA zaheramAM cAlatAM cAlatAM gADAmAM dhUta bharI vecavA gayAM. tyAM bajAramAM utAratAM dhRtanuM bhAjana, vAsaNa phUTI gayuM. dhRta DhaLI gayuM puNe strIne ghaNuM ThapakAvALA kuvacano kahyAM, tyAre strIe paNa te bhartArane sAmAM kuvacane kahyAM, Akhare cUta DhoLAI gayuM ne banne bahu zeka karavA lAgyAM. jamIna paranuM vRta pAchaLathI luMchI lIdhuM ne vecyuM, kIMmata maLI, te laI sAMje gAma jatAM, coree luMTI lIdhI. bahu nirAza thayA. lokee pUchavAthI sarva vRtAMta kahyo. lekee Thapake dIdho. tema gue vyAkhyAna upadezamAM Apela sAra-vRtane laDAI-jhaghaDe karI DhaLI nAkhe ne chevaTe kaleza karI durgati pAme. A zrotA chAMDavA yogya che. 2. dhRta bharI zaheramAM jatAM bajAramAM utAratAM vAsaNa phUTayuM ke tarata ja ekadama maLI bhegA thaI te dhRta bharI lIdhuM paNa, bahu nukazAna thavA dIdhuM nahi. te vRtane vecI pausA meLavI sArA saMghAta sAthe gAmamAM sukhe sukhe jema anya sujJa purUSa pahece, tema vinIta ziSya zrotA guru pAsethI vANI sAMbhaLI zuddha bhAnapUrvaka te artha sUtrane dhArI rAkhe, sAcave ammalita kare, vismRti thAya te guru pAse pharI pharI mAphI mAgI dhAre, pUche; paNa kalATa jhaghaDo kare nahi, je upara guru prasanna thAya, saMyama, jJAnanI zuddhi thAya, pariNAme sadgati maLe, AvA zrotA AdaraNIya che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMtrIsa bela pahele bole-gati cAra, 1 nArakI, 2 tiryaca, 3 manuSya, 4 devatA. bIje bele-jAti pAMca. 1 ekeMdriya, 2 beIdriya, 3 (Idriya, 4 cauraMdriya 5 paMcediya. trIje bole-kAya cha, 1 pRthvIkAya, 2 apakAya, 3. teukAya, 4 vAyukAya, 5 vanaspatikAya, 6 trasakAya, cothe bole-Idriya pAMca 1 zroteMdriya, 2 cakSuriMdriya, ghANe driya, raseMdriya 5 sparzendriya. pAMcame bele-paryApta che. 1 AhAra, 2 zarIra, 3 Idriya 4 zvAsocchavAsa, 5 bhASA, mana chaThe bele-prANa daza. pAMca IdriyanA 5 prANa, 6 manabaLa. 7 vacanabaLa. 8 kAyabaLa, 9 zvAsocchavAsa, 10 AyuSya. sAtame bele-kharIra pAMca, 1 audArika, 2 vaikriya, 3 AhAraka, 4 jasa. 5 kArmANa. Ame bole-ga paMdara. 1 satya manayoga, 2 asatya manoga, 3 mitra manoga. 4 vyavahAra maga, 5 satya vacanega, 6 asatya vacaga, 7 mizra vacanega, 8 vyavahAra vacanaga, 9 audArika kAga, 10 dArika mizra kAga, 11 zaikriya kAga. 12 zaikriya mizra kAyasega, 13 AhAraka kAyega, 14 AhAraka mizra kAga, 15 kArmANa kAga. navame bole-upaga bAra. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 mana paryAvajJAna, 5 kevaLajJAna, 6 mati ajJAna 7 zruta ajJAna, 8 vibhaMga jJAna, 9 sudarzana, 10 acakSudarzana, 11 avadhi darzana, 12 kevaLa dazana. dazame bole-karma A. 1 jJAnAvaraNIya 2 darzanAvaraNIya, 3 vedanIya, 4 mehanIya, pa AyuSya, ke nAma, 7 gAtra 8 aMtarAya. agIyArame bole-guNaThANuM cauda. 1 mithyAtva, 2 sAsvAdAna, 3 mizra, 4 avirati, samyam daSTi; pa dezavirati; (zrAvaka) 6 pramatta saMjatti, 7 apramatta saMjatti, 8 nivRtti bAdara, 9 anivRtti bAdara, 10 sUma saMparaya, 11 upazAMta mehanIya. 1ra kSINa mehanIya, 13 saMgI kevI 14, amI kevaLa. bArame bAle-pAMca iMddhinA vidhya 23 zrauteMdriyanA traNa viSaya. 1 jIva zabda, re ajIva zabda, 3 mizra zabda, cakSuriMdriyanA pAMca viSaya 1 kALa, 2 nIle, 3 lAla, pILA, paLe, ke dhrANeviyanA be viSaya 1 surabhigaMdha, 2 durabhigaMdha, raseMdriyanA pAMca viSaya. 1 kaDavo, 2 kasAyale, 3 khATa, 4 mITho, 5 tI. speze driyanA ATha viya. 1 suMvALo, 2 kharakhare, 3 halake, 4 bhAre, 5 uSNa, 6 TADha, 7 lUkho 8 cepa. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrI jaina jJAna sAgara terame bole-pacIza prakAranuM thatuM. abhigrahika mithAva, 2 anabhigrahika mithyAtva, 3 abhinivezika mithyAtva, 4 sazayika mithyAtva. 5 aNubhaga mithyAtva, 6 laukika mithyAtva: 7 lokottara mithyAtva, 8 kubAvacana mithyAtva, 9 jina mArgathI ochuM parUpe te mithyAva, 10 jina mArgathI adhika parUpe te mithyAtva, 11 jina mArgathI viparIta parUpe te mithyAtva, 1ra dharmane adharma kahe te mithyAtva, 13 adharmane dharma kahe te mithyAtva, 14 jIvane ajIva kahe te mithyAtva, 15 ajIvane jIva kahe te mithyAtva, 16 jinamArgane anya mArga kahe te mithyAtva, 17 anyamArgane jinamArga kahe te mithyAtva, 18 sAdhune phasAdhu kahe te mithyAtva, 19 musAdhune sAdhu kahe te mithyAtva, 20 ATha karmathI mukANuM tene nathI mukANuM kahe te mithyAtva, 21 ATha karmathI nathI mukAyuM tene mukANuM kahe te mithyAtva, rara avinaya mithyAtva, ra3 akriyA mithyAtva, 24 ajJAna mithyAtva, 25 AzAtanA miMyAtva. caudame bele-navatatvanA jANapaNAnA 115 bela. cauda bheda chavanA 1 sukSma ekeMdriya, 2 bAdara ekeMdriya, 3 beIliya, 4 teIdriya, pa caudiya, 6 asaMjJI paMcedriya, 7 saMtI paceMdriya te darekanA aparyApta ne paryAptA. cauda bheda achavanA dharmAstikAya, adharmAstikAya AkAzAstikAya ane darekanA skaMdha, deza pradeza ema nava, ane kALa maLI dazabheda arUpI ajIvanA tathA pudagalAstikAya ( rUpI ajIva )nA cAra bheda. skaMdha, deza pradeza, paramANuM. nava bheda puNanAM. annapune. pANapune layaNapune zayanapune vadhdhapune manapune vacanapune kAyapune namaskArapune e 9 aDhAra bheda pApanA te, aDhAra pApasthAnaka. vIza bheda AzravanA : mithyAtva, avata, pramAda, kapAya, azubha ga, prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, zroteMdriya, cakSuriMdriya, dhrANedriya, raseMdriya sparzendriya e pAMcane mokaLI mUkavI te mana, vacana, kAyAne mokaLI mUkavA te bhaMDepagaraNanI ayatna kare te zuci saga kare te vIza bheda saMvaranA; samakita vrata, paccakakhANa, apramAda, akapAya. zubhayoga, jIvadayA satyavacana, adattAdAna tyAga. maithunatyAga, aparigraha e dazA tathA pAMca Idriyane traNa bheganuM saMvaravuM te, bhaMDa upakaraNa, upAdhi yatnAe lIe muke te zuci kusaMga na kare te bAra bheda nirjarAnA aNasaNa uNAdarI, vRtti sepa, rasaparityAga, kAyAkaleza, pratisalInatA, prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, sajajhAya, dhyAna, kAusaga cAra bheda baMdhanA; prakRtibaMdha, sthitibaMdha. anubhAgabaMdha, pradezabaMdha. cAra bheda mekSanA jJAna, darzana, cAritra, tapa, ema 115 bela thayA. paMdarame bele AtmA ATha prakAranA che : dravyAtmA, kapAyAtmA, yogAtmA, upayagAmA, jJAnAtmA, darzanAtmA, cAritrAmA, vIryAtmA. seLime bele aMDaka covIsa che. sAta narakane eka daMDaka, dazabhavana pAtanA; asura kumAra, suvarNa kumAra, vidyutakumAra, anikumAra, dvIpakumAra, udadhimAra, dizAkumAra, vAyukumAra, svanitakumAra, pAMca sthAvaranA; pRthvIrAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, traNa vikalaeNkiyanA, beIdriya, te kriya cauraMdriya, eka tiryaMca paMcediya, eka manuSyane eka vANavyaMtara devatAne, eka tithI devatAne, eka gaumAnika devatAne ema vIsa daMDaka thAya. sattarame bAlezyA che. kRSNa, nIla, kapUta, teju, padma, zukala. aDhArame bele-daSTi traNa, mithyAtvadaSTi, samAmithyAtva daSTi, samyagadaSTi. ogaNIsame bole-dhyAna cAra, ArtadhyAna, raudradhyAna, dharmadhyAna, zukaladhyAna. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMtrIsa bela 157 . vIsame bele-cha dravyanA trIza bela. temAM pAMca bela dharmAstikAyanA dravyathakI eka, kSetra thakI loka pramANe, kALathakI anAdi anaMta, bhAvathakI arUpI, guNathakI calaNa sahAya. pAMca bela adharmAstikAyanA dravya thakI eka, kSetrathakI leka pramANe, kALathakI anAdi anaMta bhAvathakI arUpI, guNathakI sthisahAya. pAMca bela AkAzAstikAyanA; dravyathakI eka, kSetrathakI kAleka pramANe; kALathakI anAdi anaMta, bhAvathakI arUpI, guNathakI avagAhanAdAna guNa. (avagAhanAdAna guNa) pAMca bela kALanA. dravyathakI anaMta, kSetrathakI aDhIdvIpa pramANe, kALathakI anAdi anaMta, bhAvathakI arUpI. guNathI vartana lakSaNa guNa. pAMca bela pudgalanA; dravyathakI anaMta, kSetrathakI leka pramANe, kALathakI anAdi anaMta, bhAvathakI rUpI. guNathakI gaLe na maLe. pAMca bela jIvanA; dravyathakI anaMta, kSetrathakI AkhA leka pramANe, kALathakI Adi aMtarahita, bhAvathakI arpI. guNathakI rautanya guNa. ekavIzame bele-rAzi che. jIvarAzi. ajIvarAzi. bAvIzame bole-zrAvakanA trata bAra tenA bhAga 49 trevIza bola-sAdhunAM pAMcamahAvrata, tene bhAMgA 252. covIzame bole-pramANa cAra. pratyakSa, anumAna, Agama, upamAna, pacIza bele cAritra pAMca. sAmAyika cAritra, chedepasthApanIya cAritra, parihAravizuddha cAritra, sukSmasaMparA cAritra, yathAkhyAta cAritra. chavIzama bele-sAta naya. naigamaya, saMpradAya. vyavahAranaya; Rjutraya, zabdanaya, samabhirUDhamaya, evaMbhUtanaya. satAvIzame bole-nipA cAra. nAmanisepa, sthApanA nikSepa, dravya nikSepa, bhAvanikSepa. aAvIzama bole samakti pAMca. upazasamakita, pazama samakita, kSAyika samakita, sAsvAdAnasamakita, vedakasamakita. ogaNatrIzame bole-rasa nava. zaMgArarasa, vIrarasa, karUNArasa, hAsyarasa, raudrArasa, bhayAnakarasa, addabhuta rasa, bibhatsarasa, zAMtarasa. trIzame bole-bhAvanA bAra. anityabhAvanA, azaraNabhAvanA, saMsArabhAvanA, ekavabhAvanA, anyatvabhAvanA, azucibhAvanA, AvabhAvanA, saMvarabhAvanA, nirjarAbhAvanA, lekasvarUpa bhAvanA, bodhibhAvanA, dharmabhAvanA. ekatrIzame bole-anuga cAra che. dravyAnuyoga, gaNitAnuga caraNakaraNAnuyoga, dhamakathAnuga. batrIzame bole-devatattva, gustatva, dharmatatva, e traNa tatva. tetrIzame bole-samavAya pAMga : kALa, svabhAva, niyatapUrvakRta (karma), pukAra (udyama). yAtriIzame bole-pAkhaMDInA traNa saDa bheda, kriyAvAdInA 108; akriyAvAdInA 84, vinayavAdIne Dara ajJAnavAdInA 67. pAMtrIzame bole-zrAvakanA guNa ekavIza; 1 alsa, 2 rUpavaMta 3 saumya prakRtivALA, 4 kapriya, pa ara. 6 pApabhIrU. 7 zAyarahita, 8 caturAIvALo, 9 lajajAvaMta, 10 dayALu 11 madhyastha pariNAmI, 12. sudaSTivALo. 13 guNAnurAgI, 14 sAre pakSa dhAraNa karanAra. 15 dIrghadRSTivaMta, 16 vizeSajJa, 17 alpAraMbhI, 18 vinIta. 19 kRtajJa, 20 parahitakArI 21 labdhalakSI. pAMtrIza bela samApta Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha dvAra, 1 pahelI narakanA nIkola, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya. 2 bIjI naranA nIkaLela, eka samaye, jayana, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya. 3 trIjI narakanA nIkaLelA eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya. 4 cothI narakanA nIkaLela, eka samaye, jaya, siddha thAya. 5 bhavanapatinA nIkaLela, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. 6 bhavanapatinI devInA nIkaLela, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, pAMca 7 pRthvIkAyanA nIkaLela, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa cAra siddha thAya. 8 apakAyanA nIkaLela, eka samaye; jAnya, eka siddha thAya, uSNa, cAra siddha thAya. 9 vanaspatikAyanA nIkaLela, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa, che siddha thAya. 1. tiryaMca garbhajanA nIkaLela, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thaya. 11 tiryaMcaNInA nIkaLela, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya 1 manuSya garbhajanA nIkaLela eka samaye, jaghanya eka siddha thAya, utkRSTa daza siddha thAya. 1. manuSyaNIne nIkaLela, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya, uSNa vIza siddha thAya. 14 vANavyaMtaranA nIkaLela, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya, uSNa, pAMca siddha thAya, 15 vANavyaMtaranI devIne nIkaLela, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya, uSNa, pAMca siddha thAya. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha dvAra 19: 16 tiSIne nIkaLela, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa, daza. siddha thAya. 17 tithInI devInA nIkaLela, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya, utkRSTa vIza siddha thAya. 18 vaimAnikanA nIkaLela, eka samaye, jayanya eka siddha thAya; u9, 100 siddha 19 gaumAnikanI devIne nIkaLela, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa, vIza siddha thAya. 20 valiMgI, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya, utkRSTa, 108 siddha thAya. 21 anyaliMgI, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya, utkRSTa, daza siddha thAya. rara gRhasthaliMgI, eka samaye jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa cAra siddha thAya. 23 strIliMgI, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa viza siddha thAya. 24 puruliMgI eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 25 napusaMkaliMgI eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya. 26 Urdhva lekamAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, cAra siddha thAya. 27 adho lekamAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, vIza siddha thAya. 28 tirthaka (tI) lekamAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 29 jaghanya avagAhanAnA, eka samaye, jadhanya, eka siddha thAya; utkRSTa, cAra 30 madhyama avagAhanAnA eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya che, 108 siddha 31 utkRSTa avagAhanAnA, eka samaye, jadhanya eka siddha thAya; utkRSTa be siddha thAya, thAya, 32 samudramAMhI, eka samaye, jadhanya, eka siddha thAya; utkRSTa, be siddha thAya. 33 nadI pramukha jalamAMhI, eka samaye jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, traNa siddha thAya. 34 tIrtha siddha thAya te eka samaye, jAna eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 35 atIrtha siddha thAya che. eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya. 36 tIrthaMkara siddha thAya to, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa vIza siddha thAya. - 37 atIrthakara siddha thAya te, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI jana jJAna sAgara 38 svayaMbedha siddha thAya te, eka samaye; jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa, 4 siddha thAya. 39 pratibaMdha siddha thAya te, eka samaye jadhanya eka siddha thAya; utkRSTa, 4 siddha thAya. 40 budhabehI siddha thAya te, eka samaye jadhanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. - 41 eka siddha thAya te, eka samaye, jadhanya, eka siddha thAya; uSNa, eka siddha thAya. 4ra aneka siddha thAya te, eka samaye, jAnya, be siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha 43 vijaya vijaya prati. eka samaye jaghanya, eka siha thAya; utkRSTa, vIza siha thAya. 44 bhadrazAla vanamAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya utkRSTa, cAra siddha thAya. 45 naMdana vanamAM eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya, uSTa cAra siddha thAya. 46 somanasa vanamAM eka samaye jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, cAra siddha thAya. 47 paMDagavanamAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, be siddha thAya. 48 akarmabhUmimAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya, 49 karmabhUmimAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 50 pahele Are, eka samaye, jadhanya eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya. 51 bIje Are, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa, daza siddha thAya. para trIje Are, eka samaye, jadhanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 53 ethe Are, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 108 siddha thAya. 54 pAMcame Are, eka samaye, jaghanya eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. papa cheThe Are eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa daza siddha thAya. para avasarpiNamAM, eka samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. 57 utasapigamAM, eka samaye, jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa, 100 siddha thAya. pa8 utasapiMgI, neavasarpiNImAM eka samaye, jaghanya, eka sipha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. e 58 bela aMtara sahita, eka samaye, jaghanya, utkRSTa, siddha thAya te kahyA. have aMtara rahita, ATha samaya sudhI, siddha thAya te keTalA siddha thAya te. 1 pahelA samaye jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa 108 siddha thAya. 2 bIjA samaye jaghanya, eka siddha thAya; utkRSTa 102 siddha thAya. 3 trIjA samaye, jAnya, eka siddha thAya; utkRSTa 96 siddha thAya. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAMbudvIpa vistAra 4 ceAthA samaye jaMdhanya, eka siddha thAya; utkRSTa 84 siddha thAya 5 pAMcamA samaye dhanya eka siddha thAya; utkRSTa 72 sidgha thAya. 6 chaThThA samaye jadhanya, eka siddha thAya; utkRSTa . siddha thAya. 7 sAtamA samaye jadhanya, eka siddha thAya; utkRSTa 48 siddha thAya. 8 AmA samaye janya, eka siddha thAya; utkRSTa 32 siddha thAya. ATha samaya pachI aMtara paDayA vinA siddha thAya nahi. 1 khaDA jaMbudrIpa- 1 lAkha yAjanane lAMkhA te che. 1. vartuLa rathanA paiDAne AkAre che, ra. vartuLa caMdramAne AkAre che, 4, tenI pAsa~ghI 3 lAkha, 16 13aa AMzula adhika che, jabUrIpanA 10 dvAranI ra joyaNa Iti siddha dvAra saMpUrNa ja mUThThIpa vicAra 3 pahoLA che. te kamaLanI kaNikAne hAra, 227 mAthA 4 paya 5 kuDA 10 salilAo. *JgES 11 vartuLa, telanA puDalAne AkAre AkAre che, 3. vartuLa pUrNa yAjana, 3 keza, 128 dhanuSa te vAsA ya titva 7 ra 9 seDhie; vijaya gha pi Dae bhAI saMdhavI. e daza dvAra che, temAM prathama khaDa dvAra che. jabUrIpanA bharata sarakhA 190 khaMDa che. bharata kSetrane 1, culahimavaMta parvatanA 2, hemavatakSetranA 4, mahAhimavaMta paryaMtanA 8. hariva kSetranA 16, niSadha parvatanA 32, mahAvideha kSetranA 64, nIlavaMta parvatanA 32, ramya kSetranA 16, rUpI parvatanA 8, hiraNyavata kSetranA 4, zikharI patanA 2, iravata kSetranA 1, e pramANe sa maLIne pahALapaNe dakSiNa uttare thaIne bharata jevaDA paheLapaNe 190 khaMDa che. iti pahele khaMDagrAra samApta 1. 2 jo yojanadvAra :- jamUdrIpanA cAre hAMse yojana-janAnA khaDa karIe tyAre sAtase nevuM krADa, pana lAkha cAraNu hajAra, ekaso ne pacAsa catura stra thAya. upara 1 keza ne' paMdarase paMdara dhanuSya vadhe. upara 60 gula vadhe. aMte 2 jo yAjana-dvAra sApta. 2. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI ane zAna sAgara ke varSanA :- jaMbudvIpane viSe cha varSa-kSetra che. te bharata , hemavaMta 2, harivarSa 3, mahAvideha 4, ramaphavarSa 5, hiraNyavaMta 6, Irivata 7. e 7 kSetra tathA eka mahAvidehanA ja bhAga gaNIe te pUrva mahAvideha pazcima mahAvideha 8, devamurU 9, uttarakarU 10, e pramANe 10 kSetra thAya. tenuM viSkabhapaNuM 1, bAMha 2, jIvA, 3 dhanuSapITha 4 e kahe che :-bharatakSetranA 2 bheda : dakSiNa bhArata 1, uttara bhArata 2; dakSiNabharatanuM vidhvaMbhaNuM 238 jejana ne 3 kaLAnuM enI bAMhA nathI. tenI jIvA 9748 jojana ne 12 kalA. tenI dhanuSa pITha 9766 jejana ne kalAadhika (1) uttarabhAratanuM viSkabhapaNuM 238 jojana ne 3 kalAnuM. tenI bAhAM 189ra jojana ne sADIsAta kalAnI. tenI jIvA 14471 jejana ne 6 kalAmAM kAMIka nyUna, tenI dhanuSapITha 14528 jojana ne 11 kalAnI. (2) eja pramANe Iravata kSetranuM paNa jANavuM (3) hemavaMta 1. hiraNyavaMta 2 e 2 kSetranuM paheLapaNuM. 2105 jojana ne 5 kalAnuM, tenI bAMhA 6755 jajana ne 3 kalA. tenI chavA 37674 jejana ne 16 kalA. tenI dhanuSapITha 38740 jejana ne 10 kalA. (4) harivarSa 1, ramyakUvarSa 2, e 2 kSetranuM viSkabhapaNuM 84ra1 jojana ne 1 kalA. tenI bAMha 13361 jojana ne 6 kalA. tenI chavA 73001 jejana ne 17 kalA. tenI dhanuSapITha 84016 jana ne 4 kalA. (5) mahAvideha kSetranuM vikhaMbhANuM 33684 jejana ne 4 kalA. tenI bAMhA 33767 jojana ne 7 kalA. tenI javA 1 lAkha jajananI. tenI dhanuSapITha 158113 je jana ne 16 kalA adhika. (6) devakupha uttarakurU e 2 kSetranuM viSkabhapaNuM 11842 jana ne 2 kalAnuM. tenI bAMhA nathI tenI chavA 53000 jananI. tenI dhanuSapITha 60418 jana ne 12 kalA. (7) Iti 3 je varSAra samApta 3. kathA parvatAra : jaMbudvIpane viSe 269 parvata che. varSadhara parvata 6, merU 1 vicitta 1, yamakara, kaMcanagiri 200, vakhAra gajadatA 4, vakhAra 16, lAMbA vaitADhaya 34, vartuLa vetADhaya ja, e sarva maLIne 269 parvata che, tenuM UMcapaNuM UMDApaNuM, viSkabhapaNuM, bAMhA, chavA, dhanuSapITha A pramANe culahimavaMta 1, zikharI 2, e be parvata se so jejana UcA che. ane pacIsa pacIsa jojananA dharatImAM UMDA che. temanuM paheLapaNuM 105ra jojananuM ne 12 kalAnuM che. temanI bAMhA 5350 jana ne 15 kalA. temanI jIvA 24932 jana ne ardhA kalAmAM thoDI jUna, temanI dhanapapITha 25230 jojana ne 2 kalA. (2) mahAhimavaMtane rUpI e be parvata base base jejananA UMcA ane pacAsa pacAsa jejananA dharatImAM UMDA che. temanuM viSkabhapaNuM kara10 jana ne 10 kalAnuM, temanI bAMhA 9276 jana ne 9 kalA; temanI javA 53931, jojana ne 6 kalA adhika. temanI dhanapITha 57293 jojana ne 10 kalA. (4) nidhi 1 nIlavaMta 2, e be parvata cAra cAra jajenanA UMcA che. ane te che jejananA dharatImAM UMDA che. temanuM viSkabhapaNuM 16842 je jana ne 2 kalAnuM temanI bAMhA 2016pa jejana ne 2 kalA, temanI jIvA 94156 jojana 2 kalA. temanI dhanuSapITha 12346 je jana ne 9 kalA. e 6 parvata thayA (6) merU parvata eka lAkha jejanane che, temAM 1 hajAra jajana dharatImAM UMDo che, temAM prathama 250 jojana pRthvIya che, 250 jejana pASANumaya che 250 jojana vaja hIrAmaya che, 250 jejana zarkara pRthvImaya che, ema 1 hajAra jejana UMDo che. e prathama kAMDa. te upara navANuM hajAra jejanAno. meru UMcA che, temAM paNasoLa hajAra jojana aMkaratnamaya che, paNasoLa hajAra jojana sphaTika ranamaya che, paNaLa hajAra jojana pILA suvarNa maya che. piNAmeLa hajAra jejana upAya che; e 63 hajAra jejanane bIje kAMDa, te upara trIjo kAMDa. trIsa hajAra jejanane jAMbUnada rAtA Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbUlIpa vicAra suvarNamaya che. e sarva maLIne 1 lAkha jejanane merU parvata che. te mULe 10090 jana ne eka jajananA 11 bhAga karIe tevA 10 bhAga eTale dharatIne mULe paLe che, daza hajAra jajanano dharatIne samabhUtaLe lAMbe paheLe che. dharatIthakI agiyAra hajAra jojana UMcA jaIe tyAM nava hajAra jajanane lAMbe ne paheLe che, ema agiyAra agiyAra hajAre 1 hajAra ghaTADatAM zikhare 1 hajAra jajanane lAMbe pahoLo che. tenI triguNuM adhika parighI che. merune 4 vana che; bhadazAla vana 1, naMdana vana 2, saumanasa vana 3, paMDaga vana 4, bhadrazAla vana De merune cAre bAju dharatI upara che. te pUrva pazcime bAvIza hajAra jejana lAMbu che, ane aDhIso jejana uttara dakSiNe paheluM che. tene eka pavaravedika ne eka vana khaMDa saghaLe, cAre bAjue che. meru parvata thakI pUrva dizAe 50 jejana vanamAM jAya tyAM eka siplAyatana che. te pa jojananuM lAMbu ne 25 jananuM paheluM che ane 31 jananuM UMcuM che. aneka staMbha che. te sidhdhAyatanane 3 bAraNAM che. pUrva 1, dakSiNe 2, uttare 3, tenA daravAjA ATha ATha jajananA UMcA che ne 4 jajananA pahoLA che. te sidhdhAyatananA madhya diza vibhAgane viSe eka maNimaya pIThikA che. te 8 jojananI lAMbI ne pahoLI che. 4 jajananI jADa5Ne che, ne sarva ratnamaya che. te upara devado (gabhAro) che te 8 ejanane lAMbe ne pahoLo che, ane 8 janane adhika UMce che. tyAM jinapratimA che tenuM varNana A pramANe che. devadeva dhupanA karuchA che. ema eka sidhdhAyatananuM varNana karyuM tema cAra dize 4 sidhdhAyatana che. tyAM meru parvatathI 50 jojana IzAna keNa vanamAM jAya 4 vAvaDIo che meru parvatathI 50 jana amrikeNu vanamAM jAya tyAM 4 vAvaDIo che. meru parvatathI 50 jajana naiRtyakoNe vanamAM jAya tyAM ja vAvaDIo che meru parvatathI 50 jejana vAyavyakoNe vanamAM jAya tyAM ja vAvaDIo che. te ekekI vAvaDI 50 jananI lAMbI ane 25 jananI pahoLI che, ane daza daza ejananI UMDI che. teo cAre dizA taraNa sahita che. te cAra cAra vAvaDIonA madhyamAM eka eka mahela che ne te dakSiNanI be bAjumAM (agni ne nai keNamAM) za danA ne uttaranI be bAjumAM (IzAna ne vAyavyamAM) izAreMdranA mahela che. te cAre pAMcaso pAMcase lejananA UMcA che, ane aDhIso aDhIse jojananA lAMbA ne paheLA che tathA UMcA zikharabaMdha che, bhadrazAla vanamAM 8 digati kuTa che. bhadrazAla vanathI pAMcase jojana merU upara jaIe tyAM naMdanavana Ave. te naMdanavana 500 jejana cakravAla viSkapaNe pharatuM vartuLa valayane AkAre che. te mese. parvatanI najIka che, jyAM ghaNAM deva-devAMganA hAsyarati khele che. tyAM paNa 4 sidhdhAyatana che, 11 vAvaDIo che. 4 mahela che. pahelAnA paDe che. paNa tyAM 9 phUTa che. vaLI naMdanavanathI sAhIbAsaTha hajAra jejana UMcA jaIe tyAM saumanasa vana Ave te 500 jejana cakravAla viSkapaNe pharatuM vaLa-valayane AkAre che. mene vIMTI rahyuM che sidhdhAyatana che. 16 vAvaDIo che, 4 mahela che. tyAMthI 36 hajAra jejana merune zikhare jaIe tyAM paMDagavana Ave, te 494 jana cakravAla vidhvaMbhapage pharatuM vartuLa-valayane AkAre che. merunI yulikAne vIMTI rahyuM che. paMDaga vanane viSe eka yulikA che, te 40 jananI UMcI che. 12 jojananI mULe pahoLI che, ane 4 jojananI mathALe pahALI che. ATha je jananI vacamAM pahoLI che gAyanA pU ne AkAre che. sarva dauraya raya che. tenI eka paghavara vedikA che. upara ghaNI samaramaNika bhUmikA che. te yulikA upara eka sidhdhAyatana che. te 1 kezanuM lAMbu ne ardha kezanuM paheluM che ane deza uNuM koza UMcuM che, aneka staMbhe che, java dhupanA kapujA che. te paMDiga vanamAM 4 sidhdhAyatana che. 16 vAvaDIo che, 4, mahela che, te pahelAMnI peThe jAguvuM. paMDaga vanamAM 4 abhiSeka zilA che, tenAM nAma : Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16deg zrI jaina jJAna gara pAMDu zilA 1, pAMDu kebala zilA 2, rakta zilA 3, rakataka`khala zilA 4, e cAra zilA ane cudramAne AkAre che. pUrva pazcimanI zilA uttara, dakSiNe pAMcasA pAMcaso jojananI lAMkhI che. ane pUrva, pazcime aDhIso aDhIsA ojananI paheALI. che. uttara dakSiNanI zilA pUrva pazcime pAMcase pAMcaseA jojananI lAMkhI che ane uttara dakSiNe aDhIso aDhIse jojananI paheALI che, 4 jojananI jADapaNe che, sa kanakamaya cha. e ja te traNa dize pagathI che. pUrva pazcimanI zilA upara be be siMhAsana che, ane uttara dakSiNanI zilA upara ekeka sihAsana che, te pAMcaso pAMcaso dhanuSanA lAMbA te paheALA che. ane 250 dhanuSanA UMcA che tyAM tIthaMkara devano janma mahotsava kare che. jammudrIpamAM jadhanya 2 tI karanA utkRSTa 4 tIrthaMkaranA janma mahAtsava ekI vakhate thAya che, merunAM 16 nAma; maMdara 1, meru 2, maram 3, sudarzana 4, svayaM prabha, 5, girirAja, ratnezcaya cha, tilakApama 8, lekamadhya 9, lokanAbhi 10, rata 11, sUryAva 12, sUryAvaraNa 13, uttama 14, dizAdi 15, avataza 16. citta 1, vicitta 2, e e pata devakakSetramAM che. niSadha parvatathI uttare 834 jojanane eka bejananA 7 bhAga karIe tevA 4 bhAga jaIe tyAM sitAdA nadIne pUrva pazcimane kAMThe che. 2 yamaka parvata uttara kurUkSetramAM che. nIlavaMta paryaMtathI dakSiNe 434 bhejana ne eka bejananA 7 bhAga karIe tevA 4 bhAga jaIe tyAM sitA nadIne pUrva pazcimane kAMThe che. citra 1, vicitta 1 yamaka 2. e ja paryaMta 1 hajAra bejananA UMcA che ane aDhIsAmejananA dharatImAM UMDA che. eka hajAra jojananA mULe lAMkhA paheALA che. sADA sAtase jojananA vacamAM lAMbA paheALA che. upara pAMcase jojananA lAMbA paheALA che. tenI triguNI adhika parighI che. sekaMcanagiri parvata satA satAdA nadInI vacce pAMca pAMca dranI be bAjue che te ekeka draha pAse ekekI kAre daza . pata che ema bIjI pAse paNa daza daza paryaMta che, e 10 drahate eka kAMThe base kaMcanagiri parvata che. te sA jojananA UMcA che, pacIsa pacIsa jojananA dharatImAM UMDA che. mULe se| jojananA lAMbA ane paheALA che, vacce pAsA jojananA lAMbA te paheALA che, upara pacAza jojananA lAMbA ne paheALA che. temanI triguNI adhika parighI che (211) 4 gajadaMtA kahe che; gaMdhamAdana 1. mAlavaMta * 2, vidyutaprabha 3, saumanasaprabha 4. niSadhathI che, nIlavaMtathI khe gajadatA nIkaLIne meru pAse cAre AvIne aDakI rahyA che. 30209 ejana te kalAnA lAMbA che, niSadha ne nIlava Mtane aDatAM cArase cAramA jojananA UMcA che, ane mesA jojananA dharatImAM UMDA che, ane pAMcase pAMcase jojananA paheALA che. meru pAse jaIe tyAM pAMcasA pAMcase jojananA UMcA che, ane savAsA savAsA jojananA dharatImAM UMDA che. ghaTatAM aMgulane asaMkhyAtame bhAge paheALA che. e hastInA dAMtane AkAre che. (215) sela vakhArA parvataH ciMtta 1, vicitta 2, nalIna 3, ekaula 4, trikuTa pu, vaizramaNa !, aMjana 7, bhAyaMjana 8, kAvatI 9, padmAvatI 10, Azividha 11, sukhAvaha 12, caMdra 13, sUrya 14, nAga 15, deva 16, e 16 te 16592 jojana te 2 kalAnA lAMbA che, pAMcamA pAMcase jojananA paheALA che. niSadha nilavatathI nIkaLatAM cArasA cArase jojananA UMcA che, ane seA se| tejananA dharatImAM UMDA che. sitA sitAdA nadInI pAse pAMcase pAMcame bejananA UMcA che. ane sAme savAsA jojananA dharatImAM UMDA che. pAMcaseA pAMcamA jojananA paheALA che. vakhArA parvata gheADAnA khAdhane AkAre che. (231) ceAtrIza lAMbA vaitADhayaH temAM 1 bharatanA baitADhaya 1 rivatanA baitADhaya ane 32. vijyanA, e 34 baitADhaya. te pacIsa patrIsa jojananA UMcA che ane savA cha jejananA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpa vicAra 165 dharatImAM UMDA che. pAza pacAza jojananAM paheALA che. temanI bahA. 488 ejana te 16 kalA jhAjherI che. temanI jIvI' 2072 bena ne 12 klAnI temanI dhanuSaMpITha 10743 tejana ne 55 kalA ekeka baitADhaye e e zukA che tamistrazukA 1. khaMDaprapAtaguphA 2. e 2 guphAo pacAza pacAza jojananI lAMbI che ane 1ra jojananI pahoLI che, ane Apha jojananI UMcI che. temAM e e nadI che, tenA nAma umagajalA 1 nimAjalA 2. ekavIza ojana jaIe tyAM umagajjA naMdI Ave te traNa bhejana paTamAM che. temAM hAthI, gheADA, baLada, manuSyanu kalevara, reA paDe tene traNavAra bhamADI uchALI bahAra nAkhe te kAraNe magajalA kahevAya che. tyAMthI 2 ojana AdhA jaIe tyAM nimagajalA nadI che, te 3 bejananA pamAM che. temAM hAthI, gheADA, manuSya, baLadanu kalevara anerUM pudgala paDe tene traNa vAra bhakhADIne heThuM besADe te kAraNe nigalA kahIe, zeSa 32 dIdha zaitAnaSa mahAvideha kSetramAM che, te paNa e sarakhA che, paNa khAMDA, chatrA, dhanuSapI nathI. te palagate AkAre che. (265) 4 vartula zaitADhaya. zabdApati 1, vikaTApAti 2, gaMdhApAti 3. mAlavata 4. e 4 vartula zaitADhaya : jugaliyAnA kSetramAM che. te hajAra jvezananA UMcA che 250 jojananA dharatImAM UMDA che. mULa 1 hAra bejananA lAMbA ne paheALA che. dhAnyanA keDArane AkAre che, tenI 346ra jojana adhika parighI zveta vage che. eva. samaLIne 269 parvata thayA. 1 iti thI parvata dvAra samApta 4. 5 me! kumhAra : jaMbUdrIpamAM parapa phUTa che. temAM 467 phUTa pata upara che. tenuM vivaraNa kahe cheH 34 dI baitADhaya. niSadha 1, nIlavaMta 2, merU 3, e parvata ane vidyutprabha 1, mAlavata 2, e 2 vakhAra gajadata. e 39 parvata upara nava nava phUTa che. 39 te nave guNatAM 351 phUTa thAya. cuhimavata ne zikharI e be parvata upara agiyAra agiyAra phUTa che. e ka thayA, mAhimavata te rUpI eka 2 paryaMta upara A A phUTa che e 16 phUTa sAla vakhArA parvata upara cAra cAra phUTa che, e 64 phUTa saumanasa 1, gaMdhamAdana 2, era vakhAra upara sAta sAta phUTa che, 14 phUTa, e sUtra maLIne 47 phUTa parvata uparanA thAya; ane ze! 58 phUTa bhUmi uparanA che, te kahe che, 34 RSabhaTTa te 1 bharatane. 1 Iravatana, ane 3. vijayanA e 34, ane bhadrazAla vananA 8, devagurUnA 8, uttaranA 8, e uparanA thayA, e sa maLIne para5 phUTa thayA. gajada ta sa maLIne pa8 phUTa bhUmi iti 5 / mUDhadvAra samApta 50 to tIrthaM dvAra : jaMbudrIpa madhye 102 tItha che, te 32 viSa 1 bharata, 1 karavata: e 34 temAM darekamAM traNa traNa tIrtha che, mAgadha 1 varadAna 2, prabhAsa 3. e 3 te agnikoNe 1 naiRtyakoNe 2, vAyavyakeANe 3, e 44 tri 102 tI thAya, kRti 6Tho tIrthaMkAra samA 7 mA NI dvAra : jammUdrIpamAM ttejana UMcA caDhIe tyAM 1 dakSiNe te bharatanA gatAya upara gagana valabhArdika 50 136 zreNI uttare e nagara dakSiNunI 6. che, te baitADhaya parvata upara daza daza be vidyAdharanI zreNI che, temAM zreNIme che, ane ratha cakravAlArdika Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrI jaina jJAna sAgara 60 nagara uttaranI zreNIe che, emaja rivatanA betADhaya upara 60 nagara dakSiNanI zreNIe che, ane 50 nagara uttaranI zreNIe che, mahAvidehanA 32 baitADhaya upara dakSiNa uttaranI zreNIe paMcAvana paMcAvana nagara che, saM maLIne 3740 nagara vidyAdharanI zreNIe che, e 34 6 68 vidyAdharanI zreNI, vaLI vidyAdharanI zroNIthI 10 jojana cA caDhIe tyAM abhiyAga devanI zreNI Ave; dakSiNa 1 te 1 uttare e pramANe 34 6 68 zra`NI abhiyAga devanI che, e samaLIne 68 vidyAdharanI te 68 devanI e 136 zreNI che. dati 7 me zreNI dvAra samApta 7 8mA vijayadvAra : vijaya kahetAM jakhUdrIpamAM 34 vijayarUpa sthAnaka che, tenAM nAma kacchA 1, sukA 2, mahAkacchA 3, kacchAgAvatI 4, AvAM 5, maMgalA 6, puSpakalA 7, puSpakalAvatI 8, e vijaya, sItA mahAnadIne uttara dize pUrvI mahAvidehane viSe zrI meruparvatathI mAMDIne sitAmukhavana sudhI prathama khAMDavuM jANavuM. (1) vattA 9, suvatsA 10, mahAvatsA 11, vatsAgAvatI 12, ramyA 13, ramyakA 14, ramaNika 15, maMgalAvatI 16, e 8 vijaya, sItA nadIne dakSiNa pAsesItA mukhavanathI mAMDIne merU sudhI bhAyaMjana vakhArA parvata sudhI khIjuM khAMDavuM navuM (2) padmA 17, supA 18, mahApadmA 19, padmagAvatI 20, zaMkhA 21, kumudA 22, nalInA 23, nalInAvatI 24, e 8 vijaya, sIteAdA nadIne dakSiNane kAMThe vidyutataprabha gajadata pachI aMkAvatI vakhArA patathI ne sIteAdAmukha vanasudhI trIjuM khAMDavuM jANavuM (3) vaprA 25, suvaprA 26, mahAvatrA 27, vapragAvatI 28, vajju 29, suvallu, 30, gAMdhilA 31, gaMdhilAvatI 32, e 8 vijaya, te sIteAdA sukhavanathI mAMDIne sItAdA nadIne kAMThe deva vakhArA parvata jANyuM. (4) e 32 vijaya mahAvideha kSetramAM che, te saghaLI vijaya 16592 uttara dakSiNe lAMbI che. ane 2213 jojanamAM kAMIka nyUnanI pUrva pazcime 1 Iravata, e 34, tyAM 32 vijayanI, 1 bharatanI, 1 rivaratanI, e 34 34 tanisraguphA, 34 khaDaprapAtaguphA, 34 rUSabhakUTa, eTale zAzvata che, iti 8 me vijayadvAra samApta 8. khAMDavuM . sudhI cAyuM ojanane 2 klAnI paheALI che. 1 bharata, rAjadhAnI che te, te .9mA hradvAra : jammUdrIpamAM 16 Da che. tenAM nAma : padmadraha 1, mahApadma 9 2, puMDarikadraha 3, mahApuMDarikana 4, giddha 5, kezarIdra !, e ! bahu varSadhara parvatanA. padra devakuphane viSe che; niSadha 1, devakula 2, sUrya draha 3, tulasaha 4, vidyutaprabha 5, e pAMca devakurUkSetramAM sAdA nadInI vacce che. emaja uttara kurUkSetrane viSe sItA nadIne madhya bhAge padraha che, tenAM nAma : nIlavaMta 1, uttarakula 2, caMdradra 3, airAvata draha 4, mAlavata 5, e 10 ne ! uparanA e pramANe 16 dra thayA. 1 padma dra ane 2 pu MDarikadra e 2 1 1 hunnara jojana lAMbA ane 500 tejana pahALA che, 10 baijananA dharatInAM UMDA che. e pramANe ja devakurU, uttarakuranA 10 69 jANavA. ekekA phahamAM 12050120 kala che. saghaLAM ratnamaya che. padmadraha madhye 1 meTu kamala che, te zrIdevInuM che, ane 108 kamala zrI devInA bhaMDArInAM che 4 kamala mahattarikAnAM che. 7 kamala aNuikAnA adhipatinAM che. 16 hajAra kala AtmarakSaka devanAM te. 4 hAra kamala sAmAnika dvandara kamala khAMDelI pariSadAnAM che. 10 hajAra kamala vacalI pariSadAnAM che. 12 hAranI pariSadAnAM che. tene kuratA devanAM che. 5 hajAra kamala Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUdvIpa vicAra 17 3 kADha kamalanA che, temAM 32 lAkha kamala pahelA kATanAM che. 40 lAkha kula valA kATanAM che. 48 lAkha kamala bahAranA kATanA che. esa' maLIne 12050120 kamala thayAM. temAM meDhu kamala 1 jojananuM lAMkhu ne paheALuM che, adhojananu jADuM che, 10 ejananuM pANImAM UMDu che, 2 keza pAzuthI UMcu che. 10 ojana adhika sarvAMge che. te kamalanu vajra ratnamaya mULa che, viSTa ratnamayakada che, naiyaratnamaya nIlavarNAM bahAranAM pAMdaDAM che, jathunada rAtA ratna suvarNa bhaya bhAhelAM pAMdaDAM che. tapAvyA seAnAmaya kezarA che, nAnA prakAranI maNimaya je upara pAMDiyA che senAnI ka ikA lAMkhI te paheADI che, eka kera.ne jaDapaNe DoDA che, te uparaNuM ramaNika che, dhaNuM ja mayyadeza bhAge zrIdevInu ghara che, te 1 kezanu lAMbu te avakAzanu paheALu che, ane teNe uNuM kAza UMcuM che aneka staMbhA che, dhAryAM suvaNaeN karI te jevA cApya che. te bhuvanane 3 bAraNAM cheH pUrve 1, dakSiNe 2, uttare 3, te bAraNAM 500 dhanuSanAM UMcAM che, aDhIse dhanuSanAM paheAAM che, te bhuvanamAM eka maNipIThikA che te 2,00 dhanuSanI lAMkhI ne paheALI che, 250 dhanuSanI UMcA che, te maNipITikA upara 1 devazayyA rahevAno paplaga che. mahApadmadraha 1. mahApu Daridraha 2. e 2 ekeka 2 hajAra ojanane lAMbe te 1 hajAra jojanane pahe che, ane 10 jojanane dharatImAM UMDA che mahApadmadrahamAM hIdevI rahe che. mahApuMDarikadramAM budhdhidevI rahe che. enAM kamala zrIdevInI peThe jANavAM, paNa kamalanuM mAna bamaNuM jANavu temAM meTu lAMbu te paheALu che ane 1 jojananu kru che. tigidraha 1, kezarIdraha 2, 4 dumbara tejananA lAMkhA ne 2 hAra tejanane paheALe che, 10 ojanane tigichadramAM dhRtidevI rahe che, kezarI mAM kIrtidevI che. ane meDhu kamala 4 jojananuM lAMkhu ne paheALu ane 2 jajananuM jADu che. mala zrIdevInI peThe jANavAM. ema sAle nA 12050120 kamalane 16 guNA karatAM zAvatA 192901920 kamala thAya. 5 draha devakurUmAM, 5, uttarakamAM e 10 draDha dharatI upara che. tene nAme devanAM nAma che. eka palyanu AyuSya che, cuhimavata parvata upara padmadraha che. tyAM zrI devIne vAsa che. zikharIpa ta upara puMDarikala che, tyAM lakSmIdevIne vAsa che. mahArdibhavata parvata upara mahApadma che tyAM hIdevInA vAsa che. rUpIparvata upara mahApuMDarika dra che, tyAM mughdhidevIne upara tigidrata che. tyAM dhRtidevIne vAsa che. nIlava MtaparyaMta prIti devAnA vAsa che, e cha devIe bhavanapatinI jatinI NavI, tenu AyuSya 1 palyanu che. iti 9 mA dvAra samApta 9. kamala 2ojananu e e tu ekeke dharatImAM UDo che. vAsa che. niSadha parvata kezarIdraha che, tyAM upara 10 mA salilA dvAr-jamUdrIpa madhye 145 090 nadI che. temAM padmadrahane pUrvAzane teAraNethI gaMgA nIkaDI 500 jojana pUrva sAmI gaI tyAM gaMgAvatana phuTa che tyAM aphalANI, tyAMthI dakSiNa dize cAlI, te para3 bhejana ne 3 lA dakSiNa dize parvata upara gaI. tyAM moTA ghaDAnA mukhamAMthI pANI paDe tema meAtanA hAra sarakhuM mahAmagaramacTanA mukhane AkAre paranAlI bhikAmAMthI kAMika adhika 100 jojana uMcethI pANI paDe che, te bhikA adhojana lAMbI che ane savA cha jojananI paheALI che. pranAlI magaramacTanA mukha vikasyA tene sasthAne che. savamaya che. eLe tejavata che. temAMthI pANI paDe che. tyAM me gaMgAprapAta nAme kuMDa che. te kuMDa ? tejana lAMkhA ne paheALe che. 10 tejananA uMDe che. te kuMDanI rUpAbhaya upaka pAlI che, vandra pASANu taLuM che. sukhe mAMDe utarIe tevuM che. nAnA maNiratne karI tene kAMThe bAMdhyo che. suvarNarajata te maNimaya veLuM che. ga MbhIra zItala jaLa che ane te kamalane pAMdaDe hAryuM che. ghaNA Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAnasAgara utpala kamala che. kumuda, nalIna, puMDarika zatapatra kamala ghaNAM che, gaMgA kaMDane bAraNA 3 che, traNa dile pagathiyAnuM varNana che, pUrvadize 1, dakSiNa dize 2, pazcima diza3, pagathiyAM che. jema pAMpaNa tene upara mAM riSTa ratnamaya che, baiyaratnamaya rUMbhA nA rUpanAM pATiyAM che, lehitAkSa ratnamaya khIlI che, vajumaya sAthe jaDI che, maNinA AlaMbana pakaDavAne pagathiyAM AgaLa pratyeka pratyeka teraNa che, te maNi suvarNa muktAphaLa hare karI zebhe che, te gaMgAprapAta kuMDanI vacce 1 gaMgAdvIpa nAme dvIpa che, te 8 jeja lAMbe ne pahoLe che, keza pANIthI uce che, sarva vaja ratnamaya che, gaMgAdvIpanI upara ghaNuM ramaNika che, te upara 1 gaMgAdevInuM bhavana che te 1 kezanuM lAMbu ne ardha kezanuM paheluM che ane deza uNuM kevuM UMcuM che. aneka staMbha che, tenuM varNana zrIdevInI peThe jANavuM. gaMgAnuM zAzvata nAma che, te gaMgAprapAta kuMDanA dakSiNa dizAnA bAraNuthI gaMgA nadI nIkaLIne uttara bharatamaye vahetI vahetI 7 hajAra nadI sAthe khaMDaprapAta guphA ne vatAya parvatane heThe thaIne dakSiNArdha bhAratamAM vahetI bIjI 7 hajAra nadI bhaLatI thakI sarva 14 hajAra nadIne parivAre jagatane bhedIne pUrvanA lavaNasamudramAM maLI, emaja siMdhu paNa pazcima dize jANavI. jaMbudvIpamAM 1456 090 nadIo che. tenuM vivaraNa gaMgA 1; siMdhu 2; rakatA 3, rakatAvatI 4, e nadIo mULathakI nIkaLatAM savA cha jojananI pahoLI ane ardha gAunI UMDI che. cheDe samudramAM maLatAM sADIbAsaTha jojananI pahelI ane savA jojananI UMDI che. ekekIne cauda cauda hajAra nadIone parivAra jaNa. sarva maLIne 14 cAmuM pa6000 nadIo thaI. rehitA 1, rehitAMza 2, e 2 nadIo hemavaya kSetramAM che, ane suvarNalA 1 ne rUpakulA 2 e ra nadIo hiraNyavaya kSetramAM che. e ja nadI nIkaLatAM sADIbAra jojananI pahoLI ane 1 gAunI UMDI che, cheDe samudramAM maLatAM savAre jananI paheLI ane ahI jojananI UDI che. ekekIne ayAvIza aTTAvIza hajAra nadIone parivAra jANe. sarve maLIne eka lAkha ne 12 hajAra nadIo thaI, harikAMtA 1; harisalila 2, e 2 nadIo harivAsa kSetramAM che. ane narakatA 1, nArIkatA 2, e 2 nadIo rathavAsa kSetramAM che, e 4 nadIo maLe nIkaLatAM pacIsa pacIsa jojananI pahelI che ane 2 gAunI UMDI che. cheDe samudramAM aDhI aDhIse jojananI paheLI che ane pAMca pAMca je jamatI UMDI che. ekeDI nadIne parivAra trepana hajAra nadIone jANa. e 4 thaIne 2 lAkha ne 24 hajAra nadIo thaI. sItA 1, sItAdA 2, e nadIo bhAvideDa kSetramAM che. te mUte 50 jejananI paLI che. cAra cAra gAunI UMDI che. che samudramAM maLatAM pAMca pAMya jojananI pALI che, daza daza jananI UMDI che, ekekIne pAMca lAkha ne batrIsa hajArane parivAra che. e 2 ne parivAra 10 lAkha ne 64 hajAra nadIone jANa. mahAvideha kSetranI 16 vijayamAM gaMgA 1, siMdhu ra che te 16 6 32 thaI, ane 16 vijayamAM ratAM 1; rakatAvatI 2 che te paNa 16 6 32 thaI. ema mahAvideDa kSetramAM 64 nadI che. 64 nuM poLapaNuM bharatanI gaMgAnI peThe jANavuM. te ekekIne cauda cauda hajAra nadIone parivAra jANavo. cesaDa ne 14 hajare guNatAM 8 lAkha ne 96 hajAra nadIo thAya, ane devakurUnI 84 hajAra ane uttarakurUnI 84 hajAra e 1 lAkha ne 68 ane 4 lAkha ne 96 hajAramAM meLavIe eTale 10 lAkha ne 64 hajAra thAya. eTale parivAra sItA, satedAne jANo ane zeSa 12 nadIone parivAra 3 lAkha ne 92 hajAra, e sarva maLIne 14 lAkha 50 hajAra nadIo thAya. ane 90 meTI nadIo jANavI. have 12 aMtara nadIo mahAvide. kSetramAM che, te 8 vijayanuM 1 khAMDavuM, temAM 3 nadImAM pUrva bhAvidehane uttarane khAMDa ane dakSiNane Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUIpa vicAra 169 khAMDave 3, e kaeN, emaja pazcima mahAvidehane uttarane khAMDave 3 ane dakSiNane khAMDave 3, ema 12 aMtara nadIo che. te ekekI savAse savAseA ceAjananI paheALI che, ane aDhI aDhI ceAjananI UMDI che. 16pa92 yAjana ne 2 kalAnI lAMkhI che, te 12 aMtara nadInA nAma kahe che; grAhavatI 1, kahAvatI 2, pakAvatI 3 taptajalA 4, mattajalA pa, vamattajalA 6, kSIreAdA 7, siMhazrotA 8, atAvAhiNI 9, ume mAlanI phaeNNamAlinI 11, gaMbhIramAlinI 12, e sarva thaI moTI nadIo thaine 14, 64, 12 90 nadI thaI. enA parivAra sanadIo thaI te 1456090 nadIo thAya. 10 thaI te ti 10 mA salilAdvAra samApta, 10 hati ja buddhISa vicAra saMpUrNa gavicAra. guru-he ziSya ! pannavaNA sUtraneA tathA graMthakAronA abhiprAya jotAM. sa janma ane maraNanAM du:khanA mukhyatAe karIne, cothA meAhanIya kanA udhyamAM samAveza thAya che. te mADunIyamAM jJAnAvI ya, danAvaNIya ane aMtarAya karyuM, e traNano samAveza thAya che. e cAre kama ekAMta pApa che. tenu phaLa asAtA ane du:kha che. A cArekanA Aka'thI AyuSya ka' baMdhAya che. te AyuSya, zarIramAM rahIne bhAgavAya che. te bhegavavAnuM nAma vedanIya ka kahevAya che, vedanIyamAM sAtA tathA asAtA vedanIyatA samAveza thAya che. tenI sAthe Y nAma tathA gAtra ka joDAyelAM hoya che, ane te AyuSya ka" sAthe saMbaMdha rAkhe che. A cAra kama` zubha tathA azubha, evAM e pariNAmathI baMdhAya che. tethI te mizra kahevAya che; tenA udaya uparathI puNya tathA pApanI gaNanA karI zakAya che; A pramANe A karyuM baMdhAya che ane te janma maraNarUpa kriyA karI bhegavAya che; temAM mAhanIya kama rAjA che. tene dIvAna AyuSya karmI che. mana tenA hajurI sevaka che. te mAha rAjAnA Adeza mujaba, nitya navAM kama'nA saMcaya karI baMdha bAMdhe che. te sa` pannavaNAjInA ka-prakRti pathI samajavuM. mana haMmezA caMcaLa ane capaLa che ane te ka saMcaya karavAmAM apramAdI aneka cheDavAmAM pramAdI che. tethI lAkamAM raDelA jaDa caitanyarUpa padArthoM sAthe, rAgadveSanI madadavaDe, joDAya jAya che. tethI tete manoga kahIne elAvAya che, evA manogadhI navAM ka'nI Avaka Ave che. te pAMca chaMdreyadvAra bhegepabhega kare che, ema eka pachI eka vipAkane udaya thAya che, te sarvanuM mULa mAha che, te pachI mana, te te pachI IMdriya viSaya, ane tenAthI pramAda vadhe che, tevA pramAdane vaza paDelA prANI IMdriyAnu poSaNa karavAnA rasa sivAya, ratnatrayAtmaka abhedAnaMdanA AnaMdanI laherane rasIlA thaI zakatA nathI. te badala UMcanIca kanA kheMcANuthI naraka vagere cAre gatimAM jA-Ava kare che. temAM vizeSa karIne devagati sivAya traNa gatinAM janma azucithI bharelAM che. temAM paNa narakakuMDamAM Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara 170 kevaLa maLatra ane mAMsa, rUdhirane kAva bharela che. tenA chedana thavAnu bhayaMkara du: kha che. te duHkhano citAra sUyagaDAMga sUtrathI jANavA. tyAMthI bhanuSya, tiyaMcanI gatimAM Ave che. tyAM gavAsa maLe che, te kevaLa azuddha ane azucine bhaMDAra che. pAyakhAnAnI apekSAe jotAM te kAyama akhUTa kIcathI bharelA che. te garbha sthAna narakasthAnanuM bhAna karAve che, temaja upajanA jIva nArakInA namunAnu bhAna karAve che, phera mAtra eTale ja ke narakamAM chedana; bhedana, tADana; tarA, khAMDaNa, pIsaNa ane dahana sAthe daza prakAranI kSetra vedanA che. te ga mAM nathI, pazu gatinA pramANamAM bhayaMkara kaSTa te duHkha che. UpajatArAnI sthitinuM tathA gabha sthAnanuM vivecana, ziSya he guru ! garbhAsthAnamAM AvI upajanArA jIva, tyAM keTalA divasa keTalI rAtri; keTalI muddata rahe ? ane teTalA vakhatamAM keTalA zvAseAcchavAsa le che ? guru--he ziSya ! UpajanArA jIva khase ne sADI satetera adharAtra rahe che. vAstavika rIte jotAM eTaleja garlsane kALa che. te jIva ATha hAra traNase ne pacAsa muddata garbhasthAnamAM rahe che. cauda lAkha daza hajAra setu ne paccIsa zvAsocchavAsa le che. tema chatAM vadhaghaTa thatI jaNAya che. lAkha sarva kavipAkanA vyAdhAta samajave. gasthAnane mATe samajavAnuM ke mAtAnA nAbhima`DaLa nIce phUlane AkAre e nADI che. te enI nIce UMdhA phUlane AkAre eka trIjI nADI che. te cena nADI kahevAya che. te ceAni jIvane UpAvavAnuM ThekANuM che. te ThekANAmAM pitA tathA mAtAnA pudgalanu mizraNa thAya che. te cernirUpa phulanI nIce AMbAnI mAMjarane AkAre, eka mAMsanI pezI hoya che, te pezI dareka mahine pravAhita thavAthI strI RtudhamamAM Ave che, te rUdhira uparanI ceni nADImAM jA Ava kare che, kemake te nADI khulelI ja hoya che, ceAthe divase RtusrAva baMdha paDe che, paNa abhyaMtaramAM sUkSma strAva rahe che, tyAre snAna karI zuci thAya che, pAMcame divase ceni nADImAM sUkSma rUdhirane joga hoya che, te ja vakhate vi`biMdunI prApti thAya, te teTalA vakhatane mitrayeAni kahevAya che, ane te phaLa prApta thavA yeAgya gaNAya che. tevuM mizrapaNuM bAr mu paheAMce che, teTalI hadasudhImAM jIva UpajI zake che, temAM eka che ane traNa vagere nava sudhI upaje che, tenuM Aukhu jadhanya aMtamurta, utkRSTa, traNa padmApama sudhInuM hoya che, te jIvanA pitA ekaja hoya ja che, paNa bIjI apekSAe jotAM, chevaTa navase pitA sudhI zAstra kahe che. saMjogathI nahi paNa nadInA pravADa sAme besI; snAna karavA vakhate; *paravATethI kheMcAI AvatAM puruSanAM biMdunAM seMkaDo rajakaNA, strInA zarIramAM picakArInA Aka NunI rIte AvI bharAya jAya che. ka joge tenA kacit garbha jAmI jAya che. temAM jeTalAM rajakaNo AvelAM haiya te sa tenA pitA svarUpe gaNAya che. ekI sAthe daza hajAra sudhI garbha pAke che. te macchI tathA sanI mAtAne nyAya che. manuSyane traNa sudhI pAke che. bAkI bharaNa pAme che. eka ja vakhate nava lAkha upajI maraNa pAmyA hoya to te strI, janma vAMjhaNI rahe che. bIjI rIte strI kAmAMdha thaIne aniyatrita rIte viSaya seve athavA vyabhicAriNI banIne hada uparAMta parapuruSa seve te strI vAMjhaNI thAya che. tenAM bIjakanA nAza thAya che. tenA zarIramAM jherI chaThThA Upaje che. tenA DaMkhathI vikAra vadhe che. tethI te strI deva, guru, dhama kULanI maryAdA tathA ziyaLa vratane lAyaka rahI zakatI nathI. tevI khIjakabhaga strInA svabhAva nirdaya ane asatyavAdI hoya che, je strI yALu ane satyavAdI hoya te strI potAnA zarIranuM jatana kare che. kAmavAsanAne kabaje rAkhe che. potAnI prajAnuM Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 garbha vicAra rakSaNa karavA arthe, saMsArI sukhanA pyAranI hada maryAdA kare che. tethI tevI strIo putra-putrInuM sAruM phaLa pAme che. ekalA rUdhirathI ke elA biMduthI prajA prApta thatI nathI temaja RtunA rUdhira, sivAya bIjA rUdhira, prajAprAptine kAme AvatAM nathI. eka graMthakAra kahe che, ke sUkSma rIte soLa divasa sudhI rUtustrAva rahe che. te rogIne nahi paNa nirogI zarIravALI strIne tema thAya che, ane te prAprAptine lAyaka kahevAya che. te saLamAMthI pahelAM traNa divasane graMthakAro niSedhe che. te nItimArgane jAya che. ane te nyAya puNyAtmA chavo kabUla rAkhe che. bIje mate cAra divasane niSedha che, kAraNa ke cothe divase upajela chava, thoDA ja vakhatamAM mare che te chava te zaktihINa thAya, ne mA-bApane bojArUpa nIvaDe che. pAMcamAMthI soLamI sudhInA divaso nItizAstranA nyAya mujaba garbhAdhAna saMskAranA gaNAya che. temAMnuM eka bALa-bIjaka caDatA caDatuM baLiyAvara, rUpamAM tejamAM, buddhimAM ane e vagere sarva saMskAromAM. zreSTha tathA dIrdhAyuSyavALuM ane kuTuMbapAlaka nIvaDe che pAMcathI soLamI sudhInI agiyAra rAtrI che, temAMthI chaThThI, AThamI, dazamI, bAramI, ne caudamI e pAMca bekInuM rAtrInuM bIjaka bahuvacane putrIrUpa phaLa Ape che. temAM vizeSa e che ke pAMcamI rAtrImAM, upajelI putrI janmavA pachI ghaNuM putrIonI mAtA thAya che, pAMcamI, sAtamI, navamI, agiyAramI, teramI, ane paMdaramI e ekInI rAtrInuM bIjaka putrarUpe janmI bahAra Ave che. ane te upara kahelA guNavALuM nIvaDe che. divasanuM bIjaka zAstrathI niSedha che, tema chatAM thAya te kuTuMbanI vyavahArika sukhanI tathA dharmanI hAni karanAra nIvaDe che. bIjakanI rIta-biMdanA rajakaNe vadhAre ane rUdhiranAM ceDAM hoya te putrarUpa phaLa . nIpaje che. rUdhira vadhAre ne biMdu thatuM hoya te putrIrUpa phaLa nIpaje che. be sarakhAM hoya te napuMsakarUpe phaLa nIpaje che. (have tenuM ThekANuM kahe che.) mAtAnI jamaNI kUkhe putra, DAbI kUkhe putrI ane be kukhanI vacce napuMsaka pAke che. (have te garbhanI sthiti kahe che.) manuSya utkRSTa bAra varasa garbhamAM jIvate rahI zake che, te pachI mare che, paNa zarIra rahe che, te zarIra vIsa varasa sudhI rahI zake che. te sUkA zarIramAM covIsame varase no jIva upaje te mahA muzIbate janme. na janme te mAtA mare. saMsI tiryaMca ATha varasa sudhI garbhamAM jIvate rahI zake che (have AhAranI rIta kahe che.) ni kamaLamAM AvI UpajanAre java, prathama mAtApitAnAM maLelA mizra pugalane AhAra karIne pachI upaje che tene artha prajAdvArathI jANo. vizeSa eTaluM ja ke ahIMnA AhAramAM mAtA-pitAnAM pudgala kahevAya che. te AhArathI sAta dhAtu nIpaje che. temAM paheluM sI, bIju lehI, trIjuM mAMsa. ethuM hADa, pAcamuM hADanI majajA. chaDuM cama, sAtamuM vIrya ne nazA jALa, e sAte maLIne bIjI zarIra paryAya arthAt sama pUtaLuM kahevAya che. cha paryAya baMdhAya pachI te bIjaka sAta divasamAM cokhAnA dhovANa jevo teladAra thAya che. caudamAM divasa sudhImAM pANInA parapoTA jevA AkAramAM Ave che. ekavIsamAM divasa sudhImAM nAkanA nileSma jevo ane aDAvIzamAM divasa sudhImAM aDatAlIza mAsA jeTalo vajanadAra thAya che. pUre mahine beranA ThaLIA jevaDe, agara cheTI kerInI goTalI jevo thAya che. tenuM vajana eka karakhaNuM UNuM eka paLanuM thAya che te paLa ene kahevAya che; ke soLa mAsanuM eka kAraNa tevA cAra karakhaNanA telane 5Na kahevAya che. bIje bhAse kAcI kerI jevo, ne trIje bhAse pAkI kerI jei thAya che. te vakhatathI garbha pramANe mAtAne DahoLA (doha-bhAva) thAya che. arthAta sAthe game UMcA ane narase garbhe nIcA manoratha thAya che ane te karma pramANe phaLe che. te uparathI sArA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI ja na jJAna sAgara narasA garbhanI parIkSA thAya che. cothe mAse kaNakanA pIMDA jevo thAya, tethI mAtAnuM zarIra puSTi pAme che. pAMcame bhAse pAMca aMkurA de che. temAM be hAtha, be paga, pAMcamuM mastaka, chaTha mAse rUdhira tathA rama, nakha ne kezanI vRddhi thAya che. temAM sADAtraNa koDa rema che. temAMthI be koDa ne ekAvana lAkha gaLA upara ane navANuM lAkha gaLA nIce che, bIje mate teTalI saMkhyAnAM roma gADaranAM kahevAya che te vicArI jotAM vyAjabI lAge che, ekeka remane uMgavA jeTalI jagAmAM piNAbethI kAMIka vadhAre rega bharelA che tene saravALo gaNatAM paNa cha kroDa uparAMta roga thAya che ane te puNyanA udayathI DhaMkAelA rahe che. ahIMthI rema AhAranI zarUAta thavAne saMbhava che tavaM tu sarvagamyuM. te AhAra, mAtAnA rUdhirane samesame levAmAM Ave che ne same same pragame che, sAtame bhAse sAtameM zIrA eTale rasahara nADIo baMdhAya che te dvAre zarIranuM paNa thAya che. tethI garbhane puSTi maLe che. temAMthI strIne chA~ne sittera napuMsakane iseM ne eMsI. ane purUSane sAtase purI hoya che. pAMcase mAMsanI pezI baMdhAya che. temAMthI strIne vIsa ne napuMsakane vaza ochI hoya che. te pezIvaDe hADa DhaMkAyelA hoya che, te hADamAM sarva bhaLIne traNaseM ne sATha sAMdhe che ekeka sAMdha upara ATha ATha marmanAM ThekANuM che, te marmasthAna upara eka Takara vAgatAM maraNa pAme che bIje mate ekasene sATha sAMdhi; ane ekasene sittera marmane sthAnaka kahevAya che, uparAMta sarvajJagamya. te zarIranAM cha aMga hoya che, temAMthI mAMsa, lehI ane mastakanI majA (bhejuM) e traNa aMga mAtAnAM che, temaja hADa hADanI majA ane nakha, keza, roma, e traNa aMga pitAnAM che. AThame mAse sarva aMga upAMga pUrNa nIpajI rahe che, garbhane ladhu niIta, vaDI nIta, zleSma, udharasa, chIMka bagAsuM, oDakAra, vagere kAMI hotuM nathI. te je je AhAra kheMce che, te AhAranA rasavaDe badrine puSTi maLe che. hADa, hADanI majA, carabI, nakha, kezanI vRddhi thAya che. te AhAra levAnI bIjI rIta e che, ke mAtAnI tathA garbhanI nAbhI uparanI rasaraNI nADI e be parasparamAM vALAnA AMTAnI jema vIMTAI rahI che. temAM garbhanI nADInuM moTuM mAtAnI nAbhImAM joDAyeluM che. mAtAnA keDAmAM AhArane pele kavala paDe che. te nAbhI pAse aTake che. tene rasa bane che. te rasa, garbha pitAnI joDAyelI rasaharaNI nADIthI kheMcI puSTa thAya che te zarIramAM betara keDA che, temAM pAMca koThA meTA che. temAMthI ziyALAmAM be keThA AhAranA eka ke pANIne unALAmAM be keThA pANInA, eka kaTho AhArano, comAsAmAM be keThA AhAranA ane be keDA pANInAM kahevAya che. eka ke sadAkAra AhAranA ane be kahA pANInAM kahevAya che. eka eka kaTho sadAkALa khAlI rahe che. strIne eka chaThTho ke vadhAre che, temAM garbha rahe che. puruSane be kAna, be cakSu, be nAsikA, mukha, laghunIta ane vaDI nIta e nava dvAra apavitra ane sadAkALa vahetAM rahe che. te strIne be stana ane garbhadvAra e traNa bhaLIne bAra dvAra sadA kALa vahetAM rahe che. te zarIramAM aDhAra pRSTakaMDaka nAmanI pAMsaLIo che, te vAMsAnI karoDa sAthe joDAyelI che. te sivAya be pAMsAnI bAra kaDaka pAMsaLIo che, ne upara sAta paDa cAmaDInA maDhAyelAM che. chAtInA paDadAmAM be kALajAM che, temAM eka paDadA sAthe jaDAyele ne bIjA kAMIka laTaka che. paNa paDadAmAM be aMtasa (naLa) kahyA che, temAM pahele sthULa che te maLasthAna ane bIjo sukSma che te laghunIta sthAna kahevAya che. vaLI be praNavasthAna eTale bhojana, pAna pragamavAnI jagA che, dakSiNa (jamaNe pAse) pragame te du:kha upaje che, vAma (DAbe pAse) pragame te sukha Upaje che. soLa AMtarA che, cAra AMgaLanI grIvA (Deka) che. cAra paLanI jIbha che. be paLanI AMkhe che. cAra paLanuM mastaka che, nava AMgaLanI jIbha che; bIje mate sAta sAta Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbha vicAra 173 AMgaLanI kahevAya che. ATha paLanuM hadaya che, pacIsa paLanuM kALajuM che. (have sAta dhAtunAM pramANa mApa kahe che.) te zarIramAM eka A rUdhirane ane aradho A8 mAMsane hoya che, eka pAthe mAthAne bheja eka A laghunIta, eka pAtha vaDI nItare che. kapha, pitta, ne zleSma e traNane ekeke kavi ane aDadho kalava vIryane hoya che, e sarvane mULa dhAtu kahevAya che, e dhAtu upara zarIrane TakAve che. e sAte dhAtu pitAnA vajana pramANe rahe tyAM sudhI zarIra nirogI ane prakAzavALuM rahe che, temAM vadhaghaTa thavAthI zarIra rogane Adhina thAya che. nADInuM vivecana :- te zarIramAM gazAstrane nyAye betera hajAra nADI che. temAMthI navase nADI moTI che. temAMthI nava nADI dhamaNI ne moTI che. tenA thaDakArA uparathI roganI tathA saceta zarIranI parIkSA thAya che. te be paganI ghuMTI nIce be, eka nAbhInI eka hRdayanI, eka tALavAnI, be lamaNAnI, ane be hAthanI; e nava, e sarva, nADIonI mULa rAjadhAnI "nAbhI" che. tenI vigata e che ke nAbhInI ekaso ne saha nADI, peTa tathA hRdaya upara patharAdane TheTha UMce mastaka sudhI poMcI che. tenAM baMdhanathI mastaka sthira rahe che. te nADIo mastakane niyama mujaba rasa pahoMcADe che, tethI mastaka sateja, Arogya ne tara rahe che. te nADIomAM nukasAna hoya tyAre AMkha, nAka, kAna ane jIbha e sarva kamajora thAya che, regiSTa bane che, za, jhAmara vagere vyAdhione prakopa thAya che. nAbhIthI bIjI ekaso ne sATha nADI nIcI cAle che, te paganAM taLIo sudhI pahoMcI che. tenAM AkarSaNathI gamanAgamana karavAnuM, UbhuM rahevAnuM tathA besavAnuM bane che. te nADIo tyAM sudhI rasa pahoMcADI Arogya rAkhe che. te nADImAM nukasAna thavAthI saMdhivA, pakSaghAta sAthalanA casakA, kaLatara, teDa, phATa, mAthAnA bhejAne duHkhAvo ane AdhAzIzI vagere rogane prapa thAya che. nAbhIthI trIjI ekaso ne sATha nADI tIrachI cAlIne be hAthanI AMgaLIo sudhI pahoMcI che, teTale bhAga tenAthI majabUte raDe che. tene nukasAna thavAthI pAsALa, peTanAM aneka dara, mukhapAkanAM, dAMtanAM dardo vagere aneka rogane prakepa thAya che. nAbhIthI cothI ekaso ne sATha nADI nIcI marmasthAna upara patharAIne, apAna dvAra sudhI pahoMcI che. tenI zakti vaDe badhe ja rahI zake che. tene nukasAna thavAthI ladhunIta, vaDInItanI kabajIyAta athavA aniyamita chUTa thaI paDe che. temaja vAyu, kRmiprakepa, udaravikAra, harasa, cAMdI, prameha, pavanarodha, pAMDuroga, jaLadara, kaThodara, bhagaMdara, saMgaha vagerene prakopa thAya che, nAbhIthI pacIsa nADI UpaDIne UMcI lebsa dvAra sudhI pacI che, te lekhanI dhAtune puSTi Ape che, tenI nukasAnIthI zleSma, pInasano roga thAya che. temaja bIjI pacIsa nADI te tarapha AvIne pitta dhAtune puSTi Ape che. tenI nukasAnIthI pittane prakepa ane javarAdika roga thAya che. temaja trIjI dasa nADI vIrya dhAraNa karanArI che, te vIryane puSTi Ape che. temAM nukasAna thavAthI svapnadhAtu, mukhalALa, kharAba pesAba vagerethI nabaLAImAM vadhAre thAya che, e sarve maLIne sAtameM nADI rasa kheMcI puSTi Ape che ane te zarIrane TakAvI rAkhanArI che, te niyamita rIte cAlavAthI niroga, ane niyamabhaMga thavAthI roga thAya che. te sivAyanI aseM nADI gupta ne jAhera rIte zarIranuM pipaNa kare che, tethI navase nADI kahevAya che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI jajaina jJAna sAgara zarIra majabUta thaI jAya brahmacAriNI rahe che tene svarUpavAna thAya che. tathA nyAya mAtA pitAne yaza apAve che, chatAM janmavAnA chellA strI che, tema uparanI rIte navamA mAsanI hada sudhImAM, sarva avayava sAthe che. jyArathI garbhanuM khIjaka rApAyAnI khabara paDe; tyArathI je garbha dhaNA bhAgyazALI, majabUta bAMdhAneA baLIAvara ane nItivALe ane dhamI nIvaDe che. te ubhayanA kuLanA uddhAra karI, ane te pAMce iMdriyA cAkakhI pAme che. je strI garbha rahyo jANe divasa sudhI, nirdaya buddhi rAkhI kuzIla sevyA kare. temAM je putrI garbhamAM hoya te, tenA mAtA pitA duSTamAM duSTa, pApImAM pApI, rau rau narakanAM adhikArI thAya che, temaja tene garbha maraNu pAme che; chatAM jIvatAM rahe te| kANA, kubaDA, koDhIA, lulA, pAMgaLA, kheAkhaDA, mUMgA, IMdriyahINa, kurUpa; dubaLA zakitahINu bAMdhAnA tathA ghATa vagaranA thaI jAya che, krodhI, rIsALa, kalezI, prapacI ane kheATI cAle cAlanArAM nIvaDe che, ema samajI peAtAnI prajAnuM bhalu IcchanArI je mAtAe gabhakALathI ziyaLavaMtI bane che. teone dhanya che. vizeSamAM upara batAvelA garbhavAsanA sthAnakamAM, mahA tenuM draSTAMta e che, ke jema keAI puruSanuM zarIra koDha tathA sADAtraNa kreDa seya, agnimAM dhagAvIne tenAM sADAtraNa kroDa cunAnu pANI chAMTe, te pachI AA cAmaDAMthI maDhIne taDake vakhatanI pIDAnu vajana keTaluM bhayaMkara che ? te te bhogavanArA tathA saza paramAtmA jANe dekhe che. evI garbha vedanA pahele mahine bhAgavavI paDe che. tethI khIje mahine khamaNI, trIje mahine traNamI, ema caDatAM caDatAM navame mahine navagaNI pIDA thAya che, arthAt dareka rUMvADe nava nava sUI parovavA nyAyanI pIDA samajavI. garbhavAsanI jagA nAnI che, ane ganu sthULa mATuM che. tethI sajjaDa bhIMsAI te kerInI mAphaka uMdhe mAthe laTakIne rahevu paDe che. te vakhate e DhIMcaN chAtImAM bharAvelA, ane be hAthanI mukI AMkha ADI dIdhela hoya che. karmALege bIjo ne trIjo garbha joDe hoya te te vakhatanI saMkaDAzanuM ane mu MjhavaNanuM tela karI zakAtuM nathI. mAtA jaMgala jAya tyAre garbhanA nAkanI dAMDI upara thaI nIkAla thAya che. kharAbamAM kharAba mALAmAM paDelA hAya che. tenI mAtA ubhI thAya, te vakhate gabha jANe che, ke huM AsamAnamAM pheMkAI gayo chuM. heThe besatI vakhate jANe ke huM pAtALamAM paTakAI gayA cheM cAlatI vakhate jANe che ke huM masakamAM -bharelA daDInI mAphaka DakheALA cheM. rasAI karavA vakhate jANe huM IMTanI bhaThThImAM bharAI aLu chuM ghaMTIe besatI vakhate jANe ke huM kuMbhAranA cAkaDe caDayA bru bhAtA cattI sUve tyAre garbha jANe ke mArI chAtI upara savAnaNunI zilA paDI che. kuzIla samayanAM garbhane ukhaLa muzaLano nyAya maLe che. evI rIte mAtA pitAnA karelA tathA garbhasthAnathI maLelA evA be jAtanAM du:khothI pIDAyelA; kuTAyalA, khaDAyalA ane azuddhithI tarakhALa thayelA du:khI prANInI dayA, ziyaLava'tA dharmAtmA mAtA-pitA vinA kANu rAkhI zake ? arthAt pApI-puruSomAMthI kAI nahi. garbhanA jIva mAtAne sukhe sukhI ane mAtAne du:khe duHkhI hoya che. jevA svabhAvavALI mAtA hoya tevA svabhAvanI hAyA, garbhamAM paDe che. garbhamAMthI bahAra AvavA pachI te putra-putrInA AcAra, vicAra, AhAra, vyavahAra vagere sava mAtAnA svabhAva mujaba nIvaDe che, te uparathI mAtA-pitAnA ucca, nIca bIjakanI tathA jaza-apajaza vagerenI parIkSA, kuSTa te pIDA bhAgavavI paDe che. patanA regathI nIgaLatuM hoya tene vADAmAM parAve, tenA upara khAra te nAkhe ane daDAnI jema athaDAve te Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhA vicAra 175 prajArUpa phoTAgrApha uparathI vivekI strI-puruSo karI zake che, kemake te citra mAtA-pitAnI prakRtine AdhAre citrAyelu che. mAtA dhama dhyAnamAM, upadeza zravaNu karavAmAM, tathA dAna puNya karavAmAM ane bhalI bhAvanA bhAvavAmAM joDAI hoya to garbha paNa tevA vicAramAM hoya che. te vakhate garbhanu maraNa thAya te| devalAkamAM jaI zake che, temaja mAtA Ane raudradhyAnamAM hAya, tAga paNa A, raudradhyAnI hoya che, te vakhate te garbhanuM maraNa thAya te te narakamAM jAya che, mAtA mA kapaTamAM joDAi hoya te vakhate te garbhanu maraNa. thAya te te ti"camAM jAya che. mAtA mahA bhadrika ane prapaMca vagaranA vicAramAM joDAi hAya, te vakhate garbha mare to te manuSyamAM jAya che. ema garbha'mAMthI cAre gatimAM jaI zake che. garbhIkALa pUreA thAya, tyAre jIva para mAtA tathA garbhanI nAbhInI vaTAyalI rasaharI nADI UkhaDI jAya che, tyAre jammU thavAnI taiyArI thAya che. temAM mAtA tathA garbhanA puNyanuM tathA AyuSyanu baLa hoya, to sIdhe raste janma thaI zake che, te vakhate keTalAka mAthA taraphathI, te keTalAka, paga taraphathI janme che, paNa jo banne bhAre kamI hoya to garbha ADo paDI jAya che. tethI e maraNa pAme che, athavA mAtAnI bacAvanI khAtara pApI ganA medha karIne charInA zastrathI khaDakhaDa karI jiMdagI pAranI zikSAe paheAMcADe che. tenA keine zeka satApa thatA nathI. sIdhe raste janma lenArAo sAnA-rUpAnA tAra jevA che. mAtAnuM zarIra jaMtaraDA che. jema sAnI tAra kheMce, tema garbha kheMcAi koTI kabje bahAra Ave che, arthAt navame mahine kahelI pIDAne kreDa gaNI karatAM je du:kha thAya che, te duHkha janma vakhate thAya che ane maratI vakhate te duHkhane kroDAkroDagaNuM karatAM duHkha thAya che, te sarva duHkha bheda che. te sarva potAnAM karelA puNya-pApanAM phaLa che ane te utha kALamAM bhagavAya che, e sa meAhanIya kana! satApa che. janmavA upara mujaba garbhakALa, tathA garbhasthAna, ane garbhamAM upajanArA jIvanI sthitinu vivecana e saM, taMdula viyAlIA payantA' tathA 'bhagavatIjI' ane anya graMthAMtaranA nyAya mujaba gurue ziSyane upadezamAM kahI batAvyuM. chevaTamAM kahyuM ke janmavA pachI bhagIANIne darajje lai mAtAe dhaNI sAMbhALathI ucherI pukhta uMmaranA kIdhA che, te prajAnI AzAmAM mAtAnuM yauvana luMTAyuM che, vyavahArika sukhapara tilAMjali karI che, te sarvane tathA garbhavAsanA ane vakhatanA duHkhane bhUlI jaI yauvana-madamAM chakelAM putrIputrI, mahA upakArI mAtAne tiraskAranI dRSTivaDe dhikakAra ApI anAdara kare che, vastrAla kArathI zAbhitAM ane cuvA, caMdana, caMpA, camelI agara tagara amara ane attara vageremAM garakAva gujarA dhAraNa kare che, tenI sugaMdhanA abhimAnanI AMdhImAM ema mAnatA zeAbhA ane sugaMdha mArA cAmaDAthI viTAyalAM zarIramAMthI bahAra AvatI haze. sugadha mAtA-pitA vagere kASTanA cAmaDAmAM nathI, evA mithyAbhimAnI AMdhImAM prANIne mATe garbhavAsanAM tathA naraka-nigedanAM anaMta duHkha taiyAra che, paNa ke savagADo pApI mAtAnI gerasamajaNanA svabhAva ane kamabhAgya upanArA pApI garbhanA vakra karmAtA che. have khInna pakSamAM vivekI ane dharmAtmA tathA ziyAvrata dhAraNa karanArI sagarbhA mAtAekanAM putraputrI janmI uSThare che, teonI janmakriyA paNa tevI ja che; paNa svabhAvanI chAyA pADavAnA phera che. tevI mAtAnAM svabhAvanuM stanapAna karI, pukhta umare paheAMcelAM putraputrIo paNa potapotAnA puNyanA udaya mujaba saubhavane upabhAga kare che, che, tela, phulela, banI phUlahAra ane haze, ke A sa tevI ze|bhA ane paDela bebhAna ajJAna eTaluM to siddha che Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17; zrI jene jJAna sAgara tema chatAM pitAnAM mAtA-pitA sAthe vinayapUrvaka vartI zake che, gurujanemAM bhakitaparAyaNa nIvaDe che, lajajA, dayA kSamAdi guNomAM ane prabhuprArthanAmAM AgaLa vadhe che, abhimAnathI vimukha rahI maitrI bhAvanI sanmukha thAya che. jindagInA sArthaka yogya satsaMga karI jJAna meLave che ane zarIrasaMpatti vagerethI udAsa rahI Atma-smaraNamAM jindagI pUrNa kare che. temaja sarva keI vivekadaSTivALA strI-puruSoe A azucithI prApta thayelA gaMdA zarIranI nipaja upara dhyAna rAkhI mamatA ghaTADavI joIe, mithyAbhimAnathI pAchA haThavuM joIe, maLelI jindagInuM sArthaka karavA mATe, zubha kAryo karavAmAM udyoga karavo joIe, jethI karIne upara kahelAM garbhavAsanAM duHkhane AdhIna thavuM na paDe. iti garbhAvicAra saMpUrNa atha zrI batrIsa asajajhAya (A batrIsa prakAranI asajhAya vakhate satra siddhAMta vAMcavA nahIM) 1 najIkamAM hADakAM paDyAM hoya. 16 bALa caMdramA vakhate. 2 mAMsa paDayuM hoya. (bIjanA caMdrane ja cAra ghaDI) 3. lehI paDayuM hoya, 17 AkAzamAM navIna cinha thAya 18 dhumasa paDatI hoya. 4 viSTA paDI hoya. 19 ThAra tathA jhAkaLa paDate heya. 5 smazAna heya. 20 ghaNe tephAnI pavana vAta hoya. 6 caMdragrahaNa heya. 21 azADa suda 15 ne roja. 7 sUryagrahaNa hoya. 22 azADa vada 1. 23 bhAdaravA suda 15, 8 meTuM (prakhyAta) mANasa gujarI gayu 24 bhAdaravA vada 1. hAya, 25 kArataka suda 15. 9 rAjyamAM viba heya. 26 kArataka vada 1. 10 najIkamAM paMcendriyanuM kalevara heya. 27 caitra suda 15. 11 tArA kharyA heya. 28 rautra vada 1. 12 daze dizA rAtI thaI heya. 29 prabhAte 2 ghaDI sudhI. (sUrya ugyA pahelAM (dizAo paDI heya) 30 madhyAhe be ghaDI sudhI. 13 akALe gAjavIja thAya. 31 sAMje be ghaDI sudhI (sUrya14 akALe vIjaLI thAya. asta thayA pachI). 15 akALe kaDAkA thAya. 32 madhya rAtre be ghaDI sudhI. - sUtra bhaNanArAoe A asajhAya avazya jANuM te pramANe vartavuM joIe arthAta satranI mULa gAthAo (pATha)no savAdhyAya. ajajhAya vakhate karavo joie nahIM, Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayane (artha sAthe) 1 zrI mahAvIra stuti. (pucchasuvaNa) pucchiSNu zuM samaNuM mAhaNAya, AgAriNe yA paritiWiA ya; se kaI megatahiya dhammamAhu, aNelisa sAhusamikakhayAe. 1 kahaM ca NaNuM kahaM daMsaNuM se, sala kahe nAyasuyassa Asi ? - jANusi zuM bhikakhu jahAtaheNuM, ahAsuyaM brUhi jahA Nita, 2 beyannae se kusale - mahesI, aNutanA ya aNutadasI; jasaMsiNa cakakhupaye diyamsa, jANahi dhamma ca dhiI ca pihi. 3 u ahe aMtiriya disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANa; seNiccaNiccehi samikakha pane, dIve va dharmo samayiM udAha. 4 se savvadaMsi abhibhUyanANI, NirAmagaMdhe dhiIma DiyappA; aNajAre savyajagaMsi vijaje, gaMthA aIe abhaye aNaUI 5 se bhUIpaNe aNiye acArI, ehaMtare dhIre asaMtakabu; aNuttara tapUI sUrie vA, vaIyaNinda va tame pagAse. 6 aNuttara dhamiNe jiNANuM, NayA muNu kAsava Asupane; Ideva devANu mahANubhAve, sahassaNayA divi chuM visi. 7 se patyA aphakhayasAgare vA, mahodahI vA vi aNuta pAre; aNAvile vA akasAya bhikhuM, sake va devAhivaI jaInaM. 8 se varieNe patnivIrie, sudaMsaNe vA yugasavvase surAlae vA si mudAre se, virAyae regaguNavae. 9 sayaM sahassANa u joyaNANuM, tikaDage paM jayaMta; se joyaNe vaNavaIsahaste, uDaTusmite heThu sahassamenaM. 10 puTTI zubhe ciI bhUmivihie, je sUriyA aNuparivaTTayaMti; se hemavane bahunaMdaNe ya, jesI rati vatI mahiMdI 11 se palvee sahapAse, virAyatI kaMcaNavane, aNuM re girisa ya palvaduSya, girIvare se jalie bhame. 12 mahIe maja$mi Die NaziMde, pannAthate sUrae suhalese; evaM sirIe u sa bhUrivane, morame joyaI agjhimAlI. 13 sudaMsaNaseva jase girissa, pavuI mate pavayassa; etivame samaNe nAyupu, jAtIjadaMsaNanANasIle. 14 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI jajaina jJAna sAgara O 16 girIvare vA nisahAyayANu, rUe va se? valayAyatANuM, / tavamesejagabhUpinde, muNINa majake tamudAGa panne. 15 dhammamurattA, aNutara jhAvara jhiyA; apaga Dasu, sakhi duegatavadAtasu. mahesI, asesamma saviseAhaIttA; nANe sIleNu yuda saNeNu. 17 si raI vaidya suvanA; nANe sIleNa ya bhUtipa-ne. 18 caMde va tArANa mahANubhAve; evaM muINuM aparhinnamADu. 19 nAgesu vA dhaNidamAhu se?, taveAvahANe muNiveya te. 20 sIhA migANu. salilA gagA; nivvANuvAdIniAyupatte. 21 pupphamu vA jahu aviMdabhADu, IsINa se? ta vamANe. 22 sacce suvA aNuvraja vaya ti; leguttame aNuttaraga parama siddhi game sAmi tapo, *khesu NAe jahu sAmalI vA, vaNeyuvA chu MdaNumADu se, caNiya` 1 sahANu aNuttare . gaMgresavA caMdaNubhADu se?", jahA sayaMbhU uhINa se, khAeAdae vArasa vaijayaMte, hathIsu erAvamA nAe, pakakhIsu vA gale veNudevA, joherunAe ja vIsaseNe, khattINa seTa jahu daMtavakake, dANANu abhaya pAyANuM, tavesu vA uttama bhacera, hiMdu seTaDA lavasattamA vA, nizvAsetlRA ja savadhabbA, puDhAvame dhuNaI vigayagehi, tari samud` ca mahAbhavedya, kAva ca mANu ca taheva mA", eyANi vatA arahA mahesI, kiriyAkiriyA veNudhANuvA, se savvavAya. II veyaIttA, se vAriyA itthI sarAIbhatta, lAga'virdittA Ara. pAraM ca, sAccAya dhammA~ arahatabhAsiyaM,samAhiya samaNe nAyapuro, 23 aNutara musukSmasu sabhA suhummA va sabhANu se; na nAyaputtA paramalthi nANI. 24 na saNlRihi. muLva Asupane; abhaya kare tevI aNu tacakhU. 25 lAbha caDtha ajajhatyadosA, Nu kuvvaI pAva Na kAravei. 26 aNNANiyANu paDiyacca hANuM; TTie vahANava dukakhakhayaHyAe; savva pamU vAya savavara ? 28 sajamadIharAya. 27 apadevasuM ; ta sahANA ya jaNA aNA, dhrA va dehi va Anissa te. 29 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana (artha sAthe) 179 ' arthA-1 zrI sudharmA svAmI pratye jaMbUsvAmIe pUchayuM. ke, bhagavAna ! zramaNe, brAhmaNe gRhastha ane paratIthI e mane pUche che ke, ekAMta hitakArI ane enA jevo bIjo kaI che nahi evo dharma yathAsthita koNe kahyo che ? 2 te jJAtaputra zrI mahAvIra devanuM jJAna kevuM hatuM ? tene zIlAcAra kevo haze te he bhikSu ! tame jANo cho, te jema sAMbhaLyuM hoya ane dhAryuM hoya tema kaho ! 3 te (bhagavAna) saMsArI jIvonAM duHkhanA jANa, karma kApavAmAM kuzaLa, anaMta-jJAnI, anaMtadaza, moTA yazasvI ane lekanA cazubhUta evA zrI mahAvIra devanA prarUpelA dharmane tathA temanI dhIrajane jANa ane dekha 4 UMcI, nIcI ane tIrachI e traNe dizAone viSe je, trasa ane sthAvara jevo che tene, prajJAvata mahAvIradeve, nityAnitya bhede samyapha prakAre jANIne saMsAra samudramAM buDatA chone rakSaNa karavA sAru dIpyamAna ane samabhAvI evo dharma kahyo che. 5 te bhagavAna kAlakane dekhanArA bAvIza pariSaha jItIne kevaLajJAna pAmyA che evA mULa tathA uttaraguNe saMyamanA pALanArA dauryavAna, sarva karma nAza thavAthI sthita AtmavaMta sarva jagatane viSe pradhAna jJAnavAna, bAhya ane atyaMtara parigraha rahita, sAta bhaya rahita ane cAra gatinA AyuSya rahita zrI mahAvIdeva hatA, 6 e bhagavaMta anaMta jJAnavALA apratibaMdha vihArI, saMsAra-samudrane tAranAra, dhIrajavAna anaMtajJAna rU5 casuvALA tathA sUrya jema sarvathI adhika tape che tema jJAne karI sarvottama che. virecana agni jema saLagavAthI IMdranI peThe aMdhakArane dUra karI prakAza kare che tema zrI mahAvIra deva paNa ajJAna rUpI aMdhakAra dUra karI prakAza kare che. 7 devakane viSe Idra jema dezamAM mahAprabhAvAna, hajAre devane nAyaka ane sarvottama che tema sarva tIrthakaree prarUpele A je sarvottama dharma tene prakAza karanAra kAzyapa gotrI kevaLajJAnI zrI mahAvIradeva sarvathI uttama che, 8 te bhagavAna prajJAe karI akSaya tathA jema svayaMbhUramaNa nAme meTo samudra anaMta, apAra ane nirmaLa jaLavALe che tema bhagavAnanuM jJAna nirmaLa che. vaLI te bhagavaMta kapAyarahita tathA bhikSAe AjIvikA karanAra ane devatAnA adhipati zakrendranI peThe tejasvI che, 9 te bhagavAna baLe karI pratipUrNa baLavAna che. sarva parvatemAM meru parvata jema zreSTha che tema bhagavAna paNa vIryAdika guNe karI sarvottama che. meru parvata jema svargavAsI devene harSa utpanna kare che. tathA aneka guNoe karI zame che tema bhagavaMta paNa aneka guNae karI le che. 10 te meru parvata eka lAkha jojanane che. tene eka bhUmibhaya, bIje suvarNamaya ane trIjo vIrya ratnamaya evA traNa kArDa che, tathA te meru parvatanI Toca upara paMDagavana vajAnI mAphaka zobhI rahyuM che, te meru parvata navANuM hajAra jejana UMce ane eka hajAra jejana nIce jamInamAM che. 11 te meru parvata AkAzane sparzI rahyo che. bhUmine agavAhI rahyo che, eTale UMcA, nIcA ane tIrachA lekane sparzI rahyo che. je meru parvatanI AsapAsa sUrya pramukha jyotiSI devo pradakSiNA karI rahyA che, ne meru parvata suvarNanA jevI krAMtivALo che. tenA upara ghaNuM eTale cAra naMdanavana che, jene viSe meTA Iko paNa AvIne ratisukha bhogave che. 12 vaLI te meru parvata-1 maMdira, 2 mera, 3 manoramA, 4 sudarzana, svayaMprabha, 6 girirAja, 7 ranaeNccaya, 8 tilakApama, 9 lekamadhya, 10 lokanAbhi, 11 ratna, 12 sUryAvarta 13 saryAvaraNa, 14 uttama 15 dizAdi ane 16 avataMsae soLa nAme karI mahA prakAzavAna zebhe che tathA suvarNanI peThe zuddha varNavALo, sava parvamAM pradhAna, mekhalAe karI viSama ane vaLI te girirAja maNi ane auSadhioe karI dedIpyamAna che, tethI jamInanI peThe jhaLahaLAthamAna thaI raDe che. 13 pRthvInA madhya bhAgamAM rahele sarva pavatano Idra meru parvata sUryanI peThe zuddha laDyApata praka karIne jaNAya che. upara Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI jaina jJAna sAgara kahI evI zebhAe karI tathA aneka prakAranA ronA vae karI manane AnaMda kare che ane sUryanI peThe sarva dizAone dIpAve che. 14 A jaza meru girirAja parvatanA kahevAya che. e pUrvokata upamAo zramaNa bhagavAna jJAtaputra zrI mahAvIradeva jAtie, thaze, darzane, jJAne evuM AcAre sarvottama che. 15 lAMbA parvatemAM niSadha parvata moTo che, goLAkAra parvatamAM rUcaka parvata zreSTha che, te upamAe zrI mahAvIdeva jagatamAM prajJAe karI zreSTha kahyA che tathA sarva munione viSe prajJAvaMta kahyA che. 16 te bhagavAna pradhAna dharma prakAzita pradhAna, ujajavaLamAM ujajavaLa, devarahita, ujajavaLa, zaMkha ane caMdramAnI peThe ekAMta ujjavaLa, sarva dhyAnamAM sarvottama evuM zukla dhyAnA dhyAya che, 18 te moTA vIzvara (mahAvIradeva) samasta karma khapAvIne jJAne karI, cAritre karI darzana karI, sarvottama lekene aprabhAve utkRSTI sAdi anaMta bhAge siddhigatine pAmyA, 18 jema sene viSe zAmalI vRkSa prasiddha che, je vRkSane viSe suvarNakumAra devatAo ratisukha vede che. vanane viSe jema naMdanavana zreSTha kahyuM che tema zrI mahAvIradeva jJAna ane cAritre karI prastAvaMta che. 19 zabdomAM jema meghanI garjanAne zabda, tArAone vize jema caMdramAM ane sugaMdhIomAM jema caMdana zreSTha che tema muniomAM AkAMkSArita eTale aleka paralekanI vAMchanA rahita zrI mahAvIradeva zreSTha kahyA che. 20 jema sarva samudromAM svayaMbhUramaNa samudra, nAgakumAra devatAomAM dharaNendra ane rasamAM zeraDIno rasa zreSTha che tema tapodhyAne karI muniomAM zrI mahAvIradeva zreSTha che 21 hAthIone viSe jema rAvata hAthI, mRgAdika janAvamAM siMha, pANImAM gaMgA nadInuM pANI. pakSIone viSe garUDa pakSI (veNudeva) pradhAna che. tema nirvAsavAdIomAM jJAnaputra zrI mahAvIradeva pradhAne kahyA che. rara ddhAomAM jema vizvasena (cakravata,) phalemAM jema araviMda kamaLa, 1 kSatrImAM jema dAtA-vAkya (vacana) pALanAre e je cakravatI te zreSTha che tema RSione viSe zrI vardhamAna svAmI zreSTha kahyA che. 23 dAnamAM abhayadAna, satya vacanamAM anavadA vacana ane tapane viSe brahmacarya zreSTha kahyuM che, tema sarva lekamAM uttama zramaNa jJAnaputra zrI mahAvIradeva zreSTha che. 24 sthitivALA lekema jema lava saptama deva. (pAMca anuttara vimAnavAsI devatA) sabhAomAM saudharma sabhA, ane sarva dharmomAM jema mekSadharma zreSTha che tema jJAtaputra zrI mahAvIradevathI ke utkRSTa jJAnI nathI eTale zrI mahAvIradeva sarvathI zreSTha jJAnI che. 25 jema pRthvI sarva vastune AdhArabhUta che tema zrI mahAvIradeva paNa pRthvI samAna tathA ATha prakAranAM karma khapAvIne abhilASArahita, dravyasaMnidhi te dhana, dhAnya, dupada ane catuSpadAdi ane bhAvasaMnidhi te krodha, mAna, mAyA ane lebha e be prakAranI saMnidhi na karanAra, evA prajJAvAna cAra gatirUpa moTA samudrane tarIne mokSa pAmyA che. abhaya karanAra zuravIra tathA anaMta cakSavALA che. 26 krodha, mAna, mAyA temaja cothe lobha e cAra adhyAtma dene tyAgIne arihaMta ane moTA RSi thayA tethI pApakarma kare nahi ane karAve paNa nahi. ra7 kriyAvAdInA 180, akriyAvAdIne 84, vinayavAdInA 32 tathA ajJAnavAdInA 67 e sarva 363 pAMkhaDIonA bheda jANavA. zrI mahAvIradeva te sarva bhedane (durgati javAnAM kAraNa, jANIne tene tyAga karI cAritrarUpa dharmane viSe jAvajIva sudhI sAvadhAnapaNe rahyA 28 te rAtri bhojanarahita, strI-bhAganuM nivAraNa karIne aSTa kamarUpa du:khane kSaya karavAne arthe upappAnavAna (tapaAvaDe deha sukAvI nAMkhe evA) thayA. vaLI te prabhue A leka ane paralokanAM svarUpa jAgIne sarva prakAranAM 1 suryavikAsI kamaLa 2 koI jIvane pIDA na thAya evuM. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayane (artha sAthe) 181 pApanAM sthAnakane ghaNIvAra nivAraNa karyA ra9 he jaMbU ! samyaka prakAre artha ane padavaDe zuddha evA arihaMta bhASita dharmane sAMbhaLIne tathA sarahIne ghaNuM leke anAyuSa siddha thayA ane je lokone kama bAkI rahyAM hatAM te leke devonA adhipati tathA iMdrAdika thaI Amika kALe siddha thaze. (tti bemi ) paracuraNa gAthAo (mULa) paMca-mahezvayavyaya-mUla, samaNa-maNaIla sAhU succIsaM; veravirAmaNapajajavasANuM, savvasamudramodadhI nityaM. 1 tirthaMkarahiM musiyamarga, naraga-tiriya vivayamarga : sabaMpavitta sunizmiyasAra, siddhivimANe, avaMguya-dAre. 2 deva naridra namaMsiya-pUIya, savaguttama-maMgala-magaM; yuddhari guNa-nAyagame, khapada-veDiMgabhUyaM. 3 dhammArAme care bhikhU, dhiIme dhammasArI; dhasmArAmerayAdaMte, baMbhacera-sAhie. deva-dAvaNa-gaMdhavyA, jakha-kukhassa-nirA: khaMbhAri namaMsaMti, dukakare je karaMti naM 5 esa dhamma dhune nicce; sAsae jidesie; siddhA sijhati cANeNaM, sirijharcyuti taDAva re. 6 arihaMta siddha pavayaNa, guru ghera bahummue tavassAsu, vallayA ya tesiM, abhikhanANovaoge ya. 7 daMsaNa vaNaya Avasyae ya, sIlazvae niraIre; khaNalava tava cciyAe, veyAvacce samAhIe. 8 aputranANagrahaNe suyabharI, pavyayaNe pabhAvaNayA; eehiM kAraNe hiM, tistharataM lahaI jIo. 9 jiNaNeaNuratA, jiNavavaNuM je karaMti bhAveNuM; amalA asaMkiliM, te huMti ya pari-tasaMsAri. 10 evaMkhu nANuNo sAra, je na hiMsaI kicaNuM ahiMsA-samaya ceva, etAvatuM vivANiyA. 11 jaI Dhica Ijja-pAsa, bhUtahaM jANe paDileDa sAya; tApivijajo-paramati puccA, sanma-taraMsI zuM kareI pArva. 12 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI jana jJAna sAgara ummuccapAse IhimazciehiM, AraMbhaLavIujajhayANapassI; kAmesu giddha phicaryA karaMti, saMsimaNuM puNatigajhaM. 13 sAvarNanANevinnANe, paccakkhANayasaMjao; aNaehae tave ceva, vodANe akiriyAsiddhi 14 sAra daMsaNa nANuM, sAratiya niyama saMjama sIlaM; sAra jiNavara dhamma, sAraM saMlehaNuM paMDiyamaraNuM. 15 kalAkeDIkAriNa, dugaIduhaniThavaNuM; saMsAraja tAraNuM, etahAIjIvadayA. AraMbhe nathi dayA, mahilae saMganA sAIbaMbha; saMkAonA Isammatta, evyajajhAethagrahaNuM ca. 17 'majajavikasAyA, niMdrAvikahAyapaMcamIbhaNiyA eepaMcampamAya, jIvA pAtisaMsAre labhaMti vimalAe lajjeti surasaMpayA labhaMti puttamitta ca e dharmo na labbaI. 19 egahuM nitya me kaI nAha mannasa kasaI evaM adaNamaNussA, azmANamaNuM sAsaI. 20 ega me sAsao appA, nANadaMsaNasaMjae; sesA me bAhirA bhAva, savva saMjoga lakhaNuM. 21 navisuhIdevatAdevalee, navisulIpuravaparAyA; navinuDIseTisevaI ya, egaMta sudhImuNIvayAgI. rara nagarI sevaMti jala vRkSa mUlA, rAjA sevaMtA caturaMgI senA; nArI sevaMti suzIlavaMtI, sAdhu savaMtA nirava vAgI. 23 cauda pUrava dhara kahIe, jJAna cAra vakhANuo; jina nahi paNa jina sarikhA; sudhamAM svAmI jANIe. 24 bhAta, pitA, kula jAta nirmALa, rUpa anUpa vakhANIe; devatAne valama evA, jaMbusvAmI jANIe. 25 dazavaikAlikatranuM paheluM adhyayana dhamo maMgalamuki, ahiMsA saMjamo to, devAvi taM namasaMti, jassa dhame sayA ma 1 jahA dumamsa phesu, bhamaro AviyaI rasa Na ya purUM kilAmeI, so ya paNa ayuM. 2 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 dhyayana (artha sAthe) emee samaNa muttA, je lee saMti sAhuNe vihaMgamA va puoNsu, dANabharosaNa rayA. 3 vayaM ca vitti labhAmo, zuM ya keI uvahammaI ahAgaDesu rIyaMte, puSkasa bhamarA jahA, 4 mahukArasamA buddhA, je bhayaMti aNiyiA nANApiMDayA datA, teNa vaccati sAhaNe. (ttibemi) 5 artha * dharma-utkRSTa mAMgalika che. jIvadayA, sattara bhede saMyama ane bAra prakAre tapa dharmanuM lakSaNa che, evA dharmane viSe jenuM sadAya mana che, tene devatA ane cakravatI Adi manuSpo maskAra kare che. 2 jema vRkSanA phUlane viSe bhamaro maryAdAmAM rasa pIne potAnA AtmA tRpta re che, paNa phUlane pIDA upajAve nathI. 3 tema lokene viSe parigrahathI mukAelA ane cAritra LanArA sAdhu bhamarAnI mAphaka gaSaNAne viSe vicAre che tema gRhastha pitAne arthe kIdhelA ane I prANa na haNAya tevI AhAranI vRttine ame pAmazuM. 5 je bhamarA sarakhA, tatvanA jaNa dhu, netrA pratibaMdharahita nAnA prakAranA AkArane vize anurakta ane Ini damaNakAra che ne cAritrIA sAdhu kahIe, ema huM mAnuM chuM. dazavaikAlika sUtranuM bIjuM adhyayana kahe - kujA sAmaNuM, je kAme na nivAra; paepae visIyaMta saMkaSpasTa vasaM gae. 1 vasthagaMdhamalaMkAra, IthIo sayANi ya; adA je na bhujaMti, na se cAInnei vaccaI. 2 je ya kata pie bhae, labdha vipi ikuI, sAhINe calaI bhee, sahu "cAI'-tti vaccaI 3 samAe pitAe parivrayata, siyA maNe nissaraI bahiddhA. na sA maha nevi ahaMpatIse, Icceva tAo viNa eja rAga. 4 AyAvADI ! caya segamai, kAme kamANI kamiyaM nuM dukhe; jiMdAbI desa viNaeja rAga, evaM suhI hehisi saMparAo. 5 pakunaMde jaliyaM joI, dhUmakeu durAsacaM; chani vaMtayaM be-tuM. kule jAye agaMdhaNe. 6 dhiratye teDajo kAmI, je te jAyikAraNa: vaMta chisi AveluM, sevaM te bharaNuM bhave. 7 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI jana jJAna sAgara ahaM ca bhegarAyamsa, te caDasi aMdharAvaNihaNo; mA kule gaMdhaNuM heme, saMjamaM nihuo cara. 8 jaI te kAhisi bhAva, jA jA dichasi nArio; vAyAIbdo va hA, aphriappA bhavisyasi 9 tIse so vayaNe soccA, saMjayAe subhAsiyaM; aMkuNa jahA nAgo, dhame saMpaDivAIo. 10 evaM kati saMbuddhA, paMDiyA paviyaphakhaNA; viNiyati bhogesu, jahAM se purisurAme 11 (tti bemi.) artha-1 kevA vicArathI sAdhu cAritra pALe ? je koI kAma bheganI bhUMDI vAMchanA nivAre nahi te pagale pagale vikhavAda pAmate thake bhAThA adhyavasAyane vaza thAya. jene vastra sugaMdhI vastu, alaMkAra, AbharaNa, strIonI jAti, zayA, Asana eTalAM vAnAM pitAne nathI ane bhagavate paNa nathI paNa bhogavavAnAM paccakakhANa karyA nathI tene tyAgI kahIe nahi. 3 je koI vahAlAmAM vahAlA bhega pAmyA che, evA bhegA pitAne vaza chatAM, chAMDe, vegaLA kare arthAta paccakkhANu kare tene nice tyAgI kahIe. 4 samatA pariNAmanA vicAramAM vicaratA sAdhunuM mana kadAcita saMyamathI bahAra (prathamanuM saMsArasukha sAMbhaLavAthI) nIkaLe tyAre vicAre ke, strI mArI nathI tema te strIne huM nathI, ema vicArIne mana vaza karavA nimitte te strI uparathI sneha rAga nivAre. 5 taDakAnI AtApanA lIe, sukomaLapaNuM chAMDe nice sarva duHkhane ullaMghavAne arthe kAmagane chAMDe, kaMpane chede ane rAgane TALe; ema karavAthI saMsArane viSe sukhI thAya. 6 rAjematI rahaneminuM draSTAMta kahe che. agaMdhana kuLamAM upajelA nAga, jhaLahaLatI, tIkSNa dhumADAvALI ane sahana na thAya tevI agnimAM pisI, bI maravuM kabUla karaze, paNa pitAnA vamelA jherane kadI paNa pAchuM levA icchI karaze nahi. 7 dhakakAra che tujane he apajazanA kAmI ! je tuM asaMyama jIvitavyane kAraNe vimelA bhAgane pAchA levAnI IcchA kare che ? tethI tujane bharavuM bhaluM che. 8 huM bhejaka rAjAnI pautrI ane ugrasena rAjAnI putrI chuM ane tuM aMdhakavinune pautra ane samudravijaya rAjAne putra che; mATe rakhe gaMdhanakuLanA sarpa sarakho thA ! arthAta vasyA bhegane pAchA levAnI IcchI karIza nahi paNa saMyama nizcaLa manathI pALa. 9 jo tuM strIone dekhIne manane viSe bheganI icchA karIza to jema vAyare karI haDa nAme vRkSanAM mULa asthira thAya che tema strIone dekhIne kAma bheganI IcchAthI tAre AtmA asthira thaze. 10 jeLa aMkuze karI hAthI ThekANe Ave tema sAvI rAjamatinAM rUDAM vacana sAMbhaLIne hama dharmane viSe samyapha prakAre sthira thayA. 11 jema puruSamAMTe uttama rahanemi bhegathI nivaryA tema tatvanA jANa, paMDita atizaya DAhyA, te pramANe kare (bhegathI niva) ema huM kahuM chuM. iti. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 adhyayane artha sAthe) dazavaikAlikanuM sUtranuM trIjuM adhyayana saMjame suphiapANe, vipamukkANa tAINuM; tesiyamaNAIraNuM, nigaeNtyANa, mahesiNuM. 1 usiya kIyagaDa niyAga abhihaDANi ya; rAIbharo siNA ya, gaMdha male cIyaNe 2 saMnihi gIhIma , rAyapiMDa kimie; saMvAhaNA daMtapaheNuM ya, saMpuchaNuM dehapaleyaNAya. avae ya nAlIe, chattassa ya dhAraNadRAe; tegiccha pANahA pAe, samAraMbha ca jeNa. 4 sijajAyarapiMDa AsaMdIpaliyaMkae, hiMtaranisejanA gAyatsubraNANi ya. 5 gihiNe AvaDiya, jAya AjIvavattiyA; tAnivuDameId, AurassaraNaNi . 6 mUlae siMgabere ya, uSNukhaMDa anivvaDe; kaMda mUle ya saciro, phale bIe ya Amae. 7 vaccale siMdhave leNe, mAloNe ya Amae; sAmudde paMsukhAre ya, kAlAleNe ya Ama e. 8 dhUvaNetti vamaNe ya, vathIkammaviyaNe; aMjaNe daMtavaNe ya, gAyabhaMgavibhUsaNe. salvameyaNAIbaM nigraMthANa mahesiNuM saMjamAma A juttANuM, lahubhUyavihAriNuM. pacAsavapariNAyA, tiguttA su saMjayA; pacanigrahaNa dhIrA, niganthA ujajudasise. 11 AyAvayaMti hemaMte avAuDA; vAsAsu pasiMlINa, saMnyA susamAhiyA. 12 parisaharidatA dhUamehA jiIdiyA; salvadukha hINA, pakakamati mahosaNa. 13 dukakarAI karinANuM, dusahAI sahitu ya; keIDa. devale su keI sijajhaMti nImyA. 14 khavine puvaeNkambAI saMjameNa taNa ya; siddhigamaNupurA, tAiNo pariNivuDA. 15 (tti bemi) gimahesu, --- - - Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 : zrI jaina jJAna sAgara artha:- saMyamane viSe jeNe bhalI rIte AbhAne sthApyo che, je vividha prakAranA parigrahathI mukANa che ane chakAyanA rakhavALa che evA, tathA cAritranA pALanAra nigraMtha, moTA adhIzvarane AgaLa kahezuM te anAcaraNa AcaravAM yogya nathI te bAvana anAcaraNanAM nAma kahe che. 1 AdhAkama AhAra levo te, 2 paisA ApI lAvelI vastu levI te, 3 nitya cAra prakArane AhAra le te, 4 sAmI maMgAvIne vastu levI te, 5 rAtri bhojana kare che, 6 nAhavuM te, 7 sugaMdhI, zarIre lagAve te 8 kula pramukhanI mALA pahere te, 9 paMkhAthI vAyare le te, 10 rAtavAsI AhAra rAkhe che, 11 gRhasthanAM vAsaNamAM jame te, 1ra rAyapiMDa (rAjAne vAste ghaNuM vigayathI ane baliSTa AhAra banAvela hoya te.) bhegave te, 13 dAna devAne vAste kAle AhAra le te 14 zarIre mardana karavuM te. 15 dAMta sApha karavA te, 16 gRhasthane khuza khabara pUchavA te, 17 darpaNa AdimAM moTuM jovuM te, 18 artha upArjanane kAraNe copATa, gaMjIpA ane zetruMja Adi ramata ramavI te tathA jugaTe rame te, 19 chatrakaMbala Adi mAthe rAkhe, rakhAve te, 20 vaiduM karavuM, karAvavuM te, 21 pagamAM pagarakhAM paheravAM te, (kapaDAnA athavA cAmaDAnAM). 22 AraMbha kare te, 23 agnine AraMbha kare te, 24 sthAnakanA dhaNIne AhAradika le te, 25 TelIA, palaMga ane khurazI para bese te, 26 gRhasthIne ghera bese te, 27 zarIranA gAtrane vilepana karavAM te (pIThI pramukhanAM) 28 gRhasthanI vaiyAvacca kare te, ra9 pitAnI jAti jaNAvI AjIvikA karavI te, 30 mizra eTale kAMIka chavanA pradeza rahI gayA hoya tevAM kAcAM, pAkAM AhAra pANI bhogavavAM te, 31 bhUkha tRSAdika athavA regAdika pIDA UpajavAthI gRhasthanuM zaraNa le te, 32 kAcA mULA, 33 kAcuM Adu, 34 zeraDInA kaTakA bhegave te, 35 suraNa Adi kaMda bhogave te, 36 vRkSanAM mULa sacita bhogave te, 37 kAcAM phaLa, 38 kAcAM bIja levAM te, 39 saMcaLa, siMdhava, 40 mIThuM, 41 agaranuM kAcuM mIThuM bhogavavuM te, 4ra samudranuM mIThuM, 43 khArI dhULathI nIpajeluM mIThuM, 44 kALuM mIThuM kAcuM bhegavavuM te, 4pa vastrAdikane dhupa devo athavA devA te, 46 aupadhathI vamana karavuM te; 47 gaLAthI nIcenA vALa samAravA te, 48 julAba levo te, 49 AMkhamAM AMjana karavuM te, 50 dAtaNa karavuM te, 51 zarIre tailAdika vilepana karavuM te, para zarIranI suzruSA karavI te anAcAra doSa. e sarva anAcaraNa doSa nirgatha moTA RSivara, saMyamane viSe joDAyelA apratibaMdha paNe vicaranArane AcaravA gya nahi. 11 pAMca Azrava mAThA jAgI cheDanAra, traNa gupti gopavanAra, chakAya jIvanI samyapha prakAre thanA karanAra, pAMca IMdriyano nigraha karanAra, dauryavaMta, nirgatha, sarala daSTie saMyama pALanAra 12 unALAnI Rtune viSe AtApanA lIe, ziyALAnI Rtune viSe vastra dUra mukI TADha sahana kare. vaSakALe aMgopAMgane saMvarI eka ThAma bese. samyapha prakAre yatnAne karaNahAra, bhalI samAdhivaMta jJAnAdikanA dharaNahAra. 13 jeNe paripaharUpa verIne damyA, mehane dUra karyo, Idriyane chatyAM evA meTA RSIzvara, zArIrika ane mAnasika duHkha TALavAne arthe udyama kare che. 14 duSkara kartavya karIne duSkara-sahI na zakAya tevA paripa sahIne te mAMhelA keTalAka munirAje devakane viSe paje ane keTalAka sidhdha ' thAya. 15 pAchalA bhavanAM kamane, saMyame karI, tape karI, khapAvIne mekSa mA pAmyA thakI chakAya jIvane tAranAra ane atizaya zItaLa thayA. ema huM kahuM chuM. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egayA, adhyayana (artha sAthe) zrI uttarAdhyayana sutranuM trIjuM adhyayana carAri paramaMgANi, dulahANI januNe; mANasatta suI saddha saMjammi ya vIriyaM. 1 samAvannA zuM saMsAre nANAsu jAsuM, kammA nANAvihA karuM, puDha vistRbhayA payA. 2 gayA devalaesa, narasuvi egayA Asura kAyaM, AhAkamaeNhiM gaccha. 3 egayA khattio tao cappalabu, -. teo kIDapayaMge tao kubhupipIliyA. 4 evabhAva jeNIsu, pANiNe kamyukilvisa, na nirvajani saMsAre, savya su va khattiyA. 5 kamasaMge hiM samUDhA, dukhiyA bahuveyaNuM amAsAsu jeNa, viNihammati pANiNa. 6 kammANa tu pahaNAe, ANaputhvI kayAI u; chavA sahimaNupattA, Ayanita maNuryA. 7 mArUM vigraha ladhu, suI dhammaksa dulahIM; ja secyA paDivanjani, tavaM khanimahisaya. 8 Ahacca savarNa ladhu, saddhA parathadullA , saccA neAuyaM bhargo, bahave paribhasaI. 9 suI ca ladhuM saddha ca, vIrayaM puNa dulyAM; bahave reyamANAvi, ne ya zuM parivajae. 10 bhAcusattama AyAo, je dharma sacca sahe; tavasI vIriyaM ladhu, saMvaDe nidhuNe rayaM. 11 sehI ujajuya bhUyamsa, dhame suddhasya ciI; nivvANuM paramaM jAI, ghasitta vra pAvae. 12 vigiMca kapuNo heuM, jasaM saMciNa khaMtie, zarIre pADhavaM hiccA, u pakakamaI disaM. 13 visAlise iselehiM, jakakhA uttarauttarA, mahAsukA va dipanA, mannatA apuNaccanaM. 14 ApA devAmANuM, kema u kapesa cinti, pulvA vAsasayA bahu. 15 tatha diccA ja hAlANuM, jakhA Aukakhae cuyA; uni mANasa je,i se dasaMge bhijAyaI. 16 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 kherAM varlDa hiraNuM ca, cAri kAnakhatpANi, mitavaM jayavaM hoI apAyaMke mahApane, bhecchA maNussae bhae. puai vizuddhasaddhame, cariMga namyA, tavasA dhummase zrI jene jJAna sAgara pasavo dAsaparsa tatya se uvavajajaI. 17 uccAgoe ya vaNavaM; abhijAe jabale. 18 apaDirUve ahAuyaM; kevala behi bujajhiyA 19 saMjamaM parivajijayA; siddha havaI sAsae. 20 dulahuM artha - mekSa pAmavAnAM utkRSTAM cAra aMga te, 1 manuSyapaNuM 2 sUtranuM sAMbhaLavuM: 3 dharma upara zraddhA ane 4 saMyamane viSe baLanuM phoravavuM. e cAra moTAM kAraNu A saMsAramAM jIvane maLavAM durlabha che. 2 saMsAramAM rahelA jIvoe nAnAM (aneka) prakAranAM gotra tathA jAtine viSe jJAnAvaraNAdika aneka prakAranAM karmo karI judI judI ekaeNkiyAdika jAtithI sarva leka bharyo che. 3 ekadA zubha karmo karI chava devalokamAM jAya. ekadA pApakarse karI narakagatimAM jAya ane ekadA asuranI jAtimAM jAya, e pramANe jevAM karma kare tevI gatie jAya che. 4 ekadA kSatrI (rAjA) thAya che, tyAra pachI caMDALa thAya, bukakasa thAya, kIDe thAya, pataMgIo thAya ane kIDI thAya che. 5 e pramANe chevo corAzIlakSa chavAyonimAM paribhramaNa kare che. karmarUpa melathI malina thayelA che saMsAra samudrathI nivarse nahi. jema sarva arthane viSe rAjA pAcho haThe nahi tema karma karavAmAM jIva pAcho haTe nahi. 6 kamane yoge jIva mUDha thAya, duHkhIo thAya, ghaNI vedanA bhogavavAvALo thAya ane manuSyathI UtaratI nimAM vizeSa haNAya che. 7 aneka bhava paribhramaNa karI keTaleka kALe jIva azubhakamane haNI vizuddhakarmAne pAmavAthI manuSyapaNuM aMgIkAra kare che. 8 manuSyanuM zarIra pAmIne dhamaM sAMbhaLavAnuM maLavuM dehyaluM che, je dharma sAMbhaLavAthI jIva bAra prakAre tapa, kSamA ane dayA aMgIkAra kare che. 9 kadAca dharmanuM sAMbhaLavuM pAme to dharmamAM zuddha zraddhA thavI ati durlabha che, kemake nyAyamAga (mekSamArga) sAMbhaLIne paNa jamAlI pramukha ghaNuM leke bhraSTa thAya che. 10 vaLI dharmanuM sAMbhaLavuM ane zraddhA pAme paNa saMyamane viSe baLa pheravavuM durlabha che, kemake zreNikAdi ghaNA leke gharmane cAhatA thakA paNa cAritradharma aMgIkAra karI zakatA nathI. 11 manuSya bhava pAmIne je kaI dhama sAMbhaLIne saradahe ane tapasvI thaI saMyamane viSe baLa pherave te puruSa Azrava phudhI kamaMrU5 rajane TALe. 12 vaLI kapAyarUpa mela TALIne nirmaLa thAya, jinabhApita zuddhadharmane viSe nizvaLa paNe rahe ane utkRSTI mokSagatine pAme ghIe sIMcelA agninI peThe tapa teje karI dIje. 13 mithyAtvAdi karmanA hetune TALe. daza prakAre kSamA AdarIne saMyamane saMcaya kare che, mATInA kAcA bhAjana jevuM (dArika zarIra chAMDIne mekSa, devaloka Ada ucca gatie jAya. 14 aneka prakAranI AkarI kriyA karIne sAdhu UMcAmAM UMcA devatAo thAya che. caMdramA, sUryanI mAphaka ati teje dIpatA thakA, maravuM nathI evuM mAnI sukhe rahe che. 15 devatAnAM kAmabhAga banyA che temAM Asakta thaI, ciMtave. tevAM rUpa vikarvatA 1. mAtA brAhmaNI, pitA caMDALa hoya tene bukakasa kahIe. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana (artha sAthe) 189 thaka asaMkhyAtA pUrva sudhI UMcA devalamAM rahe che 16 devatA pitAnA sthAnakane viSe rahetA cakA AukhuM kSaya thayethI cavIne manuSyanI yonipratye daza aMge saMpUrNa janme che 17 ughADI jamIna te khetara, vADI tathA DhAMkI jamIna te ghara pramukha, senuM rUpuM, gheDAhAthI dAsadAsI, pAyadaLa e cAra prakAranA skaMdha jyAM hoya tyAM teo Upaje che. 18 teo mitravaMta, svajanavaMta, uccagotranA dhaNI, rUpavaMta, niragI, mahA prajJAvaMta vinayavaMta, yazavaMta, baLavaMta ane kArya karavAmAM samartha hoya che. 19 pUrvajanmane viSe nirmaLa dharmane sevavAthI teo anupama rUpavALA thaI manuSya saMbaMdhI bhoga bhogavIne jIvatAM sudhI ephakhuM samyakatva pALe 20 manuSyAdi cAra aMga maLavAM durlabha jANIne saMyama aMgIkAra karI, tape karI karmarUpa melane TALIne zAzvatA siddha thAya che ema huM kahuM chuM. thI uttarAdhyayana suvatuM ethuM adhyayana. asaMkhayuM chaviya mA pamAyae jovaNIyamsa hu nitya tANuM; evaM viyANahi jaNe pama-te kiSNuvihiMsA anya gahiti. 1 je pAvakamaeNhi dhaNuM mapUsA, samAyeyanI amaI gaNAya; pahAya te pAsapaTTie nare, verAyubaddhA narayaM uti . 2 teNe jahAM sadhimuhe gahIe. sakanuNa kiccaI pAvakArI; evaM paNa pacca IhiM ca e, kaDANa kanmANa na muphakha atyi. 3 saMsAramAvana parassa a, sAhAranuM jaM ca kare kamma; kammassa te tassa u vekAle, na badhavA balpavayaM utti. 4 viteNu tANa na labha pamate, Imammi loe aduvA paratyA; dIvappaNavi aNuntAhe, neyAyaM damadameva. 5 sute cAvI paDibuddhajIvI, na vIsase pahae Apane gherA muhuttA abala sarIra, bhAraMDapaphabI va careDakhama. 6 ca payAI parisaMkamANe, aMkiMci pAse i maNamANe; lAbhaMre chaviyA bUittA, pA parinnAtha malAvardhasI. 7 indanaraheNa uI maphakhaM, Ase jahA sikikhayavasmadhArI, puthvAI vAsAI careSamatA, tanhA muNI khipamuveI epha. 8 sa pulvamevaM na labheja pachA, esoDavamAM sAsayavAIyANuM, visaI siDhile Aummi, kAle vaNIe . sarIrasya bhee. 9 (khappa na sakeI vivegameuM, tA samukya pahAya kAme; samica loyaM samayAmahesI, apAraphakhI caDa5mate. 10 mahuM muhu mehasuNe jayanta, akhegarUvA samaNuM caranta, phAsA susani asamaMjasaM ca, na tesi bhikabU maNasA pause. 11 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI jana jJAna sAgara bandA ya phAsA bahulehaNijA, tahapagAre maNuM na mujajA; rakikhajaja keha viSNueja mAruM, mAya na seveja lehaM 12 jesaMkhayA tuchaparapTavAI te pisjadesANa gayA parajajhA; ee ahammati dugamANa, kaMkhe guNe jAva sarIrabheu. 13 (tti bemi) artha-1 AukhuM saMdhAya tema nathI mATe he jIva! dharmane viSe pramAda na kara jAvaMta "jIvane nihyo keI trANa zaraNu nathI mATe evuM jANuM ke hiMsaka, ajiteMdriya ane pramAdI jIvo kene zaraNa jaze ? 2 je manuSya pApakarma karIne dhana meLave che ane e dhana mAruM duHkha TALaze ema jANI amRtanI peThe grahI rAkhe che, teo te dhana choDIne strIputrAdinA pAzamAM rahyA thakA vera-baMdha bAMdhIne narake jAya che. 3 jema khAtara paDatAM khAtarane meDhe pakaDAelo pApI cera pitAnAM karmo karI pIDA pAme che tema jIva Aleka ane paralokamAM pIDA pAme che. kAraNa ke karelAM karma bhagavyA sivAya chUTe nahi 4 saMsArI jIva parane tathA pitAne mATe je sAdhAraNa karma kare che te karma bhegavavAne vakhate te para jIvo bAMdhavapaNe raktA nathI eTale duHkhamAM bhAga letA nathI. 5 pramAdI chava dhane karIne Aleka ane paralokane viSe trANa-zaraNa pAme nahiM samaktirUpa dIpa bujhANAthI mehano udaya thAya che tethI mokSa mAgane dIThe. aNadITho kare che. 6 paMDita, zIdhra prajJAvaMta puruSa, dravya nidrAe sUtA thake paNa bhAvathI jAgate thake saMyama jIvitavya jIve ane pramAdane vizvAsa na kare kAraNa ke bhayaMkara kALa jAya che ane zarIra baLarahita thatuM jAya che, mATe bhAkhaMDa paMkhInI peThe pramAdarahita cAle che. 7 je kaI mULa guNa tathA uttaraguNane viSe deza na lAge tema zaMkAte cAle ane saMsArane pApa sarakho mAne tathA jJAna, darzana ane cAritrAdika koI jAtane lAbha maLe tyAM sudhI saMyama jIvitavyane vadhArIne pachI maraNane avasare kamarUpa maLa tathA zarIrane TALe 8 zIkhavelA ane kavaca dharanAra ghoDAnI peThe sAdhu pitAnI marajI aTakAvIne mokSane pAme. ghaNA pUrva sudhI pramAdarahita vitarAgane mArge cAle te muni zIgha mAkSa jAya che. 9 je puruSa prathama dharma na kare ane ema mAne ke aMtakALe dharma karIza, te puruSa pachI paNa dharma karI zakatA nathI. e upamA kevaLIne chAje paNa bIjA puruSone chAje nahi. 10 he jIva ! tuM zIgha viveka (dharma pAmI zakato nathI mATe sAvadhAna thaI kAmabhegane chAMDIne moTA RSIzvaranI peThe sadhaLAM prANIone samabhAve barAbara jANIne AtmAnI rakSA karato thake apramAdI thake vicara. 11 mohana guNane chatAM saMyamane viSe vicAratA sAdhune aneka prakAranA AkarA ke suMvALA zabdAdi viSe vAraMvAra harakata kare che paNa te upara sAdhu mane karIne paNa Thapa na kare. 12 zabdAdi viSayone sparza ghaNuM jIvone maMda pADe che ane lobha upajAve che. mATe tevA viSayamAM mana na rAkhavuM tathA krodha na rAkhavo, mAnane TALavuM. mAyA na sevavI ane lebhane chAMDa. 13 je kaI tattvajJAna vinA saMskRta bhASA belavAnA DoLa ghAlanAra ane pArakA zAstranA parUpaNahAra rAgadde sahita paravaza paDayA che. tene mithyAtvI gaNI temanAthI dUra rahI jAvachava sudhI jJAnAdika guNanI vAMchanA karavI. | iti che Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191. madhyayane (artha sAthe) zrI namitrajyAnuM navamuM adhyayana (utarAdhyayana) cakaNa devalegA, uvavane mAsasmi legazmi; visantamohajije, saraI pirANiyuM jAI. 1 jAI sari-tu bhayavaM, sahasaMbuddha attare dhame; putta Thatu jaje, abhiNikUkhamaI namI rAyA. 2. se devalegasarise, antarivaragao vare bhoe; bhujitu namI rAyA, buddo bhoge parizcaya 3 mihilaM purajaNavayaM, balamehaM capariNuM saLaM; ciccA abhiniphakhate, egatamalDir3i bhAva 4 - kelAhalagabhUyaM, AsI mihilAe pavyayanazmi; taI rAyasimmi, namimmi abhiNikakhamansammi. 5 ambukiya rAyarisiM, padhvajAThANumuttamaM; sake bahANa, - vAgamakhkhavI. 6 kiNabho ! ajaja mihilAe, ke lAlagasaMkulA; suvyakti dArUNA sA, pAsAeluM gihesuya. 7 eyama nisAmittA, hekakAraNaIe; tao namI rAyarisI, devinda iNamabavI. mahilAe ceIe vache, sAyacchAe bhaNerame; pattapappaphale-vee, baNuM bahu-guNe sayA. 9 vANa haramANazmi, ceInma marame; duDiyA asaraNuM attA, ee kaMdanita bho khagA. 10 eyama nisAmittA, he-kAraNa-ceIe; tao nimiM rAyarisiM, devindo iNamabdavI. 11 esa agI ya vA ya, eya DajhaI mandira; bhaya aneura teNa, kIsa | nAphikha. 12 eyama nisAmittA, haU-kAraNa-coIe; tame namI rAyarisI, devinda chaNamakhavI. suI vasAme javAha, jesiM me nathi kicaNuM mihilAe DajhamANIe, na me hajajhaI kiMcaNa. 14 catta-putta-kalassa, nivyApArassa bhiphakhuNe; sthi na vijaI. kiMci, apriyaMpi na vijaI. 15 bahuM khu muNiNe bha, aNagArassa , bhikhuNe sae viSpamukkalsa, eganamaNupamsa. 16 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eyama ka zrI jana jJAna sAgara nisAmi-tA, heka-kAraNa-ceIo; tao namI rAyarisiM, devanda ImakhavI. 17 pagAre kAraI-nANuM, gopurahAlagANi ya; uskUlaragasayagdhIo, tao gacchasi khatiyA. 18 ema nisAminA, hekAraNa-cAIo, tao namI rAyarasI, devinda INamambavI. 19 saddha nagara kissA, tava-saMvara-magala; khati niuNapAgAra, tiguta du:pardha saryA. 20 dhaNuM paraphakama kigrA, jIvaM ca iriyaM sayA; dhiI ca keyaNuM kicA, saNa palimanyae. 21 tava-nArAyajuteNa, bhi-tuNuM kammu-maMcuryA; muNI vigaya-saMgA, bhavAo parimucue. rara eyama nisAmitA, heU - kAraNa - coIe; tao nimiM rAriAsa, devinda iNamakhavI. 23 pAsAe kAInANuM, vadhu - mANuM - nihANi ya; vAlaga-peiyAo tao gacchasi khaniyA. 24 ema nisAminA, heka-kAraNa-ceIo; tao namI rAyasi, devardi aNambivI. 25 saMsAM khaluM so kuNaI, je mage kuNaI ghara; jayeva ga--macchajajA, tatya kuvenja sAryA. 26 eyama nisAmi-tA, heka-kAraNa-ceIe; tao nani rAyArI, devindro IrAmakhavI. 27 ame lemahAre ya, gaMThabhee ya takkare; nagarasta khema kAUNa, tao gacchasi khaniyA. ra8. ema nimittA, heka-kAraNa-coIe; tao namI rAyarisI, devanda IsamavI. 29 asaI tuM mastehi, michA daMDa paju jaI; akAriNastha bajajhati, muccaI kAra jaNa. 30 eyama nisAmanA, he-kAraNa-cAIo; tao nani rAri, devinda iNamakhavI. 31 je kaI pathivA tujaruM, nAnama inarAdivA; vase te hAvaInANuM, tao gachasi khA-tyA 32. ekama nisAbitA, heka-kAraNaIe; tao namI . rAyariNI, devinda ImabavI. 23 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 adhyayana (artha sAthe) je sahasaM sahassAruM, saMgAme dujajae jaNe e jiNeja appAnuM, esa se parame ja. 34 apUNAmeva jujhAha, kiM te juDjhaNa bajhae; apUNAmevamamapyAruM, jaIttA suhamehae. 35 paMcindiyANi kehaM, bhANuM mAryA tahevA lehaM ca, dujaya ceva apAyuM, savva ape jie jiya. 36 ema nisAmittA, hakAraNaIo tao namiM rAyarisi, devindo ImabavI. 37 jaInA viule jane, bheIttA samaNamAhaNe; davyA bheccA ya ji ya, tao gacchasi khattiyA. 38 ema nisAmittA, heUkAraNaIo; tao namI pAyarasI, devinda iNamakhavI. 39 je sahasaM sahassAnuM mAse mAse gavaM dae; tasyavi saMjamo se, adintastaDavi kiMcaNa. 40 ema nisAmittA, hakAraNoIe; tao nahiM rAyarisi, devinda iNamambavI. 41 gherAsama caIttANa, anna pathesi AsamaM; raheva pisahara, bhavAhika bhaNyAtivA. 42 eyama nisAmittA, hekAraNaIe; tao namI rAyarisi, devinda Izu--mbavI. 43 mAse mAsa tu je bole, kusagaNuM tu bhujae; na se suyaphakhAyadhammassa, kaluM adhaI solasiM. 44 eyama nisAmittA, hekAraNoIe; tao nami rAyasiM , devindo aNambivI. 45 hiraNuM suvarNa maNimutta, kaMsa dUraM ca vAhaNuM; kesa vAvAIttANuM, tao gacchasi khattiyA. 46 eyama nisAma-tA, hellakAraNoIe; taA namI rAyariNI, devinda iNamakhavI. 47 suvarNarUpamsa u pabyAbhave, siyA hu kelAsasamAM asaMkhayA; narasTaluddhasTa na tehiM kiMci, hA hu AgAsasamA ANaMtiyA. 48 putavI sAlI javA ceva, hiraNuM pasubhissaha; paDipurNa nAlamegasTa, II vijajA tavaM care. 49 eyama nisAnitA, hekakAra gaIo; tao na rAyasiM, devindo ImakhavI. 50 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 accheragabhakhkhudae, asate kAme eyamaTTa ta salla kAme ahe mAyA tamI kAmA visa ya vayanti ahe te ahe| te hiM laguttamuttama eva payAhiNa tA panthesi, nisAmiA, rAyarisI, avaujijhaUNu vai ahA te niz2imeA kahe, ahe| te nirakriyA mAyA, si kAmA, panthemANA, keheNa, gaipaDigyA, mAhagurUva, abhidyuntA, ajava sA, uttamA khantI, uttama| bhante, rANuM, abhidghaNuntA, karete, ndiUNa pAe, AgAseNuppai, namI namei apANa, cakrezaNa geha ca vedehI, eva viNiyadRnti bhAe cayasi sakappaNa heUkAraNacAie; 1 devinda phAmA akAmA mANeNa lAbhAe karenti samuddA, viviUNa ImAhi aha ahe aha ahe pA siddhi samUkha sAmaNe paDhiyA bhAgesu, jahA se janti amA duha mANA lebhA AsIviseAvamA; te sAhu te mutti hADisi indata; mahurAvigRhi . 55 gucchasi rAyarisi uttamAe puNe puNe vandaSTa cakaka musalam khaNe laliyacavala kuNDalatirIDI. sakakeNu zrI jajaina jJAna sAgara pasthivA; vidyumnasi. 51 iSNubha^vI. para namI deHgaI. 53 gai; bhaya. 54 parAji; vasIkae. pa ma; uttamA. 57 uttamA; nIra. 58 saddAe; sakko. 59 muNivassa; } 0 ceie; pattuviTTue. 1 paviyakSmaNA; rAyarisi. 62 ( tti emi ) atha :-1 namI rAjarSinA jIva pAMcamA brahma devalokathI cavIne manuSya lokane viSe utpanna thayo, dazana mehanIya karmAM upazamAvIne pAchalA bhavanI jAti saMbhAravAthI jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. 2 jAtismaraNa jJAte karI pAchalA bhava sa MbhArIne bhagavaMta jJAnavata potAnI meLe utkRSTa pradhAna ne pAmIne te namI rAjA potAnA putrane rAjya soMpIne gharathI dIkSA levAne nIkahyA, 3 te namI rAjA terane viSe rahI devaleAkanA jevA u-tama bhAga bhogavIne, tattvanA jANu namI rAjAe bhAgane chAMDayA. 4 te namI rAjA mithilAnagarI, bIjA zahero, caturagIsenA, tera, svajanAdika sarvAM cheDIne ekAMta rAgadraSarahita, nispRhIpaNe moTA RddhinA ane meTA jJAnanA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayane (artha sAthe) 195 dhaNI namI rAjA gharathI bahAra nIkaLyA. pa rAjarSi namI rAjA dIkSA levAne gharathI bahAra nIkaLyA tyAre mithilAnagarImAM leke vilApAdika zabdothI kalAhala karavA lAgyA. 6 te namI rAjarSi dIkSA levAne uttama sthAnakane viSe sAvadhAna thayA. te avasare zakeMdra brAhmaNarUpe AvIne A pramANe vacana kahevA lAgyA. 7 ahe namI rAjA ! Aje mithilAnagarI rAjyagRhamAM ane sAmAnya gRhane viSe hRdayane ane manane uga kare evA dArUNa zabdothI kalAhale karI kema vyApta thaI ? 8 ghaNA lekene duHkhanuM kAraNa te tArI dIkSA che ane para chavane jethI duHkha Upaje te paribhramaNanuM kAraNa che. e artha sAMbhaLIne tathA vicArIne tyArapachI namI rAjarSi deveMdra pratye A (nIce) pramANe vacana kahe che. 9 mithilA nagarIne viSe, udyAnamAM eka zItaLa chAyAvALuM, manane ramaNika pa, phUle phaLe karI sahita pakSI Adika ghaNuM jene sadA guNanuM karanAra evuM eka vRkSa che. 10 a vipra ! vanamAMhe te manorama vRkSa vAyare karI hAlavAthI duHkhIAM ane zaraNarahita thayelAM paMkhIo duHkhathI pIDA pAmIne AkraMda kare che, temAM jhADane deza nathI 11 e artha sAMbhaLIne, vicArIne hetu pAra pADavA nimite namI rAjarSi pratye deveMdra A pramANe vacana kahe che. 12 he namI rAjA ! tArAM ghara ane aMtaHpura vagere agni ane vAyare karI pratyakSa baLatAM dekhAya che te tuM zA mATe nathI jete ? 13 e artha sAMbhaLIne hetu pAra pADavA nimite namI rAjarSi deveMdra pratye A pramANe paDe che. he vipra ! mane jema sukha Upaje che tema huM vasuM chuM ane jIvuM chuM. te baLatA gharamAM kiMcitamAtra paNa mAruM nathI, tethI mithilAnagarI baLavAthI mArUM kAMI paNa baLatuM nathI. 15 jeNe putra, zrI Adi tathA sarva jAtanA vyApAra chAMDyA che evA sAdhune lekamAM kaI paNa vastu priya ke apriya nathI. 16 aNagAra (sAdhu) je sarvathA prakAre AraMbha pariyaDathI vizeSe mukAyuM che ane huM ekale huM ema ekavANAne vicAre che te sAdhune nicce ghaNuM kalyANa thAya che. 17 e artha sAMbhaLIne hetu kAraNa preryo thake namI rAjarSi pratye deveMdra A pramANe kahe che, 18 he kSatrI ! tArA gAmane gaDha, keTa, kamADa bhegaLa, keTa uparanAM yuddha karavAnAM sthAnaka, pragaTa khAI, gupta khAI tathA sau manuSyane ghAta kare tevAM zani zastra karAvIne tyAra pachI ghara mUkIne jAje. 19. e pramANe devatAnuM kahevuM sAMbhaLIne namI rAjapa A pramANe kahe che. 20 he brAhmaNa! meM zuddha zraddhArUpa nagara kayuM che bAra prakAre tarUpa kamADa karyA che, saMvara rUpa bhegI karI che, kSamArUpa gada karyo che ane traNa gupitarUpa keTa karyA che, te keIthI jItI zakAya nahi. 21 parAkramarUpa dhanuSya karyuM che, IrSA samitarUpa tenI paNa che, dauryarUpa kamAna ane satyarUpa cApaDe karI dhanuSa bAMdhyuM che. arthAta anAdiyega sa karI bAMdhyA che. 22 kaparUpa leTAnAM bANe karI sahita dhanuSya che. teNe karIne sAdhu lokika saMgrAmathI nahIM paNa bhAvasaMgrAmathI kamarU5 verIne vidyAre (jIte) ane saMsAra samudrathI mukAya. ra3 e pramANe namI rAjapinuM kahevuM sAMbhaLIne tyAra pachI devatA A pramANe kahe che. 24 he kSatrI! moTAM ghara karAvI, temAM moTA gokha melAvI tathA taLAvamAM kIDA karavAnA mahela karAvIne te pachI tuM jAje. 25 e pramANe devatAnuM kahevuM sAbhaLIne namI rAjapi deveMdra pratye A pramANe kahe che. 26 jene parabhavano saMzaya hoya te ja nizcaya ghara kare, huM te jyAM javA IcchuM tyAM ja sAdhanuM dhara karIza. 27 e pramANe namI rAjanuM kahevuM sAMbhaLIne deveMdra A pramANe kahe che 28 he kSatrI! vATapAku, phAMsIA, gaMDI cheDA evA cAra che tene niSedhIne, nagarane kuzaLa karI pachI jAje. 29 e pramANe devatAnuM kahevuM sAMbhaLIne namarAjA A pramANe kahe che. aneka vAra manuSyabhave ajJAna ane ahaMkArapaNe aparAdhIne ane niraparAdhIne khetI zikSA thAya eTale ghaNu vakhate corI na karanAra manuSyane bAMdhe Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAna sAgara che ane corI karanArane mUke che paNa IdriyanA vikArarUpI je cera che tene koI mehavaMta bAMdhI zakti nathI. 31 e pramANe namI rAjarSinuM kahevuM sAMbhaLIne deveMdra A pramANe kahe che. 32 he kSatrI! je kaI rAjA tane namatA nathI te sarvane vaza karIne pachI jAje. 33 e pramANe deveMdranuM kahevuM sAMbhaLIne namI rAjarSi A pramANe kahe che 34 he vipra ! dazalAkha- ddhAo jItavA dohyalA che. tene keI saMgrAmane viSe jItI zakaze. paNa pitAnA AtmAne jItI zake te dazalAkha ddhAnA jItanAra karatAM utkRSTa jItanAra jANa. 35 ApaNe pitA AtmAthI ja yuddha karavuM, manuSya sAthe bAhyayuddha karavAthI zuM thAya ? arthAta kAMI nahi. paNa ApaNe pitAne AtmA jItavAthI mekSanAM sukha pAmazuM 36 pAMca Idriye, krodha, mAna, mAyA temaja lobha e sarva chatAM bahu dohyalAM che. paNa jeNe pitAnA AtmAne jItyo che. teNe sarvane jItyA che 37 e pramANe namI rAjAnuM kahevuM sAbhaLI deveMdra A pramANe kahe che. 38 he kSatrI ! moTA thA karI, brAhmaNone jamADI, gAya, suvarNAdi dAna daI manana bhagIne, yajJa aMta sthApIne pachI tuM jAje. 39 e pramANe deveMdranuM kahevuM sAMbhaLIne tenI rAjarSi A pramANe kahe che. 40 je koI mahine mahine dasa lAkha gAyanuM dAna keine Ape, tene je lAbha thAya tenA karatAM saMyama (cAritra) lenArane ghaNo ja vadhAre lAbha thAya che, mATe gAyanAM dAna devAnI zakita na hoya teNe paNa saMyama levo e vadhAre kalyANanuM kAraNa che. 41 e pramANe namI rAjAnuM kahevuM sAMbhaLIne deveMdra A pramANe kahe che. 42 he manuSyanA adhipati! ghera Azrama chAMDIne bIje Azrama zA sArU che che ? A gRhasthAzramamAM ja rahIne vidhAdikane viSe anurakta thAo. 43 e pramANe deveMdranuM kahevuM sAMbhaLIne namI rAjarSi A pramANe kahe che. ja he brAhmaNa! koI ajJAnI mUkha prANI mAsa mAsa khamaNane pAraNe DAbhanI aNI upara rahe eTale AhAra kare paNa te puruSa niravadha cAritrarUpa dharmane soLame bhAge paNa pahece nahi arthAta ajJAnapaNAmAM game tevI AkarI karelI piyA cAritra dharmane kAMI aMze AvI zake nahi, mATe mane gRhasthAzrama chAMDI cAritra AcaravuM zreya che 45 e pramANe namI rAjarSinuM kahevuM sAMbhaLIne deveMdra A pramANe kahe che. 46 he kSatrI ! sonArUpAna vagara ghaDelAM ane ghaDelAM alaMkAre maNi, motI, kAMsAnAM vAsaNuM, vastra azvAdika vAhane ane keDAra vadhArIne pachI jAje, 47 e pramANe devatAnuM kahevuM sAMbhaLIne namI rAjarSi A pramANe kahe che. 48 he brAhmaNa! kadAcita senA rUpAnA merU parvata jevaDA asaMkhyAta parvate hoya te lebhI manuSyane kiMcita mAtra saMtoSa thAya nahi kAraNa ke tRSNA anaMta AkAzasarakhI che. 49 saghaLI pRthvI sALa-java Adi 2 jAtanA dhAnyathI, senA-rUpAthI tathA pazu AdithI bharI Ape te paNa eka lebhI manuSyanI IcchA pUrNa thAya nahi paNa huM evuM jANIne lebhathI nivata, saMtoSanI vRttirUpa tapa AcarIza. 50 e pramANe namI rAjanuM kahevuM sAMbhaLIne deveMdra A pramANe kahe che. pa1 he rAjarSi ! mane ghaNuM Arya upaje che ke pitAne maLelA kAmagane chAMDIne have pachIthI (achata) maLavAnA bheganI IcchA rAkhe che! paNa IchA rAkhelA bhoga maLaze ke nahi evA saMkalpa vikalpa karI haIza, mATe chatA bhagate chAMDI nahi. para. e pramANe devatAnuM kahevuM sAMbhaLIne namI rAjarSi A pramANe kahe che. 53 he brAhmaNa! e kAmabhoga zalyasarakhA che, jherasarakhA che, daSTiviyavALa sarSanI upamA sarakhA che. jo ke te kAmaga maLI zake tema nathI, bhogavI zake tema nathI, te paNa AkarI abhilASA rAkhe che, evA jIva taMdula macchanI mAphaka narakane viSe mADI gatie Upaje che, 54 krodhe karI narakAdika adhogatie jAya che, ahaMkAre karI mAThI gatie jAya che. mAyApaTe karI saddagatine Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayane (artha sAthe) 197 vinAza thAya che. ane lebhe karIne A leka tathA parAkane bhaya thAya che. 55 deveMdra brAhmaNanuM rUpa choDI devatAnuM rUpa dhAraNa karI namI rAjarSine vAMdI, namaskAra karI nIce pramANa madhura vacane stuti karavA lAgyA. 56 he rAjarSi ! iti Azcarya ! bhaluM tamAruM saralapaNuM, Iti Azcarya ! bhaluM tamAruM nirahaMkArapaNuM Iti Azcarya! tamArI uttama kSamA, Iti Azcarya ! tamArI uttama nirlobhatA pa8 he pUjya! tame A bhavane viSe uttama che, parabhavane viSe uttama thaze ane kamarUpa rajarAhata thaI lekamAM ati pradhAna, uttama sthAnaka ne muktipada pAmaze. 59 devatAone I te zakeMdra e pramANe stuti karate rAjarSi pratye uttama zraddhA sahita bhakti kare che tathA pradakSiNA karIne vAraMvAra vaMdaNa namaskAra kare che, 6. tyAra pachI eka cakra aMkuza Adi lakSaNo sahita IMdra, namI rAjarSinA pagane vAMdIne manera capaLa kuMDaLa tathA mugaTa Adi alaMkArothI sahita evA zaThe AkAzane viSe eTale devalekamAM pitAne ThekANe gayA, sAkSAta zadra namI rAjarSine cAritra na levA saMbaMdhI vAdavivAda karI caLAvavA mAMDayA te paNa te caLyA nahi ane ghara, deza, videza, sarva chAMDIne namI rAjAe potAnA AtmAne namADI eTale vairAgyamAM lIna karIne cAritrane vize udyamavaMta thayA. 62 jema namI rAjarSi saMsAranA bhogathI nivaryA tema tatvanA jANa paMDita, ati vicakSaNa hoya te kriyAmAM pravINa thAya ane vizeSa bhegathI nivarse ema zrImRgAputranuM 19 muM adhyayana (utta adhyayana) suSmI nAre rame, kANuNujANasohie; rAyA balabhayiA, miyA tasragamAhiIi. 1 tesiM puro balasirI, miyaputi viSNue, ammApiUNa daIe, juvarAyA damIsa. 2 nandaNe se u pAsAe, kIlae saha IiihaM; deve gujage ceva, nicce muI-mANase. 3 mANa-yaNa-mitale, pAsAya-leyaNAo AleeI nagarasa, caukattiyacare. ava tatya aIccatte, pAsaI samaNusaMjayaM, tava-nityama-saMjamadhara, sIlaDhuM guNaAgara, 5 taM dehaI miyApura, dikie aNimisAe u; kahiM manerisa savaM, dipuvaeN e purA. 6 sAhasa daramaNe tassa, annavasANazmi mehaM gayassa santa, jAIsaraNuM samu5naM. 7 devalega cao te mAsaMbhavamAga; sAnanANe samuppane, jAsaraNuM purAvaNuM. 8 jaIsaraNe samupajo, miyApura mahiddhie saraI pirANiyuM jAI, sAmaNuM ca purA karyA. 9 sehaNe; Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 arajantA, visaaihi ammA-piyara-suvAgamya, suyANi me paMcamahavvayANi, niSviNukAmAbhi mahaNavAe, amma pA ima sarIra asAsayA--vAsamiNuM, asAsae pA mANaso jarAmaraNadhathammi, javA eva tAya mae bhegA, kaDDaya--vivAgA, aNuiccuM, jammu dukh aha dukhA khe vartya caIttANu pANa purAva eva -gucchantA jahA sArabhaNDANa eva ta guNANu samayA ahvANu je mahanta gacchanta se| duhI eva gunhA sA duhI hiraN 21, deha, kimpAgalANu, bhuttANa bhAgANa, addANu sA mahunta gacchanta sA muhI jarA dukha, huM saMsAre, Ima dhamma pi ', +- sarIrazmi, cayatve, asAramni, dhumma akAU, hAi, lAe tu pANAI-vAya-viraI, u hei, suhI tu. hoI, kAza, hAI, palittazmi, nINeI, palittazmi, tAraIssAAma, bintammApiyare, sahassAI, sabhyabhUesa, rajate sajamammi ya; ima aNubandhaduhAvaDA. asuIsa bhavaM, naraaisudukSma catirikkhoNisu, aNujANaha pavaIslAmi ammA. 11 bhuttA visaleAvamA; dukha raI pheNumujjIyasannize. vAhIrAgANa kha'pi rAgANi jattha puttadAra kesANa je vAhIrAgehi sapAhe kIsanti ca gantavya-mavasasa pariNAmA pariNAme akhAhe kahA--tahAe gai sAmaN dhAreyanvAI na maraNANi sa-miosu jAvavAe na na vayaNumavI. 10 zrI jana jJAna sAgara pa putta maraNeNu vallabhAma; bhAyaNuM. 13 vA 12 Alae; ramAma. 15 andhavA; chuhA-taNDA-vivajjie. je bRSThai para rAva; apakarmo tasa gehassa jo pa; asAra jarAe tukzehi 14 ya; jantaveA. 16 me. 17 sundare; sundare|. 18 pavajaI; pIDie. 19 bhava'; pIDie. 20 putraxNa; 21 aveyaNe. 22 avautjhai. 23 ya; aNumannie. 24 duccara'; bhikkhuA. 25 jage; duSkara. 26 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayane (a sAthe) niyyakAlapa-moNa, bhAsiyavva hiya sacca, dantaseAhaNa-mAimsa, aNavajAMNujassa, viraI akhambhacerasa, uga mahAma amla, dhaNu-dhatra-pesavagesu, savvArambha-pariccA, cabdhiheva sannihI-sa caJa tAluNA dukha jIhAtA ya sIuNDa', akkosA dukhase ta-jaNA guru lehabhAra AgAse gagAsAu bhASAhi sAgare vAyAkavalA asidhArA-gamaNuM kAvAyA jan ImAM vittI, ghera, dukha ambhaya muheSTha tu puttA, na hu sI pannU tuma puttA, jAvajIva-mavissAmA, ahI javA lehamayA jahA agnisiMhA tahA dura Tln AhAre, jI tA ceva, ya, ceva, bhaTTa khAryArayA, tulAe niyaM jA bhUyAhi tahA veganta-die; ceva, diA, je, kare jI dukkha' bhare je, dukha kare je, seva, seva, nayaNA kesalAe dhAre sukamAle sAmaNu--maNupAliyA. guNANa tu , jo puttA hAI ba, , DiseAu tariyanne seva, nirassAe musA-vAya--vivaraNuM; niccAuiNu tAle, nIsaka, adattasa giNDA avi kAma-bhAga-rasanuNA; dhAreyaLa pariggaha-vivarNuM; nimmatta tari, aNuvasanta, rAIbhAyaNa-vajaNA; vajrayavvA dasama sagaveyaNA; taNu-phAsA vahabandha-parIsahA; dura cAro cAtreyajvA hAI kImeNa dura duSkara dura ya pAu hAi tArUNe dura ya jallameva ya u cira purA vAyasa vivantyaNuM, mandarA dukkara. 27 dura. 28 sudukkara, 29 sudura. 30 sudura. 31 2, 32 alAbhayA. 33. dAruNA; mahapaNeA. 34 su~ie; mahambhare; 35 du'hA, 36 duttara; guNAdahI. 37 sajame; taveA. 38 dure; sudura. 39 sudurA; samANuM, 40 kAnthalA; samaNuttANu. 41 girI; samaNuttANuM. 42 rayaNAyare; damasAgarA, 43 199 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAna sAgara bhuja bhANussae bhege, paMcalakUkhaNue tumaM; bhuttabhegI ta jAyA, pacchA dhamma carissasi. 44 se biMDalmApiyare, evameyaM jahA kuDaM;. Iha lee nipivAsassa, nathi kiMcivi dukkara. 45 sArIramANasA ceva, veyaNAo ananta; mae seDhAo bhImAo, asaI duphakhabhayANi ya. 46 jamiraNa-kanAre, cAunti bhayAre; mae seDhANi bhImANi, janmANi maraNANiya . 47 jahA IhaM agaNu urahe, ettoDaNanaguNe tahiM; naesa veNu urahA, assAyA veI e. 48 jahA imaM Iha sIyaM, ettoDaNanaguNe hiM; naraesu vayaNa sayA, assAyA veI e. 49 kakko kandukumbAsu, udbhapAo ahasi;i hayAsaNe jalantammi, pakakapuvo aNaHsa. 50 mahAdavagisaMkAse, bharuzmi varavAe; kalambavAlayAe dApu aNuntaso. 51 rasane abandha; karavatta-karayAIhiM, aNano . para aI-tiphakha--kaTaMga-INe, simbalipAya; kheviya pAsabaMdhu chuM, konkvAhiM dukkare. 53 mahAjane su uchu vA, Arasanta subheravaM; vIDioDamisaka mehi, * pAvakame antaso. 54 kUvanta kelasuNuehiM, sAmehi sabalehi ya; paDio phAlio chinna, viSpharansa aNaga. 55 asahi asivaSNahi, bhallAha padisehi chinna bhinna vibhinna ya, AIpaNa pAva-kasmRNA. 56 - avaso leharahe jutto, jalate samilAjue; cAIo tozjurohiM, reja vA jaha pADio. 57 hayAsaNe jalatami, ciyAnuM mahiso vivA daho pako ya avasa, pAva-kamaeNhi pAo. 58 lA-saMDAsa-tucchehi, lehatuNDahiM pakikhahi; vidhutto vilavane haM, DhaMkagi hiMDaNa<Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ko kumAre hiM adhyayana (artha sAthe) uhAbhitate saMpa, asipatta mahAvaNuM; asipattahiM paDattehi, chinnapu agaso. 61 mugarahiM musaMDhAhiM, salehiM musalehi gayA saMbhagaganahiM, patta dukha aNuntaso. dara ahiM tikhadhAhiM, huriyA hiM kampaNahi ya; kApUe phAlio chinne, Uka- ya aNagase. 63 pAsehiM kuDAlehi, mio vA avase ahaM; vAha baddhaddho vA, bahU ceva vivAIo. 64 gelehi magarajAlehi, maccho vA avase aha; * ullao phAla gohio, mArae ya aNuntase. 65 videhi jAlehi, lepAhi sauNe viva; gAhio lago baddho ya, mArio ya aNuntasA. 66 kuhADa-pharasubhAI hi, bahi dumi viva; kuda phalibo dano, to ya aNuntase. 67 caDa-muddhibhAI hiM, aya piva; tAo kaThThio bhine, caNio ya aNunase. 68 tatAI tamba-lehAI, ta7yAI sIsaNANi yu. pAIo kalakalanAI, Arasanta sumeravuM. 69 tuhe piyAI saMsAI, khamhAI selphagANi khAIomi sa-maMsAI, aviNAIsegaso. tuha viyA surA sI, merao ya madUNi ya; pAIoma jalantIo, vasAo sahirANI nicca bhIeNu tatthaNa, duhieNa vahieNa : paramAM duhasaMbaddhA, vaNa vaditA mane. 72 tivvacapagAdAo, gherA aI dussahA; mahambhayA bhImAbo, naraesa vedatA bhae. 73 jArasA bhAse le, tAyA dIti e aNantaguNiyA, naraesu dukhayaNa. 74 savvasu assAyA, yaNuM veditA mae; nimesanarAma-taMDapa, : je sAtA nathI yaNa. 75 taM bintasmA peyaro, palvayA; navara paNa sAmaNe, dukha nipaDakasmayA. 76 se beI ammApiyaro, evameya jahA phuDaM; paDikamma ke kuNaI, araNe miyapAMkha. 77 2. 71 yaNa; Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI jana jJAna sAgara egabhUe araNe va, jahA u caraI, mize; evaM dhamma carissAmi, saMjameNa taNaya. 78 jahA migasa AyaMke, mahArazmi jAya; accatte rakUkhamUlammi, ke huM tAhe tigaIi . 79 ke vA e esa che, ke vAse puchaI suhaM; ke se bhatta ca pAchuM vA, Ahari-tu paNAma. 80 jayA se sahI hoI, tayA gaI geraM; bharUpANasa ae, vallarANi sarANiya. 81 khAInA pANiya pAuM, vallarehi sarehi ya; bhigayAriya carittANuM, gaI bhigamariya. 82 evaM samudri bhiphakhU, evameva aNee; micAriyaM carinANuM, uThuM uruM pakkamaI pakaI disaM. 83 jahA mie ega aNagacArI, aNegavAse dhuvagere ya; evaM muNIgeyariMya pAvi, ne hIlae nevi ya khisaojA. 84 micAriyaM carissAmi, evaM puttA jahA suddha; ammApi hiMDaNunnAo, jahAI uvahiM tA. 85 migacAri carissAmi, saduphakhavimokharNi tumnehiM abbaNAo, gaSTha putta jahA suvuM. 86 evaM so ammApiyare, aNumANittANa bahuvihaM; mamatta chidaI tADe, mahAbhAge vya karyuM. 87 chaThThI vitta 7 mi-te ya, puttadAra ca nAya; reNuyaM va paDe lagaM, nivruNittANu migra. 88 pacamahavyayaju-te, paMcaDi samio tigunita-ya; sabhintarabAhira, takamaMsi ujajuo. 89 nimama nirahaMkAre, nisaMge cAgAra; samaya savabhUsu, tasetu thAvasu ya. 90 lAbhAlAbhe suhe dukhe, jIvie tahA; nindApasaMsAsu, tahA mANamANao. 91 gAsu kasAsu, dasDasallabhaesa niya-te hAsa-sogAo, aniyANa abadhUNe. 92 aNirsIio IhaM leAe, parAe aNirsIio; vAsIcandaNako ya, asaNe aNasaNuM tA. 93 dahiM, savvao | pihiyAsave; ajajhapUjajhANagehiM, pasatya-damAsAsaNe. 94 bharaNe samo apasacaeNhi Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 ya; adhyayane (artha sAthe) evaM nANeNa caraNeNa, daMsaNeNa taNa bhAvaNahi ya suddhANaM, samma bhAvenatu aparyA. 95 bahuyANi 1 vAsANi, sAmaNa-maNupAliyA; mAsieNa ubha-teNa, siddhi pata aNu-tare 96 evuM kanti saMbuddhA, pariyA paviphakhaNa viANaakRtti bhegesa, miyapute jahArisI. 97 mahApabhAvasya mahAjasamsa, miyAI pu-tasya nisamma bhAsiyaM, tavaSpahANuM corayaM ca uttamaM, gaIuhANuM ce tilegavistRtaM. 98 viyANayA dukhavivahaNuMdhaNuM, mamanUbadhaM ca mahAbhayAvahaM; suhAvatuM dhammadhura aNu-tare, dhIrenja nivvANu guNAva mahaM. 9 (tti bemi) a_mahaTAM vRkSavALAM zAnika vanathI ramaNika sugrIva nagarane viSe baLabhadra nAme rAjA hatA. tene mRgAvatI nAme paTTarANI hatI. je te baLabhadra rAjAnI mRgAvatI rANIne eka putra hatuM. te baLathI nAme tathA apara nAme mRgAputra lekaprasiddha hatA. mAtA-pitAne ghaNo ja vahAle hato. pATavI kuMvara (yuvarAja) hato. saMsAramAM rahyA hatAM Idriyane damanAra eTale vaza rAkhanAra hato. 3 te mRgAputra AnaMdakArI gharane viSe trAyagraMzaka devatAnI peThe niraMtara amedavaMta rahete thake bhogane viSe pitAnI strIo sAthe harSa sahita sukha bhogave che. 4 mahinUrane jaDita chAbaMdha bhataLIovALA moTA mahelanA gekhane viSe jyAM cAra rastA bhegA thAya che tevA ceka ane traNa rastA bhegA thAya che tevA trikane rastA uparanA mahelamAM beThAM nagaranI carcA joyA kare che. 5 te gekhane viSe beThA thakA ekadA bAra prakAre tapa karanAra abhigrahadhArI, satara bhede saMyama pALanAra, aDhAra hajAra zIlAMgarathanA dharanAra tathA jJAnAdika ati guNovALA sAdhune joyA. 6 te manine dekhI gAputra eka najare joI vicAra karavA lAgyA ke pUrve meM kayAMya AvuM svarUpa dI che eTale AvA sAdhune meM pUrve joyelA che te sAdhunAM darzana thavAthI mRgAputrane zubhathAne, zubhaadhyavasAye meha upazamyA ane tethI karI pUrva bhavone jaNAvanArUM jAtismaraNajJAna prApta thayuM che. 8 jAtismaraNajJAna utpanna thavAthI evuM dIThuM huM devalokathI cavIne A manuSya bhavamAM Avyo chuM, saMsI paMcendriyamAMthI Ave tene jAtismaraNajJAna Upaje, pUrva bhavanI vAta sAMbharI Ave tene jAtismaraNajJAna kahevAya che. 9 meTI koddhavALA mRgAputrane jAtismaraNajJAna upajavAthI potAnI pAchalI jAti saMbhAratAM dekhAyuM ke meM pUrva bhave cAritra pAmyuM che. 10 viyene viSe ati dharatA ane saMyamane viSe prAMti dharatA mRgAputra mAtA-pitA pAse AvI A pramANe kahe che. 11 he mAtApitA ! meM pUrva bhavamAM pAMca mahAvrata pALyAM hatAM te sAMbharI AvyAM che tathA tiryaMcanI yonine viSe je duHkha bhegavyAM che te paNa sAMbharI AvyAM che, tethI kAmaga uparathI mArI IcachA UThI gaI che ane mAruM mana therAgyavAna thayuM che, mATe mane dIkSA levAnI rajA Apa. 1ra he mAtA-pitA ! e bhAga bhegavatAM thakA viSaphaLa (kipAkaphaLa) sarakhAM che. jema kiM pAkaphaLa khAvAthI mIThAM lAge paNa pragamyAthI jIva ane kAyA judAM kare che tema bhoga kaDavA vipAkavALA ane niraMtara duHkhanA denAra che 13 A zarIra anatya, apavitra, azAzvata Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI jene jJAna sAgara ane azucimAMthI utpanna thayeluM che temaja A zarIramAM jIvate vAsa paNa azAzvata che eTale thaDe vakhata rahevAne che ane A zarIra du:kha, kaleza, ane vyAdhi vagerenuM bhAjana che 14 A azAzvatuM zarIra vRddhapaNe athavA bALapaNe avazya tyAga karavA yogya ane pANInA parapoTAnI mAphaka kSaNabhaMgura che tethI huM evA zarIrane viSe jarApaNa AnaMda pAmate nathI. 15 manuSyapaNuM vyAdhi-reganuM ghara che ane jarA tathA maraNathI grasta che evA asAra manuSyapaNumAM huM kSaNa mAtra sukha pAmata nathI. 16 aho ! iti Azcarya ! A saMsAramAM rahelA jo kevAM kevAM duHkha bhogave che ! janmanuM duHkha, jarAnuM duHkha, reganuM duHkha, maraNanuM duHkha temaja aneka duHkhothI chava ghaNo kaleza pAme che. 17 mAre gAma, nagara, vADI, rahevAne mahela, senuM rUpuM tathA putra, strI, bhAI ItyAdi sagAMvahAlAM temaja A dArika zarIra choDIne avazya javuM paDaze, jema kiMpAka vRkSanAM phaLa khAtAM mIThAM lAge paNa pariNAme prANa lenAra eTale sArAM nathI, tema bhoga bhegavatAM mIThA lAge paNa tenuM pariNAma sAruM nathI. je puruSa moTA paMthane viSe bhAtuM lIdhA vagara jAya che te sudhA-tRSAe thake duHkhI thAya che. 20 e pramANe dharmarUpI bhAtuM lIdhA vagara (satkarma karyA vagara) je jIva parabhavane viSe jAya che te vyAdhi ane rogathI pIDANo thake duHkhI thAya che. 21 je purA bhAtuM laIne moTA paMthane viSe jAya che te sudhAtRSA rahita thaIne sukhI thAya che. 22 e pramANe je jIva dhama karIne parabhave jAya che, te jIva alpakamI ane vedanArahita thaI sukhI thAya che. 23 jema gharamAM agni lAgavAthI te gharanA mAlika sArasAra vastu eTale ghaNI kiMmatI ane telamAM halakI vastu hoya te kADhI lIe che ane asAra eTale thoDI kiMmatavALI, ane teladAra vastu choDI dIe che tema. 24 e prakAre janma, jarA ane maraNathI baLatA A lekamAMthI tamArI AjJA laI huM mArA AtmAne bahAra kADhIza (tArIza); mATe tame mane dIkSA levAnI rajA Ape. 25 mRgAputranAM AvAM vacana sAMbhaLIne mAtApitA kahe che ke, he putra! cAritra pALavuM ati duSkara che, kAraNa ke sAdhune mULaguNa ane uttara guNarUpa hajAra guNe dhAraNa karavA paDe che. 26 vaLI sAdhune jAvajIva sudhI jagatamAM sarva jIvo upara eTale zatru mitra upara samabhAva rAkho. paDe che, temaja prANAtipAtanI eTale jIva hiMsAnI virati karavI paDe che, mATe cAritra pALavuM duSkara che. ra7 hamezAM apramAdapaNe mRSAvAdane chAMDavo paDaze. hitakAraka satya vacana bolavuM paDaze mATe A vrata pALavuM paNa duSkara che. 28 dAMta khotaravAnI saLI paNa tenA mAlikanI rajA sivAya levAya nahi nirava ane eSaNika eTale doSa vinAne AhAra levo paDaze te paNa duSkara che. 29 brahmacaryanI virati karavI ane pAmelA kAmabheganA svAdathI nivatane ghaNA AkarA brahmacarya vratane dhAraNa karavuM e sarva, ghaNuM duSkara che. 30 dhana, dhAnya, dAsadAsI tathA pa vare uparathI meTa utAre, sarva AraMbha chAMDavo ane nimaMtrapaNe vicaravuM te ati duSkara che. 31 anna, pANI, me ane mukhavAsa vagere cAra prakArane AhAra rAtrie na kare eTale rAtribhojanane tyAga kare tathA ghI, goLa, sukhaDI vagerene kALa uparAMta rAkhavAM te snigdha saMcaya kahevAya, te na karavo, e sarva ghaNuM duSkara che. 3ra sudhA, tRSA, TADha, tApa tathA DAMsa macharathI thatI vedanA sahana karavI, Akroza vacana sahana karavAM, du;khamaya upAzrayamAM rahevuM, tRNane sparza tathA melane paripara sahana karavo. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana (artha sAthe) 205 e ghaNe duSkara che 33 capeTAdika prahAra; AMgaLI dekhADI tiraskAra karI bhaya upajAve. lAkaDIne mAra, doraDAnuM baMdhana tathA gRhasthane ghera bhikSA mATe pharavuM ane pharatAM chatAM paNa AhAranI aprApti vagere pariSaha sahana karavAM te ghaNuM duSkara che 34 kabUtara vagere pakSIo jema pitAne AhAra grahaNa karavA zaMkA sahita vase che ane khAdhA pachI kAMI pAse rAkhatAM nathI tema sAdhuo paNa AhAra levAmAM depa lAgavAne Dara pravarte che ane AhAra karyA pachI pAse kAMI rAkhatA nathI. vaLI sAdhuoe kesa leca karavo paDe che te ghaNe bhayaMkara che ane mahAtmA pura je brahmacaryavrata dhAraNa kare che te adhIryavAna puruSane pALavuM ati duSkara che. 35 he putra ! tuM sukha bhogavavA yaMgya ane zarIre sukemaLa che tethI cAritra pALavAne nize samartha nathI. 36 cAritrarUpI meTo bhAra leDhAnA bhAranI peThe atyaMta bhAra che ane sadAkALa vizrAma lIdhA vagara upADa paDe che, eTale cAritra jAvajIva sudhI pALavuM paDe che 36 AkAzagaMgAnA pravAha sAmuM javuM ghaNuM duSkara che eTale culahimavaMta parvata uparathI paDatA gaMgA nadInA pravAha sAmuM javuM, temaja be hAthe samudra taro jema duSkara che, tema guNone samudra je cAritra te to ghaNe duSkara che. 38 jema veLunA keLIA nIrasa hovAthI khAvA duSkara che tathA taravAranI dhAra upara cAlavuM duSkara che tema cAritra, tapa AcaravuM ghaNuM duSkara che. 39 sarSa jema A avaLuM joyA vagara ekAMta daSTie cAle che tema sAdhubo cAritrane viSe ja daSTi rAkhI che samiti zodhatA vicare che tathA jema leDhAnA java cAvavA muzkela che, tema cAritra pALavuM muzkela che. ja 40 jema dhagadhagAyamAna agni pa dukara che tema yauvanavayane viSe cAritra pALavuM ati duSkara che 41 jema lugaDAne ketho vAyarAthI bha duSkara che tema kAyara puruSane saMyama pALavo duSkara che. 42 jema meru parvata trAjave karI teLavo duSkara tema nizca ne nizaMkapaNe saMyama pALa ati duSkara che. 43 jema bhujAe karI samudra to duSkara che, tema je puruSanuM mana viparyathI upazAMta thayuM nathI tene Idriyane damavArUpa samudra to duSkara che. 44 he putra ! manuSya saMbaMdhI pAMca prakAranAM pacedriyanAM viSayasukha bhogava ane pachI mukta bhAga vRddhapaNe cAritra aMgIkAra karaje, A mAtApitAnAM vacana sAMbhaLI mRgAputra nIce pramANe kahe che. 45 he mAtApitA ! tame je kahyuM te satya che paNa A lekane viSe je puruSa nispRhI che tene cAritra pALavuM muzkela nathI 46 meM zArIrika, mAnasika ane ati duHkha upajAve evI mahAbhayaMkara vedanA anaMtavAra bheLavI che. 47 devatA, manuSya, tiryaMca ane narakarUpa cAra gativALA tathA jarA ane maraNarUpa aTavI jevA saMsArane viSe meM janma tathA maraNanI rIvra vedanA bhogavI che. 48 A manuSya lekamAM jevI uggavedanA che tethI anaMtagaNuM uSNa azAtA vedanA narakane viSe meM bheLavI che. 49 A manuSya lekamAM je zIta (TA) vedanA che tevI narakamAM meM azAtArUpa anaMtaga gI zIta vedanA sahana karI che. 50 narakane viSe kuMbhamAM paga UMcA ane mAthuM nIcuM eTale UMdhe mAthe rahI devatAMe vikrovelI dhagadhagatI agnine viSe huM AkraMda karate pUrve anaMtavAra zekAyo chuM. 51 moTo dAvAnaLa thavAthI mAravADa dezanI vamaya retI jevI dhagadhage che tethI anaMtagaNI dhagadhagatI narakamAM rahelI kalaMba vAlukA nadInI retImAM pUrve mane anaMtavAra bole che. para. bUma pAData, bAMdhava rahita, jhADanI zAkhAe UMdhe mAthe bAMdhI kuMbhamAM laTakato rAkhI mane karavate karIne anaMtavAra che, pa3 aMta tIkSNa kAMTAvALA, zarmilI se sakhta bAMdhIne paramAdhAmIe mane sAmasAmAM ghasIne ghaNuM duHkha dIdhuM. 54 jema kelamAM zeraDI pAle tema meTA Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jena jJAna sAgara yaMtrane viSe AThaMda karate, bhayaMkarapaNe mane paramAdhAmIe anaMtavAra pI ane huM mArA pitAnA pApakarma karI anaMtavAra duHkha pAmyo. papa sUvaranA mukha jevA zAma nAme ane tarAnAM mukha jevAM sabaLa nAme paramAdhAmI e banee maLI mane bhUmipara pachADIne jIrNa vastranI peThe phA ane vRkSanI peThe chedyo. evI pIDAe taraphaDatAM ane ghera zabda karatAM meM naramAM anaMtavAra duHkha bhogavyAM. pa6 mhArAM pApakarmo karI narakane viSe huM Upaje tyAM aLazInAM phUla varNa jevA talavAra, bhAlAM tathA bIjAM nIpaTa za karI chedANo, bhedANe ane jhINA jhINA kaTakA thayA. 57 he mAtA-pitA ! paravazapaNe mane loDhAnA rathane viSe dhagadhagatA dhAMsarA ane sAmelathI jetaryo ane lAkaDI Adi prakAre karI jema rojhane heTho pADe tema mane mAra mArI heTha pAze. 58 jema pApI leka pADAne agnimAM heme che tema paramAdhAmIe vaikriya kIdhela jAjavalyamAna agnimAM mane bA, pakAvyo, zeka ane bhaDathuM karyuM. evI rIte huM paravazapaNe pApa-karma karIne ghaNuM duHkha pAme. 59 DAMsanA jevI tIkSNa ane leDhAnA jevI sakhta cAMcavALA kAMka ane gIdha pakSIoe mane anaMtavAra baLAtkAre mAryo, tethI huM vAraMvAra ghaNo vilApa karavA lAge. 6 narakane viSe tRSAe pIDAvAthI doDa doDate vitaraNI nadIne viSe pahoMcyo, tyAM jaI pANI pIvA mAMDayuM te charInI dhAra sarakhA pANIthI mAruM gaLuM chedAI gayuM. 61 tApanI pIDA thavAthI chAyAnI AzAe, jhADanA meTA vanamAM game tyAM khaDjha jevAM pAMdaDAMthI huM anekavAra chedANo. kara he mAtA ! narakane viSe leDhAnA mugadaLa, musaLa, sAMbelA trizaLa ane gadAe karI mArA zarIranA cUrecUrA karI nAkhyA evAM anaMtavAra du;kha pAme. 63 tIrNa dhAravALAM astra, charI ane kAtarathI jema vastra utarAya tema huM katarANo ane phaDA. evI rIte zarIranI cAmaDI utArI nAkhI. evI vedanA meM anekavAra sahana karI. 64 mane paravazapaNe paTanI jALamAM mRganI mAphaka pAzamAM bAM, huM ane ghaNIvAra paramAdhAmIe mAryo. 65 mAlAnI jALamAM mane pakaDa, temAM kAMTA vaDe mAruM gaLuM vadhAyuM ane magaranA rUpavALA paramAdhAmIe mane baLAtkAre pakaDIne uchA, cIryo, phADa, pakaDyo ane anaMtavAra bhAryo, 66 sIMcANuM pakSInI mAphaka baMdhanathI jALathI, lepathI ane sarezathI karIne huM anaMtavAra pakaDAye, cATa, baMdhAryo ane mane anaMtavAra mAyo, 67 kuhADA tathA pharasI pramukhe karI sutAra jema vRkSane vADhI nAnA nAnA kaTakA kare che tema mane phADyo, phUTa, chedyo ane e pramANe anaMtavAra paramAdhAmIe trAsa pamADayo. 68 jema luhAra leDhAne TIpe che tema mane paramAdhAmIe anaMtavAra capeTa tathA muSTi Adi prahAra karI tAtre phUTayo, chedyo ane jhINA jhINA kaTakA karyA. 69 paramAdhAmIe mane tapelAM tathA kakaLatAM, tAMbA, leDhAM, kathIra ane sIsAM pAyAM tethI huM bhayaMkara rIte vilApa karavA lAge. 70 he mAtA-pitA! paramAdhAmI mane kahe ke, tane mAMsa bahu priya hatuM ane mAMsanA kaTakA karI tene pakAvI, taLavI, khAvAne bahu gamatA hatA mATe tuM A tAruM ja mAMsa khA, ema kahI mArA ja zarIranAM mAMsane kaTakA karI, pakAvI, agnivarNa lALacALa karI zekIne mane anaMtavAra khavaDAvyA. 71 vaLI paramAdhAmI kahe che ke, tane Agale bhave madirA, tADI tathA java vagerene dArU tathA madha dANuM yi hatuM ema kahI mane mArAM hADakAMne rasa tathA mArA zarIrana lehI tapAvI jAjavalyamAna karI pAyuM. 72. he mAtA ! nice bhaye karI, trAse karI, duHkhe karI. pIDAe karI, parama utkRSTa du:khe karI kaMpAyamAna zarIre meM vedanA bhogavI. 73 tIvra udaSTa, ati AkarI, ghera sahetAM ati duSkara, moTA bhathane upajAvanAra, sAMbhaLatAM paNa bhaya Upaje evI vedanA narakane viSe meM bhogavI che. 34 manuSya-lekamAM jevI TADha, tApanI vedanA varte che, tethI anaMtagaNI azAtA, vedanA narakane viSe che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayane artha sAthe) 75 sarva bhavane viSe meM azAtA vedanA bhogavI che. AMkhamIMcIne udhADIe eTale. sukSma vakhata paNa zAtA bhogavI nathI. have mRgAputra pratye mAtA-pitA kahe che. 76 he putra! hArI IcchA dIkSA grahaNa karavAnI che te khuzIthI dakSA grahaNa karI paraMtu ATaluM vizeSa ke cAritrane viSe du:kha thavAthI davA karAvI zakAtI nathI eTale sAvadya vaiduM karAvI zakAtuM nathI. 77 mRgAputra mAtA-pitA pratye kahe che ke ApanuM kahevuM satya che. paNa araNyane viSe rahelAM mRga vagere jAnavaro, ane pakSIone roga AvyAthI keNuM maTADI zake che? arthAta vaide AvI tenI davA karatA nathI. % jema ekalo mRga aTavIne viSe bhamyAM kare che tema huM paNa sattara bhede saMyama ane bAra, prakAre tape karI dhamane AcarIza 79 jema moTA araNyane viSe kaI mRgane roga utpanna thAya tyAre te mRga jhADa nIce bese che tyAM te mRganuM vaidu keNa kare che ? 8 te rogathI pIDAelA mRgane kayo zaida AvI auSadha Ape che ? koNa tene sukhazAtA. pUche che ? ane khAvAne vAte AhAra pANI (khorAka) keNa lAvI Ape che? 81 jyAre te mRga sukhI hoya tyAre te pitAnI meLe khAvA pIvAne mATe caravAnI jagyA-vanamAM, khetaramAM tathA sarovara tarapha jAya che. 82 te mRga mRgacaryA karIne eTale khetaramAMthI pitAne khorAka khAI ane sarovaramAMthI pANI pIne potAnI marajI mujaba vanamAM phare che. 83 ema saMyamane vize udyamavaMta sAdhu, mRganI peThe aniyata ThekANe rahe ane anekavAra nirogI avasthAe aniyata sthAnakane viSe gocarIe vicare te urdhvadizIe eTale devaleka mekSane viSe jAya. 84 jema mRga eka ThekANe rahetuM nathI ane aneka ThekANe vase che tathA aneka ThekANe cAro care che tema sAdhu gocarIe pharatAM zakA nIrasa AhAra maLe to paNa gRhasthane ke pitAnA AtmAne hIle ke niMde nahi. 85 jyAre mRgAputre mAtA-pitA pAse kahyuM ke AgaLa kahyA mujaba mRgacaryAnI mAphaka saMyama AvIza tyAre ? mAtA-pitA kahe che ke putra ! jema sukha Upaje tema kare, eTale khuzIthI dIkSA grahaNa kare. mAtApitAe AjJA dIdhA pachI mRgAputre parigrahane tyAga karyo 86 he mAtA- pitA ! huM tamArI AjJAe karI sarva duHkhathI mukAvanArI mRgacaryA rUpa dIkSA aMgIkAra karIza tyAre mAtA-pitAe kahyuM ke he putra ! jAo ane jema sukha Upaje tema kare. 83 ema mRgAputre mAtA-pitAnI AjJA laIne jema moTo nAga kAMcaLI choDIne nAze tema ghaNe prakAre mamatva bhAvane chAMDe. 88 jema lugaDe vaLagelI raja jhATakI nAkhe tema gAtra rAjya madi, suvarNAdi dhana, mitra, putra, strI ane sagAvahAlAM sarva chAMDIne nIkaLyA. 89 degAputra paMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa gupti cha prakAre atyaMtara0 ane cha prakAre bAhyaH ema bAra prakAre tapa e sarvane viSe udyamavaMta thayA. 90 te mRgAputra mamatArahita ahaMkArarahita strI AdinA saMgarahita Rddhi vagere traNa gArava rahita ane traNa tathA sthAvara jIva upara sarakhe bhAva rAkhanAra thayA. 91 te mRgAputra bahAra pANI maLe athavA na maLe sukha athavA duHkhane viSe, jIvitavya ane maraNane viSe, niMdA tathA prazaMsAne viSe, ane mAna tathA apamAnane viSe, e sarva upara samabhAva rAkhanAra eTale rAgadvapa rahita thayA. 92 te mRgAputra traNa gauravathI cAra kaSAyathI, traNa daMDathI- traNa 1 prAyazcita, 2 vinaya, 3 yAvacca, 4 sajhAya, pa dhyAna, 6 kAussaga e cha atyaMtara tapa kahevAya che. che. aNazaNa, 2 uNAdari, 3 vRttikSepa, 4 rasaparityAga, 5 kAcakaleza 6 Indriya pratisalinatA. e cha bAhya tapa.. > 1 mane daMDa, 2 vacanadai, 3 kAyadaDa e traNa daMDa Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI jaina jJAna sAgara, zalyathI, sAta bhayathI, hAthI, zekathI ane rAgadveSathI baMdhana rahita thayA eTale tenAthI nitya 93 te mRgAputra A leka tathA paralokanA sukhanI IcchA nahi rAkhanAra, potAnA zarIrane caMdana lagAvanAra athavA chedanAra upara ane AhAra karavAmAM athavA asagu karavAmAM sarakho bhAva rAkhanAra eTale samAna daSTivALA thayA 94 te mRgAputra aprazasta eTale hiMsAdika pApanA dvArathI nivRtta thayA, tethI sarva prakAre AzravanAM bAraNAM baMdha thayAM ane adhyAtma sthAnanA coge karI Idriyane damanArA ane sarvattaprIta siddhAMtamAM zubhadhyAnanA yogathI upagavaMta athavA zubhaupazamavALA thayA. 95-96 e pramANe jJAne karI, cAritre karI samyapha karI, tape karI, pacIza bhAvanAe karI, athavA anitya Adi bAra bhAvanAe karI, nirmaLa pariNAme karI pitAnA AtmAne samyapha prakAre bhAvatAM ghaNuM varSa sudhI sAmAnya cAritra pALIne eka mAsanuM aNusaNuM karIne sarvottama-pradhAna mekSa gatine pAmyA. 97 e prakAre je tatvanA jANa, paMDita vicikSaNa heya te mRgAputra RSi. bhegathI nivaryA tema nivA~, 98 moTA prabhAvavALA ane moTA yazavALA mRgAputranuM saMsAranI asaratA dekhADanAra upadezarUpa bhANa tathA temanuM bAra prakAranA tapathI pradhAna ane gatipradhAna eTale meksa javAne mATe yogya A caritra sAMbhaLIne je Acare te traNa lekamAM prasiddha evI mokSagatine pAme. 9 dhAtane duHkhanuM vadhAranAra vaNIne tathA mamatvane saMsAranuM baMdhana jA |Ine temaja dhana ane bhava, caurAdezanA moTA bhaya uparAvanAra jANIne sukhanI prApti karanAruM tathA mokSa guNa lAvanAruM ane anaMtarI vagere guNone lAvanAruM evuM dharmarathanuM ghesa dhAraNa kare. ema huM kahuM chuM. iti adhyayane samApta. mRgAputra munirAja, dhanya dhanya sRgAputra, viSayarUpa viSadharane chAMDayA, tyAga karyuM nija rAja-dhanya mAtA-pitAne zubha samajAvI, dharyuM tamaya tAja-dhanya mRgajaLa sama A bhavabhrama jANya, niSphaLa tanasukha kAja-dhanya zubha stri A bhavi chene, bhavasamudranI pAja-dhanya che 1 mAyA, 2 nidAna, 3 mithyAdazana, e traNa zalya Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI bhakatAmara stotra, [vasa tatilakA dhRttamU ] bhaktAmarapraNatamaulimaNiprabhANAmudyotaka dalitapApatameAvitAnam / samyak praNamya jinapAdayuga yugAdA-- vAlambana bhavajale patatAM janAnAm // 1 // bhAvArtha :- bhakti karanArA devA page lAge che, te vakhate temanA namelA mugaTanI aMdara rahelA maNienI kAntine paNa prakAza ApanAra, pAparUpI aMdhakAranA samUhano nAza karanAra ane yugAdithI saMsArarUpI samudramAM paDelA mANasane AzrayarUpa, evA zrI jinendrasvAmInA banne caraNane rUDAprakAre namaskAre karIne--1 yaH saMstutaH sakalavADmayatattvameAdhAduddabhUtabuddhiparubhiH suraleAkanAauH / stotro gattritacittahara rudAra : stabse kilADamapita prathama jinendram ( yugmam) // 2 // bhAvAtha' :- tamAma zAstrAnu tattva jANavAthI lAkanu citta haraNa kare evA udAra AtrathI IMdra deva paNu jiteMdra zrI AdinAtha svAmInI huM paNa stuti karIza. 2 utpanna thayelI nipuNa buddhivaDe. traNe jemanI stuti karI che; evA prathama (prathamanA AzlAkanu yugala che.) muddayA vinA'pi viSNudhAtipAdapI ! stotuM samudhdhatamatirliMgatatrapA'ham / bAla vihAya jalasa sthitamindabimba- manya: ka Icchati janaH sahasA grahItum // 3 // jiteMdra ! jema koi paNa samaju mANasa karavAne icchatA nathI. pazu mAtra bALaka ja thane tamArI stuti karavAmAM pravRtti karI che. bhAvAtha :- jenA paga mUkavAnA AsananI paNa devatAoe pUjA karelI che, evA he jaLanI aMdara paDelA caMdranA pratibiMbane ekadama grahaNa icche che, tema meM paNa buddhi vinA lajajA rahita 3 (te kharekhara bALaceSTA jevuM ja gaNAya ema che.) vakatu. guNAguNasamudra ! zazAMkakAntAnU, karute kSama: suragurupratimApi jIyA ! / kalpAntakAlapavanAhatanacakra', keA vA tarItunalanamyunidhi bhujAbhyAm // 4 // guNasamudra ! saMhArakALanA uchaLI rahyAM che evA samudrane hAthavaDe taravAne tema caMdranA jevA manehara tamArA guNAne kahevAne thAya ? (bhAvA ke evA paNa sama na thAya te pachI bhAga :- hai pavanavaDe jenI aMdara magara Adi prANIo kANu sama thAya che ? (arthAt kAI nahi) bRhaspati jevA buddhimAna paNa kayAMthI sama mArI zakita to temAM kayAMthI ja cAle ?) 4 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 se'haM tathApi tava bhakitavazAnmunIza, ! katuM stava vigatatirapi pravRtaH 1 prItyAtmavIya vicAya mRgI mRgedrabha, nAnyeti kiM nijazizeH paripAlanAm 1111 bhAvAtha : munadhara ! e pramANe huM tamArI stuti karavAmAM azakata chuM, chatAM paNa tamArI bhakitane Adhina thaine jema mRgalI peAtAnA bALakanI prItinI Adhina thaIne tenuM rakSaNa karavAne potAnA baLane vicAra cheDI daine paNa pote tenA sAmuM thavAne azakata chatAM paNu) siMhanI sAme thAya che; tema huM paNa (mArI zaktine vicAra tajI Ine) tamArI stuti karavAne karavAne pravRtta thayA chuM. 5. apazruta zrutavatAM parihAsadhAma, bhakitareva mukharIkurute balAtmAm / yatkAli: kila madhau madhura virauti taccAcAkalikAnikara kahetu : " } " zrI jaina jJAna sAgara bhAvAtha' : jema caitra mAsane viSe AMbAnA mAranA prabhAvathI kAyala madhura zabdo uccAre che, tema mane paNu, huM ceDuM jANanAra (mukha') ane zAstronA (vidrAnAnA) hAsyanuM pAtra chatAM tamArI bhakita ja baLAtkArathI khelAve che. (A stuti karavAmAM pravRtta kare che.) tvatsatavena bhavasa'tisantibaha pApa kSaNuAkSayamupaiti zarIrabhAjAm / AkrAMtaleAkalinIlamazeSamAzu sUryAM zubhinnabhiva zAvaramadhakAram 5 bhAvAtha : jema sUnA prakAzathI, rAtrine viSe vyApeluM bhramaranA jevuM kALuM aMdhAruM" tatkALa nAza pAme che, temaja tamArI stuti karavAthI, dehadhArIonAM, janmaparaMparAnAM bAMdhelA tamAma pApe kSaNamAtramAM nAza pAme che. cha maddheti nAtha tav saMstavana. mayeda mArAbhyate tanuSiyApi tava prabhAvat / cetA riti satAM nilanIleSu mukatAlavrutimuItinanabiMdu: nen bhASA : ane e pramANe samajIne, jo ke huM alpa buddhivALA te paNa tamArI A stuti karavAnA AraMbha karu chuM; te jema kamaLapatranI aMdara paDeluM pANInuM TIpuM, kamaLapatranA prabhAvathI meAtInA jevI zAbhA pAme che, tema ja A strotra paNa tamArA prabhAvathI sajjanAnA mananuM haraNa karaze. 8 (evA zobhAyamAna-prIti upajavanAra-thaze.) AstAM tava stavanamastasamastadoSa Tsa kathApi jagatAM duritAnihanti 1 dUre sahasrakiraNaH kurute prabhaiva, padmAkareSu jalajAti vikAzabhAMji // 9 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI bhaktAmara statra bhAvArtha :- jema sUrya dhaNuM cheTe rahyo che, te paNa tenAM rahelAM kamaLA praphullita thAya che, tema ja sarva pApone paNa tamArI kathA mAtra lAkanAM pAponA nAza kare che ! 9 211 kiraNo vaDe ja sarAvarane viSe nAza karanAruM tamAru' stavana bhale dUra hA, nATyadbhuta bhutanabhUpaNabhUta bhUtanAtha ! bhUtogu Ubhu`vi bhavantamabhiSNuvantaH / tulyA bhavanti bhavatA navu tena kivA, bhratyAzrita' ya iha nATyasama' karAti / 10 // aneka satya guNA vaDe karIne tamArI Azraya zuM che ? kemake lAkamAM samAna nathI karatA zu ? kare che bhAvAtha :- he jIvanabhUSNa ! he bhUtanAtha ! tamArA stuti karanAra, A leAkamAM ja tamArA sarakho thAya, emAM vizeSa paNa jA Azraya karIne rahe che, te tene `pattivaDe potAnA ja, 10 pUvA bhavantamanimeSavilAkanIya' nAnyatra teASamuyAti janasya cakSuH / pItvA payaH zazikaranrutidugdhasindoH kSAra jala jalanidherazituM kazveit? _11_u bhAvArtha :- he bhagavAna! ekI najare joi rahevA yogya ApanuM svadrapa (ekavAra) joyA pachI. mANasanAM netra khIje ThekANe sApa pAMmatAM-karatA-nathI, kemake caMdranA kiraNa jevu ujjavaLa kSirasAgaranuM dUdha pIdhA pachI jaLanA samudranA kharA pANIne pIvAne kANu icche che ? koi nahi. 11 caiH zAntArAgarucibhiH paranANubhitva nirmApatastribhuvanaikalalAmabhUta ! tAvanta eva khalu teDapyaNavaH pRthivyAM yatno samAnamapara nahirupamasti ! 12 // bhAvArtha :- huM traNa bhuvanane viSe eka ja mAtra AbhUSaNarUpa ! je zAMttarAganI chAyAnA paramANu AvaDe Apa nirmAelA ho, te paramANuMe pRthvIne viSe teTalAM samAna khIjAnuM rUpa ja nathI ! 12 ja hovAthI, tamArA vakatraM kava te suranareganetrahAra, niHzeSanirji tajagatiyeApamAnama nimna kalakamalina kava nizAkarasya yaddAsare bhavita pANDalAzakalpam // // 13 ll bhAvAya :- devatAo, manuSyo ane nAga pramukhanA tenuM haraNa karanAra evuM; ane traNe jagatane viSe rahelAM caMdra kamaLa Adi upamAnane jItanAruM evuM tamAruM mukha kayAM ? ane divasane viSe khAkharAnA pAnanA je phIkuM paDI janAruM evuM; tema ja vaLI kalakavALu, evuM caMdramAnuM biM; te kayAM ? 13 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI jana jJAna sAgara' sapUrNamaNDalazazAMkakalAkalApazubhrA guNAstribhuvanaM tava laMghayati | ye saMzritAstrijagadIzvara! nAthame, kastAnivArayati saMcarate yatheSTama che 14 bhAvArtha - saMpUrNa caMdranI kAti jevA tamArA ujajavaLa guNe, traNe jagatane ulaMdhana karIne vyApI rahyA che, kema ke traNe jagatane Apa ekalA ja svAmI che, tethI tamAre Azraya karI rahelA te guNene, IcchA pramANe vartatAM keNa aTakAvI zake ema che ? 14 citra mitra yadi te tridazAMganAbhinita nAgapi mane na vikAramArgama! kalpAnakAlamatA calitAcalena, kiM mandarAdvizikharaM calita kadAcita ? te 15 bhAvArtha - he prabhu ! devAMganAo tamArA manamAM kiMcita mAtra paNa vikAra (kAmavikAra) lAvI zakI nahi, temAM zuM Azcarya che? kemake saMhArakALanA pavanathI tamAma parvata Dole che. tepaNu meru parvatanuM zikhara kadApi Dole che zuM ? (nahIM ja) 15 nidhUmavatirAvarjitaulapUraH kRtyaM jagatrayamida prakaTIkapi gamya na jAtu marutAM cAlatA calAnAM dIpaDaparatvamasi nAtha ! jagatrakAzaH 16 che bhAvArtha - he nAtha ! jenI aMdarathI dhumADo nIkaLatuM nathI, jene dIveTanI jarUra nathI, ane telanI paNa jarUra nathI, je A samagra traNe jagatane prakAzita kare che ane parvatane paNa DelAvI nAkhe evo pavana paNa jenI pAse jaI zakatuM nathI; evA vilakSaNa dIpa rUpe A jagatane viSe tuM prakAze che. 16 nAstaM kadAcidupayAsina rAhugamyaH spaSTIkaraSi sahasA yugapajagati nAkhkhodharadaraniruddhamahAprabhAva saryAtizAyamahimADasa munindra ! leke 17 ! abhAvArtha - he munIM jagatane viSe tame sUryanA karatAM paNa vadhAre mahimAvAna cho ! (sUryanI peThe, rAhu tamane gherI zakatA nathI, tame kadI paNa asta pAmatA nathI, megha tamArA prabhAvane avarodha karI zakato nathI, ane eka kALe tame traNe jagatane prakAzita kare che, tithI sUryanA karatAM paNa tame adhika mahimAvAna che, e spaSTa ja che. 17 niyaM dalita mehamahAtvakAre gamya na rAhuladasya na vAridA nAma che vibhrAjave tava mukhAjamanapakAti ! vidyotayajagadapUrvAzazAMkabimbama che 18 che bhAvatha :- jene udaya haMmezAM che, jeNe meharUpI aMdhakArane nAza kare che, jene Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 artha zrI bhaktAmara stotra rAhuthI grAsa thaI zakato nathI, jene megha paNa gherI zakatA nathI. tema ja jenI krAMti kadI paNa ochI thatI nathI, evuM tamAruM mukhakamaLa jagatane viSe apUrva caMbiMbanI peThe zobhI rahe che. 18 kiM zarvarISa zazinAnDi vivasvatA vA ! yubamukheCdalitevu tamannu nAtha ! ! nipannazAlivanazAlini jIvaleke kArya kiyajajaladhara jaMlabhAranauH ! ! 19 che bhAvArtha - he nAtha ! tamArA mukharUpI caMdramAthI jyAre aMdhakArane nAza thAya che, tyAra pachI rAtrine viSe UgatA caMdramAnuM zuM kAma che ? tema ja divase udya pAmatA sUryanuM paNa zuM kAma che ? kemake zobhAyamAna DAMgaranuM dhAnya pAkI cUkyA pachI AkAzamAM caDhI AvelA varasAdanuM zuM prayojana rahe che ? (bhAvArtha ke te jema nirarthaka che tema ja sUrya, caMdra paNa tamArA mukhanA prakAza AgaLa nirarthaka ja che !) 19 jJAna yathA tvayi vibhAtI kRtAvakAza, auvaM tathA hariharAdiSa nAyakevuM ! tejaH skuramaNiSa yAti yathA mahattva, vaM tu kAcazakale kiraNakuleDapa che 20 || bhAvArtha - he prabhu tamArA viSe jJAna jevI rIte yathAvakAzathI zobhI rahe che, tevuM hari, hara ItyAdika devane viSe zubhatuM nathI ja. kemake prakAzamAM ratnanA samUhane viSe jevuM tejanuM prAbalya bhAse che, tevuM kAcanA caLakatA kaTakAne viSe paNa jaNAtuM nathI ja. 20 mane varaM hariharAdaya eva daTA, daSTapu evu hRdayaM tvayi tedhameti ki vIkSitena bhavatA bhuvi yena nAnyaH kajhinsane harita nAtha ! bhavAntareDapi 21 che bhAvArtha - he svAmi ! hari, hara ItyAdika devo (bArI) daSTie paDayA te sAruM ja thayuM che. kemake temane dIThAthI bhADuM huMya tamAre vi ja (te sarvene dIThAthI ane te sarvethI tame zreSTha che ema jANyAthI) saMtoSa pAme che. A lekamAM tamane jevAthI zuM thayuM che ? (te eTaluM ja kahevAnuM che ke, bhavAnarane viSe paNa anya koI deva mAruM mana haraNa karI zakanAra nathI. 21 strINAM zatAni zata jAti putrAna. nAnyA sutaM dupama jananI prasUtA sarva dizA dadhati bhAni sahastrazmi prAcceva diggati phuradRgulam . rara bhAvArtha - jema tArAonA samUhane sarve dizAo dhAraNa kare che, paNa tejasvI sUryane te mAtra pUrva dizA ja janma Ape che, tema ja seMkaDo strIo ghaNAe putrane janma Ape che, chatAM tamArA samAna putrane te bIjI koi janetA (strI) utpanna karatI ja nathI ! 22 tamAmanani munaH paramaM pumAMsamAdityavarNamala tamasaH purassAt aa Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI jene jJAna sAgara tvameva samyagupalabhya jayakti mRtyu nAnyaH zivaH zivapadasya munIndra! patthA ! 23 | bhAva the he munIM ! tamane munio parama puruSa mAne che, ane tame aMdhakAra AgaLa nirmaLa sUrya jevA che, vaLI tamane rUDe prakAre pAmavAthI (jANavAthI) mRtyune paNa jItI zakAya che ane e kAraNathI) tamArA sivAya bIje (koIpaNa) mekSa (mukita) pAmavAne kalyANakAraka mArga nathI ja ! 23 vAyavyayaM vibhumacityamasaMkhyamAgha brahmANamIzvaramanantamanaMgaketuma ! yegIzvara viditayegamanekameka jJAnasvarupamamalaM pravadanti sataH che 24 che bhAvArtha :- he prabhu ! tamane avyaya. vibu, aciMtya, asaMkhya, Agha, brahmA, Izvara, anaMta, anaMga-ketu, gIzvara, yogane jANanAra, aneka, ane eka, evI rIte sakuruSo aneka vizeSaNothI jJAnanA sAkSAta svarUpa rUpe ane vaLI nirmaLa paNa kahe che ! 24 buddhabhaiva vibudhArcitabuddhidhAta vaM zaMkaresa bhuvanatrayazaMkarasvAta dhAtaDasidhIra ! zivamArgaviviMdhAnAta vyakta tvameva bhagavad puruSottamasi che 25 che bhAvArtha - vibudhAcita ! tame buddhine bodha kare che tethI buddha ja cho. tame traNe jagatanuM kalyANa karanAra chetethI zaMkara rUpe ja cho ane kalyANakAraka mArganA vidhine dhAraNa karanArA-jANanArA che tethI tema ja dhAtA che ane he bhagavana tame spaSTa puruSottama eTale nArAyaNa rUpa che. 25 tulya namastribhuvanAniMdarAya nAtha, tulya namaH kSitilAmalabhUSaNayA tulyuM namastrijagataH paramezvarAya, turbhu namo jina bhavadhazeSaNAya che 26 bhAvArtha -he nAtha ! traNe jagatanI pIDAne haraNa karanAra Apane mArA namaskAra che! pRthvInA taLa upara amala-nirmaLa-mUSaNa rUpa Apane bhAre namaskAra he ! vaLI zailenA paramezvara evA Apane mArA namaskAra ho ! he jina ! A saMsAra rUpa sAgaranuM zoSaNa karanAra-nahIM sarakho karI denAra-sApane bhAre namaskAra ho ! 26 ke vismayaDatra yadi nAma gupaurazeLe. vaM saMcita niravakAzayA nIza ! ! dIpAttavividhAzrayajAgaH svapnAntareDapi na kadAcidapIkSitasi me 27 bhAvArtha -he munI tamAma guNe ja tamArAmAM paripU rIte Azraya karIne rahelA che. temAM zuM Azcarya che ! kemake aneka sthaLe Azraya maLavAthI jemane garva utpanna thaelo che, evA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha zrI bhaktAmara stotra 215 dee te tamane svapnAMtare svapnamAM-paNa joyele ja nathI ! (bhAvArtha ke tamArAmAM guNa sivAya deva bilakula che ja nahIM) 27 uauraktasaMzritamunmayUkhamAbhAti rUpamamAM bhavane nitAntama | spaSTaullasakiraNamastatamavitAnuM binme ravi padharapakvavati che 28 bhAvArtha :- he jinezvara ! jema meghanA samIpamAM rahIne, aMdhakArane nAza karIne, ane spaSTa UMcA kiraNe prasArIne; sUrya zobhI rahe che, tema ja azekavRkSanI nIce raheluM ApanuM svarUpa (pAparUpI aMdhakArane nAza karIne ane UMcA kiraNa prasArIne, atyaMta nirmaLa bhI rahe che. 28. siMhAsane maNimayUkhazikhAvicitra vibhrAjave tava vadhu kanakAvadAtama ! bimba viyalisadaMzulatAvitAna tuM gadayAdvizirasIva sahastrazmiH ! 29 che bhAvArtha :- jevI rIte UMcA udayAcaLa parvatanA upara, AkAzane viSe prakAzamAna kiraNo rUpI latAonA sumUlavaDe, sUryanuM biMba zame che, tevI ja rIte he jiseMdra ! maNionA kiraNanI paMkitao vaDe karIne vicitra dekhAtA siMhAsanane viSe, suvarNa jevuM mane Dara ApanuM zarIra atyaMta zebhe che. 29 kundAvadAtacalacAmaracAzeNaM, vizvAjate tava vapuH kaladhAtakAnam | ugha7zakazucinirjaravAridhAra musta8 suragiriva zAtakaummama | 30 bhAvArtha :- jema udaya pAmelA caMdramAnA jevI nirmaLa pANInA jharaNanI dhArAo vaDe meruparvatanuM suvarNamaya UMcuM zikhara zobhI rahe che, tema mogarAnA puSpa jevA dhoLA vAtA. (pharatA) cAmaro vaDe, senAnA jevuM manahara ApanuM zarIra zobhI rahe che. 30 chatratrayaM tava vibhAti zazAMkAnamuauda sthitaM sthagitabhAnukara pratApam | mukatAphalaprakarajAlavivazebhama prakhyAtrijagataH paramezvaratvam 31 che bhAvArtha ;- he bhagavan! (tArA sahita) caMdranA jevAM mahara, sUryanAM kiraNanA tApanuM nivAraNa karanAra, ane motIonA samUhanI racanAthI zobhAyamAna, evAM tamArA upara rahelA traNa chatro zobhI rahyAM che, te jANe tamAruM traNe jagatanuM adhipatipaNuM ja jAhera kare che tema zebhe che. 31 gambhIratAravipUridigvibhAgastrIlekazubhasaMgamabhutadakSA saddharmarAjajayaghoSaNapakaH sana ! khe duMdubhinkvanati te yazasaH pravAdI che 32 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI jana jJAna sAgara bhAvArtha - UMcA ane gaMbhIra zabdavaDe jeNe dizAonA vibhAge pUrI dIdhA che. traNe jagatanA lekene zubha samAgamanI saMpatti ApavAmAM je kuzaLa che ane satyadharmanA rAjAnA jyanA sabdane jAhera kare che, evo tamAre je duMdubhi te AkAzane viSe garjanA karI rahyo che ! 32 maMdAra suMdaraname supArijAtasantAnakAdikusumekaraSTiddhA ! gandhadabiMduzubhamandamaprapAtA divyA divaH patati te vacamAM tati che 33 ! bhAvArtha - maMdAra suMdara name, pArijAta, ane saMtAna, ItyAdi vRkSonA phUlanI je divya vRSTi sugaMdhIdAra pANInAM biMduo vaDe zataLa ane maMdavAyue prerAyelI, svargamAMthI ghaNI ja paDe che, te jANe tamArA bhASaNanI divyamALA ja paDatI hoya, nahIM zuM ! 33 zukraprabhAvabhayabhUrivibhA viste, lakatrayahutimatAM hutimakSipatnI ! ghadivAkaranirantarabhUrisaMkhyA dIyA jAtyapi nizAmapi semasaumyAma 34 che. bhAvArtha :- he vibhu ! bhAyamAna che prabhAmaMDaLa jenuM, evI ghaNI ja tejasvI tamArI kAti ! traNe jagatanA tejasvI padArthonuM teja jhAMkhuM pADe che-te che AkSepa kare che. te tamArI kAnti, asaMkhya sUryanA sarakhI tejasvI hovA chatAM, caMdranA jevI zItaLa prabhAthI rAtrIne paNa jIte che ! svargApavargagamamArga vimAgaMNeH saddharmatattvakathanaikapaTustrikyAM divyadhvanirbhavati te vizadArtha sarva- bhASAsvabhAvapariNAmaguNaH prajya : 35 che bhAvArtha - svarga ane mekSano mArga batAvavAmAM ISTra, tema ja traNe lekane viSe satyadharma tatva kahevAmAM je eka ja mAtra nipuNa che, evo tamAre je divyadhvani te nirmaLa arthavALe hevAthI sarva bhASAnA svabhAvanA guNane pAmIne (sarvatra) thAya che. 35 unidrahamanavapaMkajapuMjakAntIparyuklasakhamayUkhazikhAbhirAmI pAdau padAni tava yatra jinendra ! dharaH pAni tatra vibudhAH parikalyapatti che 36 che bhAvArtha :- he jiseMdra suvarNanAM navAM khIlelAM kamaLanA samUhanI kAMti jevA prasarI rahelA nakhanAM kiraNanI paMkita vaDe je suMdara dekhAya che, evA tamArA pago, pRthvI upara jyAM jyAM DagalAM bhare che, (tame jyAM jyAM vicare che) te ThekANe devatAo kamaLanI kalpanA-racanA -kare che. 36 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI bhaktAmara stotra 217 iyaM yathA tava vibhUtirabhujjinendra ! dharmopadezanavidhA na tathA parasya ! yAda prabhA dinakRta : prahatAdhArA tAdaka grahagaNamya vikAziDapi che 37 che bhAvArtha :- he jinendra ! e prakAranI (pAchaLa jaNAvelA aSTa prAtihAryanI) tamane je je saMpattio dharmane upadeza karatI vakhate (samavasaraNamAM) thaI, te pramANe anyane (hariharAdika paradharmanA dene kadI paNa) thaI nathI. (te yogya ja che) kemake aMdhakArane samULa nAza karanAra sUryanI jevI prabhA che tevI prakAza pAmelA grahonI paNa kayAMthI ja heya ? 37 tanmAvilavilelakapAlamUla- mattabhramabhramaranAdavivRddhakepama! rAvatAbhAbhimuhUtamA patanuM davA bhayaM bhavati ne bhavadAzritAnAma che 38 che bhAvArtha :- jenuM gaMDasthaLa jharatA madavaDe karIne kharaDAeluM che, vaLI je mAthuM dhuNAvyA . kare che ane tenI AjubAju bhamatA unmatta bhamarAone guMjArava vaDe, jene kepa vRddhine pAmela che. vaLI je uddhata rAvata jevo che, evo hAthI paNa je (kadAca) sAme Ave, te paNa tene dekhIne tamAre je Azrita hoya che tene bhaya Upaja nathI. 38 bhinnakumbhagaladujajavalazANitAtamuktAphalaprakarabhUSitabhUmibhAgaH beThakamaH kamagataM hariNAdhipoDapi nAkrAmati kramayugAcalasazrita te che 38 che. bhAvArtha :- jeNe hAthIonA kuMbhasthaLa chedIne, temAMthI gaLatAM ujajavaLa ane lehIthI kharaDAelAM metI vaDe pRthvI zobhAvI che, evA baLavAna doDatA siMhanI deTamAM je mANasa AvI pa hoya, te paNa je tamArA caraNa rUpI parvatane Azraya le, to tene te siMha paNa huM mArI zakti nathI. ) AkramaNa karI zakatuM nathI-paMjAmAM laI zakatA nathI. 39 kalpAntakAlayavane Thatavahnikalpa dAvAnale javalitamujajavalamuskuliMgamU vizva jisumava sammukhapatanta tvanAmakartAnajala zayatyazeSama che 40 che bhAvArtha :- je pralayakALanAM pavanathI uddhata thayelA agni je, jenI aMdarathI paNa oDhA (taNakhA)** UDe che e, ane ghaNuM ja prakAzavALo evo dAvAnaLa-vanane agni, jANe jagatane bALI nAkhavAnI ja IcchA karatA hoya nahi ! tema joramAM saLagate saLagate sanmukha Ave, te tene paNa tamArA nAmanuM kIrtana rUpI tamAruM svatana rUpI-jaLa azeSa samAvI de che, samagra bujhAvI nAkhe che. rakatekSaNe samakeliDanIla auddhata phaNinamutkaNamApatantama Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI jana jJAna sAgara AkrAmati mayugena nirastazaMka tvanAmanAgadamanI hadi yasya puMsaka che 41 che bhAvArtha - lAlacoLa AMkhevALa, madonmatta keyalanA kaMTha (gaLuM) je kALe, ane karodha karIne uddhata, (cha cheDAyele) e sarSa UMcI pheNa karIne sAme dhasI AvatA hoya tene paNa je mANasanI pAse tamArA nAmarUpI nAgadamanI (sarpanuM damana karanAra auSadhI) heya che, te mANasa nilakapaNe oLaMgI jAya che ! (bhAvArtha ke e sApa paNa tamArA bhaktane karaDI zaktA nathI.) 41 vatra-turaMgagajagarjitabhImanAdabhAjI balaM balavatAmapi bhUpatInAma che udivAkaramayUkhazikhApaviddha, tva-kIrtanAttama chavAzu bhidAmupaiti che 42 che bhAvArtha - jenI aMdara ghoDAo kudI rahyA che ane hAthIonI gajanAnA bhayAnaka zabda thaI rahyA che, evA raNane viSe rahelA baLavAna bhUpatine sainyane paNa, jema uThya pAmelA. sUryanAM kiraNenI zikhAo vaDe, aMdhakArane nAza karI zakAya che, temaja tamArA kIrtanathI bhedI zakAya che! (bhAvArtha ke tamArI bhaktithI evuM sainya paNa jItI zakAya che.) 42 kutAgraMbhinagajazeNitavArivAhavegAvatArataraNAturadhabhIme ! yudhdha jya vijitadurjayajeyapakSA svAdapaMkajavanAzrayiNe labhate che 43 che bhAvArtha :- bhAlAonI aNIo vaDe chedAI gayelA hAthIonA rUdhirane pravAha tyAM AgaLa vahe che ane jyAM te pravAhanI aMdara yoddhAo taravAmAM Atura thaI gayelAM che. evA bhayAnaka yuddhane viSe, jene tamArA caraNakamaLarUpI vanane Azraya hoya che, teo ajIta zatruone paNa jItI zake che. 43 ammonidhI subhitabhIpaNanakacakrapAThI na pIThabhayado vaNavADavAnI ! raMgataraMgazikharasthitayAnapAtrA brAsaM vihAya bhavataH smaraNAdavanaMti che 44 che bhAvArtha :- bhayaMkara magaramaccha Ada nacaka jaLacara jaMtuo jenI aMdara UchaLI rahyA che ane bhayAnaka vADavAgni jenI aMdara atizaya prajavalita thaI rahyo che, tathA meTAM moTAM jAMo jenI aMdara UchaLI rahyAM che, evAM tephAnI samudranI aMdara je vahANe (vahANanI aMdaranA manuSyo) AvI paDelA hoya che, te paNa tamArA smaraNathI nirbhayapaNe jaI zake che! (sahudramAM jokhamAyA sivAya rahI zake che.) 44 ubhUtabhISaNajadarabhArabhunA , zo dazAmupagatAgrutachavitAzA . tatpAdapaMkajarajo mRtadidhadeha matya bhavanti makaradhvajatulyarUpA che 45 che Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zrI bhaktAmara stotra 219 bhAvAtha :- bhayaMkara jaLeAdara rAganA bhArathI namI gaelAM ane tethI karIne jemaNe jIvataranI AzA cheDI dIdhI che, evI mahA duHkhad avasthAne je pAmelA hoya che, te paNa tamArA caraNukamaLanI rajarUpI amRtanu jo peAtAnA zarIrane lepana kare to (rAgathI rahita thaIne) kAmadeva jevA suMdara zarIravALA thAya che ! 45 ApAdaka muruza khalaveSTitAMgAM, gADha bRhaniMga koTani ja dhAH / vannAmamantramaniza manujAH smarantaH, sadaH svayaM vigatabandhabhayA bhavanti 5 46 5 bhAvArtha :- pagathI te gaLAsudhI jaDelI kheDIe vaDe jenAM aMga viMTAi gayAM che, ane kATIenI jhINI aNIetaLe jemanI jantradhA ghasAyA nira Mtara smaraNa kare che, teA utAvaLA potAnI meLe ja te meTI eDIenA gADha baMdhanathI tenI kare che, te mANase paNa jo tamArA nAmanuM baMdhananA bhayathI mukata thaI jAya che. (kedamAMthI chUTe che.) 46 mattaddipendramagarAjadavAnalAhi-- saMgrAmavAridhimahe darabandhanAtyam / tasyANu nAzamupayAti bhaya bhayeva yastAvaka stavamimaM matimAnaSIte // 47 // bhAvAtha :- je buddhimAna mANasa tamAru A stavana (AlakatAmAra stotra) bhaNe che: - pATha kare che,--tenA, madonmata hAthIthI siMhathI, dAvAnaLa agnithI, yuddhathI, samudrathI, ane jaLAdara tathA baMdhanathI (pAchalAM kAvyeAmAM jaNAvelAM) e sarvethI utpanna thaelA bhaya, bhayathI ja jema nAza pAmatA hoya tema (A stotranA pAThathI) jhaTa nAza pAme che ! 47 stotrastra tava jinendra ! guNani baddhAM bhakatsA mayA ruciravaNuvicitrapuSpAn / dharo jatA ya chaha karNAgatAmaja>> ta mAnatu, mavazA samupaiti lakSmIH // 48 u bhAvArtha :- he jinedra ! A stotrarUpI mALA meM tamArA guNurUpI dorAvaDe, vicitra akSararUpI raMgavALAM puSpAthakI bhakitavaDe gu MthelI che; tene je mANasa haMmezAM peAtAnA kAne viSe "dhAraNa karaze, te (sanmAna thakI UMcA thayelA evA hAine) svataMtra lakSmIne pAmaze, 48 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalyANumaMdira tetra (padyAnuvAda) : harigIta chaMda kalyANanuM maMdira ane udAra Icchita Apave, dAtA abhaya bhayabhItane samartha durita kApa; saMsAra dariye DUbatAne nAvarUpe je vaLI, nirdoSa prabhunA padakamaLane prathama huM preme namI. sAgara samA jenA mahimAnI stuti karavA viSe, vizALa buddhi suraguru te cheka zakti hINa dise; vaLI kamaTha kerA garvane je bALave agni are, tIrthezanI stuti karIza ja temanI huM te khare. 2 sAmAnya rIte paNa tamArA rUpane vistAravA, jinarAja ! zakitamAna durlabha mUDha muja sama che thavA; dina aMdha dhIrajavAna baccuM ghUDanuM je hathI, nahi sUrya kerA rUpane varNa zakaze snehathI. 3 anubhava kare tuja guNataNe jana mehanA TaLavA thakI, nahi pAra pAme nAtha ! te paNa Apa guNa gaNatAM kadI; jyama pralayakALavaDe khaselA jaLathakI ja samudranA, khullA thayelA ratna DhagalA ke'thI mApI zakAya nA, dedIpyamAna asaMkhya guNanI khANa nAtha tamArI huM, AraMbha to karavA stuti paNa maMda buddhimAna chuM; zuM baLa paNa ketuM nathI ? laMbAvI be hAthane, nija buddhinA anusArathI ja samudranA vistArane. he Iza yogI paNa tamArA guNa je na kahI zake; sAmarthya mAruM kayAMthI varNana mujathI tenuM thaI zake, vicAra viNanuM kArya A gaNAya mAruM tethI, paNa pachI zuM pitAtaNuM bhASA kahe vadatAM nathI ! 6 aciMtya mahimAvAna stuti ApanI ho jinare, tuja nAma paNa saMsArathI lekanuM rakSaNa kare; jayama grISmakera sakhata tApavaDe musAphara je duHkhI, te thAya kamaLa taLAva kerA zItaLa vAyuthI sukhI. 7 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zrI kalyANamaMdira tetra he svAmI Apa hRdaya viSe Avo tadA prANItaNA, kSaNamAtramAM daDha karmabaMdhana jAya tUTI jagataNuM; vanamAM mayUre madhyamAM jevI rIte AvyA thakI, caMdanataNa tathI ja sarpo sadya chUTe che nakI. 8 darzana ahe jiseMdra mAtra manuSyane je thAya che, te seMkaDe duHkha bhaya bharelAM sahejamAM TaLI jAya che; govALa kiMvA sUrya tejasvI taNuM dIThAM thakI, pazuo mukAye sadha jevA nAsatA cere thakI. 9 rika tame jinarAja kevI rItathI saMsAranAM ? tamane hadayamAM dhArI ulaTA tAratA saMsArI; Azcarya che paNa camakerI masakathI sAcuM Thare; aMdara bharelA vAyunA AdhArathI jaLane tare. !! 10 hari, hara ane brahmAdinA ja prabhAvane jeNe ho, kSaNamAtramAM te ratipatine sahejamAM Ape haNe je pANI agni anyane bujhAvatuM paLa vAramAM, te pANIne vaDavALe pIdhuM ne zuM kSaNavAramAM ? 11 he svAmI ! atizaya bhAravALA Apane pAmyA pachI, kevI rIte prANuM aho ? nija hRdayamAM dhAryA thakI; ati laghupaNe bhavarUpa dariyo sahejamAM tarI jAya che, athavA mahAna janataNo mahimA aciMtya gaNAya che. ? 12 he prabhu ! jyAre prathamathI Ape hIte dodhane, AzraryA tyAre kema banyA karmarUpI cerane ? athavA nahIM A avanimAM zuM dekhavAmAM AvatuM ? zItaLa paDe je hima te lIlAM vane. bALatuM !! 13 he jina thI Apane paramAtmathI sadA, nija hRdaya kamaLa jJAnarUpI cakSuthI avakatA; punita nirmaLa kAMtivALA kamaLanuM bI saMbha, zuM kamaLakerI karNikAne madhya viNa bIje sthaLe. 14 kSaNamAtramAM jinarAja bhavijana ApakerA dhyAnathI, pAme dazA paramAtamanI tajI dehane prabhu jJAnathI; mi tivra agni tApathI mizrita dhAtu hoya te, paththarapaNAne tyAgIne tatkALa enuM thAya che. 15 he jina haMmezAM bhavya jana je dehanA aMtara viSe, dharatAM tamAruM dhyAna tene nAza karatA kema te; athavA svabhAva mahA nUjana madhyastha evo sadA. vigrahaNa karI nAza ne zAMti prasAre ubhayathA. 16 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrI jene zAna sAgara nahIM bheda he prabhu Apane AtmA viSe A buddhithI, ciMtana kare paMDita ahIM te Apa sama thAye nakI; je jaLa viSe zraddhAthakI amRtataNuM ciMtana kare; je jaLa kharekhara vizvanA vikArane zuM nA hare ? 17 tamane ja ajJAne rahita paradhamI paNa nAmAMtare, vibhu hariharAdika buddhithI nizcaya karI pAme khare; kamaLAtaNa regethI jenAM netra prabhu pILA rahe, te sApha joLA zaMkhane zuM patavaNuM nahIM kahe ? 18 dharmopadezataNuM samayamAM ApanA sahavAsathI, tarU paNa azoka ja thAya te zuM manujanuM kevuM pachI ? jayama sUryanA ugyA thakI nA mAtra mAnava jAgatAM, paNa vRkSa pallava puSpa sAthe sahejamAM praphUllita thatAM. 19 cAre dizAe deva je puSpotaNI vRSTi kare Azcarya nIcA mukhavALA DIMTathI te kAma paDe; he munIza athavA ApanuM sAmIpya jaba pamAya che; paMDita ane puSpataNuM baMdhana adhomukha thAya che. 20 je ApanA gaMbhIra hRdaya samudramAMthI upaje, te vANamAM amRtapaNuM leke kahe te satya che; kAMke karIne pAna paramAnaMdane bhajatAM thakA, bhavijana ahe ethI karIne zIdha ajarAmara thatA. 21 deve vIMche je pavitra cAmara, svAmI Apa samIpa te, huM dhAruM chuM nIcA namI UMcA jatAM ema ja kahe; munizreSTha evA pArzvane je namana karaze snehathI, te zuddha bhAvI urdhva gatine pAmaze nizcayathakI. 22 suvarNa ratnothI banelA UjaLA siMhAsane, gaMbhIra vANIvAna rUpe zyAma svAmI Apane; utsuka thaIne bhavya janarUpI mayure nIrakhe, mesazire ati gAjatA nava megha sama prItivaDe. 23 UMce jatI tuma zyAma bhAmaMDaLataNuM kAMtivaDe, lepAya raMga azeka kerA pAnane svAmI khareka prANI sacetana te pachI vItarAga Apa samAgame, re keNu A saMsAramAM pAme nahi bairAgyane. 24 re re pramAda taje ane AvI bhajo A nAthane, je mokSapurImAM jatAM vyApArI pArzvanAthane, sura dudubhIne zabda je AkAzamAM vyApI rahe, huM mAnuM chuM he deva te rIlekane ema ja kahe. 25 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalyANamaMdira stotra 224 he nAtha tromAM prakAza janma Ape karyo; tArA sahita A caMdramA tava hINa adhikArI karyo, motI samaye zobhatAM traNa chatranA mIse karI, te A prabhunI pAsa te, nakI rUpa traNa jANe dharI. 26 kIti pratApa ja kAMtipherA samUhathI trauleka A, goLArUpe bhagavAna jyama Ape pUrelAM hoya nA; rUpuM suvarNa ane vaLI bhANejyathI nirmita khare, pAsathI zobhI rahyAM tyama Apa traNa killAvaDe. 27 paDatI prabhu tuma pAdamAM deveMdra namatA temanI, rane racita mugaTa tajIne divyamALA puSpanI; huM mAnuM chuM manamAM khare e yogya thAya sarvathI; vibhu ! Apane saMgama thatAM sumanaso bIje ramatAM nathI. 28 he nAtha ! A saMsArasAgarathI tame vimukha chate, nija Azritane tAratA vizvaza te te yogya che; loke tare mATItaNuM ghaTa karma pAka sahitathI, Azcarya vibhu ! paNa Apa cho rahita karma vipAkathI. 29 vizvaza, japAlaka ! chatAM paNa Apa durgata dIsatA, he Iza akSara che, tathApi rahita lipi sarvathA; vaLI deva che ajJAnIne paNa tAranAra sadeva je. ! vicitra te trIleka bodhakattAna Apa viSe skure.! 30 AkAza AchAdita kare evI atizaya dhULa je, zaTha kamaTha datye krodhathI uDADI svAmI Apane; chAyA paraMtu nAtha tethI ApanI DhaMkAI nathI ! ulaTo chavAyo duSTa pate kRtya pitAnA thakI !! 31 vijaLI sahita ghanaghara muzaLadhArathI vaLI varSa, varSAda dastara kamaTha daye cheTha prabhu gAjate; teNe he jinarAja ! ulaTuM rUpa tyAM saheje dhayuM; tIkSNa burI talavArakeruM kAma te sAmuM karyuM ! ! 32 vikrALa UMcA keza laTake mALa zabanA ziranI, bhayakArI agni mukha viSethI nIkaLe jenA vaLI; e samUha picAzane je Apa pratye preri, he deva ! pratibhava duHkhakArI tehane te te tha.! 33 he traNa bhuvananA nAtha ? jeo anya kAryo choDIne, trikALa vidhivata pUjatA tuja caraNane citta jeDIne; vaLI bhakitanA ullAsathI romAMcavALe deha che, A pRthvIthAM te bhavyajanane he prabhujI ! dhanya che. 34 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ne jJAna sAgara ke huM *rda zrI munIza ! A saMsAra rU5 apAra sAgara viSe, huM mAnuM chuM tuma nAma nahIM muja zravaNamAM AvyuM haze; suNyA chatAMya pavitra maMtrarUpI tamArA nAmane, Apatti rUpI sarpiNI zuM samIpamAM AvI zake ? 35 he deva ! janmAMtara viSe paNa ApanA be caraNa je, baLavAna Ichita ApavuM te, meM nahIM pUjyA haze; he munIza tethI karI huM jarUra A bhavane viSe, sthaLa hRdaya vedhaka parAbhavanuM te thaye jAte dIse. 36 nizcaya are ! mehadhakAre vyApta evAM netrathI, pUrve kadI meM eka veLA paNa prabhu yA nathI; kevI rIte thaI hRdayabhedaka anyathA pIDe mane, baLavAna baMdhananI gati vALA anartho zarIrane 37 kadI sAMbhalyA pUjyA kharekhara Apane nirakhyA haze; paNa prItithI bhaktivaDe nahi hRdayamAM dhAryA haze, janabaMdhu! tethI duHkhapAtra thayela chuM bhavane viSe, kAke yiA bhAve rahita nahIM ApatI phaLa kAMIe. 38 sukhakArI zaraNAgata prabhu hitakArI jana dukhiyAtaNuM, he gIomAM zreSTha ! sthaLa karaNuM ane puNya ja taNA; bhakitathakI namate huM te maheza bhArA upare, tatpara thaze duHkha aMkurane TALavA karuNavaDe. 39 asaMkhya baLanuM zaraNa ! ne vaLI zaraNa karavA egya je arijAzathI thaI kIrti evA ApanA paga kamaLane; zaraNe chatAM paNa bhuvanapAvana ! dhyAnathI kadI hINa te, chuM prathamathI ja haNAyale haNavA ja mATe yogya je. 40 he akhila vastu jANanArA ! vaMgha he deveMdra ne, saMsAranA tAraka ! ane bhuvanAdhinAtha ! prabhu ! tame; bhayakArI duHkha dariyAthakI Aje pavitra kare ane, karuNAtaNuM he siMdhu ! tAre deva ! duHkhiyAne mane. 41 he nAtha ! Apa caraNa kamaLanI nitya saMcita je karI, te bhakita karI saMtatinuM hAtha phaLa kadI je jarI; te zaraNuM karavA yogya mAtra ja Apane zaraNe rahyo, te ahIM ane bhava anyamAM pote ja muja svAmI thaje. 42 e rItathI rUDe prakAre sthira buddhivAna ne, ati harSathI romAMcI jenA zarIra kerAM aMga te; tuja mukhakamaLa nirmaLa viSe reiMdra ! bAMdhI daSTine, je bhavyasana he prabhu ! race che Apa kerI stutine. 43 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI citAmaNI pArzvanAtha strotra 225 pipitAmrA ida), jana nayana kumudacaMdra svAmI, caLakatI saMpada svarganI ja pAmI; nirmaLamaya mananA thavA thakI e, turata jaze jana mekSane viSe te. zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha stotra ( zAdUrla chaMda). kaki kapUramaya sudhArasamAM kiM ciMndracimaryA ki lAvaNyamayaM mahAmaNimayaM kAruNyakelimaya che vizvAnaMdamayaM maheyamaya zobhAmAM cinmayama ! zukaladhyAnamayaM vapujinapastabyAhnavAlambanamU. 1 che bhAvArtha :- zrI jineMdra bhagavAnanuM zarIra, ahA ! kapUra jevuM zvata, amRta jevuM miSTa caMdranI kAnti jevuM zItaLa ane prakAzita, suMdara, meTA maNi jevuM prakAzita, karuNatAnuM bhUmikA rUpa, samagra vizvane AnaMdamaya, mahA udayavALuM. zobhAvALuM. sacitta svarUpa, zula dhyAnamAM nimagna, evA zrI jinendra bhagavAna saMsAranA AdhAra rUpe che ? pAtAlaM kalaya- dharAM dhavalayatnAkAza mA pUrayatna diThyakra kramayanuM surAsuranarazreNiM ca vismApayana che brahmAMDa sukhayana jalAni jaladhe phena chalAlelayana ! zrI ciMtAmaNipArja saMbhava zehaMsadhira rAjate che 2 che bhAvArtha - pAtALamAM paNa praveza karI rahele pRthvIne ujajavala karate, AkAzamAM sarva sthaLe vyApta thatA, dizAone cakrane paNuM ullaMghI jata, deva dAnavone vismaya Apo, traNe jagatane sukha pamAData, samudramAM dhota phINathI zebhAyamAna jaLane DahoLI nAMkhate, evo zrI pArzvanAtha ciMtAmaNi yazarUpI haMsa cirakALa zobhe che. je 2 ! puNyanAM vipaNistadinamaNiH kAmebhajbhe ruNimeMse nissaraNi suredrakariNI jyotaH prakAzAraNi che dAne devamaNinAmajanazreNiH kRpAsAriNI vizvAnaMdasudhAdhUNirbhavabhide zrI pArzvaciMtAmaNi che 3 che kiM zabda Azcarya sucave che, ene artha ahA ! je thAya che. te dareka vizeSaNanI zarUAtamAM vAparI levo. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zrI jana na jJAna sAgara bhAvAya - puNyanA hATa (bhaMDAra) rUpa, pAparUpI aMdhakAramAM sUrya'rUpa, viSayarUpI hAthI vaza karavAmAM aMkuzarUpa, mekSamAM gamana karavA mATe nisaraNIrUpa, AtmajJAnarUpa, jyotine prakAza ApavAmAM araNInA vRkSa samAna, dAna devAmAM IMdra samAna, emanI (zrI pArzvanAthanI) AgaLa namana karI rahelI sajjana puruSonI pa`kitane kRpAnI nadI samAna, vizvamAM AnaMdarUpI amRtanA taraMga samAna, zrI pArzvaci'tAmaNI (bhagavAna) saMsArasamudranu ucchedana karanAra Apa ja che. // 3 // zrIciMtAmaNuipA vizvajanatAsa jIvanastvaM mayA / TustAta ! tataH zriyaH samabhavanAzakramAkriSNum // sutiH krIti hastayA huvidha siddha manovAMcchita / deva durita ca durdinabhayaM kaSTa praNujI mama // 4 // bhAvArtha :- he tAta ! (he zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha !) AkhA vizvanA jIvanarUpa, saccidAnaMda zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha ! jyArathI mane ApanAM darzana thayAM che; tyArathI ja Indra deva tathA cakravatI pa"tanI samRddhi mate prApta thai che. mArA hastakamAM ja mukita rUpI devI krIDA karI rahI che, mArI vividha prakAranI mananI abhilASA siddha thaI che. ane mAruM daiva, mAru pApa ane mAruM duHkha tathA daridratAnA bhArA bhaya samULa nAza pAmyA che. // 4 // yasya prauDhatamapratApatapanaH prAddAmadhAmA jagajja dhAla: kalikAlakeliklanA meAhAdhavidhvaMsakaH // nityeAdyotapada' samastakamalAkeligRha. rAjate / sa zrIpA jinA jate hitakarazciMtAmaNiH pAtu mAm // 1 // bhAvAra :- he atizaya pratApavAna sUryarUpa, ati utkaTa jagatrUpI dhAmane tathA kaLIkALanA mahimAne dahana karanArA, meharUpI aMdhakArano nAza karanArA ane jenu samasta prakAranI samRddhi dhAraNa karanAra pada ha MmezAM ze|bhI rahyuM che evA zrI pArzvanAtha bhagavAna, jagatanA jIvAnu hita karanAra ciMtAmaNI mAruM rakSaNa karo. // 5 // vizvavyApitame| hinasti taraNiA~lApi kAMkurA / dAridrANi gajAvalI harizizuH kAni vaheH kahyuH pIyuSasya lA'pi renivaha. yadrattathA te vibhAH / mUrti: smrutti matIsatI trijagatIkAni hatu... kSamA // 6 // bhAvArtha :- sUrya bAlyAvasthAmAM hevA chatAM paNa vizvamAM vyApI rahelA adhakAranA nAza kare che, kalpavRkSanA eka ja aMkura (ge) daridratAno nAza karavAmAM sama che. siMhatu eka nAnuM bALaka ja hAthIonA samUhane nAza kare che, agninA eka sukSma kaNa kASTanA jaththAne bhasmavat karI nAkhe che, amRtanuM eka ja biMdu regane nivaza kare che, te ja pramANe he vibhA ! manuSyanI atimAM sphuraNA karanAru zarIra traNe jagatanAM duHkhA haNavAne mATe sama che. ! ! ! zrI ciMtAmaNima tramAMkRtiputa zrI manamiUNapAzakalita dhAbhUtaviSApa dvIkArasArAzrita / zaileAkayavazyAvaham // zreya:prabhAvAthaya| viSahara sAllAsa vasAMkita jinaphulliMgAnaMdana dehinAm // 3 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ciMtAmaNi pAzvanAtha stotra 227 bhAvAthI - che zabdanI AkRtivALe hakArathI yukta zrI mahenamiuNanA maMtrathI buddha thayele traNe lokane vaza vartAvanAra, viSayarUpI jherane nAza karanAra, kalyANakAraka, prabhAvavALe vaH saH huM, ItyAdi akSarothI yukta evA manuSya mAtrane AnaMdarUpa zrI ciMtAmaNI nAmane maMtra che. | 7 | hIM zrI kAravaraM namakSarapara dhyAyani ye gine uyarame vinizyi pArzvamadhipaM ciMtAmaNisaMsama che bhAle vAmaNuje ca nAbhikarabhaM bhuje dakSiNe pazcAdaSTa levuM te zivapada dvitrabhaMauryA tyahe che 8 bhAvArtha :- hI, zrI ityAdi AkArathI yukta maMtranuM je gIo hadhyakamaLamAM adhichAtA bhagavAnanA ciMtAmaNinI saMjJAvALo jenI pUrvamAM "name mUkelA che e hIM zrIMkArAdi uttama varNayukta maMtrane hRdayakamaLamAM dhAraNa karIne pALane viSe, DAbA hAthane viSe, nAbhimAM ane ghaNe bhAge jamaNA hAthamAM ane tyAra pachI AThe dalone viSe dhyAna dhare che te be traNa bhava pachI mekSa dhAmamAM sidhAve che, e zuM Azcaryajanaka nathI ! 8 che (stragdharA chaMda) ne regA nava zekA na kalahakalanA nArimAripracAre che vAdhinasamAdhiMnaca daradurita duSTadAridratA ne | ne zAki grahAna na harikariMgaNa bAlatAlAlA che jAyAne pArthaciMtAmaNinativazataHprANinAM bhaktibhAjAma che 9 che bhAvArtha - je bhaktivAna prANIo zrI ciMtAmaNi pArzvanAthamAM pitAnI vRtti joDe che. teone rega, zeka; kaleza, azani, bhaya, pApa, duSTa, dAridrapaNuM, zatrudhArA UpajatI vyAdhi tathA zAkinI, bhUta pizAca vagere hAthI tathA siMhanA samUhe duHkharUpa thai zakatAM nathI. 9 (zArdUla chaMda) gIvaNamadhenukuMbhamaNayastasyAMgaNe raMgiNe che devA dAnavamAnavAH savinaya tau hitadhyAyinaH che lakSmIstasya vazADavazeva guNinAM brahmAMDasaMsthAyinIH zrI ciMtAmaNipArzvanAthamaniza saMskAti ke dhyAyati 10 bhAvArtha - je prANI zrI ciMtAmaNi pArzvanAthanI hameza stuti kare che tathA pAna dhare che tenAM AMgaNAMmAM rAgAdi AnaMda thayA ja kare che, tene kalpavRkSa, kAmadudhA dhenuM, pArasamaNi ItyAdi alaukika padArtha prApta thAya che, deva, dAnava ane manuSya suddhAM vinayathI tenAM hitanuM ja ciMtavana karyA kare che, guNavAna puruSane A brahmAMDamAM prApta thatI samasta lakSmI tene vaza varte che. te 10 | iti jinapatipArzva pArzva paryAkhayakSA pradalita duritIH prINitaprANisArtha che tribhuvanajanavAMchAdAnaciMtAmaNikA | zivapadatabIja bedhibIje dadAtu che 11 che Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI jene jJAna sAgara bhAvArtha - A pramANe jinapati pArzvanAtha bhagavAnanI pAse rahenAre pArtha nAmane yakSa, jenAM pApakarmo naSTa thaI gayAM che, ane te bhagavAne janasamudAyane saMtuSTa karyA che, ane je traNe bhuvananI vAMchA pUravAmAM ciMtAmaNi samAna che, te mekSapadarUpI vRkSanuM bIjarUpasamakita mane arpaNa kare che 11 che zrI dharmasiMha muni viracita zIkhAmaNanA aThThAvIsa bola 1. pahele bele, jenI zuddha zraddhA hoya tene upadeza sAMbhaLo. 2. bIje bele, je je vrata-paccakakhANa karIe tene nirvAha karavo eTale barAbara zuddha rIte pALavAM, paNa deSa lagADa nahi. 3. trIje bele durjana mitrathI kAma joine pADavuM, nahi te pAchaLathI avazya pastAvuM paDe. 4. cothe bele. je mANasa laTapaTa karate Ave tenI sAthe ekadama vagara vicAryuM bhaLI javuM nahi arthAta te mANasanI parIkSA karIne ja mitrAI karavI. 5. pAMcame bole, je gharamAM ekalI strI athavA puruSa hoya te gharamAM ekadama dhAIne pesavuM nahIM. kadApi ajANe peThA te UbhA rahevuM nahIM, arthAt tarata pAchA vaLavuM kAraNa ke sAmAne saMdeha paDe mATe. 6. chaThThuM bole, keI rUDa athavA vAlezarI mitra je zIkhAmaNa de, te pramANa karI mAnavI. 7. sAtame bele, jenA lavAmAM DhaMgadhaDo na heya tenI sAthe maLI javuM nahi, arthAta fje purUSa balluM pALatA hoya temane ja paricaya karavo. 8. Ame bole eka samakti ane bIjuM ziyaLa-tene daDha karI rAkhIe. arthAta samiti ane ziyaLamAM deva nahi lagADatAM zuddha rIte pALavuM.. 9. navame bele, vila mANasathI prIti na karIe arthAta zilIAnI saMgata karIe nahi. tema chatAM kare te avazya khAmI lAge, eTaluM ja nahi, paNa AbarU-Ijajata paNa ghaTe. 10. dazame bole, ApaNu vAlezarIne tathA rUDA mitrane dago na daIe paraMtu prema vadhArIe. 11. agiyArame bele, kusaMgInI saMgata na karIe, je karIe te ApaNI pratIta ghaTe. 12. bArame bele, pitAnA vaDerAmAM bhUlacUka paDI hoya te vAraMvAra saMbhArIe nahi, kAraNa ke ApaNAthI moTA che mATe. 13. terame bole, avivekI, aNasamajune dharmanI zIkhAmaNa detA rahI e, je akala Ave athavA na Ave, paNa upadeza detA ja rahIe. 14. caudame bole, pitAne vaDerAne vinaya karIe, kadApi vaDerA ghaNuM karI mAne arthAta vaDerA nA kahe te paNa vinaya na mUkIe, 15. paMdarame bole, dela (duHkha) sela (sukha), khamIe tathA rUDA kuLanI ane kharA. dharmanI maryAdA na mukIe. 16. soLame bele, pitAnA guNa pitAnA moTethI prakAzIe nahi, tema chatAM prakAzIe te avazya halakApaNuM dekhAya. 17. sattarame bole, keine moDhe dubhIe nahi arthAta koIne boTuM manAvIe nahIM, paraMtu kAma te joIne ja pADIe. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharmasiMhamuninA 28 bola 229 18 aDhArame bole, koIpaNa mANasanI pUThe avarNavAda na bolIe kAraNa ke temAMthI avaguNa nIpaje mATe. 19 ogaNIzame bele, mUrkha mANasane uddezIne zIkhAmaNa daIe nahi kAraNa ke je kadI avaLI pragame te ulaTI ApaNI ja kheDa kADhe. 20 vazame bole, eka ziyaLa ane bIjuM samakti, e bene sArI rIte yatna karI rAkhIe, kAraNa ke tene caLAvanAra ghaNuM maLe, te paNa caLIe nahIM, kenI peThe, te ke rAmatI. tathA draupadI satInI peThe. 21 ekavIzame bele, khala (kUkha) mANasane cheDIe nahi, je cheDIe te jarUra pUche avarNavAda bele. - 22 bAvIzame bele, jyAM be jaNa chAnI vAta karatA hoya tyAM UbhA rahIe nahi, kAraNa ke te vAta jyAre bahAra paDe tyAre kharI- na kharI karavI paDe, eTale sAhedI pUravI paDe. 23 vevIzame bele, potAnA mananI vAta kaI jevA tevA mANasane meTe karIe nahi, je karIe te jarUrI pAchaLa pazcAtApa thAya. 24 vIzame bole, krodha caDa hoya jema tema belIe nahi arthAta dama kheMcIne rahIe, nahi te pachI pastAvuM paDe. 25 pacIzame bele, vyavahAra sAcavelo ane nizcaya upara bhAva rAkhavo. je nizcaya che te senAnI mahera che ane je vyavahAra che te udyama che. 26 chavIzame bele, pitAnA vaDerAthI sAmI na bAMdhIe je kadApi teo tANI kAle te ApaNe DhIluM mUkavuM, paratu sAmA thavuM nahi. 27 sattAvIzame bele, saMsAramAM kAma kaI divasa pUrAM thayAM nathI thavAnAM nathI, ane thaze paNa nahi mATe pitAnA dharmakRtyanI be ghaDI avazya kADhI levI athata chevaTe divasanI sATha ghaDImAM be ghaDI paNa dhama dhyAna karavuM. 28 aThThAvIzame bele, AgaLa pAchaLa parIkSA karIne je kAma karIe te te kAma zIdya pAra paDe ane cAra lekamAM catura kahevAIe ane paMcamAM pUchAIe. vyAkhyAna-prArabhe belAtI mahAvIra prabhunI stuti. have IhAM kaNe koNa je jANavA, zrI zrI zramaNa bhagavaMta, zrI zrI mahAvIra deva, devAdhideva, paramatArU, paramavArU, dayAnidhi, karuNagarasAgara, bhAnubhAskara, jIvadayApratipAla, karmazatrunA kALa, mahAmAyaNa, mahAgavAla paramanirdhAmika, paramavaugha, paramagArUDI, paramasanAtana, anAthanA nAtha, azaraNanA zaraNa, abaMdhavanA baMdhava, bhAgyAnA bherU, saMtauddhAraNa, zivasukhakAraNa, rAjarAjezvarapura, haMsapurA, supAtrapuSa, nirmalapuruSa, nikalaMkI purUSa, nirmohI puruSa, nirvikArIpu, IchAnidhi, tapasvI, cetrIzaatizaye karI birAjamAna, pAMtrIsa prakAranI satya vacanavANI guNekarI sahita, ekahajAra aSTa uttama lakSaNanA dharaNahAra, zrI zrI siddhArthanaMdana, jigavaMdana, zItaLacaMdana, dInadayALa, paramamAyAla, paramakRpALa, parama pavitra, paramasajajana, Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene jJAna sAgara paramamitra, paramavAlezvarI, parama hitavaMka, paramaAdhAra, sapharajahAjasamAna, jagatrAtA, jagatamAtA, jagatabhrAtA, jagatajIvana, jagatamehana, jagatasehana, jagatapAvana, jagatabhAvana, jagataIzvara, gatavIra, gatadhIra, jagatagaMbhIra, jagataISTa, jagatamiSTa, jagatazreSTha, jagatamitra, jagatavibhu, jagataprabhu, jagatamugaTa, jagatapragaTa, jagatanaMdana jagatavaMdana, cauda rAjalakane viSe cuDAmaNI mukuTasamAna, bhavyajIvanA hRdayanA navasarahAra, ziyalapuMja, jagataziromaNi, tribhUvanatilaka, samavasaraNanA sAheba, sarasvatInA turaMga, gaNadharanA gururAja, chakAyanA chatra, garIbanA navAjaNahAra, mehanA gharaMda, vANInA paghasarevara, sAdhunA seharA, lekanA agresara, alakanA sAdhaNahAra, trAsitanA zaraNAgata, mekSanA dAnezvarI, bhavyajIvanAM locana, satejanA meru, sujazanA kamala, sukhanA samudra, guNanA haMsa, zabdanA kesarI, jamanA jitaNahAra, kAlanA bhakSaNahAra, mananA aMkuza, manujanA kalpavRkSa, samadaSTinA mAta-pitA, caturvidha saMghanA govAla dharatInA Idradhvaja, AkAzane thaMbha, muktinA vararAjA, kevaLanA devaDAra, cosaTha IdranA vaMdanika, pUjanika, arcanika, smaraNanika, evA dIdvAra, dInabaMdhu, dIna AdhAra, sabadevakAdeva, sarva muninA nAtha, yogInA ThAkurapuruSa, taraNatAraNa, duHkhanivAraNa, adhama uddhAraNa bhavaduHkhabhaMjana, samatAnA sidhu, dayAnA sAgara, guNanA agara ciMtAmaNi ratnasamAna, pArzvamaNisamAna, kAmadugdhA ghenasamAna, citrAvelasamAna, mohanalasamAna, amRtarasakuMbhasamAna, sukhane karaNahAra, duHkhanA haraNahAra, pApaDalatimiranA TAlaNahAra, caMdramAnI pere zItaLadazAnA dhaNI, sUryanI pere udyotanA karaNahAra, samudranI pere gaMbhIra; menI pere aDola, vAyunI pere apratibaMdhavihArI, gagananI pere nirAlaMbI, mAravADI vRSabhorI samAna, paMcAnanakezarIsiMhasamAna, evA kettara puruSa, abhayadAtA, cakSudAtA, mArgadAtA, ehavA carama jinezvara, jagadhaNI, jina zAsana zaNagAra; bhAva dharIne samaratAM, pAmI je bhavapAra. evA tattAnaMdI, tattvavizrAmI, anaMtAguNo dhaNI, alakSaguNanA dhaNI, anaMtabaLanA dhaNI, anaMtarUpanA dhaNI, anaMta tejanA dhaNI, anaMta avyAbAdha Atmika sukhanA dharaNahAra, saphalanAma ne saphalatranA dharaNahAra, me haNe ma ha' zabdanA prakAzaNahAra, aho bhavya jo keI jIvane haNazo te haNavavAM paDaze, chedaze te chedAvavAM paDaze, bhedaze te bhedAvavAM paDaze, karma bAMdhaze te bhogavavAM paDaze. ehavA "ma haNe ma haNo zabdanA prakAnA karaNahAra, zramaNa bhagavaMtamahAvIre, upannanANadaMsaNadhare, ahajiNakevalI, aparizravI kahetAM-anAthavI paSa, teM prabhujInAM guNa kahyAmAM nAve, mavyAmAM nAve, varNavyAmAM nAve, evA akalasvarUpa, jinezvaradeva, te prabhue sADAbAra varSane paMdara divasa sudhI mahA mahenata karI kamane TALI karmane gALI karmaprajALI, kamane dUra IDI, karmanAM deNAM daI karI, karmathI nikarA thaI karI, kevaLazrI varI, AmadazA prakaTa karI, jinezvaradeva, vItarAgadeva, melanagare padhAryA. paNa jagatavAsI jaMtujIvane upakAra nimitta, zAtA nimitte kalyANa karavA nimitte, bhavyajIvanA du:kha maTADavA vAste, cAragati, covIsa daMDaka, cerAzalakSa chavAyonine viSe, eka koDa sADI sattANulAkha kroDa kulane viSe, jIva ana-paribhramaNa kare che, saMgI zArIrika, mAnasika vedanAo sahana kare che, te maTADavA mATe paramezvaradeve siddhAMtarUpa vANI bhAvabhedavRttAMta, vistArapaNe varNavyAM. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 pAMca jJAna pAMca pAna 1 ya, 2 jJAna, 3 jJAnI, tenA artha. 1 ya, jANavA gya te sAme padArtha, 2 jJAna te jIvane upayoga jIvanuM lakSaNa, jANapaNuM te 3 jJAnI te jANe te-jANavAvALo jIva-asaMkhyAta pradezI AtmA. jJAna zabdone vizeSa artha 1 jeNe karI vastune jANIe te jJAna, 2 je thakI vastune jANIe te jJAna, 3 jene viSe vastune jANue te jJAna, 4 jANavuM te jJAna, e cAra arthe kahyA. jJAnanA bheda jJAnanA pAMca bheda che, 1 mativAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 mana paryAvajJAna, 5. kevaLajJAna, mati jJAnanA be bheda 1. sAmAnya 2. vizeSa. 2 sAmAnya prakAre te mati kahIe. 3. vizeSa prakAre te matijJAna tathA matikhAna kahIe. samyagadaSTi mati te matijJAna zciAdaSinI mati te maniajJAna kRtajJAnanA be bheda 1 sAmAnya, 2 vizeSa. 1 sAmAnya prakAre mRta kahIe. 2 vizeSa prakAre te zruta ajJAna tathA zruta jJAna kahIe. samyagadaSTi mRta te mRta jJAna. mithyAdhinuM kRta te mRta ajJAna 1 mati jJAna. 2 zrata jJAna e be jJAna ane anya paraspara mAMhomAMhe kSIranIranI pere maLI rahe che, jIvane atyaMtara zarIranI pare che. jyAre be jJAna sAthe hoya tyAre paNa pahelAM mati. zrata hoya che. ahIM be jJAnane viSe AcArya vizeSe karI samajAve che. jIva matie karI jANe te matijJAna, kRte karI jANe te zrutajJAna. matijJAnanuM varNana matijJAnanA be bheda 1. zrata nizrita-te sAMbhaLyA vacanane anusAre mati vistare. 2. zrata nizrita-te nahi sAMbhaLyuM, nahi joyuM to paNa temAM mati vistare. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene jJAna sAgara azruta nizcitanA cAra bheda, 1. nAtikA, 2 vanayikA, 3 kArmika, 4 pAriNumikA. 1. autpAtikA buddhi-te pUrve nahi joyuM, nahi sAMbhaLyuM temAM ekadama vizuddha arthagrAhI buddhi Upaje, ne te buddhi, phaLane utpanna kare tene pAtikA buddhi kahIe. 2. vanathikA buddhi-te guru-vaDAne vinaya bhakita karavAthI buddhinI utpatti thAya, zAstranA artha-rahasya samaje tene vanayikA buddhi kahIe, 3kAmikA-nakAmIyA) buddhi-te jotAM, lakhatAM, citaratAM, bhaNatA, sAMbhaLatAM, dekhatAM, vaNatAM, vAvatAM, zIvatAM e Adi aneka zilpakaLA vagerene abhyAsa karatAM temAM kuzaLa thAya te kAmikA (kAmIyA) buddhi kahIe. 4. pANimikA buddhi-te jema jema vaya pariName tema tema buddhi pariName tathA bahusUtrI, sthavira, pratyeka buddhAdi pramukhane Alecana karatAM buddhimAM vRddhi thaI; jAtismaraNAdi jJAna thAya tene pariNAmikA buddhi kahIe, zruta nizcita jJAnanA cAra bheda, 1 avagraha, 2 hA, 3 avAya, dhAraNA. avagrahanA be bheda, 1 arthAvagraha, 2 vyaMjanAgraha, vyaMjanAvagrahanA cAra bheda, 1 zrotraMdriya vyaMjanAvagraha, 2 dhrANedriya vyaMjanAvagraha, 3 raseMdriya vyaMjanAvagraha, 4 spaze driya vyaMjanAvagraha. vyaMjanAvagraha-te je pudgalene Idriyone viSe sAmAM AvI paDe. (pudagalo Idriyone spaze) ne Ihi te muddagalene grahe, sarAvalAne dAMta, tene vyaMjanAvagraha kahiye. cakSuIkiya ne mana te rUpAdi pudagalanI pratyakSa thaI sparza karyA vagara temane rahe che, mATe cakSuindriyane mana e bene vyaMjanAvagraha nathI ne zeSa cAra Idriyone vyaMjanAvagraha che, zretraMdriya vyaMjanAvagraha te-kAne karI zabdanA pugalane rahe. dhrANedriya vyaMjanAvagraha te-nAsikAthI gaMdhanA pugalane grahe, raseMdriya vyaMjanAvagraha te-jIvAe karI rasanA pudagalane kahe. sparzendriya vyaMjanAvagraha te-zarIre karI sparzanA pudagalane grahe, vyaMjanAvagrahane samajavAne1 paDibehaga diphateNuM, 2 madhuga viteNe. A be daSTAMta Ape che. paDibehaga ditaNuM-pratibaMdhaka (jagADavAnuM) daSTAMta; jema koI puruSa sUte che, tene bIjA koI puruSe belA; he devadata' tyAre teNe sAMbhaLIne jAgIne huM uttara Apyo. tyAre ziSya samajavAne zaMkAthI pUche che, te svAmina ! te puruSe huMkAra Ape te zuM teNe eka Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca jJAna 233 samayanAM, ke be samayanAM ke traNa samayanAM, ke cAra samayanAM, ke yAvata saMkhyAta samayanAM, ke asaMkhyAta samayanA pravezyAM zabdapudagalane grahyAM ? guru kahe che-eka samayanAM nahi, be-traNa-cAra yAvata saMkhyAta samayamAM nahi, paNa asaMkhyAta samayanAM pravezyAM zabdavugalane grahyAM. ema nA kahevAthI paNa ziSyane samajaNa paDI nahi tyAre bIjuM malaka (sarAvAlA) nuM daSTAMta kahe che - jema, kuMbhAranA nIMbhADAmAMthI taratanuM lAveluM keru sarAvaluM hoya ne temAM eka jaLabiMdu mUke, paNa je jaLabiMdu jaNAya nahi; ema be, traNa, cAra, ghaNAM jaLabiMdu mUke paNa te sarAvaluM barAbara bhIMjAya nahi, paNa ghaNuM jaLabiMduthI bhIMjAyA pachI jaLabiMdu eka Thare ne ema karatAM vadhatAM vadhatAM pa sarAvaluM thAya, pachI ardha ne ghaNI vakhate pUrNa bharAya pachI te sarAvaluM UbharAya, tema kAnanAM eka samayanAM pravezyAM piTha) pudagalane maLI zake nahi. jema eka jaLabiMdu sarAvavAmAM jaNAya nahi, ema be, traNacAra, saMkhyAna samayamAM paNa pudagalane grahI zake nahi. paNa vyaMjana avagrahamAM asaMkhyAta samaya joIe ne te asaMkhyAta samayanAM pravezyAM pugala jyAre kAnamAM bharAya ane UbharAI jAya tyAre huM ema kahI zake, paNa samaje nahi e kene zabda, e vyaMjanAgraha. ' arthAvagrahanA cha bheda zrokiya arthAvagraha, 2 cakSaIdriya arthAvagraha, 3 ghANe draya arthAvagraha, 4 raseMdriya arthAvagraha, 5 sparzedriya arthAvagraha, ke Idhi (mana) athavagraha. e avagrahanAM nAma mAtra che. tenA artha samajAve che. zroteMdriya arthAvagraha-te kaNe karI zabdana, arthane grahe. cakSuIdriya arthAvagraha-te cakSue karI rUpanA arthane grahe. dhrANedriya arthAvagraha-te nAsikAe karI gadhanA arthane grahe. raseMdriya arthAvagraha-te chavahAbe karI racanA arthane grahe. spaze driya arthAvagraha-te zarIre karI sparzanA arthane graDe. noIdriya arthAvagraha-te manadvAra dareka padArthanA arthane grahe. vyaMjanAvagrahanA cAra bheda ane arthAvagrahanA cha bheda maLI avarahanA e daza bheda che. avaDe karI sAmAnya prakAre arthane grahe, paNa jANe nahIM, je e konA zabda gaMdha pramukha che ! pachI tyAMthI IhA matijJAnamAM praveza kare. IhA te vicAre, je amukane zabda va gaMdha pramukha che, paNa nizcaya thAya nahIM. pachI avAya matijJAnamAM praveza kare. avAya te nizcaya karo, je e amuka ja zabda vA gaMdha pramukha che pachI dhAraNA matijJAnamAM praveza kare. dhAraNA te dhArI rAkhe. je amuka zabda vA baMdha pramukha A prakAre hato. ema IMhAnA khabheda. zroteMdriya IhA, yAvata Idriya IDA. ema cAvAyanA cha bheda zroteMdriya avAya, vAvata noIdriya avAya. ema dhAraNAnA cha bheda zroteMdriya dhAraNA, vAvata noIdriya dhAraNA. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrI jana jJAna sAgara temane kAla kahe che. arthAvagrahane kAla; eka samaya asaMkhyAta samayathI pravezyAM pudgalane chellA samaye jANe, je mane kaIka bolAve che. I hane kAla, aMtarmadUta, te vicAra cAlyA kare ke je mane belAve che te A avAyane kAla, aMtarmuhUrta-nizcaya karavAne, je mane amuka ja belA che. zabda nizcaya kare. dhAraNane kAla, saMkhyAtA varSa athavA asaMkhyAtA varSa sudhI dhArI rAkhe, je amuka veLAe amukane zabda sAMbhaLe hatuM te A prakAre hate. e avagrahanA daza bheda, ihAnA bheda, avAyanA cha bheda, dhAraNanA cha bheda, sarva maLI kRtanizcita matijJAnanA 28 bheda. matijJAna samuccaya cAra prakAre - 1 dravyathI. 2 kSetrathI. 3 kAlathI 4 bhAvathI 1 dravyathI mAtijJAnI sAmAnyathI Adeza karI sarva dravya jANe paNa dekhe nahi. 2 kSetrathI matijJAnI sAmAnyathI Adeza karI sarvakSetranI vAta jANe paNa dekhe nahi. kAlathI matijJAnI sAmAnyathI Adeza karI sarva kAlanI vAta jANe paNa na dekhe, 4 bhAvathI sAmAnyathI Adeza karI sarva bhAvanI vAta jANe paNa dekhe nahi, nahIM dekhavAnuM kAraNa matijJAnane darzana nathI. bhagavatI sUtramAM pAsaI pATha che, te paNa zraddhA viSe che; paNa jevuM tema nathI, Iti atijJAna saMpUrNa sutra ( kRta) jJAnanuM varNana sutajJAnanA 14 bheda. 1 akSara zrata. 2 anakSara zrata. 3 saMjJIzruta. 4 asaMjJIzruta5 samyapha mRta. 6 mithyA mRta. 7 sAdi zrata. 8 anAdi mRta. 9 saparyAvasita mRta. 10 aparyAvasita mRta. 11 gamika mRta. 12 Agamika mRta. 13 aMgapraviSTa zrata. 14 anaMgapraviTa zrata (aMgabAhira) 1 . akSarakRta tenA traNa bheda. 1 saMjJA akSara. 2 vyaMjanaakSara, 3 labdhi akSara. saMjJA akSara mRta te akSaranA AkAranuM jJAna; jemake ka, kha, ga, pramukha sarva akSaranI saMjJAnuM jJAna, ka akSarano ghATa dekhI kahe che e kha nahi, ga, nahi. ema sarva akSaranI nA kahIne kahe ke e te ka ja che, ema saMskRta, prAkRta, geDI, phArasI, drAviDI hiMdI e Adi aneka prakAranI lipimAM aneka prakAranA akSaranA ghATa che tevuM je jJAna te saMjJA akSara zruta jJAna. 2 vyaMjana akSara zrata. te hasya, dIrgha, kAne, mAtrA, anusvAra pramukhanI saMyojanAo karI bolavuM te vyaMjanAkSara mRta. 3 labdhi akSara mRta te IkriyAthanA jANapaNAnI labdhithI akSaranuM jJAna thAya te tene cha bheda. 1 zroteMdriya labdhi akSazruta te kAne bherI pramukhane zabda sAMbhaLI kahe che e bherI pramukhane zabda che, te bherI pramukha akSaranuM jJAna zreneMdriya labdhithI thayuM te mATe beMdriya labdhi akSaragruta kahIe. AdezathI-AgamathI-siddhAMtathI. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca jJAne 2. cakSu IMdriya labdhi akSa zruta te AMkhe AMbA pramukhanu rUpa dekhIne kahe AMbA pramukhanuM rUpa che, te AMbA pramukha akSaranuM jJAnacakSu driya labdhithI thayuM, cakSudriya labdhi akSarazruta kahIe. 3 dhrANeMdriya labdhi akSara zrutta te nAsikAe ketakI pramukhanI ga'dha laIne jANe je e ketakI pramukhanI gaMdha che, te ghrANeMdriya labdhithI ketakI pramukha akSaranuM jJAna thayuM, mATe ghrANeMdriya labdhi akSarazruta kahIe. 4. sedriya labdhi akSara zruta te havAye karI sAkara pramukhane svAda jANIne e sAkara pramukhanA svAda che. e akSanuM jJAna rasendriyathI thayuM, te mATe rasendriya labdhi akSara zruta kahIe. 5 sparzendriya labdhi akSaya zruta te zIta, uSNu, Adi sparza thavAthI jANe je e zIta vA uNu che, mATe te akSaranuM jJAna sparzendriyathI thayuM, te mATe spoMdriya labdhi zruta kahIe. 7 nAIdriya labdhi zrutu te mane karI citavatAM, vicAratAM smaraNa thayuM je me amuka ciMtavyuM. vA vicAryuM| te smaraNanA akSaranuM jJAna manathI--nA driyathI thayuM, mATe neAI Mdriya labdhi. akSarazruta kahIe; elabdhi akSarazrutanA cha bheTTa saMpUrNa iti akSazrutanA bheda. 235 je e te mATe 2 anakSara zruta-te aneka prakAre che. te akSaranA uccAra karyAM vinA zabda, chIMka udharasa, zvAsa, ni;zvAsa, bagAsAM, nAka niSIkavuM tathA nagArAM pramukhane zabda, anakSarI vANI mATe, ene anakSara zruta kahIe, 3. sa'jJI zruta-tenA traNa bheda, 1 saMnI kAlikeApadeza. 2 sanI hetUpadeza. 3 sanI dRSTivAdopadeza. 1 sannI kAlikopradeza te zruta sAMbhaLIne vicAre te. 3 samuccaya anu` gaveSavuM; 4 vizeSa arthAMnuM gaveSavuM; pa citavavuM, e cha ola sanI jIvane hoya te sa'nI kAlikApradeza zruta. vicAravuM. 2 nizcaya karavuM; nizcaya karI vaLI vicAravu 2 sannI hetupradeza-te sa'nI dhArI rAkhe. 3 saMjJI dRSTivAde|padeza te kSayApazama bhAve sAMbhaLe eTale hetu sahita; dravya arzI sahita; kAraNa yukti sahita, upayega sahita; ke bhaNe; bhaNAve; sAMbhaLe te mATe sannI zruta kahIe. 4 asaMjJIzrutanA traNa bheda. 1 asI kAlikepadeza 2 asanI hetUpadeza 3 asanI dRSTivAdopadeza. sattI zruta te zAstrane pUrvApara vicAra sahita; 1 asa'jJI kAlikopadeza zruta-te sAMbhaLI paNa vicAre nahi. sanIne cha bola che; te asa'jJIne nathI. 2 asanI hetupadeza zruta-te sAMbhaLI dhArI rAkhe nahi. 3 asa'jJI dRSTivAdeApadeza zruta te kSayApazama bhAve na sAMbhaLe te traNa bola asanI AzrI kahyA eTale ke asaMjJI zruta, te bhAvA rahita; vicAra tathA upayoga zUnya; pUrvApara AleAca rahita; niNaeNya rahita e saMjJAe bhaNe tathA bhaNAve, vA asanI zruta kahIe. sAMbhaLe te mATe Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI jana jJAna sAgara samyaka kRta te ahiMta, tIrthakara, kevaLajJAnI, kevaLadarzanI, dvAdaza guNe karI sahita, aDhAra deSa rahita, cetrIsa atizaya pramukha anaMta guNanA dhAraka, temanAM prarUpelAM bAra aMga, artharUpa Agama, tathA gaNadhara pu e-zrutarUpa (mUlyarUpa) bAra Agama gUMthA te, tathA caudapUrvIe, tera pUvIe, bAra pUrvIe, agiyAra pUvIe, tathA daza pUrvIe je mRta tathA artharUpa vANI prakAzI te samyapha mRta. daza pUrvamAM nyUna jene jJAna heya, temanAM prakAzelAM samazrata heya. vA mithAmRta hAya. 6. miththAgata-te je pUrvokata guNarahita, rAga sahita puruSoe pitAnI mati kalpanAe karI, mithyAtva dRSTie karI je zAstra racAM jevAM bhArata, rAmAyaNa, vaidika jyotiSa tathA 29 jAtanAM pApazAstra pramukha graMtha te mithyAzruta, te miththAmRta, te mithyAtva daSTine mithutapaNe pariName (sAcA karI bhaNe mATe) pazu je samyapha tenI sAthe meLavatAM juThAM jANI tyaje te samyapha zrutapaNe pariName. te ja miththAmRta samyaktvavAna purUne samyapha buddhie karI vAMcatAM samyaphavanA rase karI pariName, te buddhine prabhAva jANavo vaLI AcArAMgAdika samyapha zAstra te paNa samyaphavAna puruSane samyapha thaI pariName ne mithyAtva dRSTivAna puruSane te ja zAstra mithyAtvapaNe pariName e rahasya che. 7 sAdi ta, 8 anAdi muta, saMparvavasita zrata, 10 aparyAvasita zrata, e cAra prakAranA kRtane bhAvArtha sAthe che. bAra aMga vyavachera thayAM AzrI Adi aMta sahita ane vyavachaMda na thayAM AzrI Adi aMta rahita te samuccaya cAra prakAre che te dravyathI eka puruSe bhaNavA mAMDayuM tene sAdi aparNavasita kahIe, ne ghaNA purUSa paraMparA AthI anAdiaparyavasita kahIe. kSetrathI 5 bharata, 5 Iravata, daza kSetra AthI sAdi paryAvasita. 5 mahAvideDa AzrI anAdi aparyavasita, kAlathI utsarpiNI AzrI sAdi payavasita utsApiNi noavasiMNi AzrI anAdi aparyAsita bhAvathI tIrthakaroe bhAva prakAzyA te AthI sAdi. paryAvasita kSapazamabhAva AthI anAdi arthavalita athavA bhavyanuM zruta te Adi aMtasahita abhavyanuM mRta te Adi aMtarahita. te upara daSTAMta che, sarva AkAzanA anaMta pradeza che. te ekeka AkAza pradezamAM anaMta paryAya che. te sarvapathI anaMta guNa adhika eka agurulaghu paryAya akSara thAya. akSara te kSare nahIM, apratihata, pradhAna, jJAna, darzana jANavuM te. akSara kevala saMpUrNa jJAna jANavuM temAMthI sarva jIvane sarva pradeze asaranA anaMtamAM bhAge jANapaNuM sadAkALa ughADuM rahe che. ziSya pUche che he svAmina ! je teTaluM jANapaNuM DhaMkAya te zuM thAya ? tyAre guru kahe che-ke, je teTaluM jANapaNuM DhaMkAya te chavApaNuM maTIne ajIva thAya, ane cautanya maTIne jaDapaNuM thAya, mATe he ziSya ! jIvana sarva pradeze akSaranA anaMtamA bhAge jJAna sadA UghADuM che. jema varSAkALe karI caMdra tathA sUrya DhAMkayA thayA. paNa sarvathA caMdra tathA sUryanI prabhA DhAMkI jAtI nathI. tema anaMta jJAnAvaraNIya karmanA AvaraNane udaya thayA chatAM paNa caitanyapaNe sarvathA avarAtuM (kAtuM) nathI nigAdanA jIvane paNa akSaranA anaMtamA bhAge sadA jJAna uvAI rahe che. 11 gamika zruta te bAramuM aMga daSTivAda ghaNIvAra sarakhA pATha Ave te mATe. 12 Agamika mRta te kAmika dhRta 11 aMga AcArAMga pramukha Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 pAMca jJAna 13+ aMgapravi-Ara aMga (AcArAMgAdithI daSTivAda sudhI) sUtramAM tene vistAra ghaNe che, tyAMthI jevuM. 14 anaMgapraviNa-samucca be prakAre, 1 Avazyaka 2 Avazyaka vyatirika 1 AvazvanAM cha adhyayana, sAmAyika pramukha. 2 Avazyaka vyanirikatanA be bheda-1 kAlika zrata, 2 ulkAlika zruta 1 kAlika zrata -tenA aneka prakAra che. te uttarAdhyayana, dazAzrutaskaMdha, bRhatakalpa, vyavahAra pramukha ekatrIza sUtra kAlikanAM nAma naMdIsUtra madhye ApyAM paInA siddhAMta jANavA jema traSabhadevanA 84000 paInA tathA madhya 22 tIrthaMkaranA saMkhyAtA hajAra paInA tathA mahAvIra svAmIne 14 hajAra paInA tathA sarva gaNadharanA karyA tathA pratyeka buddhanA karyA padanA te sarva kAlika jANavAM, e kAlika zruta 2 utkAlika zrata= te aneka prakAranA che, te dazavaikAlika pramukha 29 prakAranAM zAstranAM nAma naMdasUtramAM ApyAM che. te Adi daIne aneka prakAranAM zAstra che. paNa vartamAnamAM vyavaccheda che. dvAdazAMga siddhAMta-AcAryanI peTI samAna; atIta kAle anaMta jIvo AsAe ArAdhIne saMsAra duHkhathI mukata thayA, vartamAnamAM saMkhyAtA cha duHkhathI mukta thAya che. anAgata kAle AjJAe ArAdhI anaMta jIvo dUHkhathI mukta thaze ema sUtra virodhIne traNe kALa AthI saMsAramAM rakhaDavA viSe jANavuM zrutajJAna (dvAdazAMgarUpa sadAkALa leka AzrI che. zrutajJAna-samuccaya cAra prakAre che. dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI. dravyathI-zrutajJAnI upage karI sarva dravya jANe de; te zraddhAe karI tathA svarUpa Alekha karI. kSetratha-zrutajJAnI upage karI. sarva kSetranI vAta jANe dekhe, pUrvavata. kAlathI- zrutajJAnI upabhege karI kAlanI vAta jANe, dekhe. bhAvathI,-butarAnI upage karI sarva bhAva jANe, dene, iti zrutajJAnanuM varNana. avadhi jJAnanuM varNana 1 avadhijJAnanA mukhya be bhedaH bhavaprayika, kSAyopazamika. 1 bhAvapratyayikanA be bheda te, 1 nArakIne, 2 deva (cAra prakAranA) ne heya; te bhava saMbaMdhI jyArathI utpanna thAya, te bhavanA aMta sudhI hoya. 2 kSApazamikanA be bheda che. 1 saMjJI manu yane, 2 saMjJI tiryaMca paMcendriyane kSapazama bhAvathI utpanna thAya che, athavA kSamAdika guNe sahita aNagArane utpanna thAya. che athavA samuccaya be prakAre zrata kahyA che, te aMgapaviThaMca aMga pravaTha tathA aMgabAhira ( anaMga praviSTa ) gAmika tathA AgamikanA bhedamAM samAveza sutrakAre karyo che. mULamAM judA paNa nAma ApyAM che. * pahele pahora tathA cothe pahera svAdhyAya thAya tene "kAlika zrata kahIe, = asvAdhyAyane vakhata vajI cAre pahara svAdhyAya thAya mATe "ukAlika" kahIe. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAna sAgara avadhijJAnanA--cha prakAra sakSepathI kahyA che tenAM nAma. 1 anugAmika. 2 anAnugAmika 3 vamAna, 4 hAyamAna. 5 pratipAti, } apratipAti. 238 anugAmika jyAM jAya tyAM te sAthe Ave. te e prakAranuM che. 1 aMtaHgata. 2 madhyamata. 1 aMta gata avadhijJAnanA traNa prakAra. 1 purataH aMtaHgata-purae aMtagata) te zarIranA AgalA bhAganA kSetramAM jANe dekhe. 2 bhAgataH aMtaHgata-(maggAe aMtagata) te zarIranA pRSTa bhAganA kSetramAM jANe dekhe. 3 pArzvataH aMtaHgata -(pAsAe aMtagata) te zarIranA be pA bhAganA kSetramAM jANe dekhe. ata:gata avadhi upara dRSTAMta che, jema koI puruSa harakeAi dIpa pramukha agninuM bhAjana tathA maNipramukha hAthamAM lakhate AgaLa karI cAlatA jAya te AgaLa dekhe jo pUThe rAkhe te pUruM dekhe, tema e paDakhe rAkhI cAle te be paDakhe dekhe, je pAse rAkhe te tarapha dekhe, bIjI bAju na dekhe rahasya che. vaLI je bAju tarapha jANe, dekhe te bAju tarapha saMkhyAtA, asaMkhyA yAjana lagI jANe dekhe. 2 madhyagata-te sarva dizI tathA videizI tarapha (cautaraka) saMkhyAtA yAjana lagI jANe dekhe, pUrvakita dIpa pramukha bhAjana mAthe mukIne cAle te te cautarapha dekhe tema. 2 anAnugAmika avadhijJAna-te je sthAnamAM avadhijJAna UpajyuM hoya te sthAne rahIne jANe, dekhe, anyatra te puruSa jAya te na jANe dekhe. te cAre dizAe saMkhyAtA asaMkhyAtA ceAjana salagna tathA saMlagnapaNe jANe dekhe. jema kAi puruSe dIvI pramukha agninuM bhAjana tathA maNi pramukha koI paNa sthAna prati mUkayu hoya te, te sthAna prati cautaraph dekhe paNa anyatra na dekhe tema anAnugAmi adhijJAna jANavuM. 3 vaddhamAna avadhijJAna-te prazasta lezyAnA adhyavasAye karI, tathA vizuddha cAritranAM pariNAme karI, sarva prakAre avadhi jJAnanI vRddhi thAya tene vardhamAna avadhijJAna kahIe. je jadhanyathI, sUkSma nigeAdIA jIve traNa samaya utpanna thayAmAM zarIranI je avagAhanA AMdhI hoya eTaluM kSetra jANe, utkRSTathI sarva agninA jIva, sUkSma bAdara paryApta e cAra jAtinA te paNa je samaye utkRSTa hoya te agninA jIva, ekeka AkAza pradeze aMtara rahita mUkatAM jeTalAM alAkamAM leka jevaDAM asaMkhyAtA khaMDa (bhAga vikalpa) bharAya teTaluM kSetra sa ziI vidizAe dekhe, avadhijJAna rUpI padArtha dekhe e rahasya che, madhyama aneka bhede che te kahe che. vRddhi cAra prakAre thAya. 1 dravyathI 2 kSetrathI 3 kAlathI 4 bhAvathI, te A pramANe. thAya. 1 kAlathI jANapaNu vadhe tyAre zeSa RNa khelanuM jANapaNuM vadhe. 2 kSetrathI jANapaNuM vadhe tyAre, kAlanI bhujanA tathA dravya, bhAvanA jANapaNAnI vRddhi 3 dravyathI jANapaNuM vadhe tyAre, kAlanI tathA kSetranI bhajanA bhAvanA jANapaNAnI vRddhi. 4 bhAvathI jANapaNu vadhe, zeSa traNa khelanI bhajano. te vistArathI samajAve che :- sarva vastumAM kAlanuM jANapaNu sUkSma che. je kAi cothA ArAno janmyA, nIraMgI baliSTa zarIra, te vaRSabhanArAca sahananavALA egagupacAsa pAnanI ADI laIne te upara sArA lAhanI suI hoya teNe karIne vidhe; e vidhatA eka pAnathI bIjA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca jJAna 239 pAnamAM sui paheAMcatAM asaMkhyAtA samaya thaI jAya che, evA kAla sUkSma che. 1. tethI kSetra asaMkhyAta guNA sUkSma che. jema eka AMgula pramANe kSetramAM asa MkhyAtI zreNI che. akekI zreNImAM asaMkhyAtA AkAza pradeza che. samaya samaya prati akeka AkAza pradeza jo apaharAya / teTalAma asaMkhyAtA kAlacakra vahI jAya, te eka zreNI pUrI thAya nahIM evuM kSetra sUkSma che, 2. tethI dravya anaMtagaNuM sUkSma che. eka AMcala pramANe kSetramAM asaMkhyAta zreNI laie. AMzula pramANe lAMbI ne eka pradeza pramANe paheALI temAM asaMkhyAta AkAza pradeza che, akeka AkAza pradeza upara anaMta paramANu e tathA dvipradezI, tripradezI anata pradezI, yAvat skaMdha pramukha dravyo che dravyamAMthI samaya samaya prati akeka dravya apaharatAM anaMta kAlacakra thAya, tA paNa khUTe nahIM, evuM dravya, kSetrathI sUkSma che. 3, dravyathI bhAva anaMtagaNuM sUkSma che. pUrvAMkata zreNImAM je dravye. kahyAM che te dravyamAM akeka dravyamAM anaMta paryaMva (bhAva) che. te jema eka paramANumAM eka varNo, eka gaMdha eka rasa, e sparza che. temAM eka va mAM anaMta pava che. te ekaguNu kALe, dviguNu kALA, triguNa kALeA yAvat anaMtaguNu kALeA che. ema pAMce bolamAM anaMta pava che, ema pAMce varSoMmAM e gadhamAM, pAMca rasamAM te ATha spa mAM anaMta va che. 'dvipradezI dhamAM 2 vaNu, 2 ga Mdha, 2 rasa, 4 spa che. e dRza bhedamAM paNa pUrNAMkata rItie anaMta pava che. ema sa dravyamAM paryAvanI bhAvanA karavI ema sadravyana, pava ekA karIe pachI samaya samaya prati akeka pavane apaharatAM anaMta kALacakra (utsarpiNI, avasarpiNI) thAya tyAre paramANuM dravyanA pava pUrA thAya, ema dvipradezI spadhAnA pava, tripradezI ska MdhAnA pava, yAvat anaMta pradezI skaMdhAnA pa va apaharatAM anaMta anaMta kAlacaka jAya, te paNa pUrNa thAya nahIM (khUTe nahI) evA dravyathI bhAva sUkSma che. 4, 1 kAlane caNa!nI upamA, 2 kSetrane talanI upamA, 4 bhAvane khasakhasanI upamA samajavAne ApI che. jAranI upamA 3 dravyane vadhamAna jJAna pUrve cAra prakAranI vRddhinI rIta kahI temAM kSetrathI ane kAlathI kevI rIte thAya te kahe che, 1 kSetrathI gulanA asaMkhyAtamA bhAga jANe, dekhe, te kAlathI alikAnA asaMkhyAtamAM bhAganI vAta atIta, anAgata jANe, dekhe. 2 kSetrathI AMgulane sakhyAtamA bhAga bhAganI vAta atIta anAgata jANe, dekhe. 3 kSetra, AMzula mAtra kSetra jANe, dekhe. 4 kSetrathI pRthak (khethI nava sudhI) AMgulanI vAta jANe, dekhe te kAlathI AvalikA saMpUrNa kAlanI vAta atIta anAgata jANe dekhe. 5 kSetrathI eka hAtha pramANe kSetra jANe, dekhe. te kAlathI aMtamu dUta' (mudbhamAM nyUna) kAlanI vAta atIta anAgama jANe, dekhe. 6 kSetrathI dhanuSya pramANa kSetra jANe, dekhe, te kAlathI pratyeka muddatanI jANe dekhe. cha kSetrathI gAu pramANa kSetra jANe, dekhe, te kAlathI eka divasamAM kAMIka nyUna vAta jANe dekhe. dekhe. jANe, dekhe, te kAlathI avalikAnA asa MkhyAtamAM dekhe te kAlathI ArvalakAmAM kAMika nyuna jANe, 8 kSetrathI eka yojana pramANa kSetra jANe dekho. te kAlathI pratyeka divasanI vAta jANe, Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI jaina jJAna sAgara 9 kSetrathI pacIza jana kSetranA bhAva jANe, dekhe, te kAlathI pakSamAM nyunanI vAta jANe, dekhe. 10 kSe trathI bharata kSetra pramANe kSetranA bhAva jANe, dekha, te kAlathI pakSa (ardha mAsa) pUrNanI vAta jANe, dekhe. 11 photrathI jaMbudvIpa pramANa kSetranI vAta jANe, dene te kAlathI mAsa eka jhAjherAnI vAta jANe, dekha. 12 kSetrathI aDhI dIpanI vAta jANe che, te kAlathI eka varSanI vAta jANe, dekhe. 13 kSetrathI paMdaramA rUcaka dvIpa sudhI jANe, dekhe, te kAlathI pRthak varSanI vAta jANe dekhe. 14 kSetrathI saMkhyAtA dvIpa samudranI vAta jANe, dekhe te kAlathI saMkhyAtA kAlanI vAta jANe dekhe. 15 kSetrathI saMkhyAtA tathA asaMkhyAtA dvIpa samudranI vAta jANe, dekhe. te kAlathI asaMkhyAtA kAlanI vAta jANe, dekhe. e pramANe Urdhvaka, adhaleka, tiryaloka e traNe lokamAM vadhatAM vardhamAna pariNAme alakamAM asaMkhyAtA leka pramANe khaMDa jANavAnI zakita prakaTa thAya e vardhamAna avadhijJAna. - 4 hAyamAna avadhijJAna. aprazasta lezyAne pariNAme karI azubha khAne karI avizuddha cAritranA pariNAmathI (cAritranA malinapaNathI) vardhamAna avadhijJAnanI hAni thAya, thoDe theDe ghaTatuM jAya, tene hAyamAna avAdha jJAna kahIe. 5 pratipAtI avadhijJAna-je avadhijJAna prApta thayuM te eka vakhate ja nAza pAme te jaghanya, 1 AMgulane asaMkhyAta bhAga, 2 AMgula saMkhyAta bhAga. 3 vAlA.... 4 pRthapha vAlAjha. 5 liMkha, 6 pRthapha liMkha, che yUkA (ja), 8 pRthapha , 9 java, 10 pRthapha java, 11 AMgula 12 pRthapha AMgula, 13 paga, 14 pRthapha paga, 15 vaheta, 16 pRthapha vaheta, 17 hAtha, 18 pRthapha hAtha, 19 kukSi (be hAtha), pRthapha kakSa, 21 dhanuSya, 22 pRthapha dhanuSya; 23 gAu, 24 pRthapha gAu, 25 ejana, 26 pRthapha yojana ra7 se yojana, 28 pRthapha se yojana, 29 sahastra jina, 30 pRthapha sahastra jana. 31 lakSa ejana, 32 pRthaka lakSa ejana, 33 kroDa jana 34 pRthapha koDa jana, 35 kroDAkroDa ejana, 36 pRthapha doDAdoDa jana e pramANe kSetra, avadhi, jJAnathI jue, pachI nAza pAme. utkRSTa loka pramANa kSetra jue, pachI nAza pAme, dI jema pavanane yoge karI holavAI jAya tema, e pratipAtI avadhijJAna. 6 apratipAtI (apaDivAI) avadhijJAna- te AvyuM jAya nahi. te saMpUrNa cauda rAjalaka jANe, dekhe, ne emAM eka AkAza pradeza mAtra kSetranI vAta jANe, dekhe te paNa paDe nahi. ema be pradeza tathA traNa pradeza, yAvata leka pramANu asaMkhyAta khaMDa jANavAnI zakita thAya, tene apratipAtI avadhi jJAna kahIe, alakamAM rUpI padArtha nathI. je tyAM rUpI padArtha hata te dekhata; eTale eTalI zakita che. e jJAna tIrthaMkara pramukhane bALapaNathI ja heba, kevaLajJAna pAmyA pachI e upayoga na hoya e cha bheda avadhi jJAnanA kahyA, samuccaya avadhijJAnanA cAra prakAra che. 1 vyathI avadhi jJAnI jadhanya anaMta rUpI dravya jANe, dekhe, utkRSTa sarvarUpI dravya jANe, debe 2 kSetrathI avadhijJAnI jaghanya AMgulano asaMkhya bhAga kSetra jA, dekhe utkRSTa leka jevaDA asaMkhyAta khaMDa alemAM deje. 3 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patha grAma kALathI avadhi jJAnI jaghanya AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganI vAta jANe, dekhe, ukuSTa asaMkhyAta utsarpiNI; avasarpiNI; atIta anAgata kALanI vAta jANe, dekhe, 4 bhAvathI jaghanya anaMta bhAvane jANe, utkRSTa sarva bhAvanA anaMtamA bhAgane jANe dekhe, (varNAdika paryAyane). saMsthAna avadhijJAnane dekhavAne AkAra, 1 nArakIne avadhi trApAne AkAre che. 2 bhavanapatine pAlAne AkAre che, 3 tiryaMca tathA manuSyane aneka prakAre che. 4 vyaMtarane paTa- vAtrane AkAre che. 5 jyotiSIne jhAlarane AkAre che, 6 bAra devalokanA devane urdhva mRdaMgane AkAre che. 7 nava greveyakane phulanI caMgerIne AkAre che. 8 pAMca anuttara vimAnA devane avadhi, kaMcukIne AkAre che. nAkI, devane-avadhijJAna-1 anugAmika. 2 apratipAtI, 3 avasthita, e traNa prakAranuM che. manuSya ne niyaMcane avadhijJAna-1 anugAmika, 2 ananugAmika, 3 vardhamAna, 4 hAyamAna, 5 pratipAtI, 6 apratipAtI, 7 avasthita, 8 anavasthita che. e viSayadvAra pramukha prajJApanA sUrAnA 33 mA padathI lakhe che. naMdI maLe saMkSepamAM che. chAta avadhi jJAnanuM varNana saMpUrNa Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 avadhi jJAnane viSaya (dekhavAnI zakita.) 6, viSaya ratnaprabhA zarkaraprabhA vAluprabhA. | paMkaprabhA. | dhumra prabhA. | tamaH prabhA ! tamatama prabhA. 3 gAu. 3 gAu. rA gAu. 2 gAu, jadhanya re dekhe te. 1 gAu. | 1 gAu. | mA gAu. 4 gAu, 3 gAu. 3 gAu. rA gAu. | utkRSTa kSetra dekhe te. 2 gAu. 15 gAuM. 1 mAu. satI, devalAka viSaya | asura kumAra. | 9 nikAya | tiryaMca paceMbaMtara. diya saMsI, jotiSI devaka 1-2 manuSya 3-4 jadhanya dekhe. 25 yojana. ! 25 pejana. | AMgulane asaMkhyAta bhAga. saMkhyAtA dvIpa samudra AMgulane asaMkhyAta bhAga. alakamAM asaMkhyAtA khaMDa AMgulane AMgulane asaMkhyAta asaMkhyAta bhAga. bhAga. ratnaprabhAno | zarkaraprabhAne heThale heDale caramAMta. caramAMta > dekhe. asaMkhyAtA. | saMkhyAtA dvIpa samudra | dviIpa samudra asaMkhyAtA | dIpa samudra zrI jana jJAna sAgara Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patha grAna devalI | L UDI | | devaleka. - devale. - develeka. | pahelethI charI | 7-8-9 | 5 anuttara viya. 9-13-11-12 ] >>veyaka, veyaka, vimAna. jadhanya AMgulane AMgulane gulano AMgulane AMgulano cauda rAjadekhe. asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta asaMkhyAta lekamAM kAMIka bhAga. bhAga. bhAga. bhAga. bhAga. ochuM dekhe. trIjI naracethI narapAMcamI nara- chaThThI nara sAtamI narakano heDale kane heDale kane heDale kana heThalo kane heDale caramAMta. caramAMta. caramAMta. caramAMta. caramAMta. baimAnika UMce pitapotAnA vimAnanI dhvajA sudhI de che. trichA lekamAM asaMkhyAta dvIpa samudra deche. yaMtramAM aloka AzrI kahyuM che. Iti viSayadvAra saMpUrNa 1 avadhijJAna | * abhyatara bAhya | 2 avadhijJAna dezathI savI . nArakI nArakI devatA lAbha. devatAne, tiryaMca lAbhe. tiryaMcamAM lAbhe. manuSya lAbhe. manuyamAM lAbhe. lAbha. lAbha. 1. AtyaMtara bAhya dvAra yaMtrathI jaNa 2. avadhijJAna dezathI sarvathI yaMtrathI jANavo. 243 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI jana jJAna sAgaramana:paryAva jJAnane vistAra A mananA cAra prakAra jANavA. 1 labdhimanaH te anuttaravAsI dene heya. 2 saMgrAmaneH te saMsI manuSya ne saMsI tiryaMcane heya. 3 vargamanaH te nArakI ne anusAra vimAnavAsI vinA bIjA devone heya. 4 paryAyamanaH te mana:paryava jJAnIne heya. mana:paryava jJAna kene utpanna thAya te. 1 manuSyane utpanna thAya, amanuSyane na thAya. 2 saMsI manuSyane utpanna thAya, asaMrI manuSyane na thAya. 3 karmabhUmi saMsI manuSyane utpanna thAya, akarmabhUmi saMsI manuSyane na thAya. 4 karmabhUmi saMkhyAtA varSane AyuSyavALAne utpanna thAya, paNa asaMkhyAtA varSanA AyuSyavALAne upanna na thAya. 5 saMkhyAtA varSanA AyuSyamAM paryAptane utpanna thAya, aparyAptane na thAya. 6 paryAptAmAM paNa samadaSTine utpanna thAya, mizrAdaSTi ne samamidhyadaSTine na thAya. 7 samadaSTimAM paNa saMyatine utpanna thAya, paNa avratI samadaSTi ne dezavatIvALAne * utpanna thAya. 8 saMpatimAM paNa apramatta saMyatine utpanna thAya. pramatta saMyatine na thAya. 8 apramatta saMsthatimAM paNa labdhivAnane thAya. alabdhivAnane na thAya. mana:paryava jJAna be prakAre che- 1 Rjumati mana:paryava jJAna, 2 vipulamati mana:paryAva. jJAna, gaDagumati te sAmAnyapaNe jANe, vipulamati te vizeSapaNe jANe. mana:paryava jJAnanA samuccaya cAra prakAra che:- 1 dravyathI, 2 kSetrathI, 3 kALathI 4 bhAvathI. 1 dravyathI, jumati anaMta anata pradeza skaMdha jANe, dekhe te sAmAnyathI, vipulamAta tethI adhika spaSTapaNe nirNaya sahita jANe, dekhe. 2 kSetrathI, Rjumati jAva aMgulane asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa nIce ratnaprabhAnA prathama kAMDane nAno pratara tenA heThalA tala sudhI, eTale samabhUtaLa pRthvIthI 1000 jana nIce dekhe. zirvA jotiSInA uparanA taLa sudhI dekhe, eTale samabhUtaLathI 900 ejana UcuM dekhe. trizuM dekhe te manuSya kSetramAM aDhI dvIpa tathA be samudrane viSe saMjJI paMcendriya paryAptanA mane gata bhAva jANe dekhe, vipulamati ne (Rjumati)thI aDhI aMgula adhika vizeSa spaSTa nirNaya sahita jANe, dekhe. ( 3 kAlathI jumati jaghanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI vAta jANe, dekhe; utkRSTa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI atIta, anAgata kALanI vAta jANe, dekhe. vipulamati te (Rjumati)thI vizeSa spaSTa nirNaya sahita nirmaLa jANe, dekhe. 4 bhAvathI jumati te jadhanya anaMta dravyanA bhAva (varNAdi paryAya) ne jANe dekhe, utkRSTa sarva bhAvanA anaMtame bhAge jANe, dekhe. vipulamati tethI spaSTa nirNaya sahita vizeSa adhika jANe, dekhe. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca kamara 25 manaparyava jJAnI aDhI dvIpamAM rahelA saMzI paMceMdriyanA manogata bhAvane jANe che. anumAnathI jema dhUmADo dekhI anine nizcaya thAya tema manogata bhAvathI dekhe che. iti mana:paryava jJAna saMpUrNa kevaLa jJAnanuM varNana. kevaLa jJAnanA be bheda, 1 bhavastha kevaLa jJAna, siddha kevaLa jJAna. bhavastha kevaLa jJAnanA be bheda, 1 sagI bhavastha kevaLa jJAna. 2 agI bhavastha kevaLa jJAna vagere. tene vistAra surAthI jANa. siddha kevaLa jJAnanA be bheda, 1 anaMtara siddha kevaLa jJAna 2 paraMpara siddha kevaLa jJAna, tene vistAra sUtrathI jANo te kevaLa jJAna samuccaya cAra prakAre che. 1 dravyathI, 2 kSetrathI, 3 kALathI, 4 bhAvathI. 1 dravyathI kevaLajJAnI sarva rUpI, arUpI dravya ekasAthe jANe, dekhe. 2 kSetrathI kevaLajJAnI sarva kSetra (kAleka)nI vAta jANe, dekhe. (ekIsAthe jANe dekhe; 3 kALathI kevaLajJAnI sarva kALanI bhUta, bhaviSya, vartamAna, e traNa kALanI vAta ekIsAthe jANe, dekhe. bhAvathI kevaLajJAnI sarva pI, arUpI dravyanA bhAvane anaMta bhAve sarva prakAre ekIsAthe jANe, dekhe. kevaLa jJAna AvaraNarahita vizuddha kaleka prakAzaka eka ja prakAre sarva kevaLIne heya. iti kevaLa jJAna saMpUrNa dAMta pAMca jJAnanuM vivecana saMpUrNa Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra samaktinA 67 bola A saDasaTha bolenA prathama bAra dvAra kahe che. (1) sahaNuM cAra. (2) liMga traNa (3) vinayane dasa prakAra, (4) zuddhatAnA 3 bheda. (5) lakSaNa pAMca. (6) bhUSaNa pAMca (7) dUdhaNanA pAMca bheda. (8) prabhAvanA 8. (9) AgAra che. (10) jayaNuM che. (11) sthAnaka cha (12) bhAvanA che. have te dvAra vistArathI kahe che. (1) sahaNA cAra prakAranI-(1) parama0 saMva-nava tatva jANIne jJAna, darzana, sukha, vIrya svarUpa AtmAne anubhava karavo (2) paramArthane jANavAvALA saMvigna gItArthanI upAsanA karavAthI zuddha zraddhAne dhAraNa kare (3) pitAnA matanA pAsasthA usannA ane kuliMgI AdikanI sabata na kare, e traNene paricaya karavAthI zuddha tatvanI prApti thaI zake nahi. (4) paratIthine adhika paricaya na kare adharma pAkhaMDIonI prazaMsA na kare. (2) lIMganA traNa bhe-(1) dharmarAga :- jema juvAna puruSa raMgarAga upara rAtre tema bhavyAtmA zrI jenazAzana para rAce. (2) suzruSA :- jema sudhAvAna purUSa khIra-khAMDanAM bhajanane premasahita Adara kare tema vItarAganI vANIne Adara kare. jema vyavahArika jJAna zIkhavAnI tIvra IchA hoya, ne zIkhavADanAra maLe tyAre zIkhIne A lekamAM sukhI thAya tema vItarAganAM kahelAM sUtronuM haMmezAM sUkSmArtha nyAyavALuM jJAna zIkhIne A leka ne paralemAM manovAMchita sukhane prApta kare. (3) deva gurunI vaiyAvacca :- paMcaparameSThInI yathAyogya bhakti supAtradAna. (3) vinayanA daza bheda- (1) arihaMtane vinaya kare. (2) siddhane vinaya kare, (3) AcAryane vinaya kare. (4) upAdhyAyane vinaya kare. (5) sthavirane vinaya kare. (6) gaNa (dhaNa AcAryone samUha)ne viya kare. (7) kula (eka AcAryonA ziSyane samUha)ne vinaya kare. (8) svadhanane vinaya kare. (9) saMdhane vinaya kare. (10) saMgIne vinaya kare e dazane mAnapUrvaka vinayakare jenazAsanamAM vinA mUla dharma kahevAya che. vinaya karavAthI aneka saguNenI prApti thAya che. () zuddhatAnA traNa bheda- (1) manazuddhatA-manathI arihaMta deva ke je 34 atizaya, 35 vANI, 8 mahAprAtihArya sahita. 18 dUSaNa rahita, 12 guNa sahita, evAM je deva te ja amara deva che, te ja sAcA deva che enA sivAya bIjA hajAre kaSTa paDe te paNa sarAgI davane manathI paNa smaraNa na kare. (2) vacana zuddhatAM-vacanathI guNakIrtana evA arihaMtanA kare, e sivAya bIjA sarAgI devanAM na kare. (3) kAyA zuddhatA-kAyAthI arihaMta sivAya bIjA sarAgI davene namaskAra na kare. devanI zuddhInI sAthe gurUnI paNa zuddhI levI. lakSaNanAM pAMca bheda- (1) sama zatru mitra upara sama bhAva rAkha. kapAyanI maMdatA karavI. (2) saMga-vairAgya bhAva ane mokSanuM dhyeya ane saMsAra asAra che; viSaya ane kapAyathI anaMtakAla chava bhavabhramaNa kare che, te A bhavamAM sArI sAmagrI maLI che, te dhamane ArAdha, ItyAdi vicAra karavo. (3) niveda-zarIra athavA saMsAranA anityapaNAnuM ciMtavana karavuM. saMsAramAM arUcI lAvavI. bane tyAM sudhI A + niveda-tyAgabhAvanA, Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra samuktinA 67 bela 247 mehamaya jagatathI alaga rahevuM athavA jagatAraka jinarAjanI dIkSA laI kama zatruone jItIne siddha padane prApta karavAnI haMmezAM abhilASA (bhAvanA) rAkhavI. (4) anukaMpA. pitAnI tathA mAtmAnI anukaMpA karavI athavA duHkhI jAne sukhI karavA. (5). AsthA-traka pUjanika zrI vItarAga devanAM vacane upara daDha zraddhA rAkhavI ne hitAhitano vicAra karavo athavA astitva bhAvamAM ramaNatA karavI eja vyavahAra samitinuM lakSaNa che te je vAtanI adhUrAza hoya tene pUrI karavI, vyavahArathI traNa tatva-vi, guru ane dharmanI zraddhA nizcayathI nijasvarUpa kevaLajJAna, darzana ane sukhamaya che evI zraddhA. 6. bhuSaNanA pAMca bheda-(1) jenazAsanamAM kuzaLapaNuM, dauryavaMta heya ne zAsanamAM dareka kAryo dauryatAthI kare, (2) vagurunI vaiyAvacca (3) zraddhA ane kriyAmAMthI paDatAne sthira karavA zAsanamAM catura heya. zAzananAM dareka kArya evI caturAIthI (buddhibaLathI) kare ke jethI nirvibatAthI pAra paDI jAya. (4) tIrthasevA, zAsanamAM caturvidha saMghanI bhakita tathA bahumAna karavAvALA hoya. A pAMca bhUSaNothI zAsananI zebhA rahe che. (5) janadharmanI prabhAvanA kare. 7. dUSaNanA pAMca bheda-11) zaMkA-jivacanamAM zaMkA kare (2) ka khA-bIjA matonA ADaMvara dekhI tenI vAMcchA kare. (3) vitigA -dharma karaNInA phaLamAM saMdeha kare ke AnuM phUla haze ke nahi ? atyAre vartamAna te kAMI dekhAtuM nathI evo saMdeha kare. (4) parapAkhaMDIne hamezAM paricaya kare. (5) para pAkhaMDIonI prazaMsA karavI. e pAMca samakitanAM dUpaNa kahevAya te jarUra TALavA joIe. 8, prabhAvanAnA ATha prakA -(1) je kALamAM jeTalAM satrAdi hoya tene guccamathI jANe te zAsanane prabhAvaka bane che. (2) dharma kathA, vyAkhyAna, karIne zAsananA jJAnanI prabhAvanA kare. (2) mahAna vikaTa tapazcaryA karIne zAsanathI prabhAvanA kare. traNa kALa athavA nimitane jANanAra hoya. (5) kartA, virtaka, hetu, vAda, yukita nyAya tathA vidyAdi baLathI vAdIone zAstrArthathI parAjya karIne zAsananI prabhAvanA kare. () puruSArthavALo purA dIkSA laIne zAsananI prabhAvanA kare. (7) kavitA karavAnI zakita hoya to kavitA karIne zAsananI prabhAvanA kare. (8) brahmacarya Adi koI moTA vrata le te pragaTa rIte ghaNA mANasanI vacamAM le. kAraNake ethI lekene zAsana para zraddhA athavA vratAdi levAnI raci vadhe che. athavA durbaLa, svadhAmAM bhAIone sahAyatA karavI e paNa prabhAvanA che, paraMtu AjakAla mAsAmAM abhakSya vastunI tathA lADavA AdinI prabhAvanA kare che, te dIrdhadaSTithI vicAra karavo joIe ke e prabhAvanAthI zAsananI kaI prabhAvanA thaI kahevAya ? athavA ethI keTale lAbha ? eno divAna pitAthI vicAra karI zake che ane prabhAvanAne ApaNo sAco prema hoya te nAnI nAnI tattvajJAna bhaya copaDIonI prabhAvanA kare ke jethI ApaNuM bhAIone AtmajJAnanI prApti thAya. . AgAranA cha bheda-samakitanI aMdara cha prakAranA AgAra che .(1) rAjAno AgAra (2) devatAne (3) nyAtane (4) mAtApitAne ne gurune (5) baLAtkArane duSkALamAM sukhathI 'AjIvikA na cAle te e cha gADhAgADha kAraNathI lAcArIthI samakitaNuM kaI roSa lAgI jAya to viba pasAra thaye doSa mATe pazcAttApa karI zuddha thavuM. 10 jayaNAnA cha prakAra-(1) AlApa-svadhAmabhAIonI sAthe ekavAra bele. (2) saMlApa-svadharmI bhAIonI sAthe vAraMvAra bele. (3) munine dAna devuM athavA svadharmI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina jJAna sAgara 242 bhAIonI vAsaNyatA karavI. (4) evuM vAraMvAra pratidina kare. (3) suNIjanAnAM guNu pragaTa kare. (6) tathA vaMdana namaskAra bahumAna kare tathA 1. mithyAtvI sAthe vagara kheAlAvye kheAlavuM nahi. vAraMvAra khelavuM nahi. 2. 3. "" 39 te dhama nimite nahi paNa anukapA yogya hoya to dAna devuM. nI prazaMsA karavI nahi. 4. 5. stuti karavI nahi. 11. bhAvanAnA cha prakAra-1) dharmArUpI nagara samatirUpI daravAjo (2) dharmArUpI vRkSanuM tathA samyakatvarUpI muLa (3) dha'rUpI prAsAdane samakitarUpI nIva (pAyeA) (4) dharmAMrUpI bhojana mATe samakitarUpI thAya (5) dharmArUpI mAla mATe samaktirUpI dukAna (!) dharmAMrUpI ratna mATe samatirUpI tijorI, e-cha bheda. .. 12 sthAnanAM cha prakAra-jIva rautanya lakSaNa yukata, asaMkhyAta pradezI niSkala ka amUrti che. (2) anAdi kAlathI jIva ane kA saMyoga che. jema dudhamAM jIta talamAM tela, dhULamAM dhAtu, phUlamAM sugaMdha, caMdranI kAMtimAM amRta e pramANe anAdi saMyoga che (3) jIva sukhadu:khane che ane bhokatA che nizcaya nayathI kAryAMka che ane vyavahAranayathI jIva che (4) jIva, nitya drazya che, guNa paryAya, prANa ane guNasthAnaka sahita che. (5) bhavya jIvana mekSa thAya che. (6) jJAna, darzana ane cAritra e mekSanA upAya che; e cha bheda. A theAkaDAne kahasya mADhe karIne vicAra kare ke A 67 kheAla vyavahAra samaktinA che. enAMthI mArAmAM keTalA che ane pachI adhUrA hoya temAM AgaLa vadhAravAnI kozIza kare| ane puruSA dvArA ene prApta kare. {ta vyavahAra samakittanA cha khela sa'pu, panca para 31 dvAra. 1 nAmakAra, 2 Adi, 3 sa'ThANa, 4 dravya, pa kSetra, 6 kALa. 7 bhAva. 8 sAmAnya vizeSa, 9 nizcaya. 10 naya, 11 nikSepa, 12 guNa, 13 paryAya 14 sAdhAraNa, 15 sAdhasI, 16 pariNASika, 17 jIva, 18 smRti, 19 pradeza, 20 eka, 21 kSetra-kSetrI, 22 kriyA, 13 kartA, 24 niya, 25 cAraNa, 26 gati, 27 praveza, 28 pRcchA, 29 sparza'nA, 30 pradezaspanA ane 31 alpa mahuvaDhAra, nAmadrAT-1 dharyuM, 2 adhama, 3 AkAza, 4 -1, 5 pudgalAstikAya, ru kALadravya Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padravya para 31 dvAra 249 2. AdidvAra-kavyApekSA badhA dravya anAda che. kSetrApekSA lekavyApaka che temAM jIva tathA pudgala te sAdi che paNa dhamastikAya, adharmAstikAya ane AkAza anAdi che. kALApekSA Sa vya anAdi che. bhAvApekSA par kayamAM utpAda, vyaya apekSAe sAdisAna che. 3. seThANakAra-dharmAstikAyanuM saMDANa gADAnA edhaNa jevuM A rIte vadhatA kAnta 6. sudhI asaMkhya pradeza che. evuM ja adhamastikAyanuM saMdhANa, AkAzAstikAyanuM saMDANa 999884 lekamAM DokanA dAgInA jevuM alamAM dhaNAkAra chava tathApudagalanAM saM. aneka prakAranAM ane kALane AkAra nahi. pradeza nathI mATe. 4. dravyadvAra-guNaparyAyanA samaha yukata hoya tene dravya kahe che. dareka dravyanA mULa chA svabhAva sAmAnya che. astitva, vastutva, dravyatva, prameyatva, sattatva, agulagva. uttara-svabhAva anaMta che. yathA nAstitva, nitya, anitya, eka, aneka, bheda, abheda, bhavya, abhavya, vakatavya, parama ItyAdi, dharma, adhamaM AkAza eka eka dravya che. jIva, puddagala, kALa anaMta che. vizeSa svabhAva pitapotAnA guNa che ke jethI cha dravya arasaparasa bhinnatA dharAve che. 5 kSetrakAra-dharma, adharma, jIva ane pugala lekavyApaka che. AkAza kAleka vyApaka che ane kALa rA dvIpamAM pravartanarUpa che ane utpAda; vyaya rUpe kAleka vyApaka che. 6 kALadvAra-dharma, adharma, AkAza. dravyApekSA anAdi anaMta che. utpAda, vyathA apekSAthI sAdisAMta che. pudagala, dravyapekSA anAdi anaMta, skaMdhamAM maLavuM vikharAvuM te apekSAthI sAdikSAMta che. kALadravya vyApekSA anAdi anaMta, samayApekSA sAdikSAMta che. 7 bhAvaDhAra-pudagala rUpI che. zeSa 5 dravya arUpI che. 8 sAmAnya vizeSa dvAra-sAmAnyathI vizeSa baLavAna che. jema sAmAnyataH dravya 1 che vizeSataH cha che. dharmAstikAyane khAsa guNa calana sahAya che. adhama ne sthira sahAya, AkAzastino avagAhanadAna, kALane vartanA, jIvAstine caitanya, pudagalAstine pUraNa, galana, vidhvaMsana guNa ane bIjAM guNa chaye dravyanAM anaMta che. 9 nizcaya vyavahAra dvAra-nizcayathI badhA dravya pitatAnA guNamAM pravarte che, vyavahAramAM anya dravyone pitAnA guNanI sahAyatA Ape che. jema ke kAkAzamAM badhAM dravyo rahe che te tene AkAza avagAhanamAM sahAyaka thAya che; paNa alekamAM anya dravyo nathI te. avagAhanamAM sahAyatA nathI detI. chatAM avagAhana guNamAM aguslaghuguNathI guNa hAni vRddhi sadA thayA kare che evI ja rIte bIjA dravyo mATe jANavuM. 10 yAra-aMza jJAnane naya kahe che. naya 7 che. tenAM nAma-1 nagama. 2 saMgraha 3 vyavahAra, 4 jusUtra, 5 zabda, 6 samabhirUDha ane 7 evaMbhUta naya. e sAte nayavALAnI mAnyatA kevI che? e jANavA mATe jIva dravya upara 7 naya utAre che. 1 nagama nayavALo-jIva nAmanA badhAne 10 dravyaprANa ane bAhyakriyAthI grahaNa kare che. 1 saMgraha nayavALo jIva kahevAthI jIvanA asaMkhya pradeze grahaNa kare. 3 vyavahAra , , , traNa sthAvara jIvone guNasthAnavatI vyavahArika kriyAthI grahaNa kare che. 4 jusUtra , , , sukhaduHkha bhogavatA jIvanA upayogane grahaNa kare che. 5 zabda , , , jIvanA bhAvaprANone grahaNa kare che, Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jajaina jJAna sAgara 250 6. samabhirUDha nayavALA-jIva kahevAthI kevaLajJAnI, kSAyaka, samakita vagere zuddha guNo batAve che. siddha avasthA (saMpUrNa zuddha avasthA) batAve che. 7 eva bhUta "" 3) ,, e rIte sAteya naya badhA dravyeza para utArI zakAya. 11 nikSepa dvAra-nikSepa 4 che, 1 nAma, 2 sthApanA, 3 dravya ane 4 bhAvanikSepa. 1 dravyanAM nAma mAtrane nAmanikSepa kahevA. 2 dravyanI sakhza ke asadaza sthApanA (AkRti) te sthApanA nikSepa kahevA 3 dravyanI bhUta ke bhaviSya paryAyane vata mAnamAM kahevI te dravyaya nikSepa. 4 dravyanI mULa guNayukata dAne bhAva nikSepa kahe che. SaT dravya para e cAre nikSepa utArIne paNa medha karI zakAya. 12 guNNa dvAra-pratyeka dravyamAM cAra cAra guNA che. 1 dharmAstikAyamAM 4 guNa-arUpI, acetana, akriya ane calana sahAya. sthira 2 adharmAM 4 "" 3 ,, AkAzAsti 4 4 vAsti 5 kALa dravyamAM,, 4 huM pudgalAsti, 4 37 ,, "" "" "" .. avagAhanadAna " .. " ,, . 4, arUpI, cautanya, sakriya ane upayoga yA jJAna, darzana cAtri ane vI. arUpI, acetana, akriya, ane vartanAguNu. .. rUpI, acetana, sakriya, ane pUraNa-galana. 13 paryAya dvAra-pratyeka dravyanI cAra cAra pAMce che. "" 1 adharmAsti. nI 4 paryAya-skaMdha, deza pradeza ane anusla 2 adharmAMsti;, OM AkAzAsti.,, 4 vAsti 5 pudgalA sta 6 phALavyu *, ,, "" ,, .. ,, 4 avyAbAdha, anAvagADa, amU, '' "" >> vaDu, gandha, rasa, sparzI. ,, bhUta, bhaviSya, vartamAna, agurulatu. 22 ,, 14 sAdhAraNa dvAra--sAdhAraNu dharyAM je anya dravyamAM pazu lAme; jema dharyAstamAM agurulallu. asAdhAraNa dha je anya dravyamAM na lAge. jema dharmAstikAyamAM calanasahAya ityAdi. 15. sAdhamI dvAra-SaT chyAmAM pratisamaya utpAda--yapaNuM che, kemake aNuslallu paryAyamAM SaT guNa hAni vRddhi thAya che te ye drabyAmAM pravarte che. 16 pariNAmI dvAra-nizcaya nayathI chaye dra potapotAnA guNAmAM pariName che. vyavahArathI jIva ane pudgala anyAnya svabhAvamAM pariName che. jema jIva manuSyAdipe ane pudgala e pradezI yAvat anata pradezI skadha rUpe pariName che. 17 jIva dvAra-jIvAstikAya jIva che, Sa pa dravya ajIva te. 18 mUrti dvAra-pudgala rUpI che. zeSa arUpI che. ka` saMge jIva paNa rUpI che. 19 pradeza dvAra-pa dravya sapradezI che. kALa dravya pradezI che. AkAza (leAkAlAka apekSA) anaMta pradezI che ekeka apradezI che. dharma adhama asakhya jIva asaMkhya pradezI che. anaMta Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padravya para 31 ra 251 jIvone anaMta pradeza che. pudgala paramANu apradezI che. paraMtu pugala skaMdha vIyAvata anaMta pradeza che. skaMdhamAM rahela eka paramANu pudagala pradeza gaNAya che. 20 eka dvAra-dharma, adharma. AkAza ekeka dravya che, zeSa 3 anaMta che. 21 kSetrakSetrI dvAra-AkAza kSetra che. bAkInA kSetrI che. eTale ke pratyeka kAkAza pradeza para pAMceya dravya tipitAnI kriyA karavA chatAM eka bIjAmAM bhaLI jatA nathI. 22 kriyA dvAra-nizcayathI badhA e potapotAnI agusladhu guNathI sakriya utpAdaka vyayarUpe kriyA kare che. vyavahArathI chava ane pudgala kriyA kare che. zeSa akriya che. 23 nitya dvAra-divyAstika nathI badhA dravya nitya che. paryAya apekSAthI badhA anitya che, vyavahAra nathI gati Adi paryAya AthI jIva pudagala anitya che. zeSa 4 dravya nitya che. 24 kAraNa kA-pAMceya draya jIvane kAraNa che, paNa jIva keyane kAraNa nathI jema jIva kartA ane dharmAkAraNa maLavAthI jIvane calana kAryanI prApti thaI. ema ja bIje dravyo samajavAM. 25 kartAhAra -nizcayathI badhAM dravya pitapotAnA svabhAvakAryanA kartA che. vyavahArathI jIva ane pula kartA che zapa artA che. ra6 vyApakatA-AkAzanI vyApakatA kAlelakamAM che. zeSanI lekamAM che. rA pravezadvAra-eka eka AkAza pradeza para pAMceya dravyonA praveza che, teo potapitAnI kriyA karyuM jAya che. chatAM eka bIja bhaLI jatAM nathI. jema eka nagaramAM paNa mANasa pipitAnA kArya karatAM rahe paNa ekarUpa na thAya. ra8 pRchA dvAra-zrI gautamasvAmI zrI viraprabhune savinaye nIcenA prazna kare che. 1 dharmAnA 1 pradezane dharmAkahevAya che zuM? uttara-nahi evaMbhUta nayApekSA) dharmAnA 1-2-3 jAva saMkhyAta, asaMkhyAta pradeza. jemAM dharmane 1 paNa pradeza bAkI hoya tyAMsudhI dharmA na kahevAya, saMpUrNa pradeza yuktane ja dharmA kahe che. 2 kevI rIte? evaMdabhUta nayavALe cheDA paNa TuTelA apUrNa padArthane padArtha na mAne, akhaMDita dravyane dravya kahe. tema badhA dravyo mATe samajavuM. 3 lekane madhya pradeza kyAM che ? u0 ratnaprabhA 180000 ejananI che. tenI nIce 20000 ejana ghanedadhi che. tenI nIce asaMkhya yojana ghanavAyu, asaM. 20 tana vAyu ane asaM0 0 AkAza che. te AkAzanA asaMkhyAtamA bhAgamAM lekane madhya bhAga che. 4 alakane madhyapradeza kyAM che ? u. paMkaprabhA nIcenA AkAza pradezanI sAdhimAM. 5 USya , , ,? u0 brahma devakanA trIjA riSTa prataramAM. 6 tacha , , , u0 meparvatanA 8 caka pradezamAM che. eja rIte dharmA, adharmA, AkAza, kALa dravya nA praznottara samajavA. javane madhya pradeza 8 rUcaka pradezamAM che, kALane madhya pra. vartamAna samaya che, Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrI jana jJAna sAgara ra9 sparzanA dvAra-dharmAstikAya, adhama, kAkAza, jIva ane pudagala dravyane sparzI rahI che. kALane kayAMya sparzI, kayAMya na sparze. evI ja rIte zeSa ja astikAya, sparza, kALa dravya rA dvIpamAM badhAM dravya ne spaze. anya kSetramAM nahi, 30 pradeza, spanA dvAra dhamane 1 pradeza dharmAnA keTalA pradezane sparze ? ja. 3 pra u 6 ane sparze. che , adharmA >> >> ? ja 4, u. 7 , , , AkAzA i ba ? ja. 7, u. 7 , , >> , jIva-pula, , ,? ja. anaMta pradezane sparze. , , kALa dravyanA keTalA samayane, smAta anaMta spaze. sAta nahi evaM adharmAstikAyanI pradeza sparzanA jANavI. AkAzane 1 pradeza dharmAnA ja 1-2-3 pradeza, u0 7 pradezane paNa spaze. zeSa pradeza sparzanA dharmAstikAyavata jANavI. jIvane 1 pradeza dharmAnA ja. Yu0 7 pradezane sparza pudgala0 1 , e ja. 4 u0 7 , , zeSa pra. sparzanadharmAstikAyavata kALa dravyane na samaya, pradezane sAta sparze. smAta nahi. pudgalanA 5 pradeza, ja. bamaNAthI adhika (6) pradezane sparze ane u. pAMcagaNAthI 2 adhika 25=10+2=12 pradeza sparze. evI ja rIte 3-4-5 jAva anaMta pradeza ja bamaNAthI 2 adhika u. pAMcagaNAthI 2 adhika pradezane sparze. 31 alpabahurava dvAra-dravya apekSA-dharma, adhama, AkAza paraspara tulya che, tethI jIva dravya anaMtagaNuM, tethI pudagala anaMtagaNu kALa anate. pradeza apekSA-sarvathI thoDA dharma, adharmanA pradeza tethI jIvanA pradeza anaMtagaNuM tethI pugalanA pra. anaM, tethI kALadravyanA pra. anaMta, tethI AkAza0 pradeza anaMtagaNuM. dalma ane pradezane bheLe alpabahatva -sauthI cheDe dharma, adharma AkAzanA dravya, tethI dharma adharmanA, pradeza asaMkhya. tethI jIva dravya anaM0 tethI jIvanA pradeza asaM. tethI pudgala dravya anaM. tethI putra pradeza asaM), tethI kALanA dravya pradeza anaM0, tethI AkAza pradeza anaMtagaNa. iti udbhavya para 31 dvAra saMpUrNa (57) cAra dhyAna. dhyAna 4 bheda-Arta, raudra, dharma ane zukaladhyAna. (1) AdhyAnanA 4 pAyA- manoraNa vastunI abhilASA kare, 2 amane vastune viga ciMtave, 3 regAdi aniSTone viyega ciMtave ane 4 parabhavanA sukha mATe niyANuM kare. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) cAra pAna 253 AtakhAnanAM 4 lapheNu-1 ciMtA-zeka kare. 2 athupAta kare 3 Akranda (vilApa) zabda karIne revuM a 4 chAtI, mAthuM Adi phUTIne revuM. (2) rodradhyAnanA 4 pAyA-hiMsAmAM, mAM, cerImAM, kArAgRhamAM phasAvavAmAM AnaMda mAno (e pApa karIne ke karavAmAM khuzI thavuM.) raudradhyAnanA 4 lakSaNa-1 theDA aparAdha para ghaNe gusso, hepa kare, 2 vadhu aparAdha para atyaMta gusso, pa kare, 3 ajJAnatAthI che rAkhe ane jAvajIva sudhI pa rAkhe. (3) dharmapAnanA 4 pAyA- vItarAganI AjJAnuM ciMtavana kare. 2 karma AvavAnAM sthAna (kAraNa)ne vicAre, 3 zubhAzubha kama vipAkane vicAre ane 4 leka saMsthAno vicAra kare. dharmadhyAnanAM cAra lakSaNa-1 vItarAga-AsAnI rUci, 2 nisarga (jJAnAdi UpajavAthI svabhAvika thayelI) saci, 3 upadeza rUci ane sUtra siddhAMtaAgamAM ruci. dharmadhyAnanA 4 avalabana-vAMcanA, pUchanA, parAvartana ane dharmakyA. dharmadhyAnanI 4 anuprekSA-1 egacchANapahA=jIva ekale Abe, ekale jaze, evA jIvanA ekalApaNane vicAra, 2 aNiJANupehA=saMsAranI anityatAne vicAra, 3 asarathANuM pahA=saMsAramAM koI koInuM zaraNu nathI IvicAra, ane 4 saMsAraNupehA=saMsAranI sthiti (dazAne vicAra kare. 4 zukaladhyAnanA 4 pAyA- 1 eka eka dravyamAM bhinna bhinna aneka paryAya-upane vA, vigame vA, dhune vA-bhAne vicAra kare, 2 aneka dravyomAM eka bhAva (anulaghu Adi) ne vicAra karavo. 3 acaLAvasthAmAM traNeya yogenuM raMdhata vicAre, 4 caudamAM guNasthAnanI sUkSma kriyAthI paNa nivartavAnuM ciMtave. zakalathAnanA 4 lakSay-1 devAdinA upasargathI calita na thAya, 2 sUkSmabhAva (dharmanI jhINavaTa) sAMbhaLIne glAni na lAve, 3 zarIra-AtmAne bhinna ciMtave ane 4 zarIrane anitya samajI pugalane paravastu jANIne temane tyAga kare. zukalapAnanA 4 avalaMbana-1 kSamA, 2 nibhatA, 3 nikaTatA, 4 bhAdarahitatA. zukaladhyAnanI 4 anuprekSA-1 A jIve anaMtavAra saMsAra bhramaNa karyuM che, ema vicAre. 2 saMsAranI badhI paulika vastu anitya che, zubha pula azubha rUpe ane azubha, zubha rUpe pariName che mATe zubhAzubha pulemAM Asakta banIne rAga pa na kare. 3 saMsAra paribhramaNanuM mULa kAraNa zubhAzubha karma che, karmabaMdhanA mULa kAraNa 4 hetu che. ema vicAre ane 4 -karma hetuone choDIne svasarAmAM ramaNanA karavAnuM vicAra. AvA vicAramAM tanmaya (eka rU5) thaI javAya te sula dhyAna, Iti cAra dhyAna saMpUrNa Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa arUpInA bAla. gAthA -kamaThuM pAvaThThANA ya, maNa vajegA ya kammadehe ; suhumaesI khadhe, e sarve cau phAsA 1 artha - kama 8 (jJAnAvaraNIyAdi ATha kama) pApasthAnaka (prANAtipAtAdi aDhAra pApasthAnaka) 18 kula 26 27 bhanayoga, 28 vacanayoga, 29 kArmANa zarIra ane 30 sUkSmapradezI skaMdha, e sarve trIza bela rUpI causparza che. temAM soLa bela lAbhe-5 varNa, 2 gaMdha pa rasa ane 4 sparza (zIta, uSNa, rakSa ane snigdha). ghaNa taNavAya ghaNahi, padavi sa va sattanirIyANa; asaMkheja dIva samudA, kaSA gevijA aNuttarA siddha. 2 artha -1 ghanavAta. 2 tavAta. 3 ghanodadhi, pRthvI sAta 10 11 asaMkhyAtA dvIpa, 12 asaMkhyAtA samudra, bAra devaleka 24, nava grevayaka-33 pAMca anuttara vimAna 38, siddhazilA 39, uDiyA udehA, pRgyalakAya cha dava lessA ya; taheva kAyogeNaM, e savvaNuM aThuM phAsA. 3 artha -40 audArika zarIra, 41 zaikriya zarIra, 42 AhAraka zarIra 43 tejasa zarIra (e cAra deha), 44 pudgalAstikAyane bAdara skaMdha, cha dravya leyA (kRNAdika) 50, 51 kAga e sarva maLI ekAvana belarUpI ATha spazI, che. temAM vIza bela lAbhe (5 varNa 2 gaMdha, 5 rasa ane 8 sparza). pAvaThANuM viraI cau cau buddhi uccahe sanA dhammatyi paMca uNuM, bhAvalesa tidiThThiya. 4 artha-aDhAre pApasthAnI nivRtti 18, cAra buddhi te 19 autpAtikA, 20 vaunayikA, 21 kAmikA ane 2 pariNamikA, cAra mati te 23 avagraha, 24 IhA, 25 avAya ane 26 dhAraNA cArasaMsAne 27 AhAra, 28 bhaya, 29 maithuna ane 30 parigraha saMjJA; pAMca astikAya te 31 dharmAstikAya, 31 adharmAstikAya, 33 AkAzAstikAya, 34 kALa, ane 35 jIvAstikAya, pAMca uThANa te 36-utthAna 37 kama 38 vIrya, 39 baLa ane 40 puruSAkAra parAkrama, cha bhAva legyA 46 ane traNa daSTi te-47 samakti daSTi, 48 miyAdaSTi. ane 30 mizradaSTi. desaNu nANu sAmasa aNagarA thakavIse daMhagA jIva; e sacce avanA, aravI apha samA ceva, 5 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpI arUpInA khela 55 e :- dana cAra te-50 cakSudana, 51 acakSuna, para avadhina, ane 53 kevaLana, jJAna pAMca te 54 matijJAna, 55 zrutajJAna, 5 avadhijJAna, 57 mana;pava jJAna 58 kevaLa jJAna, 59 sAkAre|payoga te jJAnane upayoga. 60 anAkArApayega te darzananA upayAga, 61 cAvIze daMDakanA jIve. e saghaLAM 6 1 khelamAM va, gaMdha, rasa, sparza na lAbhe kAraNa ke e sa` khela arUpInA che. iti rUpI arUpInA kheAla sapu. pramANu naca zrI anuyagAra sUtra ane anya granthAne AdhAre 24 dvAra kahevAya che. (1) sAta naya (2) cA nikSepa, (3) dravya, guNa, paya, (4) dravya kSetra, kALa, bhAva, (5) dravya-bhAva, (6) kAya--kAraNa. (7) nizcaya-vyavahAra, (8) upAdAna--nimitta, (9) cAra pramANu, (10) sAmAnyavizeSa, (11)guNu-guNI, (12) jJeya, jJAna, jJAnI, (13) uppane vA, dhruve vA, (14) Adheya- AdhAra (15) AvirbhAva, tireAbhAva, (16) gauNutA mukhyatA, (17) utsarga'-apavAda, (18) traNa AtmA, (19) cAra dhyAna, (20) cAra anuyoga, (21) traNa jAgRti, 22) nava vyAkhyA, (23) A pakSa, (24) saptabhaMgI. 1 naya (padA'nA aMzane grahaNa kare te) pratyeka padAnA aneka aneka dhama che, ane e darekane grahaNa karanAra ekeka naya gaNAya. e rIte anaMta naya thai zake, pazu atre saMkSepathI 6 naya vavAze. nayanA mukhya be bheda che--dravyAstika (dravyane grahanArI) ane paryAyAstika (je paryAyezane grahaNa kare te) dravyAsti nayanA 10 bheda, 1 nitya, 2 eka, 3 sat, 4 vaktavya, 5 azuddha } anvaya, 7 para, 8 zuddha, 9 sattA, 10 parama bhAva-vyAstika naya paryAvAstika nayanA 6 bheda-dravya, dravya vyaMjana, guNu, guNuvyaMjana, svabhAva ane vibhAva-paryAyAstika naya. A banne nayAnA 700 bhAMgA tha zake che. naya grAta-1 naigama, 2 saMgraha, 3 vyavahAra, 4 RjusUtra, 5 zabda ! samabhirUDha, 7 eva bhUta naya, emAMthI paDelI 4 nayAne vyAstika, artha ke kriyAnaSa kahe che ane pAchalI traNane paryAyAstika, zabda ke jJAna-naya kahe che. have tenA vistAra kahe che. 1. naimaSa-1 -ya jete eka (gama) svabhAva nathI. aneka mAna, unmAna, pramANuthI vastu bAne, traNe kALa, 4 nikSepA, sAmAnya-vizeSa Adi mATe, tenA 3 bheda- 1. aza-vastunA aMzane grahIne vastu mAte, jema nigodane siddha samAna mAne. 2. Aropa-bhUta, bhaviSya ane vartAmAna, traNe kALanA vartamAnamAM Aropa kare. 3. vikalpa--avyavasAya utpanna thAya te, evA 700 vikalpa thaI zake te. zuddha naigama ane azuddha gama naya ema be bheda pazu che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 1. saMgraha naya-vastunI mULa sattAne grahaNa kare. jema ege AyA AtmA eka che. (eka sarakhA svabhAva sAmAnya mAte, vizeSa na mAne. zrI jaina jJAna sAgara . jema sarva jIvAte siddha sama jANe. apekSA.) 3 kALa, 4 nikSepA ane 3. vyavahAra naya-aMtaHkaraNa (AMtarika dazAnI darakAra na karatAM khAghu vyavahAra mAre, jema jIvane manuSya tica, nAraka, daiva mAne, janmyA, mA~ vagere. pratyeka rUpI pArthAMmAM va, gaMdha Adi 20 kheAla sattAmAM che paNa khAva dekhAya te ja mAne, jema 'satA dheALe, gulAbane sugaMdhI, sAkarane mIDI mAne, tenA paNa zudde azura bheda, sAmAnya sAthe vizeSa mATe, 4 nikSepA, traNe kALanI vAtane mAne. 4. RjusUtra-bhUta, bhaviSyanI paryaMcAne cheDI mAtra vartamAna saraLa-paryAyane mAre. vamAna kALa, bhAvanikSepa ane vizeSane ja mAne, jema sAdhu chatAM bhAgamAM citta gayuM tene bhegI ane gRhastha chatAM tyAgamAM citta gayuM tene sAdhu mAne. e cAra dravyAstika naya che. e cArI naya samakita, dezatrata, sarvaMtrata, bhabhya, abha ya bannemAM hAya pazuddhopayega rahita hovAthI jIvanuM kalyANa nathI thatuM. 5. zabda naya-sarakhA zabdone eka ja atha kare, vizeSa, vamAnakALa ane bhAvanikSepane ja mAne. liMgabheda na mAne. zuddha upayegate jamAne. jemake- zakrendra, devendra, purendra sUcipati e badhAne eka mAne 6. subha''naya-zabdanA bhinna bhinna ane mAne, jema zasiMhAsana para beThelAte ja zakrendra mAne. eka aMza nyUna hoya tene paNa vastu mAnI le, vizeSa bhAvanikSepa ane vamAna kALane ja mAne. cha evabhuta naya-eka aMza paNa kama na hoya ene vastu mATe, zeSane avastu mATe. vizeSa, vamAnakALa ane bhAvanikSepAte ja mAne. je nayathI ja ekAMta pakSa grahaNa kare te nayAbhAsa (mithyAtvI) kahevAya che. jema sAta AMdhaLAe 1 hAthInA anukrame dazaLa, sUMDha, kAna, peTa, paga, pUchaDu ane kuMbhasthaLa pakaDIne kahevA lAgyA ke hAthI sAMkhelA jevA, DumAna jeveza, supaDA je, kADI jevA, thAMbhalA jevA, cAmara jevA ke baDA jevA che, samaSTi to badhAMne ekAMtavAdI samajI mithyA mAnaze, paNa badhI nayA meLavavAthI satya svarUpa thAya che ane te ja samadaSTi kahevAya. te 2. nikSepa cAr-ekeka vastunA jema anaMta naya heAI zake tema nikSepa paNa anaMta hAI zake paNa ahIM mukhya cAra cAra niSeAva vyA che. niSepA-sAmAnya rUpa pratyakSa jJAna che, vastu tattvagrahaNamAM ati Avazyaka che. tenA cAra bheda H 1. nAmanikSepa-jIva ke ajIvatuM artha zUnya, yathA` ke ayathA nAma rAkhavuM te. 2 sthApanA nikSepa-jIva ke ajIvanI sadaza [sadbhAva] ke asadaza [asadbhAva sthApanA [AkRti, ke enDru] karavI te sthApanA nikSepa. 3. dravyanikSepa-bhUta ane bhaviSyakALanI kzAne vamAnamAM mAnavI, jema yuvarAjane ke padabhraSTa rAjAne rAjU mAnavA, enA nAme jAvu. bhAva zUnya chatAM kahevI TrAinA kalevara [maDadAM] te Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa naya 257 4 bhAva nikSepa- sa pUrNa guNayukata vastune ja vasturUpe mAnavI. dRSTAMta-mahAvIra nAma te nAma nikSepa, te game tenuM nAma rAkhyuM heya, mahAvIra lakhyuM heya, citra karyuM heya, mUrti hoya ke koI cIja mUkIne ene mahAvIra tarIke kahIe, te mahAvIrane sthApanA nikSepa, kevaLajJAna thayA pahelAMnA saMsArI jIvanane ke nirvANa pAmyAnA bAda zarIrane mArI mAnavA te mahAvIrane dravya nikSepa. ane mahAvIra pite kevaLajJAna, darzana sahita birAjatA heya temane ja mahAvIra kahevA te bhAva nikSepa mAne e rIte jIva ajaya Adi sarva padArthonuM cAra nikSepa utArI jJAna thaI zake. 3. dravya-guNa-paryAya dvAra-dhamastikAya Adi jema cha dravya che; calana sahAya Adi svabhAva te darekanA judA guNa che; ane dravyamAM utpAda, vyaya, Adi parivartana thavuM te paryA che. mULa guNa ane dravya dhruva che. - daSTAMta-jIva te dravya, jJAna-darzana Adi guNa manuSya, tiryaMca, deva, sAdhu Adi dazA te vyaMjana paya samajavI ane guNemAM upaga AzrI parivartana dazA te artha paryAya. 4. dravya, kSetra, kALa, dvAra-vya te jIva, ajIva Adi; kSetra te AkAza pradeza, kALa te samaya ghaDI, jAva kALacakra; bhAva varNa gaMdha, rasa, sparza Adi. jIva, ajIva badhA upara dravya kSetra, kALa, bhAva utArI zakAya. 5 bhAva-dvAra-bhAvane-prakaTa karavAmAM te sahAyaka dravya che. jema dravyathI jIva amara. zAzvata che, bhAvathI azAzvata che dravyathI leka zAzvata che, bhAvathI azAzvata che. eTale ke dravya te mULa vastu che, savazAzvatI che, bhAva te vastunI paryAya che -azAzvatI che. jema bhama lAkaDuM kare che temAM ke' jevo AkAra banI gayo dravya ke ane koI paMDite samajIne "ka" lakhyo te bhAva "ka jANa. 6 kAraNa-kArya dvAra-kArya (sAdhya)ne pragaTa karanAra pahoMcADanAra te kAraNa che. kAraNa vinA kArya na thAya. je ghaDe banAve te kArya che, te mATI, kuMbhAra, cAkaDo Adi kAraNa avazya joIe. mATe kAraNa mukhya che. 7 nizcaya vyavahAra-nizcayane prakaTa karanAra te vyavahAra che. vyavahAra baLavAna che. vyavahArathI ja nizcayane pahoMcI zakAya che. jema nizcayamAM karmanA kartA kama che, vyavahArathI jIva karmone kartA manAya che jema nizcayathI ApaNe cAlIe chIe ane vyavahArathI kahIe ke gAma AvyuM. pANI yuve tene kahIe ke nALa yuve che ityAdi. 8 upAdAna-nimitta-upAdAna te mULa kAraNa je svayaM kAryarUpe pariName jema ghaDAnuM upAdAna kAraNa mATI ane nimitta te sahakArI kAraNe jemAM ghaDo banAvavAmAM kuMbhAra, pAvaDo cAhe, vagere, zuddha nimitta kAraNa hoya te upAdAnane sAdhaka thAya ane azuddha nimittA hAtha te upAdAnane bAdhaka paNa thAya. 9 cAra pramANa-pratyakSa, Agama, anumAna ane upamA pramANa. pratyakSanA 2 bheda1 Indriya pratyakSa (pAMca IdriyothI thatuM pratyakSa jJAna) ane 2 noIndriya pratyakSa (I-kriyenI sahAya vinA mAtra AtmazuddhatAthI pratyakSa jJAna thAya te) tenA 2 bheda-1 dezathI te avadhi manaparyava jJAna ane 2 sarvathI te kevaLajJAna. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI jana jJAna sAgara Agama pramANa-zAstravacana, AgamonI hakIktane pramANa mAnavI. anumAna pramANa-je vastu anumAnathI jaNAya che. tenA 5 bheda. 1 kAraNathI jema ghaDAnuM kAraNa, mATI paNa mATInuM kAraNa ghaDe nathI. 2 guNathI-jema puSpamAM sugaMdha, suvarNamAM kamaLatA, jIvamAM jJAna 3 AsaraNa jema dhumADAthI agni, vijaLIthI vAdaLAM Adi jANavuM te. 4 AvaNa-jeNe datuzaLathI hAthI, cuDIothI borI, zAnana rUcithI samakitI jaNAya. 5 dihiMsAmana-sAmAnyathI vizeSane jANe jema 1 rUpIAne joI ghaNAne jANe. 6 mANasane jevAthI AkhA dezanA mANasane jANe. bhalA bUrA cinDa jaIne traNeya kALanA jJAnanI kalpanA anumAnathI thaI zake che. upama pramANa-upamA AvI, sarakhAmaNIthI jJAna karavuM tenA 4 bheda. [1] yathArtha vastune yathArtha upamA [2] yathArtha vastune ayathArtha upamA, [3] ayathArtha vastune yathArtha upamA ane [4] ayathArtha vastune ayathArtha upamA. 10. sAmAnya-vizeSa-sAmAnyathI vizeSa baLavAna che samudAya rUpa jANavuM te sAmAnya vividha bhedAnabhedathI jANavuM te vizeSa. jema dravya sAmAnya, jIva ajIva vizeSa jIva dravya sAmAnya, saMsArI, siha vizepa ItyAdi. 11 -guNa-guNa-padArthamAM khAsa vastu (svabhAva) che te guNa che ane e guNa jemAM che. te vastu [guNadhArako ne guNI kahe che. jema jJAna te guNa ane jIva guNa. sugaMdha guNa, puSpa guNa, guNa ane guNa abheda [abhinna rUpe rahe che. 12. ya-jJAna-jJAnI-jANavA egra vijJAnanA viSayabhUta sarva ka ya che, dravyanuM jAgavApaNuM te zAna che, ane padArthone jAgutAra te jJAnI che. jema beya, dhyAna, dhyAnI, vagere. 13. upane vA, vihune vA, dhu vA-UpajavuM, nAza thavuM ane nizcaLa rUpe rahevuM, jema janmavuM, maravuM ane jIvapaNe kAyama [amara] rahevuM. 14, Adheya-AdhAra-dhArI rAkhe te AdhAra, tene AdhAre rahe te Adheya, jema-pRthvI AdhAra, ghaTAdi padArtho Adheya jIve AdhAra, jJAnAdi Adheya. 15. AvirbhAva- bhAva-tibhAva je padArtha dUra che, ane je padArtha-guNa najIkamAM che te AvirbhAva. jema dUdhamAM ghIne tibhAva che ane mAkhaNanAM ghIne AvirbhAva che. 10gauNatA-mukhyatA anya viSaya cheDIne Avazyaka vastunuM vyAkhyAna karAya te mukhyatA, ane je vastu guptapaNe-apradhAnapaNe rahI hoya te paiNatA che. jema-jJAnathI mokSa thAya che, ema kahevAmAM jJAnanI mukhyatA rahI ane darzana, cAritra tapAdinI gaNatA rahI. 17. utsa-apavAda-utsarga-te utkRSTa mArga che, ane apavAda tene rakSaka che, utsarga mArgathI patita apavAdanuM avalaMbana laIne pharIthI utsarga (utkRSTa) bhArge pahoMcI zake che. jema sadA 3 guptithI rahevuM te utsarga mArga ane 5 samiti te guptinA rakSaka-sahAyakaapavAda mArga che. ItyAdi padravyamAM paNa jANavA. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa naya 18. traNa AtmA-ahirAtmA, aMtarAtmA, ane paramAtmA. bahirAtmA-zarIra, dhana, dhAnyAdi samRddhi, kuTuMbaparivAra AdimAM tallIna thavuM te mithyAtvI. aMtarAtmA--khAdya vastune para samajI tene tyAgavA cAhe-tyAge te 4 thI 12 guNusthAnavALA. paramAtmA-sa kArya siddha thayA. ka`mukata thai sva-svarUpamAM lIna che te siddha paramAtmA tathA ariha Mta. 19 cAra dhyAna-1 padmastha-pa parameSTinA guNAnu zabdathI manamAM khelIne jyAna karavuM te. 2 vihastha-zarIramAM rahela anaMta guNayukata cacaitanyanuM adhyAtma-dhyAna karavuM 3 rUpastha-arUpI chatAM kayoge AtmA sa MsAramAM aneka rUpa dhAraNa kare che. e vicitra saMsAra avasthAnA vicAra ane saMsArathI chUTavAnA upAya citavavA tathA arihaMtanA svarUpanA vicAra. niraMjana, siddha prabhunuM pnAna karavuM. 4 rUpAtIta-saccidAnaMda, agamya, nirAkAra zuddha AtmaguNAne anubhava karave 259 20. cAra anuyAga-1 dravyAnuyoga jIva ajIva, caitanya jaDa (ka), Adi dravyonAM svarUpanuM jemAM varNana hoya. 2 gaNitAnuyega-jemAM kSetra, pahADa, nadI devaloka, nArakI, yetiSI AdinA gaNita-mApanuM varSoMna hoya. 3 caraNakaraNAnuyoga jemAM sAdhu-zrAvakane AcAra, kriyAnuM vana hoya. 4 dha kathAnuyoga jemAM zrAvaka, rAjA, raMka AdinA verAgyamaya khAdhadAyaka jIvana- prasa MgAnuM vaNuMna hoya. 21 jAgaraNA traNa-(2) buddha jAgarikA-tIthaMkara ane kevaLIeAnI zA. (2) amu jAgarikA- chadmastha munienI, ane (3) sukhu jAgarikA--zrAvakAnI. 22 vyAkhyA nava-ekeka vastunI upacAra nayathI 9-9 rIte vyAkhyA karAya. (1) dravyamAM dravyane upacAra-jema kAimAM vaMzaleAcana. .. A jIva svarUpavAna che. ,, ", (2) dravyamAM guNane --, jIva jJAnavaMta che. (3) paryAyanA (4) guNamAM dravyanA,-, ajJAnI jIva che. (5) guNA jJAnI chatAM bahu kSamAvata che. (3) paryAyane OM,, A tapasvI dhaNA rUpALA che. (7) paryAyamAM dravyane,,-,, A prANI devatAnA jIva che. (8) guNane,,-,, A manu'ya bahu jJAnI che. (9) paryAyanA OM, A manuSya zyAma vanA che. i 1 "P rw 13 23 pakSa ATha-eka vastunI apekSAe aneka vyAkhyA thaI zake che. emAM mukhyatayAya AThe pakSa laI zakAyaH-- nitya, anitya, eka, aneka, sata, asata, vaktavya, avakatavya A AThe pakSa nizcaya vyavahArathI jIva para UtAre che. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jene jJAna sAgara ni. anita sata asata avyaktavya pakSa vyavahAra naya apekSA nizcaya naya apekSA eka gatimAM pharatAM nitya che. jJAna, darzana apekSA nitya che. samaya samaya AyuSya kSaya thatAM agurulaghu Adi paryAyathI anitya che. anitya che. eka caitanya apekSA jIva eka che. aneka gatimAM vartatAe dazAe eka che. asaMkhya pradezApekSA aneka che. putra bhAi, Adi sagapaNa aneka che. jJAnAdi guNapekSA sat che. svagati svakSetrApekSA sat che | ( ! paraguNa apekSA asata che. paragati, parakSetrApekSA asata che ! siddhanA guNenI je vyAkhyA thaI zake vaktavya guNasthAna AhniI vyAkhyA thaI | te vakatavya che. zake te. siddhanA sarva guNenI vyAkhyA na thaI je vyAkhyA kevaLI paNa na karI zake ! te anukrama vagara vyAkhyA thaI zake ! jemake kevaLa jJAna tenI saMpUrNa vyAkhyA zake che. temaja keIpaNa eka guNa nahi. karI zakAya nahi. 25 saptabhaMgI-1 sAtaasti, 2 smAtanAsti 3 syAta astinAsti, 4 smAta avaktavya, 5 sthAasti avaktavya, ke smAta nAsti avaktavya, 7 svAta asti-nAsti avakatavya. A saptabhaMgI hareka padArtha (dravya) para utArI zakAya che. temAM ja syAdvAdanuM rahasya raheluM che ekeka padArthane aneka apekSAe jenAra sadA samabhAvI hoya. daSTAMta mATe siddha paramAtmA para saptabhaMgI utAre che - 1. yAta asti-siddho svaguNu apekSA e siddha che. siddhamAM siddhanA guNa che. 2. sAta nAsti-siddho para guNa apekSA nathI (paraguNono abhAva che.) 3. svAdati nAsti-siddhAmAM svaguNanI asti ane paraguNonI nAsti che, 4. yAdavaktavya-asti-nAsti yugapata che chatAM eka samayamAM kahI zakAtI nathI. 5. syAdA avaktavya-svaguNa asti che chatAM na samayamAM kahI nathI zaktA. 6. cAnAtyavaktavya-paraguNAnI nAsti che ane eka samayamAM kahI nathI zakatA. 7. sAdastinAtyavaktavya-asti-nAsti bane che paNa eka samayamAM kahI nathI zakatA. e yAda svarUpa samajIne sadA samabhAvI banIne rahevuM, jethI AtmakalyANa thAya. Iti naya pramANa vistAra sapUrNa, (1) maMgalamaya mahAvIra maMgalamaya mahAvIra, amArA maMgalamaya mahAvIra. zAsananAyaka, vIra jinezvara, utAre bhava tIra...amArA caMdanabALA satI zIlavatI, lAvyA bAkaLA prativira amArA0 2 caraNe Da caMDa nAga kedIo, dUdhanuM vadhuM rUdhira...amArA0 1 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya saMgraha 01 (2) zrI cAvIza jinanI AratI jaya mukitadAtA, prabhu jaya mukitadAtA. tujane vaMnna karIe (2), guNa tArA gAtAM; jayadeva, jayadeva. e Teka. AdinAtha ajIta, saMbhava sukhakArI, prabhu saMbhava sukhakArI, kaSTa amArAM kApa (2) he bhava bhayahArI. jaya0 1 abhinaMdana sumati, padma tuM muja pyAre, prabhu pA tuM muja pyAre, supArzva caMdra suvidhi (2), zItaLa bhavatAre jaya0 2 zreyAMsa vAsu vimaLa, anaMta guNa bharIA, prabhu anaMta guNa bharIA - kaSTa bhavenAM kApI (2), zIva ramaNa varIA jaya0 3 dhama dhuraMdhara nAtha, Apa vazyA mukita, prabhu Apa vagyA mukita; zAntinAtha suNo zravaNe (2) dAsataNI yukita. jaya0 4 kuMthunAtha keDe, kAvya kuvanamAMthI, prabhu kADhaya kuvanamAMthI; ara malline praNamuM (2), tAro kara sAthI. jatha05 munisuvratta mahArAja, agaNita muja khAmI. prabhu agaNita muja khAmI; vaMdu zIra huM nAmI (2), tAre aMtarajAmI. jaya0 6 nami nAtha bhagavAna, bhAva dharI bhALa, prabhu bhAva dharI bhALo. nirmaLa nema nagInA (2), duHkha sarve TALo. - jaya0 7 pArtha parama kRpALa, jana pAlanahAre. prabhu jana pAlanahAra, varlaeNmAna jina vaMdu (2), bhavajaLathI tAre. jaya0 8 covisa jina bhakti, dhAva dharI karaze, prabhu bhAva dharI karaze, janma maraNa duHkha TALI (2), mukitane varaze. jaya0 9 namI tujane kahe nema, nAtha tuM che mAre, prabhu nAtha tuM che mAre; jana pravartaka maMDaLa (2) zAsana sahu tAre. jaya0 10 (3) pArzvanAtha bhagavAnanA guNa tAro, tAro pArzvanAtha tAre, tamArA guNa nahi bhUluM; tame baLa ugAryo kAle nAga re, tamArI vAta zuM beluM ! Teka. sAkhI:-kamaTha pAMca agni tape, bALa tapasvI rAja, nAga baLe che kATamAM, juve avadhijJAne jinarAja re, tanAvI. 1 kASTa cirAvI kADhIo, saMbhaLAvyo navakAra; dhara indrapada pAmIo, evo mATe prabhuno upakAra re; tamArI. 2 joga bheganI vAtaDI, samaja zubha para; paNa zikhAmaNathI vasyuM, kamaThabAvAnI AMkhamAM jhera re, tamArI. 3 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAna sAgara kamaTha medhavALI thaye, prabhu kAussagamAM dhIra; jaLa varasAve jeramAM, AvI nAke aDayAM che nIra re tamArI. 4 dharaNa iMdra Asana cavuM, A prabhunI pAsa; nAga rUpa karIne uMcakIyAM, zirachatra phaNa AkAza re, tamArI. 5 thA kamaThAsura have, name prabhune pAya; caMdra kahe guNa pArzvanA, jene zALAnI bahene gAya re, tamArI. 6 (4) zrI mahAvIrane vedana, sneha snehe saMbhAruM zrI bhagavAna vIrane vaMdana karIe, vahAluM vahAluM mahAvIra tAruM nAma, vIrane vaMdana karIe. 1 caitra zudi terazane dahADo, trizalAnI kUkhe tuM jAya; traNe bhuvanamAM varyo jaya jaya kAra, vIrane vaMdana karIe. 2 deva devI saue hulAvyA, meru upara preme navarAvyA; jenI bhakitanuM thAya nahi dhAna, vIrane vaMdana karIe 3 mAta-pitAnI bhakita karavA. bhrAtRpremane nahi visaravA; trIza varase haMkAyuM dIkSA vahANa, vIrane vaMdana karIe. 4 tapa japa saMyamane bahu pALI, kaSTa ghaNAne nahi gaNakArI; jhagamaga tisama pAmyA kevaLajJAna, vIrane vaMdana karIe. 5 adhamauddhAraNa bhavijanatAraka, guNa anaMtAnA je dhAra; evA vIrane che vaMdana vAraMvAra, vIrane vaMdana karIe 6 vaMdana karIe bhAve smarIe, trikALa tAruM dhyAna ja dharIe; tArA nAme sadAya sukha thAya, varane vaMdana karIe. 7 (5) ceta ! ceta ! nara ! ceta ! paraleke sukha pAmavA, kara sAre saMkta; hajI bAjI che hAthamAM, ceta ceta nara ceta. 1 jera karIne jIvavuM, kharekharUM raNa kheta; duzamana che tuja dehamAM ceta ceta nara ceta. 2 gAphIla rahIza gamAra tuM, phogaTa thaIza phajeta; have jarUra hoziyAra thaI cuta cuta nara ceta. 3 tana dhana te tArA nathI, nathI priyA paraNeta; pAchaLa sau raheze paDayA; ceta ceta nara ceta. 4 prANa jaze jyAM piMDathI, piMDa gaNaze preta; mATImAM mATI thaze, ceta ceta nara ceta. 5 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAtmya saMgraha rAjI, tulya che, rakhaDatI rata; ceta nara ceta. 7 anyA zveta; rahyA na rANA tuM te| taraNA rajakaNa tArAM rakhaDaze, pachI nara-tana pAmIza karyAM kALA keza maTI gayA, sarve jokhana jora jatuM raghu. ceta cetana ceta. 8 mATe manamAM samajIne, vicArIne kara veta; kayAMthI AvyeA kyAM javu, ceta ceta nara zubha zikhAmaNu samajatA, prabhu sAthe kara aMte avicaLa eja che, ceta ceta nara ceta. 10 (6) mekSAthIne vaMdanA. ceta. 9 heta; sura ceta ceta nara jema nara muni sameta; ceta . juAre jumerejanA, ! kevA vratadhArI ? kevA vratadhArI Age, thayA naranArI-juere jue jue ja bhUsvAmI, bALa vaye kheAdha pAmI rAjyariddhi jeNe, tajI ATha ADe nArI, tene vaMdanA tajI nArI, ta amArI. juere. 1 gajasukumAramuni, aga dhage zirapara rahyA te dhyAnee. DagyA na gyA na lagArI, tene vaMdanA kAzyAnA maMdira madhye, vezyA saMga vAse rathA muni sthUlIbhadra, tApe, thAya na vikArI; thayA na vikArI tene vaMdanA amArI. juAre. 3 jevI, jagamAM na joDI evI, kanyA, rahI e kuMvArI; satI tA rAjUla pativrata mATe rahI e kuMvArI, tene vaMdanA janakasutA je sItA, ghaNuM du:kha veThavu. ye; DagyAM na DagyAM ta lagArI tene vaMdanA varasa te khAra ceta. da dhUni lagArI; amArI. jIere. 2 e-Teka kaLAvatI nAme thayA zaMkhapura gAme, satI kara nija kApyA ye, rahyA TekadhArI; rahyA TekadhArI, tene vaMdanA duHkhaDAM te| dIdhAM detre, sahyAM e te kAmadeve, ghaNuM du:kha veThayuM teAye, DagyA na DagyA na lagArI, tene vaMdanA amArI. juere. 4 vItyAM, lagArI; amArI. jugere. pa amArI. juere. 6 lagArI; amArI, Are. cha 163 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrI jene jJAna sAgara dhanya dhana naranArI, evI daDha TekadhArI, jIvita sudhAyuM jeNe pAmyA bhava pArI; pAmyA bhava pArI, tene vaMdanA amArI. juore. 8 (7) Atmopadeza (harigIta) re Atma! hAre vakhata sAre vege vItI jAya che, te dhyAnamAM utAra tuM parataMtratA tema thAya che; nathI bhAra rahevo e ghaDI evI dazA tujane thaze. tevA sAme prabhu bhakitamAM saddabuddhi zuM tuja Avaze! 1 kevAM karuM kAryo ane kevo banuM A vizvamAM, kaI rItithI vakhaNAuM ne kema yaza pAmu sarvamAM; AvI ahoniza dhAraNA, tuja aMtare lAgI rahI, hA! hA! javuM paNa zIghathI,e kema samaye tuM nahi! 2 vilAsinIne vilAsatAM vilAsamAM bahu varSathI, tAtA ane mAtA vaLI bhojana kare ati harSathI, samudra paryata ANane vartAvI jeo rAjatA, jene sUtA traNa hAthanI bhUmi viSe hA ! hA ! thatAM. 3 jAvuM ane jevuM ane rovuM are A mAruM, mAtA ane pitA vaLI putro vadhu ne sAsaruM; AvI sthiti sahu temAM cAre dize vyApI rahI, paNa koI e prabhu pAdamAM, A jigarane sopyuM nahi. 4 zizupaNuM ramata karI ajJAnamAM vitADiyuM, tAruNya te tataNuM pravAhamAM hA gALIyuM; buddApaNuM AvI rahyuM ciMtAtaNa cagAnamAM, hA! hA! gayuM puNya prApta hAruM-manuSyapaNuM bebhAnamAM. 5 pAMDu thayA sahu keza suMdara, bhraSTa thaI dUtAvaLI, cakSu taNI kSINatA banI, abhendriye paNa gaI vaLI; sahu hADa kaMpe aMganA re lAkaDA levAI gaI, te are amadA taNuM Anana viSe daSTi rahI. 6 tuM de tyajI chaLa kapaTa saghaLAM moha mAyAthI bharyA, sahu tApa TaLaze tArA je pApathI jIve karyA; AnaMda thaze bahu aMtare, ne sukha lahere UDaze, saMpUrNa hArI sarva sImA harSathI AvI jaze. 7 (1) zrI RSabhanAthajInuM stavana. RSabha jinezvara prItama (1) mAhare re, era (2) na cAhuM re kaMtha; (3) rIjha sAhiba saMga na parihare, re, bhAMge (4) sAdi anaMta, * 1 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya saMgraha prIta sagAI hai jagAmAM sahu kare re, prIta sagA' na kAya; prIta sagAI re nirupAdhika (5) kahI re, sApArSika (!) dhana khAya RR0 2 koI kazuM kAraNa kASTa bhakSaNa (7) kare re, maLazuM kathane dhAya; (8) emeLA navi e sabhave re,meLeA ThAma na DAya. * 3 ke' patiraMjana (9) atidhaNA (10) tapa kare re, patiraMjana tanatApa (11) e patiraMjana meM navi citta dharyuM re, raMjana dhAtumeLApa (12) 40 4 koI kahe lIlA re alakha alakha (13) taNI re, lakha (14) pUre mana Aza, doSa rahitane lIlA nava dhaTe 3, lIlA deSa vilAsa (15) . 0 5 cittaprasanna kare pUjana phaLa kahyu re, pUjA akhaMDita (16) eha, kapaTa rahita thai Atama arpaNA re, AnaMdaghana pada reDhu (17) huM 25 * (2) zrI ajitanAthanuM stavana pathaDo (1) nihALu (2) khIjA jinatA re, ajita (3 ajata guNadhAma, je te tyA re teNe huM chatIyA re, puruSa kasyuM muja nAma 50 1 carama (4) nANu karI mAraga jovatAM hai, bhUyaeNA sayala (5) saMsAra, jeNe nayane karI mAraga joie re, nayaGga te divya (!) vicAra pra puruSa paraMpara (7) anubhava jevatAM hai, adhAa dha pulAya, vastu vicAre jo Agame karI re, caraNadharaNa ta vicAre vAda para parA, pAra na pahoMce kAya, abhimata (9) vastu re vastugate kahe, te viralA (10) gAya 50 4 vastu vicAre divya nANu tA raeN, viraha (11) paDayA niradhAra (12) vAsanA rU, vAsita Adha AdhAra. 50 5 (8) nahi DhAya. 5'03 taratama joge re taratama kALa(dha (13) lahI paMtha nihALazuM re, e AzA e jana jIve jinajI jANajo re, AnadaeNna mana aba (1) guNAthI vahAle . (2) khIjaje, anya. (3) bhavasaSudramAMI doranAra. (4) sAdi anaMta bhAgAe jaina siddhAMtanuM vacana che ke jenI Adi che pa! aMta nI evA bhAMge karIte. (5) upAdhi vagaranI. (6 upAdhivALI. (cha satI thAya che. arthA| baLI mare che. (8) doDIne (9) patine rAjI karavAM. (10) bahuja (11) zarIrane tapAvavu (12) prakRtinA maLavAthI, (13) na lakhI zakAya tevI (14) lAkhA, (15) doSanI lahera. (16) zudgha pUjA, sAyI pUjA. (17) rekha. avalaba (14) (15 50 rR (1) bhAga (2) jo... (3) keAthI na chatAya evA guNAnA dhara. (4) jJAnathI aMtara dRSTi vagaranuM jovuM te carcAmaDAnI ke bAhya cakSu vaDe joyu kaDavAya. (5) saphaLa badhA (6) jJAnadaSTi, mahAna vicAravALI najara (7) paraMparA--cAlatI AvelI rUDhi (8) paga mUkavAnI jagyA nathI. (9) bhaLavA lAyaka (10) kAika ja (11) viyema-aMtara (12) AdhAra vagaranA (13) bhasthiti pAkaze tyAre (14) AdhAra (15) AMmA. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra je svarUpa samajyA vinA, pAye duHkha anaMta, samajAvyuM te pada namuM, zrI saddaguru bhagavaMta. 1 vartamAna A kALamAM, mekSa mArga bahu lepa, vicAravA AmAthIne, bhAkhe atra agokha. 2 kaI kriyA-jaDa thaI rahyA, zuSkatAnamAM koI, mAne mAraga mokSane, karuNA upaje joI. 3 bAhya kriyAmAM rAcatA, aMtara bheda na kAMI, jJAnamArga niSedhatA, teha kriyAjaDa AMhi. 4 baMdha mokSa che kalpanA, bhAkhe vANImAMhi, varte mehAvezamAM, zukazAnI te AMhi. 5 vairAgyAdi saphaLa che, je saha AtamajJAna, temaja AtamajJAnanI prAptitaNuM nidAna. 6 tyAga virAga na cirAmAM, thAya ne tene jJAna, aTake tyAga virAgamAM, te bhUle nija bhAna. 7 jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM teha, tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. 8 seve sazuru caraNane, tyAgI daI nija pakSa, pAme te paramArthane, nija padane le pakSa. 9 AtmajJAna samadarzitA, vicare udayapraga, apUrva vANuM paramakRta, sadguru lakSaNa yogya. 11 pratyakSa sadguru sama nahIM, parokSa jita upakAra, e lakSa thayA vinA, Uge na AtmavicAra. 11 sagunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa, samajyAvaNa upakAra che, samaje jina svarUpa. 12 AtmAdi astitvanAM, jeha nirUpaka zAstra, pratyakSa sadgasa yoga nahi, tyAM AdhAra supAtra. 13. athavA saNue kahyAM, je avagAhana kAja, te te nitya vicAravAM, karI matAMtara tyAja. 14 roke iva svachaMda te, pAme pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. 15 avazya mekSa. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya saMgraha pratyakSa sadgu yogathI, upAya karyAM thakI, anya prAye vataeN svacchaMda mata Agraha tajI, samakita tene bhAkhiyuM, kAraNa mAnAdika zatru mahA, nija jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa je guru evA mULa hetu e asadguru e mahAmeAhanI sadguru upadezathI, pAmyo rahyA chadmastha paNa, vinaya hAya mumukSu hAya hAya matAthI teha matAthI mA` vanayatA, bhASyo mAgatA, samaje pratyakSa sadgurune lakhyuM grahe svaccha jIva te, samaje matA jIva te, avaLeA bAhyatyAga paNuM jJAna nahi, te athavA nijakuLadhanA, te athavA lApa vinaya, lAbha karyAMthI, bUDe svarUpa na nahIM tehane, thAya lakSaNA, ahIM matAthI lakSaNa. jJAnadA pAme tene nizcaya naya grahe, mAtra sarvyavahArane, sAdhana pAme nahIM, sadhana saMga je, te bhatAmAM, nija e paNa va pAme rmaha paramAne, ana nahiM kapAya upazAMtatA, nahiM saraLapazu na madhyasthatA, e vRtti, pracu paramAtha te, levA te khamaNe sadguru gaNI de na prayAse kare vaNuM na samaje je jinardoSa pramANu ne, samavasarAdi jananu', rekI rahe nija sadguruyogamAM, varte viSTa kare, nijamAnAthe zrI phAI lahe jo 60 daivAdi ti bhaMgamAM, je samaje mAte nijanata vene, Agraha mukita bhavajaLa evu le na kAM mATe gurumAM ja vrata De laukika zabdatI rAhata dazA guru aMtara matAi mAnAdi zakAya, thAya. 16 lakSa, pratyakSa. 17 sarAya, na jAya. 18 kevaLajJAna, bhagavAna. 19 AtamalakSa, vItarAga, subhAgya. 20 kAMi, mAMhi. 21 vicAra, nirdhAra. 22 nipkSa. 23 satya, mamatva. 24 siha, suddhi. 25 vimukha, mukhya. 26 zrutajJAna, nidAna. 27 abhimAna, mAna. 28 mAMya, thAya. 29 kAM, bhavamAMhe. 30 kAja, adhikArImAMja. 31 vairAgya, durbhAgya. 32 37 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrI jene zAna sAgara lakSaNa kahyAM matAthInA matArtha jAvA kAja; have kahuM AmAthanA, Atma artha sukhamrAja. 33 AtmArthilakSaNa AtamajJAna tyAM mukipaNuM, te sAcA guru hoya, bAkI kuLaguru kalpanA, AtmAthI nahi joya. 34 pratyakSa prAptine, gaNe parama upakAra, traNe pega ekatvathI, varte AjJAdhAra. 35 eka heya traNa kALamAM, paramArane paMtha, prere te paramArthane, te vyavahAra maMta. 36 ema vicArI aMtare, zelve sadguru yoga, kAma eka AtmArthanuM, bIje nahi manarega. 37 kaSAyanI upazAMtatA, mAtra meSa abhilASa; bhave kheda prANIyA, mAtra AtmArtha nivAsa. 38 dazA na evI jyAM sudhI, jIva lahe nahi jega; mekSamArga pAme nahi, maTe na aMtara rega. 39 Ave jyAM evI dazA, sadguodha sahAya; te bedhe suvicAraNuM, tyAM pragaTe sukhadAya. 40 jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nijajJAna; je jJAne kSaya moha thaI, pAme pada nirvANa. 41 Upaje te suvicAraNA, mekSamArga samajAya; guru ziSya saMvAdathI, bhAkhuM pada AMhi. 42 AtmA che te nitya che, kartA nijakarma che bhakatA vaLI mekSa che, makSa upAya sudharma. 43 * TU sthAnaka saMkSepamAM, ghaTra darzana paNa teha, paramArthane, kathA jJAnIe eha. 44 zaMkA-ziSya uvAca. nathI daSTimAM Avate, nathI jaNAtuM rU5; bIjo paNa anubhava nahi, tethI na chava svarUpa. 45 athavA deha ja AtamA, athavA Idriya prANa. mithyA judo mAnava nahi juduM eMdhANa. 46 vaLI je AtmA hoya tevuM jaNAya che nahi kema; jaNAya je te hoya te, ghaTa paTa Adi jema. 47 mATe che nahi AtamA, mithyA mokSa upAya; e aMtara zaMkA taNe, samajAvo sadupAya. 48 samajavA Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya saMgraha 269 samAdhAna-saddaguru uvAca. bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA hasamAna; paNa te bane bhinna che, pragaTa lakSaNe bhAna. 49 bhAye dehAdhyAsathI, AtmA dehasamAna; paNa te bane bhinna che, jema asi ne myAna. 50 je daTA che dRSTine, je jANe che rU5, abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa. 51 che Ikiya pratyekane nija nija viSayanuM jJAna, pAMca IdriyanA viSayanuM, paNa AtmAne bhAna, para deya na jANe temane, jANe na Idriya prANa, AtmAnI sattA vaDe, te pravarte jANa. 53 sarva avasthAne viSe, nyAro sadA jaNAya, pragaTarU5 catanyamaya, e eMdhANa sadAya. 54 ghara, peTa, Adi jANa tuM, tethI tene mAna, jANanAra te mAna nahi, kahiye kevuM jJAna. 55 parama buddhi kRSa deDamAM, sthULa deha mati alpa, deha hoya je AtamAM, ghaTe na Ama vikalpa. 56 jaDa cetana te bhinna che, kevaLa pragaTa svabhAva; ekapaNuM pAme nahi, traNe kALa dravyabhAva. 57 AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa; zaMkAne karanAra te, acaraja eha amApa. 58 zaMkA-ziva uvAca. AtmAnAM astitvanA, Ape kahyA prakA; saMbhava tene thAya che, aMtara karyo vicAra. 59 bIjI zaMkA thAya tyAM, AtmA nahIM avinAza; dehayogathI Upaje, dehavige nAza. 60 athavA vastu kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya; e anubhavathI paNa nahIM, AtmA nitya jaNAya. 61 samAdhAna-sadaguru uvAca de. mAtra saMyoga che, vaLi jaDa rUpI drazya; cetananAM utpatti laya, kenA anubhava vazya kara jenA anubhavavazya e, utpanna layanuM jJAna; te tethI judA vinA, thAya na keme bhAna. 63 je saMyogo dekhiya, te te anubhava drazya; Upaje nahi saMyogathI, Ama nitya pratyakSa, 64 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Im zrI jana jJAna sAgara jaDathI cetana Upaje, cetanathI jaDa thAya evo anubhava kaIne, kayAre kadI na thAya. 65 keI saMgAthI nahIM, jenI utpatti thAya; nAza na tene kaImAM, tethI nitya sadAya. 66 kedhAdi taratamyatA, sarpAdikanI mAMya; pUrvajanma saMskAra te, jIva nityatA tyAMya. 67 AtmA pratye nitya che; paryAye palaTAya; baLAdi vaya trayanuM, jJAne ekane thAya. 68 athavA jJAna kSaNikanuM, je jANI vadanAra; vadanAra te kSaNika nahi, kAra anubhava nirdhAra. 69 kakyAre kaI vastune, kevaLa hAya na nAza, cetana pAme nAza te, kemAM bhaLe tapAsa. 70 zaMkA H ziSya uvAca. kartA chava na karma, karma ja katI kama, athavA sahaja svabhAva kAM, karma jIvana dharma. 71 AtmA sadA asaMga ne, kare prakRti baMdha; athavA IzvarapreraNuM, tethI jIva abaMdha. 72 mATe mekSa upAyane keI na hetu jaNAya, kamaMtaNuM kartApaNuM, kAM nahi, kAM nahi jAya. 73 samAdhAna : sazu uvAca. heya na cetanapreraNA, koNa rahe te karma, jaya svabhAva nahi preraNuM, juo vicArI mamaM. 74 je cetana karatuM nathI, nathI thatAM te karma, tethI sahaja svabhAva nahi, temaja nahi chavadharma. 75 kevaLa heta asaMga je, bhAsata tane na kema ? asaMga che paramArthathI. paNa nija bhAve tema 76 sta izvara keI nahi, Izvara buha svabhAva; athavA preraka te gaye, Izvara doSa prabhAva. 77 cetana je nija bhAnamAM, kata A5 svabhAva; varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma prabhAva. 78 zaMkA-ziSya uvAca chava karma kata kahe, paNa bhokatA nahi. saMya; zuM samaje jaDa kama ke, phaLaparigAmI hoya. hae phaLadAtA Izvara gaye, tApaNuM sadhAya; ema kahyuM IzvarataNuM, IzvarapaNuM ja jAya. 80 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya saMgraha 271 - Izvara siddha thayA vinA, jagata niyama nahi hoya; pachI zubhAzubha karmanA, bheccasthAna nahi ke. 81 samAdhAna : guru uvAca. bhAvakarma nijakalpanA, mATe cetanarUpa; jIvavIryanI phUraNa, grahaNa kara jaDadhUpa. 82 jhera sudhA samaje nahIM, jIva khAya phaLa thAya, ema zubhAzubha karmanuM, bekatApaNuM jaNAya 83 eka rAMkane eka nRpa, e Adi je bheda, kAraNa vinA na kArya te, te ja zubhAzubha veda. 84 phaLadAttA IzvarataNI, emAM nathI jarUra; karma svabhAve pariName, thAya bhegathI dUra. 85 te te bhAgya vizepanA, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahI saMkSepe sAva. 86 zaMkA-ziSya uvAca. katAM bhokatA jIva che, paNa tene nahi mekSa, vI kALa anaMta paNu, vartamAna che doSa. 87 zubha kare phaLa bhogave, devAdi gati mAM, azubha kare naryAdi phaLa, karma rahita na karyAya. 88 samAdhAna-sadaguru uvAca, jema zubhAzubha karmapada, jANyAM saphaLa pramANa tema nivRtti saphaLatA mATe mekSa sujANa. 89 vItye kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva, teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mekSa svabhAva. 90 dehAdika saMgane, AtyaMtika viyega; siddha mekSa zAzvata pade, nija anaMta sukha bhega. 91 zaMkA-ziSya uvAya. heya kadApi mekSa pada, nahi avarodha upAya; karmo kALa anaMtanAM, zAthI chedyAM jAya ? 92 athavA mata darzana ghaNAM, kahe upAya aneka, temAM mata sAco kayo, bane na eha viveka. 93 kaI jAtimAM mokSa che, kayA vepamAM mokSa; eno nizcaya nA bane. ghaNuM bheda e doSa 94 tethI ema jaNAya che, maLe na mekSa upAya; jIvAdi jANyA taNe, ze upakAra ja thAya ? 95 pAMte uttarathI thayuM, samAdhAna sarvaga; samaju mekSa upAya te udaya udaya sadbhAgya. 96 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 pAMce thAze samAdhAna-sadguru uvAca. thai, Atma viSe pratIta; mAkSeApAyanI, sahaja pratIta e ajJAna che, meAkSabhAva uttaranI dharma-bhAva adhakAra je je kAraNu dazA, mekSa paz te kAraNa chedaka rAga dveSa ajJAna e, mukhya thAya nivRtti jehathI, te AtmA sat caM caitanyamaya, sarvAMbhAsa jethI kevaLa pAmiyo, meAkSapatha kuma anata prakAranAM, temAM mukhya temAM mukhye mehanIya, haNAya bheda khe, na krama mAhanIya kheAdha haze ke badha ajJAnasama, nAze adhanAM, teDa baMdhanA vItarAgatA, acUka krodhAdithI, haNe upazAMtatA, mAtra pratyakSa anubhava sane, emAM cheADI mata darzanataNeA, Agraha kahyo mAga A sAdhaze, janma SaT padanA SaT te, pUchyAM padanI sarvAMgatA, mekSa jAti veSane bhedana, kahyo sAthe te mukita lahe, emAM kaSAyanI bhave kheda aMtara dhyA, te te jijJAsu jIvate, thAya tA pAme samakitane, te mata na Agraha tajI, vataeN lahe zuddha samakita te, jemAM vataeN nija svabhAvane, anubhava vRtti vaDe nija bhAvamAM, paramAthe vamAna samakita thaI, TA udhya thAya cAritrA, vItarAgapada kevaLa nija svabhAvanuM, akhaMDa kahiye kevaLa jJAna te, deha karmonI te kahuM mA ze tema tehanA karI mA meAkSanA bheda mAkSa bhava cAritra upAya kSamArdika teha, kahiye sadguru bheda aMtara sadguru rIta. 97 nijavAsa; jJAnaprakAza. 98 la kSa vataeN chatAM paMtha; aMta. 99 graMtha; paMtha. 100 rahita; na rIta. 101 A, pATha. 102 zrI jaina jJAna sAgara nAma; Ama. 103 sa de ha ? 104 vikalpa, jo hAya, na alpa. 105 vicAra, nirdhAra. 106 kAya. 107 abhilASa, jijJAsa, 108 meSa, zeSa. 19 lakSa, pakSa. 110 pratIta, samakita. 111 mithyAbhAsa, vA sa. 112 jJAna, nirvANu, 113 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya saMgraha 273 keTi varSanuM svapna paNa, jAgRta thatAM samAya, tema vibhAga anAdine, jJAna thatAM dUra thAya. 114 chuTe dehAdhyAsa te, nahi kartA tuM karma, nahi bhoktA tuM tehane. e ja dharmano marma. 115 eja dharmathI mokSa che, tuM che mokSasvarUpa, anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa. 116 zuddha buddha caitanyaghana, svayaMti sukhadhAma, bIjuM kahiye keTaluM kara vicAra te pAma. 117 nizraya sarva jJAnIo AvI atra samAya, dharI mInatA ema kahI, sa ha ja samAdhimAMtha. 118 ziSyabAdhabIja prApti. sastA upadezathI, AvyuM apUrva bhAna, nijapada nijamAMhI lahyuM, dUra thayuM ajJAna. 119 bhAsyuM nija svarUpa te, zuddha cetanA rUpa, ajara amara avinAzI ne, dehAtIta svarUpa. 120 kartA letA karmane, vibhAga varte tyAMya, vRtti vahI nijabhAvamAM, the akartA tyAMya. 1ra1 athavA nija pariNAma che, zuddha cetanA rU 5, kattA bhokatA tehanA, nirvikalpa svarUpa. 1rara mekSa kahyo nija zuddhatA, pAme te paMtha, samajAvyo saMkSepamAM, sakaLa mArga nigraMtha. 123 ahe ! ahe ! zrI sazuru, karu chu siMdhu apAra A pAmara prabhu karyo aho ! aho ! upakAra. 124 zuM prabhu caraNa kane dharuM, AmAthI sau hana, te te prabhue Api, vatuM caraNa dhIna. 125 A dehAdi AjathI, varte prabhu AdhIna, dAsa dAsa huM dAsa chuM, teha prabhune dIna. 126 paTuM sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa, myAnathakI taravAravata, e upakAra amApa. 127 upasaMhAra darzana SaTe samAya che, A Sa sthAna mAMhi, vicAratAM vistArathI, saMzaya rahe ne kAMI 128, AtmabrAMti sama roga nahi, sa da guru haudya sujANa; gurUAzA sama patha nahi, auSadha vicAra dhyAna. 129 je I paramArtha te, kare satya purUSArtha; bhavasthita Adi nAma laI, che nahi AtmArtha. 13 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrI jana jJAna sAgara nizcaya vANI sAMbhaLI, sAghana tajavAM naya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM neya, 131 naya nizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela; ekAMte vyavahAra nahi, banne sAthe rahela. 132 ga7 matanI je kalpanA, te nahi sadvyavahAra; bhAna nahIM nijarUpanuM, te nizcaya nahIM sAra. 133 AgaLa jJAnI thaI gayA, vartamAnamAM heya; thAze kALa bhaviSyamAM, mArgabheda nahi sAra. 134 sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sadguru AjJA nijadazA, nimitta kAraNa mAMtha. 135 upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita. 136 mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTo na meha; te pAmara prANI kare, mAtra jJAnIne droha 137 yA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, bairAgya; heya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya. 138 mehabhAva kSaya hAya jyAM, athavA hAya prazAMta, te kahiye jJAnI dazA, bAkI kahiye brAMta. 139 sakaLa jagata te eThavata, athavA svapnasamAna; te kahiye jJAnIdazA, bAkI vAcA jJAna. 140 sthAnaka pAMca vicArIne, cha vate che; pAme sthAnaka pAMcamuM, emAM nahi saMdeha 141 deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInAM cara guma ho ! vaMdana agaNita. 142 nIcenAM kAvya "zrImad rAjacaMdra e pustakamAMthI lIdhelA che (aMtargata guNazreNI svarU5) apUrva avasara e kayAre Avaze ? kayAre thaIzuM bAitara nigraMtha ? sarva saMbaMdhanuM baMdhana taka chedIne. vicarazuM kava mahapuruSane 5 tha che ?..apUrva 1 sarva bhAvathI audAsInya vRtti karI, mAtra deha te saMyama hetu heya je; anya kAraNe anya kazuM karbhe nahIM, dehe paNa kiMcita sUI nava jAya che. apUrva 2 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 kAvya saMgraha . darzana meha vyatIta thaI UMpa bedha je, deha bhinna kevala ratanyanuM jJAna je; tethI prakSINa cAritra meha vilekiye, varte evuM zuddha svarUpanuM dhyAna je. apUrva 3 AtmasthiratA traNa saMkSipta yoganI, mukhyapaNe te varte deha paryata jo; ghera pariSaha ke upasarga bhathe karI, AvI zake nahIM te sthiratAne aMta je. apUrva 4 savamanA hetuthI vega pavana, svarUpa se jina AjJA AdhIna je; te paNa kSaNa kSaNa ghaTatI jAti sthitimAM, aMte thAya nija svarUpamAM lIna je. apUrva 5 paMca viSayamAM rAga pa virahitatA, paMca pramAde na maLe manane kSobha je; dravya, kSetra ne kALa, bhAva pratibaMdhaviNa, vicaravuM udAdhIna paNa vita lebha je. apUrva- 6 krodha pratye te varte kaidha svabhAvatA, mAna pratye te dInapaNAnuM mAna je; mAyA pratye mAyA sAkSI bhAvanI, lebha pratye nahIM lebha samAna je. apUrva 7 bahu upasarga kartA pratye paNa dedha nahIM, vaMde cakrI tathApi na maLe mAna je; deha jAya paNa mAyA thAya na romamAM, lebha nahIM che prabaLa siddhi nidAna jo. apUrva 8 nagnabhAva muMDabhAva saha ajJAnatA, adaMta dhovana Adi parama prasiddha che; keza, rema, nakha ke aMge zRMgAra nahIM, dravyabhAva saMyamamaya nigraMtha siddha che. apUrva 9 zatru mitra pratye varte samadarzitA, mAne amAne varte te ja svabhAva je, jIvita ke maraNe nahIM nainAdhikatA, bhava mere paNa zuddha varte samabhAva je. apUrva 10 ekAkI vicarate vaLI smazAnamAM, vaLI parvatamAM vAdha siMha saMga je; Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 zrI jene jJAna sAgara aDola AsAna, ne manamAM nahIM bhatA, parama mitrane jANe pAmyA che. je. apUrva 11 ghera tapazcaryAmAM paNa manane tApa nahIM, sarasa ane nahIM manane prasanna bhAva jaje, rajakaraNa ke riddhi mAnika devanI, sarve mAnyA pudagala eka svabhAva jo. apUrva 12 ema parAjya karIne cAritra mehane, AvuM tyAM jyAM karaNa apUrva bhAva je zreNI pakANa karIne ArUDhatA, ananya ciMtana atizaya zuddha svabhAva che. apUrva 13 maha svayaMbhUramaNa samudra tarI karI, sthiti tyAM jyAM kSINa guNasthAna je, aMta samaya tyAM pUrNa svarUpa vItarAga thaI, pragaTAvuM nija kevaLajJAna nidhAna je. apUrva 14 cAra karma ghanaghAtI te vyava cheda jyAM, bhavanAM bIjANe AtyaMtika nAza je; sarva bhAva jJAtA daSTA saha zuddhatA, kRtakRtya prabhu virya anaMta prakAza je. apUrva 15 vedanIyAdi cAra karma varte jahAM, baLI sIMdarIvata AkRti mAtra je; te dehAyuSa AdhIna jenI sthiti che, AyuSya pUrNa bhaTiye dauhipAtra je. apUrva 16 mana, vacana, kAyA ne karmanI vargaNA, chUTe jahAM sakaLa pudgala saMbaMdha jo; evuM ayogI guNasthAnaka tyAM vartatuM, mahA bhAgya sakhadAyaka pUrNa baMdha je. apUrva 17 eka paramANu mAtranI maLe na sparzatA pUrNa kalaMka rahita aDela svarUpa je; zuddha niraMjana tanyamUrti ananyamaya, aguladhu, amUrta sahaja pada rUpa je. apUrva. 18 pUrve pramAdi kAraNanA vegathI, urdhvagamana siddhAlaya prApta susthita jo; sAda ane anaMta samAdhi sukhamAM, anaMta darzana, jJAna anaMta sahita je. apUrva 19 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya saMgraha 20 ne pada zrI sarva dITha jJAnamAM, kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna je; teha svarUpane anya vANI te zuM kahe che? anubhavagocara mAtra rahyuM te jJAna je. apUrva eha paramapada prAptinuM kayuM sthAna meM, gajAvagara ne hAla manoratha rUpa je; te paNa nizcaya rAjacaMdra manane rahyo, prabhu AjJAe thAzuM te ja svarUpa je. apUrva 21 kALa keine nahi mUke harigItA metI taNuM mALA gaLAmAM mUlyavaMtI malakatI, hIrA taNA zubha hArathI bahu kaMTha kAti jhaLakatI; AbhUSaNothI opatA bhAgyA maraNane joI ne, jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke keI ne 1 maNimaya mugaTa mAthe dharIne karNa kuMDaLa nAkhatA kAMcana kaDAM karamAM dharI kazIe kacAza na rAkhatA; paLamAM paDyA pRthvIpati e bhAna bhUtaLa khAI ne, jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke koI ne. daza AMgaLImAM mAMgalika muddA jaDita mANiwthI, je parama preme preratA poMcI kaLa bArIkathI; e veDha vIMTI sarva cheDI cAliyA mukha dhoI ne, jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke keI ne. 3 mUcha vAMkaDI karI phAMkaDA thaI lIMbu dharatA te pare, kApela rAkhI kAtarI harakeInAM haiyAM hare; e sAMkaDImAM AviyA chakakayA tajI sahu seIne. jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke keI ne, 4 cha khaMDanA adhirAja je caDe karIne nIpajyA brahmAMDamAM baLavAna thai ne bhUpa bhAre UpajyA e catura cakrI cAliyA hotA nahetA heI ne, jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke koI ne. 5 je rAjanIti nipuNatAmAM cAyavaMtA nIvaDayA, avaLA ke jene badhA savaLA sadA pAsA paDayA; Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrI jaina jJAna sAgara e bhAgyazALI bhAgiyA te khaTapaTe sau beI ne, jana jANIe mana mAnIe nava kALa mUke kene. 6 taravAra bahAdura Teka dhArI pUrNatAmAM pekhiyA, hAthI haNe hAthe karI e kezarI sama dekhiyA; evA bhalA bhaDavIra te ati rahelA keIne, na jANIe mana mAnIe nava kALa mUke keIne. 7 binA nayana pAve nahi, seve sagusake carana bUjhI mahatuM je pyAsake, pAve nahi gungama binA, ahi nahi he kalpanA, kAya nara paMcama kALameM, nahi de tuM upadezakuM, sabase nyArA agama he, japa, tapa, aura tratAdi saba, jahAM lagI nahi saMtakI, pAyAkI e bAta hai, piche lAga puruSake, binA nayanakI bAta, se pAve sAkSAta 1 huM bUjhanakI rIta, ehI anAdi sthita. 2 ehi nahi vibhaMga; dekhI vastu abhaMga. 3 prathama lehi upadeza; vo jJAnIka Adeza 4 tahAM lagI bhrama rU5; pAI kRpA anUpa. 5 nija chaMdana choDa; te saba baMdhana teDa. 6 yA vairAgya na cittamAM, aTake tyAga vairAgyamAM, jahAM kalpanA jalpanA, miTe kalpanA jalpanA, paDhe pAra kahAM pAmo, jaya kelake belakuM, hata AsavA parisavA, mAtra daSTikI bhUla hai, racanA jina upadezakI, inameM saba mata rahata che, jina sehI he AtamA, karma kaTe nija bacana se, jaba jA nija rUpa, nahi jA nija rUpati, thAya na tene jJAna; te bhUle nija bhAna. tahAM bhAnu duHkha chAMI te vastu tina pAI miTe na manakI Aza, dharahi keza hajAra. nahi inameM saMdeha; bhUla gaye gata ehi. purattama tinuM kAla; karate nija saMbhAla. anya heI se kamaM; tattvajJAnike marma. saba jAnyo saba leka, saba jAne se pheka. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya saMgraha ehi dizAkI mUDhatA, huM nahi jinape bhAva; jinase bhAva bina kabU nahi chUTata dukhadAva. vyavahArase deva jina, nicese huM Apa; ehi bacanameM samaja le, jina pravacanakI chApa. ehi nahIM kalpanA, ehI nahIM vilaMga, jaba jAeMge AtamA, taba lAge raMga. sata yama niyama saMjama Apa ki, puni tyAga birAga athAga lahyo, vanavAsa lallo mukha mauna rayo, daDha Asana padma lagAya diye, mana pIna nidhi sva bedha kiyo, haTha joga prayoga su nAra bhayo; japa bheda japa tapa tyauhi tape urasehi udAsI lahI sabameM, saba zAstra bake naya dhAri hiye, mata maMDana khaMDana bheda liye; vaha sAdhana bAra anaMta ki, tadapi kachu hAtha hajU na paryo. aba kaya na biyArata he manase, kachu aura rahA una sAdhanase ? bina sadaguru keya na bheda lahe, mukha AbAla he kaha bAta kahe ? kanA hama pAvata he tumakI, vaha bAta rahI suguru gamakI; palameM pragaTe mukha Agalase, jaba sadga cane su prema base, tana manase, dhana, sabase, gurudevakI Ana sva Ama base. taba kAraja siddha bane apana, rasa amRta pAhi prema ghane vaha satya sudhA darasAvahiMge, caturAMgula he dragase mila he; rasa deva niraMjanake pivahI rahI che. juga juga se jivahI. para prema pravAha ba prabhu seM, saba Agama bheda saura base, vaha kevalane bija ni kahe, nijaka anue batalAI diye. he prabhu he prabhu zuM kahuM, dInAnAtha dayALa; huM te deSa anaMtanuM, bhAjana chuM karuNALa 1 zuddha bhAva mujamAM nathI, nathI sarva tuja rUpa; nathI laghutA ke dInatA, zuM kahu parama svarUpa. 2 nathI AjJA guru devanI, acaLa karI uramAMhI; Apa taNe vizvAsa daDha, ne paramAdara nAMha. 3 joga nathI satsaMgano, nathI sat sevA joga; kevala arpaNatA nathI, nathI Azraya anuga. 4 huM pAmara zuM karI zakuM? evo nathI viveka caraNa zaraNa dharaja nathI, maraNa sudhInI che. 5 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAna sAgara aciMtya tuM ja mAhAsyane, aMza na ekake snehane, acaLa rUpa Asakta nahi, kathA alabha tuja premanI, bhakita mArga praveza nahi, samaja nahIM nija dharmanI, kALa doSa kaLithI thayo, teya nahi vyAkULatA, sevAne pratikULa je, dedriya mAne nahi, tuja viyega phurata, nathI, nahi udAsa anabhakatathI, ahaMbhAvathI rahita nahi, nathI nivRtta nirmaLapaNe, ema anaMta prakArathI, nahIM eka saNa paNa, kevala karuNA mUrti che, pApI parama anAtha chauM, anaMta kALathI AthaDa, sevyA nahi guru saMtane, saMta caraNa Azraya vinA, pAra na tethI pAmiya, sahu sAdhana baMdhana thayAM, sata sAdhana samaje nahIM, prabhu prabhu laya lAgI nahIM, dIThA nahi nija deva te, adhamAdhama AMdhake patita e nizcaya AvyA vinA, paDI paDI tuja pada paMkaje, sadguru saMta svarUpe tuja. nathI praphullita bhAve; na maLe parama prabhAva 6 nahIM virahane tApa; nahi tene paritApa. 7 nahi bhajana daDha bhAna; nahi zubha deze sthAna. 8 nahi maryAdA dharma juo prabhu muja karma. 9 te baMdhana nathI tyAga : kare bAhya para rAga. 10 vacana nayana yama nAhi, tema gRhAdika mAM. 11 sva dharma saMcaya nAha, anya dharmanI kAMI. 1ra sAdhana rahita huM, mukha batAvuM zuM thaze 13 dInabaMdhu dInanAtha; graho prabhujI hAtha. 14 vinA bhAna bhagavAna, mUkayuM nahi abhimAna, 15 sAdhana karyA aneka; Uge na aMza viveka. 16 rahyo na keI upAya; tyAM baMdhana zuM jAya ? 17 pa na sadguru na pAya; tariye keNa upAya ? 18 sakaLa jagatamAM huMya, sAdhana karaze zuM ? 19 pharI pharI mAMgu e ja; e daDhatA karI deja. 20 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggahara mahAprabhAvika stotram uvasagahara pAsa, pAse vaMdAmi kamANumukka; visahara - visa - ninnAsa, maMgalakalANa - AvAsa. 1 visahura - kuliMga - maMta, kaMThe dhAI jA sayA maNue; tassa gaha - roga - mArI, duTha - jarA jati uvasAma 2 ciThThau dUre mate, tuja paNa vi bahu hei; naratirieNu vi jIvA, pAvati na dukha - degarNA 3 >> amarata- kAmadhe, ciMtAmaNi - kAma - kubha - mAIyA; si ri pa sa nA ha se vA, gahANa savaeN vi dAsattama 4 4. haoN oN e tu ha da sa huM sA mi ya, 5 Na se i re ga - se ga - du kha - do hu gya : kapatamiva jAyaI, o tuha daMsaNa savalaheu vAhA 5 34 hA namiuNu vighanAsa, mAyAbIeNu dharaNa nAgiMda; si ri kA ma ra ja kalau pA sa jI na maMsA mi 6 3hI siripAvihara - vijAmateNu aNu - jhAejhA; dhANa - paramAvaI devI, 3. haoN TuvyuM svAhA 7 ka jayau dharaNiMda - pauma - va ma nAgiNI vijajA, vi ma la jhA Na a hi co. 3. hoM kacuM ravAhA 8 >> dhuNAmi pAsanAha, 3jha hau 5NamAmi paramabharIe, akUkhara - dharaNenda, paumAvaI paDiyA kinI 9 jansa pathakamalamache, yA vaI paumAvaI ya dharaNido: ta nA ma I sa ya laM, virahara - vi saM nA se I 10 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zrI jaina jJAna sAbara tuha sama laddha, ciMtAmaNikapApAya vabhahie; pAvati aviSeNa, jIvA amArA mAre ThANuM 11 >> naTTuku - ma ya ThA che, paNa Tha - kamaThuM - na - saMsAre; parama - ni ki - ake, aguNA visara vare 12 * garU vanitApu, nAgalamI mahAbala; te Na mu aiti musA, ta Ne mu aiti 5 jagA : 13 sa tuha nAma suddhamaMta, samma je jai suddhabhAveNa; se atharAmara ThANuM, pAvaI na ya dagaI dukhe vA 14 * paMDa- bhagaMdara - dAha, kAsa sAsaM tha salamAi Ni; pAsapahupabhAveNa, nAsati sayalagAI Tha svAhA 15 visahara-dAvAnala-sAi Ni-vela- mAri- AyaMkA, sirinilakaMTha pAsa, sara Namitte Na ne sati 16 pannA gepIDAM karamaha, tuha daMsaNuM bhaya kAya; Avi na huMti e taha vi, tisaMje guNijase 17 pIDa jaMta bhagaMdara khAsa, sAsa bhULa taha nivAha; sirisAmalapAsa mahaMta, nA ma 52 5UleNa 18 aha zrA~ pAsadharaNa sajajutta, visahara vijuM jaI suddhamaeNuM; pA vai IchiyaM saha, sa ha ka RLyuM svAhA 19 riNa- jalajalaNa-visara-zorAri-mata-gama-raNa-bhayAI pAchaNa nAma saMkiANeNa, parAti savAI-hI ravAhA 20 jyau dharaNiMda namasiya, paumAvaI pamuha niseviya pAyA; 4 kala hI mahAsiddhi kare che pa saM jaganA 21 che hoM ka ta nama: pAsanAha, che hoM kI dharaNendra namaMtiya duha viNAsaM; raka haoN mAM jasa pabhAveNa sayA. 9 DI zaoN nAsati vidhavA bahavo rasa Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 uvasagahara mahAprabhAvika tetrama DaoN zrI tava samaraMtANa maNe, 3% ha cha na hoI vAhi na ta mahAdukhe, 34 ha zradhdha nAma pihi maMtasama, * 3% hI hai 5 ya huM nathIstha saMdeha 23 che hoM zrI jala-jalaNa bhaya taha sapa-siMha, 4 DaoN zraoN caurAri saMbhave khi; e ha ma samareTha pAsapaNuM, che ho zroM kalI pahavi kayA vi ki tassa 24 8 ha cha kala hI Iha lagahI paragahI. 24 ha zradhdha jo sa ma re i pAsanAha, che hA , hI huM chuM ga ga zuM te ta ha sijhaI khi 5 25 iha nAha maraha bhagavata, che hIM zrau kalauM go thI, zu 2 kala kalau zrI kali kuMDa svAmi ne na ma : 26 Ia sa tha mahAyaza ! bhaktibhara- niroNa hiyaeNa; te deva dijha bahiM bhave bhave pAsa jaNacaMda 27 | | ka zAntiH ! zAntiH !! * zAntiH !! Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArca jAnyuArI suryodaya | suryAsta kArasI pirI | 2 pArasI 3 pirasI ka. mI. ka. mI. ka. mI. ka. mI. ka. mI. | ka. mI. tArIkha 284 suryodaya | suryAsta kArasI pirasI | 2 pirasI 3 piksI | ka. mI. ka. mI. ka. mI. ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. mrby |2 2 - | tArIkha 8 0 0 0 0 0 0 * | 6 14 8 15 / 10 9 12 51 15 33 5 7 28 6 16 8 16 | 10 10 | 12 para 15 34 8 17 10 12. 12 55 15 38 8 18 | 10 13 12 57 15 41 20 7 30 8 18 10 14 | 12 58 15 42 25 7 29 6 30 8 17 10 14 | 13 0 | 15 46 30 7 27 | 6 33 8 15 / 10 14 13 0 1 15 46 phebruArI 2 suvya | suryAsta nakArasI pirasI | 2 pirasI | pArasI ka. mA. ka. mI. | ka. mI. ka. mI. ka. mI. | ka . mI 7 11 | 6 49 { 7 15 54 5 7 7 | 6 51 7 55 1 10 3 12. 15 papa 101 6 3 | 6 53 7 51 10 1 15 55 15 6 58 | 6 55 7 46 | 9 57 15 57 ra0 6 64 5 6 55 7 42 | 9 55 | 12 55 15 57 ri5 6 48 | 6 59 j 7 3 | 9 51 | 12 54 | 15 57 30 6 43 7 0 7 31 9 47 12 ** eprIla tArIkha suryodaya suryAsta ne kArasI pirasI 2 pirasI | 3 pirasI ka. mI. ka. mI. ka. mI.7 ka. mI. ka. mI. | ka. mI. 1 6 42 | 7 = _6_26 2 & 4 tArIkha| ja 1 7 27 ] 6 35 | 8 15] 10 14] 13 1 15 47 5 7 25 8 13 / 10 13 1 | 15 49 10 7 23 6 39 8 11 | 10 12 13 1 | 15 50 15 7 20 6 43 | 8 8 10 11 13 1 | 15 51 7 1 | 6 45 [ 8 5 | 10 9 13 2 | 15 55 7 14 { 6 48 8 2 ! 10 8 13 1 | 15 54 ja ra 9 0 0 0 23 18 0 0 0 0 | 7 30 | 9 47 12 51 15 55 12 50 15 56 13 49 15 56 12 48 | 15 57 12 47 15 58 1ra 45 15 57 6 | 9 31 12 45 | 15 59 13 ja che ra5 6 21 30 6 18 7 11 0 0. (paccakakhANa pALavA mATenuM kAyamI kekhaka ) Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI 285 2o suyasuryAsta kArasI pi2sI 2 pirasI | pArasI ka.mI. | ka.mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. tArIkha | | suryodaya | suryAsta nakArasI porasI 2 pirasI 3 pirasI 6 ka. mI. che ka mI. | ka. mI. | ka. mI. / ka. mI. | ka. mI. 82 82 | tArIkha | -. 15 58 15 59 w cha | S S 7 7 | 4 | 9 30 /12 | 7 14 | 7 2 | 9 29 /12 6 11 | 7 16 15 6 9 7 17 7 17 | 6 pa7 | 9 26 12. 20 6 7 | 7 19 7 19 6 papa | 9 25 120 25 6 7 21 7 21 : 6 paY | 9 25 12. 30 6 4 7 25 6 52 | 9 24 12 yyyy 44 16 12 * * * * * 8 8. 16 1 2 w w w 3. ha ha ha ha 44 e 1 6 2 | 7 33 7 33 | 6 56 | 9 28 12 51 | 16 13 16 12. 101 6 11 | 7 33 | 6 59 | 6 13 | 7 33 | 7 1 / 9 33 12 53 16 13 7 33 | 7 2 | 9 34 16 12. 25 6 17 | 7. 5 9 16 11 7 7 9 36 1ra. 53 | 16 10 egaSTa | suryodya suryAsta kArasI pirasI ra pirasI 3 pirasI ka. mI. | ka. mI. / ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. _che w w ja tArIkha _0 8 + | tArIkha - 9 7 25 4 2) suryodaya | suryAsta kArasI pirasI ra pirasI 3 pArasI 4 ka. mI. | ka. mI. ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | para 9 24] 12 45 16 6 para. | 9 25 12 4 16 7 28 | 6 | 9 25 12 46] 16 7 15 6 7 30 : 6 12 47 16 8 | 20 12 48 16 9 | 25 6 7 3ra ! 6 54 9 28 | 12 49 16 10. 7 33 6 55 2912 50 16 11 8 - - 9 * 7 27 12 53 16 1 12 53 - 6 - 7 11 | 9 38 15 6 25 5 7 18 7 13 | 9 38 ? para' 16 6 7 15 : 9 39 51 16 4 25 ke 28 | 7 10 | 7 1 : 9 39 | 12 49 5 pahae 30 6 31 | 7 5 48 15 56 8 ha haha uha 9 0 0 0 0 0 0 - 2 - GGG - Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapTembara | tArIkha | suryAsta nakArasI| risI 2 pirasI 3 pirasI ka.mI. | ka.mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | tArIkha. G 0 1 6 pa1 "'' 2 0 2 - 9 39 12 47 | 15 55 32 | 6 58 58 7 20 12 45 15 51 10 6 32 6 56 9 38 12 44 | 15 50' 15 6 75 : 6 49 | 7 23 ( 9 38 12 42 | 15 46 20 6 36 5 6 45 7 24 9 38 7 25 9 38 12 39] 15 40 30 6 7 26 ! 9 38 12 37 navembara 286 suryodaya | suryAsta kArasI pirasI 2 pirasI 3 pArasI ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. ( ka.mI. | 6 10 | 7 39 15 21 6 54 6 7 | 7 42 9 42 12 31 15 20 10 6 57 5 6 5 | 7 45 12 31 15 18 15 7 0| 6 3 [ 7 48 9 46 12 32 15 18 7 3 [ 6 2 | 7 51 | 9 48 12 15 18) 7 6 | 6 2 | 7 54 9 50 12 34 15 18] 7 10 | 6 1 | 7 58 15 19 DIsembara suryodaya suryAsta kArasI pirasI ra pirasI 3 pirasI ka.mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. ha ha 5 0 0 0 ha 25 6 37 ekaTobara suryodaya | suryAsta kArasI pirasI ra pirasI 3 pArasI ka, mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | ka. mI. | | tArIkha 1 1 1 1 1 1 1 1 6 40 5 6 74 | 7 28 ! 9 38 | 12 37 15 kaI 5 6 40 9 38 12 36 15 34 10 6 42 34 15 30. 15 ke 43 20 6 5 6 19 9 39 0 5' 6 4 | 6 14 | 7 36 [ 9 40 | 12 31 15 22) 30 6 51 | 6 11 | 7 38 | 9 41 12 31 1 40 15 38. 2 22 22 7 10 | ka 1 | 7 58 36 15 59 5 7 13 | 6 2 | 8 1 | 9 55] 12 38 15 23. 10 7 16 | 6 3 ] 8 7 15 7 19 6 5 { 8 4 42. 15 23 7 22 6 7 | 8 10 10 3 12 5 15 25 7 24 8 12 10 6 12 47 15 6 12 8 14 10 8 2 49 15 1 1 1 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacakakhANa kaTho 287 surya udhya, asta, kArasI, pArasI, be pirasI, traNa risImAM nIce lakhelA gAma mATe nIce mujaba mInITa umeravI tathA ghaTADavI. gAma manITa umeravI gAma mInITa ghaTADavI porabaMdara vAMkAnera goMDala vaDhavANa junAgaDha dhrAMgadhrA jAmanagara lIMbaDI morabI cuDA jetapura beTAda bhAvanagara mAMgaroLa verAvaLa prabhAsapATaNa ! pAlItANA dvArakA dAkhalA tarIke - tArIkha 1 lI. phebruArInA roja nIce pramANe che. surya udaya asta kArasI pirasI berisI traNarasI ka. mI. ka. mI. ka. mI. ka. mI. ka. mI. ka. mI. rAjakeTa -27 6-35 8-15 10-14 1-1 15-47 jAmanagara 7-29 6-37 8- 7 10- 6 -3 15-49 (ra mInITa vadhatAM) lIMbaDI -23 6-23 - 1 10-10 2-57 15-43 (cAra mInITa ghaTADatAM). e mujaba dareka gAma mATe gaNI levuM. jJAna bhaNavAnA nakSatra mRgazIrSa, AdrA, traNa pUrva, mULa hasta, abhralekhA. citrA, puSya, dizAnA nakSatra-traNautarA, rohINI, hasta, anurAdhA satabhISA, pUrvAbhAdrapada, puSya, punarvasu, revatI, adhInI, mULa zravaNa, svAtI e zubha che. phAMka-ekamane zanIvAra bIjane zukravAra, trIjane guruvAra, cothane budhavAra, pAMcamane maMgaLavAra, chaThane semavAra, sAtamane ravIvAra A yoga vihAra tathA pravezamAM tyAgane che. sthIra nakSatro-hINI, traNa utarA. ravIga surya-nakSatrathI gaNatAM dina nakSatra sudhI. 4, 6, 9, 10 13, 20, muM nakSatra ravIyoga gaNavuM; te dareka zubha kAma tathA pramANa vageremAM uttama. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jana jJAna sAgara dhanIyA e zubha che. kRtikA vizAkhA, mA, bharaNI e varjya che. bAkInA nakSatrA madhyama che. zanIvAra maMgaLavAra varjya che. rItA (4-9-14) 74, 8, 0)) tithi varjya che. lecanA nakSatrA-pUna su, puSya, zravaNu, 28/ nagara praveza--hasta azvInI, citrA, anurAdhA, uttarA traNa rohINI, puSpa muLa mRgazIrSa, revatI nakSatra; sAma, budha, guru, zukra, ravIvAra zubha che. sthAnakavAsI jaina saMpradAya dareka tithi sAMjanA samaye je pragatimAna hoya te ja dhama kAyamAM dAkhala kare che. caMdrakAMta prabhudAsa dozI samApta Page #300 -------------------------------------------------------------------------- Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrakAMta prabhudAsa dozI amUlya tattva vicAra (harigita chaMda) bahu pUchyA pujathI zubha deha mAnavane maLye, teye are bhavacaneA AMTe nahi eka TaLye; sukha prApta karatAM sukha TaLe che, leza e lo laheA, kSa kSaNa bhayaMkara bhAva maNe, kAM ahe| zacI chA ? // 1 // lakSmI ane adhikAra vadhatAM, zuM vadhyuM te te kaDA, zuM kuTuMba ke parivAthI vadhavApaNuM' e nava grahe; vadhavA paDyuM. saMsAranuM, nadehane hArI javA, enA vicAra nahi ahAhA! eka paLa tamane have, rA nirdoSa sukha nirdoSa mAna, lyA game tyAMthI maLe, e divya zaktimAna jethI, ja jIrethI nIkaLe ! padmavastumAM nahiM muMjhavA, enI dayA mujane hI, e tyAgavA siddhAMta ke pazcAt duHkha te sukha nahi, // 3 // huM koNa chuM ? kayAMthI thayA? zuM svarUpa che mAru' kharuM? konA sabaMdhe vaLagaNA che ? rAkhu` ke e pazDi ? enA vicAra vivekapurva, zAMta bhAve ae karyAM; te sava Atmika jJAnanAM, siddhAMta tattvA anubhavyAM. // 4 // te prApta karavA vacana ketu', satya kevaLa mAnavuM ? nirdoSa naranuM jyana mAnA, te jeNe anubhavyuM, 2 ! Atma tArA ! Atma tAre ! zIghra ene eLakhA, sarvAtmamAM samaSTi dyo, A vacanane hRdaye lakhA. / / Page #302 -------------------------------------------------------------------------- Page #303 --------------------------------------------------------------------------