Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThi-devacandra-lAlabhAI-jaina-pustakoddhAragranthAMkaH-89 mahopAdhyAyazrIkalyANavijayagaNiziSyopAdhyAyazrIdhanavijayagaNiviracitayA adhirohiNyAkhyayA zrIzAnticandraziSyaranopAdhyAyazrIratnacandragaNiviracitayA adhyAtmakalpalatAkhyayA vRttyA ca vibhUSitaH zrItapogacchanAyakabhaTTArakazrImunisundarasUriviracitaH shriiadhyaatmklpdrumH| prakAzakaH-suratavAstavyazreSThidevacaMdra-lAlabhAI-jaina-pustakoddhArakozavyavasthAkArako'vaitanikamantrI jhaherI jIvanacandra-sAkaracandraH vIrasaMvat 2466. vikramasaMvat 1996. zAke 1862 / khIstAbdaM 1940. prathamaM saMskaraNam ] mUlyaM (sAyanyasya) sAdhakAlamA / ( pArzvapRSTharahitasya) spyktryN| [pratapaH 750 pAyAyAyAyamA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ idaM pustakaM mumbApuryA zreSThi-devacandra-lAlokhAyAyA avaitanikamAtraNA jIvanacandra sAkaracandra jhaherI ityanena "nirNayasAgara-mudraNApaTTe" kolabhATavIthyAM 26-28 tame gRhe rAmacandra yesU zeDagedvArA mudrApitam / All Rights reserved by the Trustees of the Fund. asya punarmudraNAdyAH sarve'dhikArA etadbhANDAgArakAryavAhakairAyattIkRtAH / . Printed by Ramachandra Yesu Shedge, at the " Nirmaya-sagar" Press, 26-28, Kolbhat Street, Bombay. Published for Shetha Devchand Lalabhai Jaina Pustakoddhar Fund, at Shetha Devchand Lalabhai Jaina Dharmashala (Sri Ratnasigar Jain Boarding House), Badekhan Chakla, Gopipura, Surat, by the Hon. Secretary, Jivanchand Sakerchand Javeri.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Seth Devcand Lalbhal Jain Pustakoddhar Fund Series: No. 89 ADHYATMA-KALPADRUMA BY SRI MUNISUNDARA SURI WITH THE TWO COMMENTARIES, Adhirohini by Upadhyaya Dhanavijaya Gani and Adhyatmakalpalata by Vacaka Ratnacandra Gani composed in V. S. 1674 Vikrama Era 1996 ] [ Cristian Era 1940
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ The Executive Members of Seth Devcand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund The Board of Trustees : Manchubhai Sakarcand Jhaveri Nemcand Abhecand, J. P. Nemcand Gulabcand Devcand Hirabhai Manchubhai Jhaveri Sakercand Khus'alcand Jhaveri Hon. Secretary, Jivancand Sakarcand Jhaveri
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThI devacanda lAlabhAI jahverI. janma 1909 vaikramAbde niryANam 1962 vaikramAbde kArtika zuklaikAdazyAm pauSakRSNatRtIyAyAm (devadIpAvalI-somavAsare) (makarasaGkrAntimandavAsare) sUryapUre. mumbayyAm. The Late Sheth Devchand Lalbhai Javeri. Born 22nd Nov. 1852 A. D. Surat, Died 13th January 1906 A D. Bombay. 11-41 :-Copies 1500 GRAAZ X.S.P.cz varlo
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTha devacaMda lAlabhAI jaina-pustakoddhAra phaMDa, ane zrIAgamodayasamiti-saMsthApaka, AgamoddhAraka, AgamavAcanAdAtA, AgamadivAkara, zailAnA-nareza-pratibodhaka AcArya mahArAja zrIAnaMdasAgara-sUrIzvara-saMsthApita pAdaliptapurIya zrIvarddhamAna-jaina-AgamamaMdira. khAtamuhartaH-vi0 saM0 1994 vaizAkha-kRSNa-saptamI-maMdavAsare. aMjanazalAkA-vi0 saM0 1999 mAgha-kRSNa-dvitIyA-somavAsare tA. 22-2-1943 pratiSThA-vikramasaMvat 1999 mAgha-kRSNa-paMcamI-guruvAsare tA. 25-2-1943 bloka munizrI guNasAgarajIe ApavA kRpA dAkhavI che.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthakArAdi-paricaya (karAvanAra zrIyuta mohanalAla dalIcaMda desAI B, A., LL. B., Advocate) granthakAra zrImunisuMdarasUri tapi japi zAsana devi ArahaI saMtikara-stavi naragI nivAraI, gaNadhara bhadrabAhu gurUcI belaI, cakkaviha saMghanI bhIDa Uvela. ahmadesi iti upadrava TAlauM," Ima gurU vInavati sahasamala rAu, sthAni aIThA tava gurUrAyA, TIDataNuM bhara dUri palAyA. jIva amAri marUmaMDala dese, so varatAvaI gurU-upadeze, muNivara-mahimA cauTa gAI, zrI jinazAsani jaI-Dhaka vAjaI. -paMDita lakSmIbhadramaNikRta "zrI munisuMdarasUri vijJapti" la. sa. 1498. -tapa ane japathI zAsanadevIne ArAdhI saMtikarastavathI mugI-rogacALAne nivAryo-( e rIte) gaNadhara bhavabhAhu gurUnI samAna caturvidha saMghanI bhIDa ITALI. (zirohInA) sahasamala (nAmanA) rAjAe " amArA dezanI iti upadrava (taDano upadrava) TALo' ema vinavatAM guNarAye dhyAnamAM besIne tIDonuM ToLuM 65(a) gurUe upadezathI momaMDala derAmAM chavanI amArI pravartAvI ethI munivarano mahimA cAragaNo vistaryo ane zrI jinazAsananA jayanA vAjio janma na, pA. 5,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. mavi. ratna0 vRtti. // ? // {{cXo 1 prastAva--A graMthanA kartA munisuMdarasUrinAM mAtapitA, jAti, janmasthAna hajIsudhI ajJAta rahyAM che; subhAgye teo jaina zvetAMbara saMpradAyanA tapA gacchamAM somasundara sUrinA paTTadhara thayelA hoI te gacchanI (dharmasAgara upAdhyAyakRta) paTTAvalImAM temanAM janmAdivA~ sAMpaDe cheHjanma saM. 1436, dIkSA saM. 1443, vAcakapada saM. 1466, sUripada saM. 1478 (? 1476), svargavAsa saM 1503 kAntika zudi 1. jyAre somasuMdarasUrinAM janmavarSAdi ema che keHjanma saM. 1430 mAgha vadi 14 zukra, dIkSA-vrata saM. 1437, vAcakapada saM. 1450, sUripada saM. 1457, svargavAsa saM. 1499 (jai. gU. kavio 2, 719). eTale banne sUriono jIvanakALa prAyaH sarakho che--ekanuM AyuSya 69 ne bIjAnuM 67 varSa; ekanI 6 varSanI vaya hatI tyAre khIjAno janma thAya che ane ekanA svargavAsa pachI cAra varSe bIjAno dehotsarga thAya che; eka 7-8 varSanI vaye muni dIkSA le che, tyAre bIjA tyAra pachI prAyaH cha varSe 7-8 varSanI vaye ja sAdhuvrata svIkAre che. ekane vAcakapada 20 varSanI vaye maLe che to bIjAne 30 varSanI vaye prApta thAya che; ekane sUripada gacchanAyaka dhruvasuMdarasUri saM. 1457mAM pATaNamAM narasiMhe karelA utsavapUrvaka Ape che, tyAre bIjAne te somasuMdarasUri gacchanAyaka thayA pachI saM. 1478mAM ( kharI rIte 1476mAM ) vaDanagaramAM devarAje karelA utsavapuraHsara sUripada arpe che; eka saM. 1499mAM svargastha thAya che to bIjA te pachI prAyaH cAra varSe temanA paTTadharanI gAdI zobhAvI devaloka sidhAve che. Ama lagabhaga AkhuM vikramanuM paMdaramuM zataka banne sUrionuM jIvana roke che. somasuMdarasUrie aneka bhavya jainamaMdironI pratiA, anekane vAcakapada ane AcAryapadanuM mahAna utsavapUrvaka dAna, puSkaLane ApelI dIkSA, chaThThuM pustakono uthAra, lokabhASAmAM gadyagraMthonI racanA Adi dharmakRtyothI jaina dharma ane sAhityanI aneka prakAre smaraNIya sevAo karavAmAM pAchI pAnI karI nathI tethI A zatakane yA vAstavikarIte saM. 1451thI zarU thatA ardhazatakane, somasundara yuga e nAma ApI zakAya tema che. (juo mAro 'jaina sAhityano saMkSipta itihAsa'- vibhAga pAMcamo.) 2 dhArmika sthiti--A vakhate jainadharmanI sthiti zI hatI teno kaMIka khyAla mAro jaina sAhityano saMkSipta itihAsa' jovAthI Avaze. anya dharmanI sthiti jotAM rAmAnanda ane kaMkhIranA upadeze vaiSNava saMpradAya--bhakti saMpradAya--para jabarI asara karI hatI. 'rAmAnandajI grnthkaavi paricaya prastAva. | // //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkhA uttara hindusthAnamAM cAlatI dazabhASAmAM rAmasItAnAM nAmano mahimA jaNAve che tathA varNabheda sarvathA tajI de cheH mukhya ziSyomAM bAra puruSa-vividha varNanA ane eka strI che. emAM kabIra (vaNakara), pIpo (rajapUta), seno (hajAma), dhano (jATa), rAIdAsa (camAra) Iiane padmAvatInAM nAma vizeSa prasiddha che. kabIrajI-kabIrasAhebane jJAna ane jJAnathI prakAzita thaelI bhakti sivAya-kAMI ja gamatuM nathI. A hinduomAM tema ja musalamAnomAM dharmane nAme cAlatI kriyAone ane dukAnadArIone e sakhta zabdamAM nirdo che; mUrtipUjA ane vrata japa tapa vagere karmakAMDanI prakriyAonuM tathA kAjI ane AcAryonA mithyAjJAnanuM khaMDana kare che, ane "rAma" ane "rahIma'-hindu ane ja musalamAna banneno Izvara eka ja che ema pratipAdana kare che; emanA vizALa upadezane lIdhe, hindu ane musalamAna banne kabIrajIne ja potAnA tarIke mAne che. (AcAryazrI AnaMdazaMkarano 'hindu veda dharma nAmano zikSakopayogI graMtha) | 3 rAjakIya sthiti-jinaprabhasUri "vividhatIrthakalpa' (siMghI jaina graMthamAlA)nA pR. 30 mAM jaNAve che ke vikrama saMvat 1356mAM allAuddIna sulatAnano kaniSTha bhrAtA nAme u@khAne dilImAMthI (pATaNanA) maMtrI mAdhavathI prerAIne gUrjaradharAmAM praveza karyo. citoDanA rANuIST samarasihe daMDa daI mevADazane bacAvyo. pachI te hamIrano yuvarAja vAgaDa dezane muhaDAsaya (moDAsA) Adi nagarone bhAMgIne AsAvalamAM che? *Avyo. gujarAtano rAjA karNadeva nATho. somanAthane (temanI mUrtine) ghaNunA ghAthI bhAMgIne gardabha para rAkhIne dilamAM dAkhala karyA. vaLI vaNathalIe jaI maMDalika rANune daMDIne soraThamAM nija ANa pravartAvI AsAvalamAM paDAva nAMkhyo. maTha maMdira devAlaya Adi bALatA hatA.' jAA rIte musalamAnonI gujarAtamAM ANa pravatta. rAjapUtonuM-hinduonuM rAjya gayuM. prAcIna gujarAtanuM cheSTha prakaraNuM pUruM thayuM. 1 aha terasayachappane vikamavarise (1356) allAvadINasuratANassa kaNiTTho bhAyA ulUkhAna nAmadhijo dillIpurAo maMti maahvperio| gujaradharaM ptthuio| cittakRDAhivai samarasIheNa daMDaM dAuM mevADadeso tayA rakkhio / tao hammIrajuvarAo vaggaDadesa muhaDAsayAi nayarANi ya bhaMjia AsAvallIe ptto| kaNNadevarAyA a nacho / somanAhaM ghaNaghAeNa gaDDae roviUNa dillIe pesei / puNo vAmaNathalIe gaMtuM maMDalikkarANayaM |daMDittA soraThe nia ANaM payazAvittA AsAvallIe aavaasio| maThamaMdiradeulAINi pjjaalei| -jinaprabhasUrikRta vividhatIrthakalpe pR.30
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI zakyA dhanavi. pata vRtti. | 2 | allAuddIna saMbaMdhI kaMIka vizeSa varNana mATe juo nAbhinaMdanoddhAraprabaMdha prastAva 3 zloka 1 thI 9. teNe gUjarAtanuM Adhipatya | grnthkaaalapakhAna nAmanA sUbAne sepyuM hatuM. te sUbAe osavAla zrAvaka samarasiMhane zatruMjaya tIrtha ke jenA mUlanAyaka zrI AdinAthanI mUrtino e| raadibhaMga plecchonAM sainyoe karyo hato teno uddhAra karavAnuM AjJApatra-pharamAna ApyuM hatuM. juo te ja graMthano trIjo prastAva. paricaya [te zatruMjaya tIrthano uddhAra teNe karyo ane mukhya maMdiramAM mUlanAyaka AdinAthanI navI mUrti saM. 1371 nA mAgha zukala caudaza somavAre ukezagachanA siddhasenasUrinA haste pratiSThita karAvI padharAvI. saM. 1368 mAM alAuddInanA sane jAlora upara caDAI karI jIta meLavI pAchA | dhArmika| pharatI vakhate Aba tIrthaparanAM vimalavasahI ane laNazavasahI nAmanAM banne anupama bhavya jaina maMdironI mUrtiono bhaMga karyo-te banne raajkiiymaMdiranA bhAgelA bhAgono uddhAra karAvI temAM maMDorano vijaDa Adie ane pethaDe anukrame saM. 1378mAM navAM bibonI pratiSThA karAvI.] sthitiA rIte dilhInA sulatAno vakhatovakhata potAnA taraphathI sUbAo nImI gUjarAtano vahIvaTa karatA hatA. tema ekaso varSa sudhI cAlyuM. A AvA sUbAo-hAkemoja rAjyanA kharA dhaNI hatA. chelo so jhakarakhAna (bIjo) hato. tenA bApa viSe ema kahevAya che ke te TAMka jAtano rajapUta hato--tenuM nAma sAhAraNa hatuM ne tenA bhAInuM nAma sAdhu hatuM. phirojha taghalakha dilhInI gAdIe beTho te pahelAM eka vakhata pajAbamAM zikAra karavA jatAM bhUlo paDIne TAMka rajapUtonA thAnesara pAsenA eka gAmamAM jaI caDyo. tyAM ukta baMne bhAioe , teno ghaNuM AdarasatkAra karyo, ne pachI te mahemAnanI kharI pichAna thatAM potAnI bahenane tenI sAthe paraNAvI ane mahemAnano pUro lAbha levAnuM cAlu rAkhyuM. phirojha taghalakhe samajAvI bannene islAmI karI vajira-ula-maka ane zamazIrakhAnanAM pada-nAma ApyAM. te gAdIpara Avyo tyAre to baMnenI sattA vadhArI dIdhI--zamazIrakhAna ane vari-ula-makanA dIkarA jhapharakhAnane potAnA jAma-pyAlA dharanArA karI | | 2 | | amIra banAvyA. pachI sane 1391--vi. saM. 1447mAM jhapharakhAnane gajarAtano sUbo banAvI agAunA ApaakhatyAra thayelA zAstikhAna nAmanA sUbAne pAcho mokalavA, ne te na mAne to tene hAMkI kADhavA gejarAta ke jyAM bahu bakheDa jAgyA hatA tyAM zAMti sthApavA mokalyo.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXXXXX hindu rajapUtamAMthI vaTalI muslima thanAra pitAnA A putra jharakhAnane gUjarAtanA mAleka jevI padavI maLI eTale zI bAkI rahe ? vaTalelamAM kaTTaratA, jhanUnIpaNuM, ugratA vizeSa hoya che ne te vaMzaparaMparA vizeSa ne vizeSa pramANamAM dekhA de che. jhapharakhAna nAgora pAsethI pasAra thatAM tenI pAse khaMbhAtanA lokonA pratinidhimaMDaLe maLI rAstikhAnanA jAlamonI pharyAda karI--tene dilAso ApI pote pATaNa AvI tyAMthI rAstikhAna sAme caDI tene harAvyo ne mArI nAMkhyo. pachI khaMbhAta jaI tyAMnA lokonI pharyAdo dUra karI zAMti sthApI. trIje varSa--sane 1393--saM. 1449mAM IDaranA rAva pAsethI, ane pachInA varSe junAgaDhapAsethI khaMDaNI lIdhI. somanAtha jaine te hinduonuM maMdira toDayuM, ne tyAM jImAmasIda bAMdhI, tathA thANuM thApyuM. mAMDupura jatAM te gaDha na chatAyo. ajamera muslima-yAtrA karI sAMbhara, daMDavANAnA rAjA sAme jaI pachI delavADA ane jhAlAvADanA rajapUto para hallo karI temane harAvI pATaNa sane 1396----saM. 14para--mAM te Avyo. IDarano gaDha jItavA jatAM tyAMnA rAjA rAva ramI~ sAthe laDAI sane 1397--sa. 1454--mAM thaI, ne dilhImAM taimUranI phattehanI khabara saMbhaLAI, pUrI phAvaTa AvI nahi; eTale raNamala sAthe saMdhi karI tene pATaNa pAchA pharavuM paDyuM. pachInA varSamAM somanAthanA loko svataMtra thavA mAge che ema khabara maLatAM larakara laI jaI temane harAvI islAma dharmane dRDha pAyA para mUkayo. pAMcame varSe potAnA putrane sulatAna manAvyo ne teNe karNAvatI--AsAvalane rAjadhAnI karI, paNa te TuMka vakhatamAM maraNa pAmatAM jhapharakhAne pote sulatAna banI mujhaphrazAha nAma rAkhyuM sane 1407 (saM. 1463); pachI sane 1410-11 (saM. 1466-7)mAM kahevAya che ke tenA pautra ahamadazAhe Apela jherathI te akAle maraNu pAmyo. te ahamadazAhe gAdIe besI sana 1412mAM (saM. 1468 vaizAkha vadi 7 ravine dine) AsAvalanuM nAma badalI ahamadAbAda (hAlanuM amadAvAda) rAkhyuM ane pachI ene vadhAravA tathA majabUta karavA mAMDayuM, pahelAM khaMDo jAgyAM, paNa te badhAMne dAbI daI je je tenI sAme thayA tene jera karI teNe potAnI sattA khUba jamAvI. te mahAdUra laDavaiyo hato. IDara, cAMpAnera, saMkheDA, mAMDuM, moDAsA, jhunAgaDha
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. | vagere zahero para caDhAI karI teNe sarvatra potAnI ANa vartAvI. te sane 1459 (saM. 1513)mAM mRtyu pAmyo. vikramanA paMdaramAM zatakamAM grnthkaavanavi. gujarAtanI rAjakIya sthiti AvI hatI. rAdiratna0 vRtti. | mevADamAM eto mahArANI saM. 1821mAM citoDanI gAdIe beThI. tevIraprakRtino hoI aneka laDAIo laDayo (citrakuTa ma. prA. prazasti zlo.10):IN paricaya teNe maMDalagaDha tolyo; mAlavAnA yavana rAjA amIzAhane jItyo. pachI lAkho rANe saM. 1439mAM gAdIe Avyo. (ci. ma. prA. pra. zlo. 11) te saM. 1475 sudhI jarUra hayAta hato. tenA pachI mokala nAmano rANe thayo (ci. ma. prA. pra. zlo. 12thI 17). pachI teno putra kuMbhakarNa--kaMbho rANa dhaarmiksi. 1490mAM citoDanA rAjasiMhAsane virAjyo ane hindusuratrANu" eTale hiMdu bAdazAha Adi birUdone sArthaka karato mahApratApI ne raajkiiyparAkanI sAthe dAnI ne vidvAna prApriya rAjA tarIke rAjya karI aneka gaDhone jItI mevADane mahArAjya banAvI potAnA putra udAne hAtheIGI sthiti. akAle saM. 15rapamAM mRtyu pAmyo. jUnI zirohI saM. 1862mAM devaDA rAva zivabhAne vasAvIne tyAM rAjadhAnI karI, pachI tenA putra sahasraAma saM. 1482 mAM navI zirohI vasAvI tyAM rAjyagAdI sthApI. IDaramAM A vakhate raNamala rAja (somasaubhAgya kAvya 6, lo. 4: kriyA-I ratasamuccaya prazasti lo. 2-pITarsana rIporTa 6, pR. 17) ane te pachI teno putra puja-pujo rAjya karato hato. somasaubhAgya. zlo. 6ne 7mAM jaNAvyuM che ke "je zrI puMja rAjAe raNabhUmimAM potAnI bhujAnA baLathI bAdazAhI rAjasenAno nAza karyo hato tithI "vIrAdhivIra" evuM ujajvaLa birUda meLavyuM hatuM.--A bAdazAhI senA uparyukta gujarAtanA sulatAna ahamadazAhanI hovI ghaTe. tene A pune rAva bahu ja herAna karato-ghaNI vakhata te IDarapara lakara laI gayo, paNa rAva hAthamAM na Avato ane pAsenA parvatomAM sahIsalAmata raheto. AthI te rAvane AMjI nAMkhavA ane tenI hIlacAlane kAyama baMdha rAkhavA ahamadazAhe IDaranI dakSiNa-pazcime 18 maila dUra hAthamati nadInA kAMThe eka killo bAMdhI tenuM nAma ahamadanagara rAkhyuM-sana 1437-28 (saM. 1483-84), ane tyAM TaMkazALa sthApI potAnA sikkA pADyA. rAva puje saM. 1484mAM maraNu pAmyo. tenI pachI teno kuMvara nArAyaNadAsa gAdIe beTho.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAMpAnera-pAvAgaDhamAM jayasiMha nAmano rAjA hato. te gaDhapara ukta ahamadazAhe sana 1418 (saM. 1474)mAM caDAI karI, paNa te tene laI na zakyo, eTale teNe AsapAsano pradeza khedAnamedAna karyo. sana 1482thI 84 (saM. 1538thI 40) e be varSa sudhI te gaDhane jItavA mahamada begaDAe gALyAM ane Akhare lIdho ne tyAM muslima rAjya sthApyuM. saurASTramAM joIe to saM. 1454mAM ukta jhapharakhAne kAMThA paranA sthAnika ThAkorono parAbhava karI somanAthanA maMdirano trIjI vakhata nAza karyoeka soraThamAM ane bIje mAMgaroLamAM ema be musalamAna hAkema nImyA. soraThanuM thANuM somanAtha pATaNamAM rAkheluM hatuM. saM. 1470mAM ukta ahamadazAhe jUnAgaDhanA cuDAsamA rA malakane vaNathalI pAse harAvyo, jUnAgaDha pAsethI khaMDaNI lIdhI; jhAlA rajapUto ane gohilone JpaNa potAnA khaMDIyA karyA. rA melaka pachI jayasiMha (lekha saM. 1473)ne mahipAla (lekha saM. 1488, saM. 1495) pachI rA maMDalika saM. 1507mAM jUnAgaDhanI gAdIe Avyo. 4 AvI paristhitimAM jenonI pravRtti-jaina AcAryo-sAdhuoe tema ja zrAvaka dhanapatioe rAjyakartAonI sAthe mukhyatve karI sarvadA ane sarvathA mITho saMbaMdha rAkhI ghaNI dakSatAthI kArya lIdhuM che eTale temanI prasannatA sAcavI potAnAM dharmakRtyo mATe temanI sihAya, sahAnubhUti ane saMmati meLavIne kArya lIdhuM che. A vAtanI khAtrI mATe upara jaNAvelA sulatAna ane rAjAonA samayamAM jainoe je je kArya karelAM che te joizuM. | gujarAtanA jhapharakhAna ane ahamadazAha banne kadara muslima hoI mUrtibhaMjaka hatA. A jhapharakhAnane hiMduoe zilAlekho ane tatkAlIna graMthomAM pharakhAna tarIke oLakhAvyo che; teNe, ema kahevAya che ke ApaNuM caritranAyaka munisuMdarane khaMbhAtamAM "vAdigokulasaMDa| 'vAdigokula saMkaTa' e birUda ApyuM hatuM.' A dapharakhAna-jhapharakhAM-japharakhAMe ja hiMduonA tIrthadhAma-somanAthanA zivamaMdirano trIjI vakhata) - 1 (1) dharmasAgara u0nI saM. 1647 lagabhaganI paTTAvalI kahe che ke "rtamatA rahyAna "vAvinonusA' ti maLataH "--eTale khaMbhAtamAM dapharakhAne A "vAdionA gokulamAM sAMDha che ema kahyuM hatuM. (2) saM. 1672 ne saM. 1685 vacce racAyelA devavimala gaNinA saTIka hIrasaubhAgya
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA ghanavi. 0 tti saM. 145mAM nAza karyo eTaluM ja nahi paraMtu jainonA tIrthadhAma-zatruMjaya tIrtha ane tenA mukhya nAyaka AdinAthanA biMbano bhaMga saM. 1863mAM anyaaljAryo hato.' pAmahAkAvyanA sarga 14, zloka 2jamAM hIravijayasUrine akabara bAdazAhe jagadagasa e birUda ApyuM e kahevA sAthe udAharaNa Ape che keH "yA paricaya rakSAnena tamatAryuM pramotaH I munisundarIjorino vaTa "--jema khaMbhAtamAM te zaheranA dhaNa daphara nAmanA khAna-cavanAdhipatie pramodathI | (sahastrAvadhAnI) munisuMdara nAmanA AcAryacaMdrane "vAdigokulasaMkaTa' evuM birUda ApyuM tema. (3) A parathI kavi vabhadAsanA saM. 1985mAM racAyelA hiIravijayasUri rAsamAM pR. 13ramAM kathela che ke - dhaarmik"abAvatI nagarImAM joya, dapharakhAna tava pAkima hoya, munisaMdara sUrIzvara jeha, chA~ vAda digaMbara teha. raajkiiyvAdIgokalasAMDha" birda thAya, tima tihAM bolyo akabarazAha, "jagatagurU" vara birUda te deha, hIrataNI zobhA vAha. siri. A dapharakhAna teja jhapharakhAna, zrI ojhALa paNa jaNAve che ke "kaMbhalagaDhanI prazastimAM evuM kathana che ke-rAjAonA samUhane harAvanAra pattaIN (pATaNa)nA svAmI dapharakhAna (jArakhI) paNa jenAthI kaMkita thayela te zakastrIone vadhaSya denAra (IDarano rAja) rANamalla paNa A kSetrasiMha (mevADanA rANA khetA)nA kArAgAramAM bichAnuM paNa pAmI na zakyo. pachI TippaNImAM batAve che ke "te (japharekhA) iDaranA rAjA raNamala sAthe be vAra laDyo hAhato. bIjI laDAI sane 1397 (saM. 1454)mAM thaI ke jemAM raNamalla sAthe saMdhi karI tene pAchA pharavuM paDyuM. te samayanI AsapAsa dilIthI svataMtrI thiI mujaphaphara nAma dhAraNa karyuM hatuM.'-"rAjapUtAnekA ItihAsa' pR. 566. 1 "vi. uM. 142 zrIrAmuMgaLe pApAnana (nAnena) tathaMva tIrthamaMdAja zataH bhAMDArakara rIporTa sana 1883-84 pR. 323 (A biMba samarAzAhe mULa biba alAudIna khIlajInA samayamAM khaMDita thatAM saM. 1771mAM sthApita kareluM hatuM, tenuM mastaka plecchAe punaH eTale ukta darakhAne khaMDita karyuM, teno uddhAra karbhAzAhe gujarAtanA sulatAna bahAdurazAhanuM phana meLavI biba karAvI tenA sthAne padharAvI saM. 1587nA vaizAkha vadi (gujarAtI caitra vadi) 6 ravivArane dine vidyAmaMDanasUri pAse pratiSThA karAvI karyo. juo zrI jinavijayasaMpAdita zatruMjayoddhAraprabaMdha)
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahamadazAhe somasuMdara sUrinA ziSya ane karNAvatI rAjadhAnI (AsAvala-ahamadAbAda)nA zrAvaka guNarAjane mAna ApyuM hatuM ane tine saMgha laI te mUrisAthe zatruMjaya tIrthanI yAtrA karavAnI IcchA thatAM tyAM javA mATe khAsa pharamAna karI ApyuM hatuM, ane mANaso jIvagere sAmagrI pUrI pADI hatI.' - amadAvAdamAM A pAtazAhano mAnya evo sonI samarasiMha somasuMdarasUrino bhakta hoI temanA vacane siddhAcalanI yAtrAe Avyo, ane pachI teNe girinAra-yAtrA karI. tyAMnA kalyANutrayanA vastupAla maMtrInA jIrNa thayelA maMdirano uddhAra potAnA bhatrIjA mAladevanI sAthe, vicAra karI karyo ne te kalyANatraya cityamAM prauDha pratiSThA somasuMdara gacchanAyakanA vacanathI jinakIrtisUrie karI (so. sau. 9 zloka 74thI 80). , A banAva saM. 1494mAM thayo kAraNa ke lagabhaga te samayanA razekharasUrinA ziSya hemahaMsa gaNie racelI "giranAra-caitya paripATImAM jaNAvyuM che ke - dhana dhana sonI samarasiMha mAlade vyavahAria, jehi kalyANatraya-vihAra uddhAra karAvie cihuMdisi trihuM bhUmihiM mUlanAyaka tihAM bAra, kAsagi rahiA prathamabhUmi siri nemikumAra ghaDatAM jasu cAtalI aMjaliI se TalatAM roga, sevile svAmI pUravai niramAlaDie anudina bhoga saMyoga 21 dikakhA nANu nivvANu tihAM siri sohaI chatra, charaNu pratimA vAma pAsi dhuri tAsu sanAtra maMDapa sayala visAla meghamaMDapa rUliAlau, triphaMdisi bhadrataNuM prAsAda bAvA jilauM osa vaMsi zrI samarasI mAladevi manaraMgi, saMvata cauda carANavaI niH uriu uttaga. 22 (purAtatva 1, 3 pR. 291) 1 "zrImadahammada suratrANa datta phuramANa sAdhu dhI guNarAja saMghapatisAhacaryakRtAcaryakAri devAlayADaMbarapuraHsara zrI zatrujayAdi tIrthayAtreNa // " zapuranA somasuMdarasUrinI pratiSThAno se, 1496no lekha. ji, 2, 307, guNarAjanI A yAtrA saMbaMdhI vistAra mATe juo saM. 1524nuM "somasaubhAgya' kA..., jhIsarga 8, saM. 1466nI gurnAvalI zloka 348 349; "jaina sAhityano saMkSipta itihAsa' Ti. 44 pR. 454. Jsosa
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. mevADanA lAkhA rANunAM prIti ane mAna IDaranA osavAla zrAvaka saMghavI vaccharAjanA bIjA putra nAme vIsale deulapATakamAMIi granthakAdhanavi. |nivAsa karI meLavyA hatA. tenA "vijaya-rAjya samaye Asalapura durgamAM zrI pArzvanAthacaityano jIrNoddhAra thayo" evA Azayano saM.III chera thayoevA Azayano saM: dvihata kutti jI145 ASADha sudi 3 somavArano zilAlekha maLe che. (ojhAjI rAI. pR. 581-2). tenA ane tenA putra mokalarANunA samayamAM | ukta vIsalanI vinatithI ane teNe karelA utsavapUrvaka somasuMdarasUrie vizAlarAjane vAcakapada ApyuM. vaLI vIsale citoDamAM zreyAMsaddhi paricaya nAthanuM bhavya maMdira baMdhAvyuM; temAM ukta sUrinA hAthe pratiSThA karAvI. tenA putra caMpake, potAnI mAtA khImAInA kahevAthI 93 AMgalanuM eka pArzvajinabiMba karAvI tene be kAusagIyA sAthe maMdiramAM sthApita karI te maMdiranuM nAma "manorathakalpadruma' ApyuM ne temAM paNa pratiSThA dhaarmikKIukta sUrie karI. (A deulapATakamAM paNu musalamAnoe AvI hiMdu maMdirono nAza karyo hato, tethI A maMdira hAla hayAta nathI. sAvaliyazivaLI caMpake karelA utsavapUrvaka te sUrie jinakIrtavAcakane sUripada, keTalAka munione paMDitapada ane ghaNAne munidIkSA ApI. (soma-INa thini. saubhAgya kAvya sarga. 9 ) te mokalarANunuM bahumAna uparyukta zrAvaka guNarAjane putra bAla ke je citoDamAM dhaMdhArthe Avyo hato te pAmyo hato ane te guNarAje te rANunA AdezathI ane ghaNu prasAdathI citoDanA jaina kIrtistaMbha pAsenA jaina prAsAdano uddhAra karyo ane temAM ukta putra jIbola ane bIjAe zrI mahAvIra prabhunI navI mUrtinI somasuMdara sUri pAse saM. 148pamAM pratiSThA karAvI (citrakUTamahAvIra prAsAdaprazasti ) siM . 1495, pra. ro. e. jarnala pu. 33 naM.63 pR.42thI 60 loka 91) 1 zrImaddevalavATake'tha nivasan zrI lakSabhUmipatermAnyaH puNyavatAM suvarNamukuTaH saMghAdhipo vIsala: -guNaratnasUrinA "kriyAranasamuccaya"nI prazasti zloka 8. pITa. rI. 6 pR. 17 tatrAhita kSampa sAvapAtra patrizuLa | sadhu vasaTinAmAM vahudhAmA kutrAmAM I-somasaubhAgya." 9, 4. 2 "zrImo kSitipatidumate A e citrakUTavarti vyavasAyaheto che rUDa " citrakUTa ma. pra. prazasti zloka 69
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre somasaubhAgya kAvya sarga 9 zloka 70-72 mAM jaNAvyuM che ke "zrI citrakUTa nAmanA killAmAM gaDhamAM zrI guNarAjanA svarUpavAna 5 hAsukRtI, kRtI ane zrImAnomAM mukuTa evA bAla nAmanA putre durganA upara zrI kIrtistaMbhanA taTe-pAse cAre tarapha devakulikA-derIothI vIMTAyeluM eka ucuM jinazcaya karAvyuM ne temAM zrI tapAgacchanA adhIza- somasuMdarasUri)e jinabiMbanI (vardhamAnabiMbanI) pratiSThA karI. jA kaMbhArANAnA rAjyanA bIjA ja varSe saM. 149ii caitra zudi 11 zake tapAgacchanA jayazekharasUrie deulavADA nagare gacchAcAranI prata lakhAvI (zrI kApaDIA-keTaloga 1, 332). te nagaramAM (saM. 1493mAM) devagirino zreNI mahAdeva darzanArthe Avyo tenI vinatithI ne, SteNe karelA utAvapUrvaka somasuMdarasUrie ranazekharane vAcaka pada ApyuM. rAjAnA mAnItA mahAdevazreSTie samasta tapAgacchane vastronI paherAmaNu karI ane svAmivAsalya ane prabhAvanAo paNa ghaNI karI. (soma saubhAgya 8, 61 thI 68). kuMbhArANAnA rAjyamAM bhinna bhinna dharmanA lokoe aneka maMdira baMdhAvyAM che. "teNe vasAvelA rANapura nagaramAM (rANakapuramAM) tenA * rAjyamAM tenA prasAdapAtra poravADa saMghapati dharaNuka ke jeNe sulatAna ahammadanuM pharamAna lenArA evA (uta) sAdhu (sAha) guNarAja sAthe AzcaryakArI devAlayonA ADaMbarasahita zrI zatruMjayAdi yAtrAnAM sthaLoe yAtrA karI hatI, vaLI ajArI, pIMDavADA (banne hAla sIrohI rAjyamAM), sAlerA (udayapura rAjyamAM) vagere sthaLoe navAM jaina maMdiro (baMdhAvIne) tathA jUnAM devAlayono uddhAra karIne, anekanIkI jApasthApanA karIne, duSkALa samaye annakSetro kholIne, aneka paropakAra ne saMghasatkAra Adi agaNya puNyanA moMghA kariyANuthI bhareluM jenuM rAjIvanarUpI vAhana (vahANa) saMsArasamudrane taravAne zaktimAna thayuM hatuM, teNe ukta kuMbhakarNa rAjanA suprasAda ane AdezathI 'triloka-kI dIpaka' nAmanuM comukha yugAdIzvaravihAra-maMdira saM. 1496mAM karAvyuM ane zrI devasuMdarasUrinA paTTadhara zrI somasuMdarasUrie temAM pratiSThA karI.* (ji. 2, naM. 307), A rANunA khajAnacI velAe saM. 150pamAM citoDamAM zrI zAMtinAthanuM eka suMdara maMdira baMdhAvyuM ane temAM 1'vikramataH 1496 saMkhya varSe...rANA zrIkuMbhakarNasarvovIpatisArvabhaumasya vijayamAnarAjye tasya prasAdapAtreNa...zrImadahammadasuratrANadattaphuramANasAdhu zrIguNarAjasaMghapatisAhacaryakRtAzcaryakAridevAlayADaMbarapuraHsarazrIzatrujayAditIrthayAtreNa / ajAharIpiMDavATakasAlerAdibahusthAnanavInajainavihArajIrNoddhArapadasthApanAviSama
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharataragaca7nA jinasena(?)sUrie pratiSThA karI-ke jene hAlamAM "zRMgAra caurI kahevAmAM Ave che. tema ja vasaMtapura AdimAM jaina anyaalmaMdiro thayAM. A parathI jaNAya che ke kuMbhAnA rAjyakAlamAM jainaprajA saMpanna hatI. vizeSamAM A dAnI raNue . 1506 aSADha zudi 2no | thanAva IXIchalAlekha ke je AbuparanA vimalavasati ne luNizavasati jaina maMdironI vacce cokamAM che te karI Apyo hato ke AbhUnA jAtrALI raadiratta vRtti, Adi pAsethI je "dANu" (rAhadArI, jagAte), muMDi (muMDiuMdareka mAthA dITha levAto ka2), valAvI (mAgarakSAno ka2) tathA gho, baLada paricaya Adi para je kara levAmAM Avato hato te mApha karavAmAM Avyo che. (juo ojhAjIkata "rAjapUtAnekA itihAsa' pR. 625, 630). A mevADapati zrI kuMbhakarNa rAjA somadevasUrinI navIna kAvyakalAthI harSa pAmI zrIharSathI paNa adhika kavi tarIke temane mAna ApatA dhaarmikhatA. (sau.se. 10. 38) raajkiiyja zirohImAM sahasramalanA samayamAM tIDono upadrava ApaNuM caritranAyake TALyo tethI te rAjAe potAnA rAjyamAM amAri pravartAvI. siri. rIte mATe have pachI juo.) IDaranA raNamallanA rAjyamAM osavAla vaccharAja saMghapati eka rAjA jevo prabhAvazALI ane kubera jevo zrImaMta thayo. svadArasaMtoSanuM SAvata rAkhanAra cAritravAnuM ane aneka satrAgAra-annakSetra kADhI dukALane sukALa karanAra thayo. tenA cAra putra nAme govida, vIsala (ke jeno Iupara ullekha karyo che), akarasiha ane hIro thayA. (kiyArasamuccayanI prazasti pITarsana rIpoTe 65. 17). raNamala pachI thayelA JrAva puMjAnA bahumAnapAtra ukta govida tAraMgA giri5ra kumArapAla rAjAnA aMdhAvelA ajitanAtha jinamaMdirano uddhAra karI temAMnA bibano XsamayasatrAgAranAnAprakAraparopakArazrIsaMghasatkArAdyagaNyapuNyamahArthakrayANakapUryamANabhavArNavatAraNakSamamanuSyajanmayAnapAtreNa prAgvATavaMzAvataMsa...saM. dharaNAkena...rANapura-XI nagare rANA zrIkuMbhakarNanareMdreNa khanAnAnivezita tadIya suprasAdAdezatasbailokyadIpakAbhidhAnaH zrI caturmukhayugAdIzvaravihAraH kAritaH pratiSThitaH (zrIdevasuMdara) sUri (umA){..zrImakuMvArimiH " ji. 2. na 307, A lekha samajavAmAM zrI ojhAI jarA bhUla khAI gayA che. juo temano 'rAjapUtAnekA itihAsa, TippaNI pR. 625. rAsamALA pR. 602-3 ne pAdaTippaNI. || huM
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ a0ka0 2 zrInemijinazAsana sevinI - bhagavatI - AmradhAriNI - aMbAyai namaH / zeTha devacaMda lAlabhAI jhaverInA kuTumbanI vaMzavela * zAkhA 1 mUla puruSa - phulacaMda zAhI noM - ( A.u.va. hovAthI nizcita AMka maLI ( zAkhA 2) dIpacaMda zAha ( zAkhA 2) mIThAcaMda athavA mIThA-zAha 1 jhaveracaMda ( A.u.va. 77) 2 malukacaMda (A.u.ba.83) mAnacaMda zAha ( zAkhA 1 ) vakhatacaMda athavA vakhata - zAha | (zAkhA 1 ) 3 lAlabhAI. ( A.u.va. 85) ) Azare ummara varSa ( devagata thayelAonI nizcita ummara nathI maLI zakI eTale 'Azare' ). zakelA che). (u.va. 4 navalacaMda ( A.u.va. 70) ) ummara varSa ( vidyamAna
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ BA zrI adhyA. dhanavi. ratna. vRttI. A SALESECCCCCCCCCCCX 6 de.lA.ku. * sampUrNa vigatavAlo para tathA zeTha devacaMdanuM caritra bIjA granthamA apAvavAnI icchA che. AbUnI pUrvottara nAnI mAravADa bhUvikI AdI 'suratamA vaselA mUla puruSa. mAravADathI sIdhA surata AvyA ke amadAvAda yA khaMbhAta vasIne AvyA e cokasa thaI zakyuM nathI. 'ghRtaguDa' gotra. gotradevInIlA vaMzavela sthApanAmA 'Amraphalano zuddha yoTalo' gotradevI tarIke AmraphalanA goTalAnuM sthApana, pUjana, prasAda, naiveda ane juhAra nimna samaye karavAnuM bandhana che:(1)mAtra mhoTA chokarAnA jamma pachInI pahelI dhanaterase, pahelA mhoTA dikarAno mAtra nIcalo DAbo ekaja kAna vidhi zakAya che. (2) mAtra mhoTA-pahelA-chokarAnA prathama samayanA ja lama pachInI pahelI dhanaterase, putravadhUne ghera teDavA rAkhavA nimittanI. (3) dareka chokarA yA to chokarInA muNDana samaye. muNDana, AkhAya kuTumbanA dikarA-dikarI koIno paNa lamaprasaMga hoya tyAre ja thaI zake. dikarIornu muNDana mAtra jAbI bAjunA vAlanI eka ja laTa levaDAvI karAvavAmAM Ave che. (4) dikarA yA dikarInA lagnasamaye. (5) putravadhuonA sImaMtaprasaMge-sAmAnyapaNe gotrasthApana. (6) janmathI sahuthI pahelI nAmakaraNa-gotramA dAkhala karavA-nI sAmAnyapaNe gotra sthApanA karAya che. e pramANe sahuthI mhoTA-pahelA-dikarAne cha vakhata, pachInA dikarAone cAra vakhata ane chokarIone traNa vakhata 'gotraja' juhAravArnu prApta thAya che. aMka (1) (2) (3)(4)vAlA sthApana samaye sattara zera ne eka pasalI ghauMnA dalano prasAda karavAno hoya che. AMbAnA goTalAnA sthApanathI zAyada 'aMbikAjI ' kula-devatA hovA saMbhava che. zirohI rAjyamA zirohIthI daza mAIla cheTe (dAMtArAjyavALA 'aMbAjI'thI alaga ) bAmaNavADA najIka kuladevatA 'aMbikAjI'nuM sthAna cha evaM kiMvadantIthI sAMbhaLavAmAM AvyuM che. jJAte 'ozavAla vIsA' zrItapAgaccha antargata zrIvijayadevasUrIya gacchAvalaMbita zvetAmbara mUrtipUjaka jaina. 1 ahIM sudhI mAravADamAM uccarAtA nAma pachavADenA 'zAha' zabdanI chAyA rahI che. V jemanI vaMzavela AgaLanA pAnA para cAlu che. -CARECEMEEG -
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 jhaveracaMda rUpacaMda (A-u.va.56) gulAbacaMda (A.u.va.50) pratApacaMda (A.u.va.48) pAnubhAI (ka) (A.u.va.22) CCCCCASINESSURE 1 (vi) kezarIcaMda (u.va.70) dIkarI parasana bahenA (A.u.va.40) (dIkSitapaNe khAtizrI) pahelI patnIthI 7 putro (varSa savA aMdaranA) (varSa doDha aMdarano) kAMticaMda (A.u.va. 19) (ka) kuMvArA. jemanI pAchaLa vaMzaja nathI. (vi) vidyamAna hayAta. jemanI vaMzavela AgaLanA pAnA para cAlu che. * zeTha devacaMdanA vIlanA TUsTI. A phaMDanA paNa bhUtapUrva TrasTI. nIkaLI gayA sane 1916. - + zrImad vijayasiddhi sUrIzvaranA saMghADAmA dIkSita. 'vijayazrI'nA ziSyA nAma 'khAMvizrI' janma saM0 1936 vaizAkha zuda 6. dIkSA saM0 1958 vaizAkha vada, sUratamA 'lakhI' bahenanI sAye. kAladharma saM0 1976 jeTha vada 3, pAlItANA.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/- kezarIcaMda de.lA.ku. vaMzavela zrI adhyA. dhanavi. rana0 vRttI. // 8 // uttamacaMda (vi) (u.va. 28) dharamacaMda (vi) (u.va. 22) candrasena (vi) (u.va. 20) mUlacaMda (A.u.ba. 4) -0 norruntentorRROR ramezacaMdra (vi) (u.va.6) rohitakumAra (vi) (u.va. 2) *SHASRASHTR3355 * pahelI pannIthI; alpa alpa vayanA. noMdha-AgaLa jaNAvyA mujaba (A.u.va. (vi) vidyamAna hayAta. ) avasAna pAmelAo mATe ane (u.va. jemanI pAchaLa vaMzaja nathA. ) vidyamAna vyaktiyo mATe yojyAM che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 malukacaMda* uttamabhAI (A.u.va. 47) nahAlajIbhAI (kuM) (A.u.va. 53) dayAcaMda (A.u.va.55) zeTha malukacaMda dharmiSTha hoI pauSadhAdi tapazcaryA vizeSe karanArA hatA. malukacaMdanA traNe putra malukacaMdanI hayAtImAM devagata thavAthI malukacaMdane vaMzaja na hovAnA kAraNe eonA nAmanI yAdagIrI mATe ratanacaMda ghusanA surata gopIpurAnA zrIvAsupUjyakhAmInA daherAsarajInI nIce pahelA bhUgarbhamAM daherAsara banAvI, zrIzAMtinAthajI vagere bhagavAna vi0 saM0 1943nA vaizAkha zukla 6 ne zukranA roja ratnAkara samA zrImadratnasAgarajInA upadezathI zrIsiddhivijayajI (adhunA sityAsI varSanA vayovRddha, vidyamAna munirAjomAM sahuthI Adya dIkSita AcArya vijayasiddhi sUrIzvara dvArA zeTha sAkaracaMde pratiSThita karyA. eno zilAlekha A mujaba che:"|| shriiH|| e.|| zrIzAMtijinAya namaH // tAriTatamaHzAMtivAruhematanudyutiH / pratyAdiSTabhavabhrAMtiH, shriishaaNtirj[jytaajinH||1|| zrIsUryapuravAstavya kA zAha malukacaMdra vakhatacaMdra jJAti vizAosavAla ghRtaguDagotra tenuM dravya sAphalya [ saphala] karavAne arthe temanA vyavahAra karavAvAlA temanA bhrAtRjeya / zAhaH sAkaracaMdra lAlabhAi temaNe zAMtA[zAlAdiguNopeta zrIman ratnasAgaraji mahArAjazrInA updeshthii| saMvat [saMvat ] 1943nA vaizAkha [vaizAkha zudaH 6 vAra zuke // zrIzAMtinAthanivapratiSThA kA]rApitA // zubhaM bhavatu ||:||li| // muni siddhI di] vijayaH" (ka) kuMvArA. GASSOS GEREGISTRAS
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA . 3 navavacaMda lAlabhAI dhanavi. de.lA.ku. | vaMzavela ratna. vRttI. premacaMda (A.u.va.65) zarUpacaMda (A.u.va. 45) lakhamIcaMda putra sAkaracaMda (A.u.va. 30) (nAnI umaramAM) (A.u.va.51) kAbhAI. (A.u.va.46) 3devacaMda (A.u.va.53) ratanacaMdA (A.u.va.46) dikarI lakhI bahena (dIkSitapaNe azokazrI) (A.u.va.52) dikarI kaMku bahena (A.u.va.55) 0 * avasAna saM0 1961 mAgazara zuda ekama, muMbaI. + nighana saM0 1976 prathama zrAvaNa vada 5 muMbaI. zrImad bijayasiddhi sUrIzvaranA saMghADAmA dIkSita, saMsArIpaNAnA zrI. vi.siddhisUrIzvaranA dharmasahacAriNI 'caMdanazrI'nA ziSyA nAma 'azokazrI' janma surata. | dIkSA saM0 1958 vaizAkha vada 6, suratamAM 'parasana bahenanI sAthe. kAladharma saM0 1989 nA Azo zuda, chAparIA zerImA surata. pasaM. 1992nA aSADha zuddha 14 zukra tA0.3 julAI san 1936 thI paMcovera (75) upavAsanI mahAna tapakSayoM AdarI saM0 1992 nA paryuSaNa parvamA prathama bhAdaravA vada 30(te varSanA kalpadharano Agalo divasa) bhome tA. 15 sapaTeMbara san 1936nA roja sukharUpa tapazcaryA pUrNa karyA bAda paNa, upavAsonI tapazcayo; saMvatsarI-catuthI vAra ravi paryaMta cAlU rAkhavAnA bhAvayukta, dvitIya bhAdaravA zuda 2 guruvAra, tA017-9-36 (te varSanA mahAvIra janma bA~cananA)ID roje dehamukta thanAra vyakti. janma vi. saM. 1937 Azo zukla paMcamI, surata. dehamukta vi. saM. 1992 nija-dvitIya bhAdaravA zukla dvitIyA, surata. avasAna saM. 1947 nA ASADha zukla ekAdazI, surata. 85 varSanI umaramAM ye jIMdagImA eka paNa zoka prasaMga dekhyA vinA, arthAt kasuMbala pAghaDIye avasAna. // 9 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/1 sAkaracaMda (A.u.va.51) (vi) jIvaNacaMda (u.va.53) gulAbacaMda (A.u.va. 38) (vi) mNjubhaaii| (u.va.50) REKHARA bAbo jecaMda motIcaMda bipinacaMdra B.A.(Hons.) (vi) (vi) (u.va.25) (u.va.23) candrakAMta (mAsa 2 aMdarano) vimalacaMda (vi) (u.va.15) vinodacaMda (vi) (u.va.14) (di. 10nI aMdara) pAnAcaMdra (vi) (u.va.22) (u.na.14) bAbo (vi) G(u. dina 11)
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ de.lA.. vaMzavela zrI adhyA. dhanavi. ratna. vRttI. * u.va. 57 [1]; nidhana saM0 1949 mArgazIrSa surata. sAkaracaMde chellA cha sAta varSa suratamAM nivRttimaya jIvanamA gALI citta ane pudgala banene uttamarIte dharmamArge dorI vrata-tapa-japa-dhyAna, guru-sevA ane sAdharmikabhaktimA tallInapaNe vyatIta karyA hatA. kahevAya che ke cAturmAsamA guruvaMdanArtha surata AvatAM sAdharmika-janonI bhaktimAM nityanA eka maNa dUdhano vAparAza zeTha sAkaracaMdane tyAM hato. eja pramANe bhojana vagereno prabaMdha paNa hamezano hato. + zeTha devacaMdanA vIlanA eka TrasTI. bhUtapUrva A phaMDanA TrasTI. nIkaLI gayA sane 1937. hAla avaitanika mantrI. jemaNe adyApi niHkhArthe lagabhaga paMdareka dhArmika ane sarvopayogI khAtAomAM saMcAlaka tarIke ghaNAM varSoMsUdhI kAma kayu che. lagabhaga trIza varSa A phaMDanI ane lagabhaga vIza varSa zrIAgamodaya samitinI ekadhArI sevA bajAvI 100 uparAMtanA graMtho prasiddha karAvyA che. temaja AnaMdakAvyamahodadhinA mauktikornu saMpAdana ane saMzodhana karyu che. 'IDaragaDha' uparanA zrIsiddhAcalajInI sthApanArUpa atiprAcIna zrIzAMtinAthajI jinacaitya-prAsAde mUlanAyakajInA pabAsana heThe, bhagavatI devIzrI 'nirvANI' devInI mUrti khapara-zreyArthe adhiSThAtA tarIke bharAvI sthApita karAvI che. devIzrI uparano lekha Amujaba che: "vikrama saM0 1981 phAlguna zukla tRtIyAyAM budhe surata vAstavyena jhaverI jIvaNacaMdra sAkaracaMdreNa kArApitA zrIvijayakamalasUribhiH pratiSThitA ca mUrtiriyaM nirvANIdevyAH "(zrIAtmArAmajI-vijayAnaMdasUrIzvara paTTadhara zrIvijaya kamalasUrie ke jeozrInA nAmathI suratamAM vi0 saM0 1981nA varSamA "prAcIna hastalikhita jaina-pustakoddhAra phaMDa "nAmA saMsthA sthApavAmAM AvI che, temaNe e mUrsinI suratamA prANapratiSThA karI itI.) + zeTha devacaMde mRtyupatradvArA dattaka vArasa tarIke lIdhA. jethI gulAbacaMdanI vigata zeTha devacaMdanA vaMzaja tarIke devacaMdA ApI che, | zarUAtathI A phaMDanA cAlu TrasTI, (vi) vidyamAna hayAta. rASTrabhASA kovida, temaja jUdI jUdI anya bhASAonA abhyAsI. rASTrayajJe patrikAaMge kArAgRhavAsa pAmelA. // 10 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ngiinbhaaii| (A.u.va.46) bAbo ( di0 11 aMdarano ) 4 / 2 ghe lAbhAI* (A.u.va. 46) bAlubhAI ( bALavayamAM ) * nidhana saM0 1951 suratamAM. jemaNe potAnI haiyAtImAM suratamAM tamAma jaina zvetAMbara daherAsarajImAM daravarSe kezara-barAsa vheMcavAmATe vyavasthA karI hRtI. teonI hayAtI bAda e rakamamA umero karI TrasTaDIDanA dastAvejavaDe AkhA hindustAnanA daherAsarajImAM kezara-barAsa ApI zakAya tevI vyayasthAvAlaM zeTha belAbhAI lAlabhAI jaberI jaina kezara barAsa phaMDa" sthApavAmAM Ave che. e phaMDanuM bhaMDola Azare ru0 80000 aiMsI hajAranuM che. jenA TrasTaDIDanI nakala e phaMDanA rIporTamAM prasiddhi pAnI che. zeTha devacaMdanA vIlanA TrasTI tathA A phaMDanA bhUtapUrva TrasTI avasAna saM. 1978nA kAratakamAM; naveMbara sane 1921. muMbaI. zeTha nagInabhAI ghelAbhAI javerI jaina hAI skUla (surata) mATe; tathA surata, gopIpurAnI moTI polamAM AvelA zrIvAsupUjyakhAmInA daherAsarajInI vaizAkha zuddha 6nI pratiSThAnI sAlagIrInA divase prativarSa saMgha -maNa mATe nAdara rakama potAnA mRtyupatrathI bakSIsa karanAra. muMbaI jhaverI mahAjananA tathA bIjI aneka saMsthAonA TrasTI nagInabhAInI bane saMsthAonA nibhAva mATe muMbaImAM makAno kharIdAyelA che. hAI skUla mATenuM Azare rU. eka lAkhanuM jhaverI bajAramAM ane saMghajamaNa mATenuM Azare rU. paMcAvana hajAranuM khetavADI menaroDa upara.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna. vRttI. de.lA.ku. vaMzavela // 11 // zeTha nagInabhAInI suratanI hAI skUla uparanA lekho:(1)"jaberI, nagInabhAI gelAbhAI jaina hAI skula. A skula khargastha zeTha. nagInabhAI gelAbhAInA bIlanI rue temanA vidhavA ane ekajhakyuTIksa bAI lIlAvatIe sthApI che. A makAna rAvabahAdura bhagavAnadAsa. ha. dalAla ela. sI. I. nI mAnada dekharekha nIce eoe karelA plAna mujaba rupIA 82000)nA sarace bAMdhavAmAM Avyu cha. baMdhAyu saMvata varSa 1982 i. sa. 1926. (2) zrImad munirAd zrImohanalAlajI mahArAjanA praziSya zrImANekamuninA upadezathI ane marahuma zeTha. gulAbacaMda devacaMdra jhaMverInI preraNAthI | A hAI skula sthapAI che. (3) A skula ane kaMpAunDamAM rokAyelI 119. vAra jamInamA ru. 17000)nI 700 vAra jamIna marahuma zeTha nagInabhAI ghelAbhAIe ApI che. bAkInI ru. 11000)nI 490 bAra jamIna temanA dhaNIyANI lIlAvatIe bakSisa ApI che. i. sa. 1926. (4) A makAna upara bIjo mALa ru. 13000) kharacI, sane 1932mAM bAMdhavAmAM Avyo che." zeTha nagInabhAInA saMgemaramaranA bAvalA uparanA lekhoH(1)"zeTha nagInabhAI ghelAbhAI jhaverI janma caitra vada 5 saM. 1932 surata kharga kArataka bada 5 saM. 1978 muMbaI (2) jemaNe jaina hAI skUla mATe nAdara rakama tathA jamIna; temaja zrIvAsupUjyakhAmInA, gopIpurAnA daherAsarajInI sAlagiri nimitte prativarSa vaizAkha zuda 6nA saMgha jamaNa mATe ru. 35000,nI rakama arpaNa karI che. (3) OM A saMgemaramararnu bAvalaM AcArya DaoN. AnaMdazaMkara bI. dhruva. ema. e., ela ela bI., DI. (lida ) nA haste saM. 1995nA mAha sudI 1 ne vAra zanI tArIkha 21mI jAnevArI sane 1939 ne divase khurcha mukavAmAM AvyuM che." // 11 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 4/3 zeTha devacaMda 8 putro gulAbacaMda dattaka-vArasaputra (A.u.va.38) dIkarI vIjakora behenA (A.u.va.45) avasAna saM0 1962 poSavada 3 zaneU makarasaMkrAMti, muMbaI. jeonI kAyamI yAdagIrI mATe A phaMDa sthapAyuM che. ane jemaNe suratamAM jaina dharmazAlA baMdhAvI che, je Aje zrIratnasAgarajI jaina borDiMga hAusa tarIke vaparAya che. teo muMbaI jhaverI mahAjananA TrasTI, zeTha AnaMdajI kalyANajInI peDhInA zatrujayanA rakhopA khAtAnA TrasTI ane aneka saMsthAonA kAryavAhaka hatA. muMbaImAM devasUrIya gacchanA goDIjInA daherAsarajImA saM. 195."mAM sAmalA pArzvanAthajInI mUrti padharAvI sAmalA pArzvanAthajInuM daherAsara sthApita karyu hatuM. emaNA baMne TrasTanI nakalo yogya sthale prasiddha karAvavA icchA che. + AThe putro ati nAnI nAnI vaye gujarI gayelA. A phaMDanA bhUtapUrva TrasTI. avasAna sane 1925. saM0 1983 phAgana zuda 7 muMbaImAM. muMbaInA jhaverI mahAjanA pramukha, zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhInA | surata [?] nA pratinidhi, muMbaI myunisIpAla koraporezananA membara uparAMta aneka jaina-ajaina saMsthAonA TrasTI. zrIAnaMdasAgarasUrIzvaranA upadezathI A phaMDanI sthApanA mATe zeTha devacaMdanA vIlanA TrasTIone, kAyadesara rU. pIstAlIza hajAranI rakamanA pote mAlika na thatAM-e rakama A phaMDamAM kharcavAnI sammati ApanAra tathA zeTha devacaMdanI yAdagIrInA A phaMDamAM rU. pacIsa hajAra bheTa ApanAra. temaja suratanI zeTha devacaMdanI dharmazAlAne, vidyArthIone hamezanA rahevAnA upayoga mATe zrIratnasAgarajI jaina borDiMga hAusa tarIke korTanI rajA laI pheravanAra. zeTha devacaMdanA vIlanA ekjhikyuTriksa. jemanI Asare rU. pacIsa hajAranI rakama temanA mRtyupatranA AdhAre A phaMDane sane 1911mAM bheTa maLI che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ * gulAbacaMda de.lA.ku. vaMzavela zrI adhyA. dhanavi. rala. vRttI. // 12 // nemacaMda (vi)* (u.va. 31) ratanacaMda (vi) (u.va. 28) jhaveracaMda (vi) (u.va. 26) lakSmIcaMda (vi) (u.va. 24) ajitakumAra (vi) (u.va.6) KARNAGNASAKARAN nalina (varSa 1 aMdarano) rohita (vi) (u.va.) kizoracaMdra (vi) (u.va.5) *AICHIGAASIPLASHISHERLOSHARE * A phaMDanA cAlu TrasTI. (vi) vidyamAna hayAta. jemanI pAchaLa vaMzaja nathI.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIneminAthAya namo namaH vaMzaja-rakSaNakAriNI-bhagavatI-kuSmANDIdevyai namaH zeTha devacaMda lAlabhAI jhaverInA kuTuMbanI vaMzavela zAkhA 2 mUlapuruSa-phullacaMda zAha KOLOSSUSOSASTOSHIGLIGE (zAkhA 1)mAnacaMda zAha dIpacaMda zAha (zAkhA 2) (zAkhA 1) vakhatacaMda (zAkhA 2) mIThAcaMda 1 nemacaMda 2jecaMda 3 khUbacaMda pAnAcaMda (A.u.va. 95) ma003 V jemanI vaMzavela AgaLanA pAnA para cAla che
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI. adhyA. dhanavi. rakha. vRttI. // 13 // pAnAcaMda khImacaMdA (A.u.va. 52) AKALOER navela dayAcaMda (A.u.va. 22) ___* niryANa saM0 1963, caitra vada 30. zeTha pAnAcaMdanI hayAtImA ja temanA putra khImacaMda tathA pautra dayAcaMda devagata thayA hatA. pAnAcaMdanI yAdagIrI mATe, suratamAM paryuSaNaparvanA pUrvalA divase zrIvijayadevasUrIya-gacchanA bairAM-chokarAo mATe uttarapAraNA-(attaravANNA)nA parava-jamaNarnu Azare ATha hajAra rupiyAna phaMDa sthApavAmAM AvyuM che. zeTha pAnAcaMdanA avasAna pahelA ja pautra dayAcaMdanI maMdagI vadhatI cAlI hovAthI dayAcaMde ja uparoka parabanA jamaNarnu phaMDa * sthApavA vyavasthA karI hatI. + nidhana saM0 1961, aSADha vada paMcamI. pAnAcaMda ane khImacaMda surata gopIpurA moTIpolanA; siddhAcala upara 'ghusanA daherAo ne nAme prasiddha thayelA suzobhana maMdiro baMdhAvanAra premacaMda ane ratanacaMda ghusa paikInA zreSThi ratanacaMda ghuse baMdhAvelA zrIvAsupUjyakhAmInA daherAsarajInA lAMbA kAla paryaMta vahivaTakartA hoI e daherAsarajIno vahivaTa temaNe uttama sevA, khaMta, ane lAgaNIpUrvaka karyo hato. avasAna saM0 1962 Azo vada ekama. jemanI pAchaLa vaMzaja nathI. (A.u.va. ) Azare ummara varSa ( devagata thayelAonI nizcita ummara nathI maLI zakI eTale 'Azare') // 13 LARIES
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI* (A.u.va. 51 ) bhAIcaMda ( A.u.va. 76 ) hIrAbhAI (u. va. 57 ) (bi) (kuM) 1 nemacaMda dIpacaMdamAMnI zAkhA 1 ( zAkhA 1 ) amaracaMda ( A.u.tra. 60 ) nagInabhAI laghubhAI (A. u. va. 65) ( A.u.va. ) (zAkhA 2) jhaveracaMda khuzAlacaMda (A.u.va. 65 ) cunIbhAI ( A.u.va. 60 ) maMchubhAI ( A.u.va. 32 ) b kasturabhAI ( A.u.va. 52 ) hIrAcaMda - mAstara ( A.u.va. 68 ) (vi) nAnAbhAI (u.va. 43) pAnAcaMda ( A.u.va. 24 ) 6 * nirmANa saM0 1945 ASADha vada 7. saM0 1996 mAM lanabAda eka varSe avasAna + jemanI vaMzavela AgaLanA pAnA para cAlu che. (vi) vidyamAna = hayAta. dIpacaMda (vi) (u.va. 13) lakhamIcaMda (vi) (u.va. 2)
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ , nemacaMda dIpacaMdamAMnI zAkhA 2 zrI adhyA. banavi. rakha0 vRttI. vaMzavela (zAkhA 1) amaracaMda jhaveracaMda (zAkhA 2) // 14 // lachubhAI talakacaMda hIrAbhAIka (A.u.va. 9.) (A.u.va. 55) (A.u.ba. 45) jiivnnbhaaii| (A.u.va. 66) mUlacaMda (A.u.va. ) cunIbhAI (ku) jIvaNabhAI DAyAbhAI (A.u.va. 47) (A.u.va. 55) (A.u.va. 50) 0 bAbubhAI (vi) nagInabhAI B.A., LL.B. (vi) (u.va. 45) (u.va. 35) gulAbacaMdA amIcaMda (A.u.va. 32) (A.u.va. 25) motIcaMda (A.u.va. 13) lakhamIcaMda (vi) sanatkumAra (vi) azoka (vi) (u.va. 7) (u.va. 7) (u.va. 4) * AMdhaLA hatA. + saM0 1984 mAM avasAna. + nidhana saM0 1982 dvitIya caitra zukla 1. | nidhana saM0 1992 prathama bhAdaravA vada 14. 'tAlevana' upanAme oLakhAtA. [saM0 1953354 nA plegamA avasAna. jemanI pAchaLa vaMzaja nathI. (vi) vidyamAna hayAta. (ka) kuMvArA.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 jecaMda dIpacaMda amecaMda nAmanI khabara paDI nathI (A.u.va. ) zarUpacaMda (Au.va. 82) dharamacaMda (A.u.va.45) hIrAcaMda (A.u.va. 54) bAlubhAI (A.u.va. 12) premacaMda (A.u.va. 48) choTubhAI (vi) (u.va. 50) dIpacaMda (A.u.va. 9) pAnAcaMda (A.u.va. 1) ratanacaMda (vi) (u.va. 35) jhaveracaMda (vi) (u.va. 33) gulAbacaMda (A.u.va. 7) pAnAcaMda (vi) (u.va. 21) navInacaMda (vi) (u.va. 16) bAbo (di.1no) jIvaNacaMda (bi) (u.va. 12) puSpasena (vi) (u.va. 10) bAbo (vi) (u.va.1) niryANa saM0 19." Azo vada 4.nidhana saM0 1952 / 53, plegasamaye. niryANa saM0 1972 phAgaNa vada ekama. 1 avasAna saM0 1983 mArga0 vada 12 zani.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 3 khUbacaMda dIpacaMda uttamacaMda zrI adhyA. vanavi. rakha0 vRttI. // 15 // de.lA.ku. vaMzavela saveracaMda (A.u.va. 40) hemacaMda (A.u.pa. ) jagajIvanadAsa urphe jagA vIra (A.u.va. 85) bAlubhAI cunIlAla zarUpacaMdI (A.u.va. 65) motIcaMda nAmanI khabara paDhI nathI (A.u.va. 60) (A.ha.pa. ) (thA.u.ba. 22) (A.u.va.72) 0 GARISALIHALISASA * dehotsarga saM0 1961. zeTha jagajIvanadAsa 'jagA vIra' nAme prasiddha hatA. pote sAmAnya sthitinA jhaverI hovA chatA jemane mAthe emaNe hAtha sthApi motInA |dhaMdhAnuM kAmakAja zIkhavADelaM te saghaLA jhaverIo lakSAdhipati thayA hatA, eTalI emanA hRdayanI nikhAlasatA ane zubhASizanI udAra bhAvanA hatI. zeTha jagA vIranA putra bAlabhAI emaNI hayAtImA saM0 1960 mA plegathI vargavAsI thayA hovAthI jagajIvanadAse potAnA, pUrvajonA, ane vaMzanA nAmanI hayAtIsUcaka ane khyAtidarzaka; temaja potAnA ane Apta-kuTuMbIjanonA kalyANa-arthe surata gopIpurA, 'hIrajIvAlabhanA DelAmA' potAnA jUnA nivAsasthAnanI bhUmiupara soLamA zrIzAMtinAtha khAmI- kamanIya, nAjUka, dharmakRtyomA zikharasamuM zikharabaMdhI jina-caityAlaya banAvarAvI pratiSThita karyu che. zeTha jagajIvanadAsanA jAmAtA nagInacaMda saveracaMdanI sAthe choTAlAla nagInacaMdanI kaMpanIne nAme motIno pAra karanAra amadAvAda-nivAsI, vidyAzAlAvAlA, suprasiddha-dharmAtmA saMghavI zeTha choTAlAla lalubhAI jhaverIye saM0 196" nA vaizAkha zuda 13 nA roja uparokta daherAsarajInI pratiSThA karAvI hatI; temaja nirvANI| garuDanI mUrtiyo prANapratiSTA karI padharAvI hatI. + tapakhI. 15 // PRO
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ cunIlAla DAhyAbhAI (A.u.ba. 22) llubhaaii| (A.u.va. 75) motIcaMda (vi) (u.va. 46) maMgalacaMda (vi)(ku) (u.va. 30) 8OSSSSSSSSSSSSSSSSSS ASSALASASAASAASAASAASAASAULES bedIkarA (be mAsa aMdaranA) pAnAcaMda (ku) (A.u.va. 20) mANekacaMda (vi) (u.va. 20) * dehatyAga saM0 1964 caitra vada ekAdazI. + niryANa saM0 1987 mAha bada bIja. 1 muMbaImA borIbaMdara sTezana najIka gAMDA mANasanA hAthano charo lAgavAthI saM0 1995 mA mRtyu nipajyu hata. * phulacaMda sAthe gaNatA vadhumAM vadhu ahIM nava peDhI thAya che. jyAre keTaleka sthale ATha ane sAta paNa Ave che. jemanI pAchaLa vaMzaja natrI. (vi) vidyamAna hayAta. (kuM) kuMvArA.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. rakha0 vRttI. // 16 // de.lA.ku. vaMzavela anulekha zrImat-yAdavakula-bhUSaNAya zrIneminAthAya namaH prauDhaprAtibhamandareNa mathitAsiddhAntadugdhodo, sadbodhAmRtamApya yaH sumanasaM cake jana svAcitam / duSkarmAdibhidaikapezalatapovajrAyudhaM dhArayan , jIyAdeSa suparvanAthasamataH shriisiddhisuuriishvrH|| zeTha devacaMda lAlabhAI jhaverInA kuTuMbanI vaMzavela anulekha ambA vyantara-deva-sevitatanu saGke susAhyapradA, vAme hastayuge ca aMkuza ane DiMbhodharA-svAminI / hAthe dakSiNage yuge suvizade pAzAmra-luMbIdharA, zrInemIzvara-bhakta-vAMchitakarA haMsopamA-gAminI // 4 // zrIhaMsavijayajI zeTha devacaMda lAlabhAIrnu jIvanacaritra AlekhavA icchA hatI paraMtu te hamaNAM na banI zakavAthI mAtra pUrvapuruSathI mAMbI teonA kuTuMbanI vaMzavelI jevI sAmAnya vigata ja atre ApI che. banI zakaze to bIjA koI granthamA jIvanacaritra apAvavA prabandha karIza. zeTha devacaMdanA kuTuMbanA mULa puruSa phUlacaMda zA0 lATadezAMtargata suratamA AvIne vasyA hatA. suratanA vIzA ozavALa zrAvakomAM koIka khaMbhAta, ghoghA ane amadAvAdazI AvIne vasyA hatA. keTalAko | sIdhA mAravADhathI bAvIne paNa pUrve vasyA hatA. ozavALonI utpattinuM mukhya sthAna mAravADamA ozyA nagarI che. tyAMthI e komamAthI amuka amuka mANaso gujarAta kAThiyAvADa kaccha bhAdi jUdA jUdA dezomA dhaMdhArthe jaI vasyA hRtA. e pramANe suratamA AvelA ozavALo paikI vIzA ozavALa jhAtimAMnA moTe 5 // 16 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAge mAravADa, khaMbhAt, ghoghA, ane amadAvAdathI utarI AvelA che, jyAre burahAnapura, pUnA, kAravAna, ane auraMgAbAda jevA itara gAmothI AvelA vIzA ozavALa dhAvako paNa thoDAka pramANamAM che. e pramANe zeTha phUlacaMda zA0 kyAMthI AvyA te nirNaya thaI zakato nathI. paNa anumAna ema thAya che ke teo paNa sIdhA mAravADathI ja moTe bhAge AvyA hoya, kAraNake teonA ane te pachInA beeka vaMzajonA nAmane cheDe mAravADa nAmonI mAphaka zA0 zabda jovAmAM Ave che. surata AvyA pachIthI nAmane anteno zA0 zabdano lopa thaI phakta canda zabda rahelo hoya ema lAge che. te pachI keTalAka nAmomAM bhAI zabda yojAyo che, ane adhunA kAMta, kumAra, sena zabdo paNa yojAya che. mAravADathI ja sIdhA AvelA mAnavAnuM bIjuM kAraNa e paNa che ke saM0 1960 mAM zeTha devacaMda potAnA kabIlA sAthe zrIdhulevAjI tIrthe kezariyAjInI yAtrAyeM gayA te vakhate rANakapurajI vagere nAnI moTI paMcatIrthInI yAtrArthe mAravADamAM pharyA hatA. e daramyAna nAnI mAravADamAM amArA kuTuMbIyonA ve eka ghara mojUda hatA, teo arasa parasa kuTuMbanI goTha gotra uparathI arasa parasane oLakhI AnaMdita thayA hatA. gujarAtamAM AvIne vaselA jaina lokomAM goThanuM oLakha Aje bahu alpa thaI gayuM che, jyAre suratamAM to te taddana bhuMsAIja gayuM che. paraMtu mAravADamAM to adyApi evo niyama che ke goTha binA koInI oLakha, yA vivAha Adi prakAranA saMbaMdhI thaI zakatAM nathI. sArA yoge zeTha devacaMdanA kuTuMbanI goTha-avaTaMka teone ane teonI eka ja goThavALA bahoLA kuTuMbIjanone Aje paNa yAda hovAthI ja mAravADamAM potAnA kuTuMbIjano hatA evaM jANI zakAyuM hatuM. eka prazna khAbhAvika upasthita thavAno saMbhava che ane te eja ke nAnI mAravADamAM kuTumbIjano che tema jaNAnyuM to te gAma ane te lokonuM nAma vagere kema spaSTa kartuM nathI ? paraMtu dilagIrI saha lakhavuM par3e che ke saM0 1960 mA zeTha devacaMdanI sAthe jAtrAye gayelAmAMthI A hakIkatane jANanArA koI paNa vRddha Aje hayAta nathI. ane jANanArA je yuvAno Aje che te te vakhate bALavayanA hovAthI ane AvI vigato noMdhI rAkhavA pratye, Adhunika gujarAtIyono je sAmAnya niyama 'durlakSa' che te A gujarAtIyomAM paNa hovAthI te gAma ane gRhasthonuM nAma atre ApI zakAyuM nathI. paraMtu ATalA lekha uparathI AzA rAkhI zakAya che ke A lekha bahAra paDhI te lokonA ane bIjAonA vAMcavAmAM AvethI jarura bhaviSyamAM vizeSa jANavAnuM banI zakaze. e zivAya bAmaNavADA pAkhe kuladevatA aMbikAjInuM sthAna che te paNa eka kuTuMbIjananA yAtrArthe pharavA javA uparathIja jaNAyuM che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. rasa. vRttI. // 17 // de.lA.ku. vaMzavela anulekha zeTha devacaMdanA kuTumbanA mULa puruSa zeTha phUlacaMda zA0 nI gotra 'ghRta-guDa' che. goTha(tha)nI oLakha mAravADI bhASAmA dhIguDanI che je suratamA gujarAtI bhASAmAM ghIgoLanI gotraja tarIke oLakhAya che. lA suratanI vIzA ozavALa komano dhaMdho bahoLA bhAge motI ane jhaverAtano che. ane tethI e AkhI koma jhaverI koma tarIke prasiddhi pAmelI che. motI ane jhaverAtano dhaMdho A komano parApUrvathI cAlI Avato vaMzautAra dhaMdho che. khaMbhAta, amadAvAda, ghoghA, mAravADa vagere jUde jUde sthaLethI AvIne A koma | suratamA ekatra thaI zakI te jhaverAtanA dhaMdhAne ja AbhArI che. kharaM kahiye to khaMbhAta, ane ghoghA baMdarothI temaja amadAvAda, ane mAravADanA jUdA jUdA zaheromAMdhI jhaverAtano dhaMdho karanArA ja vIzA ozavALo moTA bhAge surata baMdaramA AvIne ekatra sthira thaI zakyAM che. jyAre bIjo dhaMdho karanArA bIzA ozavALa jJAtinA jaino paNa suratamA pUrva alpa pramANamAM kaIka AvyA hatA kharA paNa jhaverIyonI mAphaka ekatra thaI zakyAM ke suratamAM sthira thaI zakyAM nahotA. 6 A ja-jhaverAtanA vepArane lIdhe-kAraNathI suratanI AkhIye vIzA ozavALa jaina koma jhaverI koma tarIke oLakhAtI AvI che. jo ke hamaNAM motInA vyApAranI atizaya maMdatAnA kAraNe anya dhaMdhA tarapha paNa keTalAMko vaLelA che. ___suratanI vIzA ozavALa koma; e tapA, kharatara, aMcala, sAgara, loDhIposAla vagaire pRthak pRthak gacchonA zrAvakovaDe banelI bahudhA zvetAMbara mUrtipUjaka nyAta che. thoDAMka varSothI nyAtamA terApaMthI paMthano pagarava jaNAyAthI nyAtanI Azare sattaraso mANasonI vastImAthI lagabhaga sADIteraso AbAlavRddha strIpuruSo, "zrIvIzA kAmozavAla jaina zve0 mUrtipUjakanyAti-surata" e nAmathI navI nyAtanI sthApanA karI pratijJApatrabaDe emAM saMgaThita thayA che. zeTha devacaMdanA kuTuMbanI vaMzavela, eTale mhArA pUrvapuruSonI mAtra nAmAvalI ane zubhakAryAdinI yAdi jevI dharmavahI darzAvavAmAM AvI che, e phakta mhArA kuTuMbanA gaurava yA baDAI khAtara nahi, paNa,| (ka) jevI rIte kavikulabhUSaNa saMghavI, zrAvaka RSabhadAse potAnA rAsAo Adi kAvyomA potAnI ane potAnA pUrvajonA zubha kAryonI yAdi, janatAne ee prakAre zubhakAryomAM prerAvA mATe dorI che, tevIja rIte tevAja manorathothI atre meM paNa ApavA prayatna karyoM che. ke je uparathI anya sahadharmI baMdhuo potapotAnI zArIrIkamAnasikaArthika zaktiyo ane bhAvanA pramANe te te zaktiyono vyaya karI zubha upArje ane anyone te mArge prayatnazIla banAve.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ROSSIGASTUSKISSA slek (kha) bIjaM A lekha prasiddha thaI pUjya saMvegI munivayoM, zrIpUjya Adi yatimahArAjo, itihAsavettAo, zodhakhola-saMzodhako, zrAvako, ane vahivaMcA, tema ja vahivaMcA jevA anya puruSonA hAthamAM AvethI, nIce darzAvelI vigatonI mAhitI, moDI vhelI paNa amArA kuTuMbIjanone yA zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDanA saMcAlaka mahAzayone yA mhane potAne maLe to te saMbaMdhe sapramANa savizeSa jANavA jaNAvavAnuM banI Ave. vigatoH-(1) mAravADamAM kuTuMbIjano che yA nahi ! (2) hoya to kayA dezamAM ! (3) anyatra paNa jaIne vaselA che? (4) AmragoTalA uparathI kuladevatA kayA che? (5) mAravADamA bAmaNavADA pAse kuladevatArnu sthAna che? (6)kuladevatA aMbikAjI ja che? (7) anyatra kuTuMbI jano hoya to teono dhaMdho vagere zuM haze! () keTalAmI pUrva peDhI upara amArI A vaMzavela megI maLe che! (9) mUla kayA gAmanA vatanIyo htaa| __tathA (10) kayA rajapUtomAthI kaye samaye kayA AcAryAdikanA upadezathI uddhAra pAmI jainadharmI dhayelA? ityAdi jANavAzodhavAnI vimala-buddhithI bAla jIvananI Urmi khAtara mhArA pUrvapurUSonA saMgrahItamAthI A prayanna mheM karyo che. uDatAlIza varSoM pUrve mhArA dAdA zeTha sApharacaMde kuTuMba saMbaMdhe eka lekha lakhI rAkhelo che te paNa banI zakaze to yogya samaye prasiddha karAvavA prayatna karIza. muMbaI tA05 mI phebruArI, sana 1941) | vi. saM. 1997 mAgha zukla 9 budhavAra / vimala jIvaNacaMda javerI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDanA pahelethI Aja sUdhInA TrasTIono paTa zrI adhyA. ghanavi. rakha0 vRttI. // 18 // vaMzavela dUsTI.paTa. hAlanA cAlu TrasTIo vi.saM. 1997, mAgha sane 1941 phebruArI sane 1909 nA mUla DIDa ane san 1911 / sane 1929 nA pahelA epoiMTameMTa- | sane 1936 nA bIjA epoiMTameMTanA bAI vIjakoravAlI milakatanA bIDa samayanA TrasTIo DIDa samayanA TrasTIo bIDa samayanA TrasTIo nagInabhAI ghelAbhAI *1 jIvaNacaMda sAkaracaMda 3 jIvaNacaMda sAkaracaMda maMchubhAI sAkaracaMda maMchubhAI sAkaracaMda kezarIcaMda rUpacaMda 1 nemacaMda abhecaMda je. pI. nemacaMda abhecaMda je. pI. jIvaNacaMda sAkaracaMda gulAbacaMda devacaMda *2 amaracaMda kalyANacaMda *3 nemacaMda gulAbacaMda phulacaMda kastUracaMda 2 nemacaMda gulAbacaMda hIrAbhAI maMchubhAI maMchubhAI sAkaracaMda hIrAbhAI maMchubhAI sAkaracaMda khuzAlacaMda maMchubhAI sAkaracaMda nemacaMda abhecaMda je. pI. nemacaMda gulAbacaMda hIrAbhAI maMchubhAI sAkaracaMda khuzAlacaMda . * dehamukta 1-sane 1921 mAM ( 12 varSa TrasTIpade.) 2-sane 1927 mAM (18 varSa TrasTI.) 3-sane 1932 mA (6 varSa TrasTI.) niIkaLI gayA 1-sane 1916 mA (7 varSa TrasTI.) 2-rAne 1928 mAM (19 varSa TrasTI.) 3-sane 1937 mAM (28 varSa TrasTI, te pachI maMtrIpade.)
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ moM hI bhI munisuvratajinendrAya namaH oM hI namo saJcasAhUNaM / zrIvijayasiddhisUrIzvaro vijayatetarAm / zeTha devacanda lAlabhAI jhaverInA kuTuMbanI vaMzavela purolekha (lekhaka-zAkeracanda lAlabhAI javerI) zavata 1949 kArataka vada 11 vA. bhAme hame hamArI jAte A lakhIne taIAra karu che. hame tana bhAI zAkeracaMda lAlabhAI tA. gelAmAI lAkhabhAI tA. devacaMda lAlabhAI jana tana hamArA ekathApanAmAMthI mubAI javerIno dhaMdho calaho tA. juja dhaMdho zuratamA calAho tArabAda hAlamA hamAru zarIra jarA I aig & test, x x x x x x x x x x Aparu kutama 'gIgola'nu kevAma che jIvanabhAI lage chatI perI Upara tA. nagInabhAI lage chatI perI Upara phulacaMdazA karIne koI bhAparAM paradAdAM zurata zeramA amadAvAda hathavA khabhAta hathavA mAravArathI AvelA tenI nakI koIne khabara nathI temanI Agala temanAM bApanu nAma zu che te tenI koIne khabara nathI. AparI gotaraja mAM zI rIte mAde che ne zI rIte vaIbata kare che:-je chokaro pelavelo pelA kholAno thA che teno eka dAbo kAna nIceno vIdhAma jA 1 bhome.-lekhakanI bhASA kAyama rAkhI, alpa artha pUrNa-virAma vagere cido tathA peregrApha navA yojyA cha. 2. svaparanI keTalIka aMgata bAnato mahIM mane bane pachI kamI karI ke ane te sthAne x x x bhAvI nizAnI mUkI che. 3 mA mAtA. mAyanA. a.ka.4
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna vRtti. baMzavela purolekha // 19 // te zIvAe koI vIdhAMto nathI tA. mAMthAnI bAbarI lagana AkhA kutamA koInAM pana thAa tAre chokarAMnu badhu mAthu mudAve che ne chokarInI eka dAmI lata nevAre che. dara ekajane zAru zatara zera ne eka poza gaU dhovarAMvIne tenu dala zekIne badhu, thulA zAte gotaraja Agala mAtalImA thula bharIne muke che tA. zAta pAna zAta | zopArI zAta paIzAM ne mAManAM mAtalA upara lAla rezamI rejo ke che. te gotaraja patI pache je jathAjoga Apu hoa te phoIne te badhu Ape che. temA zatara zAvalA | kare che temA zatara dalanAM lAravA muke che temAM zatara paIzA muke che temA zatara rotalI zatara pApara zatara zopArI muke che. eka pAtalo zAro cokho pavItara laI tenAM Upara zAta pAna zAta zopArI ne vacamA kerIno gotalo padharAve che tene gotaraja kaIne je chokarAM chokarIne painAMve hathavA mudana karAve hathavA curo pere to tAhI kaI dala karavAnu kAma naI lagana mudanamA dala karaU pare" che. e rIte oNparI gotaraja kevAtI Ave che ne e rIte kara thato paramaparAMe Ave che. pelo dalamAMthI zAponazera koIne Ape che bAkI zAvalA paIzA kutaibamA vecI Ape che bAkI AparI gotarajano koI bhArI kara nathI 'garIgarI kAma nathI paraMtu jaire lagana mudana karaU hoa tAre hathavA pelavelo chokaro homa tenI dhanaterazane dIne gotaraja "jAravI pare che. te pelA kholAMno chokaro pelo5 pane 6 tAre tene dhanateraze motarajano kara karIne te vIvaze tenI dhanImAnIne "gera rAkhe che, e rIte gIgolanI gotaraja kevAa che. phulacaMdazAne pete chokarAM be thaA mAnacaMdazA dIpacaMdazA. te loko gainA motA AbarudAra ne motoM javerIno bepAra karo AparI nAMta vIza hozavAlanI kevAtemA ganAM temanA ArthanAM zIkelI, javerIno dhaMdho, te paMna motA zArA javerImAM kIzayI kevAtA hatAM tArabAda dIpacaMdazAne pete chokarI / * taina kevAa che nemacaMdazA tA. jaecaMdazA tA. khupacaMdazAM. ne mAnacaMzAne pete chokarA be kevAaca eka mIyA~zAM ne eka vakhatazA. mIthAzAnAM chokarI pAnAbhAIne | tenA chokarAM khImAMbhAI tenA chokarAM dohAbhAI etaLe lage mojuta che. tArabAda bakhatazAne chokarI cAra hatAM tevana cAra chokarAMne nAMnI UmaramA mukIne marI 4 DhAMke. 5 patyAM. 6 Apa. 7 sattara. 8 roTalI tathA pApaDa. 9 pATalo 10 pavitra 11 goTalo 12 paraNAve 15 muMbana 14 cuDo 15 tyA te bakhara 16 karavU 17 paDe 18 bhApaNI 19 savApAcazera 20 kuTuMbA necI 21 ghaDI ghaDI 22 paDatu 23 jyAre 24 jhArakhI juhAranI 25 pahelIvAra paraNe svAreja. kamabhAgye bIjIvAra paraNavu paDe to te vakhate gotraja sthAvAnI nahi paNa game te divasa gotrajanI sthApanAvinA bIjIvAranI dhaNIbhANIne ghera rAkhI zakAya. 26 paraNe 27 bera |28 peTe 29 gayA 30 SaNA 31 moTA 32 karyo 33 osavAla 34 hAthanA 35 zIkhekA 36 praNa 30 mIThAzA 38 DAyAbhAI 39 mojUda 40 tevaNa-teko // 19 kara
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ gabhA hatAM temanAM eka chokarAM jaberazA temanAM chokarAM rUpacaMdazAM temanAM chokarAM kezarIbhAI ne motIcaMda be janAM A "coparI lakhAtAM lage caranajIvI ke temanA bApa rUpacaMdazAM ne dAMdAM javerazA garnA hozIAra hatAM ne te javerazA zaimiAMna havazetAMmAM marI gabhA pache rUpacaMdazA parabAlAMno javerAtano vepAra zArI rIte calAMbIne athAjoga pacIza zAtha hajAra rupIA mukI chokarAMhone zopIne marana pAmAM hartA. vakhatazAMnA bIjA chokarAM malakazA hatAM tevana ganAM gharamIza hatAM ne ganAM Utema jIva hatAM ne ganAM porzI pairekamanAM ne tairvaisA karatA hatAM ne bIlanAM bholI itAM AkhI Umara lage dharama haridhilo. temane pete chokarA tana hatAM UtemabhAI nAMhAMlajIbhAI tA dabhamAI. temAM UtemabhAI "motAM chokarAM te yanAM "nAMmethAme bhanelA vepAra dhaMdhAmAM kIzavI ne kalevera hatAM koIthI chetarAMbha tevA notA. te tane chokarAM terI jaIne vepAra rojagAramAM bhobhaimAM jatAM zaubha gabhAro malakazA pelAM gujarI gaA hatAM tevana malukazAno koI raike naI ne kaika juja paIzAM hata. temanAM bhatarIjA zAkeracaMdane pailavelA mubAI zIkAvI vepArI karAM. temanI pachArI koI naI tAre vAzapujazamInu derAMzara motIpolamAM ratanacaMda guzanu kevAla che temAM nIce Arazapaino karAMvI kAcanu chAMparU karAMvI ne te jagAe zAMtInAMthajI mulenIeka pathairIMvA temanI zIte be paratamAMjI ekabAjue mAMbIpadharAMvAM tenI be bAjue pArazanAMthanI phenavalI ne paratImAM pagharAMvI che tenI nIcenI ve bAjue ve partamI padharAMvI che. zAmI ne ekabAjue temano kaika juja "haveja hato temAM zAkeracaMda ne " badhAM chokarAM dAMdAM ketAM hRtAM temane koI vaMza raU naI tethI temanAM thako e zAtInAMtha bhagavAno 41 mULa kakhANa bhAje ekAda Ane male evI te vakhate maiDa Ina AsTrIyAnI aDathe ANe vecAtI ekasarasAIjha bUkamAM lakhAyelaM ke, mATe copaDI. copaDInI lagabhaga nava sAiDomA bhA lakhANa lakhAyelaM he. 42 sAmAnya 43 avasthA (sthiti)mAM 44 pauSadha 45 paDikamaNa 46 tapasyA 47 bhArApelo 48 moTA 49 nAmeThAme 50 vara A ekaja aMgrejI zabda Ama vAparAyo che. 51 traNe 52 ra 53 vAsupUjyasvAmInuM 54 bhayarAmAM 55 rahA me 56 ArasapASANano 57 zAMtinAthajI 58 mUkanAyaka 59 patharAvyA 60 sAye 61 mahAvIrakhAmI bIjIbAjUnI pratimAjInuM nAma lakhAyuM nayI, paNa lakhavA mATe mUla lakhANamA Azare eka iMcanI jagyA korI mUkelI hai. 61 pArzvanAthanI 61 phaNAvAlI 64 pratimA 65 Aveja milkata 36 'ne' 'ane' nA sthAne badhe vaparAyelo . sAkaracaMda ane tathA chokarAbho malukacaMdane dAdA kahetA hatA bhane mahakacaMdanoM kaI vaMza rakSo nahi tethI. 67 vaMza 68 bhagavAnano
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dalA. banavi. vaMzavela rata vRtti. // 20 // purolekha gabhAro baMdhAvI Apo hato. teno baIvata hAlalage zAkeracaMda ne zAkaracaMdanA bhAIho kare hai. temane badale zAkeracaMda vAzapujazAmInA derAMzaramA saraca badale rupImA pacIza dara varaze Ape che." tArabAda vasatazAnAM tIjA chokarI navalazA hatAM tevana dIlanAM zArAM mAMnaza hatAM ne kutamainI auraiva chokarI Upara zerako bhAva rokhatAM hatAM ne eke eka chokarAMhone bhegA karI badhAne laIne jaMbA" bezatAM hato. temanAM chokarAM tana hatAM pemacaMdabhAI zarUpacaMda ne lakhamIcaMda te zarUpacaMda lakhamIcaMda gujarI gaA De ne |pemacaMdabhAI motAM chokarA caranajIvI che temane pete eka chokaro bhAI ratanacaMda che temane paranAMvelo che. tArabAda vakhatazAMnA cothA chokarI lAlabhAI kAkAM karIne hatAM tevana ganAM bholA ne ganAM bhAvanAM zArA hato te amArI coparInAM lakSanAranAM pItAjI thAa che. tevana ganI motI Umara Azare pacAMzI varazanI Umare zavata 1947 nAM azAra zuda 11 vA. baporanA eka bAgAne zumAre gurjerI hatA. chokarAM temanI pachAre tana mukI galA che ganI zArI AvasmA ne gano jAMjoga paIzo pana, tA. zArI Abaru zArAM garavAre badhA chokarAMhone paranAMvI pazatAMvI zArI zobhAmA / auvarI motI Umare maratAM lage koI roga naI madavAra naI aukhe pAMkhe zukhI hAlate zadA lage lAla pagirI bAdhato. kaparAlatAM "gArI bala sAMvAM pIvamA ganA "zokI ne dIlanA tokala hatA. tevanAM cAre bhAInAM pItAM nAMhAMnI havarzatAmAthI mAtAM pItAM gujarI gA itA. tevanA mozAlIA galAlacaMda bhavAnIdAzavAlA kevAtAM hatAM temanA AImAM rAMjAMbAI karIne hatAM temane UcherIne motAM karelA, ne A gaira che te pana temanI taraphabI maLela. tenAM cAra bhAga karIne cAre bhAI rakSalI je bhAga malukakAMkAMno hato te pemacaMdabhAIne Apelo temA "tAMku che temAM pAnI levAno haka badhAno che te pemacaMdabhAIne ApatI bakhata khatamA lasAMveDache. lADabhAInAM chokarA tana zAkeracaMda tA. gelAbhAI tA. devAbhAI tana chokarA tevana pote tana jana ekeyApaMnA mubAI moto vepAra jaberIno calAvIne 9dhAnI 70 mA pachI darabarase ru. pacIzane badale amuka rakama bhApelI ke vyAjAMthA sarca calAvA mATe pakhaM jANavA bhAveDaM ke mANasa 42 kuDaMbanA | sarva 74 sarakho 5 namavA 76 kAkA 77 asAca bAra pachInI jagyA korI rahelI .78 gujaryA 71 gharabAra 80bhAvaDI 81 maMdabAva 82 aci 85 pApaDI |84 gADI 85 zokhI 5 Tokaka udAra 7 bhavakhAmAthI 88 ghara surata gopIpurAmA 'hirajI bajhamanA' delAmA bhAvelA gharo. bhAje edelAvAlI poka 'hirajI vaDamanA bAMcAne badale nAke muravaDIyAnI dukAna hovAcI suravaDIyAnA khAMcI tarIke paNa bocAya he mAgapUrve potAnA paro 'moTI poja'mA batA bhane bhAgamA banI miskatanI sAye paNa nAha pAmyA itA. 89 roga 90 rAMku. 11 ekaThApaNAmA // 20 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ SESEISHUSHIAUSAHA pazaMpIne nazIba paramAne ganu nAnu "kamAMo. hezala zurata zeramA bhAga motI zavata 1893 nA "zAlamA lAMgI Aha zera baLI gaLa temA garavAra baLI gaNA xte vakhatamA tethI oNgala hamArA pItAMjI zAmAna avazatAmAM AvelA, tArabAda hame chokarAM Umara pugatAmA bhAvA. nIzAle bhainI tAra pache jIvanacaMda motIcaMdanI dukAne zerApI nAMmu zIkavAM beyoM tAMhAMthI UMthIne zavata 1909 nAM zAlamA mala(ka)kAkAM zAte' mubAI gA, tAM hAM nAMmudhAmu cavanA IzAba, paironIgarano | dhaMdho javerIno vepAra zIkIne 1920 zAla zudhI dhaMdho calAho tArapache devAbhAInI marajI bIdhArAMnAM dhaMdhA Upara lAgI tevana motI vIdhavAno dhaMdho zIkA ne gelAbhAI mubAI AvAM tevAre muvAImAM rUpacaMdabhAI pAze gelAbhAIne zIkavA vezArA temanI pAse zIkI UzIbhAra thA pache tane bhAI mubAImA raA ne ketavAM (varSa) zAvata 19.9thI te zavata 1918 mala(ka)kAkAMnA megA raA tAM Athe rozoI karavI ne baka muzIbatamA dIvaza "gujArA tArapache rUpacaMdabhAInAM | | megA 1927 nAM zAla lage megA rA tArapache mubAImA judu gaira lIdhu. 1921 nAM zAlathI motIno dhaMdho moto cAlIho ne tIrdIrathI vIlAta motI mokalavA "mAMdu ne vIlAtano dhaMdho Aja lage cIlA karatAM ganAM nAmakIta dila vepArI thaA ne nazIba paramAMne zArU nAnu kamAMA. zAkeracaMdane chokarA tana che jIvanabhAI gulApacaMda tA. machubhAI. gelAbhAIne eka chokaro che, nagInabhAI devAbhAIne hAla lage kai chokaro nathI ekaja 12 saMpasaMpIne 13 nANu 94 kamAyA 95 asala 96 lAgI 97 'Agala 'no artha Agala jatA ema bhAga pachIno samajhavo. kAraNa ke AganA vakhate zeTha lAlabhAIne bhane gharanAM bacAne mAtra paherelA kapaDAMbhareja jIva bacAvavA bahAra nIkalavU paDela, te vakhate AjanI mAphaka ko, saiphavaoNTo ke jabarI cIjorIo na hotI. ne kAI potAnI mikkata rokara nANu ane ane jharajhariyAna hoya te ghera paTAsao ke doDApomA pAseja rAkhabAmA bhAvatuM. bhayaMkara bhAgathI gherAI jatAM vasamare nIkalavA uparAta ghabharAtanA mAryA ghoDIyAmAthI potAnA nAnA bAlakane badale khAMdaNInAkhADhaNI bhAne bALakamAnI lugaDAmA lapaTA hAtharmA laI nIkalI paDela tyA mitkatane kyAM pakaDavA se. tethI sAmAnya sthitimA AvI paDelAM. anA lekhakoTa mAkara caMdaja moTe bhAge ghoDIAmA rahI gayelA. AgAMdhI bahAra nIkalyAMvAda dhyAna bhAvavAthI pAyA baI ghoDIAmAMcI laI bhAvelAM 98 bhaNyA 99 zarAphinAma 100 beThA 1 katIne 2 sAye nAmuThAma tathA movInA vajanani gaNatrInA cavanA hisAbo 4 motI poravavAno dhaMdho tathA saverAtano | vyAra 5vIMdhArAnA-motI bAMdhavAnA zIkhyA 7 besAcyA 8 kausarmA mUkelA zo saMbaMdha jALavadA mame navA mUkyAM che. mUkamA rahI mayelA dekhAya 9 rakhA 1.tyAMmuMbaImA hAye rasoI karavI 11 gujArthA 12 ghara bhADethI judu laI tyA vasavATa karyo. 13 calAnyo 14 te dahAdAyI 15 mAMdhu 16 cAlyA 17 nAmAMkita 18 nANu
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ de.lA.ku. vaMzavela zrI adhyA. dhanavi. rana vRtti. // 21 // purolekha CESSAREERSARSAGAR chokarI che tenu vIjIbehena nAma che. zAkeracaMdane chokarI cAra ne chokarA tana che khImakora tA. UmIAkora tA* ratana tA* dena. vaicA eka chokarI phulakora karIne ganI zArI hatI te ve varaza haurIthI devagata thaI hatI. __A badhu lakhabAnu kaurana e rIte ke jIvanabhAI gulabhAI machubhAI tA. gelAbhAInAM chokarAM nagInabhAI tame vardhA nAMnI UmaranA cho tamane khabara pairaivAM | zArU ke aparAM cairI hone kevI muzIbata parI che ne kevI rIte vepAra karo che ne kevI rIte zukadukha vethIne paIzA "kamAMAM che tene tAre badhAne zAcavIne reU ne je "motAM raauM ho temanAM kaaumAM cAleU paIzA kamAMtAM ganI muzakelI parI che tene bagAravAM naI badhA bhAIhone "zapIne zabhaulIne "reja kutabamAM koI zAte 7vIroda rAIho naI. paIzAMne nAMdAMnI lucAi karIne bagAravo naI. paIzAM zAcavIne rAkhazo to zukIA rezo. Udama karI jAnaU garna | vepAra rojagAra karatAM "zIkaho ne AparAM bApadAdAMnI zobhA paramAMne AbarU Ijatasara reU ne jema bane tema kamAvAno Udema karIne paIzo hAthamAM zArI rIte "rAkhaho. ne dheraimAM baU taMtara reU. dharamathI koI dIvaza badalAU naI dharame jekAra thaze koI dIvaza koI adharaimanu kAma karaU naI. dharama che te Aparo jena dharama che te koI purarvanI "mAMhAMpune pAmelA chaI. temAM Aparo tapagachano dharama jInepaitamA derAzarano dharama che tethI koI dIvaza pheraka naI. je "dhanIne jInapatamAthI regeM na hoe tenI zobata karavI naI oNparI chokarI hoa tene Aparo zeraiko dharama dere darazane jatA homa naI tene oNpI naI. |hamArI koI chokarIne hame je patamAMne mAMne naI tene to panIvI nathI, te vAzate chokarAMho tamAre pai IAda rAkhaU. zarava aita zaraiku ekadharamI Upara 19 caMdana 20 ratana ane caMdananI banI 21 agADIcI bhA copaDI lakhI tenAM ve varSa pahelAthI 22 kAraNa 21 paTavA 24 ApaNA 25 bddaaone-bddbaabhone| | 26 veThIne 27 kamAyA chIe 28 rahe 29 moTA 30 rakhA 31 hoya 32 kayAmA 33 cAlavU 34 saMpIne 35 saMbhALIne 36 rahevU 37 virodha 38 rAkhayo 39 sukhI 40 udyama 41 jANavo 42 ghaNo 43 zikhazo 44 rAkhavo-rAkhazo 45 dharmamA 46 tatpara adharmanu 48 jaina 49 pUrvanA 50 mahApuNye 11bIpa 52 jinapratimA 53 pharavU pheravabo nahi 54 dhaNIne 55 raMga-rAga 56 bhApaNI 57 sarakho. ApaNAM sarakho dharma 58 ApabI 59 pratimAne 60 paraNAvI 51 zeTha sAkaravaMde, pratimAne nahI mAnanArAne tyAM dIkarI paraNAvavI nahi eTala jasacavela paNa mArA namra mArAnana mata majaba-'jina pratimAne nahi mAnanArA koI paNa dharma bAlAne tyAMdIkarI ApabI nahi temaja lebI paNa nahi'e pratimAne mAnanArAo mATe vizeSa zreyakara dekhAya he. na kare nArAyaNa ne koI mahat pApanA yoge vaDIlonI havAdI na hoI, bALabaccAbone mosALa pakSe ucherAvaM par3e yA mosAlamA moTA thavApaNuM prApta thAya to baccAonA jinapratimAne mAnavA-pUjavAnA saMskAromA jhoTo vikSeSaja bhAvI paDe, bhane ethI potAnA vaMzajo mUkti-viccheda dharmAvalaMbI thaI javA saMbhava rahe 62 khUba 63 rAkhag 64 sarva heta 65 sarakhaM * zrI. jIvaNabhAI sAkaracaMda taraphathI A lakhANa ATaluMja maLayuM hovAthI ahIMja te puruM thAya che. RECESSARAK 21 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastuta phaMDanA navIna kAryaktao taraphathI nivedana - SUCHERG A kaMDano bhUta itihAsa auravabharyo che ane te dvArA pragaTa thayelA granyAMko parathI jaina sAhityanI thayelI sevAno khyAla AvI zakaze. kaMDadvArA thayelI sevAnuM mAna mukhyataH phaMDa-saMsthApakanA kuTuMbIjana tathA bhUtapUrva TrasTI ane cAlu mAnadamaMtrI zrI. jIvaNacaMda sAkaracaMda jhaverIne che. hAla teo saMjogavazAta nivRtti icchI rahyA che to paNa &IA saMsthAnA kAryakarone temano gADha anubhava tathA mArgadarzanano lAbha maLato raheze e AzA vadhAre paDatI nathI. AthI chellAM sAta ATha varSo thayAM A saMsthAnA purataka-prakaTIkaraNamAM zItatA vyApI gaI hatI. A prakAzana tenuM jIvaMta udAharaNa che. I. sa. 1937 mAM chapAvavA zarU karAyeluM A pustaka I. sa. 19rSanA aMtamAM pUrNa thAya che. 8Ate ja paristhiti zarU karAyelAM bIjAM pustako "abhidhAna ciMtAmaNi koza, "jaina kumArasaMbhava" ane "siddhahema avakI cUrNi"nI che. hAlanA kAryavAhako te pustako jema bane tema jaladI lokopayoga mATe sAdara thAya te mATe ghaTata prayatA karI rahyA che. chA A zithIlatA ke avyavasthA badala koNa doSita che athavA tenA kAraNe zAM zAM che tenI carcA karavAnuM A sthaLa nathI temaja te viSenI amArI yogyatA e nathI. chatAM eTaluM jaNAvI devAnI ame taka laIe chIe ke * * * SLAG
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ A gaNA A saMsthAnA Arthika baMdhAraNane abhAra paNa dhoko nathI lAgyo, baTuke atyAre agAunA kAryakartAonI nikriyatAne banAve II pariNAme pustaka prakAzananA bhaMDoLamAM mULa rakamanI vyavasthita rokANane pariNAme utpanna thaelI AvakathI saMgIna bI vadhAro thayo che, lagabhaga tetrIsa hajAra rUpIA jeTalo. eTale saMsthAnI Arthika sthiti saMbaMdhe jo koInA manamAM saMdeha ne 22 | jI hoya to te asthAne che. atyAra pahelAMnAM TrasTIoe saMsthAnuM nANuM suyogya rIte sAcavI rAkhyuM che e ochI sevA nathI karI. chellAM traNeka varSa daramyAna junA TrasTIomAMthI traNa TrasTIo zeTha nemacaMda abhecaMda, je. pI., zeTha maMchubhAI sAkaracaMda tathA zeTha hIrAbhAI maMchubhAInA zokajanaka avasAna thayAM che tenI ame dukhapUrvaka noMdha laIe chIe. hAlamAM TrasTIonI borDamAM nIcenA cha tUTIo che. (1) zeTha nemacaMda gulAbacaMda devacaMda (2) zeTha sATheracaMda khuzAlacaMda | It3) zeTha hIrAcaMda kasturacaMda (4) zeTha motIcaMda maganabhAI (5) zeTha talakacaMda motIcaMda (6) zeTha bAbubhAI premacaMda.JdI zeTha jIvaNacaMda sAkaracaMde mAnada maMtrIpadanuM potAnuM rAjInAmuM TrasTIo para mokalyuM che teno hajI sudhI nikAla nathI thayo. | A saMsthAno vahivaTa pUrvavata baheke tethI vadhu aMdara ane vyavasthita rIte cAle te mATe navA TrasTIo utsakasi che, ane jaina sAhityanA punaroddhAramAM rasa lenAra dareka baMdhu temaja pUjaya munivaronI sUcanAone teo AvakAro. jIvaLI atyAra sudhI je je pUjya muni mahArAjAo tathA jaina sAhityapremI sajajanoe A saMsthAnA dhyeyane mUrtimaMta kI SHSHSHSHSHSHS ANTARER 22 che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA mA Avana" SUSHISHA KUSHUSHA karavA sahAya karI che temano atre upakAra mAnIe chIe ane te ja pramANe have paNa teo bhArgadarzana ane madada 8AApatA rahe evI vinaMti karIe che. aMtamAM A saMsthAnA preraNAdAtA AgamoddhAraka paramapUjya AcAryavara zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajIno AbhAra-bhAra ame vizeSataH na ravIkArIe to kRtabIja gaNAIe. zAsana deva jaina zAsananA avicaLa abhyadayArthe zrImasUrIzvarane dIrdhAyuM #IbakSo evI amArI sahadaya prArthanA che. lI. sevako - muMbaI tA. 9-12-5 8 hirAcaMda kasturacaMda jhaverI. saM. 2002, mArgazIrSa zukala paMcamI motIcaMda maganabhAI cokasI, (menejIMga TrasTIo)
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiJcidatavyam zrIadhyA. dhanavi. rakha0 vRtti kahAza-vaza-jamika-zula-ziva-vibhaliva-mandAka-sAbida-hiyuge / bIkaviNe pakvAladu mama shykmvmy-pmbaark| [rabhasa-paza-namra-mura-dhiro-vigalita-mandAra-rAjitAM-triyugaH / vIrajinaH prakSAlayatu mama sakalamavadya-ambAlam // ] -siddhahema (--288 vidvadvandamanojJakAvyarAtibhiryaH stUyate sarvadA, bhUpAlapratibodhako gurumatiH siddhAntapAraNamI / vyAkhyAdAnavicakSaNaH zubhaguNairvikhyAtakIrtiH sudhI, AnandAbdhimunIzvaraM gaNapati banne mahAzAninam / // 23 // KAKKARANSARKAR zeTha devacaMda lAlabhAI jainapustakoddhAra phaMDanA, ane zrImatI Agamodaya-samitinA mAmayI Aje jainasamAjanA sAkSaravargamAthI bhAgyeja koI ajANa haze. kAraNa ke phaMDa taraphathI Agama-prakaraNa-caritrAdi tema ja aMgrejI, tathA gujarAtI rAsAyo Adi nhAnA mhoTA sityAzI aMko ane Agamodaya-samiti taraphathI ekasaTha aMko vAMcakonA hAthamA samarpita thaI cUkyA cha, phaMDamAthI antima prantha vi0 saM. 1993mAM bharatezvara-bAhubalivRttino dvitIya vibhAga "pranthAGka 87" tarIke prasiddha karyA bAda lagabhaga traNa varSe "granthAGka 88" vAcakavarya zrImadmAsvAtiviracita prazamarati-prakaraNa zrIharibhadrasUrinA vivaraNa, tema ja ajJAtanAma pUrvAcAryaprathIta saMkSipta avacUrI sahita nAmano grantha vAMcako samakSa raju karavAmAM Avyo. ane zrIdhanavijayajI gaNi| tathA zrIratnacandrajI gaNie karela banne TIkAo sAthe zrImunisundarasUrikRta 'madhyAtmakalpaduma "pranyAGka 89" mo siddhi * // 23 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAtAnI kRpAvaDe prasiddha karavA bhAgyazAlI thayo cha. A pachI thoDA samayamAM ja "aGka 90" mo zrIrUpacandrapAThakakRta zrIkSamAkalyANapAThakanI 'prakAza' TIkA sahita 'gautamIyamahAkAvya' janasamakSa samarpaNa karavAmAM Avaze. e uparAMta presamAM nIce mujabanA prantho cAlu karAyelA che: (1) saTIka vairAgyazataka-vairAgyarasAyana-padmAnaMdazata vagere traNa zatako ullAsikamastotra, dharmazikSAprakaraNa Adi (2) abhidhAnaciMtAmaNi koSa-nighaMTuzeSa, ekAkSara nAmamAlA-liMgAnuzAsana, zabdabhedaprakAza, ziloMcha e ane (3) jainakumArasambhava saTIka. uparAMta (1) 'pramANanayatattvalokAlaMkAra ratnAkarAvatArikA TIkA, TippaNa, paMjikAsahita' tathA (2) 'Avazyaka-niyukti chAyAsahita' ane (3) dirghAla kharcavAlo zakya eTalo sampUrNa ane sundara zrImad AnaMdasAgarasUrIzvarajInI dekharekha nIceM 'prAkata | koza' chapAvavA sambaMdhI vicAra kAryakaro karI rahyA che. vaLI zrAvakanA kRtyornu sAcaM mArgadarzana karAvanAra zrIratnazekharasUriracita zrI zrAddhavidhi" "vidhikaumudI' nAmanIsvopajJavRttisaha mULa, temaja tenuM gujarAtI bhASAMtara chapAvavAnI atyAvazyakatA kAryavAhakonA dhyAnamA che ane satvara te kAma hAthamA levAnI teone Umeda che. __ prastuta mUla graMthanA praNetA 'saMtikaraM stotra'nA kartA sahasrAvadhAnI suprasiddha AcAryapravara zrImanmunisundarasUrijI che, ke jeo vikrama saMvat 1478 thI 1503 sudhI AcAryapade rahI A bhAratabhUmimAM vicaryA hatA ane zAsanaprabhAvaka tarIke khyAtimaMta thayA hatA. prastuta graMtha zivAya bIjA paNa aneka graMtho A sUrivare racyA che, jevA ke41 vidyagoSThI, zlokasaMkhyA 897, racyA kAla vi0 saM0 1455 / *2 upadezaratnAkara (svopajJavRtti), zlokasaMkhyA 7675
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ kizci dvaktavya zrI adhyA. 43 jayAnaMdakevalIcaritra (zlokabaddha), zlokasaMkhyA 6075 / 4 naravarmacaritra, zlokasaMkhyA 500 / 45 mitracatuSTayakathA - dhanavi. zlokasaMkhyA 1460, racyA kAla 1484 / 6 caturviMzatijinastotra, zlokasaMkhyA 575 / 7 stotraratnakoSa, lokasaMkhyA 1150 / / . ratna0 vRtti. ISI48 saMtikaraM stotra, gAthA 13 / 9 sImaMdharajinastuti / *10 sAdhAraNajinastuti / // 24 // ___ yadyapi AthI vizeSa graMtho paNa sUrivaranA banAvelA hovAno asaMbhava to nathI ja! paraMtu amoe A graMthasUci mAtra jainagraMthAvalI nA AdhAre ApI che! ___ A uparathI samajhavAnuM ke A sUrivara eka sArAmAM sArA saMskRtaprAkRtAdi-bhASAnA dhuraMdhara vidvAn hatA, eTalaM ja nahIM, kiMtu maMtra zAstranA paNa sArA niSNAta hatA, ke je bAbatanA pramANamA emarnu banAveluM saMtikaraM stotra ane teno mahimA suprasiddha che. enI aMdara evI to uttama maMtrAnAya eozrIe goThavI che ke jenA smaraNadvArA bhavyAtmAo anekavidha upadravothI zAMti meLavI zake che. eja | kAraNathI tapAgacchanA pUrvAcAryoe pAkSikAdinA pUrva divase temaja vihAranA divase devasika pratikramaNamA stavananA sthAne ane | pAkSikAdipratikramaNanA aMtamA A stotra kahevAnuM sAmAcArImA nizcita kayuM che. ___ A sUrirAjano vizeSa itihAsa jANavAnI icchA dharAvatA vAMcakoe muMbaI zeTha motIzAhanA lAlabAga upAzrayanA saMgha taraphathI prakAzita 'vidyagoSThI'nI prastAvanA, tathA A phaMDa taraphathI mudrita 'upadezaratnAkara'no upodghAta, temaja jANItA sAkSara itihAsavettA, zrIyuta mohanalAla dalIcaMda dezAI, bI. e., el. el. bI. likhita 'jainasAhityano saMkSipta itihAsa' Adi jovAM. x A graMtho anya saMsthAmo taraphathI prakAzita thayA ke. * mA graMtho anukrame prastuta phaMDa tathA bhAgamodayasamiti taraphathI prakAzita yayA ke. RREARRESS // 24 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ | prazastigata padyathI spaSTa jaNAI Ave che ke,-vikrama saMvat 1674 nA varSe vijayAdazamI zukravAramA 'divase gacchAdhirAja zrImAn vijayadevasUrijInI AjJAthI ane potAnA dIkSA-vidyAguru zrIzAMticaMdropAdhyAyanI kRpAthI vAcakavara zrIralacaMdragaNie adhyAtmakalpalatA nAmanI A suMdara vRtti racI che. emano paNa vizeSa itihAsa jANavA mATe uparyukta 'jaina gUrjarakavio-prathama mAga' tathA 'jainasAhityano saMkSipta itihAsa' vAMcakoe jovA. suratavAsione mAna levA jevI vAta che ke, A TIkA zrIratnacaMdragaNie suratane AMgaNe pUrNa karI che, ane pradyamnacaritra vagere bIjA paNa keTalAka antho racI suratamA pUrNa karyA che. ___ adhyAtmakalpadruma grantha, (1) zRMgAra, (2) hAsya, (3) karuNa, (4) raudra, (5) vIra, (6) bhayAnaka, (7) bIbhatsa, II (8) adbhuta ane (9) zAMta e nave rasomAMnA sarva rasonA adhirAjasamA zAMtarasathI soLa adhikAromA vibhUSita karavAmAM Avelo hoI emAM svaparane hita thavAnA hetuthI zAMtyAdi bhAvornu pratipAdana karavAmAM AveluM che. enuM vAcana, manana, adhyayana ane tadanusAra AcaraNa, AtmAnA vairIrUpa krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga ane dveSa tathA te vaDe utpanna thatAM AtmAnAM anya baMdhano yA aMtarAyo upara jaya meLavI jayazrI-jayakamalA varavAna; tema ja bhavonI abhivRddhi-rUpa saMsAracakramAM vAraMvAra na pIlAtAM kuMbhakAranA cakra upara mATI piMDamAMthI nIkaLatAM zuddha-pAtrAdikanI jema athavA kAdava-pANI ityAdithI nirALA zuddha kamaLa-dalanI jema AtmAnI zuddhatAvaDe kalyANa-kamalA yA mokSalakSmInI prAptinuM mukhya sAdhana che. BATASARAGARRIGAISATGAL ca.ka.5
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ C zrI adhyA. dhanavi. rata. vRttI. kiJcidvaktavya // 25 // 15. A RRRRRRRRR prantha-viSayAdi saMbaMdhe vistRta ane upayogI Alekhana karI ApavA, adhyAtmakalpadrumane sacoTa ane sundara rIte gujarAtI bhASAmAM mUkanAra zrIyuta motIcaMda giradharalAla kApaDIA solisiTara muMbaI, tathA andhakAra bhagavAn munisundarasUri ane banne TIkAkAro zrImAn dhanavijayajI gaNi tathA zrImad ratnacaMdrajI gaNi saMbaMdhe zodhanapUrNa vistArathI gUjarAtImA lekha lakhI ApavA itihAsapremI zrIyuta mohanalAla dalIcaMda dezAI bI. e., ela el. bI. eDavokeTa hAIkorTa muMbaI, emanAM vacano maLelA hovAthI tat saMbaMdhe vizeSa lakhavu ucita dhArato nathI. vacano mujaba banne mahAzayonA vidvattApUrNa lekho baddala amo temano AbhAra svIkArIe chIe. ___ A panthanA saMzodhanakArya mATe AgamoddhAraka AgamavyAkhyAprajJa sAkSaraziromaNi AcAryapravara zrImad AnandasAgarajI sUrIzvaranA | hu~ tathA zrImAna TrasTIvaryo aharniza RNI chIe, ke jemanAM kRpAdRSTi ane parizramavaDe 90 prantho bahAra pADavA zaktimAn thayA chIe. zeTha de0 lA. jaina pustakoddhAra phaMDanA udbhavano sAmAnya itihAsa atre Apavo yogya lekhu chu: jemanI smRtine arthe A phaMDa sthApavAmAM AvyuM che te zeTha devacaMdalAlabhAI javerIe potAnA mRtyupatramA rU. 100000 (eka lAkha)nI rakama vilathI jAhera karI nirAlI tapazIla mujaba nIce pramANe zubhakAryomA kharcavA mATe potAnA TUsTIone pharamAvyu hatuM. 20000 jUnAM daherAsarono jIrNoddhAra karavAmAM. ( A rakama zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI mAraphate, e peDhInI paNa eTalI ja rakama umerAvIne rANakapurajInA dhannAzAha poravADanA jagaprasiddha 'trailokyadIpaka' daherAsaranA jIrNoddhAramA zeTha devacaMdanA TrasTIoe bhAIzrI gulAbacaMdanI dekharekha nIce kharacela che. vi0 saM0 1971 / 72 lagabhaga) CAKACEAESAR
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5000 pAMjarApoLa surata ane bIje. (suratanI pAMjarApoLamAM apAI.) 25000 vADI karavA mAMDI che tenI dharmazAlA karavI. (suratamA zeTha devacaMde rU020000 vIsa hajAra kharacI makAna sahita vADI bAMdhavA mAMDI hatI temAM pacIza hajAra umerI dharmazAlA sthApI. jethI dharmazAlAmA rU. 45000 pistAlIza hajAranI rakama vaparAI.)* 5000 kezara ane barAsa phaMDamAM. (A rakama zeTha ghelAbhAI lAlabhAI jhaverI kezara barAsa phaMDamAM apAI che.) zeTha devacaMda upara mujaba rU055000 (paMcAvana hajAra ) kharacavAnI yAdi lakhI zakyA hatA, ane rU. eka lAkhamAMthI rU0 45000 (pistAlIza hajAra ) zemAM kharacavA pharamAvaq te vicAra karI lakhavAnA hatA. paraMtu potAnA avasAna-kAla pUrve e yAdi pUrNa karI zakAI nahi, jethI pistAlIza hajAranI rakama nAma-nirdeza vinAnI zubhakAryamA kharacavAnI bAkI rahI. e rU0 pistAlIza hajAranI rakama zubhakAryomA kharacavAnI zeTha devacaMdanA suputra zA. gulAbacaMdanI kAyadesara rajA maLavA uparAMta, zA. gulAbacaMda devacaMde potAnA taraphathI paNa mahUMmanI yAdagIrI mATe zubhakAryamA kharacavA kADhelA rU. 25000 (pacIza hajAra ) paNa A rakamamA umerI mahUma *zeTha devacaMdano Azaya "rU. vIsa hajAra kharacyA che temA rU. pAMca hajAra umerI rU. pacIza hajAranI dharmazAlA karavI" evo hato. paNa kAyadesara vIkano artha evo thayo ke "zeTha devacaMda game eTalI rakama kharaMcI gayA hoya te bilamA yA nirAlA tapazIlapatramA e mujabarnu spaSTa kareluM nama hovAthI e kharacela rakama gaNavAnI nahi, paNa temA rU. pacIza hajAra dRsTIoe vadhAre mApI te vADInI dharmazAlA sthApavI." A dharmazAlAno dharmazAlA tarIke lAbha levAto na hovAthI sva. gulAbacaMde korTanI rajA meLavI dharmazAlAne 'zrIrabasAgarajI jaina boDIMga hAUsa' tarIke pheravI, jeno suMdara lAbha Aje vidyArthIo laI rayA che.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna0 vRttI. // 26 // zeTha devacaMdanA nAmanuM eka sthAyI phaMDa sthApavA sUcavyuM. AthI rU0 pacIza hajAranI rakamane rU0 pistAlIsa hajAranI rakama sAthe umerI rU0 70000 ( sittera hajAra ) saMgIna phaMDa sthApavA mATe vilanA TrasTIodvArA judA rAkhavAmAM AvyA.* AcArya mahArAja 1008 zrImad AnandasAgara sUrIzvarajI (te samaye panyAsa pade ) nI salAha ane upadezathI tathA zA. gulAbacaMda | devacaMda jhaverInI sammatithI, A ekatra rakamonuM mahUma zeTha devacaMdanI yAdagIrI mATe "zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDa " nAmanuM A TrasTa zeTha devacaMdanA mRtyupatranA TrasTIyo (1) zeTha nagInabhAI ghelAbhAI, (2) zeTha kezarI caMda rUpacaMda, (3) zA. jIvaNa caMda sAkaracaMda ane ( 4 ) bAI vIjakore ( zeTha devacaMdanI putrI ) IsvI san 1909mAM sthApyuM. temaja yogya vyavasthA jalavAI raddevA mATe ( 1 ) zeTha nagInabhAI ghelAbhAI, (2) zeTha kezarIcaMda rUpacaMda, (3) zA0 jIvaNacaMda sAkaracaMda, (4) zA0 gulAbacaMda devacaMda, ( 5 ) zeTha phulacaMda kastUracaMda, ane (6) zA0 maMchubhAI sAkaracaMdane TrasTIo nimI TrasTaDIDa karAvavAmAM AvyuM. * zeTha devacaMdano Azaya vIlamAM lakhyA mujaba lAkha rU0 pUrA kharacavAno hato paraMtu " judI jaNAvelI yAdi pramANe te te khAtAomAM kharacavA " tema vilamAM darzAveluM hatuM, jyAre judA tapazIlapatrakamAM pote mAtra rU0 paMcAvana hajAranI rakamanI yAdi lakhI zakyA bhane rU0 pistAlIza hajAranI yAdi pUrI karI zakyAM nahi. AthI kAyadesara evo artha nIkaLyo ke "bIla karatI vakhate rU0 eka lAkha kharacavAnI icchA haze, paraMtu tapazIla lakhatI vakhate rU0 paMcAvana hajAra ja kharacavAnI icchA te te sthalosara nakkI hoI rU0 pistAlIza hajAra nahi kharacavA mATe ja tapazIlapatrakamAM nodhyA nahi hoya, tethI e rakamano mAlIka dattaka putra gulAbacaMda ja thAya ane tenI marajI hoya to te pramANe zubhamArge kharacAya. TrasTIone povAnI marajIthI zubhakAmomAM e rU0 pistAlIsa hajAra kharacI devAnI sattA nathI. paNa jo vArasa gulAbacaMda e rakamano mAlIka pote na thatAM kharacavA mATe TrasTIone sammati Ape to tenI marajI mujaba TrasTIone e rakama kharacavAne sattA prApta thAya che." bhAIzrI gulAbacaMdanI icchA e rakama pote levAnI nahotI tethI senI marajI mujaba tenI sammati maLavAthI ja A phaMDanI sthApanA thaI zakI. kiJci dvaktavya // 26 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahUma zeThanI dIkarI, zeThanA mRtyupatranI eka ekjhikyuTriksa, ane mahUma zA0 mUlacaMda nagInadAsa jhaverInI vidhavA bAI vIjakoranI, rU. 25000 (pacIza hajAra ) uparAMtanI rakamanI AkhI milkata bAI vIjakoranA mRtyupatranA TUsTIyo taraphathI, IsvI san 1911nA eka dastAvejadvArA bheTa maLavAthI, tathA marduma zeThanA bhatrIjA ane phaMDanA mukhya TrasTI mahUma zeTha nagInabhAI ghelAbhAI jhaverInA mRtyupatranI rUye rU. 2000 (be hajAra )nI rakama temanA TrasTI ane ekjhikyuTriksa "bAI caMdana urphe lIlAvatI" taraphathI | IsvI san 1922mA bheTa maLavAthI tathA paracuraNa vyAjanI rakamo maLavA-vadhavAthI phaMDanu bhaMDola rU0 110000 (eka lAkha daza hajAra)nA AzarAnuM thayuM che. phaMDano Antarika uddeza "jaina zvetAMbara mUrtipUjaka dhArmika sAhityanI, jevU ke prAkRta, mAgadhI, saMskRta, gujarAtI, aMgrejI vagere | bhASAmA lakhAyelA vaMcAyelAM prAcIna pustako, kAvyo, nibandho, lekho vagairenI jALavaNI, khIlavaNI, punarujjIvana, rakSaNa ane abhivRddhi karavAno che." prAcInatAnI hada vikrama saM0 1950 pUrvenI TrasTaDIDamAM AMkavAmAM AvelI che. | zeTha kezarIcaMda rUpacaMda sane 1916mAM TrasTIpadamAthI mukta thayA, ane zeTha nagInabhAI ghelAbhAI saM0 1978,-IsvI san | 1921mA dehamukta thavAthI temanA sthAne zeTha amaracaMda kalyANacaMda ane zeTha nemacaMda amecaMda je. pI.ne sane 1926mAM dRsTI | nimavAmAM AvyA. bhAI zrI gulAbacaMda devacaMda saM0 1983-san 1927mAM dehamukta thavAthI, tathA zeTha phulacaMda kastUracaMdanA sane 1928nA rAjInAmAthI temanA sthAne zA0 nemacaMda gulAbacaMda devacaMda ane zeTha hIrAbhAI machubhAIrnu sane 1929mAM dRsTI tarIke saMvaraNa karavAmAM AvyuM, ane e cAre navA TrasTIod sane 1929mA nimaNukakhata (epoiMTameMTa-DIDa) karAvI levaDAvyuM.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ dukavyA zrI adhyA. zeTha amaracaMda kalyANacaMdanA sane 1932mAM thayelA avasAnathI, zeTha sAkaracaMda khuzAlacaMdane sane 1936mA TrasTI-pade dhanavi. saMvaravAmAM AvyA, ane te bAbatano sane 1936mA nimaNUkano dastAveja (epoiMTameMTa-DIDa) karAvavAmAM Avyo. ratna. vRttI. dA sane 1937mAM meM-jIvaNacaMde TrasTIpaNAnuM rAjInAmu Apyu; ane amuka samaya bAda TUsTImaMDale mAru rAjInAmuM svIkArI mane // 27 // TrasTIpadathI mukta karI maMtrI tarIke nImyo. . phaMDanI zarUAtathI phaMDarnu bhaMDoLa saM0 1993 sudhI gavarnameMTa sikyuriTimAM rokavAmAM AveluM hatuM. saM0 1993mAM muMbaI 6 bahAra-koTa kAlabAdevI roDa upara phaMDane vadhu utpanna karavA mATe sthAvara makAna kharIdavAmAM AvyuM tyArathI phaMDanuM sagharcha bhaMDoLa te sthAvara milkatamA rokAyeluM che. phaMDanI e sthAvara milkata upara A mujaba nAmo aMkita karAyAM cheHmilkatanI mAlikI-sUcaka] "zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDa milkata (surata)" milkatarnu nAma-sUcaka] "AgamoddhAraka" // 27 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ chellAM pAMca cha varSathI phaMDa taraphathI AgaLa jeTalA vadhu pramANamAM pustako prasiddha na thavAnuM kAraNa e hatuM ke e samaya daramiyAna phaMDa pAse pUratI rokaDa rakamano abhAva hato. te pahelAMnAM varSomA AgaLa karatAM vadhu rakama kharacAI gayelI, ane nirdiSTa varSo daramiyAna TU vecavAnA pustakornu bhaMDoLa ghaNuM vadhI gayu hovAthI pustakanA vecANamAMthI thatI Avaka paNa AgaLa karatAM bahu ochI thaI gaI hatI. AthI thoDo samaya pustakaprakAzananuM kAma mulatavI rAkhavu Avazyaka thaI paDyu hatuM. traNe varSa vyAjanI rakama bhegI thavA devAmAM ane pustakono sTaoNka vecavAmAM gayAM. A pachI TrasTIoe phaMDarnu Azare rU. eka lAkha daza hajAranuM thavA jatuM Ar2yA bhaMDoLa vadhAre utpannamATe sikyuriTimAthI chUTuM 18| karI makAnamA rokyu. te pachI ekAda varSe makAnanI Avaka ekatra thavA mAMDI. A rIte paisAnI chUTa thatAM pustakaprakAzana, kArya have pharI hAthamA levAmAM AvyuM che. jo vikraya pramANamAM ThIka cAlu raheze to pustako moTA pramANamA prasiddha karavAnuM amAre mATe vadhu sugama banaze. jainasamudAya A vAta lakSa para laI bane eTalAM pustako kharIdI jJAnaprabhAvanAnA kAryane uttejana Apaze, evI AzA rAkhuM huM. muMbAI tA0 17 oNgasTa, 1940 zanivAra. vi0 saM0 1996, zrAvaNa zuddha nAriyeLI-pUrNimA. jIvaNacaMda sAkaracaMda javerI __ avaitanika matrI
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. TE dvaktavya dhanavi. ranavRttI. 0-10-0 0-8-0 // 28 // gAthAsahasrI 0-2-0 mohamayisthe zrIjinadattasUri-jJAnabhANDAgAre labhyagranthA:dvAdazakulakAni (saTIkAni) 1-0-0 | navapadAditapavidhisaMgrahaH / padasthAnaprakaraNam (saTIkaM) 0-8-. paMcapratikramaNAdisUtram (mUlamAtra zAstrI) 0-10-9 bhakkAmarastotram (saTIkaM) ____" kalyANamandirastotram (saTIka) " (, gujarAtI) sAmAcArIzatakam paMcapratikramaNasUtram (gurjarazabdArthabhAvArthayuktam) rAidevasI pratikramaNasUtram (mUlaM zAtrI) 0-5-0 vidhimArgaprapA , , , (, gujarAtI) . zrIpAlacaritram (zlokabaddham) bheTa dAdAsAhebakI pUjA (zAstrI) / , , (prAkRtaM, hindyanuvAdayutaM) 2-0-0 jinadattasUrijI jIvanacaritra (gujarAtI) AtmaprabodhaH meTa jinakuzalajIvanaprabhA (gujarAtI) sAdhupaMcapratikramaNasUtram (hindI-zabdArthayuktam ) 1-0-0 | jinacaMdrajIvanacaMdrikA (gujarAtI) zrAvaka " " " " 1-0-0 | saptasaraNAdistotrasaMgrahaH abhaya granthamAlA-bIkAnera prakAzitAni pustakAniyugapradhAnajinacandrasUri (hindI) 1-0-6 | dAdA zrIjinakuzalasUri (hindI) aitihAsikakAvyasaMgrahaH (prAcInarAsa) 1-8-0 | maNidhArI zrIjinacandrasUri (hindI) sUcanA-upAyanalabhyAnAmapi granthAnAM poSTavyayanaM dAtavyameva bhaviSyati grAhakairiti / prAptisthalaM-zrIjinadattasUri-jJAnabhaNDAra-mahAvIrakhAmI-jaina-mandira, pAyadhunI, muMbaI 3 28 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ A Brief Account of the Fund USHUSHUSHUSHUSHUSHA I find some people anxious to know something more about Setha Deyacanda Lalabhai Jaina Pustakoddhara Fund than they do at present. Hence I give here a brief account as to how it was incorporated, and a short note as regards its inner machinery since then up to date. Setha Devcanda Lalabhai, to commemorate whose memory this Fund was established, directed in his will that a sum of Rupees one-lac be used in charity as follows: (1) Rs. 20000 towards reparation of old delapidated Jaina temples. (2) Rs. 5000 towards pinjarapoles at Surat and other places. (3) Rs. 25000 to be utilised for building a dharmasala in place of a proposed bungalow in a compound owned by the donor in Surat, and then under construction. (4) Rs. 5000 to be spent towards providing saffron and camphor (barasa) to Jaina temples. The above sums totalling Rs. 55000 mentioned in the will were respectively utilised in the following manner : sto
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhya DI Account tma Kalpa druma nortnortortort (1) This sum was spent after reparation of the well-known Jaina temple at Ranakapura through A Brief Setha Anandaji Kalyanaji firm, under the supervision of the late Gulabacanda Devacanda, The Anandaji of the Kalyanaji firm contributed an equal sum towards this undertaking, Fund (2) This sum was handed over to the Surat Pinjarapole, (3) The late donor had already spent Rs. 20000 after a compound for a bungalow with a garden, which was then under construction. The sum of Rs. 25000 was added to it, and a dharmasala was built therein. (4) This sum was donated to the said Setha Ghelabhar Lalabhal Jaina Kesara-Barasa Fund. The donor had not decided how to spend the remaining Rs. 45000, and expired before giving any instructions as to this sum. The court interpreted this fact in a rather curious way: The donor, when he prepared the will, might have intended to spend the entire sum of Rs. one lac in charity. But the fact that he has not mentioned as to the disposal of more than the said Rs. 55000 means that he might 1 The donor intended to add a sum of only Rs. 5000 to the sum he had already spent; that is, Rs. 36000 was Turen the entire sum he intended to spend after the dharmasala. But, according to the court interpretation the words meant a fresh sum of Rs. 25000; and hence Rs. 25000 more had to be spent after the dharmas'ald building. tu
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ have changed his intention at the last moment. Hence the surplus sum of Rs. 45000 must go to his adopted son Gulabacanda. If, however, the heir Mr. Gulabacanda wants to spend that sum in his father's charities, he is at liberty to do so.' Late Gulabacanda, a worthy son of the donor, asked the trustees of the will of l the late donor to spend that sum in some charitable work, and added a sum of Rs. 25000 to it in memory of the revered father. He further instructed the said trustees that they should spend the totalling sum & towards some charitable concern which was permanent. Pujyapada Agamoddharaka Acarya (then pannyasa) Anandasagara advised the trustees of the will of the late donor, (1) Setha Naginabhai Ghelabhal, (2) Setha Kesaricanda Rupacanda, (3) Mr.Jivanacanda Sakaracanda, and (4) Mrs.Vijakora Mulacanda (daughter of the late donor) to spend the sum in establishing a pustakoddhara fund, and Gulabacanda gave his sanction for the same. Hence the present Fund was established. The following were its original trustees: (1) Setha Naginabhai Ghelabbai, (2) Setha Kesaricanda Rupacanda, (3) Mr. Jivanacanda Sakaracanda, (4) Mr. Gulabacanda Deyacanda, (5) Setha Fulacanda Kasturacanda, (6) Mr. Manchubhai Sakaracanda. Mrs. Vijakora, widow of the late Mulacanda Naginadasa Jhaveri, daughter of the late donor and executrix of his will, donated a sum of more than Rs. 25000, her entire estate, to the Fund at her
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhya tma Kalpadruma I death. This sum was handed over to the Fund in 1911. Similarly one of the chief trustees of the 12|| A Brief Fund and a nephew of the late donor, Naginabhai Ghelabhai donated a sum of Rs. 2000 to the Fund, I Account of the at his death in 1921, which was handed over to the trustees in 1922. These two donations and Fund sundry interests etc. added to the main sum have amounted to about one-lac and ten-thousand Rupees. Il Bo 11 The aim of this Fund as laid down in the trust-deed is as follows: It should undertake the preservation, circulation, publication etc. of ancient literature pertaining to the Svetambara Murtipajaka sect of Jaina religion, written in any language-Sanskrt, Prakrt, Apabhrarsa, Pali, Gujarati, English, German &c. It was also laid down that no work composed after V.S. 1950 should be considered ancient. SSSSSSSSSS Setha Kesaricanda Rupacanda resigned in 1916 and Setha Naginabhai Ghelabhas expired in 1921. Setha Amaracanda Kalyanacanda and Setha Nemacanda Abhecanda were appointed as trustees in their stead in 1926. Mr. Gulabacanda died in 1927 and Setha Falacanda Kasturacanda resigned in 1928. Hence Mr. Nemacanda Gulabacanda Devacanda and Setha Hirabhai Manchubhai were appointed in 1929 as trustees in their place. In 1929 an appointment-deed was got executed for the appointment of the said four new trustees. Setha Amaracanda Kalyanacanda expired in 1932. Hence Setha Sakaracanda Khusalacanda was
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ SHOES SASSY nominated for the place in 1936, and an appointment-deed to that effect was got executed in the same year. In 1937 I tendered my resignation, and after some delay it was accepted. Thereupon the trustees appointed me the Honarary General Secretary of this Fund. Since the establishment of this institution, its funds were invested in the Government Securities. But since we bought a building situated at Kalabadevi Road, Bombay, in V. S. 1993, the said fund is mainly invested in that immovable property. This building is renamed as follows: SeTHA DEVACANDA LILABAI JAINA PUSTAKODDHARA FUND ESTATE (SURAT) AGAMODDHARAKA Here the first line indicates the ownership, while "Agamoddharaka" the name of the building. ) Topiwala Chawl, Sandhurst Road, Bombay, 4 Friday, 11th April, 1941 Caitra Sud 15, 1997 JIVANOHAND SAKARCHAND JAVERI Hon. Secretary
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ORRUSH kizcida zrI adhyA. dhanavi. rata0 vRtti // 31 // . . . . . . . . . suratadraGgasthe zrIjinadattasUri-jJAnabhANDAgAre labhyagranthA:paJcaliGgIprakaraNam (saTIka) 2-8-0 vidhimArgaprapA sandehadolAvalI (vRhadvRttiyutA) dharma0 utsUtrakhaNDanam 1-0-0 |saMvegaraNazAlA (sacchAyA-prathamo vibhAgaH) 2-8-0 vairAgyazatakam (mUla-chAyA-zabdArtha-bhAvArthasahitam) meTa jayatihumaNastotram (saTIka) sAdhupaMcapratikramaNasUtram (hindI-zabdArthayuktam) prAkRtadIpAlikalpAnvitaM 'duriyasyasamIra' stotram (saTIka) zrAvaka , , , ) bhaktAmarastotram (saTIkaM) paMcapratikramaNAdi sUtram (mUlamAtra, zAstrI) IryApathikI padanizikA (jayasomIyA, saTIkA) 1-0-0 rAidevasipratikramaNasUtram (, | pauSadhaSadatriMzikA (jayasomIyA, saTIkA) ,) zrIjinadattaricaritram (pUrvAIm) zrIpAlacaritram (saM0 zlokabaddha) meTa |"., (prAkRtaM, hindharthasamanvitaM) " , (uttarArdam) 2-0-0 caitvavandanakulakam (saTIka) bRhatstavanAvalI kalpasUtram (kalpalatAbyAkhyA) prAkRtavyAkaraNam dhanyacaritramahAkAvyam praznottaramaMjarI (bhAga 1-2-3 hindI) sAmAcArIzatakam harSahRdayadarpaNam (bhAga 1-2 hindI) gAthAsahastrI kRpAvinodaH sUcanA-upAyanalabhyAnAmapi prandhAnAM poSTavyayanaM dAtavyameva bhaviSyati grAhakairiti / / prAptisthAna-zrIjinadattasUri-jJAnabhaNDAra-gopIpurA-zItalavADI upAzraya, surata . - . . pasamAmbata) . / meTa // 31 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokaH a akAraNaM yasya ca durvikalpaiH akRcchrasAdhyaM manaso vazI aGgeSu yeSu parimuhyasi aNIyasA sAmyaniyantraNA ata eva jinA dIkSA atyalpakalpitasukhAya adhItino'rcAdikRte adhItyanuSThAnatapaH adhyeSi zAstraM sadasadvicitrA anityatAcA bhaja bhAvanAH adhyAtmakalpadrumasthazlokAnAm akArAdikrameNAnukramaNikA / pRSTham lokAGkaH 71121 (14) 70 120 (13) 2339 (5) 124217 (36) 142247 (9) 37 62 (1) 55 94 (3) 47 81 (11) 118 204 (23) 126 221 (40) adhikAra: cittadamanA0 dr lalanAmamarakha0 yatizikSopa0 mithyAtvAdi0 viSayanigraha * guNAdhi kaSAyanigrahA yatizikSopa0 yatizikSopa0 zlokaH amedhyabhastrA bahuH amedhyamAMsAva A AcchAditAni sukRtAni AjIvikAdivividhArti AjIvikArthamiha yadyati AjIvitaM jIva bhavAntare'pi Atman parastvamasi AtmAnamalpairiha vaJcayitvA ApAtaramye pariNAma Arambhairbharito nimajjati pRSTham zlokAH 2441 (7) 23 38 ( 4 ) 95 159 ( 9 ) 113194 (13) 108185 (4) 27 44 (2) 63 107 (7) 79 136 (12) 38 63 (2) 31 52 (6) adhikAraH lalanAmamatvamo0 33 dharmazupa0 yatizikSopa* 33 apatyamamatAmo0 caturgAzrito0 vairAgyopadezA0 viSayanigrahA0 dhanamamatAmo0
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ranavRtti. zlokaH ArAdhito vA guNavAn | AvazyakeSvAtanu yannaM AlambanaM tava lavAdi zlokAnAmanukramaNikA // 32 // cha iti caturgatiduHkhatatIH | iti yativarazikSA yaH imamiti matimAnadhItya | ihAmutra ca vairAgya SOURCHOICRORE pRSTham lokAH adhikAraH / zloka 3195 (14) yatizikSopa. | karoSi yatpretya 148 21(1) zubhapravRttizikSopa. karmANi jIva karoSi tAni 73 126 (2) vairAgyopadezA. kaSAyAn saMvRNu prAjJa kaSTena dharmo lavazaH 63 106 (6) caturgatyAzritopade. kaste niraMjana ciraM janaraja 156 270 (10) zubhapravRttizikSo. kAyastambhAna ke ke 158 278 (6) sAmyasarvasvAdhi0 kArAgRhAd bahuvidhA 142 246 (8) mithyAtvAdisaMvaropa. kiM jIva mAdyasi hasasi kiM modase paNDitanAma 112 192 (1) yatizikSopade. kiM lokasatkRtinamaskaraNA 8. 137 (13) vairAgyopadezAdhi. kimardayanideyamazinaH kimu muhyasi gasvaraiH pRthaka 154 271 (1) sAmyasarvasvAdhi0 kukarmajAlaiH kavikalpasUtrajaiH kukSau yuvatyAH kamayo 13, 230 (49) yatizikSopadezA. kuryA na kutrApi mamatvabhAvaM 132 233 (52) " J kurve na sAvadhamitiH pRSTham zlokAH / 48 283 (13) kaSAyanigrahAdhi. 88 144 (20) mithyAtvAdisaMbaro. 146 257 (19) 49 85 (15) kaSAyanigrahAdhi. '74 128 (5) vairAgyopadezAdhiH 143 249 (1) mithyAtvAdisaMvaro. 33 55 (2) dehamamatAmocanA. 73 125 (1) vairAgyopadezAdhi. 57 96 (5) zAstraguNAdhika 11. 188 yatizikSopade. 79 134 (10) ___ vairAgyopadezA. 64 108 cittadamanAdhi0 27 45 (3) apatyamamatAdhi. 153 269 (9) zubhapravRttizikSo. 130 229 (48) yatizikSopade. uccArayasyanudinaM na | urabhrakAkiNyudabindukA 89 17 |evaM sadA'bhyAsavazena // 32 // kathaM mahattvAya mamatvato kathamapi samavApyabodhi
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokA pRSTham zlokAGkaH adhikAraH / 144 251 (13) mithyAtvAdi. kulaM na jAtiH pitarau gaNo |kRtAkRtaM svastha tapojapAdi kRpayA saMvRNu svAGgaM ko guNastava kadAca kacitkaSAyaH kacana pramAdaiH * kSetravAstudhanadhAnyagAvAzvaH kSetreSu no vapasi yat 144 252 (14) 104 178 (14) 64 109 (2) pRSTham zlokAH adhikAraH | zloka 102173 (1) devagurudharmazuddhi 151 266 (6) zubhapravRttizikSo. ghrANasaMyamamAtreNa 143 248 (10) mithyAtvAdisaMbaro0 44 75 (5) kaSAyanigrahA cakSuHsaMyamamAtreNa rUpA 90 150 (26) vairAgyopadezA0 catuSpadaiH siMha iva 30 51 (5) dhanamamatAmo ceto'rthaye mayi cirava 32 53 (7) cedvAMcchasIdamavituM para cauraistathA karmakaraiH / 99 168 (4) devagurudharma viSayanigrahA. janeSu gRhRtsu guNAn 0 132 (8) yatizikSopade japo na muktyai na tapo 110 189 (8) jAne'to'sti saMyama 116 201 (20) jineSvabhaktiryaminA 116 200 (19) jivAsaMyamamAtreNa 134 235 (54) 114 197 (16) tattveSu sarveSu guruH mithyAtvAdi. yatizikSopa. cittadamanAdhi. dehamamatAmoca. kaSAyanigrahA. 52 90 (20) gajAzvapotokSarathAn | garbhavAsanarakAdivedanAH guNastutIrvAgchasi nirguNo'pi guNAMstabAzritya namantyamI | guNeSu noyacchasi cenmune guNairvihIno'pi janAnati gurUnavApyApyapahAya gehaM gRhAsi zavyAhRtipustako 93 154 (4) 5. 114 (.) 109 187 (6) 103 176 (12) 145 253 (15) dharmazubu cittadamanAdhi. yatizikSopade. devagurudharma. mithyAtvAdi. RRC-RRRRRRRRROR 58 115 (1) devagurudharma
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI aghyA. dharmAvi. ratna0 vRtti. // 33 // zlokaH tadevamAtmA kRtasaMvaraH tapaHkriyAMvazyakadAna tapojapAdyAH svaphalAya tapAMsi tamyAdvividhAni tIvrA vyathAH surakRtAH te tIrNA bhavavAridhi tyaktvA gRhaM svaM parageha tyaja spRhAM svaH ziva trANAzakterApadi tvacaH saMyamamAtreNa tvameva duHkhaM narakaH svameva mogdhA manitA svameva sevasva guruM da dadasva dharmArthitayaiva dharmyAt dadhagRhastheSu mamatvabuddhiM pRSTham zlokAH 147 260 (22) 96 161 (11) 70 119 (12) 149 262 (2) 60 102 (2) 106 182 (1) 130 228 (47) 125218 (37) 28 42 (4) 145 254 (16) 155 272 (2) 74 127 (3) -156 275 (3) 150265 ( 5 ) 130 227 (46) adhikAraH mithyAtvAdi0 dharmazupa0 cittadamanAdhi0 zubhapravRtti0 caturgatyAci 0 devagurudharma 0 yatizikSopa* yatizikSopa0 apatyamamatAmo0 mithyAtvAdisaMvaro 0 sAmya sarvasvAdhi0 vairAgyopadezA 0 sAmya sarvasvA0 zubhapravRttizikSo0 yatizikSopade0 zlokaH dAkSiNyalaje gurudevapUjA dAnamAnanutivandanAparaiH dAnazrutadhyAnatapo'rthanAdi dIpo yathA'lpo'pi tamAMsi duHkhaM yathA bahuvidhaM sahase durgandhatoyadaNuto'pi duSTaH karmavipAka bhUpativazaH dehe vimujha kuruSe kiM dravyastavAtmA dhanasAdhanaH dviSasvime te viSayapramAdA dha dhatse kRtin yadyapakAra dhanAGgasaukhyasvajanAna sUnapi dhanyaH sa sugdhamatirapi dhanyAH ke'pyanadhItino'pi dharmasyAvasaro'sti pudgala pRSTham lokAkaH adhikAra: devagurudharma 0 103175 (11) 117 202 (21) yatizikSopadezA0 66 113 (6) 97 163 (13) 87 142 (18) 60 101 (1) 35 58 ( 5 ) 34 57 (4) 30 50 (4) 133 234 (53) 46 80 (10) 86 141 (17) 99 (8) 58 58 98 (7) 76 131 (7) cittadamanAdhi0 dharmazuddhyupadezA0 vairAgyopadezA0 caturgatyAzrito0 dehamamatomoca dehamamatAmoca0 dhanamamatAmoca0 yatizikSopadezA0 zlokAnAmanukramaNikA kaSAyanigrahA0 vairAgyopadezA 0 zAstraguNAdhi0 // 33 // vairAgyopadezA0
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ C zlokaH adhikAraH dhigAgamairmAdyasi raMja dhruvaH pramAdairbhavavAridhau zubhapravRttizikSo. kaSAyanigrahA. yatizikSopadezA0 na kA'pi siddhirna ca te'ti na deva kArye naca saMgha na dharmacintA gurudevabhaktI nAjIvikApraNayinI nAmnA'pi yasyeti jane nAnaM susikto'pi dadAti niyantraNA yA caraNe nibhUmirviSakandalI niravadyaM vaco brUhi | niHsaMgatAmehi sadA nyastA muktipathasya pa patajhamRgaNakhagAhi AALAUNLODSANSALSO pRSTham zlokAGkaH adhikAraH / zlokaH 5. 97 (6) zAstraguNA. pade pade jIva parAbhi 128 224 (53) yatizikSopa0 parasya pIDAparivarjanAt parAbhibhUtau yadi mAna 115 198 (17) parAbhibhUtyAlpikayA 106 141 (7) devagurudharmazuddhi parigrahaM ceyajahA 105 180 (16) parigrahAt svIkRta 1 190 (9) yatizikSopade. parISahAno sahase 135 238 (57) paropakAro'sti tapo 101972 (6) devagurudharmazuddhika punaHpunarjIva tavopadizya 123 215 (34) yatizikSopade. purA'pi pApaiH patitA 25 42 (6) lalanAmamatvamoca. purA'pi pApaiH patitAsi 140 245 (7) mithyAtvAdisaMvaro0 puSNAsi yaM dehaM 156 273 (3) sAmyasarvasvAdhika pUtizrutizveva rate 100 170 (ka) devaguru0 pragalbhase karma pramodase svastha 84 138 (14) vairAgyopadezA0 | prasannacandrarAjarmanaH pRSTham zokAH 78 133 (1) 152 260 (.) 43 72 (2) 16 79 (9) 118 205 (24) 19 206 (25) 107184 36 6.(.) 86140 (16) 49 84 (14) 85 139 (15) 32 54 (1) 69 118 (1) OSA dehamamatAmoca. vairAgyopadezA0 kaSAyanigrahA. vairAgyopadezA0 dhanamamatAmoca. cittadamanA0 vairAgyopadezA0 dharmazuGyupa0 mithyAtvAdisaMva0 93155 (5) 137 241 (3) 94%
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna0 vRtti. // 34 // zlokaH prApyApi cAritramidaM durApaM pha | phalAdvRthA syuH kugurUpa ba bandho'nizaM vAhanatADanAni basti saMyama mAtreNa brahma bibheSi janto yadi duHkha bha bhaktayaiva nArcasi jina bhavI na dharmairavidhiprayuktaiH bhavet samaneSvapi saMvareSu bhavedruNI mugdhakRtairna hi stavaiH bhavedbhavApAyavinAzanAya | bhavenna ko'pi stutimAtrato bhAvanApariNAmeSu siMheSu pRSTham zlokAH 132 232 (51) 100 169 (5) 61 103 (3) 145 40 255 (17) 68 (7) 104 177 (13) 99 166 (2) 147 259 (21) 117203 (22) 91151 (1) 94157 (7) -72 124 ( 17 ) adhikAraH yatizikSopade0 devagurudharmazu0 caturgatyAzrito0 mithyAtvAdisaM0 viSaya nigrahA0 devagurudharma 0 33 mithyAtvAdi0 yatizikSopa0 dharmazupa0 22 cittadamanA0 lokaH bhAvopayogazUnyAH kurvan bhuje kathaM nArakatiryagAdi ma mantraprabhAravarasAyanAdi mano'pravRttimAtreNa dhyAnaM manovazaste sukhaduHkhasaMgamo manaH saMvRNu he vidvasaMvRta mamatvamAtreNa manaH maharSayaH ke'pi sahanti mahAtapodhyAnaparISA mAtA pitaH svaH su mAzuddhairguru mA bhUrapatyAnyava mithyAtvayogA mugdhAnyadAsyAbhi sunena kiM nazvara pRSTham zlokAH 97 164 (14) 1965 (4) 96 162 (12) 138 242 (4) 127 223 (42) 137 240 (2) 29 49 (3) 129 225 (44) 126 220 (39) 102 174 (10) 101171 (7) 26 43 (1) 136249 (1) 62 104 (4) 422212 (31) adhikAraH dharmazu pa0 viSayanigrahA0 dharmazupa0 mithyAtvAdisaMva yatizikSopade0 mithyAtvAdisaM 0 dhanamastAmoca0 yatizikSopa0 33 devagurudharma 33 apatyamamatA * mithyAtvAdisaMbaro0 caturgatyAzritopade0 yatizikSopadezA 0 zlokAnAmanukramaNikA // 34 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokaH / mRtaH kimu pretapatiH mRtpiNDarUpeNa vina mRtyoH ko'pi na rakSito | maitrI pramodaM karuNAM ca modante bahutarkatarkaNa pRSTham zlokAGkaH) adhikAraH / zlokaH41 69 (8) viSayanigrahA. | yAni dviSAmapyupakArakANi dehamamatAmoca. ye pAlitA vRddhimitA: 53 91 (21) kaSAyanigrahAdhika ye'haHkaSAyakalikarmanibandha 152 268 (6) zubhapravRtti. yogasya heturmanasaH samAdhiH 56 95 (4) zAstraguNA yo dAnamAnastutivandanAdi pRSTham zlokAGkaH / adhikAraH 29 48(3) dhanamamatAmoca. 88 145 (21) vairAgyopadezA0 119 200 (26) yatizikSopadezA0 71 122 (15) cittadamanAdhika 129 226 (45) yatizikSopade HORSMOUS PROCESUAARISTOCROSS 120 208 (27) 131 231 (50) 5. 87 (17) 19117 (0) 42 71 (.)' kaSAyanigrahA0 cittadamanAdhi0 kaSAyanigrahA. | yataH zucInyapyazucI yat kaSAyajanitaM tava | yathA taveSTA svaguNaprazaMsA yathA sarpamukhastho'pi | yadatra kaSTaM caraNasya | yadindriyArthairiha zarma | yasya kSaNo'pi sura yasyAgamAmbhodarasai : yasyAsti kiMcinna yAH sukhopakRtikRtva dehamamatAmo0 rakSArtha khalu saMyamasya 55 76 (6) laSAyanigrahA0 raGkaH ko'pi janAbhibhUti 92153(3) dharmazudyupa0 rUpalAbhakulavikrama 79 135 (11) vairAgyopadezA re cittavairi tava kiM nu mayA 122 213 (32) yatizikSopa re jIva sehitha sahiSyasi 38 64 (3) viSayanigrahA. 135 237 (56) yatizikSopade | labdhvA'pi dharma sakalaM jino 55 93 (2) zAsaguNAdhi. 156 258 (20) mithyAtvAdisaMva0 | vaco'pravRttimAtreNa maunaM 28 47 (1) apatyamamatA | vadhyasya caurasya yathA 68 115 (8) caturgatyAzrito. va 139244 (6) mithyAtvAdisaMbaro. (6) viSayanigrahA.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna0 vRtti. // 35 // zlokaH vazaM mano yasya samAhita | vastrapAtatanupustakAdinaH | vidvAnahaM sakalalabdhirahaM | binA kaSAyAn na |vimujhasi meradRzaH vimojhase kiM viSaya virAdhase saMyamasarvayogaiH | vizuddhazIlAGgasahasradhArI viSayendriyasaMyogAt vetsi svarUpaphalasAdhana veSeNa mAdyasi yateH veSopadezAdyupadhi vairAdi cAtreti vicArya pRSTham zlokAGkaH 66 112 (5) 121 210 75 129 ( __ 51 88(18) 24 40 (6) 170(9) 134 236 ( 55) 149 213 (3) 145 256 (18) 76 130 (6) 109 186 (5) 112 193 (12) adhikAraH / zlokaH cittadamanAdhi. zAntarasabhAvanAtmA yatizikSopade. zAstrajJo'pi tavrato vairAgyopadezA0 zilAtakAme hadi kaSAyanigrahA0 zItAtapAdyAnna lalanAmamatva. zItAttApAnmakSikA viSayanigrahA. zaithilyamAtsaryakadA yatizikSopa0 zrutisaMyamamAtreNa zubhapravRtti zrutvA''krozAn yaH mithyAtvAdisaM0 vairAgyopadezA0 yatizikSopade. saMyamopakaraNAcchalAt saptamItyabhibhaveSTa kaSAyanigrahA. samagracintAhitaiH samagrasacchAstramahA samAzritastArakabuddhi yatizikSopa0 / samyagvicAyeti vihAya pRSTham zlokAH adhikAraH 13 zlokAnAma15. 207(.) sAmyasarvasvA018nukramaNikA 11191 (10) yatizikSopa0 zAstraguNA. 122 211 (30) yatizikSopa0 90 149 (25) vairAgyopa. 92 152 (2) dharmazuGyu 144 250 (12) mithyAtvAdisaMbaro05 74 74 (1) kaSAyanigrahA. 120 209 (28) 62 105 (5) 125 219 (38) 157 276 (6) 99 167 (3) yatizikSopa0 caturgatyAzritopa. yatizikSopa. sAmyasarvasvA0 devagurudharma. kaSAyanigrahA0 zatrUbhavanti suhRdaH | zamatra yadvinduriva 50 86 (16) 123 214 (33) 45 78
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhikAraH " zlokaH samIkSya tiyAnarakAdi saha tapoyamasaMyamayanna sArtha nirarthakaM vA sukhamAsse sukhaM zeSe sukhAya duHkhAya ca sukhAya dhatse yadi sukhena sAdhyA tapasAM sudurjayaM hI ripavatyado mano sajanti keke na bahirmukhA stavairyathA khasya bigaINaizca pRSTham zlokAkaH 51 89 (19) 124 216 (35) 139 243 (5) 89 118 (24) 65 111 (4) 18 82(12) adhikAraH zlokaH pRSTham zlokAGkaH stutaiH zrutairvA'pyaparaH 95 160 (10) yatizikSopa0 svayaM pramAdainipatan bhAMbudhau 114 196 (15) mithyAtvAdisaM0 svargApavauM narakaM tathA'ntaH 65 110 (3) vairAgyopadezA. svAdhyAyamAdhisasi na pramAdaiH 107 183 (2) cittadamanAdhi0 khAdhyAyayogeSu dadhasva 150 264 (4) kaSAyanigrahA. svAdhyAyayogaizcaraNakriyAsu 71 123 (16) strISu dhUliSu nije ca pare 156 274 (4) cittadamanA0 dharmazugu hataM manaste kavikalpajAlaiH 127 222 (4) JhIno'pyare bhAgyaguNairmudhA 115 199 (18) yatizikSopa. cittadamanA0 yatizikSopa. zubhapravRtti cittadamanA0 sAmyasarvasvA0 68 116 (9) 94 158 (6) 95 156 (ka) 56%AISANSASSASSAR yatizikSopa0 . "
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokAnAmanukramaNikA . zrI adhyA. dhanavi. rata0 vRtti. // 36 // . . . . . MANORAMAUSAMSUAESANA zrIjainaAnaMdapustakAlaye labhyagranthAH1 ahiMsASTakaM, sarvajJasiddhi aindrastutizca 0-6-0/15 pariNAmamAlA (lejara pepara) 0-12-0/27 yukti-prabodhaH 2 anuyogadvAra-cUrNiAribhadrIyavRttizca 1-12-0, , (DroIga pepara) 0.10-028 lalitavistarA (saTIppanA) 3 uttarAdhyayana-cUrNiH 3-8-016 pravacana-sAroddhAraH (pUrvArddhaH) 3-0-029 vastravarNasiddhiH 4 RSibhASitAni 0-2-017 ,(uttarArddhaH) 3-0-030 vicAra-rakhAkaraH 5 jyotiSkaraMDakaprakIrNakam (saTIkam) 3-0-018 paMcAzakAdizAstrASTakam mUlamAtram 3-0-031 vizeSAvazyaka-viSayAnukramaH akA; 6 jinastuti-dezanA (hindI) 0-6-019 paMcAzakAdizAstradazakasyAkArAthanukramaH3-0-0 rAdikramaH 7 tatvataraMgiNI .-8-020 paMcavastukagranthaH (saTIkaH) 2-4-022 vaMdAvRttiH 8 viSaSTIyadezanAsaMgrahaH 0-6-021 payaraNasaMdoho 0-12-033 zrAddhavidhiH (hindI) 1-8-0 9 dazavaikAlika-cUrNiH 4-0-022 pravrajyA-vidhAna-kulakAdi -3-034 kSetraloka-prakAzaH 10 prakIrNakadazakam (saMskRtacchAyAnvitam)1-6-023 pratyAkhyAnAdi-vizeSaNavatI-bIzavIzI 1-4-1| bRhatUsivaprabhAvyAkaraNam dravyalokaprakAzaH 1-0-024 bArasAsUtra (sacitra) 12-0-0 AcArAMgasUtravRttiH |12 naMdIAdiakArAdikramo viSayakramazca 1-6-025 madhyamasiddhaprabhA vyAkaraNam bhagavatIsUtraM dAnazekharasUrikRtavRttisahitam 13 naMdIcUrNioNribhadrIyavRttizca 1-4-026 yazovijayajIkRta 125, 150,350, puSpamAlA aparanAma upadezamAlAprakaraNavRttiH |14 navapada-prakaraNa-bRhadvRttiH 3-0-0 gAthAyAHstavanAni(sAkSipAThasahitAni)0-8-0 tattvArthasUtram (hAribhadrIyaTIkAsahivas) zrI-jaina-AnaMda-pustakAlaya, ozavAla mahollA, gopIpurA, susta. 2-0-0 // 36 // 10,350, 55
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAkSizlokAdyapadAni patrANi patrANi patrANi M" (dha.) gaGgAtIre (dha.) vidArayati yat karma, ) AdAvabhyudayakarA (dha.) zAstrAdau zrIzca lakSmIna ) sajjhAyajhANatavaosahesu (dha.) yavad viSaghAtArtha manapade (dha.) yadvad upayuktapUrvamapi (dha.) vRttyartha karma yathA (dha.) kiM vA karotyanAryANAm (dha.) te'STacakrapratiSThAnAH (dha.) vaiDUryamaNikapATa. (dha.) teSAmevAbhidhAnastu (dha.) Ucuste ca vayaM (dha.) khaMtI ajava maddava (dha.) sAmyaM syAnnirmamatvena (dha.) dharmasvAkhyAtatAM loka0 (dha.) jaMca kAmasuhaM loe (dha.) ayogaM yogamaparaiH vizeSaNavizeSyAmyA vyavacchedaphalaM vAkyaM (ra.) do tuMbaDAI hatthe vayaNe (dha.) na sA jAI na sA joNI """"Turrrrr . (dha.) ayaNaM bhaMte ! jIve (dha.) makSikA zakaTaM dhArA ) itthINa joNimajhe ) pIyaM thaNayacchIraM ) kITikAsaJcitaM dhAnyaM (dha.) majaM visayakasAyA, pamAo ya muNiMdehi, rAgo doso mainbhaMso, (dha.) kakkhaDadAhaM sAmalia. 15 (pa.) tiriyA kasaMkusArA0 16 (dha.) cAraganirohavahabaMdha. 16 (dha.) taM suravimANavibhavaM, (dha.) IsAbisAyamayakohamANa. (dha.) sUIhiM aggivaNNAhiM, .. . . MOMMMMMMMMMMMS .. . . . . . . (dha.) ayana bhaMte ! jIve (dha.) paJcidio u baulo / pAdAhataH pramadayA (dha.) na dAraputrANAM kAmAya (dha.) ayaNaM bhaMte ! jIve
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna0 vRttI. // 3 // ** (dha.) ganbhAo nIharaMtassa, (2.) rogANaM koDIo havanti (dha.) jaha kacchullo kacchu, (dha.) naivAsti rAjarAjakha (dha.) dhammo maraNa to, (dha.) vahamAraNaabbhakkhANa 0 (gha) tibbayare u paose, ( va . ) Alassa mohasvanA. (dha.) jAtilAbhakulezvarya 0 (2.) kautuko narmaNIcchAyA0 (dha.) gaNimaM jAIphalaphophalAI (dha.) imIse NaM bhaMte! rayaNapabhAe (2.) tiriyA saMkulArA 0 (dha.) rogajalajalaNa visahara0 (dha.) rUsaU vA paro mAvA, tameva sacaM nissaMkaM, patrANi 40 1 42 42 45 46 46 49 51 52 52 52 52 53 57 58 (dha.) jahA kharo caMdaNabhAravAhI (dha.) sattasu khittaja veyaNa, (gha) taM suravimANavibhavaM, (dha.) niyamAH zaucaM saMtoSaH (dha.) rAgadveSau yadi syAtAM, (gha) abhayaM supattadANaM, (dha.) puDhavidagaagaNimAruya0 (dha.) paMcAzravAda viramaNaM (gha) idamaH pratyakSagate 0 (gha) aSTAdaza nimeSAH syuH (dha.) appA naI vearaNI (dha.) durgatI prapatatprANi0 (dha.) jAtilAbhakulaizvarya 0 (dha.) cattAri paramaMgANi. (dha.) dabbe khitte kAle (dha.) uralAi sattageNaM, patrANi 59 61 62 66 66 67 67 67 75 75 76 (dha.) logapa esosappiNI (gha) ahiMsAsumRtAsteya0 (dha.) laghimA vazitezitvaM (dha.) vahamAraNaabbhakhANa 0 (dha.) tibvayare u paose (2.) tibvayare upabhose 68 73 (dha.) kanakacchedasaMkAzazikhA 0 74 (dha.) nipatanmattamAtaMga0 77 77 (dha.) tRSA zuSyatyAstre pibati (dha.) uddhAra - addha- khittA (gha) AuraciNhAI evAI (dha.) rUvesu jo giddhamuvei tibvaM, (dha.) hariNo hAriNIM gItimA 0 (dha.) saddesu jo giddhamuvei tibvaM (dha.) kuTadhAnyakaNAdAna0 (dha.) gaMdhassa jo gidhimuvei tibvaM, (dha.) rasassa jo giddhamubera tibvaM, patrANi 77 78 78 79 79 79 80 80 81 84 84 68 68 84 84 85 AdyapadAni // 3 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ patrANi patrANi 108 (dha.) phAsassa jo giddhi0 (dha.) vazAsparzasukhAsvAda. dvipArAtirapi vyAghro0 (dha.) prAyaH svajAtiviSThAsu (dha.) mUsiMjJAnubhAvena, (dha.) parahitaciMtA maitrI, (dha.) agIyasthassa vayaNeNaM, patrANi pAsatthAi vaMdamANassa, joe karaNe saJcA, je baMbhacerabhaTThA pAe gha.) na ca rAjabhayaM na ca caurabhayaM, (ra.) na ca rAjabhayaM na ca caurabhayaM (dha.) dagdhaM mano me kuvikalpajAlaiH / (dha.) je no karaMti maNasA (dha.) khaMtI majjava ahava. (ra.) juttameyaM sUriyAmA!" (dha.) sAmAiyaM kuNato sama0 (dha.) bANavaI koDIo lakkhA (ra.) bANabaI koDIo lakkhA (dha.) duvihaM loiyamicchaM (dha.) abhigahiyamaNabhiggahiyaM ca lmy s`y sy s`y s`y 126 my
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSanAmAni zrI adhyA. dhanavi. rana vRttI. vizeSanAmAni . . // 4 // 6-12 . (ra.) zrIvijayadevasUriH (ra.) zrIzAnticaMdragaNIH (ra.) zrIsupArzvaH (dha.) somasundarasUriH munisundarasUriH (pa.) hemacandrasUrIzvaraH (dha.) umAsvAtiH (dha.) zrIharibhadgasUriH (dha.) viSNukumAraH (dha.) vajrasvAmI (dha.) sthUlabhadraH (pa.) kozA 5-3-4 (dha.) subhUmaH (dha.) rAvaNaH (dha.) zreNikaH (dha.) koNikaH (dha.) hemasUriH 13 (ra.) hemasUriH .. 2-3 // 4 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (CXCXCXX -X-XX-XXX (2.) gurvAvalI (ra.) tridazataraGgiNI (dha.) upadezaravAkaraH (gha) nAmamAlAvRttiH (dha.) kAvyAnuzAsanaM (dha.) gauDamavaM (gha) kAvyaprakAzaH (gha) alaGkAracUDAmaNiH (dha.) prazamaratiprakaraNam (dha.) lokatattvanirNayaH (dha.) triSaSTizalAkApuruSacaritraM (dha.) (ra.) yogazAstram (dha.) (ra.) yogazAstravRttiH (dha.) uttarAdhyayanaM (dha.) bhagavatI sUtraM (dha.) jIvAbhigamavRttiH 4-2 4-5-3 6 12 12 15 15 16 sAkSiprabhRtigranthanAmAni (dha.) vedaH (dha.) upadezamAlA (dha.) upadezamAlA (dha.) upadezamAlA (gha) prazamaratiH (dha.) AvazyakavRttiH (gha) uttarAdhyayanavRttiH (ra.) yogazAstraM (ra.) upadezamAlA (dha.) namiUNastotraM (gha) bhattibharaamarapaNayaM (gha) bhagavatIsUtraM (gha) abhidhAnaciMtAmaNiH (dha.) pratikramaNasUtravRttiH (dha.) samavAyavRttiH (dha.) AvazyakavRttiH (dha.) yogazAstram 17 28 39 42 42 49 52 52 52 53 54 62 66 67 67 67 75 (dha.) uttarAdhyayanam (dha.) SaDazItikaH (dha.) nAmamAlA (dha.) pravacanasAroddhAraH (dha.) liMgAnuzAsanavivaraNaM (dha.) uttarAdhyayanam (dha.) yogazAstram (dha.) upadezaratnAkaraH (dha.) uttarAdhyayanaM (dha.) yogazAstraM (dha.) gacchAcAraH (ca) patipratiNAvacUrNi (gha) paMcAzakaH (pa.) (dha.) RSimaMDalavRttiH (dha.) yogazAstraM (ra.) pariziSTaparva 77 78 80 80 84 84 85 85 86 100 108 128 133 138 138 138 (8-6XXX sAkSyAdi grantha nAmAni
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna0 vRttI. // 5 // 1 samatAdhikAraH padyAni 34 2 strI mamatAtyAgaH 8 3 apatya mamatAtyAgaH dhanamamatAtyAgaH 5 dehamamatAtyAgaH, 6 viSayAH pramAdAzca, 39 23 32 4 7 8 9 patrANi 21 (42) 26 (46) 28 32 31 42 (61) adhyAtmakalpadrumasyAdhikArAnukramaH / (70) 7 kaSAyanigrahaH 8 zAstraguNAH 31 8 gaticatuSkam (ra-9) 9 cittadamanam (2-9) 10 vairAgyam 11 dharmazuddhiH 33 29 33 patrANi 21 (91) 54 59 9 (100) 7 (107) 17 (124) 26 (150) 14 (164) 64 72 91 98 12 devagurudharma zuddhiH,, 13 yatizikSA 33 14 mithyAtvAdisaMvaraH 15 zubhavRttiH 16 sAmya sarva svaM prazastiH patrANi 17 (181) 106 57 (238) 136 22 (260) 148 XXXX CXCXCXC 33 10 (270) 154. 8 (278) 158 (2010) 159 viSayAnu kramaH // 5 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dowwww XOXOXOXOXOXOXOXOXXX zrIadhyAtmakalpadrumasyopodghAtaH upAdeyo'yamumAkarNibhiradhyAtmakalpadrumAkhyo granthaH / granthasyAsya na kevalaivAbhidhA manoharA, kintu granthasyAsya sarvakhaM mamatAmocanAdyupadezamayatvAt adhyAtmamayameva / adhyAtmaM hi zAstrakArA AtmAnamadhikRtya paJcAcAracArimANaM varNayanti, pazcAcAracArimA ca anekaiH pUjyapravaraiH zAstrakAraiH sthAne sthAne phaladarzanadvAreNa varNito'sti, paraM kriyamANAyAM pravRttI ye tAdAtvikA doSA upasthAnamAyAnti teSAM zamanena adhyAtmapoSaNaM yathA prastutagranthakRdbhiH prathanenopadiSTaM na tathA adyAvadhi viraciteSu prakaTIkRteSu ca grantheSu kacanApi darIdRzyate, ata eva ca yataH phalajJApanadvArA kArayiSyamANAyAH pravRtteH vighnavidrAvaNadvArA kArayiSyamANAyAH pravRttergarIyastvaM AmanantyAmnAyavid iti garIyastvaM prastutagranthasya / vivecakA yadi nipuNadRSTyA vivecayiSyanti tarhi jJAsyante eva asya granthasya tAtparya yatizikSArUpaM, yadyapi yatizikSA'dhikAro'tra trayodazasaMkhyastathA'pi anyeSu paJcadazaskhadhikAreSu padyasaMkhyA na tAvatI yAvatI atra, yataH saptapaJcAzadvRttAnyatrAdhikAre, kiMca-nAnyatra kApyadhikAre maMgalAdhikArAdinirdezaH, atra tu te tIrNA0 ityAdinA spaSTa eva nmskaaraadydhikaarH| kiJca-imamityAdi (278) grantho'syaiva antyabhAgaH syAt yena zAntarasa0 ityAdyupasaMhArasya na punaruktatA syAt , kiJca-yatizikSAyA hitopadezamayyA api keSAJcid viduSAM kaTukatvena bhAnaM syAt , paraM jvarApahAryoSadhamiva na tat kaTukatvaM doSAvaha, pariNAmasukhasya prAjJaiH paryeSyamANatvAd, yadi ca kaizcit | granthaprasArapaTubhiH vijJaptaM syAt tasyAH kaTukatvasaMvaraNAya tataH zeSaiH pazcadazabhiradhikAraiH pazcAdapi saMvalitaH syAdayaM pranthaH / mokSamArgamabhilASukairavazyamayaM granthaH samagro'pi adhyeyaH dhyeyazca yathAvat , vizeSeNaidaMyugInaiH pramattatAbahulaiH, naiSA''zIrvAg vyarthA, yad amAdapaGkamapAsyAnena suvihitAH samAcariSyanti bhagavadarhadupadiSTaM yathArtha mokSamArga / kArazcAsya granthasya yugapradhAnA zrImanmunisundarasUrayaH,
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna0 vRttI. zubhavanto bhavanto hi yathA cAritrapAtratAmadhyagaman tathaiva jJAnavArivAridhirUpatAM prApurityapi zubhavatAM traivedyagoSThIupadezaratnAkaragurvAvalIprabhRtigranthAvalokanataH prakRtagranthAvalokanatazca vipazcidvarA vinizceSyantyeva / zrImatAM sUrivarANAM jJAnabAhulyAdhigamAya sahasrAvadhAnAdi jaineSu spaSTameva jegIyate / yathaiva prabhavaH jJAnakriyA'nanyarUpatAmAtmanaH AvizcakruH tathaiva saMtikarastotreNa mAryupadrava| nivArakatayA matravinmahattAmapi svIyAM prAcIkaTanneva / sUrivarANAmitihAsAdijijJAsUnAmupadezaratnAkarabhUmikA'valokanArheti tatra naayaasH| | kiJca-mahopAdhyAyadhanavijayagaNinA yA'dhirohiNyAkhyA TIkA saMvalitA sA rAjanagaravAstavyaprAgvATajJAtIyazreSTivaryabhagubhAI| AtmajamanaHsukhabhAInAmnA paramAstikyavatA svakIyodyApananimittamunmudritA, paraM sA'pi adhunA duSprApeti, atra tu pustake | sAdhirohiNyAkhyA TIkA mahopAdhyAyazrImadratnacandragaNiviracitayA adhyAtmakalpalatAnAcyA vRttyA saMyutonmudritA, ubheSAM caiSAM vRttAntaM gaurjarakavinAmake pustake vivecitaM paraistata eva tadavalokanIyam / prastutavRttidvayayuto'yaM granthaH suratavAstavyazreSThivarya-devacandra-lAlabhAI-jaina-pustakoddhAra-phaMDa-saMsthayA 89 tamagrantharatnatvenAvirbhAvya | viduSAM karakamale samarpyate,tadasyAdhyayanadhyAnAdinA vidvAMsaH parizramaM saphalayantu, ityAzAsya viramatyayaM zrIzramaNasaMghasevArthI aanndsaagrH| vIrasaMvat-2467 vikramasaMvat-1997 kArtikazuklA paJcamI candravAsare, girigirIzazatruJjayasacchAye pAdaliptapure / yadIyaM mAhAtmyaM gaditumanaghA'pi na girA, kSamA na prodAmaM tribhuvanavido'samaguNam / / jinAd bhAvAt praSTa iti ca gaNadhArijupitaH, sadA bhayAd bhUtyai vimalagirireSa jagatAm // 1 // kAle'smin bhavinAM bhavodbhavamahAduHkhAvalInAzane (ddhe'zubhe) zreSThajJAnavinAkRte kumatinAM vRndaiH samaMtAdvRte trANAya prabhaviSNu yugmamanaghaM sacchAstratIrthAhvayaM, tIrtha kSetaratAraNaikanipuNaM tatrApi zatrujayaH // 2 // (tatra budhetarekahitakRta) 46X6XXXXXXXXXX // 6 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ pleskoe bhaMga karela hovAthI tene badale zrI ajitanAthanuM navIna moTuM biMba karAvI padharAvyuM ne temAM somasuMdarasUrie pratiSThA karI. I(saM. 1479). vizeSamAM goviMde saMghapati thaI zatruMjaya, girinAra ane sopArakanI yAtrA karI; jayacaMdra vAcakane ukta sUrie ApelA jasUripadano utsava karyo (so.sau. sarga 7) cAMpAnerano rAjA jayasiMha (patAI rAvaLa) somasuMdarasUrinA ziSya somadevasUrinAM vacanothI mastaka namAvato hato. (so. sau. 10, lo. 40-41, guru guNaratnAkara kAvya 1, 198), jUnAgaDhamAM lakSmIsAgare nAnI vaya chatAM durvAdIno mada utArI mahipAla Adi rAjAonAM cittane raMjita karyuM (gu. 2.1, 85) rA maMDalIka trIjo) sa. 157mAM gAdIe Avyo te ja varSanA mAgha(vadi) saptamI guruvAre vRddha tapa gacchanA ratasihasUrinA paTTAbhiSekane avasare paMcamI * aSTamI caturdazI dinomAM sarva jIvanI amAri pravartAvI, jyAre ekAdazI ane amAvAsyAmAM tenuM pAlana pUrve thatuM ja hatuM. (uparakoTamAMno zilAlekha). tenA samayamAM saM. 1509mAM mAgha zudi ane dine giranAra para zrI vimalanAthano prAsAda khaMbhAtanA saMghapati zANarAje baMdhAvyo ne temAM ukta ratasihasUrie pratiSThA karI (ke jeno zilAlekha tyAM mojUda che). A rAjA somadevasUrinI pUrelI ane vidvAnoe varNavelI mahA arthavALI samasyAne karNathI sAMbhaLI camatkRta thayo hato. (soma saubhAgya kAvya 10, zloka 38, guru guNaratnAkara kAvya 1,108) 5 dIkSAguru devasuMdarasUri-graMthakAranA dIkSAguru devasuMdarasUri hoya ema jaNAya che (dIkSA-nAma mohananaMdana apAyuM hoya ema jIvIravaMzAvalI parathI jaNAya che. te saMbaMdhI have pachI juo.) kAraNa ke saM. 1455mAM racela vaidyagoSTI nAmanI pustikAmAM graMthakAra potAne te sUrinA ziSya tarIke oLakhAvI jJAnasAgarasUri pAsethI pote zIkhela che ema jaNAve che. saM. 1466mAM racelI guvovalA KIlo. 420 21mAM jaNAve che ke temanA ziSya tarIke guNarahita hovA chatAM mArA jevAne vAcakomAMnA eka tarIke gaNavAmAM 1 zrImattapAgaNanabhoMgaNabhAskarAbhazrIdevasundaragaNAdhipaziSyakeNa / zrIjJAnasAgaragurUttamapAThitena bAlye'pi tarkakutukAnmunisundareNa // 1 // naivaidyagoSThI aMte. 4. ka. 2
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. yavi. 60 vRtti. || 7 || Ave che, jema grahasvAmInA putra tarIke zanine te pAMgaLo hovA chatAM paNa grahamaMDaLamAM pUjavAmAM zuM nathI Avato ?--Ave che tema. temanA hastakamalanA vAsakSepano prabhAva evo che ke je mukuTadhArI (gacchanI gAdIno mukuTa dharanAra)thI huM munisuMdara yogya thayo.' AmAM devasundarasUrino (nahi ke somasundarasUrino) saMbaMdha che ema mane lAge che. temane ja potAnA gurU tarIke jaNAve che, kAraNa ke guNaratasUri, somasundarasUri ane kulamaMDanasUrinuM varNana karIne tenA 416mA zlokamAM kathela che ke A traNe gurU zrI devasuMdarano Azraya le che; 417mo zloka te gurUno prazastizloka che; 418mA zlokamAM temanA [eTale devasuMdarasUrinA] gaNaravAsadhumAM munIMdrarUpI ratno che' ema kahI 419mA zlokamAM devazekhara gaNunuM varNana ApI zloka 420 ne 421mAM upara jaNAvyA pramANe potAnuM nAma garvarahitapaNe dInatAthI Ape che. vaLI A 421mA zlokaparathI potAne vAcakapada ApanAra paNa dhruvasuMdarasUri hoya tema jaNAya che. te gurvAvalIne aMte paNa pote potAne te sUrinA vineya eTale ziSya jaNAve che, ane te je varSamAM racAyelI te ja varSamAM--saM. 1466mAM--potAne dharmasAgaranI paTTAvalI pramANe upAdhyAya-vAcakapada maLeluM. zurvAvalImAM saM. 1424mAM svargastha thayelA somatilakasUrinA traNa mukhya ziSyo gaNAvyAH--1 caMdrazekharasUri, 2 jayAnantasUri ane 3 ukta devasuMdarasUri. A chellAno gurvAvalI ane dha0 50 pramANe janma saM. 1396, jyAre saM. 1482nIjinava nakRta tapogaccha gurvAvalI (ke je meM ' bhAratIya vidyA' pu.1 aMka 2mAM prakaTa karAvI che te) pramANe saM. 137, dIkSA saM. 1404 ( laghu marUdeze) mahezvara grAme, ane sUripada pATaNamAM (pallIvAla kulanA AzreSThinA vaMzaja sonI siMhe karelA padotsavapUrvaka jayAnaMdasUrinI sAthe) saM. 1420 mAM thayAM. pATaNamAM guMgaDI sarovare jogI udAyIpAe ghaNA loka samakSa temane page lAgI vaMdana karyuM tyAre tema karavAnuM loke kAraNa pUchatAM te jogIe jaNAvyuM ke giranAra paranA suvarNasiddhi karanAre 'e purUSa yugottama che' ema kahyuM tethI huM namuM chuM; (jinavananI gurvAvalI). jyAre ApaNo graMthakAra gurvAvalImAM zloka 306 thI kahe che 1. ziSyastadIyo'yamapIti manyate zrIvAca kendreSvaguNo'pi mAdRzaH / grahaprabhoH putra iti grahAbalau na pUjyate paGgarapIha kiM zaniH // 420 // aho teSAM karAmbhojavAsAnAM suprabhAvatA jAto yaimeM ligairyogyo'pyahakaM munisundaraH // 421 // --gurvAvalI. granthakA ravi paricaya tatkAlIna jainapravRtti. dIkSAguru devasuMdara nA. // 7 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke "pATaNanA guMgaDI taLAvamAM traNaso jogInA juthavALo udayIpA yogI aneka maMtrAdi samRddhisahita maMdira karI tyAM sthiti karI beTho hato, jhArIga ke sthAvara jaMgama Apane dUra karato, jala agni sarpAdino bhaya TALanAra bhUtabhaviSya jANanAro te acuta purUSa nRpa, dhanika, maMtri Adi akhila prajAthI pUjAto hato; teNe potAnA sAthIo sahita devasuMdarasUrine daMDavat praNAma kara rahIne bhaktibhAvathI karyA XIne loko samakSa gurUnI stuti karI. saMghAdhipa nariyA Adie A namananuM kAraNa pUchatAM te jogIe kahyuM ke suvarNasiddhi karanArAmAM divya jJAnI gurUe ema Adeza karyo che ke padma nAmanA daMDa parikara cihnavALA A sUri baMdha che ane kalyANadAtA yugapradhAna Adi che tethI huM janamyo. (dha. 5vizeSamAM kahe che ke A namana saM. nariyAne vairAgyanuM kAraNa thayuM.) vaTapadravAsI sAraMgamaMtrI pUrvajonA cAlyA AvatA krama pramANe , jinadharma pratye dveSI hato te devavANIthI temane yugottama ANI siddhapura jaI vAMdavA Avyo, ne gurUpAse jaina dharma. grahaNa karyo pachInA 3ra7thI 480 zlokamAM devasundarasUrinA mukhya ziSyo-jJAnasAgarasUri, kulamaMDanasUri ane sAdhurasUri, temaja anya ziSya ziSyA Adi parivAramAM somasuMdarasUri ne guNaratnasUri tathA dezekharagaNi, munisuMdaragaNi--graMthakAra pote, zrutasuMdaragaNi Adi upAdhyAya, cAritracUlA ]i Adi mahattarAo vagere aneka gaNavelAM che. temanA svargavAsanI vAta gurnAvalImAM jaNAvI nathI tethI tenI racanAnA varSa saM. 1866 sudhI teo vidyamAna hoya ema lAge che ne te anumAna te sUrinA saM. 1466nA maLatA lekha (. 761 bu. 1)thI kharUM kare che. dharmasAgarajI ke jemaNe potAnI paTTAvalI mukhyatve Iukta gurnAvalI parathI ghaDI che temAM paNa svargavAsanuM varSa jaNAveluM nathI. zrI motIcaMdabhAI potAnA adhyAtmakalpakumanA gUjarAtI jabhASAMtaranI bIjI AvRttinI prastAvanAmAM paNa (pR.60) devasundarasUri saM. 145mAM kAladharma pAmyA hatA ema koI AdhAra ApyA ja hAvinA jaNAve che. somasuMdarasUrine sUripada saM. 1457mAM maLyuM te parathI AcArya mRtyusamaya AsapAsa koI ziSyane sUri karI padharANI nImI jAya che evuM ghaNIvakhata bane che tema atra paNa banyuM haze ema dhArI, teo uparanuM svargavAsavarSa jaNAvavA prAyaH dorAyA haze, paNa te anumAna ke kalpanA satya nathI. saM. 1866 sudhI vidyamAna hovAnuM upara jaNAvela kAraNe barAbara jaNAya che. vaLI
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ grnthkaarAphika paricaya vidyaagurunAdara, zrI adhyAravIravaMzAvali ke je jaina sAhitya saMzodhaka khaMDa 1 aMka 3mAM pariziSTa tarIke prasiddha thayela che temAM, ane prAyaH te parathI (hAla sva.) zrI R GIvijayadharmasUri devakulapATakamAM pR. 1ranI TippaNImAM, devasuMdara sUri saM. 1862mAM svarge gayA ema jaNAveluM che te paNa kharUM nathI, kAraNa ke IkAsa. 1462mAM lakhAyelI zrImalayagiri viracita saptatikA TIkAnI tADapatranI pratine saM. 1465 mAM zrIdavasuMdarasUrinA upadezathI pattana (pATaNa)nA jJAnakozamAM mUkavAmAM AvI (pattanastha prAca jaina bhAMgArIya graMthasUcI naM. 332 pR.202; tema ja thoDA vakhatamAM prasiddha | 8. thanAra zrI jinavijayasaMpAdita jainapustakaprazastisaMgraha naM 68 pR. 67) eTale e parathI saM. 1465 sudhI to teo avazya jIvaMta hatA. | A lakhAyA pachI meM saM. 188ranI 5. jinavardranagaNinI tapagaccha gurnAvalI bhAratIya vidyAnA prathama varSa bIjA aMkamAM chapAvI che te jovA AletAM mane mAlUma paDyuM ke temAM devasuMdara sUrinA svargavAsanuM varSa saM. 1468 ApeluM che ane te yathAsthita hovAmAM have zaMkAne sthAna nathI. vizeSa zodhamAM jaNAya che ke samatilakasUri saM. 1424mAM svargastha thayA jyAre tene Agale varSe tenA mukhya traNa ukta ziSyo paikI caMdrazekharasUri svargastha thayA hatA eTale bIjA be ziSyo nAme jayAnaMdasUri ane devasuMdarasUri banne paTTadhara potAne gaNAvatA hatA. jyAnaMdasUri saM. 1441 mAM svargastha thayA, pachI devamuMdarasUri somatilakasUrinA ananya paTTadhara jIvanaparyata rahyA (juo pittanastha ukta sUcI ne 350 pR. 215, ne naM. 381 pR. 232). devasuMdara sUrie pAMcane sUripadavI ApI hatIH-1 jJAnasAgarasUri saM. 1441 khaMbhAtamAM, kulamaMDanasa, ane tenI sAthe ja guNaratnasUri saM. 144ramAM khaMbhAtamAM somasuMdarasUri saM. 1457 pATaNamAM, ane sAdhurattasUri saM. 1458mAM pATaNamAM. | 6 vidyAguru jJAnasAgarasUrigraMthakAra potAnI gurnAvalImAM devasuMdara sUrinI pAse 50 no aMka mUkI tapAgacchanA 50mA paTTadhara tene batAvI tenA pachI paTTadhara tarIke 51 no aMka tenA ziSya jJAnasAgara sUri ane somasuMdara sUri baMne pAse mUkI baMnene sUcave che. A paikI) jJAnasAgara sUri ApaNu graMthakAranA vidyA-gurU hatA, kAraNa ke gurvAvalI pahelAMnI vaidyagoSTI nAmanI kRtinA AdimaMgalamAM tathA etanA ba vizlokamAM pote ja jaNAve che ke zrI jJAnasAgara nAmanA gurUnA jJAna-samadra jevA upadeza para AdhAra rAkhIne huM vidhagANI | chuM; zrImanuM tapa gaNurUpI AkAzane AMgaNe sUrya jevI kAMtivALA zrI devacaMdara garachanAyakanA ziSya ane jene zrI rAnasAgara nAmanA |
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama gurUe bhaNAvyo che evA munisuMdare (bhaM) bAlyAvasthAmAM paNa tarkanA kautukathI A vaidyagoSThI potAnA ane anya vidvAnonA zizudIkAlamAM jIbhanI paTI mATe-jIbhano paDado kholavA mATe-saM. 1455mAM racI.' vaLI gurnAvalI pachI pAkaTa vaye cUri-kALamAM racelI upadeza-rannAkara nAmanI kRtinA AraMbhanA dazamA zlokamAM graMthakAra kahe che ke - 'A mArA jevA kaThaNa paththara jevAmAM paNa jemaNe potAnAM vacanorUpI kiraNothI uttama bodha rUpI rasa upajAvyo che ane amRtanuM dAna divA tatpara evA A navA caMdra sarIkhA zrI jJAnasAgara gurUne huM bhaktipUrvaka praNAma karuM chuM CL gurnAvalImAM zloka 327 thI 347mAM prathama kathela che ke jJAnasAgara sUrino janma saM. 145, dIkSA saM. 1417, sUripada Sii khaMbhAtamAM dhana (tathA tenA bhAI sahadeva) nAmanA saMghapatie karelA utsava pUrvaka staMbhana pArzvanAtha caityamAM saM. 1441, (vaLI juo pATaNa tiruci pU. rapa8) ane svargavAsa saM. 1460mAM thayAM. pachI khAsa kahyuM che ke "somasuMdara gurU pramukha-ItyAdi temanA (jJAnasAgara sUrinA) SAtrividyArUpI agAdha sAgaramAM DUbakI mArI uttarArtharUpI maNinA DhaganI eMdhI lakSmI prApta karI purUSottamapaNuM dharAve che ane te sAgara garjato hato tyAre mArA (graMthakAranA) jevo eka vAdaLa rUpe ucca pada laI beTho hato te sArasvata pravAha zoSAI jatAM jema hAlanA kALamAM loko l 1 zrIzAnasAgarAhakhaguruNAM jnyaanvaaridhiN| upajIvyopadezaM ca kurve traivaidyagoSTikam / zrImattapAgaganabhoM'gaNabhAskarAbha-zrIdevasundaragaNAdhipaziSyakeNa / zrIjJAnasAgarAgurUttamapAThitena bAlye'pi tarkakutukAnmunisundareNa // zarazaramanumitavarSe 1455 khasyAnyeSAM ca zaizave sudhiyAM / jihApaTimopakRte vidadhe jozI - daivaidyagoSThI. 2 thairmAdRze'pi kaThinopalasaMnine'smin gobhirvyadhAyi varabodharasodbhavaH khaiH| navyAnimAnemRtadAnaparAn sudhAMzun zrIjJAnasAgaragurUn praNato'smi bhaktyA // - upadezarannAkara
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gaNyA. A nadIno pravAha zoSAtAM kUvAothI kAma calAve che tema ziSyothI-vidyArUpI jalakUvAthI calAvAya che. jJAnasAgaranA samayamAM sAdhusaMgha grnthkaavanavi. nI 'du:stha hato-ema 3ra7mAM zlokanA "vaphADavayaM sudvat viTa sumeSaH' e caraNuthI jaNAya che. temanuM to uttama saMyama-caritra hatuM rAdi SIne te mahApuruSa bhAre yogI hatA ema gurnAvalInA ullekhothI kaLI zakAya che. temaNe keTalIka avacUrNao (sUtro uparanI nAnI nAnI Ii raha0 vRtti. paricaya vyAkhyAo) karelI che ane bharUca tathA ghoghA tIrthanA stotro paNa racelAM che. | 8 | | zrI somasundaranA dIkSA-gurU jayAnanda sUrinA saM. 1441mAM svargavAsa thayA pachI somatilaka sUrinA ananya paTTadhara banelA deva-IsI vidyaagurusundara sUrie somasuMdara munine ghaNuM durgama ane vizeSArthavALA sadagraMtho samajavA ane bhaNavA mATe jJAnasAgara sUri pAse mokalyA jnyaansaagrhatA ane tenI pAsethI AgamAdi zIkhI lIdhAM hatA. (soma saubhAgya kAvya sarga 5 lokathI 12) A parathI somasundara (ke je pachI IMA sari pada pAmI chevaTe devacaMdara sUrinA paTTadhara thAya che) nA paNa jJAnagurU jJAnasAgara sUri hatA, ke jene pote sUri thayA pachI paNa karI SAmomasuMdara sUrie potAnA racelA "yuma ammadu zabda rUpAMkita aSTAdazastavamAM chevaTe bhUlI gayA vagara pote temanA pAda-padma-reNuM cheIR ema spaSTa ullekha karyo che. 1 zrIsomasundaragurupramukhAstadIyaM traivaidyasAgaramagAdhamihAvagAhya / prApyottarArthamaNirAzimanarghyalakSmI,-lIlApadaM pradadhate puruSottamatvam / / na sthairya sumanaHpathe pravidadhanavApi varNojvalaH prodyaccApala ullasajaDatayA yo nimnagollAsakRt / yad garjalapi mAdRzo jaladavatsoceHpadaM saMzritaH tat traivedya-mahAbdhizIkarakaNAdAnasya tambhitam // sAte pravAhe tevAM zodhuM te punA biMdU ziSyarucitte vidyAma : - gurnAvalI zloka 345 thI 347. 2 zrI devasundaragurUttamaziSyamukhyazrI jJAnasAgaragurukramapadmaregoH / zrI somasundaraguroriti yuSmadasmadaSTAdazastavakRtiH kRtinAM mude'stu // - jaina stotrasaMgraha 1 pR.23
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI devasuMdara sUri saM. 1868mAM svargastha thayA, ne temanA sUriziSyo-AnasAgara sUri sva. saM. 1460, kulamaMDana sUri sva. saM. | 1455 caitra, guNaratra sUri saM. 1466nI devasuMdara sUrinA nirdezathI vyAkaraNa paranI kriyArava samuccayanI kRti pachI-ane temano | pratiSThA lekha saM. 1869no maLe che (bu. 1 naM. 1291)-(jyAre "saMstAraka' pannAnI avasUri saM. 1484mAM racelI pITarsana 3, pR. 406mAM jaNAvAI che paNa temAM saMvata-doSa lAge che kAraNa ke saM. 1482 pahelAM jinavardhananA kathana mujaba svargastha thayA che, tethI saM. 1469 pachI ane sAdhuratra sUri saM. 1456mAM yatijita kalpavRttinI racanA karIne saM. 1458mAM pATaNamAM AcAryapada meLavyA pachI ) thoDAM varSamAM svargastha thayA. A cArenA svargavAsa pachI somasuMdara sUri ananya tapAgacchanAyaka banyA. (jinavardhana kRta saM. 1482nI paddhati KAvalI) eTale saM. 1469 pachI ane saM. 1472 sudhImAM avazya teo gaNadhIza thayA. temano pahelo pratiSThA lekha saM. 1471 no maLe cheIS eNA(bu. 2 naM. 500). (bu. 1 naM. 1780mAM saM. 1448 no saMvata levAmAM bhUla thaI lAge che, te saM. 1488 hovo saMbhavita che.) saM. 1471nA | |tathA saMvata 1472nA lekhamAM "tapAgaccha nAyaka zrIdevasuMdara sUri ziSya zrI somasuMdara sUribhiH' ema, ane saM. 1474 thI lekhomAM "tapagapeza" hajI yA bhaTTAraka' ema temanA mATe jaNAvela che. 7 padavIdAtA gurU-somasuMdara sUri. graMthakArane sUripada ApanAra somasuMdara sUri hatA, ane temanA saM. 1499mAM thayelA svargavAsa pachI A munisuMdara sUri ane jayacaMdra sUri baMne paTTadhara thayA hatA. saM. 1524mAM racAyelA somasuMdara sUrinA ziSya pratiSThA somanA somasaubhAgya kAvyamAM jaNAvyuM che ke vRddhanagara (vaDanagara-gUjarAta) mAM samelA nAmanuM taLAva ane jIvaMta svAmI tathA vIranA be vihAro | nagaranI zobhA rUpa hatAM, tyAM devarAja, hemarAja ane ghaDAsaha-ghaTasiMha e traNe bhAIo zrImaMta zrAvako hatA; devarAje bhAIonI saMmatithI karelA utsava pUrvaka somasuMdara sUrie munisuMdara vAcakane sUripada ApyuM. (saM. 1476, dharmasAgara paTTAvalImAM saM. 1478); pachI | devarAje saMghapati thaIne munisuMdara sUri sAthe zatruMjaya ane girinAranI yAtrA karI. (sarga 6, zlo. 31 thI 59) (A yAtrA vakhate racelAM jAzatruMjya ane girinAranA nAyakanAM stavanonI racyA sAla munisuMdara sUri saM. 1476 Ape che. juo jaina stotra ranakoza saMbaMdhI have
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. pachI jaNAvela vigata.) zrI somasuMdara sUripaTTe zrImAn munisuMdara sUri virAjyA, ke je sUrine sUrimaMtranA smaraNathI prApta thayela zakti jagane vismayakArI thaI hatI. (somasaubhAgya kAvya sarga 10 zlo. 1 thI 4). graMthakAre gurvAvalImAM somasuMdara sUrinuM varNana zloka 345, 348 thI 363, 391 thI 406mAM karyuM che. te sUrie pAMcane sUripadavI ApI hatI: (1) munisuMdara sUri (ra) jayacaMdra sUri (3) jIvana ra0 vRtti X suMdara sUci (4) jinasuMdara sUri ane (5) jinakatti sUri, vIravaMzAvalimAM ukta se. devarAja saMbaMdhI tathA teNe munisuMdara sUrino // // padotsava karyo te vakhate ja bIjA traNane sUripada Apela hatuM ema jaNAveluM che ke--tihAM (zrI brunagaraU) prAglATa rR. saM. devarAje zrI abhinaMdana svAmInau biMba saptadhAtumaya nipajAvyo, te zrI sarii (somasundara sUrie) pratichyo. tizuddhija avasari saM. devarAjina" harSiM sva cyAra ziSyana" sUripada kIdhA, tehanA nAMmaH- prathama mohananaMdana nAma zrI munisuMdara sUrI nAMma dIdho 1. khIjA ziSya jayaudaya nAma zrI jinakirti sUri dIdho 2. trIjA ziSya zrI bhuvanadharmAMno nAMma zrI bhuvanasuMdara sUri dIdho 3. cothA jayavaMtaharSa tehano nAma zrI jiSNusuMdara sUri dAdho 4. vi. saM. 1478 varSa chatrIsa hajAra TakA vyaya" sUrI padotsava krIdhA." A parathI munisuMdara sUrinuM nAma muni ane upAdhyAya tarIke hatA tyAre mohananaMdana haze ema jaNAya che. sUri pada ApatAM ghaNI vakhata mULa nAma badalAya che e rIte ahIM cArenAM nAma badalAyAM. ] X*66+ Ama dIkSA, vidyA ne padavI ApI thayelA graMthakAranA traNa gurUonuM smaraNa pote potAnA upadezaranAkaranA AraMbhanA 9 thI 11 zlokamAM kare che. vizvottamai himalabdhiguNairazepairbhAsvatsu yeSu kiraNairiva bhAnavatsu / sUkSmoDuvanti nikhilA api sUrayo'nye zrIdeva sundaragaNaprabhavo mudre te // 9 // yairmAdRze'pi kaThinopalasaMnibhe'smin gobhirvyadhAyi varabodharasodbhavaH svaiH / navyAnimAnamRtadAnaparAn sudhAMzUna zrIjJAnasAgaragurUn praNato'smi bhaktyA // 10 // 3633 granthakA ravi paricaya padavIdAtA somsundrnA. || z. //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUrti sudhArasamayImiva vIkSamANA yeSAM sudhAplavasukhaM dadatA dRzAM jnyaaH| akSNAmavApya matikRttvamudAsate te, zrIsomasundaragaNaprabhavo jayantu // 11 // - mahimA ane labdhi rUpa sarva vizvottama guNo rUpI kiraNoe karIne je sUryanI peThe prakAzita hote chate, bIjA badhA AcAryo sUkSma tArA samAna lAge che evA te zrI devacaMdara gaNuprabhu-gacchanAyaka (mArA) harSa mATe thAo. (9) A mArA jevA kaThaNa pathara jevAmAM paNa jemaNe potAnAM vacano rUpI kiraNathI uttama jJAna rUpI rasanI utpatti karI che, tathA amRtanuM dAna devAmAM tatpara evA A navA caMdra sarIkhA zrI jJAnasAgara gurUne huM bhaktipUrvaka namelo chuM. (10) AMkhone amRtanA chaMTakAvanuM sukha ApanArA evA je che ane jenI amRtarasa-maya mUrtine jonArA vidvAno potAnI AMkhonuM kRtakRtyapaNuM pAme che evA gacchanAyaka zrI somasuMdara sUri jayavaMtA vatto. (11) temaja pote jayAnanda kevali caritra nAmanA potAnA saMskRta padyagraMthamAM paNa AdinA 8 thI 12 sudhInA zlokavaDe te traNe AcAryane A rIte smare che - aho yatsArvavaidyAbdhi gAhamAnAH satAM dhiyaH / ajaDAH syuH stuve tAn zrIdevasundara-sadgurUn // 9 // yairvAGAyarasAsArAt sudhAMbhodairivonnataiH / cakre'zmAbhe'pi garjadbhirmayi vidyAlatodbhavaH // 10 // jagattApaharAn sphurjadvidyutaH sughanAgamAn / zrIjJAnasAgarAyAM stAna stuve sUrIn jagadgurUn // 11 // (yugmaM ) jJAnAkoNAM guro yeSAmulmUkanti pravAdinaH / vizvAAste jayantu zrIsomasundarasUrayaH // 12 // -aho! jemanI sarva vidyAnA sAgaramAM uDu Ana karanArA jaDatA rahita ane sArI buddhivALA thAya che te zrI devasundara sUri saddagurUnI huM stuti karUM chuM (9) jemaNe vAmayarasarUpI jabarA varasAdamAMthI amRtarUpI ucAM ane garjatAM vAdaLAMvaDe mArAM jevA paththara jevAmAM paNa vidyArUpI latAno uddabhava karyo, te jaganA tApane haranArA pharatI vIjaLI vALA megha jevA jagadagurU zrI jJAnasAgara
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanavi. | ?? zrI adhyA. nAmanA sUrinI stuti karUM chuM (10-11) je jJAnarUpI sUrya hoI pravAdIone mazAlarUpa thAya che evA vizvapUjya zrI somasundara sUri grnthkaajayavaMtA raho (12). raadiraha0 vRtti ane te graMtho ane bIjA potAnA graMthanI aMte paNa potAne ukta traNe sUrionA ziSya tarIke graMthakAra jaNAve che. paricaya | gujarAtanA sulatAna ahamada zAhanA mAnya guNarAja sAdhunA bhAI Ama-AbAe strI saMpatti Adi tajI vairAgyavAnuM thaI devasuMdara sUri pAse dIkSA lIdhI hatI tene munisaMdarajIe saM. 1465 mAM pAThaka pada ApyuM hatuM. (citrakUTa prazasti zloka 45 ne 46); jyAre soma munisundara saubhAgya kAvya sarga 8 zloka 18 thI 22mA parathI lAge che ke te Agre gujarAtanA karNAvatImAM somasuMdara sUripAse dIkSA lIdhI hatI. jAcitrakUTa prazasti saM. 14lpamAM eTale saM. 1521nA somasaubhAgya kAvyathI 25 varSa pahelAM takAle racAyelI hoi tenuM vaktavya svIkArya che. Ama upAdhyAya, T 8 munisuMdara upAdhyAyanuM varNana-somasaubhAgya kAvyamAM sUripada apAtI vakhate chaThThA sarganA zloka 37 thI 38 mAM munisuMdara vAcaka-upAdhyAyanA guNonuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke - teo evA prakhara vAdI hatA ke jyAre teo buddhithI taraboLa vikalpa tarkanA jALavALuM ghaNuM bole che tyAre saMskArayukta madomatta vAdIono samUha kAgAo bhAge tema tarata nAsI jAya che, teo vAdabhUmi para potAnA sAdhyane sAdhavA heta (kAraNuM) no upajavAsa vistAre che tyAre vAdIono jeTalo unmAda hoya te saghaLo zarIranA parasevA sAthe jAgI uThe che. temano vaidyagoSThI nAmane 189 varSanI vaye-upAdhyAya thayA pahelAM racelo graMtha jotAM temanI vAda-paddhati ane tarka-dakSatA dekhAI Ave che. temano gurU upara parama rAga ane bhakti bhAva hato. temaNe racelI zrIgurUnI bhavya kAvyamaya vijJapti rUpI gaMgA, guNa rUpI sArA che ? 1 jalpatyanalpaM savikalpajAlaM sadApyanusyUtamatiprabhUtaM / drAk saMskRtaM pronmadavAdivRndaM nanAza yasmin kila kAkanAzam // 33 // khasAdhyasidhyai sati yatra hetUpanyAsamAtanvati vAdabhUmau / prAvAdukonmAdabharaH zarIre khedena sArddha kila jAgarIti // 34 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraMgovALI 'tathA kalikALanA pApanA Dhagane dhoI nAMkhanArI hatI ane vidvAnonA samUhone harSita karI AkarSatI hatI.' A virApti te eka graMtha jevaDI ekaso ATha hAtha pramANu lAMbI hatI. ne tenuM nAma "tridaza taraMgiNI' rAkhyuM hatuM. te saM. 1866 mAM racIne svagurU devasuMdara | sUrine mokalavAmAM AvI hatI. te AkhI hamaNAM sudhI upalabdha thai nathI; paNa pUrva dharmasAgara upAdhyAye tene joI lAge che tethI tenuM ! varNana potAnI paTTAvalImAM karyuM che ke temAM prAsAda, pAcaka, SaSkAraka, kriyAptaka, abhrama, sarvatobhadra, muraja, sihAsana, azoka, bherI, samavasaraNu, sarovara, aSTamahA prAtihArya vagere navA traNaso baMdha, tarka prayogAdi aneka citrAkSaro, yakSara, paMcavarga parihAra Adi aneka stavovALI tridazataraMgiNI vijJapti nAmano ekaso ATha hAthano lAMbo lekha zrI gurUne mokalyo hato." vaLI te paryuSaNa parvamAM yanirmitA zrIgurubhavyakAvyavijJaptigaGgA guNasattaraMgA / prakSAlayantI kalikadamalaughaM dRSTAnakArSItsumanaHsamUhAn // 35 // yena pralaptAH stutayaH stavAzca gAmbhIryanavyasadarthasAthoMH / zrIsiddhasenAdimahAkavInAM kRtImatIddhA(1) anucakire tAH // 36 // sayuktimatsaMskRtajalpazaktiH sahasranAmnAM kathanaikazaktiH / tAtkAlikI navyakavitvazaktirna yaM vinAnyatra samIkSyate'dyA // 37 // vidyA na sAste niravadyatAbhUta-kalA na sA cAsti barA dharAyAM / yasyAM na yasyAGgigaNArcitasya buddhivizuddhA prasarIsarIti // 38 // medhAvinaH santi paraH sahasrA adUSyavaiduSyadharA dharAyAM / paraM na kasya prasaratprakarSa prajJasya vijJasya tulAbhRtaH syuH // 39 // -soma saubhAgya kAvya sarga 6) 1 saM. 1482nI jinavardhana gaNita paTTAvalImAM kahela che ke "bhavika jana puraMdara, sUri zrI munisuMdara, je cIThThaDa karI aThottara sI hAtha-pamANa, paravAdI taNuu UtAriu mANa.' 2 yenAnekaprAsAda-padmacakraSaTkArakakriyAguptakArddhabhramasarvatobhadra-muraja-siMhAsanAzokamerI-samavasaraNasarovarA'STamahAprAvihAryAdinavyatrizatIvandhatarkaprayogAdyaneka citrAkSaratyakSarapazcavargaparihArAdyanekastavamaya-tridazataraGgiNI vijJaptinAmadheyASTottarazatahastamito lekhaH zrIgurUNAM preSitaH /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ii ISInamAvavA rUpe hato ne temAM 3 srota ane 61 taraMga hatAM, ema te paikI trIjA srotano gurnAvalI nAmano chevaTano eka vibhAga sUri thayAjA grnthkaakriIparve saM. 1466 mAM racelo maLe che tenA aMtabhAga parathI jaNAya che.' dhana. | ditemaNe aneka stutistavano racyAM hatAM-gAMbhIryavALAM navAM, uttama arthavALI stutio ane stavano, zrI siddhasena Adi mahAkavionI tathA pratibhAzALI kRtionuM anukaraNa karatAM hatAM.' A pikI keTalAMka chapAI gayAM che. paricaya temanAmAM saMskRta bhASA yuktipuraHsara zabdovALI bolavAnI zakti hatI ane teo sahasrAvadhAnI tathA zIghrakavi hatA.-"sArI yuktivALI munisundrRA saMskRta (bhASA) bolavAnI zakti, eka sahastra nAmone eka sAthe kahevAnI zakti ane tAtkAlika navya kavitvanI zakti temanAmAM hatI | eItevI hAla bIjA koInAmAM jovAmAM AvatI nathI. sarva vidyA ne kaLAmAM temanI buddhi prasarelI hatI ane hAla nidaoNSa vidvattAvALA | hari, medhAvI purUSo che paraMtu emanA jevI vyApaka prakarSakattAnI sAthe talanA kare evA nathI.' sahasAvadhAnIno artha eka sAthe hajAra viSaya para dhyAna ApanArA thAya paNa atre batAvyuM che tema eka sAthe hajAra nAmone yAda rAkhI kahenArA e teno artha che. (saM. 1602 mAM | somavamalanI paTTAvalI jhAya "je sahasavadhAnI sahasra vATalI nAda, ulakhIyA nijamani chatA paramata vAda' jaNAve che.-e. sajhAya mAlA pR. 49; dharmasAgare 108 vATakIonA nAdane oLakhavAnI zaktivALA bAlyAvasthAmAM paNa sahastra nAmone dhAranArA jaNAvyA che. devomale paNa tevuM ja hIra saubhAgya kAvya 4, 126 mAM ane te paranI TIkAmAM jaNAvyuM che.). 1 rasarasamanumita varSe 1466 manisandara sUriNA kRtA pUrvam / madhyasthairavadhAryA gAlIyaM jayazrIddhA // 493 ||......iti zrIyugapradhAnAvatArazrImattapAgacchAdhirAja bRhadagacchanAyaka pUjyArAdhya paramApta paramaguru zrI devasanTara sarigaNarAzimahimA'rNavAnugAminyAM tadvineya zrI munisundaragANa ja 2 hRdayahimavadavatINe zrI guruprabhAvapadyahadaprabhavAyAM zrI mahAparvAdhirAja zrIparyaSaNAparva vijJapti tridazatarajiNyA tRtIye zrIguruvarNanasrotasi gurvAvalinAni mahAhade'nabhivyaktagaNanA ekssssttistrshaaH| 2 aSTottarazata 108 vartulikAnAdopalakSakaH bAlye'pi sahasrAbhidhAnadhArakaH /
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ temaNe vaDanagara pAsenA umApuramAM cha varSanI vaye lakSmIsAgarane saM. 1470 mAM dIkSA ApI (guruguNa ratnAkara kAvya 1, 83 84)* 9 sUri thayA pachInuM varNana-graMthakAranA ja ziSya caMdraratra gaNi temanA graMtha nAme jayAnanda kevali caritanA saMzodhaka hatA; temaNe te graMthanI aMte cAra zlokanI nIcenI prazastimAM potAnA gurUno paricaya TuMkamAM karAvyo che - caMdrakalamAM tapAgacchamAM prasiddha thayelA zrI somasundara gurUnI pATe pratiSThita karAyelA zrI munisundara sUrirAjamAM IMdra jevA (che)J ke jenAM gIto mArinA upadravanuM nivAraNa karavA arthe zAMtistavathI karelA saMghanA rakSaNa AdithI temanA gaNu ane pragaNuthI bhadrabAhu Vaa gurU peThe gavAya che, (kAraNa ke pUrve bhadrabAhu svAmIe upasargahara stotra prAkRtamAM racI saMgharakSaNa karyuM hatuM, ane je marU deza Adi dezomAM amArina paDo vagaDAvI prasiddha thayelA hoI zrI hemacaMdra sUrinuM potAnI zakti vaDe smaraNa karAvatA hatA (kAraNa ke zrI hemAcArya AKIkamArapAla rAjAne paramAta banAvI tenI pAse amAri pravartAvI hatI), te uttama gurunA uttama ziSya caMdrara gaNi ane paMDite guru bhaktithI potAnI buddhithI zodhI zodhIne A graMtha zuddha karyo." (1-4) somasuMdara sUrinA saM. 1499mAM svargavAsa pachI tenA eka paTTadhara tarIke munisuMdara sUrinuM varNana somasaubhAgya kAvyanA dazamA sanA prathamanA cAra zlokamAM ApeluM che ke - "yugapradhAna zrI somasuMdara sUrinI pATe zrImAna munisuMdara sUrirAja virAjyA, ke jemanI uttama zrI sUrimaMtranA smaraNathI ja prApta thayelI zakti pRthvIpara vismayakArI dAna ApavAmAM dakSa hatI. zrIrohiNI (zirohI) nAmanA nagaramAM tIDanA upadravane TALavAthI jenuM hRdaya) 1 candrakule tapAgacche khyAtAH zrIsomasundaragurUNAM / paTTapratiSThitAH shriimunisundrsuuriraajendraaH||1|| (mAryAmupadrava) mArItyavamaniSAraNa-zAntistavasaMgharakSaNapramukhairye / gIyante khagaNaiH pragaNaiH prati bhadrabAhuguroH // 2 // marudezAdiSu dezeSvamAripaTahapraghoSaNaiH prathitAH / zrIhemacandrasUrIn smAritavantaH khazaktyA ye // 3 // vahas2 teSAM gurUttamAnA ziSyavarazcandraratnagaNivibudhaiH / zodhaM zodha khadhiyA vyadhAyi zuddha gurubhaktyA // 4 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthakA zrI adhyA. dhanavi. 20 Ii rAdi paricaya | 22 . munisuMdaranuM sUri tarIke vana, camatkRta thayuM hatuM evA tenA rAjAe mRgayA karavAno (zikArano) niSedha svIkAryo, ane potAnA rAjyamAM amAri pravartAvI. te pahelAM devakulapATaka (mevADanA delavADA)mAM saMtikara (zAMtikara) nAmanA (pote prAkRta bhASAmAM racelA) stavanathI rAjAo jenA caraNakamaLamAM DhaLe che evA A sUrirAje mahAmArinA upadravano nAza karyo. evAM zAsananI unnati karanArAM prasiddha kAryothI camatkRti karanArA ane kumuda , jevA ujavaLa guNathI te (sUri) e zrI mAnadeva huM ane pavitra mAnasavALA mAnatuMgara Adi prabhAvaka gurUonuM smaraNa karAvyuM hatuM." strI saM. 1501mAM lakSmIsAgara munine muMDasthalamAM vAcakapada ApyuM ane teno utsava saMdhapati bhIme karyo (guru-guNaratnAkara. 1, 90). 10 te samayanAM anya vRttAMto-gurU-guNaratnAkara kAvya saM. 1541 mAM somacAritra nAmanA munie saMskRtamAM lakSmIsAgara sUrinA caritra rUpe racyuM temAM te sUrine mUla dIkSA ane vAcakapada ApanAra zrI munisuMdara sUrinA keTalAka guNonuM TuMka samucita varNana prathama sirga bloka 67 thI 71mAM kareluM che - adhyAtmakalpadruma-valgugurvAvalI-vicitrA''ptapatistavAdIn / granthAn bahUn prethurajijhamatyA ye'pAstavAcaspatidarpadIptyA // 67 // |zrIsUrimantrasmaraNA'tizeSAt SaSThASTamAdezca tapovizeSAt / pratyakSatAmAyayurAryapadmAvatyAdidevyaH pramadena yeSAm // 68 // laghuzAMti nAmanuM mahimAvALuM stotra racanAra pUrvAcArya namiUNa apanAma bhayahara stotra tathA bhaktAmara stotra e be mahimAvALAM dila stotranA racanAra pUrvAcArya. 1 zrI somasundara-yugottamasUripaTTe zrImAn rarAja munisundrsuuriraajH| zrI sUrimantravarasaMsmaraNaikazaktiryasyAbhavad bhuvanavismayadAnadakSAH // 1 // zrIrohiNIti vidite nagare tatIti pazcAtkRteH kila camatkRtadvatpurezaH / UrIcakAra mRgayAkaraNe niSedhaM prAvarttayannikhilanIvRtimApya mAriM // 2 // prAgeva devakulapATakapattane yo mArerupadravadalaM dalayAMcakAra / zrI shaaNtikRtstvnto'vntottmaaNg-bhuupaalmaulimnni-pRssttpdaarvindH||3|| zrI mAnadeva-zucimAnasa-mAnatuMga-mukhyAna prabhAvakagurUn smRtimAnavadyaH / zrI zAsanAbhyudayada-prathitAvadAtaistaistaizcamatkRtikaraiH kumudAvadAtaiH // 4 // rUA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirmAya yaiH zAntikaraM stavaM navaM nivAritA mAririhA'tidustarA / dhyAnAttathA tiDDubharetira'JjasA jAgradguNaijainamataprabhAvakaiH // 69 // pIyUSayUSa madhurAtmagirA durantamA''nemuSAmiha vimohaviSaM harantaH / bhavyotsavaM bhuvi vihAravidhiM sRjantaH zrImAnatuGgaguruvanmahimarddhimantaH 70 satkSullalAbhamanibhazrutasaMvidekA''lokAt samIkSya munisundrsuuriraajaaH| svAzrayyumApuramumApuranAmadheyaM grAmaM kramAdanupamaM tamupAgamaMste(yugmaM) --'adhyAtmakalpadruma; suMdara gurvAvalI, AsomAM mukhya evAnAM judAM judAM stavo vagere bahu graMthone sarala matithI ane vAcaspatinA abhimAnane asta karanArI dIptivaDe jemaNe racyA, zrI sUrimaMtranA ahu smaraNathI cha aThama AdinA tapa-vizeSathI jemanI pAse Arya padmAvatI Adi devIo pratyakSa thaI AvatI hatI, je jinamata prabhAvake pRthvImAM navuM zAntikara stava racIne ati dustara evI mAri tathA dhyAna dharIne tIDonA ToLAno upadrava jAmad guNo vaDe zIghratAthI nivArela hatAM, teo piyUSanA rasa jevI madhura vANIthI potAne namanArA lokonA vimoha rUpI jherane dUra karanArA, potAnI vihAravidhi ane bhavyotsava racatA zrI mAnatuMga gurU peThe mahimAnI RddhivALA munisuMdara sUri......vihAra karatA karatA umApura AvyA.' A kAvyanI pahelAM ne sUrijInI hayAtImAM (1) saM. 1479 nI lakhAyelI devacaMdra sUri kRta zAMtinAtha caritanI lekhaka-prazastimAM devasuMdara sUrinA pade AvelA somasuMdara sUrinI hayAtImAM temanA cAra ziSyoH--1 munisuMdara, 2 jayacaMdra, 3 jIvanasuMdara ane 4 jinasuMdara --e cAra ziSya-sUrionAM varNana ApatAM prathama ApaNA graMthakArane varNave che keH-- (1) zAMti-stavathI jemaNe lokomAM cAlatI mArine harI lIdhI, sahasranAmAvadhAnI evuM birUdavALA, mahimAnA ananya dhAma ane vividha zAstranA vidhAnamAM vidhAtA jevA jeo hatA te pahelA ziSya munisuMdara sUri jayavaMta che. 1 zAMtistavena janamArihRtassahasranAmAvadhAnibirudA mahimaikadhAma / teSvAdimA vividhazAstravidhAnadhAtRtulyA jayaMti munisundarasUrirAjAH // --jIo pATaNa sUcI naM. 3ra7 5. 200; prazasti saMgraha naM. 113 pR. 74; zrI jinavijaya saMpAdita jaina pu. prazasti saMgraha naM. 49 pR. 50
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthakA dri zrI adhyA. dhanavi. 20 vRtti. I 24 . | paricaya | (2) razekhara sUri paNa saM. 1496 mAM potAnI "zrAvidhi" nAmanA graMthanI aMte ema ja jaNAve che.' (7) lakSmIbhadra gaNie racelI ne saM. 1498mAM pAlaNapuramAM lakhAyelI te vakhatanI gujarAtI bhASAmAM "zrI munisuMdara sUri vijJapti'| e nAmanI daza kaDInI TUMkI kRtimAM kaDI 7 thI 8 sudhImAM je jaNAvyuM che te ApaNA graMthakArazrIno paricaya ApatAM AdimAM ja mUkeluM che. GI e. sajajhAyamALA pR. 58 thI 60 ). (4) cAritraranagaNie saM. 1499 mAM potAnA "dAnapradIpa' pustakanI aMte kahyuM che ke "teo mArinuM nivAraNa karavAnA pUrva a datathI bhadrabAhu jevA parama mahimAvALA che." (5) somadharma gaNie paNa saM. 153mAM racela upadeza-saptatinA prAMte e prakAranuM darzAvyuM che ke jemaNe zAMtikarastotra racyuM, ne rAjA vagerene pratibodhyA, pravAdomAM jaya meLavyo evA zrI munisuMdara sUri zobhe che." | (6) sUrijInI hayAtI bAda-somamaMDana gaNi yugAdidezanAne aMte teo yugottamanA guNuvALA, vistRta udayavALA ane sahaaT nAmonI avadhAnI hatA" ema kathe che.* (7) hemahaMsagaNie amadAvAdamAM racelI saM. 1515 nI nyAyArtha-maMjUSA nAmanI kRtinI prazastimAM jaNAvela che ke "sura-davathI, karelI mAri jeNe zAMtistava racIne nivArI te zrImAna munisuMdara nAmanA gurU mArA dIkSA-gurU hatA" 1 mArIlavamanirAkRti sahasranAma-smRtiprabhRtikRtyaiH / zrI munisundrgurvcirntnaacaarymhimbhRtH|| -razekhara sUrinA saM. 1499 nA zrAvidhi graMthanI prazasti. zloka 8. 2 zrI munisuMdaraguravaH prathamAH prathamAnaparamamahimAnaH / mArinivAraNapUrvairavadAtairbhadrabAhuM prati the // 10 // 3 kRtazAntikarastotrAH nupAdipratibodhakAH / jitapravAdA bhAnti zrI munisundarasUrayaH // 3 // 4 yugottamaguNAzcAsaMstatpaDhe prathitodayAH / sahasrAhyAvadhAnAH zrI munisundarasUrayaH // 3 // 6 marina nivAritA sutA saMga rAtisavaM 4 zrImA munisumadhaguphaddIkSAgurmamayanuM I(pI. 4 ne. 500 pR. 18) 4 |
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamaisAgarajI saM. 1646nI paTTAvalImAM jaNAve che ke "saMtikara nAmanuM mahimAvALuM stavana karIne jogaNIoe karelA mArinA upadravanA zanivAraka, 24 vAra vidhipUrvaka sUri-maMtranuM ArAdhana karanAra teo hatA ane temAM paNa 14 vAra (karatAM) temanA upadezathI caMparAja, depA,T dhArA Adi rAjAoe pota potAnA dezamAM amAri pravartAvI hatI. zirohI dezamAM sahasramala rAjAe paNa amAri provI hatI tethI JtemaNe tIDono upadrava dUra karyo hato' che aitihAsika sajajhAyamALAnI prastAvanAmAM munizrI vidyAvijaya vizeSamAM jaNAve che ke "vaLI kuvAmAMthI RSabhadevanI mUrti kaDhAvIne t&Ate zIrohInA lAkhA rAjAne ApI hatI. rAjAe te mane potAnA mahelanI chabI taraphanA hoTA derAsaramAM sthApita karI hatI. A mATe zo AdhAra che te tyAM darzAvela nathI, tema amane A vAta bIje kayAMya jaNAI nathI; tethI te daMtakathA hoi zake. 11 birUdo-temanuM birUda "sahasranAmAvadhAnI' hatuM e cokkasa che. sa. 1489mAM lakhAyelI kalpabhASya, nandisUtranI pratamAM te vAta saranAmAni javA mafmaSAma' ema kathela che te parathI siddha thAya che. (pATaNa bha. sUcI pR. 200; prazastisaMgraha 'prathama pR. 77). saM. 1946mAM pUrNa karelI paTTAvalImAM dharmasAgara upAdhyAya jaNAve che ke A AcAryane khaMbhAtanA dapharakhAne "vAdi-gokula-seDa' | birUda ApyuM hatuM, ane dakSiNamAM "kAli sarasvatI' nuM birUda maLyuM hatuM. dharmasAgarajIne devavimala gaNi Teko Ape che-kAraNa ke hIra 1 'santikaramiti samahimastavanakaraNena yoginIkRtamAyupadravanivArakaH / caturviMzati vAra 24 vidhinA sUrimaMtrArAdhakaH / teSvapi caturdaza 14 vAraM ydupdeshtH| khakhadezeSu campakarAja depA dhArAdi rAjabhiramAriH prvrtitaa| sIrohI dizi sahasramalarAjenApyamAri-parivarttane kRte sati yena tiGkakopadravo nivaaritH| bhaabhaa| zirohImAM rAjAe amAri pravartAvI eTale A sUrie tIDano upadrava TALyo, e jaNAvyuM che te yogya nathI; AthI ulaTuM munisuMdarasUrivirAti, somasaubhAgya kAvyAdimAM jaNAvyuM che e yogya ane yuktisara che, kAraNa ke jena AcArya amukanA badalAmAM amuka kare ema bane nahi; te je kara | paropakArArthe phalanI IcchA vagara kare. 2 stambhatIrthe dapharaSAnena 'vAdigokula-saNDa' iti bhaNitaH dakSiNasyAM kAlisarakhatIti prAptabirudaH /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ SK granthakA rAdiparicaya mAMtrika munisuMdara dUra. zrI abbAsaubhAgya kAvyamAM sarga 14 zloka 204 mAM "vAdi-gokula-saMkaTa' e birUda khaMbhAtamAM dapharakhAna sUbAe (juo patra 3/1 nI TippaNI naM. 1) dhanavi. ane sarga 4, 127mAM "kalI sarasvatI' birUda dakSiNanA paMDitoe ApyuM ema khAlI jaNAvyuM che.' A dapharakhAnasaMbaMdhI agAu kahevAyuM che. ["saM. 1829mAM kA. zu. 4 ravivAre pattana (pATaNa)mAM pUrNamA pakSanA jJAnakalaza muni dvArA lakhAyela nalAyana mahAkAvyanA pustakanA rata vRtti aiMtamAM ullekha che ke te samaye mahArAjAdhirAja pIroja pAtasAhithI niyukta khAna dapharakhAna samasta gurjara dharitrInuM paripAlana karatA hatA"--mArA mitra paMDita zrI lAlacaMdra kRta "zrI jinaprabhasUri ane sulatAna mahamada' pR. 115, A dapharakhAna (pahelo) bhinna samajavo.] che ? . A birUdono ullekha tatkAlIna agara te samayanI AsapAsanA graMthomAM jaNAto nathI. A adhyAtmakalpadrumanA TIkAkAra ane dharmasAgarajInA samakAlIna dhanavijaya gaNi "sahasrAvadhAna-dhArI, sAkSAtsarasvatyanukArI, zrI somasuMdara sUrinA paTTAlaMkArI, tapAgacchanAyaka yugapradhAna samAna | munisuMdara sUri" eTaluM potAnI TIkAnI AdimAM jaNAve che, temAM ukta be birUdono ullekha nathI. jayacaMdra sUrine rAjasabhA samakSa dakSiNanA | vAdIoe "kRSNa sarasvatI' kahA (guru-guNaratnAkara kAvya 1, 92); somasuMdara sUrinA ziSya cAritrarane "kRSNa sarasvatI'nuM birUda dhAraNa karyuM hatuM ema te sUrinA ziSya 5. pratiSThAsoma somasaubhAgya kAvyanA sarga 10 mAnA zloka 51mAM jaNAve che. Ama kAlI ke kRSNa sarasvatInAM birUdo tatsamayanA graMtho munisuMdara sUrithI anyane apAyAnuM hovAnuM ullekhe che. mane lAge che ke jayacaMdrasUrinuM "kRSNa sarasvatI" birUda, munisuMdara sUrinA nAme asAvadhAnatAthI caDI gayuM jaNAya che. 12 prakhara mAMtrika munisuMdarasUrie sUri-maMtra somasuMdarasUri pAsethI gaNa-vidhA meLavI vidhipUrvaka sAdhI te vaDe camakAra-pote ja racelA saMtikarastavathI (mevADanA) delavADAmAM mAri upadravanuM nivAraNa, ane zirohImAM tIDonA upadravanuM TALavuM vagere-karI batAvyA emAM Azcarya pAmavAnuM nathI. eka bhAInA zabdomAM "AryAvartanI dhArmika itihAsa asaMkhya camatkArothI bharapUra che. devo, saMto, maharSio ane bhaktonI A bhUmimAM camatkAromAM Aje paNa prajAno ghaNuM moDo bhAga aDaga zraddhA dharAve che. vijJAnanA AgamanathI zikSita varganI AvI 1 alambhi yAmyAM dizi yena kAlI sarakhatIdaM birudaM budhebhyaH / raverudIcyAmiva tatra tejo'tiricyate yatpunaratra citram // 66
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zraddhA jarAka zithila banI che, chatAM yogya prasaMge temanI e zraddhA thaDe varte aMze paNa prakaTa thayA vinA rahetI nathI, eTaluM ja nahi paNa, camatkAra-kathAomAM teo sAhityanI dRSTie paNa rasapAna karI zake che. AvA addabhUta camakAro Aje to bhAgye ja raI zakAya che. je camakAro che te kevaLa vijJAna-siddhinA che ane tene to sahelAIthI samajAvI zakAya che, ne temAM daivI tattvanA *astitvanuM ApaNane bhAna thatuM nathI. Ama chatAMya ghaNAka zraddhALuo, dharmapriya sajajano ane vidvAnonI mAnyatA pramANe Aje paNa bhArata bhUmi cheka ja camakArazUnya banI nathI. dezanA vividha bhAgomAM, tIrthasthaLomAM amuka prakAranA camatkAro thavAno Aje dRDhatAthI SInardeza karavAmAM Ave che. vaLI (bhairava padmAvatI kampanI prastAvanA rUpe maMtravidyA saMbaMdhI eka pustaka jevo nibaMdha aMgrejImAM mArI mitra rA. mohanalAla bhagavAnadAsa jhaverI lakhI rahyA che ne te chapAto jAya che, te chapAyA pachI maMtrazakti para ghaNuM prakAza paDaze.) ukta sUrimaMtra jenaparaMparA pramANe zrI gautamasvAmI je bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara thayA tenI kRti tarIke gaNAya che, kAraNa KIke sarimaMtra eTale AcAryasaMbaMdhI maMtra-ane gautamasvAmI e ja prathama AcArya gaNAya. zrI munisuMdara sUrie racelA aprakaTa sUrimaMtrastotramAM te maMtranI stuti tIrthakara, tIrtha, gautamasvAmI, sudharmasvAmI tarIke saMbodhI karI che - [tvaM tIrthakRt tvaM paramatIrtha svaM gautamastvaM gaNabhRtsudharmA, svaM vizvanetA tvamasi hitAnAM nidhiH sukhAnAmiha maMtrarAjaH // 2 // ] tene mATe te ja stotramAM AgaLa kahyuM che ke zrI vardhamAna-mahAvIrasvAmInA AdezathI gacchanetA zrI gautamasvAmIe te maMtranI sthApanA karI che. [zrIvarddhamAnasya nidezatastvaM pratiSThito gautamagacchanetrA, siddhIH samagrAH zivasaMpadazca sarvopapugyauSaphalAni datse // 7 // ] vaLI temanA bIjA aprakaTa sUrimaMtrastotramAM te maMtranI stuti kalikAlamAM tIrtha tathA AhaMta dharmanI pravRttinA ekalA hetu tarIke karI chehAtIrtha zarmA tathAtA haidaroDa iva aa ItyAdi. sUrimaMtrakalpomAM tenI paraMparA zrI vRSabhadeva bhagavAnathI batAvI che ane temAM bAhubalI Adi sahastra vidyAno nyAsa zrI puMDarika gaNudhare karyo hato evo ullekha che. sUrimaMtranI pAMca pITha che tenAM nAma-1 vidyApITha,
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ii jaml2 mahAvidyApITha, 3 upavidyApITha, 4 maMtrapITha ane 5 maMtrAdhirAja pITha-ema che; tenA adhiSThAyikA tathA adhiSThAyiko anukrame (1) vANIII nyaa ISaa arthAta sarasvatI (2) tribhuvana svAminI (3) zrIdevI () gaNipiTaka yakSarAja ane (5) sarve graho, dipAlo, indro, 16 vidhAdevIo, | vanavi che pati6524 zAsane yakSa ne 24 zAsana yakSiNa Adi che. A paikI prathamanI traNu vidyApITho kahevAya che kAraNu ke devIo tenI adhiSThAyikA che | paricaya pta thatA ane chellI be maMtrapITho kahevAya che kAraNa ke cothI pIThanA purUSadeva adhiSThAyaka che ne pAMcamI pIThamAM mukhyatve puruSadevo adhiSThAyaka che.' hAvidyA ane maMtrano Ama maMtrazAstramAM bheda pADavAmAM Ave che; ane bIjI rIte (viziSTa) sAdhanAvALI te vidyA; ane (viziSTa) sAdhanA- khargavAsa. rahita te maMtra; ema bheda che. be saMskRta sUrimaMtrastotro, prAkRtamAM gautamagadharastotra, pAMce pIThanA adhiSThAyakonAM pAMca saMskRta stotra, DIpAMcamI pIThanI adhiSThAyikA tarIke zrI cakezvarI devInuM ja saMskata stotra tathA gaNividyAdhiSThAyakanuM prAkRta stotra ke jemAM sUrimaMtranA savA adhiSThAyakanI bhegI stuti karI che-A na stotra munisuMdarasUrinAM racelAM aprakaTa che ke jenI nakala ra. mohanalAla bha. jhaverI pAse che. upara kahyuM tema zrI munisuMdara sUrie saMtikara stavananI racanA mArinivAraNa mATe karI hatI. e vAta barobara lAge che kAraNa ke ukta stavanamAM roga upadravanivAraNa mATenA maMtrono samAveza karavAmAM Avyo che ane sUrimaMtranI pAMce pIThonA adhiSThAyako ane nAmAMbhidhAnapUrvaka soLe vidyAdevIo, covIse zAsana-yakSo, covIse zAsanadevIo tathA sarve samyagdaSTi devonuM smaraNa rakSArtha karyuM che. sUrimaMtranA pahelI pIThamAMnA labdhipado zrI zAMtinAtha bhagavAnanA nAma sAthe yojI ukta saMtikara stavananI bIjI tathA trIjI gAthAmAM upadravanivAraNa StathA ArogyaprApti arthe mUkyAM che. jevAM ke namo vijoSiAnAM sAdA, che namo cheeatpattA, tathA f6 gamo kavolApattA - 13 svargavAsa-temano svargavAsa saM. 153 kArtika zada 1 (gujarAtI besatA varSe) thayo ke te koraTAmAM thayo ema e sajhAya | 6 charImALAnI prastAvanAmAM jaNAvyuM che. A hakIkata mATe AdhAra ApavAmAM Avyo nathI, paNa vIravaMzAvalImAM tevo ullekha maLe che , Kte AdhAre tyAM te jaNAvela haze. koraTa-koTika eka prAcIna tIrtha che, te parathI koraMTaka garacha paNa nIkaLyo hato. te hAla nAnuM gAma che, jaTAne mAravADanA jodhapura rAjyanA paragaNAmAM eranapurA sTezanathI pazcime 13 mAIla dUra che. (juo je. 1. ka. 3, 2260 - )
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 pratiSTAlekho-(1) paM. 1448 varSe paNa zu che gAdhirAga zrImoDhavavijhayarAje bAvA sA .....pa0 rana mA chA gaye zrIzatrujayagirinArArbudajIrApallIcitrakUTAdi tIrthayAtrA kRtA zrIsaMghamukhya sA0 dhaNapAlena......kuTuMbaparivRtena zrIzAMtinAthaprAsAdaH kAritaH pratiSThitastapAlapakSe zrIdevasuMdarasUripaTTapUrvAcakadinanAyaka tapAgacchanAyaka nirupamamahimAnidhAna yugapradhAnasamAna zrI zrI zrIsomasuMdarasUribhiH // bhaTTArakapuraMdarazrImunisuMdara sUri zrIjayacaMdrasUri zrIbhuvanasuMdarasUri zrIjinasuMdarasUri zrIjinakIrtisUri zrIvizAlarAjasUri zrIratrazekharasUri zrIudayanaMdisUri zrIlakSmIsAgarasUri mahopAdhyAya zrIsatyazekharagaNi zrIsUrasuMdaragaNi zrIsomadevagaNi kalaMdikAkumudinIsomodaya paM0 somodayagaNi pramukhapratidinAdhikodayamAna ziSyavargaH // ciraM vinaya thI rAtinAthavayaM aracitA ja -jAvara (udepura)nA khaMDeranA maMgalacaitya uparano lekha. vi. naM. 118, -A lekha pramANe rANA mokalanA rAjyamAM saM. 1478 pauSa zudi pa dine zatruMjaya, giranAra, Aba, chAvalI, citoDa Adi tIrthonI| Aii yAtrA karanAra saMghamukhya evA piravADa vaNika dhanapAle zrI zAMtinAtha prAsAda karAvyo temAM tapAgacachanA daivasaMdara sUrinA paTTadhara ane gachA nAyaka somasuMdara sUrie pratiSThA karI. ne sUrinA ziSyavargamAM bhaTTArakedra munisuMdara, jayacaMdra, bhUvanasaMdara, jinasuMdara, jinakIrti, vizAlarAja, ratazekhara, udayanaMdi, lamIsAgara-e nava sUrio-AcAryo tathA satyazekhara, sUrasuMdara, somadeva, somodaya e cAra upAdhyAyo Adi | che. zrI zAMtinAtha cayane karAvanAra (ukta dhaNupAla)no cirakAla vijaya thAo"--rANa mokalanA rAjyamAM pratiSThA karanAra somasuMdara sUri | ane karAvanAra sA. dhaNapAle, saM 1478mAM pratiSThA karAvI hatI e ahIM noMdhAyela che te hakIkata satya che, kAraNu ke mevADano mokala- | rANI saM. 1480 lagabhaga ane somasuMdara sUri saM. 1499mAM svargastha thayA hatA eTale te banne saM. 1478mAM vidyamAna hatA. paNa ziSyavargamAM jaNAvela bhaTTAraka ane sUrio te varSamAM te tarIke nahotA. munisuMdara saM. 1476mAM sUri thayA paNa bhaTTAraka to somasuMdara sUrinA avasAna pachI sa. 1499mAM thayA; jayacaMdra vAcakane somasuMdara sUrie tAraMgA5ra saM. 1479mAM pratiSThA karatI vakhate sUripada ApyuM-cAraAJpachI bIjI vakhata devakalapATaka gayA tyAre saMghapati nibanA utsavapUrvaka bhuvanasuMdara vAcakane sUripada ApyuM-pachI guNarAja saMghapati sAthenA IMAzatrujaya giranAranI tIrthayAtrAmAM madhumatI-mahuvAmAM jinasuMdara vAcakane sUripada ApyuM-tyArapachI trIjI vakhata mevADanA devakulapATaka-la
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna0 vRtti. // 17 // -KO-KK vADA gayA tyAre vIsale karelA utsavapUrvaka vizAlarAjane vAcaka-upAdhyAyapada (sUripada nahi) ApyuM. vizAlasane sUripada somasuMdara sUrinA saM. 1499mAM avasAna pachI maLyuM lAge che, ne te ja pramANe rannazekhara tathA lakSmIsAgarane saM. 1502 ane sa. 1508mAM anukrame sUripada maLela che. AthI A lekhane yA A lekhanA ziSyavargavALA bhAgane uttIrNa karAvavAno samaya saM. 1508 pachI lAge che. (2) saM0 1488 phA. su. 8 zrImAlajJA0 sA0 devakulikA kAritA pratiSThitA tapAgacchanAyaka zrIsomasuMdarasUri zrImuni (suMdara) sUribhiH // zrIzraNahilapurapattana vAstavya... hesavADA - bhevAunA bhaMhiranA. 2 (hesavADAmAM saM. 1488mAM bhunisuMdara sUriye yAra thA saMskRta padyamAM rathI. ) (3) saM0 1489 varSe vai0 zu0 3 UkezajJA0 vya0 sadAkena zrIsumatinAthabiMbaM kA0 pra0 tapA zrIdevasuMdarasUri paTTabhUSaNa zrIsomasuMdarasUri ziSya zrImunisuMdarasUribhiH / - bhAta karAravADAnA bhanabhoDana pArzvanAtha bhaMhirabhAM pu. 2. (4) saM0 1497 varSe vai. va. 4 zrImAla jJA0 zre0 niriAkena zrIAdinAthabiMbaM kAritaM pratiSThitaM zrIsomasuMdarasUri ziSya zrImunisuMdarasUribhiH // - sADosanA bhaMhirabhAM pu. 1 naM. 465. (5) saM0 1499 varSe A. zu. 10 prAgvATa vya0 khetAkena zrImunisuvratabiMbaM kA0 pra0 tapAgacche zrImunisuMdarasUribhiH // - bhAtaranA maMdiramAM . 2 (6) saM0 1499 varSe osavAla jJA0 maM0 nAIbhakena zrImahAvIrabiMbaM kA0 pra0 tapA zrImunisuMdarasUribhiH // - bhahAvAhanA hevasAno bhADo pArzva maMdiramAM chu. 1 naM 107pa (7) saM0 1500 varSe vaizAkha zu. 5 gurau ukeza jJA0 maM0 zivarAjenazrI anaMtanAthabiMbaM kA0 pra0 tapA zrImunisuMdarasUribhiH / -pNthtIrthI, pATaNa kanAsAnA pADAmAM zAMtijinamaMdira khu. 1 naM. 314 (8) saM0 1500 varSe vai. zu. 5 upakezajJAtIya sA0 cAhaDena...... zrIcandraprabhabiMbaM kAritaM pratiSThitaM zrItapAgacchanAyaka zrI zrImunisuMdarasUribhiH // -- paMcatIrthI - yAtrAnA sImaMdhara bhaMhirabhAM nA. 2 granthakA rAdi paricaya pratiSThAlekho // 17 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) saM. 1500 varSa 40 40 410 pAnA...zIvardhamAnavaM 10 g0 tapAchanA zrI munisuMdrasUrimA - amadAvAda zAMtinAthamaMdiramAM bu. 1 naM. 1042 (10) saM. 1501 ghauM mA. . 10 karA......tAhIrAna zrIrAtivighaM 50 tapa chItomasuMdarasUriziSya zrImunijjUramiH -jesalamera supArzvamaMdira nA. 3. (11) saM. 1501 va nA vare , kAvaTa dI0.vImAnA...zIkumativivaM #ra aa ta zrImunisuvarNama udepuranA rIgoDIjI bhaMDAranI dhAtumUrti vi. saM. 180, ke je lekha nA. 2 naM. 1126 che. (12) paM. 1501 ghauM hai. . rU naukAsAtI tejAnotre e dIrAna....tti chae zrImunisuMmi tapazaH -kheDA bhIDabhaMjana pArthamaMdiramAM naM. 50 ba. 2 ( A vakhate munisuMdara sUri tapAgacachanA nAyaka hatA somasuMdara sUrinA nAmano A saM. 1501noIA kAbIjo lekha bu. 1 naM. 881 che temAM saMvatamAM bhUla lAge che. somasuMdara badale munisuMdara joIe. te somasuMdara sUri saM. 1499mAM svargasthAnI thayA hatA.) A ja tithino lekha nAzatIya che. sAmAna saMbhavavevaM vAritaM titaM tAjA che. zrImunihuzamitA -vi. saM. 186 che. (13) saM0 1501 varSe jye. sudi 10 prAgvATa vya0 rAmAkena zrIsumatinAthabiMba kArita pra0 tapA zrIsomasuMdarasUriziSya zrImunisuMdarasUribhiH // x jaiinapuramaMdiramAM nA. 1 naM. 704. (14) saM0 1501 varSe jye. va. 9 ravau osavAlajJA0 vyava0 AkAkena zrIvAsupUjyamukhyapaMcatIrthIkAritA tapA0 zrImunisuMdarasUribhiH pra0 / -udepura goDIjI bhaMDAranI dhAtumUrti vi. saM. 190. 15 jyaaka-ghaNu graMthakAroe amuka aMka-cihna rAkheluM che. jema ke zrI haribhadra sUrie "virahAMka', kuvalayamAlAnI prAkRta kathAnA prasiddha kartA udyatana sUrie "dAkSiNyAMka, rannamaMDana gaNie "maMDanAMka, yazovijaya upAdhyAye graMthanI AdimAM eMkArAMka ne aMte "yazAzrI"
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ di 6 zrI arthA) aMka rAkhela che. tethI te citaparathI graMthanA kartAnuM turata sUcana thAya che. ApaNuM A graMthakAra munisuMdara sUrie "jayazrI '-prAkRta "jayasiri'eIAL granthakA hAaMka-ciTha rAkhela che ke je temanI saMskRta ane prAkRta rasa kRtiomAM AdimAM tema ja aMte, yA AdimAM jovAmAM Ave che. ghanavi. 16 graMtho-(1) vi(coTI-AmAM lakSaNa-vyAkaraNa, chaMda-kAvya ane pramANutarka e traNa vidyAsaMbaMdhI hakIkata ApI che. prathama di paricaya Mii bhUmikAmAM e vidyAnAM sAdhano -1 vizuddha buddhino Abhoga, 2 sarUsamAyoga, 3 sazurUvinayaprayoga, 4 pustaka prAptiyoga, 5 pramattatAno ja viyoga, 6 satata upayoga (lakSaNAnusaMdhAna), 7 zuddha abhiyoga, 8 dehArogya, huM bhAgya Adi kahyAM che. e sarve eka sAthe durlabha gaNAya, ijA , 28] chatAM e dharAvanArA aneka vidvAno thayA cheH-siddhasena divAkara, malavAdi, haribhadra, vAdideva, hemacaMdra vagere. lakSaNugoSTimAM jainadrAdi vyAka. raNanAM nAma batAvI tenuM adhyayana karavAnI rIta ne tethI lAbha kathela che. chaMdonuzAsana ne kAvyagoSTimAM chaMdanA ne kAvyanA prakAra batAvela che che. pramANugoSTimAM pramANunA bheda kathela che, pachI deva, gurU, dharma e traNa tattvanAM lakSaNe-te traNanI parIkSA vagerenuM nirUpaNa karyuM che. A saMskRta gadyamAM che, ane temAM kayAMka zlokonAM avataraNuM che. tenI Adi ane aMta be be zlokothI karI che - jayazrI lIlAlIvitaratu mamAnantamahimA, jinaH zrImAn vIratribhuvanavibhuH sarvakalanaH / pravAdA yasyaivAgamajalanidheratra nikhilAH, samAdAya svairaM katipathalavAn sattvamabhajana // 1 // zrIjJAnasAgarAvasvagurUNAM jJAnavAridhim / upajIvyopadezaM ca kurve traivi(vai)dyagoSThikAm // 2 // zrImattapAgaNanabhoM'gaNabhAskarAbhazrIdevasundaragaNAdhipaziSyakeNa / __ zrIjJAnasAgaragurUttamapAThitena bAlye'pi tarkakutukAnmunisuMdareNa // 1 // | 18|| zarazaramanumitavarSe 1455 svasyAnyeSAM ca zaizave sudhiyAm / jihvApaTimopakRte vidadhe traivi(vai)dyagoSThIyam // 2 // AnI 11 patranI saM. 1516mAM lakhAyelI hAthaprata sarakArI graMthasaMgraha ke je hAla bhAMDArakara oriyenTala rIsarca insTiTayuTa, 66 )-&X-6-8-6-8
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ba...gaDha *** pUnAnA hastaka che temAM che ke jeno jainagraMtha tarIke naM. 379 sane 1880-81 che.-kIhaoNrna rI. 1880-81 pR. 77. (2) patra 19 la. saM. 1955 1. zu. 14 gurU. naM. 243 jainAnaMda pu. surata. A graMtha muMbaInA lAlabAga jainasaMgha taraphathI ( hAla sva) zeTha devakaraNa mUlajIe patrAkAre nirNayasAgara presamAM chapAvI saM. 1966mAM prasiddha karela che. (2) gurvAvalI--temAM 46 zlokamAM zrIvardhamAnaprabhuthI mAMDI tapAgacchanA zrI dhruvasundara sUri ane temanA paTTadhara somasundara sUri ane temanA ziSyo sudhIno tenA racanAkAla sa. 1466 paryaMtano krama-zreNipUrvaka TuMka vRttAMta che. karrAnA sUri thavA pahelAM saM. 1966mAM pUrNa karelI A graMthanI racanA che ane te potAnA guru (dIkSAguru) ne gacchanAyaka zrI devasundara sUri para mokalelI paryuSAvijJapti jene tridezataraMgiNI nAma Apela tenA traNa srotanA chellA-tRtIya srotarUpe A gurvAvalI che ema agAu kahevAI gayuM che. temAMthI kartAnA samayanI ghaNI vizvasanIya hakIkata maLe che. A yazovijaya jaina graMthamAlA (4) tarIke kAzImAM yazovijaya jaina pAThazAlA taraphathI sana 1905 ( saM. 1961)mAM mudrita thaI prasiddha thayela che. tenI 11 patranI hastaprata kAthavarTanA rIporTamAM naM. 1361 tarIke noMdhelI pUnA bhAM i hastakanA sarakArI saMgrahamAM ane 11 patranI prata ro. e. so. muMbaI (naM. 1712 velakara sUcI)mAM che. tenI Adi jJeyazriyaM rAtu ginendrapAH thI zarU thAya che ane aMtanA zlokanuM chelluM caraNa paNa 'jayazrI'vALuM varyAmILX: 5 jJati zrIla paduma' che. AmAM potAno janma, dIkSA, vAcakapada kyAM ne kayAre thayAM te saMbaMdhI kartAe mauna ja sevyuM che. (3) jinastotraranakoza. kozamAM aneka stotra-stavano hovAM joIe, kAraNa ke tenA eka karatAM vadhAre bhAga prastAva' e nAmathI pADavAmAM AvyA jaNAya che, ane te paikI 23 stotrono prathama prastAva yazovijaya jaina graMthamAlA-kAzI taraphathI prakaTa thayela jainastotrasaMgraha bhAga 2'mAM mudrita thayela cheH-- 1 caturvizati zrIjinAzIrvAdarUpa-gathiyAnApariyAyuSaeN thI zarU thatuM 27 zlokanuM, 2 zatruMjayamaMDana zrIAdinAthastavarUpa va
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'jI TIKIba ja viratiSa thI zarU thatuM ra7 zlokanuM. 3 girinAramaulimaMDana zrI neminAthastavanarUpe visiM ka thI AraMbhAtI printhadhnvi. kaa3 zlokanuM. [ A bIjuM ne trIjuM stavana "saM. 1476 varSe saM. devarAja saM. hemarAja saM. ghaDAsihanA suvarNanA kalaza ane chatracAmarAdithI Ti -i zobhita traNa prauDha jinAlayAdi sAmagrIthI samupeta saMghano sAtha hato tyAre racyuM che-saMvata 147 varSe, purata tavanayama, 3. suvarAga che. la0 vRtti paricaya hemarAja saM. ghaDasiMha saMghasya sauvarNakalazacchatracAmarAyupazobhita-prauDhazrIjinAlayanayAdisAmagrIsamupetasya sArthena kRtaM tairdevAn vandamAnaireva-yama uttathi triIjA stavananA aMte jaNAvyuM che], 4 sopAraka(sopArA)tIrthanAtha zrISabhadevastavarUpa zrI pRtha nA AraMbhavALuM 25 zlokanuM, | 38 granthakAranI NIpa vRddhanagara (vaDanagara) alaMkAra zrI naSabhadevanuM birADaDo motanetA nI AdivALuM 27 zlokanuM, 6 ardhadagiri(Abu) zrISabhanuM e nidrA thI zarU thatuM 25 zlokanuM, 7 jIrApallI (jIrAvalA) zrIpAdhenuM nakriya hari vinIta nA AraMbhavALuM 33 zlokanuM, 8 rivo. stiSNanakAvatarA (thAMbhaNu yA khaMbhAtanA) zrI pArzvanuM na chInavIrA thI zarU thatuM 25 zlokanuM, 9 siddhapuranA zrIrAjavihAramaMDana zrI vardhamAnanuM jJAchImati zire nI zarUAtavALuM 24 zlokana, 10 iladarza (IDara)ne alaMkAra zrISabhadevanuM jaya zrImana nAmikamara! thI zarU karI SAthata ra5 zlokanuM, 11 tAraNadurga (tAraMgA)nA alaMkAra zrI ajitasvAminuM nathIfmane mArA thI zarU thatuM 25 zlokanuM, 12 nAgahada(nAgadA)-IA harIbhUSaNa zrIpAzvenuM zrImad rAvapurathI zarU thatuM 24 zlokanuM, 13 phalava (phalodhI)-maMDana zrI pArzvanAthanuM rAzIH saMje cA thI AraM-| bhAtuM 23 zlokanuM, 14 zrI mahAvIranuM maMgala zabdArtha-aSTamImAM maMgalArtha bhaNavA yogya nathI. vihAlA kahevA thI zarU thatuM 24 zlokanuM, 15 zrI vardhamAnanuM kevalAkSarapadarU5 gayazrayaM yaH savajItarAra thI zarU thatuM 28 zlokanuM, 16 zrIvardhamAnanuM jhayazrI niruvaM yA nA AraMbhavALuM 1 agAu jaNAvyuM che ke somasuMdara sUrie munisuMdarane sUripada vaDanagaramAM A traNa bhAIo paikI devarAje bhAIonI saMmatithI karela utsavapUrvaka ApyuM, pachI devarAje saMghapati thaIne munisuMdara sUri sAthe zatruMjaya ane girinAranI yAtrA karI. dharmasAgara A sUripadanuM varSa saM. 1478 Ape che, jyAre A yAtrAnuM varSa saM. 1476nuM kartA Ape che to te banne varSa pachI kartAe Apela saM. 1476nuM varSa vadhAre sAruM gaNavuM ghaTe. e vAtane saM. 1478nA poSa hazudi pAMcamanA mevADa rANA mokaladevanA samayanA upara Apela lekhamAM gaNAvelA sUriomAM pahelo naMbara munisuMdara sUrine apAyo che tethI Teko maLe che.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 zlokanuM, 17 jinapatinuM mahAI 32 zlokanuM gIvA nA AraMbhanuM, 18 covIsa jinakalyANakanuM gaLa izALaverrAmadeve thI zarU thatuM | SAra4 zlokana, 19 sImaMdharasvAminuM nA moraparA thI AraMbhAtuM 25 zlokanuM, 20 svasAMsArika dAkhane prakaTa karI duHkha pratikAranI | vijJapti karatuM AnanuM jA kAna thI prAraMbha kareluM 36 zlokanuM, 21 zrI gautamanuM levalepamAna nI AdivALuM rapa zlokanuM, 22 prahUlAdanapura (pAlaNapura)maMDana allAdanavihAra zrIpAzvanuM cakriyA bAlakuvA thI zarU thatuM 26 zlokanuM ane 23 deulA (delola) vibhUSaNa zrI RSabhanuM navA paripUrALa thI AraMbhAtuM 26 zlokanuM ema-ri gunASAnavatAnApA/orfparAjha brIdevahunarijaashriijnyaansaagrsuuri-shriisomsundrrishissyaiH zrImunisundarasUribhirviracite jayathyake zrIjinastotraratnakoze prathamaprastAce abhaha stotrane aMta ha jaNAvI pachI te stotranuM nAma ApI A pUrNa kare che. graMthasaMhavA 1063. MAR -6 - A parathI spaSTa jaNAya che ke zatrajaya, girinAra, sopArA, vaDanagara, Abu, jIrAvalA, khaMbhAta, siddhapura, IDara, tAraMgA, nAgadA, ginI takalodhI, pAlaNapura, delavADA-e kAThiyAvADa, gujarAta, mevADamAravADanAM ne (aparAnta-koMkaNunA) sopArA tIrthanI yAtrA A stotrakAre karI che hatI. temAMnA keTalAMka stotramAM aitihAsika bInAo paNa maLI Ave che. dA. ta. 5 mA vaDanagaranA stotramAM kayela che ke tyAMnA vIraprabhunA maMdirathI pavitra thayela saMsadamAM dhruvasena rAjAe vIrAta 993mAM kalpasUtranI prathama vAcanA mahAnuM utsavapUrvaka karI te vakhate nagaranuM nAma AnaMdapura hatuM. 6 ThA AbunA stotramAM-vimalazAha abuMdanA adhipati hato ane teNe aMbikAdevIno vara prApta karI bhAvI saMtatine ava-IN | gaNI havabhavihAra karAvyo; lala ane vIjaDe te caityano uddhAra karyo. 9 mA parathI siddhapuramAM rAjavihAra (ke je siddharAja jayasiMhe *aMdhAvela) kartAnA samayamAM vidyamAna hato ne temAM mahAvIra prabhunI caturUpa-comukha mUrti hatI. 10 mAmAMthI jaNAya che ke IDaramAM kumArapAlavita bhUpAle aSabhacaitya baMdhAvyuM hatuM ane tyAMnA goviMda nAmanA saMghapati (ke jeno ullekha agAu thaI gayo che)e ukta maMdirano uddhAra karyo hato. 11 mAmAM kathela che ke caulukya mahIpati kumArapAlanuM baMdhAveluM ajitajina-maMdira tAraMgA parvata para che temAM hemacaMdrasUrie pratiSThA karI hatI. svecchAe te jinabiMba toDela hovAthI teno uddhAra navA biMbathI ukta goviMda saMghapatie karyo ne tenI somasuMdaraprabhue pratiSThA sssx
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ andhakA - IIkarI. 12 mA parathI jaNAya che ke (delavADAnI pAse ekaliMgajInA DuMgaranI taLeTImAM Avela) nAgauMda (nAgadA)mAM khomANa rAjAnA kulamAM phI jathayela samudrasUrie digaMbarone jItIne te nAgahadanuM pArzvanAthatIrtha potAne svAdhIna karyuM hatuM ane te pArzvamUrti saMprati rAjAe sthApita dhanavi. karI hatI. 13 mA parathI e binA maLe che ke dhAMdhale potAnI gAyane bheMyarAmAM devakulikAmAM rahelI pAvaeNmUrtipara dUdha siMcatI joIne paricaya divatAnA AdezathI te mUrtine prakaTa karI-te phalodhI pArzvanAthanI mUrti. te mATe caitya aMdhAvavuM zarU thayuM. te zrAvaka pAse paNa dravya pUratuM nahi eTale pahelo mahAmaMDapa thayo ane pachI bIjA maMDapo karavAnI azakti jaNAI eTale savAre te mUrti pAse sAthIo ne rUpIA jaNAyA 20 || granthakAranI ne temAMthI pAMca maMDapovALo prAsAda thayo. tenA putrone saMzaya thayo te nivAryo ne saM. 1180mAM te caityanI pratiSThA thaI. A camatkArI pratimA Sche ne tenA bhaktone devo sahAya kare che. 22 mAmAM kayela che ke prahalAdana (pAhaNa) rAjae vihAra karAvyo te alAdanavihAra ne teHI Od rAjAe sthApela prahalAdanapura (pAlaNapura)mAM te vihAra kartAnA samayamAM hato ne atyAre paNa che. 23mAnuM delavADAnuM yugadIzamaMdira hAla KAnathI tema ja koMkaNanuM sopArA chinnabhinna thayuM che ne tyAM paNa kartAnA samayanuM cothA stotramAM jaNAvela kaSabhanuM caya atyAra nathI. AmAM ramuM stavana kartAnuM komaLa, Ardra ane dInatAbharyuM hadaya batAve che. temAM teozrI Adaza ghaNo uco rAkhI tenA mApathI, potAnI sthitino kayAsa kADhI nikhAlasapaNe aMtaranA uddagAro kADhe che te paikI tho joIe: "mahAvratAnAM na hi me vizuddhi,nAsmi pragalbhaH samitIzca dhartum / guptIstathA pAlayituM pramAdai,-AtuM ca saddhyAnamasadvikalpaiH // 4 // || 20 || jJAnaM na me'sti pracurastu garvaH, krodho'sti bhUyAn na tapazca tIvram / na sakriyA''ste bahulA tu mAyA, vastrAdilobho'sti na saMyamastu // 7 // 6) da66-C
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ santIza! ziSyA na ca zuddhaziSyA ADambarAH santi na sukriyAstu / vADiNDimo'sti prazamastu nAntaH, satpustakAH santi na cArthabodhaH // 8 // uccairguNasthAnakamArurukSu,vicchubhadhyAnakRte yate'ham / tAvanmano'riH kuvikalpapAzai,-rnibadhya mAM hi kSipate'dha eva // 20 // na khelanaM zvA'rhati pUtikarNo, yathA na kuSThI lalanAdibhogam / / na cAtisArI ghRtapAnameva, nArhAmi muktiM kumanohato hI! // 21 // kRpAM kRpAlo! mayi dhehi tatpade, pradehi me zaktimimA yayA'nizam / vazIbhavenmAnasakaM bhavAmbudhau, kSipenna yanmAM kuvikalpajAlataH // 22 // " AvuM AdhyAtmika, vairAgyavAsita, namra ane svadoSana mAnasa jemanAM racelAM stotromAM vAraMvAra daSTigata thAya che to temAMthI adhyAtmakalpadruma jevo graMtha AvirbhAva pAme e svAbhAvika che. (4) adhyAtmakalpadruma-zAMtarasabhAvanAtmaka prastuta graMtha sUripada prApta karyA pachI racAyo lAge che; tene TIkAkAra ratacaMdramaNi te 952nI potAnI bhI pUrva zrImunisundarasUriNA gurvAvalyaparaparyAyastridazataraMgiNInAmA gurupahakamo varNitastenAtheti tadanantaraM (pR. 1) eTale gurnAvalI pachI sUrie racyo ema kahe che te barAbara che, jyAre TIkAkAra dhanavijayagaNi A graMthane upadezaranAkara pachI sUrie ro ema kahe che te barAbara nathI ema agAu batAvyuM che. te prathama nirNayasAgara presa taraphathI prasiddha thayo, pachI zrI dhanavijayagaNinI TIkAsahita zeTha manasukhabhAI bhagubhAI tathA zeTha jamanAbhAI bhagubhAI taraphathI saM. 1971mAM chapAIne prakAzamAM Avyo; ane A
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAdi ' ' cI TIkA tema ja ratnacaMdra gaNinI TIkA banne sahita to prathamavAra mudrita thaI janatA samakSa raju thAya che [AnI hastaprata la. saM. 1568nI granthakAdhanavi. IIra7 patranI, la. saM. 1663nI 11 patranI ane saTippana patra 7 nI ema traNa prato lIMbaDI bhaMDAramAM che.] AnA para A rIte be saMskRta SITIkA thayA uparAMta gujarAtImAM padyAnuvAda (motIcaMdabhAI kahe che te raMgavijaya nahi paNu) raMgavilAse (jai. gU. ka. 2, 534) karyo che ke je paricaya kAmotIcaMdabhAInA gR. gadyAnuvAda ne vivaraNanA pustaka aMte chapAyo che, ane gujarAtI bAlAvabodha tapAgacchanI ratAzAkhAnA haMsaranna munie 22 ) saM.1788 pahelAM karyo che, (hastapatra 53 patranI naM. 1168 pITarsana 4 pariziSTa pR. 43-bhAM. i. pUnAnA hastaka che) ke je prakaraNuranAkara | granthakAranI bhAga bIjAmAM prakaTa thayo che. (motIcaMdabhAI kahe che ke "ranacaMdragaNi ne vidyAsAgara gaNie bAlAvabodha karyo che te prakaraNaratnAkaranA bIjA | tizo. IbhAgamAM chapAyo che"--e barAbara nathI. pra. 2. bIjA bhAganA pR. 95mAM ullekha che ke caMdra gaNi ne u0 vidyAsAgaranI e be TIkA joIne kirelo e bAlAvabodha che. A vidyAsAgaranI TIkA jevAmAM AvI nathI; ratacaMdranI TIkA A graMthamAM chapAI che te.) ne bIjo bAlAvabodha * 1 haMsarata-tapAgacchanI ravazAkhAmAM (rAjavijaya-ravijaya-hIrarata-jayara-bhAvarana-dAnarala sUrinA rAjya) jJAnarala sUrinA ziSya. temaNe saM. 178ramAM dhanezvara sUrinA zatruMjaya mAhAsya parathI sAdA saMskRta gadyamAM zatruMjayamAholekha nAmano graMtha 15 sagemAM racyo. pu. gI. zAha taraphathI saM. GI1972 mAM prakAzita. [ve.naM.1776 ke jemAM ukta tapAgacchanI sUri-paraMparA nAgapurIyatapAgacchanI tarIke sUcita karI che te bhUla che; sAthe kahevAnuM ke muni zrIcaturavijaye jainastotraratrasaMdhroha bhA. 2 nI prastAvanAnA pR. 134mAM haMsarananA guru jJAnarala jaNAvI pragurunuM nAma vijayarAja sUra-mArA jaina gUrjara kavio bhA. 2 pR. 561 thI prAyaH dorAIne-ApI te vijayarAja sUri ane vijayAnaMda sUrinA ziSya ne paTTadhara vijayarAja sUri banne eka gaNIne teno vRttAMta Ape Tche, paNa te banne eka nathI. je. gU. ka. 2, 561 no sudhAro meM tenA trIjA bhAga pR. 1450mAM karyo che ke rAjavijaya sUri go hIraratna sUrilabdhiralasiddhirata-rAjaratna-lakSmIrana-(pa. lAlacaMdra jaNAve che ke 5. labdhirata-siddhirana pAThakanA anvayamAM harSarata vAcaka, lahamIrabha gaNIzanA AzAMkita) thI 22 che. SAjJAnarata gaNinA ziSya mani haMsarana, ane tyAM teno paricaya TUMkamAM karAvyo che. te haMsarata mATe juo mAro jaina sAhityano saMkSipta itihAsa pArA 967, toha74, 977. te rAjavijaya sUrithI thayela tapAgacchanI rasazAkhAnI paTTAvalI mATe juo mAro have pachI praDha thanAra graMtha na gUrjara kavio 3 pR. 2287)
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ta jIvavijaye saM. 1790mAM racyo che. pracalita . bhASAmAM dhanavijaya gaNinI TIkAnA AdhAre gU0 vivaraNasahita ukta zrI motIcaMda gi, kApaDIAe anuvAda karelo ke jenI be AvRtti bhAvanagaranI jainadharmaprasAraka sabhAe prakaTa karela che. A prastuta graMthano vizeSa paricaya have pachI chevaTe karAvavAmAM Avaze. (5) upadezaranAkara-viSamagAthA-vivaraNusahita-upadezathI dharmanuM pratipAdana karanArA samudrarUpa A graMthane "upadeza-ranAkara" e nAma ApyuM che. AmAM dharma ane tenA adhikArI koNa che ane koNa nathI te vistArathI kaheluM che. ratnAkara eTale samudra, ane samudramAM aneka taraMgo-mojAM uchaLe, tema A graMthanA vividha bhAgane taraMgo kapelA che, ane temAMthI adhikArI amUlya rato meLavI zake che. zrImAna sAgarAnaMda sUri A graMthanI prastAvanAmAM jaNAve che ke "ApaNe nikaTatama lavaNuM samudrano Adya bhAga asama che ne 95000 pramANu che, vacalo bhAga daza hajAra pramANe che ke chello pahelA bhAganA pramANu jeTalo che ema pUrvAcAryoe kahyuM che, AthI A graMthamAM paNa jagatI tIrvAvatAra rUpa prastAvanA taTa, AdhAdhikAra ane madhyAdhikAra ema traNa bhAga graMthakAre karyA che paNa amAruM ema anumAna che ke pahelA ane bIjA adhikAra darekamAM cAra aMza hovAthI, chelo adhikAra cAra aMzavALo hovo joIe, paNa aneka bhaMDAromAM zodha karatAM Ano apara taTavALo bhAga maLyo nathI tethI nirUpAya chIe; paNa te jarUra hovo joIe, kAraNa ke chevaTe graMthakAre "apasadaM tarasurAmarAja vicite' eTale "apara taTa sugama hovAthI tenuM vivaraNa karavAmAM AvatuM nathI" e zabdo potAnA zrImukhe kahyA che tethI te apara taTa rUpI trIjo adhikAra mUla mAthAmAM hovo joIe, tenA para potAnI TIkA nahi ja hoya; paNa te bhUla sUtra upalabdha thayuM nathI tethI have pachI koI tene prApta karavAmAM bhAgyazAlI thAya to tene bIjI AvRttimAM jarUra chapAvIzuM." A graMthamAM prastAvanArUpe jagatI tIrvAvatAramAM ra9 saMskRta zloka che temAM zrI rASabha, zAMti, nemi, pArzva, vardhamAna, bhAratI, 1 jIvavijaya-ta- vijayasiMha sUri-gajavijaya-guNavijaya ne hitavijaya-jJAnavijaya ziSya, juo jaina gUrjara kavio 3, . 1643.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAdi zrI adhyA. |gacchanAyaka devasuMdara, gurU jJAnasAgara, gacchanAyaka somasuMdaranI stuti karI pote munisuMdara sUri paropakArArthe A graMtha race che. dharmathI anyaghanavi. SAImokSaprApti che--aneka dharmomAM jinaprarUpita dharmanI viziSTatA che tethI tenuM ane bIjA dharmonuM svarUpa kahevA mATe A graMtha huM maMdabuddhinI hAvidhavidha dRSTAMtothI vividha prakAranA taraMga AdivALA upadezovaDe alpabuddhi mumukSapara anugraha karavA arthe karuM chuM. teTalA mATe eka divasa 10 vRtti-*vAMcI zakAya evA-upadezo rAkhyA che, evuM jaNAvyuM che. paricaya 22 pachI prathama taTa zarU thAya che temAM be Adha ane madhya adhikAra che te dareka adhikAranA cAra cAra aMza che. prathama adhikAranA kvAnyatAnI cAra aMza--(1) dharmagrahaNanI yogyatA-13 taraMgamAM (2) dharmagrahaNa karanAra gurunuM svarUpa 16 taraMgamAM (3) dharmanI ja vividha yogyatAnuM ISItino SUnirUpaNa 8 taraMgamAM (4) dharmagrahaNa AdimAM vidhi ane tenuM phala 9 taraMgamAM batAvela che. madhya adhikAranA cAra aMzaH-1) kSetrakAlAdinI ja durlabhatA hoI dharmakaraNanI AvazyakatA 10 taraMgamAM (2) jinavacanAmRta, bhAvanA, pApabhIrutA sudharmaraMga samyakatva, vrata ne Avazyaka kriyAzI sahita sukhanI pAtratA 11 taraMgamAM. (3) sukha, teno heta, bhaya, vinAzI ane avinAzI padArtha 7 taraMgamAM (4) prakIrNa upadeza 12ER taraMgamAM batAvela che. AmAM prAkRta gAthAo che ane te paikI viSama gAthAo para saMskRta padhamAM vivaraNa che ane badhAM maLI so daSTAMto ApyAM che. viSayane daSTAMtothI vadhAre subodha ane sugama banAvyo che. AmAM potAnA adhyAtmakalpadruma nAmanA graMthanA loko TAMkelA che--juo e9i) devacaMdra lAlabhAI jaina pustakoddhAra graMthAMka 21 mAM chapAyela A graMthamAM pR. 173, 136, 148, 161, 202, 203 ane 204. eTaluM ja nahi , paNa vizeSa te adhyAtmakalpama graMthamAMthI jANI levuM ema paNa graMthakAre upadezarAkaramAM jaNAvyuM che. eTale AthI spaSTa che ke A hAgraMthanI pahelAM adhyAtmakalpama racAyo che. TIkAkAra dhanavijaya upAdhyAye prastuta graMthanI TIkAnA prAraMbhamAM 3rezaarwafbaFpakathanAnakare eTale Iii 22 | upadeza ratnAkara graMthanA racyA pachI A adhyAtmakapakrama racyo ema jaNAvyuM che (patra 2 ane 4) te barAbara nathI; TIkAkAra racave che potAnI TIkAnA prAraMbhamAM gurvAhagramjhizaninA jumo bhisenAti-janajare ema jaNAvyuM che te barAbara che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ A graMthamAM apaTTi '-ame kahela che ke--ema kahIne potAno zloka TAMkayo che ke - yutiSanidhi pro, dU |oDanavartiA menuM viniNaM ja jutharIvattaDavi pAra takSotrima ' (taraMga 4 mAMno). A zloka adhyAtmakalpadrumamAM nathI to temanA koI bIjA graMthamAM te hovo joIe. A graMthamAM AgamAdi, haribhadra sUrikRta paMcAzaka vagere uparAMta patra 155 mAM annAre vasu-vatrakUvI-navanapeTAjAsu-dharmaparAyo hovAH ema kahI zaivamukha-vajasUcI, dvijavadanacapeTA, sandahasamuccaya, dharmaparIkSA e graMthono ullekha karyo che.' 1 zaivamukha-vasUcI e graMthanI bhALa maLatI nahotI, te amane paMDita zrIlAlacaMdra karAvI che. paMDitazrI jaNAve che ke "jaina graMthAvalI (pR. 16)mAM DijavadanasavI jaNAvela che te. vaDodarAnA prAgyavidyA maMdiramAM (naM. 13959)mAM vajaza(sU)cI nAmanA graMthanI ha. li. 16 patranI phoTokopI,Iche! | paradezanI lAyabrerImAM rahelI pothI parathI karAvI rAkhI che. tenuM maMgalAcaraNa bauddha-maMjughoSanuM che. tenA kartAnuM nAma tyAM azvaghoSa jaNAvyuM che. viSaya brAhmaNyAtimada-kAgraha dUra karAvavAno jaNAya che. tenA prAraMbhamAM " namo maMjunAthA I maMguSouM narcA thAya-cetasI I zvayo vajhaRI zu()cca sUtravAmi yathAmAm II 1 " tenA aMtamAM ullekha che ke-pramai vivuM divAnAM, moTuM nidanuM hatAina nu saMto huM zumetA, hA musaMdhavA(s)yumi yadi sAta | kRtiriya sitAvAryAzvaghoSAvAnAmati " haribhadrasUrinI kRti tarIke gaNAtI brAhmaNyati-nirAkaraNa nAmanI ekaIETI bIjI kRti maLe che (pATaNa sUcI pR.4). te tene anusare che. hemacaMdrAcAryanI kRti tarIke oLakhAvAto vedAMkuza (hemacaMdrAcArya graMthAvalI-pATaNathI pra.)no Sii aMtima viSaya uparyukta graMthane anusare che." A graMthanA nAmano artha e che ke zivasenA mukhane vajanI soya--eTale ziva-brAhmaNonuM mukha baMdha karanAro graMtha. dvijavaMdana-capeTA athavA to ukta vedAMphaza koI haribhadrasUrino racelo mAne che. temAM brAhmaNonAM zAstropara TIkA che. saMdehasamuccaya te 410 zlokano jainadharmanA pakSanuM maMDana karato ane hiMduzAstromAMnI amAnya vAtane batAvato graMtha che ne te gUrjareza siddharAjanI sabhAmAM digaMbarone jItanAra vAdi devasUrinA vaMzamAM sAkSAtu sasvatI evA jayamaMgalasUrinA ziSya amaracaMdra sUrinA paTTadhara dharmaghoSa sUrinA ziSya ane dharmatilakasUrinA gurabATI jJAnakalaze racyo che. ( juo velaNakara keTelaMga ne. 1886 ne 87); dharmaparIkSA e digaMbarAcArya amitagatie (hariNunA apabhraMza kAvya nAme
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ kI zrI adhyA. eka sthale jaNAvyuM che ke "gurumukhathI zratAnusAra uttama vANI sAMbhaLI samyagrIte sArarUpa kiyAne svayaM Acare che te vIrajina-kimI granthakAdhanavi. jasevaka. puSkalI zraddhAdi peke," pachI tarata ja vizeSamAM kathela che ke "Adhunika pattanIya maM. hemAdiva" eTale hamaNuM pATaNanA maM. hemA raadipta tti, vigerenI pi" arthAta te vakhate pATaNumAM maM. hemA eka uttama zratavAnuM ne cAritrasaMpanna zrAvaka hato. Niii paricaya graMthakAre racanAsaMvat Apela nathI paNa potAne sUri tarIke ni sucakA suvA suniyurina, navamona thA -IA 22 . kiHi e AdinA AThamA zlokamAM ane chevaTanA gadya bhAgamAM oLakhAve che. tethI pote (saM. 1476 mAM) sUripada prApta karyA pachI nIkaLyaranI upara jaNAvyA pramANe adhyAtmakalpadrumanI racanA pachI A graMtha racela che ema spaSTa thAya che. A graMthanI Adi satharIkaraNano mothI zarU ti . kare che, temAM ane sthaLe sthaLe "jayazrI' e aMka darzAvela che. vyAkhyA sahita graMtha-pramANa 767pa zloka che. AnI hastalikhita pratio | I1) saMvata 1672 varSe sAgAnagare mahopAdhyAya zrI 6 labdhisAgaragaNi-vAcanaka patra 196 dA. 1 saMgha-bhaMDAra kheDA (2) graMthAgraM 6757 patra 165 jaina AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara. (3) gaM. 7615 patra 119 naM. 208 jainAnaMda pu. suratamAM che. de, lA. pu. phaMDa taraphathI naM. 21mAM A chapAyela che te pahelAM mUla sAthe gujarAtI bhASAMtara bhUtapUrva jaina vidyAprasAraka varga, pAlItANA taraphathI adhUro eTale bIjA aMzanA CchaThThA taraMga sudhIno chapAI prakaTa thayela che. (6) kathAcatuSTaya-zrAvakadharma prabhAva para caMdravIrathabhAnI, dAnAdi puNyaphala para dharmadhananI, zrAddhadharmanI ArAdhanA-virAdhanA para sidatta kapilanI ane cAra niyama pALavA para sumukha tRpAdi mitra catuSkanI kathA-ema cAra kathA saM. 1884 mAM racI. (pR. 457. | dhaHpariNA uparathI) saM. 1070 mAM racelo graMtha che ke je parathI prAyaH nakala karIne teja nAmano graMtha pAsAgare ramyo( saMgrahIta kathI) che. baMnene |pratipAgha viSaya eka che. baMnemAM manovega ane pavanaveganI pradhAna kathA ane tenI aMtargata anya aneka upakathAonuM samAnarUpe varNana jovAmAM Ave II 23 | | che. amitagatinA graMthanI padyasaMkhyA 1941 che temAMthI 1250 5gha emane ema padmasAgare kalapA 1474 mAM utArI lIdhAM che--224 pada ahIM , tahIM pheraphAra karI mUkela che. ( juo mAro jaina sAhityano ItihAsa pArA 860, Ti0 513 pR. 586)
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAM. rIporTa 1883-84) temAM bIjI ane trIjI kathAne aMte 'tapAbRhadgacchAdhirAja zrI devasundara sUri zrI jJAnasAgara sUri zrI somasundara sUriziSyaH zrI munisundara sUribhiH' ema jaNAveluM che paNa chellIothI kathAmAM ema darzAvyuM che ke ...zrI dhruvasundara sUri--zrI jJAnasAgara sUri ziSya: zrI somasundara sUri paTTapratiSTitaH zrI munisundara sUribhi kRtA'. A parathI spaSTa jaNAya che ke munisundara sUrine somasuMdara sUrie gacchanAyaka thayA pachI potAnI pATe pratiSThApita karyA te kAraNe temane somasundara sUrinA ziSya gaNavAmAM Ave che paNa teonA dIkSAguru ke jJAnaguru somasuMdara sUri nahotA. A vAta pUrve spaSTa karI che. racanA-sthAna ane saMvat-mAsano nirdeza pahelI kathAne aMte 'saM. 1484 varSe AzvinamAse devakulapATake', ane trIjI kathAne aMte * saM. 1484 varSe mArgazIrSamAse medapATe devakulapATake kRtA' ema batAvyuM che te parathI nizcita thAya che ke saM. 1484 (hiMdI) varSanuM comAsuM mevADanA delavADAmAM kartAe karyuM hatuM, ne pachI mAgazara mAsa sudhI tyAM pote hatA. dareka kathA padyamAM mukhyapaNe zloka che. prathama kathAmAM 217, bIjImAM 4ra6, trIjImAM 137 ane cothImAM 55 zloka che. dareka jayazrIthI aMkita che ane darekamAM chevaTanA prazastizlokamAM racyAsaMvat 1484 Apyo che ane chevaTanI kathAne aMte jaNAvyuM che, A cAre kathAo zabdAnuzAsanamAM dakSa evA lakSmIbhadra munie gurubhaktithI zodhI che. A cAre kathAnuM graMthAtra 1450 che ane te patrAkAre 41 patramAM zrI jainaAtmAnandagraMtharatnamAlA naM. 7pa tarIke bhAvanagaranI jaina gaNi-pachI thayela sUri kRta saM. 1996 mAM racAyelI zrAddhapratikramaNa vRtti 1 A lakSmIbhadra muni-pachI thayela upAdhyAye, rannazekhara vaMdArU-arthadIpikA vRttine zodhI hatIH-- "cAturvidyodadhibhirdadhibhirdadhizuddhaparamaparabhAgaM / sA'zodhyata prayatnA lakSmIbhadrAhya vibudhendraiH // " temaNe sunisuMdarasUrivijJapti saM. 1998 mAM dezabhASAmAM racIne lakhI ke je agAu ullekhela che; temano ullekha somasaubhAgya kAvyamAM sarga 10 myo. 59 mAM vidyuta yodhAMzumAna *kSmImAyudha-vidvAnonA hRdayakamalane prabodhavAmAM sUryarUpa lakSmIbhadra paMDita-e rIte karela che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. ITInoma sUcita karyuM che - ii athAka AtmAnaMda sabhA taraphathI saM. 1976 mAM prasiddha thayela che. mitra-catuSkakathAnI 30 patranI prati jainapratavibhAga naM. ra79 sana 1883-84 nA Ni granthakAghanavi. saMgrahamAMnI bhAMDArakara insTiTyuTamAM che--keTaloga pR. 359. rAdhiII (7) saMtikarastava-A saMti sigiLa, gAtAM sAyara' thI AraMbhI temAM "jayazrI" aMkita karI 14 gAthAmAM 20 vRtti, jI pUrNa kareluM TuMkuM paNa mahimAvaMtuM stavana che. te saMbaMdhI agAu kahevAyuM che. vizeSamAM kahevAnuM ke gAthA 12mImAM potAnuM "munisuMdara sUri | paricaya granthakAranI _ 'evaM sudidvisuragaNasahio saMghassa saMtijiNacaMdo / majjha vi kareu rakkhaM, muNisuMdarasUrithuamahimA / -A munisundara sUrie jeno mahimA gAyo che evA samyagdaSTivALA devagaNusahita zrI zAMtinAtha jinezvara saMghanI tathA mArI | tiLo paNu rakSA karo.-AthI pratIta thAya che ke sUripada lIdhA pachI A stava banAvyuM che. chellI 14 mI gAthA e che ke - "tavagacchagayaNadiNayara,-jugavarasirisomasuMdaragurUNaM / supasAyaladdhagaNahara,-vijjAsiddhI bhaNai siiso||" -tapAgaccharUpe AkAzamAM sUryasamAna yugapradhAna zrI somasundara gurunA supasAyathI gaNadhara vidhA-sUrimaMtranI siddhi karanArA (munisuMdara sUri) ziSya (ema) kahe che. AmAM pote sUrimaMtra guru zrI somasuMdara pAsethI meLavyo hato eno spaSTa ekarAra che. (koI A gAthAne kSepaka mAne che, paNa mane tema lAgatI nathI. A stava prasiddha che. ghaNe sthaLe mudrita thayuM che. | (8) jAnandacaritra-saMskRta padyamAM graMthAgra 7500mAM A jayAnanda kevalInuM caritra che, ke je kartAnA ziSya caMdraratra gaNie zodhyuM. (pra kAMtivijaya bhAra, vaDodarA) te 5. hIrAlAla haMsarAja taraphathI ane hamaNuM maphatalAla jhaveracaMda, amadAvAda taraphathI chapAI prakaTa thayela che. AmAM mukhyatve karI zrAvaka vrata pALavAnA phaLanuM mAhAsya che. A saMskRta caritra lokapriya thayuM hatuM, kAraNuM ke te parathIel sattaramA zatakamAM sa. 1686 poSa zudi terasa guru dine zrI vijayAnaMda sUrinA ziSya kavi nAnAe gUjarAtI rAsa rayo (prakaTa-AnaMdakAvya mahodadhi mauktika 3) temAM tapAgacchanA 51 mA paTTadhara ApaNuM kartAno chevaTe ullekha (juo jai. gU. ka. 1 pR. 543) che ke
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6dikaKkaka "anukramiM gurU gaipati jeha, zrImunisuMdara kahI teha, ekAvanamAM thAnaki kahiyA, khimA-dayA-vidyAvaMta lahiyA. tiNuI gurUi graMtha ja kIdhA ghaNA, kahetAM pAra na AvaI teha taNA, zrI jayAnaMdanuM carita ja sAra, kIdhuM zAsananAM hitakAraATha sahasa te kIdhuM valI, te vAMcaI sahuI mani rUlI." ane ogaNIzamA zatakamAM saM. 1858 poSa zudi 11 dine lIMbaDImAM comAsuM rahI zrI satyavijaya gaNInA saMtAnIya paddhavijaye gujarAtI padyamAM vizeSa vistAravALo rAsa racyo ke jenI chevaTanI prazastinA kalazamAM mUla graMthakAra saMbaMdhI ema jaNAvyuM che ke - tasa pake zrIdevasuMdara sUri guNavaMtA guNarAgI , somasuMdarasUri pATa paMcAzame, kiriyAvaMta vairAgI che. 4 munisuMdara sUri ekAvaname, pATe guNamaya dariyA jI, sahasrAvadhAnI bAlapaNAthI, tAryA jihAM vicarIyA che. 5 adhyAtamakalpakuma nAme, saMtikara jeNe kIdhuM ja, ekaso ATha hAthano kAgala, lakhine gurUne dIdho che. 6 ekaso ATha vattelikAnA rava, bhinna bhinna oLakhIyA jI, upadezaranAkara jeNe kIdho, "vAdigokula-sAMDha' lakhAyA che. 7 ItyAdika bahu graMthanA kartA, zrI jyAnaMdacaritra che, jeNe kIdhuM nAnArasaMyutta, bahu vairAgya-pavitra che. te . teha caritrathI rAsa racyo meM, ocho adhika likhAyo che, te ja micchA daDa ho, pApa rati na rakhAyo che. 8." (. gU. ka. 3, pR. 90) A rAsa saM. 1945mAM naDIAdanA sAnakhAtA taraphathI amadAvAdanA Aryodaya presamAM chapAI prasiddha thayo che. tathA te ja padyavijaye rAte bhUla saMrakRta padyanuM saMskRtamAM gadya potAnA ukta rAsanA racanAnDarSa-saM. 1858 nI vasaMtapaMcamI ravivAre pUrNa karyuM. gajo bANatathA nAgacaMdrAviti ca vatsare / vasaMtapaMcamI dhane vikramAdU rvivaasre| mayA zrIjayAnaMdacaritraM gadyabaMdhataH / guroH prasAdamAsAdya kRtaM tucchAlpabuddhinA // -saM. 1883 mArgazIrSa zu. 13 miputravAsare li. patra 255 kheDA saMgha bhaM. naM. 1.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ grnthkaarAkepricy granthakAranI kRtio. zrI adhyA. A saMskRta gava paM. amRtalAla amaracaMda, pAlItANA dvArA saMzodhita thaI e. ema. anya kaMpanI dvArA saM. 1977mAM prakAzita) vanavi. hita thaI gayela che. | (A paddhavijaya saMbaMdhI juo mArI "jaina aitihAsika rAsamALAmAM padmavijaya nirvANu rAsa, tathA temanI bhASAkRtio mATe ta, vRtti juo mAro graMtha nAme jaina gUrjara kavio bhAga 3 pR. 73) ne 2kA (9) paMcadarzanasvarUpa-A nAmano graMtha munisuMdarasUrikRta che ane tenI 13 patranI saM. 1510 lakhelI prata sarakArI saMgrahamAMIbhAMDArakara insTiTyuTa pUnAmAM vidyamAna che ema kAthavaTe-rIporTa naM. 1389mAM jaNAveluM che. [zrIdhara bhAMDArakaranA Dekkana kaoNlejanA graMthonA sana 1888 nA keTalaoNga-sUcIpustakamAM sane 1872-3 nA saMgrahanA naM. 174 mAM zAMtinAtha caritra (saMskRta) nA kartA munisuMdara jaNAvela che te tathya nathI lAgatuM-munisuMdara badale munideva joIe. (1) Avazyaka-pAkSika samiti-sittarI, (2) aMgula saptati-sittarI, (3) vanaspati sakati-sittarI, (4) tapAgaca7 paTTAvalI (5) ziAMtarasarAsa (gujarAtImAM) ema pAMca graMtho zrI motIcaMdabhAIe vizeSa jaNAvyA che te yukta nathI. A paikI prathamanAM traNa bRhadgacchanA municaMdra sUrikata che ne tenI prata lIbaDI bhaMDAramAM che. (jai. sA. I pArA 334 ke jenA pArA 676 mAM A paikI prathamanAM be munisuMdara- | sUrikRta meM batAvyA che tyAM municaMdrasUrikRta samajavAnA che.) tapAgaccha paTTAvalI gurnAvalI uparAMta judI paNa banAvI che, je maLI zake che, ema ra. motIcaMdabhAI kahe che, paNa te mArA jevAmAM AvI nathI. mArA dhAravA mujaba banne eka ja graMthanAM jAdAM judAM nAma che. yA to e kharI rIte e gurnAvalIne AdhAre pAchaLanI tapAgaccha-paTTAvalI racAyelI jaNAya che. tema ja zAMtarasa rAsa morabI bhaMDAramAM che ema haJsva. manasukhalAla ki. mahetAnuM kahevuM hatuM, paNa tyAMthI ke bIje koI sthaLethI mane te jovA maLyo nathI. mane lAge che ke adhyAtmakalpadrumanA aMta (a. 16, zloka 7)mAM tene "rAjasamAvanAmA munisunama no prathA' jaNAvela hovAthI adhyAtmaka95kumanuM bIjuM nAma zAMtarasabhAvanA lekhI tene ja zAMtarasa rAsa gUjarAtImAM bhUlathI gaNI levAyo lAge che.] 21 ll
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 paTTadhaze. (1) jyacaMdra sUri-zrI munisundara sUri 4 varSa lagabhaga gacchanAyaka tarIke rahyA ne saM. 1503 nA AraMbhamAM svargastha) thayA pachI temanI pATa para vidyamAna jayacaMdra sUri (somasundara sUrinA bIjA ziSya-sUri) virAjyA hatAsaM. 1503; ne teo gacchanAyaka | saM. 1576 sudhI rahyA ne pachI saM. 1507 mAM rahazekhara sUri virAjyA eTale saM. 1506 ne aMte jayacaMdra sUrino svargavAsa thayo haze. zvAsa. 15ra4 nA somasabhAca kAvya sa 10 zloka 4 - 5 mAM jaNAvyuM che ke "munisuMdara sUrimAMthI-pachI jayacaMdra sUri vijayI thayA, ke jemaNe potAnI vistarelI apAra vidvattAthI "kRSNa vAvatA'-kRSNa sarasvatI" evuM birUda dhAraNa karyuM. vaLI jemaNe somasuMdara gurUva) JApelA gacchanA bhArane pRthvInA bhArane varAhe vahyo hato tema vahana karyo hato ane mahAna arthavALA kAvyaprakAza saMmatitarka vagere zAstro | ghaNA ziSyone bhaNAvyAM hatAM. (A parathI lAge che ke somasuMdara sUri pachI jayacaMdra sUri ane munisuMdara sUri baMne paTTadhara thayA haze.) munisuMdara sUri svargastha thayA pachI te jayacaMdra sUri ananya paTTadhara thayA e niHzaMka che. temanuM "kRSNasarasvatI' e biruda "GretutA SjaworNAtIti javAbaH zrInAtha' e saM. 1479 nI kalpasUtra, anuyogadvAra sUtra ane naMdisUtranI lakhAyelI pratonI prazastinA nI & zloka parathI jaNAya che (5. lAlacaMdra saMpAdita pATaNu sUci pR. 200, 224, prazasti saMgraha pR. 74, jinavijaya saMpAdita jaina pustakaI& prazasti saMgraha pR. 48) dhAraNa karyAnuM hemahaMsagaNi potAnI saM. 1515 nI nyAyamaMjUSAnI kRtinI prazastimAM Teko Ape che; jyAre sa. 1541 nA guruguNaranAkara kAvyamAM (1, 92), "temaNe dakSiNanA vAdi-bhadronI mada taka kavitAnI akSata yukti paMktithI utAryo tethI, rAjAnI sabhA samakSa te vAdIoe A to "kRSNasarasvatI' (sarasvatI devI zvetavaNuM che, jyAre sUri pote zyAmavarNA hoI te kALA 1 tasmAd babhUva vijayI jayacandrasUri ripratApasavitA s-vitaankiirtiH| vidvattayA prathitayA'mitayA'tra kRSNavAgdevateti birudaM guruyoM dadhAra // yaH somasundaragurUttamadattabhAraM varAha iva mukhya uvAha pRthvyAH / adhyApayadU vituSamaMtiSadAM mahArtha-kAvyaprakAzavarasammatimukhyazAstram // 2 yasya zyAmasarakhatIti birudaM vikhyAtamurvAMtale guvIM zrIjayacandrasUrigururapyAdhyAt prasattiM same //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAdi zrI sarasvatI) ema uccAryuM tethI temane te birUda prApta thayuM" ema kathela che.' ne sAthe jaSNuvyuM che ke teo munisundarasUrinI pATe thayA. prinyaalvanavi.] temaNe saM. 1506 mAM pratikamaNuvidhi (mudrita; pI. 4, 107) nAmanuM pustaka racyuM temAM potAne "gvaM zrIyutamagzrIpadanAyi-I SSIchInavavaMtipunaH dhImavirogi ' somasuMdara gurunA pahadhara jaNAvelA che. temanI bIjI kRti mATe juo jaina sAhityano saMkSipta itihAsaING vala0 vRtti DipArA 676. temanA pratimAlekho saM. 1496 thI saM. 156 sudhInA maLe che temAM munisuMdara sUrinI hayAtImAM-saM. 1503 sudhI temane ! paricaya "tapa" jaNUAvela che ke te sUrinI hayAtI bAda temane "gacchanAyaka' kahelA che, paNa paTTadhara to somasuMdara sUrinA ja darzAvela che. temanI pachI che 26 II. (c)AranazekharasUri paTTadhara thayA, ke jemane munisuMdara sUri pachInA ne te sUrinA paTTadhara tarIke pAvalIkAre oLakhAvyA che. jei je samaye jeIi gacchanAyaka hoya, temanA te AjJAMkita hoI pUrvanA tathA vidyamAnanA paNa ziSya tarIke potAne oLakhAvI zake e dhyAnamAM rAkhavAnuM che.] paTTadharo (2) razekhara sUri dharmasAgarIya paDhAvalI pramANe janma saM. 1457 kavacita 1452, vrata saM. 1463, paMDitapada sa. 1483, vAcaka- 1 Jpada saM. 1493, sUripada saM. 1502, sva. saM. 1517 poSa vadi 6; staMbhatIrthamAM bAMbI nAmanA bhake "bAlasarasvatI" evuM birUda ApyuM. somasaubhAgya kAvya sarga 10 zloka 13, 14, 17 thI 20 mAM kahe che ke temaNe nAnapaNamAM dakSiNa dizAnA vAdIone jItyA hatA. deva-| giri (dolatAbAda)nA mahAdeva nAme vyApArI vaNike temane AcArya pada apAvyuM hatuM. teo gacchanAthanI padavI cirakAla sudhI (lagabhaga | daza varSa sudhI) jALavIne sUripada-paMDitapada-munipada ApavAnA, jinamaMdira-pratiSThAnA, mAlAropaNuM, yogavidhi AdinAM aneka zubha kAryo , karyA che." guruguNaratnAkaramAM sage 1, zloka 96 thI 100 mAM ema darzAvyuM che ke "(dakSiNanA) bedarapuramAM moTA brAhmaNa bhaTTano mada TALI || 26 1 yAmyA''didigmilitadurmadavAdibhahAn nirdhAvya trkkvitaaksstiyuktipNktyaa| ye lebhire virudamibhyasabhAsamakSaM taireva tUkamiha kRSNasarakhatIti // 92 // candrAkraMdIpratarakIrtitapaH pratApAH pApapraNAzanipuNAH praNataprajAnAm / dhIrA'jitAzca manisandarasaripaTTe'jAyanta tena jayacandra gnnaa'dhiraajaaH|| 93 // (yugma) 2 A birUdanI vAtane Teko eka mAtra devavimalagaNie hIrasaubhAgya kAvya sarga 4 bloka 128 mAM Apyo che,
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALapaNamAM potAnuM nAma sArthaka karyuM. pratikSmaNa sUtravRtti, vItarAgastava, zrAddhavidhi pramukha graMtha racyA, anekane muni-dIkSA, vAcaka pada, che. paMDitapadanuM pradAna karyuM ane jayacaMdra sUrinA paTTe tapagacachanAtha thayA. temanI kRtio mATe juo mAro "jaina sAhityano saMkSipta itihAsa'IchI jApArA 649, temanA pratiSThA-lekho saM. 152 thI saM. 1517 caitra zu.13 sudhInA maLe che. temAM jotAM saM. 1507 thI gaNeza tarIke tema ja chItapAgara cheza somasuMdara sUri zrI munisuMdara sUri zrI jayacaMdra sUri ziSya zrI ratazekhara sUribhiH' ema paNuM temanI oLakhANuM ApelI che, ane chellA saM 1517nA lekhamAM munisuMdara sUrinA paTTadhara tarIke jaNAvyA che, jyAre dha. 5. mAM svargavAsa-miti saM. 1517 poSa vadi 6, ApI che, tyAre pratiSThA-lekha saM. 1517 caitra zu. 13 no maLe che, to te vicAravA jevuM che. citrAdi hiMdI ke gUjarAtI varSa gaNunAne lIdhe | Ama hoya. potAnI saM. 1496 nI zrAddhapratikramaNusUtravRttinI ane potAnA saM. 1516nA AcArapradIpa nAmanA graMthanI aMte somasuMdaraSIsUrinA pAMca ziSya-sUriomunisuMdara sUri, jayacaMdra sUri, bhuvanasuMdara sUri, jinasuMdara sUri, jinakIrti sUri gaNavI e guruonA pritApathI te kRti racI ema kahevA uparAMta darzAvyuM che ke bhuvanasuMdara sUri ke jenI pAse potAne guNaratra sUrie vidhA mATe mokalyA hatA , te potAnA vidyAgurU hatA, ane potAne sAdhuranna sUrie bodha ApI uttama mArge doryA hatA. 18 ziSyo-temanA hastadIkSita ziSyomAM prasiddha ziSya tarIke (1) lakSmIsAgara sUri ane (2) hemahaMsagaNei spaSTa ullekhAyA che. (1) lakSmasAgarane saM. 1470 mAM cha varSanI vaye vaDanagara pAsenA tenA gAma umApuramAM munisuMdarajIe munidIkSA ApI hatI ke SI muMDasthalamAM sa. 1591 mAM vAcaka padavI ApI hatI. ukta vAcakapadavI pahelAM somasuMdara sUrie devagirivAranI mahAdeva nAmanA zrImaMta |IvaNike mevADanA delavADAmAM saM. 1486 mAM paMnyAsa (paMDita) pada ApyuM hatuM, ane ukta vAcaka pada pachI saM. 1508 mAM jApa (jAu2) mAM | udayanandui sUrie sUripada ApyuM. ratazekhara sUri svargastha thatAM saM. 1517 mAM gacchanAyakapada prApta thayuM. temanA svargavAsanuM cokkasa varSa Iupalabdha nathI thayuM. pratiSThA-lekho saM. 1550 sudhInA upalabdha che. temanA paTTadhara sumatisAdhu sUri saM. 1551 mAM svargastha thayA eTale te pahelAM teo svargastha thayA haze ja, temanuM caritra temanA samayamAM saM. 1541 mAM somadeva sUrinA ziSya paM. cAritrahaMsa gaNeinA
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ za SyA jaziSya somacAritra gaNie saMskRta padyamAM racelA guruguNaratAkara kAvyamAM ApeluM che ke jeno sArabhAga meM jaina sAhityanA itihAsanA granthakAdhanavi. pArA kara1 mAM Apyo che. raaditti (2) hemahaMsa gaNie potAnI saM. 1516 nI nyAyamaMjUSAvRtti (mudrita ya. graM; pI. 4 pR. 17) nI prazastimAM munisuMdara sUrineTa potAnA dIkSAgurU (juo patra 14/2 Ti. 5) spaSTa jaNAvyA che. temanA graMtho vagere mATe juo mAro jaina sAhityano ItihAsa, pArA paricaya 27 IIii ki680, 708, 751, 64. tema ja jai. gU. ka. 3, 1577 (3) zubhazIla gaNi ke jemaNe aneka graMtho racyA che (juo jai sA itihAsa pArA 688, 752 ne 754) te potAne muni granthakAranA suMdara sUrinA ziSya tarIke potAnI saM. 1509 nI bharatezvara bAhubalI vRtti (pra. de. lA. pu. phaMDa) mAM oLakhAve che.' temaNe saMskRtamAM ziSyo prabhAvaka kathA nAmano graMtha saM. 1504 (5yodhi-kheSa-caMdra pramANa samaye) racyo temAM potAnA gurubhrAtAo-vizAlarAja sUri, rabrazekhara sAsari, udayanaMdi, cAritraratra, lamIsAgara ane somadeva gaNi batAvyA che. te rIte e badhA munisuMdara sUrinA ziSyo gaNAya. saM. 1521mAM lakSmIsAgara sUrinA gacchanAyaka-kAlamAM temanA prasAdathI paMcazatI-prabodha-saMbaMdha nAmanA racelA graMthamAM chevaTe jaNAve che ke "graMthAOM 7941, joitizrI somasuMdara sUri-pAlaMkaraNa zrI munisuMdara sUri zrI jayacaMdra sUri-pAlakaraNu-zrI 2nazekhara sUri-pAlaMkaraNa zrI lakSmIsAgara sUrijI zrI somadeva sUri zrI rAmaMDana sUriziSya paM. zubhazIla gaNi-viracita paMcazatIsabaMdhe caturthAdhikAra samAptaH" (venaM. 2020) (4) harSasena ke jenA ziSya harSabhUSaNe saM. 1480 thI 1486 mAM graMtho racA, temAM te potAnA gurU tarIke husena uparAMta somasuMdara sUri ane munisuMdara sUri tema ja mahimacaMdra, jayacaMdra, bhuvanasuMdara ane jinasuMdara sUrine paNa jaNAve che (jai. sA. I. pArA 685) (5) caMdrasena gaNi-temaNe gurUnA yAnandakevali-caritra nAmanA graMthane gurubhaktithI potAnI buddhi pramANe zodhyo. 27 | (6) saMghavimale (?) saM. 1501 jeTha suda 4 gurU dine sudarzana zreSThI rAsa gU. mAM raco (jai. gu. ka. 1, 42).. 1 tapAgacchAdhipaH zrImanamunisundarasUrayaH / tacchiSyaH zubhazIlAhyo bharatAdikathA vyadhAt //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) saMghakalaza gaNie saM. 1505 mAgazara mAse talavADAmAM samyakatvarAsa (aNubhASAmAM) ramyo (ja. 1. ka. 1, ja) temAM te potAne somasuMdara sUri, munisuMdara sUri, jayacaMdra sUri, vizAlarAja sUri e cAra tapagaccha-guru tathA ra khara sUri ane udayanaMdi sUrine vaMdI te sarvanuM ziSyatva svIkAre che. (8) ajJAta-temaNe kalyANumaMdira stotrapara gUla bAlAvabodha co (jai. gU. ka. 3, 1573) (9) zivasamudra gaNi ke jenA ziSya 50 hemamaMgala gaNie saM. 1517mAM lakhela paMcataMtranI prati pATaNanA saMgha bhaMDAramAM che. (10) zubhasuMdara gaNi ke jenA ziSya caMdradharma gaNie maMDalI nagare prAkRta vyAkaraNa-aSTamodhyAyanI lakhelI prata pATaNanA pholIyAvADAnA bhaMvaranA dAbaDA 73mAmAM che. (11) vizAlarAja ke jenA ziSya sudhAbhUSaNunA ziSya jinasUre gautamapRcchA para pU. mAM bAlAvabodha racyo. (jai. yU. ka. 3,1579) TIkAkAra dhanavijayagaNi. 1 paricaya A TIkAkAra potAno paricaya saMkSepamAM A graMthanA dareka adhikAranI potAnI TIkAnI aMte " zrI tapAgacchanAyaka-bhaTTAraka DAzrI manisaMdara sUrie racelA, temanI paka paraMparAmAM prabhAvaka evA pAtasAha zrI akasmaranA pratibodhaka-bhaTTAraka zrI hIravijaya sUri | kiI zrI vijayasena sUrie jeno artha vicAryo che evA, (ane) soLa zAkhAvALA, adhyAtmakahapadrumanI adhirohiNI nAmanI TIkA, sakala zAsrarUpI kamalanA protana (sUrya) evA mahopAdhyAya zrI kalyANavijaya gaNinA ziSya upAdhyAya zrI dhanavijaya gaNie banAvelI che." chevaTe be zlokamAM pote jaNAve che ke " zrI hIravijaya sUrIzvaranA ziSya vibudhavAra rAmavijaye ane zrI sumativijaya vAcakanA 1 khaMbhAtanA zrImALI rapAla dozIno mAryA ThakAthI thayela putra rAmajI, te traNa varSano thayo tyAM mAMdo paDyo. hIrasUrine vAMdavA bolAvyA. te sAje thAya to dIkSAmAM devAnI mAtapitAe hA pADI. ATha varSano thayo te vakhate tene dIkSA devAmAM bhAre kolAhala thayo. sUbA sitAbakhAna pAse pharyAda gaI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ di ziSya sUravirya paMDite paNa sAthe maLIne A adhyAtmakalpadrumanI padaghaTanA-TIka zodhI che ane tene doSanA sAtA evA nirdoSa janoe grnthkaavanavi. doSa vagaranI kharekhara karavI ghaTe." | gurU-mahopAdhyAya kalyANuvijaya tejasvI ane prabhAvazAlI thayA. teo hIravijaya sUrinA dIkSita ziSya hatA-vIsA poravADa (hI.) ha0 vRtti rAsa pU. ra21) lAlapuranA harakhAzAhane tyAM bhAryA puMchathI janma saM. 1601 Aso vadi 5 zani, nAma ThAkarazI, dIkSA saM. 1616 vaizAkha paricaya vadi 2, upAdhyAyapada saM. 1624 phAgaNa vadi 7 pATaNamAM hIravijaya sUrie ApyuM. saM. 1644 mAM zrImAlI saMghapati iMdrarAje (jayapuranA 28 | virATa nagaramAM baMdhAvelA iMdravihAra nAmanA jinAlayamAM pratiSThA karI juo zrI jinavijayano jaina prAcIna lekha saMgraha 2 na. 378. vaLI, TIkAkAra SArAjapIpalAnA rAjA vacha trivADInA madhyasthapaNumAM brAhmaNo sAthe vAda karyo, jaina dharmamAM prarUpita deva-gurU-dharmanuM svarUpa samajAvyuM, ne nAvI | rAjane prasanna karyo. teo vyAkaraNuzAstramAM pAraMgata thayA hatA. (hIra rAsa pR. 300 thI 302) (vizeSa mATe juo mArI saMpAdita karelI | sUrine nAsavuM paDyuM. Akhare pipaloImAM dIkSA ApI nAma rAmavijaya rAkhyuM. pachI paMnyAsapada dIdhuM. (hIra. rAsa pR. 41, 42, 13, 14) A rAmavijaya nIce jaNAvela rAmavijaya hovA joIeH- zrI hIravijayasUrinA nirdezathI maha0 vimalaharSagaNi maho. kalyANavijayagaNi maho. somavijayagaNi vAcaka labdhisAgaragaNi pramukha gItArthIe maLIne je mahodharmasAgara kRta paTTAvalI zodhI hatI tene prathamAdarza hIravijaya sarinA ziSya paM. zAmavijaya gaNinI sahAyathI 50 jayavijaya gaNie lakhyo hato. vaLI "zrI tapAgacchIya paMDita zrI rAmavijayagaNicaraNasevI paMDita zrI vijayagaNie' racelI kumArasaMbhava mahAkAvya paranI saMbodhikAsamAM nAmanI vyAkhyA-TIkA maLe che, to te vijaya gaNinA gurU rAmavijaya gaNi saMbhavataH hIravijaya sUrinA ziSya A rAmavijaya gaNi haze. (pra. sa. pR. 306 na. 1198). Sii | 28 - 1 mRgAvatI AkhyAnanI eka prata (pra. saMgraha pR. 184)nI ane lekhaka prazasti ema che ke - ji1 sapaITchafdhAna maTIrapura | zrI hIravijayasUrIzvaraziSyamahopAdhyAyazrI sumativijaya gaNi ziSya paMDitasabhAgRGgArahAra paMDita siMhavijaya gaNi ziSya paMDita zrI sUravijaya yaNimitrairiti saM0 1675
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAjaina aitihAsika rAsamALAmAM prakaTa thayela temanA ja ziSya jayavijaye temanI ja hayAtImAM saM. 1655 Aso zu. 5 ne dine racelo kalyANaIS GUvijayagaNi-rAsa, ane ziSya parivAra mATe juo jainastotra saMdoha bhAga bIjo-prastAvanA pR. 122 thI 132) teo saM. 1657 sudhI Ai DAyAta hatA ema zrI vijayatilaka sUri rAsanI prastAvanA parathI jaNAya che. temano svargavAsa kyAre thayo te jANI zakAyuM nathI. vidvAna ziSyasamudAya bahoLo hato ane temAM ApaNA A TIkAkAra dhanavijaya paNa eka samaye vidvAn ziSya hatA. A dhanavijayanA te gurunI pAdukA zatruMjayanI taleTImAM traNa zubhamAMnI eka zubhamAM che. (hIra rAsa pR. 200) vaDaSabhadAsanA saM. 1685 mAM racelA ne AnaMdakAvya mahodadhi, ma. 5 mAM chapAyelA hIravijaya sUri rAsanA AdhAre jANI zakIe AchIe ke-uparyukta hIravijaya sUrie saM. 1631 mAM amadAvAdamAM eka sAthe aDhAra jaNane dIkSA ApI hatI temAM dhanavijaya nAmanA sAdhu pazu hatA ke jemanI sAthe temanA be bhAI (kamala ane vimala) tathA temanA mAtA pitAe paNa dIkSA lIdhI hatI;' ukta sUri | Jakabara bAdazAhanA nimaMtraNathI phatepura sIkI sa. 1638 jeTha vadi 13 ne dine tenA darabAramAM prathama gayA tyAre temanI sAthenA 13 | | sAdhuo paikI te sUrinA pradhAna (dIvAna) samAna A TIkAkAra zrI dhanavijaya hatA, eTale je aneka paMDito vihAra karatA sAthe AvyA hArve caitra muvi tiyA sipI zrImaiqvAmAna muviditaHpuriomana vinayanasUrIzva-ziSya madAra% zrI vinayatinivAgye - AmAM jaNAvelA jAsUravijaya ne A TIkAnA zodhaka sUravijaya eka lAge che, jo ke TIkAmAM sUravijayane sumativijayanA ziSya kahela che ke AmAM praziSya kahela che. A lekhaka aravijaya mATe medanIpura (maiDatA) mAM saptapadArthonI prata saM. 1662 mAM lakhAI (prazasti saMgraha pR. 167). sumativijaya mULa lokAgacchanA jiSNudAsa RSi ke jeNe te gaccha tacha hIravijaya sUrinI ArA svIkAravAthI tapAgacchamAM dIkSA letAM tene 38 upAdhyAyoe sumativijaya e nAma ApyuM. saM. 16rara lagabhaga (hIra. rAsa pR. 41 ne 42) 1 dhanavijaya paMca jaNasya tihAM saMjaya lIere, kamaLa vimaLa be bhrAta; mAta tAta ne saMyama pote Adare re, jaga jevAne nata. * ityAdika manuja aDhAra. (hIra rAsa pR. 57)/
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI aghyA. vi. rakha0 vRtti. // 21 // XXX hatA te paikI te eka hatA. akabara zAha pAse DAbara taLAvamAM matsyavadha baMdha karAvavAmAM te sUrine A dhanavijayano sAtha hato. hIra sUri khaMbhAtamAM comAsuM hatA tyAre tyAMnA hukhImalA nAmanA khojAe te sUrine gAma bahAra kADhyA hatA, eTale dhanavijaya akabara zAha pAse jaI zAMticaMdra upAdhyAya dvArA te khojAne sakhata nasIyata karatuM pharamAna meLavI khaMbhAta AvyA tyAM tene paMktipada ApavAmAM AvyuM. saM. 1647. saM. 1648 mAM hIra sUri amadAvAda AvyA tyAre tyAMnA sUbA AjamakhAne temane ghaNuM mAna ApyuM, te vakhate dhanavijaya AjamakhAnane maLyA hatA ne zatruMjaya ne giranAranI mAgaNI karI hatI; teNe soraTha jaI AvyA pachI huM karIza ema kahyuM. pachI satA jAma sAthe laDAI karI navAnagara lUMTI ne chatI, jUnAgaDha jItI AjamakhAna amadAvAda AvI turata ja hIra sUrine paNa sAthe AvI maLavA jaNAvyuM eTale hIra sUri, soviya ne dhanavijaya te khAnanA mahelamAM jaI maLyA-dharma-vArtAlApa pachI kaMI mAgavAnuM kahetAM potAnA zrAvaka jagaDuzAhane keda karyo hato tene choDavAnI mAgaNI karI; ane teNe te svIkArI te zAhane choDI mUkyo. 1 lAbhavijaya gaNi ne munivije, dhanavijaya celo ati bhaje; puNyavijaya ne jasavijaya joI, aneka sAdha valI puMTha joI. (hIra. rAsa rR. 108) 2 teNI rAti muni dhavijaya, lIdhA chaDIdAra tyAMhi; DAmara talAva AvI karI, jAla manA kIyA mAMhi. 3 dhanavijaya dhIrajano dhorI, akabara pAse jAya; zAMticaMda munine te maLIo, bhAkhI sakala kathAya. araja karI akabara zAhinaM, suNatAM samalo khIje; kuTTaNa paIjAro mArI, AMdhI ama ANIne. x x x karI pharamAna ApyuM munivaraniM, dhanavijaya leI Ave; zrAvaka jana harakhyA nara sadde, jANa khojAne cAve. 4 dhanavijaya paMDita padavI hoya, pharamAna taNo te mahimA joya; saMvata sola aDatAlo yadA, AjamakhAna jAye soraTha tadA. dhanavijaya maliyo tava jaI, kare hIra duA tumheM sahI, x x x dhanavijaya bolyo teNIvAra, mAgyo zetruMja ne giranAra. xxx (hIra. rAsa rR. 170 ane 173) Ao ahIM. 5 hu~ avasara nara jamakhAMna, Avyo vegeM purUSanidhAna; mulAo hIrakuM aITheI kahIM, tIna yatIsyuM (hIra. rAsa rR. 128) (hIra. rAsa pR. 167) oxaxaxoxoxo granthakArAdi paricaya TIkAkAra dhanavijaya // 2 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ A parathI spaSTa che ke dhanavijaya paNa mULe hIravijaya sUrinA dIkSita ziSya hatA ane te sUrinA vizvAsapAtra hoI pradhAnapada bhogavatA hatA, ne temanI pAsethI pacAsa-paMDitapada meLavanAra hatA. - A dhanavijaya prAre akabara bAdazAhanAM pharamAna meLavIne meDatAmAM svagurU hIravijaya sUrino ane potAno mahimA batAvyo-tyAM jaina maMdiro para oNcho kara letA temAMthI tene mukta karAvyAM ane tyAM jainone vAje vagADavAno niSedha hato te vagADavAnuM karAvyuM. temanA mukhya ziSya guNavijayanA ziSya rAmavijayanA puNyArthe vizeSAvathakavRttinI 28355 graMthAganI 493 patranI (go. nA. saMgrahanI) pratane jJAnakozamAM mUkI hatI te tenI prazasti parathI jaNAya che.'] . tevI rIte akabara bAdazAha pAsethI hastalekhita pharamAna lAvIne dhanavijaye sUrata Adi nagaramAM mogalAzrita jinamaMdira ane hIra soma zrI dhanavije, bhANuvijaya cotho te bhaje; chAno samaya rahyo narabI, traNya purUSa cAlyA jimasIha. (hIra. rAsa pR. 174) uttara narato Apato, karato hIra sabAe; jagaDuzAha muMkAvio, bUjhabhyo ghaNuM nAba. (hIra. rAsa pR. 175) - A utArA bharUcanI saM. 1825 nI hIra. rAsanI hastaprata sAthe sarakhAvI lIdhA che. 1 zrI hIravijayasUrIzvaracaraNAMbhoja garAjanibhaH / yo dhanavijayaH prAjJo'bhUd bhuvi vikhyAtavarakIrtiH // 1 // sAhiakabarapA dAnIya sat sphuranmAnAn / yo meDatAkhyanagaraM prabhAvayAmAsa puNyAyaH // 2 // zrI harigurumahimnaH khaprabhayA yayA mitrasamadIptiH / tatra ca janavihArAn mlecchakarAnmocayAmAsa // 3 // jainAle pratiSiddhAnyapi dasyubhireva meddtaangre| yaH paMcazabda-bhUSita-vAditrANi pravAdayAmAsa // 4 // - tacchizu guNavijayAhassudhIssudhImaMDalISu yo mukhyaH / citkoze'muMcadimAM tacchizu rAmaH prati puNyAM // 5 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthakA zrI zAka upAzrayo hatAM te choDAvyAM, ane temane zrAvako pAse anukrame jinabiMba ane sAdhuo sahita karAvyAM (juo pAsAgara kRta "jagadaguru na IIkAvya, loka 199). paricaya TIkAkAra dhanavijaya saM. 1950 (pra) caitra pUrNimA dine zrIhIravijaya sUrinA mahimAthI AnaMdita thaI bAdazAha akabare zatruMjayanI yAtrAe janAra za-jibadhA manuSyo pAsethI mastakakara (mAthAverA-muMDako) levAno niSedha karyo che te ja divase te sUrinA ziSya zrI vimalaharSa gaNie "munizitadvaya parikara sahita" zrI zatruMjayanI yAtrA karI hatI ane te baso muniomAM che. devaharSa gaNi, A paM. dhanavijaya gaNi, 5. jayavijaya KIgaNi jasavijaya-vijaya gaNi muni (ve)salAdi hatA (zrI jinavijaya saMpAdita prAcIna-jaina-lekhasaMgraha 2 lekhAMka 73) I zrI jayAnaMda sUrie racela sAdhAraNajinastotranI avacUri sahitanI tripATha prata jainAnaMda pustakAlaya suratamAM che temAM chevaTe "saMva 1665 varSe zrI rAjanagare paMDitapuraMdara paM0 zrI kamalavijayagaNiziSyeNa kIrtivijayamaNinA paMDita zrI dhanavijayagaNi-vacasA likhitaM' abhAdhuM cha| jhITa. saM. pR. 171 naM. 678) to te dhanavijya te ApaNA dhanavijaya lAge che ane kamalavijaya te dhanavijayanA saMsArI sahodara jaNAya che. vijayadevasUri sAgara matamAM bhaLatAM upasthita thayela jhaghaDAmAM dhanavijayajIe je bhAga lIdho che te kaMIka zAnta ane saumya bhAve jaJhato ema jaNAya che. vijayatilakasUri- rAparathI jaNAya che ke vijayasenasUrie khaMbhAtamAM saM. 1671 (hiMdI 1672) je vadi 11 dine svargavAsa karyA pachI visalanagarathI vijayadevasUri pATaNa gayA ne tyAMthI dhanavijayane, amadAvAdathI nemisAgara ne bhaktisAgarane bolAvavA tyAM mokalyA hatA. dhanavijaye amadAvAda AvI nemisAgarane khaMbhAta mokalyA ne pote bhaktisAgara sAthe pATaNa AvyA. saM. 167ra mAM makarUbakhAna gRjarAtano sUbo thayo te vakhate te khAna MlorathI amadAvAda AvatAM siddhicaMdra kavi 5Nu sAthe amadAvAda AvavA nIkaLyA 1 anyepurnaranAthahastalikhitaM lAtvA trilokIguroH, ziSyAH zrIgurumAnyadhanyavijayAstad mRtyasaMzevitAH / sUrasyAdiSu mudgalAdhitajinIkaH sAdhusadmanajaM, tanmuktaM jinavimbasAdhukalitaM zrAbaistadA''kArayan // AmAM jaNAvela dhanyavijaya chaMdane anula thavA dhanavijaya mATe mUkela che ema lAge che. | 20 ||
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAne siddhapura AvyA, tyAre pATaNamAM virAjelA vijayadevasUrie abajI mahetA vagere zrAvakone dhanavijaya sAthe siddhapura mokalyA, ne temane pharI pATaNa AvI vAcaka pada levA kahyuM. A lAlacamAM siddhicaMdra 5hyA nahi ne parabArA amadAvAda gayA. tyAM upAdhyAyo ane munioe maLI hatI rAmavijaya paMDitane sUripada ApI vijayatilaka sUri nAma ApyuM. saM. 1673 poza zudi 12. ne te samayamAM dhanavijaya paMDitane vAcakapada | | ApyuM. ukta sUri svargastha (saM. 167pa mAM) thatAM tenI gAdIe Avela vijayAnaMdasUrie mevADamAM vihAra karyo tyAre temanI sAthe ATha GIupAdhyAyo paikI dhanavijaya vAcaka paNa hatA. (juo vijayatilakasUri-rAsa). A dhanavijaya ane ApaNA TIkAkAra dhanavijaya baMne prAyaH II eka hoya; ane tema hoya to ema lAge che ke mULa hIravijaya sUrinA dIkSita ziSya, pachI kalyANavijaya upAdhyAyanA ziSya tarIke, pachI te upAdhyAyanA svargavAsa pachI vijayadeva sUrinI AjJAmAM, pachI vijayatilaka sUrinI AjJAmAM, rahI vAcakapada meLavyuM, ne vijayatilaka sUrinA svargavAsa pachI temanA paTTadhara vijayAnaMda sUrinI sAthe rahyA, ne pAchA vijayadevasUrinI AjJAmAM rahyA lAge che, ke jemano | nAmollekha potAnA racelA cha karmagraMthaparanA temaja lokanAlasUtraparanA bAlAvabodhamAM karyo che. 2 saMzodhaka-zrI vijayasena sUrinA pAdasevI-ziSya prANa saMghavijayagaNie kalpasUtra para kalpa-pradIpikA nAmanI TIkA saM. 1974 jAvedavi-rasa zItAMzu mitAbda vikamAtaH) mAM racI, tene A dhanavijaya gaNie zodhI. AnI be pratio bhAMDArakara o. insTiTayuTamAM che temAMnI eka saM. 1680 Adhina zukala prathama somavAre lakhelI che, ane bIjI pratimAM zlokamAM jaNuvyuM che ke "saMprati tenA (vijayasena sUrinA) paTTadhara vijayAnaMda sUrinA rAjyamAM vijaya pramoda karanArI saM. 1680 mAM zodhI.") trIjI prati kheDA bhaMDAramAM maLe | | che temAM ema che ke "saMprati vijayadeva (sUri) nA rAjyamAM saM. 1681 mAM zodhI." ane cothI lIMbaDI bhaDAramAM che. vijayadeva sUri ane vijayAnaMda sari-e be sUrio tackAle vidyamAna hoI sAbaramatanA jhaghaDAne pariNAme hoMsAtosImAM Ama pheraphAra jovAmAM Ave che.' 1 bhAMDArakara I. nI. be pratimAM zrI kApaDIA kaeNTelaMga 1, pR. 115 ne 117. ema che ke -
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna0 vRtti. // 31 // zrI vimala gaNue vijyadeva sUrinA rAjyamAM hIrasaubhAgya mahAkAvya svopara TIkA sahita (saM. 1672 - 1685 vacamAM)| grnthkaaracIne pUrNa karyuM te paNa A dhanavijaya gaNie zodhyuM.' raadi3 graMthakAra adhyAtmaka5dama paranI TIkA temaNe racI. (patra 78 la. saM. 1951 naM. 4pa jenAnaMda pu. surata) racanAsaMvatano ke ga7 paricaya nAyakano ulekha aMte karelo nathI; anumAne ema kahI zakAya ke temaNe upAdhyAya thayA pachI te tarIke rIla che eTale . 1673 mAM vAcapada meLavanAra ane A TIkAkAra baMne eka hoya to te pachI A TIkA racI gaNAya jyAre ratnacaMdra gaNie te 5ra TIkA saM. 164 mAM 2thI che to , TIkAkAra te TIkA pachI tenI apekSAe vistRta evI dhanavijayanI TIkA racAI hoya-ema anumAna thAya che. baMne eka bIjAthI svataMtra TIkA lAge che. IF dhanavijaya (1) zrImatkalyANavijayavAcakakoTItaTIkirITAnAM / ziSyaiH zrI dhanavijayAcakadhUDAmaNImurumaiH // 3 // saMzodhaka ne kalpapradIpikAyAH pratireSA zodhitA ciraM jayatu / mAtsaryamuktamAnasuvibudhairapareca saMzodhyA // 4 // -graMthA 3200 / saMvat 1680 mAzvinamAse zukrapakSe pratipattithI sudhAkaravAsare likhiteya kampapradIpikA khavAcanArtha propkaarHy| granthakAra (2) saMprati satpaSTayaradhIvijayAnaMdasUrivibhurAjye / vijayapramodakAriNi gaganASTaraseMdu mita varSe 1680 // 7 // ema jaNAvI pachI uparanA be zloka che. (3) saMprati vijayadeva rAjye vasudhASTarasendumita varSe 1681 // abha orgii pachI dhanavinAyavANAle yo 52nA bhUsyA che. saM. 1714 Aso zu. 15 soma. saMghavijayagaNi-ziSya gaNi mANekavijaya-ziSyagaNi lakSmIvijaya li. sarva graMtha 5066 vaDanagare patra 121 kheDA bhaMDAra-bha ranInA prazidhye balI pratibhA cha vAma mAramA | // 31 // prita che temAM paNa A pramANe che te vizeSamAM kahyuM che ke jeno prathamadarza devavijaya gaNie lakhyo." 1 kalyANaSijayavAcaka vAsavaziSyeNa kAvyamidamakhilam / samazodhyata dhanavijayAbhidhavAcakavasumatIpatinA // 21 // " -hIrasaubhAgyakAvyAMte prazastiH
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ temaNe tapagacchAdhipati vijayadevasUrinA rAjyamAM rAjanagaranA uSmApuramAM-usamAna 5zamAM saM. 1699 pauSa mAsamAM puSya nakSatre 108 zlokamAM AbhANuka-zataka saMskRtamAM racela che. AbhANuka eTale kahevata, ukhANuM. evI so eka kahevatono upayoga dharmopadeza-leza ) tarIke te zatakamAM che. gurjara kaviomAM . 155mAM zrIdhare rAvaNa maMdodarI saMvAdamAM, saM. 1600 lagabhaga mAMDaNe prabodhabatrIzImAM ane raha18mA zatakamAM zAmaLabha aMgadaviNImAM gujarAtI kahevatono upayoga karyo che. dA. ta. sUrya gati on fb agvi paristhati . muhaM kari zrAvaNa mA tathA tA mavinI I -AbhANukazataka "loka 42 -jema sUrya pratye pheMkAyelI dhULa potAnI AMkhamAM paDe che, tema guru pratye karelI avajJA te ja pramANe tevA bhAvavALI-potAnI [avaNArUpa bane che. rAvaNa-reja sUrija sAhamAM maLa nAMkhi, amalA! dhUli bharAsiI aMkhi. -rAvaNa maMdodarI saMvAda 797 5. 105 mathilyo tenI zuravANitaM satA vivAda paMjali H taLari nakkInI 1 -A. za. zloka 48 -mUDhamiyAdRSTi mUrkha sAthe saMgata karIne samyakatva-samyagdarzana malIna karavuM te svataH peTa coLIne zULa utpanna karavA jevuM che. maMdodarI-vIjhu vIchAMNaniM vanarAya, ura phADIne alaga thAya; gahilapaNi je gilasi gUla, paDha milI upAyU zala. rA. ma. saM. 678 5. 86 vidhi pakhi homa karyA nIi ghaNA, joyuM vIra hasi ApaNA; sakhela maMtraI sAdhanA karI, te ceka thayA sAhA karI.. vizu kiriyA viSNuyuM chaI mUla, peTa colI UpAyuM sUla, -prabodhabatrIzI 1 bhati vIzI 8 pR. 2. A nAno graMtha Agamodayasamiti naM. 49mAM mudrAMti thaI bahAra pADyo che ane tenA lo 15nuM gujarAtI bhASAMtara hamaNuM ja GI jainadhamaprakAza'nA saM. 187nA vaizAkha mAsanA aMkanA pU. 65 thI 72mAM prakTa thayuM che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI banyA. vi. ratna0 vRtti. // 32 // teo saMskRta bhASAnA jJAtA ane bahuzruta hatA eTaluM ja nahi paNa dezabhASA--gUjarAtImAM padyamAM cha kaDInI vijayasena sUripara sajhAya (e. sajhAyamALA pR. 12) 37, kaDInuM zatruMjayastavana ane 4 kaDInI zatruMjayamaMDaNastuti (ke je ane A prastAvanAnA pariziSTamAM Apela che). gadyamAM pote racelA traNa khAlAvabodha paNa upalabdha thAya che:(1) cha karmagraMtha para bAlAvabodha saM. 1700 mAM khaMbhAtamAM vijayadeva sUrinA rAjyamAM racyo. ane te karmagraMtha-stamakanI prata pote saM. 1702 jyeSTha vada 10 gurUne dine paropakArAdipuNyArthe lakhelI hAla amadAvAdanA vijayame. sUri saMgraha jJAnabhaMDAramAM che. (pra. saMgraha pR. 213 naM. 769) (2) lokanAlasUtra para bhASAvRtti eTale khalAvaodha saM. 1701 mAM cA 1709 pahelAM racela che. pITarsana rIporTa 3, pR. 227 mAM noMdhela te kRtino racanA saMvat truTaka (?) sAMpaDe che, paNa temAM vijayasiMha sUri sahita vijayadeva sUrinA rAjyamAM zazi vAridhi zazi...saMkhya' varSamAM bhAdrapada mAsamAM rAjanagara-amadAvAdamAM racanA karI ema jaNAveluM che ne ukta vijayasi~ha sUri sa. 1709 mAM svargastha thayA, tethI te pahelAM racela e nirvivAda che. mane lAge che ke saMvat utAratAM truTaka hoya ema jaNAvyuM che, paNa te truTaka nathI. te saM. 1701 kharAkhara sUcave che, (3) karpUraprakaraNupara stakhaka (TabolAvabodha). tenI 39 patranI prata lIMbaDI bhaMDAramAM che. dhanavijayanI kRti tarIke hariSeNu zrISeNurAsa naM. 364 sane 1882-83nA sarakArI 1 saMyamazatamite varSe mAghe mAse sitAbhidhe pakSe / zrI vIragaNamiti tithau nagare staMbhanaka pArzvayute // 1 // zrI vijaya devasUrIzvararAjye prAjyapuNyapuNyatithau / karmagraMthavyAkhyA lokagirA kiMtu likhite'yaM // 2 // sakalAgamakaSapadRzrImatkalyANavijayaziSyeNa / vAcakadhana vijayena paropakArAdipuNyakRte // 3 // autsukyavazAnmatimAMdyatazcAvitathaM yadatra likhitaM syAt / gItArthaiH saMzodhyaM mayi hitahetusamuddizya // 4 // jaina gUrjara kavio bhAga 3 pR. 1612 2 lokagirAvRttiriyaM vinirmitA lokanAlisUtrasya / vAcakadhanavijayena khaparakRte rAjavaranagare // 1 // zrI vijayadevasUrIzvararAjye vijayasiMhasUriyute / zazivAridhizazi... saMkhye varSe vara bhAdrapadamAsi // pI. 3, 223 granthakA zani paricaya TIkAkAra dhanavijaya kRta gUja0 kRtio // 32 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ | saMgrahanA zrIdhara bhAMDArakaranA keTalogamAM ane jai. gU. ka. 1 pR. 396mAM jaNAvela che; paNa tenI hastaprata nirNayasAgara prese kRpA karI bhAMDArakara insTiTyuTamAMthI maMgAvI ApavAthI te jotAM te kRti vimalaharSa upAdhyAyanA ziSya paM. ANaMdavijayanA ziSya dhannavijaya-dha vijaya vijayasenasUri rAjaye (saM. 1674 pUrve) DIsAmAM racI che ema spaSTa jaNAya che; eTale te dhanyavijaya A dhanavijayathI jUdA che, ane te kati A dhanavijayanI racelI nathI. A dhanavijayanA gurUbaMdhuo ghaNu hatA te pikI lAbhavijayanA ziSya niyavijayanA ziSya prasiddhArA nyAyavizArada ane nyAyAcArya yazovijaya upAdhyAya thayA e noMdhavA yogya che. | ziSyamaMDaLa-temanA ziSya guNavijaya ne praziSya rAmavijaya upara jaNAvAI gayA che. temanA bAMdhava vimalavijaya hatA ne te baMnenA ziSya kIrtivijayanA ziSya jayavijaye saM. 1734 mAM dazADAmAM jayavijayakuMvara-prabaMdha gujarAtImAM ramyo. (jaina gUrjara kavio bhAga 2 pR. 27) te jayavijayanA ziSya sumativijayanA ziSya rAmavijaya saM. 1785 mAM rAjanagaramAM racelA zAMtijina rAsa tema ja bIjI aneka gujarAtI padyakRtionA kartA thayA. (juo jai. gu. ka. 2 pR. 546) TIkAkAra ratacaMdramaNi. 1 paricaya-A racaMdra gaNie potAnI TIkAnI aMte potAno paricaya chellA 17 zlokamAM e rIte Apyo che keH " zrI mahAvIra prabhunI pATa rUpI kamalane sUryarUpa zrImatuM sudharmA gaNadhara thayA ke je prabhunI vANI hajupaNu paMDitonA mukhamAM vAsa karIne prasarI rahI che (1), tenI paTTa-paraMparAmAM jagacaMdra e nAmanA prasiddha sUri thayA, ke jemAMthI sAdhuno vistRta khyAtivAlo gaNu tapAgaccha e nAmathI prasiddhine pAmyo (2), tenI paNa paraMparAmAM Anadavimala sUri thayA ke je sAdhukiyAmArgano vikAsa karavAmAM jaganA janone | AnaMdakAraka evA sUrya jevA jaNAyA. (3), tenI paNa pATe prabala pratApI vijayadAna sUri thayA ke jemanA guNonA rAzi (DhagalA)ne kavio jalanA rAzi (saddha) sAthe sarakhAve che (4), tenI pATe prAptazrI evA zrI hIravijaya sUri thayA ke jemaNe nareMdranA devendra (akabare) karelI advitIya pratiSThAne niraMtara prApta karI (5), tenI pATe yazasvI vijayasena sUri thayA ke jeo uttama bhAgyavALA hoI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA khyA* vanavi. & ne 22 | & & svabuddhirUpI nAvathI jainAgama rUpI samudrane tarI gayA (6), temanI parasevA vaDe gurUbhakta thaIne jeNe sUri pada sulabha karyuM che evA grnthkaavijayadeva sUri tapa gaNumAM uccatAnA sAgara samAna hAla vidyamAna cherAjya kare che, pachI gaganamAM caMdranuM zuM kAma che? (7) ] rA.i | '(ukta) zrI AnaMdavimala gurUnA ziSya zrI sahejakuzala nAmanA upAdhyAya laMpAka (ka) matane aMganA melanI peThe tachane nirmala paricaya thayelA thayA (8), temanA mukhya ziSya sakalacaMdra nAmanA vAcakavara thayA ke jemaNe uttama vibudhone pIvA yogya evuM vacana rUpI amRta , caMdranI peThe varasAvyuM (8), temanA bahuziSyomAM mukhya ziSya zrI zAMticaMdra upAdhyAya uddAma guNothI yukta ane zrI jinazAsananA prabhA- TIkAkAra vaka thayA ke jeo zrI jaMbudvIpa prAptinI vRtti racavAmAM catura hatA ane jemanI buddhine khUharapati paNa temano yaza vizvamAM prasiddha ratacandra thayelo hoI icche che. (10-11) A guNanA sAgara guru (zAMticaMdra)nA leza prasAdane pAmIne vAcaka ratacaMdra paropakArArthe A adhyAtmakalpadrumavRttine tapagaccharUpI AkAzamAM sUrya jevI kAMti dharAvanAra hAlamAM vidyamAna gacchAdhirAja vijayadeva sUrinI anujJA laIne racI (12-13), saM. 1674nA varSe zukala vijayadazamI (Adhina zukala 10) dine adhyAtmakalpadrumanI lalitavRtti meM karI, (14), adhyAtmazAstranI ekAgra cittathI vivRti karatAM je puNya prApta thayuM te vaDe saMghomAM uttama kalyANaparaMparA dine dine adhika pravarte (15) A vRttine matsara tajI kRtajJa lokoe saMzodhavI, dhamapadeza karatAM vAraMvAra vAMcavI, lakhavI ane pravartAvavI. (16), akSarothI gaNatAM be hajAra cAraso ane ogaNasATha | lokathI adhika pramANavALI che. (17), pachI gadyamAM jaNAve che ke A rIte adhyAtmaka95latA nAmanI adhyAtmakalpadrumanI vRtti pUrI thaI. saMvat 16% Azvina zukala dazamIe zrI sUrata baMdare upAdhyAya zrI ratnacaMdra gaNithI adhyAtmakalpalatAnI racanA thaI. zrI pradyumrarIcaritra (1), zrI samyakatvasaMtatipara samyakatvaraprakAza nAmano bAlAvabodha (2), zrI samavasaraNustavapara bAlAvabodha (3), zrI hitopadeza kaII 22 II (4)-e cAra (graMtharUpI) bhAIo sAthe zrI bhaktAmarastava (1), zrI kalyANumaMdirastava (2) zrI devAprabhostava (3), zrI dharmastava (), zrI kaSabhavIrastava (5), zrI kapAsakoSa (6), zrI naiSadhamahAkAvya (7), zrI raghuvaMzamahAkAvya (8) e AThaparanI A vRttiorUpI ATha & & & &
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ baheno sAthe ramatI thI adhyAtmakalpadrumaparanI adhyAtmakalpalatA nAmanI vRtti vidvAnonA hAthathI gRhita thaIne bahusaMtAnaparaMparAvALI ! cirakAla sudhI jaya pAmI." Saa A prazastinI pahelAM balamAM itizrI lakhI che temAMthI vizeSa e khAya che ke potAnA bhUsa zAMticaMdra te dIsAsuru upAMta vidyA guru che, te gurunI racelI budvIpaprajJaptiparanI vRttinuM nAma prameyaraznamaMjUSAvRtti che ane temanA prasAdathI ane gacchanAyaka vijayadevasUri XIke jeo vRddhi pAmatA sAgaranA kamatanuM nivAraNu karavAmAM jagatane upakAra karanArA che temanA prasAdathI pote A vRtti racI che. vaLI dareka adhikAranI potAnI TIkA arthe pote sadaguru zAMticaMdra vAcakarUpI kSIrasAgaramAMthI pratiSThA meLavI che ema jAhera karyuM che. A TIkAne pUrNa karyAnA divase ja pUrNa karelA saMskRta padyabaMdha pradyumacaritamAM paNa potAnI prazastinA loko ane A TIkAnI prazastinA zloko lagabhaga sarakhA che. yatratatra kavacit pheraphAra che. chatAM A Taka pote prathama karI ane pradhumacarita pachI thayuM e darzAvatuM spaSTa sacana pramacaritane A ane bIjA graMthoparanI TIkAonA anuja bhrAtA-nhAno-pachI janmela jaNAvIne karyuM che. A carita te potAno svataMtra graMtha che. tenI prazasti nIce pramANe che - zrIvIraziSyo gaNabhRt sudharmA zrIdvAdazAMgIsamalabdhamarmA / zrImat tapAgacchamahAdrumUlamAsId bhavAmbhonidhiyAnapAtram // 1 // AsId gurustasya paraMparAyAM sAdhukriyAmArgavikAzabhAsvAm / AnandapUrvo vimalAprasUrirbuddhyA smaaniikRtdevsuuriH||2|| tatpaTTagaganarama-sUri zrIvijayadAnasUrivaraH / AsId bhAgyanidhAnaM guNagaNanilayaH kriyApAtram // 3 // zrIhIravijayasUristatpaTTavibhUSaNaM prazamasadanam / AsIn narapatirAzipraNataziroratnamaulikRtacaH // 4 // tasyA'pi ziSyaratnaM svasti zrIvijayasenasUnivaraH / AsId labdhimahAbdhiH zamarasapAtra jagadviditaH // 5 // satpadRvaMzamuktAmaNiriva tejakhitAdiguNayuktaH / zrIvijayadevasUriH zAstitA tapANaM muguNaH // 6 //
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI adhyA. dhanavi. rakha0 vRtti granthakA rAdiparicaya // 34 // TIkAkAra anyo yaH saubhAgyaguNena smArayatitamAM ca zIlaguNayogAt / jambUsvAminamuccaiH jayatAt zrIvijayadevaguruH // 7 // zrIAnandavimalaguruziSyAH zrIsahajakuzalavibudhavarAH / siddhAntahemanikaSAH babhUvuruddAmaguNanivahAH // 8 // teSAM suziSyamukhyA vAcakavarasakalacandranAmAnaH / yeSAM giraM sudhAmiva nipIya bhavyAH pramodante // 9 // zrIzAnticandrA varavAcakendrAH babhUvurabjaprativIravaktrAH / ziSyeSu mukhyA bahuSu pravINAsteSAM gurUNAM guNabhAjanAnAm // 10 // ___zrImajambUdvIpaprajJapteH varavRttiratnasavitAraH / zrImatsAhiakabbarabhUpatiparSatsu labdhabahumAnAH // 11 // zrImajainapravacanaprabhAvanAkRtyakaraNavidhidakSAH / Asan vidyAdAnaiH ziSyANAM bhUyasAM ca pUjyatamAH // 12 // (tribhirvizeSakam ) / teSAM gurUNAM guNasAgarANAM prasAdalezaM samavApya cakre / abhyarthitaH ziSyagaNairvinItaiH vRttottamaM vAcakaranacandraH // 13 // kRtvA kRpAM mayi budhaiH parizodhanIyaM saMzodhya vItakaluSaM parivAcanIyam / anyopakAraviSaye ca sulekhanIyaM ziSyAdipAThanaparaiH parizIlanIyam // 14 // yugamunirasazazi (1674) varSe mAsISe vijayadazamikA divase / vAre vivau ca vidadhe vAcakavara ratnacandra iti caritam // 15 // trisahasrAH paMcazatI punarekonasaptatiH zlokAnAm / iha sarvAya varNAH SoDaza cAdhikAH granthAnam / / -3569 shlokaaH|| 16 akSarAH saMvat 1674 varSe AzvinamAse vijayadazamI divase suratabandare mahopAdhyAya zrIratnacandragaNibhiH viracitaM pradyumnacaritraM saMpUrNam / / AmAM potAnA guru zAMticaMdra akabara bAdazAhanA darabAramAM bahumAna meLavanArA, zrI jainapravacananI prabhAvanA karavAnI vidhimAM dakSA ane ghaNuM ziSyone vidyA ApavAthI pUjyatama thayelA hatA ema jaNAvyuM che. taduparAMta chellA 17mA sarve aMte gadhamAM ema varNavyuM che) // 34 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Keek see XXX) ke "jeNe zrI dilI dezamAM phatepuramAM rahelA pAtasAha zrI akambare zrI gurudarzanArthe bolAvelA bhaTTAraka zrI 5 zrI hIravijaya sUrIzvaranI sAthe vihAra karyo hato, svayaM banAvelA "kRpArasakoza" graMthane saMbhaLAvI pAtasAha zrI akambarane raMjita karyo hato, tenI pAse zrI hIra-| vijaya sUrinA nAme jIjIyA karanA nivAraNanuM pharamAna tathA cha mAsa sudhInA jIvone abhayadAna ApanAruM moTuM pharamAna karAvelAM hatAM, | zrI jaMbadvIpaprApti sUtranI prameyaranamaMjUSA nAmanI bRhadavRtti racI hatI, ane jene pAtasAha zrI akambare "upAdhyAya' pada apAvyuM hatuM, te mahopAdhyAya 5 zrI zAMticaMdra ke je mahopAdhyAya zrI 5 zrI zrI zrI sakalacaMdra gaNinA ziSya hatA tenA ziSya mukhya upAdhyAya zrI ratnacaMdra jIgaNie racelA, zrI bhaktAmarastava zrI kalyANumaMdirastava-zrI devA prabhAstava-zrImad dharmastava-bhavIrastava-kRpArasakoza adhyAtmakalpadruma zrI naiSadha mahAkAvya-zrI raghuvaMzamahAkAvya-e sarvapara vRttiorUpI nava bahenonA anuja bhrAtA zrI pradyumracaritra mahAkAvyamAM varNana karanAro sattaramAM sarga saMpUrNa thayo." A praznacaritane tenA prathama sargane ane navamA sane aMte uparanI nava vRttio uparAMta samyakatvasaMtatikAprakaraNa bAlAvabodhanA SIpaNu bhrAtA tarIke jaNAvela che paNa te bhAI nAno ke moTo e kahela nathI; e moTo ja gaNAya. nI prastuta TIkAnI aMte ukta bAlAvabodha, samavasaraNastavapara bAlAvabodha, hitopadeza ane pradhumracarita ema cAra bhAIo gaNAvela GIche. have ukta bAlAvabodhanI pratane aMte ema jaNAveluM che keAvI "-muni-rAjA iva vave zu trayo zI vise sUratavaMdimuthe gharamata saMghamaf ' (jaina gUrjara kavio 3, pR. 1605) eTale "saM. 1676 poSa zukala 13 dine surata baMdaramAM paramahaMta zramaNa saMgha hato tyAre. have A ukta bAlAvabodhano racanA pUrNa karI %thayAno saMvata gaNIe to saM. 1974mAM pUrNa thayelA pramacarita ane prastuta TIkAnA agrajanmA bhAI tarIke kema gaNAya ?-tenuM samAdhAna be rIte thaI zake-eka to banne pUrNa thayA te daramyAna ukta bAlAvabodhAdi sAthe sAthe taiyAra thatA hoya; bIjuM ukta bAlAvabodhano ukta, | saMvat tenA Adarza-lekhanano gaNavAmAM Ave to pachI vAMdho raheto nathI. ratacaMdra gaNi graMthakAra hatA eTaluMja nahi paNa potAnA prasthAnA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zA khyA Adarzo pote ja lakhatA. temanA hastathI saM. 16mAM pUrNa karelA pradyacarita ane prastuta TIkAnI lakhelI prato maLe che eTaluM ja nahi,ION anyaRvanavi. paNa tyArapachInI A prastuta TIkAnI potAnI lakhelI prata paNa maLe che ke jenI lekhanapupikA A pramANe che:-"e hodAvA thI Hirkh0 vRtti.yA1682) kArtika zukla trayodazI dine zrIsAntalapuranagare upAdhyAya zrIrajacandragaNibhiH likhitaH ciraM jayatu." paricaya vijayadevasUrie vijayasiMhane upAdhyAyapada pATaNamAM ApI tyAMthI amadAvAda thaIne khaMbhAta saMghanA AgrahathI tyAM cAturmAsa karavA/ che rUkaIIIkhaMbhAta jaI paheluM cAturmAsa karyuM. saM. 1673tyAM purapravezotsava mahArubarathI jinadAsa zrAvake karyo ne temAM teraso rUpIA kharco. tyAMalol te sari svargastha AcArya guru vijayasenasUrinI pAduka vAMdI potAnI tyAM sudhI vikRti-vigaya na levAnI bAdhAthI mukta thayA. A vakhate ratacandra karanacaMdrane upAdhyAyapada ane anya sadhuone patipada ApuM.' A cAturmAsa daramyAna mAMDavamaeI jahAMgIra bAdazAhanuM tyAM AvavA pharamAna AvatAM cAturmAsamAM vihAra na karAya chatAM te daramyAna vihAra karI pote sa. 173nA Adhina zukala 13 ne dine (tArIkha 2-10-1617) upAdhyAya mAMDavagaDha pahoMcyA. A vakhate temanI sAthe ravacaMdra upAdhyAya paNa hovA ja joIe, ane te vAtane e rIte Teko maLe che ke A graMthanI TekAnA maMgalAcaraNamAM kartAe mAMDavagaDhanA supArzvanAthanI stuti karI che ane vijayadevasUrino Adeza prApta karI AnI racanA karI che ema jaNAvyuM che te parathI anumAna thAya che ke vijayadevarine mAMDavagaDhamAM hAMen2 dazAhe "jahAMgIrI mahAtapA" e birUda saM. 1673nA aMte ApyuM tyAre temanI sAthe A TIkAkSara hoya, te tyAM ja A caritato mAccha karI tyAMthI vihAra karI suratamAM SAte sUri sAthe AvI comAsuM karI A rIte anya graMtha pUrNa karela te saM. 164 vijayAdazamIe samAvita karyA hoya. 1 puH pravezotsave sUrerevaM zrI jinadAsakaH / trayodazazatAnyatra rUpyAyavyayayattarI // 56 // tataH saMghena saMyuktaH samahotsavapUrvaka / vijayasenasUrIndrapAdakAbjamavandata // 5 // upAdhyAvapadaM zrImad ratnacandrApa so'dadAt / paMDitapadamanyebhyaH sAdhubhyava tadotsavAt // 58 // vikRtyabhigrahaM pUrNamapUrNamiva so'karot / vikRtInAM samastAnAM na sadA bhojanAdU bharza // 59 // -vijayadevasarimAhAtmyaM sarga 16
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ A upAdhyAye suratamAM ThIka kALa gALyo jaNAya che. suratanA nijAmapurAmAM upAdhyAya nemisAgare, je "hIravihAra" aMdhAvavAnuM maMDANa che | karAvyuM ane te taiyAra thaye saM. 1673 poSa vadi 5 gusvAre 5. lAbhasAgare pratiSThA karIne "vihAra" nAma sthApyuM temAM, AcArya hIravijaya ane vijayasena baMnenI pAdukAnI sthApanAnI pratiSThA A nicaMdra upAdhyAye saM. 1675 vaizAkha vRdi 8 ravivAre karI.' vaLI sUryapuramaMDanI navaphaNA pArzvanAthanI pratimAnI pratiSThA paNa temaNe saM. 168 kArtika vada 5 gurUvAre suratamAM karI te nIcenA mane anya taraphathI truTaka maLelA ne pachI kIkaThAka karelA aparathI jaNAya che - ___'saMvat 1678 varSe kArtika bada 5 guruvAre punarvasu nakSatre zrIsuratabaMdare pAtasAhi salImazAhi vijayamAnarAjyai......zAtIya laghuzAkhAyAM machuA| bhAryA koDamade suta phulazA bhAryA......jinazAsanaprabhAvaka sAdhu zrInAthA bhAryA gaMgA suta sA0 suraNI kA. mANikacI pautra sAhIdAsa pramukha kuTuMbe...... navaphaNA-pArzvanAthabiMba kAritaM pratiSThitaM suvihitatapA......bhaTTAraka zrI 5 AnaMdavimalasUri-paTTAlaMkAra bhaTTAraka zrI vijayadAnasahi-pahaprakAzaka pAtasAhi-1 zrIakabbaramahArAja-pradatta-SaNmAsikajIvA'bhaya(dAna) sakaladeza jIjIyAkaranivAraNa (sphuranmAna) saMlabdhamAna zrIzacuMjayAdikaraNAvataMsaha......satprabhAvaka alzrI 5 hIravijayasUrIzcara-pahaprabhAkarasamAna pAtasAhizrIakabbaradattabahumAna sAhinIakabaralabdhajayabhaTTAraka zrI 5 vijayasenasUrIzvara-pahodayagiri........ StAramana ri......FrNAdi dhIrachamada ......3vidhyAya zrI purUvaMLamita " 1 pArakhI lAlA suta lo, goviMda parikha suna, viNa vAve haiM karI, jinavaranI vahe ANa. sAha somachano suta bhale, zubha nAmeM vastupAla, hIra jesiMganI pAdukA, thApanA duI suvizAla. saMvata sola paMcotare (1675), vaizAkha mAsa suvicAra, aSTamI dita rAjya zo, zu velA ravivAra. vAcaka mAMhi ziromaNi, raNacaMdra nijhAya, karia pratiSThA atizAlI saMva mati ANaMda thAya. -harabihAra catavana. kahI 23 thI raka "sUryapura rAsamALA'mR. 95
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI kathA A lekha barAbara akSarazaH kALajIpUrvaka ukelanArathI levAyo nathI ane tUTaka che chatAM e spaSTa che ke saM. 1678mAM salIma eTale grnthkaaja xjahAMgIra bAdazAhanA samayamAM vijayasenasUrinA paTTadhara (vijayadevasUri )nA samayamAM prastuta TIkAkAre ukta pratiSThA karI. rAdi| A saM. 198nA varSamAM saMgrAmasara-kathA suratamAM racI ke jenI potAnA hastAkSare devacaMdra gaNinA paThanArthe saM. 1678nA poSazadi 2II tavRtti, paricaya jAMbudhe lakhIne pUrNa karelI prata vIkAneranA jayacaMdrajInA bhaMDAramAM pothI naM. 68mAM vidyamAna che. (je. gU. ka. 3 pR. 989). On ITA (suratamAM racaMdra gaNie karelI uparanI pratiSThA ane graMtharacanA saMbaMdhI juo mAro lakhelo "saratano kramabaddha jaina itihAsa'INI TIkAkAra pArA 9, 22 ane 23 ke je sUryapurano suvarNayuga e pustakanI prastAvanA tarIke gata varSamAM ja bahAra paDayo che). racandrakRta Saa 2 temanA guru zAMticaMdra upAdhyAya-potAnA guru zAMticaMdra mULa saMsArapakSe zrImALI vaNika hatA, paraMtu temanAM mAtApitA | pratiSThA-guru janmasthAna, janmavarSa, dIkSA-sthAna, dIkSAvarSa Adi labdha nathI. IDaranI gAdIe upara apAyelA munisuMdarasUrinA vRttAMtamAM ullekhita rAva puMjA | (pahelA) pachI anukrame nAraNadAsa (pahelo), rAva bhANu, surajamalajI, bhImasiMha, rAyamalajI, bhAramalajI, rAva pujojI (bIjA) AvyA zAnticandra ne tyArapachI rAva nAraNadAsa (bI) gAdIe Avyo. te vakhate akabara bAdazAha rAjya karato hato. zAMticaMdra gaNie A rAva nAraNudAsa (bIjA)nI sabhAsamakSa (saM. 1633 pachI) vAdibhUSaNa nAmanA digaMbara sAdhu (ke jemanI pratimAlekha saM. 1660no bu, 1 naM. 1451 lAge che) sAthe vAda karI temane parAsta karela hatA ane vAgaDadezanA ghATazila nagaramAM tyAMnA adhipati ane jodhapuranA mahArAja zrI mAladeva GI saM. 1588 thI saM. 1618)nA bhatrIjA rAjA sahasamalanI saMmukha guNacaMdra nAmanA digaMbara bhaTTArakane paNuM jIvyA hatA. 1 RSabhadAsanA saM. 1685nA hIravijayasUri rAsamAM pR. 221 - kalyANavijaya uvajhAya valI jeha, prAgavaMza vaso kahuM teha, zAMticaMdra moTe vijhAya, zrImAlI vaMze kahevAya. ui rUddA 2 rAjapavAtha nAmanA graMthanI hastaprata zAMticaMdra upAdhyAyanA ziSya lAlacaMdra bIja ziSya lAbhacaMdranA paDanArthe lakhI tenI aMta hisA lekhaka prazasti che ke - 66-64 65 66-6-6
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMticaMdra akabaranA guNagrAma karanArUM "pArakoza' nAmanuM saMskRta kAvya racI tene hamezAM saMbhaLAvI te bAdazAhanA para bhAre asara karI hatI ane te eTale sudhI ke jIvadayAnAM, jayA Adi kara kADhI nAMkhavAnAM te bAdazAhe je je satkAryo karyA te emane AbhArI che ema te kAvyanA mUkelA chellA be zloka 126 ne 127 thI pote jaNAvyuM che. temane hIravijayasUri akabaranI pAse rAkhI gayA hatA; pachI zAMticaMdra upAdhyAya akabaranI rajA laI gayA ne tenA darabAramAM bhAnacaMdra ane siddhicaMdra e be guruziSya rahyA. saM. 1648mAM zAMti amadAvAda AvI tyAMno saMgha ekaTho karI temaNe dharmasAgarajI pAse besavAvALA bhaduA vagere bAvana zrAvakone saMgha bahAra mUkyA, ane | sAgarajI pAsethI micchAmi dukkaDa lIdhA. (vijayatilakasUri-rAsa prastAvanA pR. 15-16). A zAMticaMdra upAdhyAya saM. 1660 pahelAM svargastha thayA. (juo pachI) upara jaNAvyuM che ke ratacaMdra potAnA graMtho potAne hAthe ja lakhatA; anya graMtha paNa temaNe svahaste lakhelA jovAmAM Ave che. IbIjAo pAse lakhAvelI pratomAM azuddhio, kUTaka pATha ane bhUlo ghaNA pramANamAM rahe che, tethI vidvAno potAnA hastathI lakhavAnuM , | khAsa rAkhe che ke jethI tevI dazA graMthanI na thAya. jaMbadvIpaprApti ke jenI para temanA guru zAMticaMdra upAdhyAye vRtti racI tenA mULanI "prati sa. 1634 bhAdrapada zukala bIja budhe ane be prato saM. 1645 kRSNa bIje racaMdra potAnI dekharekha nIce lakhAvI hatI, iMDarapurAdhipa mahArAva zrInArAyaNasabhAsamakSa vAdibhUSaNakSapaNakanirAkariSNUnA, vAgaDadeze ghATazilanagare yodhapurapati rAya maaldevbhraatRvyshsr-| malarAjJaH puraH patrAlaMbanapuraHsaraM kSapaNakabhaTTArakaguNacandrajayinAM, itthaM prakArakapravacanaprabhAvanAsamutsarpaNavidhivedhasAM, mahopAdhyAya zrI 5 zrIzAnticandragaNipAdAna caraNAmbujazRMgAyamANagaNilAlacandreNAlekhi / muni lAbhacandrapaThanArtha // vaLI zAMticaMdra upAdhyAyanA trIjA ziSya nAme amaracaMdra potAnA saM. 1978mAM racelA "kaladhvaja rAsa'nI prazastimAM jaNAve che ke - tAsa sIsa vAcakavarU, zAMticaMdra guru sIha 2, suragunI pari jiNi vighAI, rAkhI jagamAM lIha re; rAya nArAyaNa rAjasabhAI, IDara nayara majhAri re, vAdiSaNa digapaTa jItI, pAmyo jayajayakAra re. (je. gu. ka. 1 pR. 507).
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthakA rAdi paricaya ss rAta cI aLAnI ane saM. 1645nA kArtika zudi 11 dine meghadUta mahAkAvyanI prata pote jAte lakhI hatI tenI aMte pote potAnA guru zAMticaMdrano ja vanavi. aitihAsika paricaya paNa sAthe sAthe je Apela che te atre noMdhavA yogya che - rata rahI 'saMvat 1645 varSe kArtika sudi 11 dine likhitaM pAtasAhi zrIakabara mahArAjAdhirAjapratibodhaka, zrIhemacandrasUrivat tatphuramANasaptaka(6)naikadeza samudghoSitAmAripaTahaH, punaH tatphuramAnamocitasakaladezajIjIAkaraH, pAtasAhi akabaro(rAnu)gRhIta zrIhIravijayasUridattavAcakapadaH, jaMbUdvIpaprajJaptivRtti+ 27 | kirtA mokhANA zrI " dhIrAttivAvirAmaNopAsanasana u0 lavALanA '(juo prazastisaMgraha pR.141, 155 ne 158.)- I ja eTale ke "akabara bAdazAhanA je pratibodhaka hatA, te bAdazAha pAsethI sAta pharamAna meLavI te dvArA (cha mAsanI) amArino paDo hemacaMdrasUri peThe aneka dezamAM jeNe vagaDAvyo hato, punaH te paikInA pharamAnathI sakala dezane jIjIA nAmanA karathI mukta jeNe karAvyo hito, ane jene akabaranI preraNAthI zrI hIravijayasUrie upAdhyAyapada ApyuM hatuM, ne je jaMbudvIpa prajJapti paranI vRttinA racanAra hatA te mahopAdhyAya zAMticaMdranA caraNakamalanI upAsanA karavAmAM rasa letA evA paMDita ratacaMdra gaNie A meghadUtamahAkAvyanI prati lakhI. vaLI yatidinacaryAnI prata pote saM. 1652mAM dedIAsaNa gAmamAM lakhI che temAM paNa potAnA ukta guruno paricaya nIce pramANe lAbhAthyo :-saMvat 1652 varSe mArgazIrSa badi zanau dedIAsaNagrAme sakalabhUmaMDalapAdizAhi zrIakabbara rAjAdhirAja pratibodhanaprApta sphuranmAna bala prativarSasamudghoSitaSANmAsikajIvAbhayadAnapaTahaka, mudgalagRhItasUryapurameDatAdimahAdaMgasaMgatajinacaityopAzrayalaukikakRtyapoSaka, sphuranmAnabalopArjitazAsanonnatika, hiMdumadirAmadamattamaThapatinidhAritasuvihitasaMyatapUjAsanmukhAdikAryapravartaka, jIjIAkaranivAraNaprAptamahAyazaH, mahAyavanadharmAnurakta-sUryapurabaMdirAdhipativadhArthakanigaDitAMgo dharmavanakRtyabalavattaro, mahopAdhyAya zrI 6 zAMticaMdragaNi ziSya paMDita ratnacaMdragaNivAcanArthamalekhita // (pra. e. pR. 149 naM. 587) A parathI guru zAMticaMdrasaMbaMdhI vizeSamAM jaNAya che ke temaNe mogaloe lIdhelAM sUrata, meDatAdinA gaDhomAM jaina maMdiro ane upAzriyone karavA samAravA Adi-laukika kArya karI zakAya te mATe pharamAna meLavI zAsanonnati karI hatI, hiMdu maThapati-dharmAcAryoe suvihita candra || 20 ||
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamIo-jaina sAdhuonuM pUjA-vaMdana nivAryuM hatuM te pravartAvyuM hatuM, mahA yavana-IslAmadharma surata aMdaranA adhipati-sUbA ke phojadArathI vidhArtha mATe jemanAM aMgone bAMdhavAmAM AvyAM hatAM,' (tene choDavavA rUpI) dharmakRtyamAM balavattara hatA. ratnacaMdra potAnA dIkSAnA ane vidyAnA guru zAMticaMdra u0 nI oLakha ApatAM tene jaMbUDhIpaprajJapti vRttinA racanAra tarIke kahI te vRttiparaja khAsa bhAra mUkayo che tethI te kRti saMbaMdhI kaMIka joIzuM. subhAgye tene be bhAgomAM zrI devacaMda lAlabhAI pustakoddhAra phaDe jAgraMthAMka para ane pa4mAM bahAra pADI che. A vRttinI pahelAM jaMbadvIpaprajJapti para saM. 1639mAM zrI hIravijayasarinA nAme racAyelI vRtti hitI, chatAM A bIjI vRtti vinayamAnajInA jamapura zahIvikA ( juo tenuM bIjuM patra) racAI, eTale prazna jAudabhave che ke zrI hIravijayasarie zAmATe A bIjI vRtti racavAno nirdeza karyo haze ? AnA uttaramAM mane je sUjhe che te namrabhAve jaNAvuM chuM. saM. 1639nI prathamanI vRtti hajI sudhI prakaTa thaI nathI. (AnI eka prata raoNyala eziyATika sosAyaTI muMbaImAM che. bhAu dAjI saMgraha niM. 309mAM 455 patrasaMkhyAnI che tenI prazasti pro. velaNakare te saMsthAnA hastagraMthasaMgrahanA karelA ane mudrita thayelA sUcIpatranA naM. zA1459mAM ApavAmAM AvI che; bIjI prata 45ra patranI muMbaI sarakAranA hastagraMtha saMgraha ke je hAla pUnAnA bhA rI insTiTayuTanA IP hastaka che temAM na. 382 sane 18798nI che ke jenI prazasti te saMgrahanA pro. kApaDIAe karelA ne mudrita thayelA sUcIpatra bhAga IR 1mAM pR. 220mAM paNa chapAyelI che.) temAM ema jaNAvyuM che ke te hIravijayasUrie saM. 1639 divALIne dine racI ane temAM kalpa-ko kiraNuvalI pramukha bahu zAstranA racanAra siddhAMtatarkakAvyAdi vAtmayarUpI samudramAM mesaspa, ane paravAdInA garvarUpI parvatane chedanAra evA | 1 sUratamAM thayelI sAgara-vijayanI carcAne aMge lakhAyelo patra (vijayatilakasUri-rAsa, prastAvanA pR. 38mAM) prakaTa thayo che temAM je jaNAveluM che sAta cAlu bhASAmAM machIeH "ane jeNe adharma kIdho hato tene zIkha lAge te mATe) navAbe udayasiMgha kIkAne khAsa marAvI baMdIkhAne vAlI savA maNanIe} eka daMDI paherAvI ghaNA mAnabhraSTa tehane kIdhA, saghaLe gAme ghaNuM phajeta thayA.' AmAM batAvelA udayasiMgha kIkAne beDI nAMkhela hatI tenA saMbaMdhI A zAMticaMdro mATeno ullekha lAge che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dharmasAgara nAmanA vAcake tema ja vAnara RSie (vijayavimale) te racavAmAM sahAya ApI. tema ja tenuM saMzodhana pATaNamAM tapagacchanA jIy vijayasenasUri, kalyANuvijayagaNi, kalyANukuzala ane labdhisAgara (dharmasAgaranA ziSya) e cAre karyuM ane prazasti hemavijaye racI. janavi. rIA parathI kalpanA thAya che ke sUrinA nAme dharmasAgara vAcake vRtti racI paNa te dharmasAgarajI khaMDana-zailivALA hovAthI rakhene temAM bIjAnuM raha0 tha7. khaMDana kalezAjanaka hoya tethI yA to graMthanA gAMbhIryane kAraNe tenuM saMzodhana uparanA vidvAno pAse karAvyuM hoya. racyA-miti saM. 1638 dIvALI | paricaya dina ApI che jyAre hIravijayasUri akabara bAdazAha pAse phatepura sIkrI hatA ne A prazastimAM paNuM jaNAvyuM che ke akabare temane ne 28 bolAvyA ane temanA upadezathI akabaranRpa kRpAvALo thayo ne teNe "vA ja dina deti na thayAMti, je A visaraH zanirlipurAgAma . jNbuudviip*-prANIo vadhya-mAravA yogya nathI evA vacana bolatA evA akabare zamimAM AgevAna evA (hIrasUri)ne DAmara sarovara ApyuM-IMER 9 arpaNa karyuM, jyAre saMzodhana pATaNamAM thayuM che. (racanA phattepura sIkImAM thaI hoya ne saMzodhana pachI pATaNamAM thayuM hoya ane pachI prazasti racAI hoya e paNa saMbhavita che.) A vRttinI racanA pachI dharmasAgarajInI sAme tema ja tenA ziSyo sAme temanA khaMDanAtmaka pustakothI khUba kolAhala thayo ane temaNe prakaTa paNa karyuM ke ukta vRttinA racanAra dharmasAgarajI hatA. dharmasAgaranA rAsa(mArA taraphathI AtmAnaMda-prakAza 5. 29 pR. 54, 92, bI147, 195, 214 mAM prakaTa)mAM paNa jaNAvyuM che ke temaNe jaMbudvIpa pannati sUtra, tehanI vRtti karI pavitra; kiraNAvalI kalpasUtramAM jANuu, pravacanaparIkSA hiaDai ANuu. 100 tattvataraMgiNI graMtha pramukha, je vAMcaI pAmIjai sukhaka ehavA graMtha karyA aneka, hiaDai ANuM vArU viveka.' 101 AthI hIravijayasUrie te vRtti potAnI racelI tarIke svIkArI nahi hoya, ane tene sthAne navI vRtti karavAno zAMticaMdra upAdhyAyane nirdeza karyo hoya e taddata saMgata che. ukta vRtti pahelAM prAcIna vRtti zrI malayagiri AcAryanI viracita hatI. paNa te "kSati horena | 28 daravAjA'-"hAla kAladoSathI vyavacchinna-aprApta vicichanna thaI che? tethI zAMticaMdra upAdhyAye hIrasUrinA nirdezathI prAraMbha karyo ema pote AdimAM ja jaNAvyuM che. A vRttinI aMtanI prazastimAM paNa kisanaviditAnuka -gurujane karelA anugrahathI ja svaparahitArtha saM. 1651mAM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXXXXXXXXX akabaranA rAjyamAM karI' ema kahI A upAMga gaMbhIra hovAthI mArI maMdamatithI saMpradAyanA vyapAya-lopathI ne pUrva vRttinI nivRttithI AgamAdithI viruddha je kaMI mArAthI lakhAyuM hoya te vidvAnoe AlocI mArApara anugraha rAkhI saMzodhita karavuM. sarve sAdhuo prasanna thAo, khalapuruSo mArApara Dho nahi. te sarvene anukrame prItithI ane bhItithI namaskAra karUM chuM.' ema savizeSa jaNAvyuM che, zAMticaMdranI A vRtti racAyA pachI tenuM saMzodhana, zrI vijayasenasUri gacchanAyaka anyA ne vijayadevasUri tenA payuvarAja thayA tyAre, vijayasenasUrinI AjJA pALavAmAM dakSa evA cAra nipuNo A vRttinI zuddhi karavA bhegA thayA. (1) vimalaharSa upAdhyAya (2) sovijaya 0 (3) vAnara RSinA eka muziSya AnaMdavijaya gaNi ne (4) kalyANavijaya mahopAdhyAyanA eka mukhyaziSya lAbhavijaya gaNi-e cAree doSo nivArI ziSyajanatAne iSTa evI satyazrI jevI A vRttine saM. 1660mAM puSyantuvAsare-puSya nakSatramAM mudhavAre-rAdha (vaizAkha) mAse zuddha cha divase rAjadhanyapura (rAdhanapura)mAM vijayasenasUri pAse rahI samagra zuddha karI. zAMticaMdra vAcakanA aneka ziSyo hatA temAM maNisamAna tejacaMdra budha-paMDita gurubhakta hoI A vRttine anekavAra lakhI ApavAmAM zuddhigaNanA Adi vidhimAM sahAya ApatA hatA. daivavazAt A vRttinA sUtradhAra (zrI zAMticaMdrajI) iMdranA atithi eTale svargastha thatAM tenA maMtri tarIkenI potAnI icchA vizeSa ja (tenI pravarttanAmAM) che e vyakta thayela jovA mATe kRpALu vijayasenasUrie zAMticaMdra upAdhyAyanA ziSyomAM badhA ziSyasamudAyamAM mukhya ane gurukArya karavAmAM agraNI evA paMDita ratnacaMdrane potAne hAthe A vRttine pravartAvavA mATe ApI, ane te vakhate vijayadevasUrie paNa tene bahue saMmata karI che evuM pramANapatra ApyuM. te banne sUrioe ema jaNAvyu ke 'tame DAhyA ratANika-jhaverI cho to prameyaratnonA icchAvALA tamo A jaMbUDhIpapragatinI prameyaranamaMjUSA ( prameyaratnonI peTI ) nAmanI vRttine saMbhALo'. ukta ratnacaMdra gaNie A vRttinA ghaNA Adarzo lakhyA-teno ziSya dhanacaMdra lipikalAvidhimAM jAgrata buddhivALo ane sUtrArthavivecanamAM catura hoI teNe Ano prathamAdaza karyo.' Ama 51 zlokovALI prazastimAMthI atra upayogI bhAga lIdho che. ( A vRttinI hastaprata 387 patranI bhAM. i. pUnA hastakanA sarakArI graMthasaMgrahamAM naM. 1244 sane 18869ranI che ke jenI prazasti tenA sUcigraMtha bhAga 1 nA rR. 223 para chapAI che. )
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAdi zrI adhyA. | A vRttinI graMthakAranI prazasti pachI tenA saM. 169nA saMzodhana pravartanAdinuM je vaktavya che te parathI jaNAya che ke saM. 1960 granthakA janavi. pahelAM zAMticaMdra upAdhyAyano svargavAsa thayo hato. raha0 Ji A vRtti, kRpArasakoza (patra 7 naM. 144 jainAnaMda surata) uparAMta u0 zAMticaMdra kavimadaparihAra svapattavRtti sahita zrI hIravijaya-Thi paricaya *sUrinA rAjyamAM (pra. kAM. vaDodarA naM. 928 tathA 16 patranI prata zlokasaMkhyA 575 la. saM. 155 naM. 270) ane RSabhavIrastavanasaptaka | che |Ipatra 8 nI prata la. saM. 1681 naM 883 haMsa. vaDodarA, ne bIjI dA. 3 naM. 16 pholIAvADA bha. pATaNuM ) racela che. mane lAge che keIdeI | TIkAkAra A chellI jaNAvelI kRti u zAMticaMdranI gaNavAmAM bhUla thayelI lAge che, kharI rIte tenA ziSya-ApaNuM TIkAkAra racaMdra gaNie potAnI jA kRtio paikI eka Aja paNa gaNAvI che to te ja te hovI joIe. ranacandranI 3 guru paraMparA-tapa gacchanA hemavimala sUri pAse RSi hAnA, RSi zrIpati, RSi gaNapativageree potAno lAMka gaccha tacha dIkSA SiIUNNI lIdhI, tyAre hAnAnuM nAma sahajakuzala rAkhyuM ane tene sumatisAdhu sUrinA ziSya kuzalamANikaya pAse ziSya tarIke rAkhyA. te sahajakuzale siddhAMtaDuMDI racI jemAM jinamUrtinI pUjA karavA mATe AgamAdinAM aneka pramANa ApyAM che. tenA eka ziSya sakalacaMdra upAdhyAya thayA ke SAjamaNe prasiddha sattarabhedI pUjA gUjarAtI padyamAM rAga rAgaNImAM racI (jai. yU. ka. 2, pR. 257) ane bIjA eka ziSya lakSmIci paNaIK hatA. sakalacaMdra u nA be ziSya suracaMdra u0 ne zAMticaMdra u0; temAM suracaMdranA bhAnucaMdra u0 (te mATe juo sidhI jaina graMthamALAmAM !i KAna. 15 no meM saMpAdita karela aMgrejI prastAvanAvALo saMrakRta graMtha bhAnacaMdra carita) ne bhAnacaMdranA ziSya te carita racanAra siddhicaMdra tathARI bIjA ziSyo ke je sarva saMbaMdhI juo ukta caritanI mArI prastAvanA); zAMticaMdranA ziSyoH--A ratnacaMdra, amaracaMdra (je. gU. ka. 1, 506),III 36 ke jeNe saM. 1666 caitra suda sAtame rAdhanapuramAM kriyAkalApa nAmanA graMthanI prati lakhI che ke je chANInA mu. vi. zAstrasaMgrahamAM che * 1 devimari -x x 60 dAnA 40 zrIpati - pati pramua kuMpAmatanapAra zrI devimarijharSe grAncana trithA cAritramAno mUnIvAMtaH -dharmasAgarakRta tapAgaccha pAvali.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pra. saM. pR.147 naM. 578), lAlacaMdra, (juo patra 36/ra TippaNI naM.2) ke jeNe saM. 1648 Aso sudi pa budhavAre muni dharmacaMdra paThanArthe lakhelI che "saMkhamaraNa"nI patranI prati pATaNa pholIyAvADAnA bhaMDAramAM che; tejacaMdra (juo agAu pR. 39/1) tathA hemacaMdra ke je chellA baMnee rAyapaNI) sUtranI patra 46 nI prata tathA kalpasUtranI 93 patranI prata cikozamAM mUkI ke je hAla anukrame vIjApuranA bhaMDAranI pothI 23 ane bhAM. I. mAM che. jo - lAbhacaMdra (juo pR. 362 TippaNI naM.2 ke jenA ziSya gajacaMdra paM. hIrakalazanA saM. 1626 mAM racela joIsasAra-jyotiSasAra prAkRta) graMthanI prata saM. 165 Aso zudi 4 maMgale ayAnAmAM lakhI ke jenI 50 pratanI prata kalakattA gulAbakumArI lAyabrerImAM che. sakalacaMdra u0 nI bIjI ziSyaparaMparA sakalacaMdra-lakSmIcaMdra-puNyacaMdra-vRddhicaMdra-mAnacaMdra ziSya tejacaMdra puNyasAra rAsa sa. 1780mAM XJro (jai. gU. ka. 1, pa98 ne 3, 1091) uparyukta lakSmI cinA vivekakuzala ane vimalakuzala ke je paikI vimalakulanA vinayakuzala (jai. gU. ka. 3 pR. 748), jyAre vivekakuzalanA kIrtikuzala ane udayaruci. kIrtikuzalanA jJAnakuzala (jai. pU. ka, 2, 174); udayarucinA puNyaruci ne harSacaci te paikI puNyarucinA | ANaMdaci (jai. gU. ka. 2, 354) ane harSacacinA vidyAci (jai. gU. ka. 2, 159). A vidyArucinA labdhici (jai. gU. ka. 2. 15 ne 3, 1199)-e pramANe lakSmI cinI ziSya paraMparA che. have zrIpati RSinI ziSya paraMparA joIe-zrIpatinA jagA RSi che viSayanA tajanAra ne lokAgacchathI vyApta saurASTra dezane pratibodhanAra thayA; jagA RSinA sIhavimala ke jemaNe hIravijaya sUrinA thayelA prasiddha zrAvaka thAnasiMhane te pahelAM bodha ApI ajainamAMthI jaina karyo hato, ne sIhavimalanA devavimala gaNi ke jemaNe saMskRtamAM hIrasaubhAgya kAvya saTIka racyuM ke je parathI prasiddha zrAvaka kavi RSabhadAse gU. mAM saM. 1685 mAM hIravijaya sUri rAsa racyo. A saMskRta mahAkAvyane upara jaNUla adhyAtmakalpadrumanI TIkA racanA | dhanavijaya gaNie zodhyuM hatuM (je. sA. saM. itihAsa pArA 882). Si gaNupatanA vaMzavelAnI khabara nathI. 1 zrI ravicaMdravAvirati re natyaMta vivunA delavaMkalakuvA rito sau tirmumune ! -zrI kApaDIA saMpAdita keTalaeNga 2, pR. 89.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthakA Hi paricaya zrI adhyA. zrIpati RSinI bIjI ziSya paraMparA e che ke zrIpatinA harSAbuMda gaNi, tenA mahovivekaharSa, tenA jayAnaMda gaNi, tenA gajAnaMda vanavi. KIgaNi, tenA rUpAnaMda gaNi, tenA hemAnaMda gaNi, ke jenA vAcanArthe lakhAyelI kalpasUtranA bAlAvabodhanI prata kheDAnA bhaMvaramAM che. ja kaIL 4 ziSyo-ravIndranA ziSya mANikayacaMdra pazu kalyANumaMdira stotra para saM. vRtti racela che. (pra. kA.) ' kheDA saMgha bhaMDAramAM eka naMbaranA dAbaDAmAM munivimala ziSya bhAvavijaye saM. 1688mAM zrI rohiNI-zirohImAM racelI uttarAdhyayana | 40 ||KIsUtrapara vRttinI 518 patranI prati che tenA aMte lekhaka-prazasti che ke - saM. 1720 poSa zu. 14 zanI li mahopAdhyAya zrI zAMticaMdra gaNi mahopAdhyAya zrI ratnacaMdra gaNi ziSya paMDita zrI maticaMdra gaNi ziSya vinItacaMdraNa likhita zrI zekhapure" A parathI spaSTa che ke ratnacaMdrane maticaMdra nAmanA ziSya hatA ne te maticaMdranA ziSyanuM nAma vinItacaMdra hatuM. - 5 graMtho temaNe nava vRttio saMskRtamAM banAvI che temAM pAMca stavano para pAMca ane cAra graMtho para cAra. te pAMca stavanonAM nAma (1) bhaktAmarastava ke je mAnatuMga sUrie zrI RSabhadeva para raceluM (2) kalyANumaMdira stava ke je siddhasena divAkare zrI pArzvanAtha para raceluM I(3) devA: prabho ! stava-tapa gacchanA zrI devamandara sUri ziSya jayAnanda sUrie raceluM sAdhAraNujinastava, ke jenI prathama paMkti na vmo je vipinAkaDAnag' che tenA prathamanA be zabdo parathI devAH prabho stava nAma paDyuM che. A stotra e. graM. mA. nA jainastotra saMgraha bhAga 1 pR. 57 mAM prakaTa thayuM che) (4) zrImaddadharmastava loka AThanuM ke je tapa gacchanA somaprabha sUri kRta che ke jenI prathama paMkti | * prIma"rma athamama mamaH HemteDama ! parI' che. (prakaTa pR. 43 jainastotrasaMdoha bhAga 1) ane (5) RSabha-vIrasta ke je tapA| gacchanAyaka somasuMdara sUri kRta daza malIkanuM che (pra. janastotra saMgraha bhAga 1 pR. 16 . je. baM.), have te cAra graMthonAM nAma-(1) pArasa koza (upara jaNAvAI gayela akabara bAdazAhanA stutigAna rUpe graMthakAranA guru zAMticaMdra upAdhyAye raceluM 182 zlokanuM kAvya-zrI jinavijaya saMpAdita mudrita) (2) adhyAtmakapama (prastuta graMtha) (3) naiSadha mahAkAvya (mahAkavi zrIharSa viracita) ane (4) raghuvaMza mahAkAvya I(mahAkavi kAlidAsa kRta) ke jenI apUrNa prata bhAM. I. mAM sana 1887-91 naM. 446nI 31. patranI prathamanA traNa sI ane cothA sarganA saEAR ravacandranA | ziSyo ne grantho || 40 |
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ be patra pachI apUrNa che ane jemAM jaNAvyuM che ke zrI zAMtivana purozarAvindramanA kite pu chuM vivara kriti 1. japrathamanAM be jana, ane chellAM be jainetara, mahAkavionAM racelAM kAvyo che. A paikI uparanAM pAMca stavano paranI vRtti tathA uparanA cAra graMtho hakapaikI kapAsakozapara vRtti ane raghuvaMza kAvya paranI saMpUrNa vRtti upalabdha hoya ema jANyAmAM nathI. prastuta adhyAtmakalpadruma paranI vRttinI bei prato (1) graM. 2454 patra 62 paMkti 15 la. saM. 1683 nI tathA bIjI pUnAnA bhAMDArakara insTiTyuTamAM che (kilahoMne rIporTa sane 1880 thI 1881 naM. 361 la. sa. 1683; sane 1887-91 naM. 1073) tathA patra 62 nI naM. 538 vIjApura jJAna bhaMDAramAM che. naiSadhamahAkAvyanI vivRtti athavA zrIharSakAvya vivRtti-saM. 1713 mam0 jI. vANA gAme paM. navinaya ziva pUjana 4i0 uM. vAhinIni zitha vanavina rivya harSavinA ziSya pratithinArtha e lakhyAsaMvata vALI 28pa patranI prata dozIvADA vIjApuramAMnA vimalaga7 bhaMDAranA dAbaDA bIjAmAM meM joI che ane te kAvyanA sarga 11, 20 thI 22 nI TIkAnI saM. 1668 mAM lakhAyelI prata bhAM. I. mAM sane 1884-84nA naM. 368 nI che. A TIkAmAM paNa adhyAtmakalpakamanI TIkAmAM dareka adhikAra aMte Ape che tema potAnA gurUnuM nAma te pratanA patra ra71 mAM batAvyuM che ke - zrI rAjativAravAvahuig,-- patidavivottamalavaranA zrI naiSadhIya te tema TI, rdhiAH samANimitAni haf gva che AnI JsahodarA athavA ladhubhaginI tarIke raghuvaMza TIkAne pote te TIkAmAM jaNAvela cheH zrI zAnticandravaravAcakadugdhasindhu,-labdhapratiSThavibudhottama ravacandraH / kAmye sahasrakiraNonavavaMzavRtte, ziSyaprabodhavidhaye kurute sma TIkA // 1 // tasyAM sadanvayanirUpaNabaMdhurAyAM saMkSiptazabdatatavAcyavicAraNAyAM / zrI naiSadhIya vivRtezca sahodarAyAM mArgogamat prathamatA prathitaH sadarthaH // 2 // uparanI sarva vRttio racAI gayA pachI (10) pradyama carita rasuM jaNAya che kAraNa ke te nava vRttione baheno jaNAvI temanA SInAnAbhAI tarIke te caritane kartAe oLakhAvyuM che. adhyAtmakalpadruma paranI vRttino ane A caritano pUrNa karyAno saMvata, tithi, sthAna vagere eka ja eTale saM. 1674 Adhina zukala dazamI-vijayAdazamI surata baMdare Apela che, te baMne eka kAle samarthita karyA ja lAge che. te caritane tenA prathama rAtre aMte temanA bIjA graMtha nAme samyakatvasaMtatikA prakaraNa paranA (gRha) bAlAvabodhanA bhrAtA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. tarIke oLakhAvela che, tethI te bAlAvabodha paNa praznacarita pahelAM racAyo jaNAya che. A carita saM. 1974mAM bI. bI. eNDa | granthakAdhanavi. jAmahAzayAnAM maMDalItaraphathI paM. bahecaradAsathI saMzodhita thaIne bahAra paDI gayuM che, ane tenI saM. 1680 varSe mArgaziro vadi 14 budhe* rAHi40 vRtti lekhite stablatIrthe hastapratano ullekha vebaranA keTaloganA naM. 1991mAM karelo che tathA bIjI hastaprata patra 125nI naM. 64 vIjApurajJAnamaMdiramAM che. paricaya temAM pradhAnapaNe zrI kRSNanA putra praznanuM varNana che. sthale sthale saurASTra Adi dezonuM, dvArikAdi nagarInuM, vividhavana parvata saro- TIkAkAra varAdinuM varNana Ave che. rukimaNI-satyabhAmA vagere kRSNapatrIonA jIvananuM Alekhana, kyAMka pravAsa-cAtrAdinuM, kayAMka yuddhAdinuM, kayAMka ratnacandrakRta visanta-madana-rati-vicitra janakelinuM, varNana che, kayAMka javA AvavAmAM zakuno, aMgaphuraNo ne tenAM phala batAvyAM che. Ama kavie A grantho | kAvyamAM vividha, vicitra ane hRdayaMgama evuM sarva rasathI raceluM zrI pradyumanuM zAbdika citra citrakAranA pArthiva citra jevuM citareluM che. (bIjuM pramacarita mahAkAvya 8 sarganuM tapAgacchanA hemasoma sUrinA rAjya saM. 1681 Azvina pada 5 surejyavAre-gurUvAre ravasiMhe raceluM maLe che. pITa. 6 naM. 6 pR. 163) (11) samyakavasati-saptatikA e graMtha mULa prAkRtamAM che ke te para vRtti saMdhatilaka sUrie chaJsaM. 1422 mAM racI che tenA para pote karelA gujarAtI bAlAvabodhanuM nAma samyakataprakAza ApyuM che. tenI saM. 1676 nI surata baMdaramAM jADI lakhelI 17ra patranI prata pAlaNapuranA DAyarAnA bhaMvaramAM che. tenI bIjI prato mATe juo mAro "jaina gUrjarakavio' bhAga 3 pR. 1695 (12) hAsamavasaraNastava para paNa bAlAvabodha racyo. (A kayAM upalabdha che te jaNAyuM nathI) (17) hitopadeza A tereno ullekha kartAe tenI atra ApelI adhyAmakalpalatA nAmanI TIkAne aMte karyo che. A paikI chellA graMtha hitopadezanuM bIjuM nAma mumatAhiviSAMguli ke jemAM dharmasAgarajInA maMtavyo-matanuM barAbara khaMDana saMskRtamAM kareluM che; tenI hastaprata lIMbaDI bhaMDAramAM na. 11% nI 518 zloka |ii cha? . UsaMkhyAnAM 15 patranI che ke jenI racanAnI sAla tenA sUcIpatrakamAM temaja jaina granthAvalInA pR. 159 mAM saM. 1677 ApelI che; kadAca NIte saMvata lakhyA-rasaMvata hoya. prazastisaMgrahamAM naM. 160 pR. 180mAM ullekhita hitopadeza A graMtha ja hoya ema lAge che, kAraNa ke tenI aMte
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgara pakSanA muktisAgaranI saM. 1681 nI upayogI aitihAsika hakIkata jaNAvI che. (prazastisaMgrahamAM saMgrahakAre lahiAnI prazasti para ja bhAra mUkI teja ApI che, jyAre mULa graMtha keno racelo, tenI prata keTalAM patronI- e Avazyaka vigato saMbaMdhI eka akSara nathI jaNAvyo, e te saMgrahanI moTI tUTI che.) mArA jai. sA. saM. itihAsanA pArA 880mAM A mumatAhiviSajAMguline svataMtra graMtha tarIke saM. 1679mAM racela jaNAvela che te saMvata barAbara nathI. saM. 1678mAM suratamAM saMgrAmasUra kathA racelI teno ullekha upara thaI gayo che. padmaprabhasUri kata bhuvanadIpaka upara ratnacaMdra kRta bAlAvabodha (pI. 1 naM. 310 pR. 128)nI prata batAvI che tenA kartA ratnacaMdra mAMDavyapura gacchanA yAdava (devAnaMda) AcAryanA ziSya ane 108 prakaraNanA kA~ mahAkavi paMDita ratnacaMdra che ke jeNe naMditAya chaMdasUtra 5ra TIkA (pI. 3 5.Ie} 224) racI-eTale A ravacaMdrathI bhinna che. A"ravacaMdranI raghuvaMza ane naiSadhIya paranI TIkAonI tArIkho- sane 1612 ane 1627 vacce ' e nAmano pI. ke. goDee lakhelo aMgrejI TUMko lekha juo eNnasa bhAM. o. pI. I. va. 13 pR. 94. ApaNA A racaMke saMskRtamAM padya ne gadya lakhyuM ke gujarAtImAM gadya lakhyuM, to pachI teNe gujarAtImAM patha paNuM lakhyuM hovuM. joIe, paNa tenI padyakRti gUjarAtImAM eke jovAmAM AvI nahotI, ane tethI "jaina gUrjara kavionA mArA pustakamAM gUDa kavi tarIke noMdhAyela nathI. hamaNAM subhAgye temanuM uluM eka aitihAsika gU0 kAvya nAme paDadharI prAsAda biMba-paisArAdhikAra stavana' 31 kaDInAdI zrI jinavijayajIe pUrA pADela caitya paripATI-saMgrahamAMthI maLI AvyuM. huM paDadharImAM saM. 1996nA kArtika mAsamAM eka svajananA lagnamAM | gayo hato tyAre tenA gaDhamAM eka bhavya manohara maMdirano akhaMDa avazeSa bAraNu-baMdha jovAmAM AvatAM tenI karaNI mAMDaNI cihno parathI te eka jaina maMdira hovuM joIe ema mane cokkasa lAgyuM, paNa tenA dvAra ughaDAvI jotAM mUrti ke zilAlekha nahoto eTale nirAza thayohave A maMdira saMbaMdhI ukta stavana mAhitI Ape che e jANI vadhu AnaMda thAya che. | teno sAra e che ke -Adi jina pramukha 24 jina, ane temanA 1452 gaNadhara, tathA sarasvatI devIne praNamI kyAM be gAmomAM Adi jina ane zAMti jinanA prAsAda thayA ane te be gAmonI utpatti, kayA gAmathI AvIne kayA rAjAnA pradhAnoe te prAsAda karAvyA tenAM nAma
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna vRtti. // 42 // jaNAvIza. tapa gacchanA rAjA vijayasenasUrino vAsakSepa zire dharanArA te udAra vako hatA. (kaDI 1 thI 5) kacchanI bhadrezvara nagarImAM jAma rAvala rAjAno maMtrI petho hato. eka dina svamamAM deva AvI hAlAra deza sthApavAnuM kahetAM te rAjAe saM. 156nA zrAvaNa zudi AThama ne ravivAre cAte dine navAnagara vasAvyuM. (6) 'jAma rAvalanI pATe jAma vibho Avyo. maMtrI pethAne be strI nAme premalAde ane rIDI hatI. premalAdethI be putraratna nAme yAdava ane jagamAla thayA ne te baMne vibhA jAmanA maMtrI hatA. baMne dharmaparAyaNa zrAvako hatA-- temaNe paDadharI nagara vasAvI temAM zrAvaka lokane vasAvyA. temanuM gotra bhaNazAlI hatuM. yAdavane ahivade ane jagamAlane dADamade nAmanI patnI hatI. ahivadee bhaNuzAlI ANaMda ane akhajI e be putrone janma Apyo. (8) 1 jAma rAvaLa-kacchamAMthI cAra hajAranI phoja laI i. sa. 1535-36 tathA 1537mAM soraTha upara svArI karI dedA tathA cAvaDAo pAsethI joDIA tathA AmaraNa paragaNAM, jeThavAo pAsethI nAganI aMdara, ne vAghelo pAsethI khaMbhALIA paragaNuM jItI laI i. sa. 1540mAM navAnagara vasAvyuM. tAbe karela jamInanuM nAma jenA vaMzamAM pote thayo te gajaNanA dIkarA hAlo parathI hAlAvADa-hAlAra pADyuM. (kAThiyAvADa sarve saMgraha pR. 453, kaccha dezano itihAsa pR. 37) pachI teno putra jAma vibhojI gAdIpara I. sa. 1562mAM beTho ne 1569mAM maraNa pAmyo. teno putra zatruzalya-satarasAla-sato namasatAjI potAnA pitAnI pATe beTho. sana 1573mAM akabare gujarAta sara karyuM. tenA sulatAna mujhare bhAgI satAjInI sahAya mAgI. akabaranA sUbA ajIjha kokAe caDAI karI--saM. 1591-2mAM dhroLa pAse bhUcara morImAM yuddha thayuM. (A yuddha mATe juo ' sAhitya ' 1933 phebru. aMka pR. 94 ) satAjIne bhAgavuM paDyuM; saurASTra akabaranA tAbAmAM AvyuM. pachInA varSe Akhare suleha thaI. jAmasatojI sane 1608mAM (saM. 1665mAM) maraNa pAmyo. ukta ajha kokA-AjamakhAna sAthe jAma satAnI laDAI saMbaMdhI jIo RSabhadAsa kRta hIravijayasUri rAsa. pR. 174. A zatruzalyanA rAjakavi zrIkaMThe mukhyapaNe nATya, saMgIta carcato graMtha nAme rasakaumudI (bhAM. i. naM. 303 sane 1881-81) racyo che. temAM te rAjAe dvArakAne karathI mukta karI hatI evo spaSTa ullekha che. (juo analsa bhAM. i. vA~. 12 pR. 202) granthakA ravi paricaya paDagharInuM jinamandira // 42 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjapada-paraMparAe jAma sato Avyo ne tenA maMtrIo ukta ANaMda ne abajI' hatA ke je vijayasenasUrinI AjJAmAM rahenArA sAcA zrAvaka hatA. temaNe paDadharImAM jaina prAsAda karAvavA mUhurta jovarAvI saM. 1661 mAgazira vadi bIja budhavAre khAta-mUharta karyuM - jApAyo nAMkhyo. (9) u. pAyA vALo, ane thaMbho, koraNI, pUtaLIo, ane zikhara vALo moTo prAsAda thayo temAM ANaMda matrInA putra zrI jIvarAja' ane megharAje ghaNI mahenata lIdhI. (10) suvihita sAdhuo AvyA, moTA maMDapo kIdhA, AvelA saMghone utArI dIdhA. bhojanAdi samAraMbha thayA vagere vagere. bhaNasAlI ANaMdanI panI cAMpAnA nAme munisuvrata jinanI moTI pratimA bharAvI. saM. 1664 (veda 2sa tu caMdramA) mAgha zudi 10 zanivAre brahmA yoge rohiNI mIna lagna prathama pahore biMbano praveza karyo. (14) ratha yAtrA nIkaLI. bhaNazAlI ANaMdanA nAmathI karAvelI zAMti jinanI A DApratimA. bhaNazAlI abajInI gRhiNI navaraMganA nAmathI karAvelI munisuvrata jinanI pratimA, rAjavAhanamAM laI pheravIne baMnene deharAmAM ! padharAvI. ukta jIvarAja ane megharAja tema ja zavarAjae kuladIpaka putroe navAnagaramAM AdIzvarano prAsAda ghaNuM dravya kharacI. karAvyo. (30) tapagacchAcArya vijayasenasUrinA samayamAM akabara sulatAnano raMjaka vAcaka zAMticaMdranA ziSya ratanacaMdanacaMdra (ke jeo te prAsAdamAM baba praveza karyo te vakhate hAjara hovA joIe) sukavi kahe che ke RSabha ane zAMti jinaidrane bhaviko! vaMdana karo. (31) A pachI gadhamAM jaNAveluM che ke "navAnagaramAM iMdra lIlo vijaya bhUSaNa prAsAda 42 gaja uMco ane 21 gaja pahoLo ne 45 gaja lAMbo che. (AmAM jAmanI vaMzaparaMparAthI maMtrIpaduM vaMzaparaMparAnuM karanAra jaina zrAvakonuM TuMka varNana Ave che. A rIte bIjAM dizI rAjyonA itihAsa pheravazuM to tyAM paNu maMtrI tarIke jaina zrAvakoe agrabhAga lIdhelo jaNAze.) ukta vijayasenasUrinA merUvijaya nAmanA ziSya eka "zAMtijina-pAvaeNjina stavana' 15 kaDInuM racyuM che temAMthI jaNAya che ke zAMtinAtha sAthe pArzvajinanI paNa pratimA 1 hIravijayasUrinA navAnagaramAMnA be zrAvakonAM nAma kavi jhavabhadAsa potAnA saM. 1685nA hIravijayasUrinA rAsamAM Ape che ke "abajabhaNasAlI . i.8SjIvarAja, navAnagaramAM tenI lAja"-y. 283, te suri saM. 1951mAM svargastha thatAM tenI pATe AvelA vijayasenasUrinA te baMne AsAva ziSyo thayA. - 66 666-8 - 6
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpadrumano zrI vALA kapaDadharImAM hatI. "sama sata zAMti karo mukhavAsa, maMDaNe paDadhari puravara pAsa, dovia yuNiA *i Ima bhatti, padavI pAmuM jaya jasa | grnthkaavanavi. nA jutti'. ranacaMdrajInI A gUjarAtI padyakRti AnA pariziSTamAM ApavAmAM AvI che. raadiuttara grantha adhyAtmaka95kuma, paricaya A graMtha soLa adhikArano saMkalita graMtha che, pRthaka pRthaka viSaya para jude jude samaye racelA zlokone eka sAthe joDI karelo graMtha | zarU IInathI. e soLa adhikAro graMthakAre graMthano AraMbha karatAM prathamAdhikAre zloka 3-4mAM spaSTa sUcita karyA che - adhyAtma he mokSArthI mumukSa! tuM samatAviSe tallIna cittavALo thA, strI, saMtAna, dhana, deha uparathI mamatA mUkI de, viSayo ane kaSAyone tAbe na thA, zAstranA guNothI cittane vaza karazAsrarUpI doraDAthI cittane bAMdha, vairAgyavaDe zuddha dharma Acara, deva Adi arthAt devagura paricaya dhirmano jANanAra, viratidhArI, saMvaravAna, zubha vRttivALo thA-e pramANe samatAnA rahasyane bhaja." A parathI samatA, mamatAyAga, apacamamatAtyAga, dhanamamatAtyAga, dehamamatAtyAga, viSaya ne pramAdano tyAga, kaSAyanigraha, zAka | hAgaNo ane gaticatuSka, cittadamana, vairAgya, dharmazuddhi, devagurUdharmazaddhi, yatizikSa, mithyAvAdino saMvara, zubhavRtti, ne sAmyasarvasva ema soLa adhikAra pADayA che ane te darekanuM zlokabaddha varNana-nirUpaNa karI bodha Apyo che. zrI motIcaMdabhAI kahe che ke "mane ema lAge che ke sUri mahArAje upadeza-ranAkara vagere graMtho banAvyA pachI jIndagInA chevaTanA AibhAgamAM potAnA anubhavanuM rahasya A graMthadvArA bahAra pADyuM che, ane A granthanA zloko eka sAthe nahi, paNa jyAre jyAre manamAMthI kuraNa thaI haze tyAre lakhyA haze ema jaNAya che. mArI mAnyatA pramANe A graMtha saM. 1475thI 1500 sudhImAM kakaDe kakaDe lakhAyo haze ema lAge che" (bIjI AvRtti prastAvanA pR. 6162-AmAM je anumAna karyA che te ja barAbara nathI tethI phalita nirNaya amAnya kare che-upadezaranAkara 5chI A graMthanI racanA thaI nathI-ulaTuM tenI pahelAM thaI che; vaLI upadezaranAkara eka sarakhI zailI batAvI eka viSayane eka cheDA sudhI niyamasara lakhyo che, tema A adhyAtmakalpadrumamAM nathI banyuM ema nathI. A graMthanA soLa adhikAra
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka pachI kramAnusAra lakhAyA che-joDAyA che ane te graMtha taiyAra thayA pachI upadezaranAkara racAyo che kAraNa ke bIjA strI mamatvamoca nAdhikArano bIjo maWiHATbavalAmaNa7 zloka u. 2. patra 202mAM, cothA dhanamamatvamocanAdhikArano bIjo nizciAmaNujA(rALa || jIsloka ane pAMcamo pheravAtuthanadhAnyavA: zloka u. 2. patra 204mAM ane teno cotho vitavAdamAM anAjano ja loka u.2. patra 133 mAM,IS, thiI pAMcamA dehamamatvamocanAdhikAranA zloka 4,5ne 6 u. 2. patra ra03mAM, aSTama zAstraguNAdhikArano 14mo paNa mImIyamamavera loka u. 2 patra che 149mAM, agIAramAM dharmazuddhayupadezAdhikArano bIjo cicamArthavAdo zloka u. 2. patra 161mAM graMthakAre " maracu, tathA zALA-| bhArataneDAri, avorA 4 tabADaMAmaewADa' eTale "ame paNa kahyuM hatuM ke, tathA adhyAtmakalpadrumamAM ame gAyuM havuM bolyA IPL hatA" ema jaNAvIne avatAryA che eTaluM ja nahi paNa u. 2. nA patra 204mAM be zlokanAM avataraNuM ApI e paNa jaNAvI dIdhuM che ke gyAvivihAraDAramaHkumAra:-ItyAdi vistAra adhyAtmakalpadrumamAMthI jANavo." A parathI spaSTa jaNAya che ke adhyAtmakalpadruma saMpUrNa taiyAra karyA pachI ja upadezaranAkaramAM teno AdhAra ApI vadhu vistAra mATe te graMthamAM joI levA graMthakAra jaNAvI zakyA che. graMthakAra tArdika tarkavidyAmAM niSNAta hovA chatAM tenA sarva adhikAromAM mUkelA zloko eka pachI eka uttarottara zRMkhalAbaddha zreNImAM mUkAyA nathI lAgatA, ane keTaleka sthAne punarukti AvyA kare che, e vAta satya che. AnuM kAraNa e lAge che ke mananA svataH uddagAro | janIkaLe tyAM tarka ke punarukti tarapha lakSa rahetuM nathI. mULa adhikArano viSaya pradhAnapaNe lakSamAM rahe che, eTale badhA adhikAranA viSayo eka bIjA sAthe ghaNu saMlagna hovAnI vAta gauNapaNe lakSamAM hoya che, ne pachI kavi pote hRdayortiono AvirbhAva kare che. pahelo ne chello banne adhikAra samatA para ja che--e sUcave che ke adhyAtmanuM mULa samatA-sAmyabhAva che tethI zAMti che; te samatAne prApta karavA strI, saMtAna, dhana, deha uparanuM mamatva tyAgI, viSaya pramAdane pariharI, kaSAyano nigraha karI, zAstrAbhyAsathI manonigraha sAdhI vairAgya, dharmazuddhi, devAditatvazuddhithI mithyAtvane choDI saMvara AdarI zubhavRtti rAkhIe, to ja samatAnI zuddhabhUmikA thAya che--to jo | samatA prApta thAya che. samatA AvyuM adhyAtmanA krame caDIne paramapadanI siddhi meLavI zakAya che.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI aghyA. vi. rata0 vRtti. // 44 // adhyAtmanI bhUmikA lAvavA mATe A graMthanI utpatti che--teno AtmA zAMtarasabhAvanA che. zRMgArAdi navarasamAM pradhAnabhUta rasa zAMta rasa che. zrIhemacaMdrasUrinA zabdomAM vairAgya, saMsArabhIrUtA, tattvajJAna, vItarAgaparizIlana, paramezvaranA anugrahAdi vibhAva, yama niyama adhyAtmazAsrArgatanAdi anubhAva, dhRti-smRti-nirveda-mati Adi vyabhicArI tRSNAkSayarUpa zama sthAyibhAva carvaNAthI prApta te zAnta rasa. kartA munisuMdarasUrinAM stotro joizuM to temAM temanuM hRdaya ArasI jevuM svaccha ane puSpa jevuM komala dekhAya che. tevA eka stotramAMthI kaMIka vAnagI upara ApI che. temanuM AdhyAtmika hRdaya potAnA samayanI viSama sthiti jotAM khedathI Ardra bane te svAbhAvika che. viSamatA dUra karI samatA meLavavI e A AkhA graMthanuM kendrabiMdu che; tethI pahelA ane chellAmAM samatA viSe ja bhAra daI vaktavya karyuM che. adhyAtma zuM ane tene AgaLa kayAMsudhI laI jatAM sAdhya meLavAya te na jaNAvatAM samatA Avye adhyAtma-pragati thAya ema svIkArI graMthakAra prathama, samatA mATe bhAvanArUpa auSadhI batAve che. samatA eTale koine mitra ke zatru, potAno ke pArako, na gaNatAM manane kaSAyarahita ane iMdriyone viSayamAM anAsakta rAkhavI te. te sthiti mATe maitrI, pramoda, karuNA, mAdhyastha bhAvanA-ke jenuM svarUpa haribhadrasUrie cothA SoDazakamAM khatAvyuM che, ane hemacaMdrAcArye yogazAstranA caturtha prakAzamAM kahyuM che temAMthI zloko avatArI te bhAvanAonuM svarUpa samajAvyuM che. krodha, lobha, mAna ne mAyA-kapaTa e cAra kaSAya--saMsAravRddhi karanArA kahyA che tethI rahita manane karavuM-mananI * mahAn AcAryazrI haribhadrasUri cothA SoDazakamAM kahe che ke dharmatattvanAM dharmasiddhinAM pAMca cihnaH 1 udArabhAva 2 dAkSiNya 3 pApabhrugupsA 4 nirmalabodha ane 5 prAyaH lokapriyatna. dharmatattvavALAmAM pApavikAro nAme viSayatRSNA, dRSTisaMmoha, dharmapathyamAM aruci ane pApavALI krodhanI caLa na hoya, paNa temAM dharmarUpI amRtanA prabhAve maitrI, karuNA, muditA ane upekSA e cAra guNo hoya che. Ama dharmasiddhivALA jIvomAM udArabhAva Adi cihno cAra puNyopAya nAme jIvadayA, vairAgya, vidhipUrvaka ucita dAna ane vizuddha zIlavRtti ane jJAnayoganA upAyanI siddhi prApta thavAthI sahetubhAve siddha thAya cheH zrI hemacaMdrAcArya yogazAstramAM te cAra bhAvanA saMbaMdhI kahe che te tyAMthI joI levuM. granthakA ravi paricaya a0ka0nA prathama | naitima adhikAra || 88 |1
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ e rIte zuddhi karavI, cetana ane acetana padArtho paranuM mamatva choDavuM,-Asakti tajavI ke jethI sAmya-samatA praka. janma maraNu e saMsAramAM thayAM ja kare che, temAMthI koI paNa prANI siddha thayA pahelAM chaTakI zake tema nathI; mATe koI vastu para Asakti na rAkhatAMjo kodhAdi kaSAya na sevatAM, sarvapa samAna bhAva rakhAya to ja adhyAtma-bhUmikA para avayi. pachI koInA saMyoga ke viyogathI harSa zokaIchI na thAya, koIpara rAgadveSa na thAya, ane mana zAMtarasamAM ramaNa kare. cetanapadArthomAM mAtA pitA, sagAM strI, nokara cAkara, guru, mitra, Dhora vagereno, ane acetana padArthomAM dhana, jamIna, makAna, jIpustaka-zAsa, pAtra, vastra Adino samAveza thAya che. A sarva sAtheno saMbaMdha AtmAsahita mana ane iMdriyovALA ApaNA dehane rahe che, A padArtho paikI khAsa karI strI, apatya-saMtAna, dhana ane deha e mukhya cArane avalaMbI te dareka paranI mamatAno tyAga karavAnA upadeza rUpe cAra-bIjAthI pAMcamA adhikAro graMthakAre rahyA che. chaThThAmAM viSayasevanano ane pramAdano tyAga karavA mATe, sAtamA adhikAramAM kaSAyano tyAga karavA mATe bodha Apyo che. A badhuM samajAvanAra koNa? zAstra ane guru. zAstrAbhyAsano adhikAra AThamo che. zAstra e pavitra vastu che, tenA rahasyane pAmavA TkhUba UMDo abhyAsa karavA sAthe tenI uttama chApa manapaTa para paDe temAMthI bhAvanAnA aMkuro phuTe ane caritramAM anuSThAnamAM teno upadeza mUkAya to ja zAstranI upayogitA che. patthara jevA ke pramAdI mana para tenI asara nathI, vAvilAsarUpe zAstrane uccArI javAmAM, Sii potAnI pUjA mATe ke lokaraMjanArthe, vAdIone jItavAmAM ke khyAti meLavavAmAM zAstravettAno pATha bhajavAya tethI Atmahita nathI. tevAne to "ame adhyAtmazAstro, paralokahitakAryamAM jaDa evA udaraMbharI-peTabharA kahIe chIe" ema graMthakAra kahe che. zAstramAM batAvelAM SAcAra gatinAM duHkho batAvI te vAMcyAM chatAM viSayonuM sevana na kaSAya kema rahevAM ghaTe?-manonigraha mATe zAAbhyAsa che, mATe manonigraha karavo ghaTe te arthe navamo adhikAra kahyo che. kavikalpa tajI savikalpa karavAthI asadagati thatI nathI. sArImAThI gati mananA sArAmAThA SAvakalpa para che. yama, niyama, dAnAdi dhama, jApa pavanAdikanI sAdhanA e sarva manoja mATe che, ane je manojaya na thAya to e sava!
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. hi granthakArAdiparicaya | 45 kapha KXXXX888 nakAmAM che, ane manojaya hoya to pachI e sarva niSphala che. mana sAdhyuM teNe sarve sAdhyuM-mukti paNa sadhAI. manonigraha-mananI samAdhinA upAya-1) svAdhyAya (zAbhyAsa)nA yoga eTale AMbela Adi tapathI yogavahana-vAraMvAra svAdhyAya karavo, (2) pratikramaNa kAyo-| sarNAdi cAritranI kriyAomAM pravRtti (3) anityasvAdi bAra bhAvanA, ane (4) traNa nAme manavacanakAyAnA yogonI zubha azubha pravRttinAM phaLono upayoga-ciMtana che, temAM bhAvanAnuM mukhyatve che kAraNa ke tethI durgAna thatuM nathI. (zrI hemacaMdrAcArya yogazAstranA caturtha prakAzamAM jaNAve che ke sAmya-samabhAva-samatA nirmamatvavaDe karI thAya che ane te nirmamatva mATe anityatA Adi bAra bhAvanAno Azraya karavo.) manane damavuM te manonigraha ane saMsAraparathI mana uThI javuM te vairAgya. saMsAranI vastuo kSaNika che, tene ane AtmAne tAdAbhya saMbaMdha nathI, chatAM tevo saMbaMdha AsaktithI karI levo-mAnavo e yogya nathI. A deha paNa kSaNika che; maraNu dareka dehadhArIne avazya che ne | che, eTale AsaktithI vizeSa kamabaMdha karIne anaMta pudgalaparAvartanavALA janmamaraNanA pherAmAM varNi javuM tethI atima dhyeya te mokSa sAdhI | na ja zakAya. janamanaraMjana karavA karatAM AtmaraMjana karavuM, mada-ahaMkAra choDI maLelI sAmagrI ane sAdhanono sadupayoga karI apramattapaNe dhamadhamathI duHkhano aMta lAvavo, yogya che. Ama vairAgyano upadeza ApI vairAgya tarapha graMthakAra dazAmAM adhikAramAM lakSa kheMce che. agyAramA adhikAramAM vairAgyathI saMsAra pratye virAgabhAva lAvI dharmamAM udyama rAkhavo ghaTe, mATe te dharma-dharmazuddhi graMthakAra samajAve che. temAM pramAdane tathA kaSAyane sthAna nathI. dharma eTale sukRtya-puNyakArya-dAnAdi dharmane, zithilatA-adaDhatA, guNIpratye matsara, kadAgraha, krodha, anutApa-dAnAdi karyA pachI te badala saMtApa, daMbha-kapaTa, avidhi-anAcAra, gaurava-moTAIno bhAva, pramAda-anupayoga, mAna, katha, kasaMga,I AtmazlAghAnI icchA-A sarva, malIna kare che, mATe zuddha dharmamAM A malInatAo na joIe. AtmazlAghA badale paraguNuprazaMsA, svadoSanindA, prakaTa nahi paNa guptadAnAdi, bhAva ane upayoga sahita AvazyakAdi dharmakriyAo thAya to te dharmazuddhi che. | have bAramA adhikAramAM dharma eTale darzana para AvI temAM kahela upAdeya evA zuddha deva, gurune dharmatattvanuM svarUpa graMthakAra jaNAve che. temAM mukhya tattva sadguru che ke je Atmahita darzAve. kuguru to pote DUbe ne bIjAne DUbADe; mATe sanI parIkSA karI saddagurU zodhI a0kanA bIjAthI bAramA adhikAra
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sAMpaDe to tene mAnavA, anyane tajavA-temAM daSTimoha na joIe. ATaluM kahI graMthakAra potAnA samayanI sAdhusthitithI duHkhita thaI| bolI uThe che ke8 zrI vIra (prabhu)! pUrve te (sudharmA Adine muktipathanA pravartaka tarIke sthApyA hatA. teo (sudharmAAdinI paTTaALparaMparAe AvelA suvihitaAcAryothI judA paDI svAbhimAnanI puSTi arthe potAnA nAme matapravartaka thaI) A kaliyugamAM tArA vagara-| tArI gerahAjarImAM tArA zAsanamAM ghaNI saMkhyAmAM luMTArA thayA, teo yatinuM nAma dhAraNa karIne svalpa buddhivALA janonI puNyalakSmI corI jale che. ahIM amAre zo pokAra karavo ? kAraNa ke jyAM arAjakatA-rAjAno abhAva hoya tyAM koTavALa zuM coro nathI thatA? (thAya che.)" AvI sthitimAM daSTirAga-daSTimoha rAkhatAM ayogya evA kaguru kadharma ane kudevanuM sevana thatAM ahita sadhAya che-te kadi sanmArgahImokSanI dizA batAvI zakatA nathI. A mATe kula, jAti, mA bApa, mahAjana, vidyA, sagAM, kulagurU ke dhanathI dorAI na javuM ghaTe. tattva ScApI bodhidAna karI zuddha dharmamAM yoje te sAcAM mAbApa, sagAM ke guru. A ane anya bhavamAM saMpatti ApanArAM dAkSiNya-anukUla/M thavAnuM mAnasa, zarama, gurudevapUjA, pitA (mAtA, moTAbhAI kAkA) AdinI bhakti, sukRta-puNya pratye abhilASA, paropakAra, vyavahAra zuddhi | che, ne vipatti ApanArAM vItarAganI abhakti, sAdhuonI avajJA, zrAddha ke yatinAM dinakRtyomAM aucityano abhAva, adhamIono saMga, zApitA Adi vRddho pratye upekSA ane bIjAone (khoTAM tolAM, khoTAM mApa, khoTA dastAveja AdithI) chetaravuM e che. mATe bhaktithI jina-le pUjA, suguru pAse dharmazravaNa, (18 pApasthAna, 15 karmAdAnathI) virati-virAma, arthavALAM ke nirarthaka hetue pApa karavAthI alagapaNuM thAya (to ja sukha che, nahi to duHkha che. gurunA yoge temano pramAdarahita lAbha levo. devagurudharma pratye aMtaraMga prIti vagaranuM jIvana paTabharAonuM GIche. dravyano vyaya devakArya ne saMgha kAryamAM na thAya to te dravya meLavavAmAM thatAM pApathI bacavAmAM saMsArIne AdhAra raheto nathI. | potAnA samayanA yatio-sAdhuonI sAmAnyarIte viSama-viparIta sthiti joIne graMthakAra temane bodha devA bIjA adhikAro karatAM vadhu vistAravALo 57 zlokano teramo adhikAra Alekhe che temAM te prathama mahApavitra ane sAcA munio ke jeo indriyaviSayamAM anAsakata, kaSAyothI avyAsa, rAgadveSathI mukta, kaluSabhAvane-pApane prazAMta rAkhanAra, samatAthI sukhonuM aikaya prApta karanAra che. ane
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiM . zrI adhyA. (aniyAdi bAra yA vratanI pacIsa) bhAvanAne bhajatA Asoe kahelA yA prApta karelA saMyama-guNonA udyAnamAM hamezAM rame che, teo | granthakA nave. bhavasAgara tarI gayelA che ane temane amAro namaskAra che ! evI maMgala zarUAta karIne pachI yatione bodha Ape che ke -"sAdhuveza -i tatta, mAtra rAkhe mokSa nahi maLe. sAdhuvezamAM vikathAdi pramAda karIne svAdhyAya na kare, samiti ne gupti na dhAre, dehamohathI bAhane aMtaraMga paricaya tapa kare nahi, alpakAraNe paNa krodhAdi kaSAya kare, parISaha ne upasarga sahe nahi, (aDhAra hajA2) zIlAMgano dharanAra thA nahi, to bhavasA|| 46 .. |gara kadi paNuM tarI zakIza nahi. zuddha cAritravagara veSa dhAraNa karI lokapUjA vAMchI loko pAsethI vasa, pAtra, upadhi, upakaraNa, pustaka AdijInA meLavavAM e to doSita thaI AtmavaMcanA karavA uparAMta lokane chetaravAnuM che-kaga thavAnuM che. AjIvikAnI ke strI putrAdine nirvAha karavAnI | teramA ciMtA nathI, rAjanIti nathI, pavitra zAstra pAse che ne te vAMcela paNa hoya, chatAM vastrAdino parigraha khUba rAkhe, ne pramAdavaza rahI cAritra na caudamA seve emAM mohanuM sAmrAjya yA bAMdhela duSTagatimAM javAnuM che e be kAraNe paikI eka hoya ema lAge che; tuM tAraze-tArI zakaze ema dhArI | adhikAra bhoLA loko tAro Azraya le tene tuM zo lAbha karI zakIza? ulaTo tene chetarI pApabaMdha kare che, teno karajadAra thAya che, ane te devAmAMthI kadi mukta thaI zakIza nahi. Ama chatAM lokotarI stuti, vaMdana AdinI IcchA rAkhe e keTaluM aghaTatuM ? loko pAsethI vastrAdinI badhI sagavaDo le ne te rIte parigraha seve te sarva bojArUpa che-bhavavRddhi karAve che. saMyamanI zobhAthI-AtmasaMmukhatAthI mokSa meLavIza. ugra tapazcaryA, GIdhyAna, parISaha Adi satvathI na sAdhI zakAya to anityAdi bhAvanA, samiti ne gupti manathI sAdhI zakAya che to tene pramAda tajI dhAraNa kara. manane kavikalpathI dUra rAkhI aMkuzamAM rAkhI tenI gupti kara, matsarane tajI de. mAnAdi sahakArathI khuza na thA temaja tethI viparItathI nAkhaza. zi 46 . na thA. gRhasthopara mamatvabuddhi na rAkha; sAvadha kArya nahi karavAnI lIdhela pratisAnuM custa pAlana kare, mana vacana ne kAyAthI zuddhasaMyamI | | rahe tethI sAdhuno veza zobhaze, nahito te vezaviMDabaka che." adhikAra caudamo mithyAtvAdinirodha saMbaMdhI che. karmabaMdhanA je hetu-mithyAta, yoga, avirati ane pramAda che-teno saMvAra karavAthI &Kka kakaXX K
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmazuddhi thAya che ne te zuddhi sarvarIte-mukhyarIte sAmAnyarIte yati mATe che ane gauNarIte zrAvako mATe che. yogamAM pahelo manoyoga che. mana e sarvamAM mukhya kAraNa che-manano saMvara karavAthI te badhA hetu-mithyAtvAdi cAreno saMvara thAya che ne te ja Akhare mokSa apAve che. teno yIsaMvara na thAya to taMdulamasya peThe nikRSTa gati thAya che te mATe racaMdra TIkAkAra graMthakAranA bIjA graMtha nAme upadeza ratnAkaranA bIjA taTanA trIjA aMzanI navamI gAthA joI javA kahe che. asaMvara karavAthI prasannacaMdra rAjarSi narakanuM nimittabhUta thayo paNa pachI turata saMvaramAM lIna thatAM teNe mukti siddha karI, tenI kathA RSimaMDala-vRttimAMthI TIkAkAre ApI che, mananI apravRttithI saravAnuM nathI, manane dharmadhyAna ane zukala-| dhyAnamAM pravartamAna karanArA amArA vaMdanane yogya che, kAraNa ke teo Arta ane raudra dhyAnathI-mananA vikalpothI dUra rahe che ane sudhyAnamAM, joDAyelA rahe che, te ja pramANe vacananI apravRtti-mauna rAkhavAthI saravAnuM nathI, jenI vacanamAM samiti che-nirava jenuM vacana che te, jAtema ja mauna rAkhavAmAM vacananI zakti-sAcave che tenI stuti ame karIe chIe kAraNa ke sAtha bolanAra vasurAjA (ke jenI kathA yoga zAstranI vRtti anusAra ratnacaMdra TIkAkAra Ape che) Adi ghora narakamAM gayA. duSTa vacanathI A bhavamAM vaira baMdhAya, ne parabhavamAM kharAba gati maLe agninA dAjhelA uge-vRddhi pAme, paNa duSTa vacanathI baLelAmAM premAkura phuTato nathI. mahAvIra prabhue dIkSAkALathI kevalajJAna thatAM sudhI mauna-vacanagupti AcarI. kAyAno saMvara jJAtAdharmakathAMgamAM Apela dRSTAMta pramANe kAcabAnI paDe rAkha. kAyAnI apravRtti-halanacalanano abhAva rAkhavAthI nahi sare; ema to jhADa, thAMbhalA, driya jIva Adi tema rAkhe che tethI tenuM kalyANuM nathI. jenI zivahetu mATe ja zarIrakriyA che tevA yationI ame stuti karIe chIe. have pAMce indriyano saMvara kahe che. sAMbhaLavAmAM, suMghavAmAM, javAmAM, cAkhavAmAM, sparza karavAmAM mAtra saMyama rAkhavAthI na sare, paNa ISTa aniSTa sAMbhaLatAM, suMghatAM, jotAM, cAkhatAM, sparzatAM, rAga dveSa jene na thAya tyAre te kharo yati. ISTa rasane, ISTa sparIne tane to tapanuM phaLa maLe, mUtrAzaya-purUSaciTha ne strIcihanA sthala saMyamathI brahmacarya sadhAtuM nathI, tamAM manapUrvaka saMyama hoya to ja brahmacaryanuM phaLa maLe. viSadriyanA saMyogano abhAva mAtra rAkhavAthI saMyati na thavAya paNa rAga dvavALA manoyoganA abhAvathI saMyati thavAya ne tene amArA vaMdana che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. kaSAyono saMvara karavo Avazyaka che, te na thayo tethI kaTa ane utkaTaka jevA mahAtapasvI pazu narakamAM gayA. AnI kathA karSaraprakara grnthkaavanavi. vRtti AdimAMthI jANI levI. manano saMvara mukhya che, te AcaratAM niHsaMgatA kharekharI Ave che ne te baMnene mokSArthIe sevavAM. raadi20 vRtti | paMdaramA adhikAramAM zubhavRttizikSA-upadeza che. e mukhyarIte yatio mATe che, zrAvakone paNa potA purato zikSA-upadeza levAno che. paricaya hiMmeza karavAnI kriyA-Avazyaka kriyA-pratikramaNa sAmAyikAdi kriyA Asoe karavAnI kahI che mATe te zuddha ane pApane haNunArI hoI karavI. 5 47 || vaidhanuM auSadha na laIe yA tenuM auSadha azuddha-apakava hoya to rogano nAza na thAya; vividha prakAranAM tapa nitya AcaravAM, te pahelAM ca00no kaDavAM-tIrNa-AkarAM lAge che paNa uttarakAle-pariNAme suMdara sukhakArI che, te jema rasAyano duSTha rogane haNe che tema jJAnAvaraNIyAdi kukamanA paMdaramo Dhagane haNe che. tapa karanAra zIlavAnuM thAya che mATe (18 hajAra) zIlAMgane dhArI, yogasiddhi karanArA hamezAM bano, upasargane zarIramamatAthI adhikAra rahita thaI saho, samyaka prakAre gupti ane samitine ArAdho. zrAvako paNa pauSadha ne sAmAyika kriyA karelI hoya tyAre upasargane sahI gupti ne samitinuM ArAdhana karI zake che. zIlavAna svAdhyAya AdithI manane vaza karI zake che mATe svAdhyAyarUpa yogamAM yA svAdhyAya karIne mano-vacana-kAyAnA yogamAM prayatna kara-manovacanakAyAno saMvara kara tathA Agama-pravacanane madhyasthavRttithI svakadAgraha mUkI yathArthapaNe anusara. ISNI gArava eTale Rddhi, rasa, ne zAtA gAra-ahaMkAra mUkIne-pAThAMtare sanmAnAdi gauravanI apekSAM mUkI daIne gRhasthanA ghera bhikSA mATe viSAda rahita hetunI vizuddhi rAkhI indriyasamUhane vaza karI phara. A yatine uddezIne kaheluM che. svAdhyAya karanAra sadupadeSTA ane che mATe he muni ! dharmanA arthe ja dharmasaMbaMdhI upadeza sva ane para baMnemAM samatvavALo mArA tArAnA bheda rahita sarvane Apa, jagatu pratye hitanI IcchAvALo hoI gAma ke tenA koI pradezamAM navaka5thI apramattapaNe vihAra kara. (mAgazarathI ASADha sudhInA AThamAsa te ATha ka95 ane zrAvaNuthI 7 || kArtikanA cAramAsa te eka kalpa maLI navakalpa). sadupadeza karanAra vicAraka thAya che, to tuM tapa ja5 Adi karelAM ke nathI karelAM, karavAnI zakti che ke azakti, amuka sukRta che ke nahi te hamezAM hRdayathI vicArI sAdhya pratye prayatna kare ane tuM mokSArtha hoI tajavAyogyane jItajI de. saddavicArI nirmala traNuyoga dhAraNa kare che. parane pIDA traNa prakAre-karavA karAvavA anumodavA-e traNa prakAre na karavAthI traNaISH
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoga sadA nirmala rahe che, mana duvikalpa tajI sAmya-samatAmAM lIna thAya che ane vacana paNa niravadya vyApAramAM pravarttamAna thAya che. triyoganuM nirmalatva karanAra maithyAdi bhaje che, mATe he Atman ! maitrI, pramoda, karUNa ne mAdhyasthya bhAvanAne AtmAmAM evIrIte utAra ke jethI rAgadveSa-rahita evI samatA Ave, tethI AtmalayavaDe avirata sadbhAvanAmAM cittane ramaNa karAva, maithyAdithI mamatva tyAga thAya che, to kayAMya paNa mamatva na kara, temaja rati-ati-kaSAya na kara, AthI icchA rahita evA tane ahIM paNa anuttara amartya sukha maLaze. A yatizikSA avadhArI je vratastha caraNakarayogano ekacitte Azraya leze te ethI kalezarAzi bhavasAgara tarIne anaMta zivasukha pAmaze. have chello soLamo adhikAra sAmyasarvasva nAmano adhikAra kahe che: temAM pahelA adhikAramAM je sAmya-samatAnI pradhAnatA batAvI te samatA A chellA adhikAramAM upasaMhArarUpe ullekhI tenI vizeSa mukhyatA graMthakAra darzAve che. temAM sarva zubha pravRtti abhyAsathI Ave che tenuM nirUpaNa che. he paramarahasyane jANanAra ! je bhAvathI AtmasvarUpe vartAya te bhAvane-svarUpane sAmya pratye laI jA, kAraNake sAmya-samatvathI zivasaMpad bhavanA bhayane bhedavA icchanArane hastagata thAya che. huM Atman ! tuM ja duHkha, naraka, sukha, kalyANu-mokSa, karmo, mana che, mATe avidyA (pAThAMtara avajJA-anAdara) tajI sAvadhAna manavALo thA-dharmakRtyamAM DhIla na karatAM paTu-huziyAra rahe. sarvatra niHsaMgatAnuM prAdhAnya che, mATe Atman ! sAmyana ciMtanavaDe sarve arthImAM niHsaMgatA prApta kara, zokanuM mULa mamatA che, sukhonuM mULa samatA che, strI ke dhULamAM, svamAM ke paramAM, saMpan ke vipadmAM mamatA mUkI samatA rAkha ke jethI zAzvata sukhano saMyoga thAya. te gurU, te zAstra, te tattvano Adara kara ke jenAthI samatA maLe, samatAno amRtarasa sarve zAstronA maMthanathI uryo che mATe te rasa pIo ane mokSa sukha meLavo. zAMta bhAvanAnA AtmArUpa A munisuMdarasUricita adhyAtmakalpadruma graMthanuM brahmavAMchanA-muktinI icchAthI adhyayana karavuM kAraNake te svaparahita karanAra kalpatarUnI rekhA rUpa che. je matimAna A graMthanuM adhyayana karIne cittamAM tenuM vAraMvAra ramaNu kare che te zIghra bhavathI virAma pAme che-saMsAravirakta thAya che. tevA timAmAM bhavanA vairIpara-krodhAdikaSAyapara jayalakSmI meLavI zivalakSmI rame che. AtmAno je zAstramAM viSaya che te adhyAtmazAstra. A graMthane adhyAtmanA kalpadrumanuM nAma ApyuM paNa temAM zuddha svarUpAnuyAyI
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ samatArnu zrI adhyAta adhyAtmaviSe khAsa kathana kema nathI ema koI pUchaze. uttaramAM kahevAnuM ke ucca adhyAtmanI bhUmikA mATe je zuddhi ane samatA joie grnthkaanavajAta para khAsa bhAra mUkanAro A mArgadazaka graMtha che. dito r samatApara abhayadevasUrinA ziSya vijayasiMhe raceluM sAmyazataka ke je bhASAMtara sahita jainadharmavihAprasAraka varga taraphathI saM. 19135 paricaya NImAM bahAra paDyuM hatuM, ane te uparathI yazovijaya upAdhyAye samatAzataka padyamAM racyuM che te manana karavA yogya che. | 48| samatA-sAmya-samabhAvanA-samadaSTinuM mAhAtma ghaNuM che. ApaNA jIvananA dareka vyApAramAM tenI AvazyakatA che. munizrI puNyavijaye) khirUM karyuM che ke "jIvanamAM samabhAva keLavavo e anekAMtavAdanuM phaLa che. jIvanamAM samabhAva na Ave to dharmanuM rahasya samajAtuM nathI aneId mAhAtmya tethI jIvana rUkSa bane che. vastunI eka bAju pakaDavI ane bIjI choDI devI e satyane tarachoDavA barAbara che. je samabhAva-vRtti ISIkaLavI zake nahi tenI buddhi sthira thaI zake nahi, jenI buddhi sthira thaI zake nahi te vastunuM satya samajI zake nahi. vastunuM satya nathI samajI zake te vItarAga banI zake nahi ane je vItarAga na banI zake te pUrNarAnI paNa na banI zake. jIvanamAM jenI buddhi sthira thaI hoya, tattvano jeNe vicAra kayo hoya, teno ukela jeNe ANela hoya teja dareka vastunI satyatAne samajI zake che, arthAt jIvanamAM sama-IkI AivRtti, sthiratA, samaja Adi hoya to ja satya samajI zakAya che; nahi to tattva sarI jAya che. jenA jIvanamAM te na hoya te dhama-IA bhUmino anadhikArI che. zAstronA abhyAsane aMte je kaSAyo choDavAnA che te ja je cAlu rahe to dharmazAstranA adhyayanano artha kazo ja nathI. jema jema jIvanamAM anekAMtabhAvanA agara samadazapaNe keLavAya. tatvono zAMtithI vicAra thAya, tenuM adhyayana ane citana thAya,Ital tema tema manuSya nirvANa-mArgaprati pahoMcI zake che. samabhAvathI sthira cittavRtti keLavAya che. samabhAvanA na hoya to ApaNu dareka saMbaM- || 48 | dhomAM svArthavRtti ja rahe che. dharmanA nimitte thatI kriyAo samavRttinA abhAve rUDha ane rukSa bane che, samavRttithI tenI kSatA ApaNe jAdara karI zakIe chIe. yAtrA AdithI manuSyanI durvAsanAo na jAya, AMtarazuddhi na meLavAya to teno upayoga zuM? tyAM tyAM Atma-R rAciMtana karanArA mahApuruSonA jIvanamAMthI kAMI samajI na levAya ane teno amala na karAya to tevI rUDha kriyAo mAtra gatAgatika thayAM
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. kare che ane tenuM pariNAma AvatuM nathI. ApaNA jIvanamAM vastutatva na samajI zakAya, yAtrA Adi aMge je jIvanavikAsa thavo joIe te na thAya, upavAsa Adi tapazcaryAthI maLatI nivRttino sadupayoga karavAmAM na Ave ane te dvArA jIvanamAM kAMI viziSTatA na sadhAya, to te badhI dharmakriyA rAtadivasa karavA chatAM te rukSa ane uddezazunya banI jAya che ane kharo dharma sadhAto nathI. ApaNA utsavo ane hi dhArmika carcAmAM samavRtti hatI tyAM sudhI zAMti ane AnaMda paNa hatAM, tethI AtmAno vikAsa paNa sadhAto. jyAre tevI samavRtti nathI, thI hotI tyAre saMgharSaNa thAya che ane kaleza Adi utpanna thAya che. dharmacarcA ke dharmazravaNuM sAmyapaNe karavAmAM Ave to anekAMtavAda-amRta che. game teTaluM viSa hoya to paNa tene pacAvI de che, tevI rIte sAmyavRtti potAnI sAmenAM virodhI tattvone samabhAvapaNe pacAvI de che. tevo upayoga karavAmAM Ave to dharmAbhimukha thaI zakAya; tema na karavAmAM Ave to prathama bhUmikAmAM 5NuM na AvI zake."hI I(jena tA. 1-10-1933) AdhyAtmika vikAsa kema karavI te samajAvavAno hetu adhyAtmazAstrano hoya che. ApaNuM zAstromAM te vikAsano krama jajUdI jUdI bhUmikAthI ane judA prakAre batAvela che te joIe: jaina sAhityanA prAcIna graMtho je AgamanA nAmathI oLakhAya che temAM suddhAM AdhyAtmika vikAsanA kama saMbaMdhI vicAro vyava-I sthita rIte maLI Ave che. temAM Atmika sthitinA cauda vibhAgo karavAmAM AvyA che ke je "guNasthAna'ne nAme oLakhAya che. ('guNa' eTale ja AmAnI cetanA, samyakatva, cAritra, vIrtha Adi zaktio. "sthAna" eTale te zaktionI zaddhatAnI taratama bhAvavALI avasthAo. AtmAnA saheja guNo vividha AvaraNothI saMsAradazAmAM AvRtta hoya che. jema jema AvaraNonI viralatA ke kSayanuM pramANa vadhatuM jAya che. temane tema te sahaja guNo vikAsa pAmI potAnA zuddhasvarUpe pragaTa thatA jAya che. AvaraNanI viralatA ke kSayanuM pramANa jeTaluM vizeSa teTalI guNonI zuddhi vizeSa ane AvaraNonI viralatA ke kSayanuM pramANa jeTaluM ochuM teTalI guNInI zuddhi ochI. A rIte Atmika guNonI zuddhinA prakarSa ke apakarSavALA asaMkhyAta prakAro saMbhave che, paNa saMkSepamAM tene cauda bhAgamAM vahecI nAkhelA che, je guNasthAna kahevAya che. A a, ,
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gadhyA. dhavi. ratna0 vRtti. // 1 // guNasthAnanI kalpanA mukhyatayA mohanIya karmanI viralatA ane kSayane AdhAre karavAmAM AvI che. mohanIya karmanI mukhya be zaktio che. pahelI zaktinuM kArya AtmAnA samyakatva guNane AvRtta karavAnuM che. jethI AtmAmAM tAttvika ruci ke satya darzana thavA pAmatuM nathI. bIjI zaktinuM kArya AtmAnA cAritra guNane AvRtta karavAnuM che, jethI AtmA tAttvika ruci ke satya darzana thayA chatAM paNa tadanusAra pravRtti karI svarUpalAbha karI zakato nathI. samyakatvanI pratibaMdhaka evI mohanIyanI prathama zakti 'darzana mohanIya', ane cAritranI pratiaMdhaka evI mohanIyanI khIjI zakti cAritra mohanIya' kahevAya che. A emAM darzana-mohanIya prabaLa che, kAraNa ke jyAM sudhI tenI viralatA ke kSaya na thAya tyAM sudhI cAritramohanIyanuM maLa ghaTatuM nathI. darzana mohanIyanuM baLa ghaTayuM, eTale cAritramohanIya krame krame nirbaLa thai chevaTe sarvathA kSINa thavAnuM ja. samasta karyAvaraNomAM pradhAnatama ane alavattama mohanIya ja che. tenuM kAraNa e che ke jyAM sudhI mohanIyanI zakti tIvra hoya tyAM sudhI anya AvaraNonuM baLa maMda thatuM jAya che. A ja kAraNathI guNasthAnonI kalpanA mohanIya karmanA taratama bhAvane AdhAre karavAmAM AvI che.) te cauda guNasthAno A pramANe: (1) mithyAdaSTi (jIo samavAyAMga 14mo samavAya) (2) sAstrAdana (3) samyag mithyAdaSTi (4) avirata samyagdaSTi (5) dezavirati (viratAvirata) (6) pramattasaMyata (7) apramatta saMyata (8) apUrvakaraNa (nivRtti bAdara) (9) anivRtti bAdara (10) sUkSmasaMparAya (11) upazAMta moha (12) kSINamoha (13) sayoga kevalI (14) ayoga kevalI, (A mATe juo hiMdImAM paM. sukhalAlanI prastAvanA sahita karmagraMtha khIje) prathama guNasthAna e adhyAtmika avikAsakALa che, bIjA ane trIjA e be guNusthAnamAM vikAsanuM sahaja sphuraNa hoya che temAM pramaLatA avikAsanI ja hoya che. cothAthI vikAsa kramazaH vadhatAM vadhatAM te chevaTe caudamA guNasthAne pUrNa kalAe pahoMce che ane tyAra bAda mokSa prApta thAya che. jaina vicArasaraNInuM pRthak karaNa eTaluM ja karI zakAya ke pahelAM traNa guNasthAno e avikAsakALa che, ane cothAthI caudamA sudhInAM guNasthAno vikAsa ane tenI vRddhino kALa che; tyArabAda mokSakALa che. "A prAcIna jaina vicArane haribhadra sUrie bIjIrIte paNa varNavyo che. teonA varNanamAM be prakAra che: pahelA prakAramAM avikAsa 63030 anyA rAdiparicaya cauda guNasthAna // 4deg //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ A krama ane vikAsakrama banneno samAveza karela che. (juo temano graMtha nAme yogadRSTisamuccaya). avikAsakALane teo "oghadRSTinA che nAmathI ane vikAsakramane "saddaSTi' nAmathI oLakhAve che. saddaSTinA mitrA, tArA, belA, dIjhA, sthirA, kAntA, prabhA ane parA evA ATha vibhAga kare che. A AThe vibhAgomAM uttarottara vikAsano krama vadhato jAya che. pahelI mitrA Adi cAra dRSTiomAM AdhyAtmika vikAsa hoya che kharo, paNa temAM kAMIka ajJAna ane mohanuM prAbalya rahe che; jyAre sthirA Adi pAchalI cAra dRSTiomAM jJAna ane hi nirmohatAnuM prAbalya vadhatuM jAya che. (sAthe vAMco yazovijayajInI 21 thI 24 e cAra dvAtrizikA ane temanI ATha dRSTinI sajajhAya) bIjA prakAranA varNanamAM te AcAryo (juo temano graMtha yogabindu) mAtra AdhyAtmika vikAsanA kamanuM ja yogarUpe varNana karyuM che. te pahelAMnI sthiti varNavI nathI. yoganA teoe adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRttikSaya evA pAMca bhAgo karelA che. A banne prakAranAM varNano e prAcIna jaina guNasthAnakanA vicAronuM navIna patie varNana mAtra che. (juo purAtatva 1, pR. 204 bhAratIya dizanomAM AdhyAtmika vikAsakrama' e paM. sukhalAlanA lekhamAM "jainadarzana") ApaNA dhuraMdhara zAstrakAra ukta zrImada haribhadrasUri yogabindumAM kahe che ke "vAdo prativAdothI ke tevA graMthothI tatvanI siddhiprApti arthAta AtmapratIti thatI nathI, te siddhi mATe hetu eTale upAdAne kAraNuM 'yoga " ja che ane teno upAya "adhyAtma che.' (zlo. 64 thI 70), yoga e he jenAthI mokSa prApta karI zakAya evo dharmavyApAra anAdikALacakramAM jyAM sudhI AtmAnI pravRtti svarUpathI parAmukhI hioI lakSyabhraSTa hoya che, tyAM sudhInI tenI badhI kriyA zubhAzaya vinAnI hovAthI yoganI koTimAM AvatI nathI. jyArathI tenI pravRtti badalAI svarUpanI sanmukha thAya che, tyArathI ja tenI kriyAmAM zubhAzayanuM tattva dAkhala thAya che ane tethI tevo zubhAzayavALo vyApAra | dharmavyApAra kahevAya che ane te pariNAme mokSajanaka hoI 'yoga" nAmane pAtra bane che. A rIte AtmAnA anAdi saMskArakALanA be | bhAga thaI jAya cheH--eka adhArmika ane bIjo dhArmika. adhArmika kALamAM dhamanI pravRtti hoya, to paNa te dharmakhAtara nathI hotI, kevaLa
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI aghyA. thAva. ratna0 vRtti, // 10 // lo 'lokapaMkti' (lokaraMjana) khAtara hoya che, tethI tevI pravRtti dharmanI koTimAM gaNavA yogya nathI. dharmakhAtara dharmanI pravRtti dhArmika kALamAMja zarU thAya che ane tethI te badhI pravRtti 'yoga' kahevAya che. mokSa sAthe yojana te yoga. te yogano mArga prakArathI kahIe to adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA, vRttisaMkSaya e pAMca prakArathI yoga che ane tenI uttarottara zreSThatA che. (zloka 31) adhyAtma sahelAithI prApta thatuM nathI. te je carama pudgalAvattamAM zukalapAkSika, bhinnagraMthI ane caritrI hoya, tene prApta thAya che. (zloka chara). caramapudgalAvattamAM eTale jenA audArika vagaNArUpa pudgalanA anaMta Avarttana che tevA saMsArabhramaNamAM chelluM pudgalAvatta jenuM bAkI hoya-sarva pudgalanA grahaNuno tyAga karavAmAM pravRtti hoya tevI sthitimAM (ke jene sAMkhya paribhASAmAM nivRttAdhikAra prakRti kahe che. zloka 201), zukalapAkSika eTale ardha pudgalAvattathI ochuM jenuM saMsArabhramaNa bAkI hoya tene, je bhinnagraMthI hoya eTale ke jeNe 'apUrvakaraNarUpI vaja prahArathI ghana rAgadveSa-moha-pariNAma vidArita karyAM che tene, ane je caritrI hoya che eTale je dezathI ke sarvataH sAvatha AcArathI nivRtta che tene adhyAtma prApta thAya che; bIjAne prApta thatuM nathI; kAraNake lAMkhA kALathI bhava eTale saMsAranA sadbhAvane laine, atizaya malinatA ke jene lIdhe bhavyatvano paripAka thato nathI tethI tathA atattvanA abhinivezathI--viparIta vastusvabhAva viSe atyaMta Agraha dharavAthI te adhyAtma prApta thatuM nathI (zlo 73). yoganA adhyAtmAdi ukta pAMca prakAranI vyAkhyA e che keH----1) jyAre thoDA ke ghaNA tyAga sAthe zAstrIya ane paramArtha bhAvanArUpa tattvaciMtana hoya che ane maitrI pramoda kA mAdhyastha bhAvanAo (ke jenuM vivaraNa A adhyAtmakapadruma graMthamAM karela che te) vizeSa siddha thaI jAya che tyAre te sthiti 'adhyAtma' kahevAya che. A adhyAtmathI jJAnAvaraNAdi kilaSTa karmarUpI pApano kSaya, sattta-vIryano utkarSa, zIla eTale cittasamAdhi, zuddha teja peThe zAzvatapaNe jJAna eTale vastuno avabodha, tathA anubhavathI-svasaMvedanathI siddha thayela evuM, ati dArUNa moharUpI vizvavikArane nAza karanArUM amRta prApta thAya che. matAMtare svayogyatAnuM samyak paryAlocana, caityavaMdanAdi dharmAnuSThAnamAM pravartana, ane AtmasaMpekSaNa thAya che. (2) jyAre mana samAdhipUrvaka satata abhyAsa karavAthI ke || 10 || adhyAtmavarDa savizeSa puSTa thAya che tyAre te bhAvanA' kahevAya che. bhAvanAthI kAmakrodhAdigata azubha abhyAsa DhaLe che, jJAnAdiviSayaka zubha granthakA ravi paricaya ramata sUrinuM vaktavya
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhyAsanI anukULatA vadhe che ane zuddha cittanI vRtti thAya che. (3) jyAre citta phakta zubha viSayane ja avalaMbIne raheluM hoya che, ane tethI te sthira dIpaka jevuM prakAzamAna hoI sUmodhavALuM banI jAya che tyAre te dhyAna' kahevAya che. dhyAnathI dareka kAmamAM citta AtmAdhIna thAya che, bhAva nizcala thAya che ane karmAdi baMdhanono viccheda thAya che. (4) ajJAnane lIdhe aniSTa rUpe kapAyelI vastuomAMthI jyAre vivekane lIdhe iSTa aniSTapaNAnI bhAvanA naSTa thAya che tyAre tevI sthiti 'samatA' kahevAya che. samatAthI RddhinI pravarttanA thatI nathI. sUkSma karmono nAza thAya che ane apekSA aMdhahetu hoI tenA tantuno viccheda thAya che. (5) vAsanAnA saMbaMdhathI utpanna thanArI vRttiono nirmULa nirodha karavo te vRttisaMkSaya. te ukta bhAvanA, dhyAna ane samatA e traNa yoganA abhyAsathI Ave che. AtmA sAthe karmasaMyoga na thAya evI yogyatAne paramArthathI A vRttisaMkSaya yogazAstramAM varNavela che. (zloka 404). tenuM phUla kevalajJAna, zailezI-sarvasaMvararUpa avasthAno svIkAra ane sadA ayyAdhita AnaMdakArI mokSanI pravRtti thAya che. (yogaminTu zlo. 357 thI 366) 'yogadarzana'kAra zrI pataMjali AmAMthI prathamanI cAra bhUmikAne 'saMprajJAta samAdhi' kahe che ane chevaTanI bhUmikAne asaMprajJAta samAdhi' kahe che (juo yazovijayakRta yogabhedAntrazikA) vizeSamAM e ja 'haribhadrasUrie potAnI yogavizikAmAM adhyAtmanI paripakava dazAnuM varNana karyuM che. yoganA adhikArI tyAgI ja mAnyA che. tyAgIthI gRhastha tema ja sAdhunI Avazyaka kriyAne yogarUpa batAvI te dvArA adhyAtmika vikAsanI kramika vRddhi varNavI che. temaNe vaLI sthAna, zabda, artha, sAlekhana ane nirAlaMbana--ema yoganI pAMca bhUmikA batAvI pahelI e bhUmikAne karmayoga ane pAchalI traNane jJAnayoga tarIke varNavI che. vaLI dareka bhUmikAmAM icchA, pravRtti, svairya ane siddhidvArA AdhyAtmika vikAsanI taratamatA dekhADI cheH ane chevaTa e prakAre AdhyAtmika mArganA-adhyAtmasopAnanA pagathiyAM varNavyAM che jethI pratyeka yogAbhyAsI potAnI meLe vicArI zake ke te kyA pagathiyApara che. (zrImohanalAla jhaverInuM 'adhyAtma' para vyAkhyAna. pra paryuSaNa vyAkhyAnamALA varSa trIjuM) zrI hemacaMdrAcArye potAnA yogazAstra'mAM zrIpAtaMjalanA kahelA aSTAMgayoganA yamaniyama vagere ATha aMgomAM jaina AcAranuM varNana karI chevaTanA samAdhi paryaMtanA aMgonuM vivaraNa karyuM, te paikI dhyAnamAM-dharmadhyAna, zukaladhyAna e prAcIna bheda uparAMta piMThastha, padastha,
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ prI tho khyA dhanavi. 70 ja rAdi paricaya hemAcAryA dinuM vaktavya upastha ane rUpAtIta evA cAra bheda pADI e cAre dhyAnanuM varNana karyuM che ke je zubhacaMdrAcAryanA "jJAnArNava"mAMnA varNanane maLatuM che. vaLI, hayoga, layayoga, maMtrayoga tathA rAjayoga-evA yoganA cAra prakAra batAvI layayoga tathA rAjayoga para temaNe bhAra mUkyo che tathA temaNe svAnubhavathI mananA vikSipta, yAtAyAta, liSTa ane sulIna-evA cAra prakAranuM varNana karI potAnI zaktinoM paricaya Apyo che. AnI sAthe yogasUtranA bhASyakAre varNavelI cittanI kSisa, mUDha, vikSisa, ekAgra ane nirUddha--e pAMca bhUmikAo sarakhAvavA jevI che. digaMbarAcArya prabhAcaMdranA samAdhizatakamAM AtmAnI mukhya traNa avasthA (1) bahirAtma- mithyANi (2) aMtarAtma (3) paramAtma vahAvI che. pahelImAM AtmAnuM vAstavika vizuddha rU5 atyaMta DhaMkAyeluM hoI AtmA miyAdhyAsane vaza thaI paugalika vilAsone ja sarvasva mAnI NiTI che. ane tenI prApti mATe badhI zakti kharcI nAMkhe che. bIjI avasthAmAM AtmAnuM vAstavika svarUpa pUrNa rIte prakaTa to nathI thatuM, paraMtu jAtanA paranuM AvaraNa gADha na rahetAM zithila uttarottara thatuM jAya che ne padagalika vilAsamAMthI haTIne zuddha svarUpa tarapha lAgI jAya che. ISO |AnA pariNAme trIjI avasthA prApta thAya che. te trIjImAM AtmAnuM vAstavika svarUpa prakaTa thaI jAya che, arthAta tenI uparanAM ghana AvaraNo bilakula nAza pAmI jAya che. - A pachI kAlakrame ApaNuM A graMtha Ave che, paNa temAM to agAu kahyuM tema cittazuddhi ane sAmyabhAvanuM-adhyAtma prApta karavAnI japrathama bhUmikAnuM vivaraNu che. zrI yazovijaya upAdhyAya baso varSa pahelAM thaI gayA. temaNe koI viSaya bAkI nathI rAkhyo ke jenA para pote zAstrIya ane pramANudaMparAsara graMtha lakhyo na hoya. adhyAtmapara temanI adhyAtmasAra, jJAnasAranA nAme aSTako, DhAtrizikAmAMnI keTalIka kAtrizikAo vagerA kRtiomAM ane potAnAM padomAM potAnuM ciMtanIya vaktavya raju karyuM che. di. prabhAcaMdrasUrinA samAdhizataka-samAdhitaMtranuM padyabhASAMtara karyuM CIche. adhyAtmasAra e bahu samanvayavALo ane ghaNI mAhitI ApanAro sarala subodha ane pathadarzaka banI mArge caDAvanAra graMtha che. tenA | yogAdhikAra tathA dhyAnAdhikAramAM mukhyataH zrIbhagavadagItA tathA pAtaMjala yogasUtrano upayoga karI jaina prakriyA sAthe teno samanvaya karavAno para che
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ (a)-ka-4-XeK4Ks2-22-2269) saprayana che. ane temAM potAno anubhava paNa umerAyo che. teo jenA samAgamathI parama AnaMda pAmyA hatA evA AnaMdaghanajI AdhyAtmika ucca zreNIne pAmelA saMtapuruSa hatA. te saMtapuruSe prabhusevA-paramAtmasvarUpane bhajavAnI prathama bhUmikA-paheluM pagathiyuM (1) abhaya eTale ISIcacala pariNAmarUpI bhayano tyAga eTale mananI anyamAM pravartanA tajI ekAgratA-svarUpaciMtana (2) adveSa eTale arocaka bhAva rUpI IA Sino tyAga karI svarUpacaMtavanAnI rUci (3) akheda eTale thAkI javAnI-aTakI javAnI pravRttirUpa khedano tyAga karI svarUpaciMtanamAM | avirata pravRtti-e traNa che. bhaya dveSa ane kheda e traNa doSa hoya to abodha arthAt svarUpanuM ajANupaNuM rahe che. A doSo kayAre TaLe, ke jyAre caramAvarta-chellA pudagalAvartana jeTalo saMsAra (kAraNu ke caramAvartAne samyakatva sparze che), carama karaNa-cheluM karazuM te apUrvakaraNa, ane bhavapariNatino paripAka gatyAgatinA abhAvanI sthiti thAya tyAre; ane tyAre abhaya, adveSa ane akhaMdavALo AtmA thAya to AtmasvarUpAnuyAyI jJAnarUpI AMkha ughaDe, pravacanavANI eTale zAstravacana para zraddhA thAya, pApanA ghAtaka evA sAdhu-sadgurUno paricaya-Asevana | eTale satsaMga thAya ane AtmasvarUpane ekalyANakArI je azuddha zraddhA tenA abhAvavALuM-svarUpAnuyAyI citta thAya. evA cittathI AdhyAtmika zAstranuM zravaNu ane tenuM manana, eTale yuktisahita vicAraNA karavAM ghaTe ke jethI samasta nathI samasta prakAre parizIlana thAya eTale AtmasvarUpanuM paramAtmasvarUpa sAthe sarakhApaNuM jaNAya-AtmasvarUpa prApta thAya. A parathI samAnaze ke AtmasvarUpa-prApti mATenI | prabhusevA sugama nathI te mATe abhaya, adveSa, ane amedanI bhUmikA taiyAra karavI ghaTe, pachI caramAvarta, carama karaNu, ane bhavaparii pAkanI AtmAvasthA AvatAM zAstrazraddha, satsaMga, ane cittazuddhithI adhyAtmazAstranuM zravaNa ane manana karavuM ke jethI AtmasvarUpa samastapaNe prApta thAya. Ama adhyAtmazAstranA zravaNu manana mATe yogyatA pAmavA zuM zuM Avazyaka che te AnaMdaghanajIe spaSTa samajAvyuM che. (juo AnaMdaghanajInuM saMbhavajina stavana). vartamAnakALe rAgadveSathI parAdhInatA, divya nayana-vicAranI khAmI, Agama tatvanI vicAraNAno abhAva, vastusvarUpanA jJAtA ne vyAkhyAtAnI viralatA che (anantanAtha stava) judAM judAM darzano potapotAnuM sthApatAM jovAmAM Ave che, zAstrano nayavAda durgama hovAthI te mATe Avazyaka evo gurUgama nathI, manuSya potAnA madamAM cakacUra che, svarUpa prAptinI ADA viThyakAraka
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAdinu jIgaLAja DuMgara ghaNA che, sAtha nathI. chatAM purUSArtha karavAthI kAlalabdhio prabhukRpAthI aMtima sAdhya siddha thaze, ema (abhinaMdana sta0mAM) kahI ) granthakA dhanavi. AnaMdaghanajI AzAvAdI hoI ApaNane AzAvaMta kare che.. zreyAMsa prabhu stavanamAM adhyAtmanI vyAkhyA Ape che ke "nijasvarUpa je kiriyA sAdhe, te adhyAtama lahiyeM re, je kiriyA kari cau rAdideg -ragati sAdhe, te na adhyAtama kahiye re; pachI nikSepathI cAra prakAra paikI nAma-adhyAtma, sthApanA-adhyAtma, ane dravya-adhyAtmane chAMDavA paricaya yogya jaNAvI bhAva-adhyAtma eTale nija svarUpa sahita kriyAmAM vartato bhAva-evo nija guNa sAdhavA ane temAM ja raDha rAkhavAnadAkArI pa2 ) rahevA kahe che. nirvikalpatA-abhedatA svIkArI adhyAtama je vastu vicArI, bIjA jANu libAsI re-adhyAtmane nizcayanaye svIkAranAra te yshovijvicAravaMta che, bAkI labADa-kadAgrahI-ekanayavAdI che. vAsupUjya stavanamAM pote kahe che ke "AtamajJAnI zramaNa kahAve, bIjA to dravyalaMgI re, vastugate je vastu prakAse, AnaMdaghana mati saMgI re' Ama AnaMdaghananAM gUDha ane atyaMta mananathI samajIne ghaTamAM utArayA yogya vaktavya stavano tathA pado adhyAtmamAM rasa lenArane AlocavA yogya che. tyArapachI ogaNIsamI sadImAM thayela devacaMdra ane rAnasAra, te sadI aMte ne vIsamInA AraMbhe thayelA kaEracaMda-cidAnaMda ane hAjJAnAnaMda-jJAnanaMdInAM stavano-pado paNa abhyAsavAM ghaTe. A sarva adhyAtma paranA zAa ke padonAM vAMcavA vicAravAthI adhyAtma AvI jatuM nathI. vAMceluM vicAreluM pacAvAya AcAramAM | mukAya, sarva pratye samabhAva keLavAya, uca bhAvanAo rAtadina ciMtavAya, gurUgamathI pravacana vANIno gUDhArtha samajI viSayo ane kaSAyo para saMyama meLavI cittathahi karAya toja AtmasvarUpAnuyAyI jJAna thAya. divya netra khule ane aMtima sAthavALA saMpUrNa nijAnaMdamaya thavAya. A adhyAtmabhAvanA digadigaMtamAM prasaro ke jethI hAlanA asaMkhya-mAnavasaMhAraka jagavyApI banatA yuddhano virAma thAya, sarvatra ThaMDI para . zaktino AvirbhAva uttarottara vRddhi pAme e hRdayagata abhilASA sahita muMbaI tA. 21-8-1941 adhyAtmarasa-pipAsu bhAdrapada amAvAsyA vi. saM. 1997 mohanalAla dalIcaMda dezAI
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA0 kauparanA graMthakArAdi-paricayamAM patra rapa/ra mAM (9) paMcadarzanasvarUpa-e nAmano graMtha zrImunisuMdara sUvikRta che ane 13 patranI jhIsa. 151mAM lakhelI prata sarakArI saMgrahamAM-bhAM. I. pUnAmAM vidhamAna che ema jaNAvyuM hatuM. te prata amone nirNayasAgara prese kRpA karI pUnAthI maMgAvI ApI hatI te jotAM te pratinAM prathamanAM bAra patramAM travedyagoSTI zrI munisuMdarasUribhiH zaizave kRtA" evA aMtasahita ukta vagoNI | nAmano graMtha pUrNa thAya che. pachI saMskRta dhamAM bauddha, naiyAyika, sAMkhya, vaizeSika ane jaiminIya matanAM TUMkAmAM lakSAdi ApI "iti paMcadarzanasvarUpa samApta / saM. 1510 varSe phAgaNa zudi 5 bhaumAdhinAM likhite tapA zrI somasuMdarasUriziSya 5. rahasagaNivAcanAthamiti bhadra / rA' e aMta, sahita patra 13/1mAM A prati pUrNa thAya che. pAchaLathI koI bIjA hastAkSaramAM "pa. haMsavimalagaNi vAcanArtha" ema umerAyuM che. A aMtaparathI te | pratine noMdhanArathI te AkhI prata paMcadarzanasvarUpa" e nAmanA graMthanI che ema jaNAvavAmAM bhUla thayelI pratIta thAya che, eTale munisuMdarasUrikRta , Maa paMcadarzanasvarUpa" nAmano svataMtra graMtha nathI ema vAcakoe sudhArI-jANI levuM. sarakArI saMgrahanI keTalIka pratipara pustaka ne tenA kartAnAM kharAM | nAma hotAM nathI tethI goTALo thAya che. jaina pustaka-prationuM saMzodhana jaina vidvAna pAse karAvavuM ghaTe ke te pramANe saMzodhita sUcipatra prakaTa karavuM joIe. ukta sarakArI saMgrahamAM naM. 685 sane 189ra-95nI eka prata che temAM anya stotro sahita eka stotra che ke jenA kartA munisuMdarasUri hoya ! ema anumanAya che ema rA. hI. kApaDIA darzAve che ke jenI prAraMbhika ane prAMtika gAthAo te nIce pramANe TAMke che: ( jaina 8-1-33 pR. 37.) "jaya suraasuranariMdadeviMdavaMdiapayapaMkaya, jaya 'delaulA'-puravayaMsa sevakakayasaMpaya / kiM puNu bhUasumaMtajaMti tuha jagaANaMdaNa, thutta karisu bahumittijutta marudevInaMdaNa // 1 // " "itthaM bheSajayatratatrakalitaiH sanmatraratnaiH zritA, kRtvA zrImunisundarastutanati delulanetastava / lakSmIsAgaranAmadheyakaruNAmbhodhe! yugAdiprabho! duHstho'haM zubhasundarAjhiyugalIsevAsukhaM prArthayai // 25 // " paraMtu AmAM che "zabhasandara' zabda Apela che te ja A stavanA kattanuM nAma che ane tenA guru, munisaMdara sUrinA dIkSita ane pachI sUri tathA paTTadhara thanAra lamIsAgara sUri che. A stava badalaulA nA SabhadevanuM che ne munisundara sUrieN dalIlA (delola)nA bhadevane pIstavana (jinastotraramakozanuM 23muM ne chevuM) rahyuM che tethI temanAthI stuta thayelA te traSabhadevane jaNAvelA che. -mo60 dezAI.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. 20 vRtti dhare | pariziSTa | granthakA | ro-i dhanavijya kRta be nAnI kRtio. paricaya 1 zatruMjaya stavana TI0 dhnsakala gaNigajeMdra gaNi zrI 5 zrI vinayavijayagaNi gurubhyo namaH | vijayanAM sarasati mani maMdiri maI vAsI, nija siri gurUnA caraNuM upAsI, punya-joga iNu avasara pAmI, thuthusya zrI zatruMjaya svAmi. 1 phaTA gU0 padyo anaMta guNamAM krima kahI ?, guNa dekhi muMgA kima rahi? eha sikha manamAhi vahi, to tujha pada-paMkaja sukha lahiI. 2 hAla merUgiri caraNa kari nara jathA kuNu caDhAI?, cauda pUrava surya para jathA kuNu paDhai? jaladhi jala salamavi bhujabalaI kuNu tarai?, vimalagiri mahimAnA jathA kuNu karaI? 3 vimala- AMkaNI. gagananA guNa (kaho) aMguli kuNa gaNuI?, pUrava disi vinA jhANu kaho kuNu jaNai? kAmadhenU vinA merU-triNa kuNu caraI?-vimalagiri. 4 // 53 // | sUra-kiraNe kari cIvara kuNu vaNuI?, mUki mukha cauda vidyA kaho kuNu bhaNaI? hAthIyAM sAthi idhADA kaho kuNu caraI?-vimalagiri. 5 GUcaMpa puSka jathA bhamara kuNu raNajhaNui ?, vijha-giri-gajaghaTA sIha viNa kuNa hagI? karatalai sayala pRthvI tathA kuNa dharai ?-vimalagiri0 6%
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ , tahevI sahakAra taru maMjarI svAdathI, kokilo jima lavAI tA guNu lAdathI tujha taNu guNu bhaN buddhi lavalezathI, svAmi nAma hoi siddha suvasezathI. ? 7 rAga AsApharI zrI zatruMjaya deva! dayApara !, tAri tAri mujha tAra re, huM tujha caraNa saraNa karuNAkara ! janama-maraNa-bhaya vAra re. 8 zrI zatruMjaya. AMkaNI tujha dIThaI mujha mana bahu hiisaI, jima nayanAnaMda (caMda) cakora re, dinakara-karaNa kamala jima vikasai, jima zAma ghanAghana mora 2, 8 zrIe bhavasamudramAM bhamatAM bhamatAM, pAmyu maI eka beTa re, zrI siddhAcala-mastaka-maMDaNa, haSabhadeva jina bheTa re. 10 zrI jItujha darasaNa vAghiNu guNavaMtI, potI amaravimAna re, caraNa saraNu rAyaNu paNa pAmI, jinamahimA mera samAna re. 11 zrI CInAga moranA vayara-nivAraNa, tAryA loka aneka re, tujha saMgamAM raMgAI syu pAmyA, bhAI bhavika aneka re. 12 zrI, hiM tujha jAcaka tuM mujha dAtA, Api Api pada Apa re, guNa avaguNu na vicAra giruA, jima chorU padaI bApa re. 13 zrI tuM mujha surataru tuM suradhenU , tuM surali samAna re, kAmakuMbha ciMtAmaNi tuM mujha, tuM mujha subhara nidhAna re. 14 zrI tujha dIThaI mujha bhava-bhaya bhAgo, jima jaladharathI tApa re, dAna sIyala tapa bhAvaI nAsaI, jima bhava bhavana (nAM) pApa re. 15 zrI thAtuM mujha bhrAtA tuM mujha trAtA, tuM hitadAyaka deva re, te avatAra sAra kari mAnuM, bhaI pAmI tujha seva re. 16 zrI jAte nara dhanyA te nara dhanyA, je tujha nitanita jevai re, mana vacana kAyA kari saMcita, je nija pAtaka dhovAI re. 17 zrI jItujha thAna savi pAtika nAsaI, guNa-gAna guNu vAdhAM re, tujha darzana darazana mujha dIpaI, tujha pUjya I sukha sAdhaI re. 18 zrI jina ! tujha rAyaNu pana sira dharatAM, roga zoga dukha jAya re, tujha jina ANu jAMNu sira dharatAM, aSTa mahAsiddhi vAdhe re. 19 zrI giMgA sama mahimA mahimAI, zetruMjI jaga joya re, navaNu kari girivara-sAMgaI, pAvana vana sama hovaI re. 20 zrI | cakra kari cakesarI pUrai, kalpaveli jima kAma re, kavaDa jakSa sevaI Adisara, jima haNuu zrIrAma re. 21 zrI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthakA dri paricaya kIrITa vana vijayanAM | gU0 padyo zrI sAIFIjrIka tihAM gagdhara giu, dhyAna dharaI eka cita re, mAtA Agala mayagala bahi, suta jevAI jima cita re. 22 zrI dhanavi. saro sorA dasa sanaro, jihAM zatruMjaya rAja re, AvaMtAM zevatAM bhAvaI, sijhaI vaMchita kAja re 23 zrI FI4 chai zivanagarIno rAjA, jihAM siMdhavadhU dharanAra re, sidha pradhAna sava pAsaI vasiyA, mujha moha mAra nivAra re. 24 zrI ratna0 vRtti. hA 4 | siddhAcala siMhAsanaI, bAIko haTha karI deva! bhAva bhagata bahulA dharAI, sArA suranara seva, tuM jagaraMjana rAjIuM, 25 deza dezanA saMghavI, sImADhA bhUpa, bheTa karaI bhAvaI karI, tuM chai akala sarU5. 26 80 chatra-traye sira sobhatAM, cAmara jugala Dhalata, eka eka pai dIpatAM, bAraI sabhA malaMta. 27 tuM vAcaka tajha polaI rahyA, pAmai lAkha pasAya, haya vara gayavara malapatA, maNI kanaka kamAya. 28 tuM pApa cora paisaI nahI, bharai punya-bhaMDAra, vAje vAjai navanavAM, nita tujha darabAra. 29 tuM khimA khaDaga karaI jhalakatuM, paIryo zIla saMnAha, aDhAra hajAra ratha sArathI, sayama-ramaNIno nA. 30 tuM. karama vayarI je vaMkaDA, te dUra palAya, jayalakSmI pAmI karI, arihaMta kahAya. 31 tuM naI jUI naI ketakI, valI veli gulAla, kRSNAgarU bahu mahamahaI, kezara aMgaI lAla. 32. tuM cayA caMdana masamasaI, mRgamada ghanasAra, gIta-gAna guNIjana kahaI, Agala nATika sAra. 33 80 moTo mugaTa mAthaI dharai, bAjubaMdha udAra, bAMhedha behu bairakhA, haIi hAra udAra. 34 80 sUraya-kuMDa sohAmaNo, padmadraha avatAra, bhavikA ! zrI zatruMjaya sevayo, ulAkhA jhola ati nIramali, rasakuMpi pariI sAra, bhavikA ! zrI zatruMjaya sevayo. 35 calaNu nAma talAvaDI, amRtakuMDa samAna, bha, siddhavaDa ati vistaryo, jaMbuvRkSa samAna. bha0 36 jA 14 aa
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ ima sakala tIratharAja rAja zrI zatrajaI maI suyo, vara zikhara zobhI traSabha mobhI lAbha-lobhaI mAM thayo. siri hIravijaya sUraMda sahagurU sIsa saubhAkAriko, zrI kalyANuvijaya uvajhAya sevaka, dhana dhanavaMchIya dAyako. 37 iti zrI zatruMjayastavana saMpUrNamA muni vIravijayalipitA mATe maMdire. eka guTakAmAM patra 24thI 27 suratanA vakIla rA. bahAbhAIno saMgraha. 2 zatruMjayamaMDaNa stuti zetrujaI sAhiba Adi jinaMda, yasa mukha sohaI pUnima caMda, darisaNu paramANaMda nAbhirAya-kali kamala-diNaMda, marUdevI mAtAno naMda, vaMdaI hIra sUraMda sIrohI nayarI siNugAra, mohana mUrata jAsa udAra, sukha-saMpati-dAtAra mahimaMDala mahimA-bhaMDAra, praNamuM bhAva dharI te sAra, sevakajana jayakAra. 1 zrI zetruMje naI giranAra, Abu pramukha je tIratha udAra, rAjagRhi vaibhAra zrI hIravijayasUri gaNadhAra, thApyA je vali biba apAra, sIrohI pramukha majhAri aSTApada naMdIsara beI, je namatAM zivapada-sukha deI, tIratha vizeSa kahei . Ima vaMduM valI avara ji keI, tihuya)Na mAhaii jinavara-ceI, te saMve bhAva dhare. 2 aratha sAla je jinavara jANi, bhavika jIva hita manamAM ANi, bhAsaI kevalanAMNi gaNadhara guMthaI teha vinANi, dvAdazAMgi teha kahANa, aratha-nayaNunI khANi je sevya lahII ziva-rAMNi, zrI gurU hIra sariMda vakhANI, bhAva bhagI bhavi prANI pApa paMka dhovAnuM pANI, ata miThi jima sAkara vANi, te vaMduM jina-vANI. 3
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhavi. ratna0 vRtti. // 1pa // {} {{{33636 zmAdideva-pada-pekaja-sevA, karavA anisi jehanai huvA, samati-kRSi devA sAvadhAna saMdha-vighana harevA, dharmataNuM vali sAji karevA, bodhabIja paNa devA zrIgurU hIravijaya sUrIza, viyasena gurU gacchAdhIsa, vijyadeva munIza tehatI pUravo jagIza, zrI kalyANuvijaya gurU -sIsa, ima pai nisadisa. 4 --iti zrI zetruMjaya maMDaNu stuti.--uparanA stavana lakhanAranA hastAkSaramAM upara pramANe guTako patra 27-28 XXXXXXX prasthAna rAdiparicaya TI. dhana vijayanAM gU0 padyo // 1 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 667*6 ( ratacaMdragaNikRta paDadharIprAsAdami. pravezAdhikAra stavana OM namaH zrI AnaMEi Adijina, pramukha namA~ cavIsa; gaNudhara giru caudasahIM, samariya sarasati bhagavatI, mAtA dIu mujha mAna; khimapaIsArA-tavana e, Adi zAMti jiSNuvara taNA, kavaNu gAmi prAsAda; doI gAma utapati kahuM, kuMNu gAmathI AviA, rAjA kavaNu pradhAna; jeNuI prAsAda karAvi, tasa lesya * abhidhAna. 4 zrItapagachano rAjiu, vijayasena gaNudhAra, vAsa dharaI ziri tehano, zrAvaka atihiM udAra. 5 Avana nAma sIsa. 1 suyo sahu sAvAna. 2 suNo muMkI paramAda. 3 el bhadresara nayarI bharatakhaMDa abhirAma, tihAM rAja karai rAjA rAula jAma, tehanai ghari maMtrI petho puNyaprakAza, rAjabhAra-dhuraMdhara ujjala kIrati jAsa, ujjala prIti jAsa kahIjaI eka dini supana majhAri, deva eka AvInai olai thApo deza halAra; saMvata panara sUA varaSe zrAvaNa zudi ravivAra, Ami tithi caDatai dini vAsyarUM navaOM nagara udAra. 6 XXc670 630-6.60 -
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. granthakA vanavi. jAma rAuta pArTi vibho jAma tejavaMta, teNuI sahu AyA thayarInA jagi aMta, pathA ghari gharI premalAde satisAra, bIjI tasa rIDI dharaI nija gharano bhAre; , ghara-bhAra dharaMtI bahu guNavaMtI prImalAde nAri prasiddha, sutaratana teNei doI janamyA jagi ajuAlau kIdha; yAdava naI jagamAla kahI jaI doI bhrAtA guNavaMta, vIbhA jAma taNuI ghari maMtrI sUrya pari tejavaMta. 7 20 ji. - 16 . paricaya DhiI - caMdragaNinAM gU0 padyo huA samakitadhArI zrAvaka guNubhaMkara, gharamAMhi na rAkhaI mumatIno payasAra, paDadhari pura vAsyau "vAsyA zrAvaka loka, dAna puNya karaI niti dUri nivAraI zoka; bhaNasAlI yAdava-ghara gharanuM ahide satI samANI, laghubhrAtA jagamAla taNuI ghari dADimaDe guNakhANI, zubha dini zubha lakSaNu guNavaMtA ahivade do suta jAyA, bhaNasAlI AnaMda naI abajI sadhava vadhUI gAyA. 8 rAjapa-paraMpara Ayu so jAma, tehanaI ghari maMtrI dIpaI doI abhirAma, ANaMda naI abajI sAcA zrAvaka eha, vijayasena riMdanI AjJA mAnada jeha; paDadharAi prAsAda karAvA muhUrta bhalau jevarAvaI, ANaMda abajI bhAva dharInaiM jinaprAsAda maMgavAI, saMvata sola ekasaTTA vara mAgazira vadi budhavAra, bIja dine prAsAda maMgavAI varasyo jaya jayakAra. 9 1 pAThAntara-koI ANa na khaMDeI sahuI paya praNamaMta. 2 miyAmata na gamaI dharmadhuraMdhara sAra. 3 zrAvakano tihAM vAra. 4 aMgi dharaI ullAsa.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ tihAM moTo kIdho prAsAda, deva svau maMDaI vAda, dIThaI mani AhAda, mAMDayA thaMbha anopama dIsaI, koraNi dekhi bhAvika-mana hIMsaI, pUtalii cita vikasAI; zikharabaddha prAsAda nipAyu, kavijana opamAM merU kahAyo, ati uDo chaI pAyo, ANaMda suta jIvarAja megharAja, zrIjinadharma vadhArI lAja. 10 suvihita sAdhu tihAMkiNi AvaI, maNi mugatAphala vegi vadhAvaI, ANaMda maMgala gAvaI, tihAM ati moTA maMDapa kIdhA, saMgha sahunaI utArI dIdhA, muhurta bhalI parei lIdhAM; poDhA kelavAI pakavAna, bhojana karAvaI deI bahumAna, AI zrIphalapAna, vAjaI Dhola nIsANu napherI, zaMkhanAde saba nAsaI vayarI, gAjaI bhugala bherI. 11 keli thaMbha AropyA moTA, dUri nA dujana khoTA, vAlI kaThi laMgoTA, haya gaya ratha siNagAryA vAru, ratha sAbailA na lahuM pAru, jUI loka hajAra; bhaNasAlI ANaMda ghara gharaNI, tehataNI chaI anupama karaNI, sAcI kulauddharaNI, cAMpAM nArmi anupama nAri, tasa nAmi munisuvrata sAra, pratimA bharAvI udAra. 12 1 pAThAntara-suMdara lavaleza naI choTA, jasa phala jANe goTA. ;
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gaLA, prama dhanavi. rAdi 20 paricaya rI - caMdragaNinAM gU0 padyo veda" rasa rUtu caMdramA' e saMvatsara sAra; mAgha mAsa sita dazami dina bahA yoga udAra. 13 rohiNI mina lagana bhalauM, prathama puhura zanivAra; biMba-payasArU kIdhalo, varatyo jaya jayakAra. 14 hAla rathayAtrA kIdhI ghaNu maMDANi re, siNagAryA re ati moTA kekANuM re; jana joine kahaI mukhi dhana avatAra re, ucchavanuM re kahatu na lahuM pAra re. 15 IMdrANI re Indra sahita tihAM suMdara, siNagAryA re paratakhi rUpapuraMda; yAcakanaI dAna ghaNuu tihAM dIjiI, lakhamIno re lAhu eNipari lIjiI. 16 cihuM dizinau re saMgha sahu pahirAvii, akhyAMNAM re kAmini raMga lAvidha zrI zAMti re rAjavAhaNamAMhi thApii, munisuvrata re sevakanaI sukha Apii. 17 rAjavAhaNu re jANe Indra-vimAna re, pratimAno re adhikau vAdhaI vAnare, dhana karaNIre bhaNasAlI ANaMda re, jehanaI nAma re pratimA zAMti jirNodare. 18 bhaNasAlI re abajI dau vikhyAta re, jenI gharaNI re raMga sujAta re, tehanaI nAmi 2 zrI munisuvrata jinava, pazuI deharai re doI jinavara sohaI sukhaka. 19 caMdavadanI mRgalonI be, jinavara-bhavana jAvAI che; jinagaNa bolAI raMga lai be, adhika madhura dhuni gAvAI che. IiI ka7 |
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka madhura dhvani gAvaI bhAvana bhAI kokila kaMTha sAhelaDI, sahu pahiri paTolI nIlI colI kari dhari kanaka-kacolaDI; suMdarI gayagamaNI chabi sasivayaNi saguNa salUNI goraDI, jiNa-guNa-rAga-raMga-rasa-nAnI caMdravadana mugaloani. 20 caMdana agara kastUrI che, kesara kusuma suraMgA be; jina tanu aMgi suhAmanI be, caracaI mana kari caMgA be. cUTaka jaI kari mana caMgA atihiM suraMgA kukama caMdana tilaka karaI, caMpo ura jAi ketakI pAla kamala kuda makaraMda karai; kari gaMthiya mAlA yoni bAlA atihiM rasAlA kaMTha dhara, solamau jina vaMdI mani AnaMdI phiriphiri jinake pAu paraI21 hAla dhamAlinI zAMti munisuvrata bheTII, haIDaI dhari AnaMda, jinavara ! rUpa anopama suMdara, mohanallI-kaMda. 22 jinavara ! tuM mere mani niti vasaI--AMkaNI. prAsAda atihiM manohara cihuM cokI cosAla, jinavara! daMDa kalasa dhaja zobhatA, dIThaI maMgalamAla. ji. 23 AMgI aMgi suhAmaNI, anupama doI jinarUpa; ji. paragaTa mahimA jinataNo, rAkhyo karati dhUpa. ji. 24 ghana paraii prIti dharaI sadA, zuM apaIA mora; ji. tuma samarUM guNa tuhma taNA, jagi caMda cakora. ji. 25 nikasa gaI saba ApadA, saMpada lahiI koDi; ji. sura nara kinnara mAnavI, sevA karacha karajoDi. ji. 26
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. vanavi. granthakArAdiparicaya rana vRtti. ne 18 caMdragaNinAM gU0 padyo hAla zAMti munisuvrata sAra, sevuiM harSa apAra, mukha sohaI caMdalo e, mohana-kaMdalo e, locana amiya-kacola, daMta hIrAnI oli, vadana kamala bhaluM e, sohaI zrI jinataNuM e.; bhamuha kamANi suraMga, adhara pravAlI-raMga, nAsA suMdara e, kIra manoharu e, ,' kAma-hIMDolA kAna, kaMTha sukaMbu samAna, balavaMta maI suNI e, bAMhaDI jinataNI e. 27 jaMghA kadalI-thaMbha, reSA cAmara kuMbha, AMgalI magaphalI e, dIsaI kuMDalI e, 'jinana aMgi jagIsa, lakhyaNa chaI batrIsa, mahimAsuMdara e, rUpa puraMdarAe; solasamau jinarAja, mahimA mahiali Aja, jANo jinataNuM e, pratApa atihiM ghaNuM e, aSTa mahAbhaya jeha, tujha nAmi nAsaI teha, bhaviaNu-bhayaharu e, seve sukhakara e. 28 putra kalatra parivAra, dukha navi pAmaI lagAra, jinavara pUchI e, jaga jasa lIjII e; je puI tribhukAla, tasa ghari maMgalamAla, duragati navi paDaI e, haya-gaya-rathi caDaI e; pUjaI nahIM nara jeha, naraSyi paDiA teha, kAla anaMta bhamaI e, sukRta sahu gamaI e; biMbaI sAro sAra, karatAM pAmaI pAra, jinapada anusaraI e, sura kIti karAi che. 28 dhanya deza dhana gAma, dhana e kahIe kAma, prAsAda kIdhalau e, jagi ja lIdhalau e; ; ANaMda abaja jeha, sAcA zrAvaka eha, rAgI dharamanA e, dharArma ekamanA eka jIvarAja naI megharAja, dharama-dhorI zavarAja, dIpaka kulataNA e, atihiM sohAmaNu e; navaInagarI prAsAda, karyo dharI AhAda, AdIsarata e dravya kharacyo ghaNuM che. 30
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalaza tapagaNa-vibhUSaNa vigatadUSaNa vijayasena sUrIMda e, zrIakabara-sulatAna-raMjaka vAcaka zrI zAMticaMdra e, tasa sasa soi bhavika mohai ratanacaMdra muNiMda e, Ima suvi bolaI namo bhavio rUSabha zAMti jiUida e. 31 - itizrI paDadharI-prAsAda-viva-paisArAdhikArastavanaM saMpUrNam / navIna nagare Indra lIlo vijaya bhUSaNaH prAsAdaH 42 gaja uco ekavIsa gaja puhulo pastAlIsa gaja lAMbo ||
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI aSA. ha0 re, Mi-66-6-%DA%A9 graMthakArAdi paricaya'nuM zuddhipatraka granthakA raadi[A mArA "graMthakArAdi paricayanA lekhamAM khAsa bhUlo rahI gaI che te para mArA mitra paMDita zrI lAlacaMdra mAruM lakSa kheMcyuM che te KI mATe prathama temano upakAra mAnI te bhUlo ne teno sudhAro jaNAvuM chuM.] patra 1/1 chellI paMktithI trIjI mRgI--marakI, ne chellI paMkti cAragaNu-II zuddhipatraka cotarapha, jinazAsananAM-jinazAsanamAM, 1/2 5.12 pratiSThA-pratiSThA, 2/1 paM. ulUkhAne-ulUkhAne, 5. 10 vAgaDa dezane-vAgaDa dezane, pa. 11/ gadebhapara-gADA para, TippaNI dina-dio, nadI-no, maka-4, 22 . 5 ukeza-upakeza, siddhasena sUrisiddha sUri;3/1 5.6 te-teNe; 3/2 . 8 zivabhAne-zivabhANe, 4/1 chellI paM. saMkaTa'-saMDaka" 42 Ti. saMva8:-- , (sahastrAvadhAnI)-(sahasrAvadhAnI); 1/1 5. 5 ne 6 kalyANatraya-kalyANakatraya; 6/2 5. 1 jinasena (?-jinasena (? sAgara), 5. 3 luNizavasati-jJaNigavasati; 7/ca paM. 1 grahasvAmInAgrahasvAmI(sUrya)nA; 82 chellI paM. zrIma-zrImata; 8/1 5. 2 paTI mATe-jIbhano paDado kholavA mATe tene badale, paTutA mATe; paM. 8 | sAgaramAM DUbakI mArI sAgaramAM avagAhana karI, 5. 10 te sArasvata-kAlavazAta temano sArasvata; ci. jAnamALAnAmAM navA namInenadhyAnamAna, upazu-kupA , ha/2 5. 1 ziSyothI-vidyArUpI jalavAthI calAvAya che,...vidyArUpI jalakuvA jevA ziSyovaDe loko para upakAra karAya che; 5. 3 avacUo-avacUNuio; 5 7 ane tenI-ane temaNe tenI; hatAhatAM, 5. 8 zabda rUpAMkita-zabdonAM rUpothI aMkita; 1/1 5. 5 yatijita kapacititakakSa-vRtti. 10/1 5. ( kIdhA-kIdhA. 5. 14 jiyo ponsa 11/1 5. 1III II utA-uttat(taja), 5. 6 sukha ApanArA evA je che ane sukha ApatI; 5. 8 lokavaDe-zlokavaDe; 5. 12 InAmI kAjU| zrIjI navA* Roter, 5. 13 -, 5. 14 aho....thAya che-aho ! jemanA sarva vidyArUpI sAgaranuM avagAhana karanArI sajajanonI -e0K
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhio jaDatA rahita thAya che, 11/2 5. 1 je jJAna...masAlArUpa thAya che--jJAnavaDe sUrya jevA je guru pravAdIo AgaLa jubADIyA jevA thAya che: 5. 7 saM. 1521nA-saM. 1524nA, 25 varSa-28 varSa, paM. 10 jALavALuM......saMskArayukta-jALavALuM saMskArayukta saMskRta ghaNuM | bole che tyAre, 5. 12 jAgI uThe che-gaLI jAya che. 12/paM. 8 jevI vyApaka prakarSaprajJAnA-jevA vyApaka prakarSaprajJAvALA, 5. 10 nija mani-nija mati, Ti. vALarAzi-mUgiorerfza, 13/1 paM. 1 umApuramAM-umApura (umatA)mAM, chellI 5. vismayakArI dAna-vismaya, Ti. nizAra-nivAraNa, 13/2 Ti. simAnavAH-simAnAr , 14/1 5. 4 evAnAM-evA (jinezvaro)nAM, 5. 6-7 je...jAgrada guNovaDe-jAgradI guNavALA je...upadrava; 5. 7 piyUSanA-pIyUSanA, paM. 8 vihAravidhi ane bhavyotsava racatA-bhavyotsavavALI vihAravidhi racatA; 14/2] 5. 1 potAnI-potAnA, 15/1 5. 3-4 pravartAvI hatI tethI temaNe-pravartAvatAM jemaNe, 5. 9 mahipA -mahimapAka, 16/1 5. 11 vaM jamatIrthaM-vaM paramaM 4 lIdhuM, vamasi hiMsAnAM-madirAnAM, maMtraraH-maMtrarAjha! chellI pa. sUrimaMtranI-sUrimaMtranAM, 16/2 5. 2 dipAlodipAlo, 5. 3 prathamanI-prathamanA, 5. 4 chellI-chellAM, cothI-cothA, pAMcamI-pAMcamA, paM. 7 pAMcamI-pAMcamA, 5. 8 nave-daze, 5. 10 | sUrimaMtranI-sUrimaMtranAM, paM. 12 pahelI-pahelA, paM. 13 vikvodivALat-famopirAii, -Et, 17/1 5. 1 gAvA-vAghATa, pa. 3 mag-| #giTara-marajaputa(), pa. 5 ziSyaH -ziSyava:(), paM. 8 ne sUrinA-te sUrinA, 5. 11 caityane karAvanAra-caitya ne karAvanAra, 19/1 5. 4 prasiddha karela che-prasiddha karela che tema ja hI. che. ane A. sabhA taraphathI prasiddha thayela che. 20/1 5. 12-13 saMtatine avagaNI-saMtatine avagaNI (saMtatinI spRhA na karatAM), 22/1 5. 8 dazahajAra pramANa-dazahajAra zloka pramANu. 23/1 ci. dvijavaMdana sUtrI-dvijavaMdanavajasUtrI, 24/1 Ti. vadArU-arthadIpikAne badale arthadIpikA, ramImakAja -ramImard, 26/2 Ti. tArja-kArca, 27/1 5. 14| vaNike-vaNiphanA utsavapUrvaka, jApadra (jAu2)-jA5dra (jAura, jAvara); 27/ra Ti. sumazANo-sumazINA, 28/1 5. 6 maMDalI nagaremaMDalI (mAMDaLa) nagare, 5. 13 kamalanAkamalone vikasvara karavAmAM, 28/2 5. 1 doSanA jJAtA-doSanA jJAtA (vidvAna, 29/1 5. pa traNa
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. zubhamAMnI eka zubhamAM-traNa gRbhamAMnA eke vRbhamAM, 30/1 5. 3 jaina...vagADavAno-jaina maMdirone svecchonA karamAMthI mukta karAvyAM ane prathaaldhnvi. tyAM jainone paMcazabdabhUSita vAjAM vagADavAno. 5. 6 mogalAzrita-mogalothI Azrita. 30/1 Ti. saMvitA:-vivAra, 32/1 5. 9 maNInI-II rAdiratna0 vRtti tti -maNinarchAta, 34/1 5. 1 vidvAnonA hAthathI grahita thaIne...vALI-vidvAnonI pANigrahIta thaIne bahusaMtAna-paraMparAvALI thaI. 5. 4le paricayarnu primeyaranamaMjUSA vRtti-prameyaranamaMjUSA. 35/2 purapravezotsava-purapravezotsava, 2i. , 36/1 5. 9 quartNa-pANi , Ti, pArakhI-IN ne 60 | pArikhaH 37/1 Ti. jaLapAna-jaLavAvAnAM; 37/2 5. 13 mahAyA-mAyA, 38/1 5. 10 ApavAmAM AvI che--ApelI che. 38-2 paM. 16IkAlidada tata taddana; 38/1 5. 14 prameyaraznonA-prameyaranonI; 40/1 5. 5 pratanI-patranI 5. 14 kAvya-mahAkAvya, 5. 15 racanarA-racanAra, paM. 16 gaNapata-gaNapati; 1/1 5. 13 mALA-bhADAma; 42/1 5. 2 keno-kono, paM. 3 kUTI-bUTi, paM. 8 TUMko-TUMko; mo, da, dezAI,
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jicaMdasUriziSya-raMgavilAsa viracita adhyAtma rAsa. adhyAtmaka95kumagraMtha mULa-zlokonI bhASAmAM copAI parama puruSa paramesara rUpa, Adi puruSa nau akalasarUpa, sAmI asaraNu zaraNa kahAya, sakala surAsura seve pAya. prathamI tAsa caraNu aravIMda, kharatara ga7pati zrIjiNacaMda; saMbhArI zrIsaddagurU nAma, bhASA likhuM saMskRta TAma. adhyAtama ka95kuma laghauM, zrImunisuMdarasure kahAu; paramAratha upadezana karI, navama zAMtarasapati aNusarI. aMtara ari jIpI jayasirI, zAMtarase zrI vIre varI; niravRttikArI te pariNAma, carama karaNamAM AvyA tA. sakala maMgala nidhirUpI hie, Ape nirUpama sukha pAmIe; zivamukha tarata lahIje jiNe, bhAva bhavika zAMtarasa ti. samatAmahe rahe layalIna, na rahe jI" suta* dhana adhIna; dehI mamata"ne viSaya kaSAya, na kare rahe mRtaha" cita lahAya." verAgI" vaLI zuddha"ghama deva, gurU dhama jaNa* kare vrata sevasaMvararUpI" zubha calagatI" evo samatArasa zivamatI" eha kA solaha adhikAra, saMgraha eNe zA majhAra; paheluM tihAM samatA upadeza, vacana karI bhAkhuM lavaleza. sAmopadeza kathana. cittabAla mata muki tuM, bhAvana bIja anUpa; jihu tujane duradhyAna sura, na chalAI chalanA 25. vAMcakanI sagavaDa mATe dareka zlokano je cAlu nabara mUkayo che. teja naMbara copAIne 5 Apyo che. AthI saMskRta zloka sAthe mukAbale karavAmAM bahu sagavaDa thavA saMbhava che. vara
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNA. vanavi, 20 pRtti, granthakA rAdiparicaya raMgavilAsa viracita adhyAtma sarasatA kathana je sagavuM ikiya sukha thAya, nara sura ida taNuI sukha mAya; bipare samatA purecare, te jAthI Adara sthita kare che samatAthI saha kathana , adITha vividha karama parakAra, jANI sahujana vacana vikA 52thati sakhI udAsa bhAva, muni Asare aduHkha sukha ThAva. 7 mamatAzaya khaM sava jaMtu u5ri taNuM eka, ja? mana maitrI ANe che; te sukha parama bhogave, je ITa parabhava na thayo che. 8 matAhita cha lakSaNa kathana jeha nA mitra ne zatru na koI nijapara bhAva na hove soI; iMdriyAthe na ra cita jAsa, yogI mukata kaSAyA vAsa. 9 samatA kAraNa kathana mitrI karI jAuM jagajItasu, pramoda dhari jIva guNuvaMtaNuM; karuNA bhavapIDita janasaMga, niraguNa pari dhari udAsa raMga. 10 x x x x x x x x x x x x x x x x x x * * * * * * * makhyAdi svarUpe kathana maitrI parahitaciMtA jeha, paraduHkhavAraNa karuNA teha; pramoda parasukha saMtoSasuM, upekSA te madhyaga doSasuM. maitrI lakSaNa kathana parivuM je ma kara ko pApa, vaLI na lahau koI duHkhatApa; mukAvo bhavathI jagajaMta, mati e maitrI kahiye taMta. 13 1 11 mA zlokanI copAI lakhAInathI athavA amane pustakamAMthI upalabdha thaI nathI tethI te mUkI dIdhI che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramoda laghu kathana sakala doSanA pheDaNahAra, vastu tatvanA dekhaNahAra; guNavaMtanuM e kavi pakSa, je tuM lahi te muditA lakSa karuNa lakSaNa dIna hIna duHkhiyA bhayabhIta, yAcamAna kathita nija cIta; tasa upakAra taNI je buddhi, lahi te ja tuM karUNA zuddhi. 15 madhyasthA lakSaNa jevuM phura karma tehavuM, vaLI sura gurU nidA jehavuM; nija parasaMsaka upara timaI, lahi chauM te madhyasthAI gaI samatA sukha kathana sakala cetanAcetana viSe, sparza, rUpa, sva, gaMdha, rasa lakhe; sAmyabhAva joIsa je citta, to tuja karagata zivasukha tatta. 17 Atama madavAraNa kathana syAM guNa tuja jiNuM vAMche stuti, syu karataka madabhara adabhUti; narakabhIti kiNu sukRta gaI, myuM tuM yama te mana jaI. 18 vetRtvapaNa kathana guNa levaI je guNiyala taNuI paniMdA Atamane bhaNe mana samabhAve rAkhe vaLI, khIje vyatyaye vettA raLI. yathArthattA kathana navi jANe zatru naI mitra, naiva hitAhita nijapara citta; sukha vAMche jau karaI duHkhagheSa, iSTa lahisi kima niyANa hareSa. 20 vettAphaLa kathana sukRta jANI sarva pariNAma, ramaNIye rahe cirasthiti kAma; anya bhave tu anaMta sukha lahaI tau kima vratathI nAThau vahaI. 21
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhavi. ratna0 vRtti, // 2 // nijapara kIdhuM jeha vibhAga, rAgAdike tehaja svapara vibhAga kathana arilAga; caugati duHkha kAraNathI tanaI, jANuI nahI ari kutrima manai. rara vastu anitye sAmya kathana anAdi Atama nijapara Adi, konaI piNu nahi bhAva anAdi; ripu mitra vali thira nahI deha, taae sarikhuM na lahe kama eha. 23 anitya dRDhAva kathana gahI; na huve sukhakara lepathI anna, gata AkAra sakala gata tanna. 24 sAnce apatA kathana dharmI ke jenI ke pati, zivavaMchaka ke e zivamati. sarve svAratha thana lagaI; joI ehavI svAratha rIti, e upari kuNu zakhe prIti. 26 rAga dveSa nilatA pAmyuM svapana iMdrajAlAdikaI, je rati arati nilae bakaI, tipari lakhi e saku bhava viSaI, cAMtavanuM Atamane sarkha, 27 paMDitane tatathI lepa nahI, mAtapitA suta srI sukha kAmI have sahu saMjJAvaMta, dhanI manuSa ke karmAM taMta; nehI titalaI nija nija viI, potIko svAratha jyAM e muja mAtApitA e muja, sajjana aMdhava na dhana na parijana sajjana na koI, paricita ehu maMtra teNe je bhavasukha na gahe, sAdhanarUpa dhanAdika vahe; 25 khilo ke paravaza thana na aguja; e dhana upara mamatA rahaI, nija yamavazatA kAM nava laheI. 28 deva na soI; yamathI kroI na rAkhaI tuja, jANI mUDha hive to muja. ra dhane mUDhatA kathana aMge viSayavikAre mane, prIti na cAhe samatattane. 30 23 * * * 5 raMgavilAsa 27 granthakA ravipricy 25 30 viracita adhyAtma IH. // 6 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 34 gukuTuMba kathana kare kaSAya malina syu citta, ko upari aribuddhe atta; te tuja mAtapitAdikapaNe, IrNa thayAM bahu bhavabharamaNe. kuTae zodha jyAM zoce kihAM gayAM muja eha, nehAla Atama saneha; tiNe haNyo tehija pUravaI, haNuNahaNavaNu te bhavabhavaI asamartha kathana na zake tuM rAkhI tehane, te piNa rAkhaNu tujha dehane; niphala mamata kare enuM, paga paga murakha myuM ciMtesuM. rAga dveSa nirasa kathana sacetanI pudgalIyA jIva, anya padAratha aNuga sadIva; dhare anaMta pariNAma sabhAva, tahAM kuNu rAgadveSano dAva. samatAmAMhI maganapaNe, eha racyau adhikAra; hiva anukrame bIjo likhuM, lalanA mugatAcAra, iti prathamaH samatAdhikAraH mAhe syu Ijana upara puNyAtama prIte rati dhare; na lakhe kAM paDatAM bhavadudhaI, strI te zuddha zilA gala badhaI. carama asathi majaja AMtaravasA, asthi mAMsa amedhyAdika kasA; azuci piMDagata zrI AkAra, dekhI rame syuM AtamasAra, dakhI dUrastha ameya alappa, sUga kare te nAsAkala; tiNe bharaI strI DIle mUDha, myuM abhilASa kare avagUDha. KImAMsa astra ameLe bharI, A dehI dekhe ye karI; Iha bhava suta dhana citA tApa, thAye parabhava duragati pApa muMjhe myuM dekhI zrIaMga, citta prasanne pisa nisaMga; lakha kSaNe virama azuci e gAta, karato zauca azauca ha ghAta. mohAye syuM mukhanetra, dekhI aMgopAMga vicitra; dekhe nahi narakagati rU5, moha te mahA kadarthana rUpa, che i 8 8 *
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka 669 8 8 43 44 grnthkaarAdripricy raMgavilAsa viracita adhyAtma zrI adhyA. amedhya bhaThThI naI bahuraMdha, nIkalatA mala kRmicaya baMdha; mAyiNa capala kuDakothaLI, duragatiNI sagarta syu raLI. dhanavi. jeha nibhaI viSakaMdalI, adarI vAghiNi ninAmI vaLI; vyAdhi akAraNa mRtyue kare, aNuvAdaLI vajazani pare. raha0 vRtti hiNI sAhasa baMdhu saneha vighAta, mRSA pramukha saMtApaha ghAta; INa pari e pratakha rAkSasI, suNI bhaviya dUra rahyau vasI. acI viramagurUpa e, livuM dutIya adhikAra; tIjo suta mamatA rahita, jANI hRdaya majhAra. ke dara | | iti dvitIyaH strImamavamocanAdhikAra | jIva ma kuIsu sutAsuta dekha, harakhe Akula citta vizeSa; mohe nasabaMdi melavA, melyA eha nijhaDanA lavA.. 6JAbhava jIva bhavAMtara timI, na lakhe zAla mayA je imI; deve karI calAcala pIDa, haNe sadA tama samAdhi kIDa, kRmi vicitra strI kukhe have, asaka sukara dhAtu prabhave; daMpati rAgadveSa te viSe, na huve to co suta paramukhe. Apada rAkhaNuM samaratha nahI, satasaMbaMdha pitAdika mahI; upakAre dIse sadeha, sata para neha ma kari chauM eha.. saMtamamatA mocana pragaTa, eha tRtIya adhikAra; dhananI mamatA mukavA, cotho suNI adhikAra iti tRtIyaH putramamatvamocanAdhikAra che. sukhabuddha lakhamI melato, rahe chau tuM mamatA chato; adhikArI e pApaha veta, saMsAre nAkhe tuM ceta. : lachamIe dusamaNuM bhoga have, uMdara sarapa gati vaLI have; maraNApada rAkhe nahI kimI, rAkhe huM jiu moha eha maI. mamatA mAtra huve manasukha, dhana alapa kAle to lakha; AraMbhAdikathI ati duHkha, duragatirUpI dArUNuM rekha Atama sAdhana e che dravya, dharma thave piNa nAhI ati bhavya; puNyAtama ni:saMgaha yoga, taddabhava mukti zrI huve bhoga. kSetra vastu dhana dhAnyaha teha, melI rAkhe prANI jeha; kaleza pApa narakagati have, guNa nahI koI dharamane ThI. -Kk9-6-8-9-8-6-8) | 63 |
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ . i baDe AraMbhe bhavamAMha, rAja pramukha chale vaLi tAMha; ciMtAkAraka ne prema kare, parigraha chaMI kAraja sare. vAve nahI ne dhanazubha kheta, jAvuM parabhava myuM te leta; teha upAryuM karI ati pApa, cha kima to jAye dukhatApa. parigraha mamatA mugatae, cauthuM ihAM adhikAra; hiva anukrami paMcama likhuM, deha mamata parihAra | iti caturthI dhanamamatvamocanAdhikAraH | JpApa citave poSe deha, kima tuja thaze sahAyI teha; ima je uttara sukha catave, e jaga vaMce dhUrata rahe. hakArAgAra thakI nIsare, jaDa piNa bhedI naI bahu pare; paDayuM adhika tethI tanu baMdi, jI kamayatana kare myuM chaMdi. %Ane parabhava sukha viMche citta, to na kare kima puNyapavitra; rAkhI na zake bhavabhaya koI puNyavinA jau vaji hoI. kare pApa muMjhI izuM deha, bhavaduHkha jAla na jANe jeha; agani lohAzraya he ghana sahI, vyoma anAthaya bAdhA nahIM. KIkAya nAma anucara e duSTa, karmaNe bAMdhI tuja puche; chalanuM deI saMyama lAMcha, jiNa tuja jIva na Ave che. zucipaNuM azucipaNuM lahe jihAM, kRmi jAle AkuLa vapu IhAM; tarata bhasmabhAvIthI jIva, le nahIM kAM Atamahita nIva. tapa japa saMyama paraupakAra, dahe e phala tye nahI sAra; bahu bhATake aha5 dinageha, mUrakha tuM huM tihAM phala leha, StAmATI3pa I viNasate, niMdAvaMta rogaghara chata; dehe Atama hita je nahI, mUrakha yatana kare syo nahIM. deha mamata rahita hAM, e paMcama adhikAra; viSaya pramAda nivAravA, suNi vaLI vikathA vAra. | iti paMcamo deha mamatvamocanAdhikAraH | tuccha sukhadAyaka iMdriya viSe, suM mujhe Atama Izu viSe; mehe e bhavabhaya vanamAMha, jiu naI sulabha nahI ziva tAMha, * * 9 A 1
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 = granthakArAdiparicaya + 6 zrI adhyA. Ii paDate zubha pariNati ati asubha, co viSaya sukhamAM suM mujha; jaDa piNa rahe hitAhita lakhI, na lakhe tuM kAM paMDita 5khI. 2 vanavi.. 40 iMdriya sukha te to jima biMda, atIndriya sukha te zivagati kaMda; paMDita dukuM paraspara dekhI, ANe daSTi eka parizeSa. dihI naraka duHkha kima bhogave, zAstra suNa ne lahi jI have; jeha nitya tRSNa viSe, suNI pApabhaya sagalA lakhe. 20 vRtta naraka vedanA ne garbhavAsa, dekhIne zratalocana bhAsa; mana na lage nyU viSaya kaSAya, to paMDita vaLI cIta vitAya. te 64 | |Ijima pathane vaLI jima corane, vadha karatAM mRti have thira mane; halake halake tima saravane, to suM Atama viSayAjane. bIhe chau je du:khanI rAza, mana vaza idriya viSayAvAsa; idriyasukha te nAza turata, tasa nAsya nizcaya du:kha jhata. yama suM muyo durAmaya gayA, naraka jaDANa suM kAM thayA; myuM nizcala Ayusa dhana deha, kautuka viSaye maMDyo jeha, mujhe syuM chaka viSaya pramAda, magata sukha uttara duHkhakhAda; sukha je iMdriya lisA mukta, nirUpamane Ayati ziva yukta. 9 viSayapramAda nivAravA, e chaThTho adhikAra; jiNa kaSAya upaje nahIM, so suNi sAtamasAra. iti SaSo viSayapramAdatyAgAdhikAraH : - 9 raMgavilAsa viracita adhyaatmpaNa. Tha ka - sahI sahIsa jIva pIDA ghaNI, dveSa vase narakAdika taNI; hyuM tuM mugdha karyo kuvacana, krodhe nija sukRtadhana ho, mAnahIna vacane je mAna, na hurva to tapa Akhe mAna; kuvacana mAne huve tapa nAsa, duHkha lahe Atama narakAvAsa. vairAdikano lAbhAlAbha, Atama jANo A bhavagAbha; mAna rAkha bhAve tapa rAkha, nice IhAM duduM gati sAkha. suNi kuvacana je haraSita thAya, pAhaNa ke jasa roma harakhAya; je bharaNute na dhare doSa, chau jANe e zivagati poSa. suM guNa tujhajha kaSAye kadA, kIdhuM che jiNa sevaI sadA; suM dekhe nahi ehanuM dosa, tApa hAM parabhava dukhakasa. puM tuja kaSAye karyo, kaSAyanAsathI suM sukha dhicyo; e bemAM uttara phala deNa, jANI jI bhaja te ajoNu. 4 che ke 8 8 8 8 | 64 che. + da =
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapapravRtti to chau sukhasAdhya, jima tima mAna mugatisu akhAya; pahilI pravRtti na ve sukha kaI, bAhubaline khIje ziva daI. 7 vicAra karI ima tajavuM mAna, durlabha tapa rAkhavuM nidAna; paMDita harakhe mana dhari kSamA, mAna matsara he mUrakha gamA. thoDe parAbhava paNa tuM kupe, pApa cIMtavaI nija guNu lupe; na lakhe naraka tirathI gati, vAravAra thAsya duHkhatati. dhare puNyAtama apakAriye, krodha teha dhari ariSaTa kIye; te bhavabAhija dRSTi pIDa, aMtara arine bhava bhava IMDa. bhaNe kriyA tapa zamamAM rahe, mAyA sahita dharama naI kahe; na laDe te phala Atama deha, lesa rUpa bhavAMtara chetu. vahe lobha Atama sukha bhaNI, sevA ye jJAnAdika taNI; duHkha levA naI iha paravaDe, vAMchA ta dhari duhuM parigrahe. karIsa jau parabhava hita kAMI, kAMIka kari sukRta kihi DhAMI; vaLI te mada matsare na hAra, mAnAdike narakagati dhAra. pahile pApa saMsAre paDyo, have kimuM guNiyala mada jaDyo; navi jANe syuM bhavajala nidhe, pADe maMtrI sAMkala ma. kache tuja dharamalava milyo, yugapata jAI kaSAye bhilyo; atiyane suM ladhuM dhana lesu, mUrakha kima hAre phuMkesu. mitra teha zatru have tarata, dharama milana yaza apayaza ta; na dhare neha aMdhava mAbApa, itu parabhavasu kaSAye tApa. rUpa lAbha kula vikramapaNe, vidyA tapa data prabhutA bhaNe; huM mada vaDe na jANe mUDha, te anaMta nijalAghava vRDha. viSNu kaSAya na vadhe bhavarAza, bhava bhavamAMhe e mahApAsa; e kaSAya bhavataranA mUla, te ThaMDyA Atama ziva tUla. dekhI naraka tirthaMga vedanA, zruta najare prema durlabha manA; kautuka te harakhe je viSe, vila cetana e chau navi lakhe. core tima rAjana anucare, duSTa pramAda tuja guNu dhana hare; na lakhe kAM luMTAtuM kare, ......... (?) mRtyu thakI rAkhyo nahIM koi, rogabhAti na gamADI joi; na karyo sukhiyo dharame jagata, to syo guNamada prabhutA karata. karyo kaSAya nivAravA, e saptama adhikAra; zAsraha Agama AsarI, upadeza vehavAra. // iti saptamaH kaSAyanigrahAdhikAraH || ... 10 1 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 u 80 1 87 '' 4 20 1 be ra **********
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * = ^ & * 8 9 0 0 0 grnthkaarAphipricy raMgavilAsa viracita adhyAtma * vihu hiye tuja silA samAna, Agama rasa navi pese kana, je bahu navI jIvadayA lIna, thayo nahIM prama bhuvana adhIna. zrI gaLA/ jasa pramAda na gayo AgAme, suNe kima te zivasukha pAme; rasAyane na gayAM jasa roga, nihuce durlabha jIvita bhoga. dhanavi. bhaNuNahArano Agama vRthA, mUkI nahIM pramAdaha kathA; paDatA dIpakamAMhI pataMga, AkhyAno tihAM syo guNa taMga. hR0 vRtti. harakhe tarakavAda jaya keI, kathAdika racanAo keI; jyotiSa nimittazAstra bahu pare, te sahu mUrakha jaDaguNa dhare. harakhe DuM paMDitane nAma, kSayopazama janaraMjaka pAma; kAMIka bhaNu ehavuM jiNa thAya, jau tAharUM vadhe guNamAya. |dhiga bhaNave jiyuM je loka, na dhare parahita saMyama thaka; nikevala udarabhara thayo, bhaNavA gayo saMyama vaLI gayo. Idhana te na bhaNyA piNa zubhakRtya, zuddhAzaya zuddha vacanAdhinya; je Agama pADI AlasU, Iha parahita na kare kamava dhana te mugadha kathita jinabhAga, rAge saMyama mahAbhAga; sya bhaNI vyasanI kalesiye, je dukriya paramAdI thiye. * aki bhaNave phala nahiM taMta, sukhane vAMche jau" bhavaprata; kriyA sahita na bhaNe phala tema, khara na lahe caMdana zrema jema. *Agama upadeze karI, bhAkhyuM e adhikAra; hiva caugati upadezagata, likhuM navama adhikAraja mRtyu have jasa aNu duragaMdha, sAgara piNa khUTe anubaMdha; kaThina pharasa karavatathI ghaNo, duHkha anaMta zIta tapa taNo. SAvatA kata tIvara vedanA, kaMda pukAra niraMtara ghanA; bhAvi narake na biye kAMI kumati je harakhe viSayAMI aMdha vahana tADana che sadA, bhukha tRSA duSTatraNa kadA; zItatApa nijapara bhaya bahu, tiryaMga gati dArUNuM duHkha sahu. vRthA dAsapaNu abhibhava doSa, garbhasthiti durgati bhaya poSa; ehavA devagate piNa asukha, sukha te piNu pariNAme duHkha. 13 iSTa viraha abhibhava bhaya sAta, roga zoga duHkha de nija jAta; nice eha manuSagati virasa, cidAnaMda guNa sadhIya sarasa. 14 e caugati dukhiNI jiya jANI, anaMtakALano atibhaya ANI; jina pravacana bhAvI nija hIye, karI tima jima e tuja navi liye. 15 * raMgavijaya ahIM AThame adhikAra pUrNa kare che. dhanavijaya gaNi 107 mAM ke te pUrI kare che. ***** gk 2 2 ,
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atama che tuM ati sAhasI, suNI bhAvI ugati dukha kasI; dekhI piNa na bIhe bahu pare, tasa viracheda udhama nahi kare. 16 || iti aSTamo caturthatyAzrityopadezAntaragataH zAsaguNAkhyAdhikAraH | GIkakarama jAle guNa kavilapa, tuja bAMdhI narakAgati talapa; machanI pare pacAsya matra, mAchIgara jIu visasa na ghanna, suNI mana tuM muja ciraMtana mIta, kAM kuvikalpa bhavabhIta; kara joDayAM hava bhaja satata kalapa, saphala mitrAI karI savikalapa. 2 zivasukha narakara bighaDI mAMha, Ape vaya avazya thaI Aha; prayatana karI sadA jIvane, vaza huI mana huM kahuM Ima tane. 3 sukhadu:kha navi che koI deva, kALa mitra tima ari. nitameva e mana have sakala jIvane, bahu saMsAra bhamAvaNu mane. 4 che? Atama e mana vaza jasa thayo, kAma kizu yama niyame bhayo; kuvikalapa ja mana thira nahI, yama niyamAdi kare huM grahI. 5 aracA tapa mRta dama ne dhyAna, niphala viNa jIte manamAna; kaSAya ciMtA viNu mana rahe, adhiko yoga bhogaguNa lahe. kAjapa ziva na na zivatapa. saMyama dama navi mauna tarapa; pavanAdika sAdhana savi vRthA, mana vaza karyuM sarva phela tathA | lAlajI sakala dharama jina kahyo, vAhanasama choDI ja vahyo; manapizAca gahilo te bahAM, mUrakha paDe bhavodadhi jihAM. hAhA mana durjayI amitra, kare vacana kayA riSa satra; tIne ripe haNANo jIva, vahe vahe ApadA sadIva. mana dusamaNa stro mujha aparAdha, nAkhe jize daragate agAdha; lakhe Ima mujha choDI ziva jaye, tohI lujha 5da asaMkha harSa. kAnakuhI kutarInI pare, samAviSTa kuchI anusare, paca pare sadgati maMdire, manahata prANu pesaNu kare. tapajapa pramukha saphala nahIM dharama, kavikalpa hata citta marama; bhaya khAnapAne piNa geha, bhukha tRSA sahe rogI deha. kaNarahita sAthuM mana vase, adhika puNya upArjana la vaMcANuM mana viSNu puNya, hama tata phala sI thaI adhanya. viNu kuvikalpa ni:kAraNe, zAstrI bhaNIya haNuM mana ghaNe pApI te bAMdhI narakAyu gaI nihecAI marI narakahI jaI NIo gahe tate citta samAdhi, yoga nidAna adhika tapa sAdhI; ziva mukha velI taNo tapamULa, tiNuM bhajIye samAdhi kula 15 E- 686-00- 600
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyA. dhanavi. ratna0 vRtti. // 66 // ** sajhAye joge tima caraNu, kriyA vyApAre bhAvana karaNa; paMDita mana phaiI sata asata, pravRtti triyogI melI tata. manavacanamAM bhAvana pariNAma, siMha samAna rahyAM tiNu ThAma; duSTa dhyAna zukara jAgatAM, nava pese bhAvana tAkatAM. e sadguru upadezamaya, lIkhyo navama adhikAra; dviva bhAkhe vairAgame, zrI munisuMdara sAra. // // iti navamazrittadamanAdhikAraH || 19 17 1 ra 5 6 zuM chau made hase je aratha, vAMchI kAma khele zuM nirartha; ghora naraka khADe pesavA, icchI lakhe na mRti rakSahavA. tujha lavAdi kuhADA ghAu, che nahI jIvita tarU jAu; tAu jIu yatanA karI tiNe, chelle kahAM kuNu lakhavuM giNe. tuM sUrakha jJAnI tuM jIva, avaMchaka vaMchaka sukha duHkha nIva; dAtA bhoktA tuM tehano, ujame kAM nahI hetamAM ghano. kuNu tujhe chau cira janaraMjane, guNu paramAratha lakha tuM mane; raMja vizada carite bhava samudra, paDatAM tujane pAlaNu mudra paMDita huM rAjA huM vaLI, dAtA adbhuta guNIo baLI; vAMche e madathI paritoSa, na lakhe kAM parabhava laghu poSa. sAdhana dhana jANe sarava, premanA lakhe nijavaza dharava; iha parabhava jIOM kari te yatana, lakhe nahIM kana bhagate tana. zrama avasara lahyo bahu pudgale, anaMta duHkha sahatAM chau dale; vaLI tujha duralabha jina zrama ima, AdaravA viSNu duHkhakSaya krima, cha zruti vAMche valI nirguNI, viSNu puNye vAMche sukha cuNI; ayoga viSu vAMche siddhi, navo vAyu tujha Atama buddhi paDA pagapara abhibhava jIrU dekhI, iraze kAM tethI vizeSa; apuNya Atama na lakhe kAMI, vistAre kAM jIru agha DhAMI. kAM pIDI niradaya laghu jIva, vAMche pramodathI kramanIva; ekavAra pIDe eka jaMta, te tau pIDe vAra anaMta. rahyo mRtyu mukha piNu jima beka, bhakSaNa kare jaMtu niccheka; tima tuM paNa mRti muharbhe rahyo, jIae pIDe syu chava mahyo. 11 ApaNu pau tuM vaMcI ihAM, kalpI thoDuM sukhabhara jihAM; varate che syuM jIrU parabhave, naraka duHkhasAgara tahIM vahe. ' 134 135 10 13 130 12 138 125 126 3 * 17 128 12 130 131 132 133 granthakA rAvina paricaya raMgavilAsa viracita adhyatma sa. // 66 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ba.ka.ka. 22 k 18 19 20 aja kroDIne pANI biMda, aMba vaNikatraya bhikSuka t; icchu para hAryuM manuSa janama, zocasa pamATe dukha gama mRga bhamaraOM paMkhI ne mIna, hAthI pramukha pramAde lIna; zoce jima nija dukha kRti aMdha, na lakhe tuM cirabhAvI aMdha. patho duHkhe karI pahelAM pApa, vaLI sUrakha tasa kare kalApa; paDato ati kardama jalapUra, mAthe zilA dhare thaI sUra. vAra vAra tujhe kahIe jIva, khIhe dukhe gahe sukhanIva; to tuM kara have vAMchIta kAMI, samaja samaja e avasara jAI. dhana zarIrasukha aMdhava prANa, choDI choDI lye jinaprama sAthu; have dharame vAMchavA bhavabhave, piNu vaLI iNe duhlabha ma have, 17 jima duHkha bahu sahe akAma, karI karUNAe sahI sakAma; thoDe sakAma pazu parabhave, sukha atyaMta ghaNA duHkha jave, dhIDho rahe pApa krama vize, sukha vAMche suvinAza na lakhe; citavato te sukha viSNusate, bIae kAM nahIM duragati late. karma kare re jiya tuM teha, hasthe atyaMta vipada tiNu reha; tehanuM bIha dhare nahIM hiye, jihAM atyAkulatA bhAvIye. pAsyAM je saMghAte vadhyA, nahAlu thAnakamAM sadhyA; te piN yame grA niradayI, lakhi piyu kAM hita na kare I. dhana aMdhava suta jasa cAMtaLye, jaNe kaleza pAmye tuM hajye; kuNu jINu tasa iMha parabhavamAMha, AyuM kato jiSNu vilape tALuM. 22 syuM muMjhe gatarUpe bhinna, sakala parigraha aMdhavatatta; zocI nihitakArI yoJa, parabhaSapathi karI avasara bhoga. sukhasuM ese mukharuM ne, jime rame khele vaLI juve; navi jANe AgaLI zrama vinA, syuM huisyu Atama tuMjanA, zIta tApa mAkhI tRNu ksa, ligareka kache jhamake nirasa; tithI isu karame ahu mela, na lahe narakavedanA hela. krodhe kahAM pramAde kahAM, kadAtraDe kahAM madasuM kahAM; malina kare Atamane jIva, jiMga tujha na Dare naraka harIva. vairAge bhavi mujhavA, karyAM dasama adhikAra; have zuddha dharama taNo, likhuM kahyo tima sAra. // // iti dazamo vairAgyAdhiAraH || 1 3 28 5 re chatra dharame have bhavanAza, meluM kare mUrakha kAM tAsa; mada matsara mAyAyaI karI, osaDa milyuM na have guNaparI.. 23 14 15 ' 186 40 1 142 143 144 145 46 7 14 14 50 151 152 15
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyAH dhava ratna0 vRtti. // 67 || * zithilAI haDha matsara krodha, pazcAttApa kapaTa chala roSa; kurU kusaMgati mAna pramAda, sukRta malina karazu IzuvAda. vallabha jima tujha nija guNuAMsa, matsarI dhari tima para parazaMsa; nija prazaMsa parane navi vahe, ISTa dAna viSNu krima te zahe. jina guNu letAM harakhe ghaNuM, parabhava tiguNu rahitapaNuM, latAM doSa dhare nahIM tApa, to parabhava guNu thiratA vyApa. che harakhe nija guNa pari para kahyuM, tima jo vairI uparI jo; nija goMye jima upatApa, tima ripune jANyA guNu Apa. jama nija garha tavanA paNe, Atama tApa harakha tuM ja, tima parane ciMtavi cihna niSe, udAsathI have vettA pakhe. stavavAthI na huve ko guNI, pambhava hita nahIM khyAte ghaNI; e apazu uttara jAto, vRthA mAnagahilo kAM hato. kruSNa kuNu na kare jana ahimukhI, pramAda matsara kubodha mukhI, meluM e dAnAdika dharama, aNu pazu kara sudha sukRta karama. chAnuM punya dhare jima zobha, paragaTa karatAM tima nahIM thobha; lAja sahita jima mahilA tA, nA channa uccala guNu ghaNA. 9 sukRta guNa suve dekhave, Atama tujha koI guNa nahIM have; le nahIM dharatIthI prakaTa, mULa karyo tarU paDe nipaTa. tapakiriyA dAne pUNe, ziva na jAI guNumatsarapaNe; apathya karyuM na huve niroga, rasAyane piNu Atura loga. aMtara maMtara ratana pramukha, thoDA paNa zuddha to la mukha; dhana pUja posaha guNu kare, zuddhapaNe imathAM giyare, dIvo nAndo jima tama haNe, amRta lava piNu rUjane laNe; aganI kaNa paNa dahe tRNu rAza, dharmaleza tima have bhavanAza. 13 vinA bhAva upayoge karI, Avazyaka kiriyA AdarI; deha kaTa phala na lahe kAMI, Atama likha karI bhAva milAI. zuddha dharama upadeza e, bhASya izu adhikAra; deva dharama gurU jANavA, suNu dvAdaza adhikArlR || // ityekAdazamo dharmazraddhAdhikAraH || * na na 11 12 * sarala tattvamAM gurU paradhAna, je bhAkhe hita dharama nidAna; aNuparkhI tehane Asare, mUrakha prema niSphalAhI kare. avidha dharamathI prANI ahIM, ziva na lahe jasa gurU zuddha nahIM; ega na jAya rasAyana karI, ajANu vaida khatAye jarI. 3 * 5 6 7. ' 154 55 156 157 58 155 160 161 163 163 164 165 16 167 168 granthakA hina paricaya 3 vijAta vicita adhyAtma sa 11 10 11
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ k 11 tAraka mudde je Asaryo, jene teha baDavA paDyo; tare teha kema viSama pravAha, kurU pasAya paDe bhatramAMhuM. gaja raye vAhana vRSabha turaga, padAti roSe nipara maga, pAData tima seve ziva bhaNI, zuddha gurUdeva dharama guNuSaNI. gurU kahe kRta dharama udama, lai rahita have eka marama; mUkI STirAgane bhavika, gurU zuddha kare hitArthI huIka. mUkayA zivapatha vAhaNu bhaNI, zrI mahAvIre je guNadhaNI; luMTaNahArA teha ja thayA, kaliyugamAM tuja zAsana mA. rAkhI teha yatInuM nAma, muse dharamadhana jananuM Ama; nIrAjake pukArUM krisuM, koTavAla navi corAM jiyuM. azuddha devagurU dharame made, daSTirAga dhiga augaNu pade; zocisi parabhava tuM te le, rogI kupathabhakSya jima kale, sIMcyo nIMba aMbaphala na ghe, vAMjha gAya che dudha na vadha; nApe dhana duSTa nRpa seva, nApe krugurU dharama zivameva. kula vaLI jAti pitA ne mAta, vidyAmaMdhava gurU nija jAta; na huve jiyane ko hita bhaNI, sukha Ape gurUpura zrama dhaNI. 10 tatva mAta pitA gurU jeha, bodhI joDe zuddha krama jeha; nAMkhe bhavamAM te sama koI, vairI nahI rahe zrama loI. devapUja gurU sevA lAja, pitara bhagati ne sukRta sAja, vyavahArazuddha ne para upakAra, iha parabhava chau saMpadakAra. jina abhagati muninI avaganyA, karma ayogya adharama dhvanyA; paravacana mAbApa avagaNana, kare puruSane vipadA malina. bhagate pUjisa nahI jinabhaNI, suNI gurUprama ma karisi vIramaNI; sanimitta animitta melI pApa, kriNa hete vAMche zivamApa. 14 cahapada jAte siMha jima bhilyo, koI sugurU tAre mujha milyo; koika te oLe bhavarUpa, zyAla samAna aNumithyo pa. bharye talAve tIsIyo sadA, bhukhyo mUDha bharyuM ghara tadA; daridrI te kalpadrupa te, je pramAdI zuyoga hate. na dharamarcita na gurUdeva bhagata, vairAgya levA nahIM jasa citta; tehano janama pazune pare, niSphaLarUpa thayo bahupare na devakAma na saMghakAma, jasa dhana kharacANo nahIM Ama; tasa dhana upArjane bhavakupe, paDatAM syuM ANaMkhaNu huye. kahyo devagurU dharmamaya, dvAdazamo adhikAra; hiva mAnavara ziSyApaNuM, likhuM yathA AcAra. // // iti dvAdazamo gurUjISikAraH || ra 13 15 3 * 5 6 7 16 17 1 16ra 170 171 172 173 174 175 176 17 178 179 180 181 192 193
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ andhakA - paricaya raMgavilAsa viracita abhyAla zrI adhyA. vijayavAraka munivara narma, rU mana vijaya kaSAya gayuM; rAgadveSa rahita pariNAma, rame bAvana saMbhane kAma paramAde na karisi sijhAya, samiti gupti na dharIsa cittalAya; zarIramohe kariza tapa, karisa kaSAya adhisa to apa. vanavi. parIsaha na sahIsa tima upasarga, dharIza nahIM zIlaMga rathavarga; to mukAto piNu bhavapAra, muni kima turisa ve pAra. tti) AjIvikA e je veSa, dhare caritra na pAle lesa; lakhito na bI leta jagata, mRtyu naraka veSe na lahata. caraNa vinA yati veSe made chama vAMche pUje padhi hade; vaMcI mugadha narakama jaiza, ajagala pAlI nyAya vahIza.. ne 68 | Atama na thayo saMyama tape, pratigraha bhAra mUla piNa ka5; syuM tujha duragati paDatAM zaraNa, cha thAze parabhava tujha kavaNu. mArUM jana sakAre jaNe, are mugdha tu viNu guNe; bodhi bIja tarane e pa. pramAdarUpa bavamAMhI karazuM.. kAname bhavika tajha guNa AsarI, Ape upadhi vasati bahuparI; veSa dharI muni te guNa vinA, aganI gati bhAvI taka manA.. khAvaNu pIvaNanI nahi cita, na rAjabhaya jANe siddhata; to piNuM zuddha caraNam vatana, na kare muni to narakamAM patana. dizA jANu pichu laI virati, na rahe asuta baMdha rahita; prANI tiNe pramAde karI, luTAI parabhava nija sirI. ka ha Ima nitya uccare, sAvadha sarava teha vali kare; nita juThe vacane mana raMji, pApe jANuM narakagati maMji. chApa taka Ape e loka, upadeze vaMcA bahu thoka; suye sukhe rahe bhogave, nahIza te jala tuM parabhave. AjIvikA pramukha duHkhamaya, kaNe kei rahe dhama vaya; tethI piNa niradaya tuM ie, vAMche pichu nahAM niyama nizi. pote tarato se guNavaMta, ArAdhyo tAre bhavijeta; tujha niguNune je Asare, kehavuM teha bhagatiphala vare. jAtija paramAde pote paDe, te kima tAre 5rane taDe; nijaje bhavine vaMcato. nimpara pApa khAye khato.. jIe racyA pustaka AhAra, 5ra pAse e ta5 AcAra; pramAdathI parabhavame kisI, aNu aNIyAnI tujha gati dhasI munivara tujajha nahI kA siddhi, kiriyA tapayoge guNubuddhi to piNa tuM kAM mAne bharyo, stuti vAMche suM dukhe paryo. 68
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ nigI Atama guNa hIna, stuti vAMche aNuhaMtAI dINu; rIsI parathI lAme tApa, Ihabhava parabhava kagati pApa.. guNahINa jana janamAdike, sukha che harakhabhara thake mahiSa vRSabha para janamanI pare, guNa viNa tujha tiNa mUla na sare, muni je ume guNa viSe, vaMdana seva karAve mize; naMdAisa parabhava gati gayo, hasI tiNe tuM abhibhava lo. dAna mAna thuti vaMdana karyuM, harakhe mAyA raMje paryuM; navi jANe je sukRta nAma, kaNa tuM tiNu lucco tujha gAma. magadha kahe ne huve tuM guNI, karthe dAna pUjAvidhi ghaNI; guNuviNa na have tujha bhavanAsa, suM stavanAye have gumAsa. bhaNI zAstra sat asat vicitra, AlApe mAyAye tatra; je janane raMje Ihabhave, kuNu te tuM kuNu muni 5rabhave. ghara paramukha parigraha muni chAMDI, dharmopagaraNuM chala te mAMDI; kare zayyAdika upagraNapaNe, nizca viSanAmAMtara jaze. kare dharama sAdhana parigrahe, tuse nAme murakha kihe; navi jANe sonAne bhAra, nAva na buDe pArAvAra. pApakaSAya karama bhAjane, muni have piNa IhAM dhamasAdhane; rasAyaNe piNa sukha tehane, na huve asAdhya raja jehane. SAjane kayA mani saMyamarakhA, je te vastra pAtara paramukha; mohAM teNe have bhava pIDave, nijasa riya naha duHkha have. saMyama chalathI para abhibhave, tyAre pustaka pramukhe rave; vRSabha uTa mahiSAdika rUpa, dharI vahIsa tuM bhAra anupa. vacapAtra tanuM pustaka lobha, karave na have saMyama soma; lobhe paDavuM bhavanidhi mAMhI, saMyama zobhe zivagati chAMhi. kAeka vasa pAtrAdika zoma, bIjI saMyamapAlaNu zobha; pahilI bhava che bIjI mugati, thai nathu tuM eka ja grahati. |Ita tapAdika thoDuM lahe, te pi parIsaha tuM navi sahe; to kima naraka garama duHkhakhANu, sahIsa bhavAMtarI kema ajANa. 31 muni syu vibhusita vadhu mRpiMDa, pIDI ghAlI tapa virati karaMDa; jANe je bhavabhaya dukha rAza, to Atama kara zivasukha vAsa. 32 UhAM kaNa je cArita viSe, parabhava tirayaga nAraga zikhe sapratipakSapaNuM be mAMhI, vizeSa nijare ce Ika cAhI. 33 pramAda sukha te IhAM badanA, diva ziva sukha parabhava samudano; e bemAM 5kha levA vaira, vizeSa nijare Ika ye ra. 34
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI aghyA. vi. 1 tti. // 61 // 35 37 3 paravazatA cAritramAM ihAM, tirthaMga strI grabha narasu kaDAM; temAM vaira pakhApakha bhAva, vizeSa jANI lye ika dAtra. saddhi tapa saMyama paravazapaLo, nija vasa sahine huve guNa ghaNo; paravaza ati dukha sahine kriso, tujha guNu thAsye cativi iso. 36 thore samatA paravazaguNe, muni je kaTTe dhAte iNe; jo kSaya have durgati prabhavAsa, to krama tuM vAMche nahi tAsa. taja vAMchA diva ziva sukhataNI, narakAdika duHkha lakha tima suNI; sukha thoDe viSayAdika taNe, saMtoSAisa mAM duHkha ghaNuM. sahu ciMtA nAThe je ihA, rAgIne sukha have paNa kahAM; parabhava ziva sukha lekhe paDe, syuM to pramade cAritataDe. atitapa dhyAna parIsaha jeha, na sadhe jo asamathaeN teha; to syuM sumati gupati bhAvanA, na dhare jIva zivArathamanA. anitya pramukha bhAvana nitameva, yatato saMyama grahi nitame; Ayusa yama Ave su najIka, pramade kAM na lahe bhavabhIka. tujha mana haNyuM kuvikalpa nAda, pApa vacanameM zarIra prasAda; to piNu lamadhi siddhi vAMchato, manorathe bhaMgANo mato. tujha mana vasato sukha duHkha mela, mana milate Atama tahAM kela; pramAda core milato vAra, karI sIlAMga sajananI sAra. pramAthI bhava samude tujha, paDavo vaLI paramatsara jhujha; dIse teM gala bAMdhI zilA, jalapara Avavo ta(r) musakalA, mahAtapI je sahe udIra, ugra tapAdika nirdeza hIra, thoDe kaSTa prasaMge thayo, te piNu aNuvAMche muni nayo. dAna mAna nati pramukhe jeha, navi harakhe viparIte te; lAbhAlAbha parIsaha sahI, yati te bIjo viTamahI. mamatva dharato zrAvaka viSe, tadIya tApe tapIyo thaze; nija mana aNusaMvarato sadA, bhamaNuhAra bhavatApe muddA, nija ghara chaMTyuM paraghara cita, tAme kuNu cu tApa mahaMta; AjIvikA veSe tujha cale, duragati kAM nava zoce kale. karIza na pApa isuM bhAkhato, karato paNa dehe ye khato; zayyAdike prerato loga, mana vacane syo che muniyoga. krisuM mamatve moTimapaNe, sAvadya vaMchane piNa nija jaNe; so nAme pAlI nava peTa, mArI haNe prANune neTa? taja padavI kro guru parasAda, pAmI veSa bhaNI graMthanAda; mukharAIthI vazI karI loga, lakhe iMdra pada duragati nema. kaSTa * ** 3 5 * w . xt pA 217 19 219 220 1 rarara 223 224 rarUpa rA 27 238 ra 230 31 232 233 }} granthakA ravipricy raMgavilAsa viracita adhyAtma rAsa. // 6 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 SApAmI pilu cArita e dalabha, viSaya pramAda ro rkyu kalabhaH bhavakapa paDato te muni, anaMtakALe besI duHkhakhanI. para SAkache bodhi ratana e lahI, yuga milA daSTAMte gayo; karI karI aMtaraMga riSa vaze, aNuthAto nihita ne kase. 23 GusamaNu e tajha viSaya pramAda, aNugoyA mana vacana dehAde; e asaMyama satare valI, ethI bIhato calI krama galI. 54 pAmI guru ThaMDI nija geha, bhaNI zAstra tatavAcaka jeha; nija niravAha citAthI Talyo, to muni hiva yatane kAM galyo. saMyamayoga virAdhanapaNe, rahyo parisa bharAze ghaNe; zAstra ziSya pustaka ne upadhi, nija jana nahIM koI zaraNe samadhi. kSaNa piNa jehano sukha surabhave, palya koDI bANuM upajave; sAdhike kAM to saMyama hare, ane pramAda thako kAM kare. jana pUje dehane nAma, zuddha ane have ati sukha kAma; saMyama viSe chau kari patana, jANIe uttama phaLa ratana. viratirUpa adhikAra e, ko terame thAna; hiva saMvara kavi bhaNI, likhIye tAsa nidAna. || | | iti trayodazo yatizikSAdhikAra che avirati yoga pramAda miyAta, Atama nija saMvara kari jAta; bhavarUpI e aNusaMvaryA, mugatitaNA sukha saMvaryA. mana saMvara karI che paMDita, suM na lakhe aNusaMvara rIta; tarata hi jAye taMdulI matsa, sAtamI pRthivImAM bIbhatsa. prasannacaMda rAjaRSi jeha, mana mokaLa saMvara te narakanA dala piNa vali zivadala, kSaNa ekamAM melyA niramala. rAmana aNulAdhe je joIe, dhyAna na ekedriSAdi thIe; dharama zukalamAM mana thara karyuM, mana saMvara te teNe varyuM. sakAraNa nikAraNa jeha, mana zubha dhyAne yaMtrI leha; durvikalapathI viramyA yatI, pAraMgAmI teha ja satI. kIcana alAdhe bahulA jIva, mauna kare nahI kammu kuNu kIva, nirava vacana che jehama, vacana gupati te kahI tehame. khatama kahI tu nirava vacana, subu sAvadha vacane duHkhavasana; pAmyA ghaNA naraka ati ghora, vasurA nadi vacananA cora. .
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI acyA. vi. 40 vRtti. || 7 || durbecane ihubhava have vaira, parabhava naratathI duHkha saira; aganidagdha uge vaLI vRkSa, navi ane kari kuvacana pakSa bhagavaMta te aihi ja kAraNe, dIkSAthI jAM kevaLapaNuM; na huve tAM navi bole vacana, pApa re jJAnAdika chatana, karuNAe saMvara nija aMga, kurmA jJAta suNIne aMga; Azrava saMvarathI jima tiLuM, lAdhyuM sukha duHkha tima nija giNe. kAya te kuNu kuNu nahi, tarU thAMbhAdika nija guNa rahI; kare kriyA je zivagati heta, krAyagupata te kahIye ceta. zrutasaMyama AdaramAM rahI, zabdone kuNu choDe nahi; iSTa aniSTapaNe e viSe; rAga dveSa taje muni che. OM saMyamamAtre Akhine, rUpa prate na taje prati dine; dhRSTa aniSTapaNe e viSe, rAga dveSa taje muni ize. nAsA saMyamamAtre karI, kuNu kuNu na taje gaMdhane dharI; iSTa aniSTapaNe e viSe, zaga dveSa taje muni che. jijJA saMyamamAtre vaLI, rasAMprate kuNu na taje lI; taja mana sAthe iSTa aniSTa, je vaMche tuM tapala zi. zarIra saMyamarUpe ihAM, sparza prate kuNu na taje kihAM; iSTa aniSTapaNe e viSe, rAga dveSa taje muni ize. OM vadhu saMyamamAtre ralI, kuNu kuNu brahma na jANe vaLI; mana saMyamane tuM vakhAra, paMDita jo te la mana dhAra, viSaya indriya saMyoga abhAva, thakI na ko saMyamano dAva; rAga dveSa viSNu jasa manayoga, te saMyamadhArI mRtyuloga. savara paMDita sarava kaSAya, je sencesu narakagati thAya; pAmyA mahAtapI pichu ize, kurDa vurU mukha duragati tize. tapa thama pramukha nahIM jehane, avitatha vacane na bole mane; jehane che tapa niyamasa kAMI, te triyoga saMvare AMI. thAtuM. sakala saMvarane viSe, zivasaMpada kAraNu o rakhe; tajI kaSAyAdika kuvikalapa, karI mana saMvara tuM budha jalapu te ima Atama have saMvarI, sadA sukhe srava saMga pariharIrUM niHsaMgabhAvapaNe saMvare, te e zivapada yugapada vI. saMvaragukSu vistAratA, e cavadama adhikAra; zubhacalagatimAMDhe hivaI, likhiza vacana te pAra. // // iti maturdezo mithyAtvanirodhAdhikAraH || . ra 10 * * * * * * * * * * 348 4 rAi 251 paricaya 250 24 255 para 53 raMgabilAsa 254 viracita 256 17 257 666666 5 5 gA * H 360 | 1 5 || 70 ||
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkarI chacha yatana Avazyaka viSe, jinabhASita zuddha tama5ha zive; osaDa na haNe roga aha, aNukhAdho veda kaho caDa. 1 tapa karI duhu vidhi chava nitaprata, mukha kaTu piNa uttara sukha chate; kukaramarAzi prate to haze, jema rasAyaNa ujane laNe. 2 dharI zIlaMgaratha sahasa vizuddha karI yogasiddhi niraMtara buddha, niramamAM paNa upasarga nija sahI, sumati gupati bhaja nizcala rahI. 3 sajhAya yoge karIu yatana, Agama grahI chau madhya magana; viSAda gArava piNu ye bhIkha, indriya vaza karI e tujha zIkha. 4 jAda pramA dhama upadeza, na dharI nija parabhAva vizeSa; jaga hitaye navakalpAcAra, gAma pure calI pramAda vAra 5 kRta akRta nija tapa japa pramukha, zakti azakti sukRta aghaduHkha; sahu vicArIne nija de, heya upAdeya vaLI karI de. 6 SAparanI pIDAne varaja, trividha yoga tujha niramala have; samatA mATe tima mana rAkha, vacana malinatA tacha zuddha bhAkha, 7. SBImatrI karUNA ne paramoda, upekSa ANu chau sAmyavinoda; yatane rUDI bhAvana bhAya, Atama nihacalapaNe ramAya. nAna karI kahAMI mamatA bhAva, kaSAya ne rati arati na lAva; Iha sukha nispRhapaNe laDIza, parabhava anuttara sukha pAmIza. huM |jANI yati vRti vratinI e sIkha, caraNa karaNu dharI zuddha cita bhIkha; to te tarata bhavodadhi tarI, vilase sArI ziva sukha siri. 10 bhAkhyo sArI cAlamAM, e pannarama adhikAra; hila samatArUpI sarasa, likhuM zAsa anusAra, | iti paMcadazo zubhavRttizikSAdhikAraH | ima zuddha abhyAsa nija citta, rahi paramArathamAM samacitta; zivasaMpada jima tujha kara thakA, suvaI tarata bhAvi zivasaThA. 1 tahi ja duHkha tehi ja narakamAM, tuMhi ja sukha tehi ja zivagamAM; taMhi ja kama taMhi ja manapaNe, taja avasA Atama chama bane. 2 Atama nija Adara nirasaMga, sarava arathamAM samatA saMga; Atama lakhiye samatA mULa, zuddha sukha te samatA anukaLa. 3 rImAM dhUli nijaparamAMha, saMpada Apada Atama Aha; tave samatA mamatA vinA, je cAhe te sukhIyA ghanA. yatane te ja tuM guru seva, paMDita te bhaNuM zAstra suleva; Atama tehi ja tata paribhAva, samatA sudhA have je dAva. 5
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI abhyA. dhavi. ratna0 vRtti // 2 // sakalazAya koI udharI, melyo e samatAmRta karI; pIo e lAzI paMDitAM, e zivasukha Ave che; hinAM Atama zAMta sudhArasa bharyo, zrI munisuMdarasUri viSNu karyo; mAtamabhAve bAdhano, parahita kahapatabhAIno. e RddhivaMta bhaNI cittamAMhI, tarata ramADI vistI tAMhi; brahabhava te pAmI jayasirI, parabhava sahaje the kSipAtI. // iti jozo sAmyasarvasvAdhikAra | copAIkAra-prAti zAMta sudhArasa pUrame, bhAkhyo e adhikAra; solehI pUrA pahAM, likhIyA zAstra vicAra cidAnaMda bhagavAna tuM, parabhAtama guNavaMta; akSayanidhi nija bharato, pAme modhi mahaMta. asUratI ne mUratI, thAye paMca prakAra; temAM garama ka2Nu vase, aMtara karaNu apAra. doI ghaDI have upazamI, te vaLI Adi kaSAya; karavuM paDatAM pAmIye, guNu sAsAdana bhAya. tIna mohanI naI valI, kuralA yAra kaSAya; prakarati sAte kSaya karyAM, kSAyika bhAve prAya. e mithyAta sabhAvathI, tIne odhi arUpa; je have carama karaNapaNe, tIne puMja sarUpa. zuddha azuddha atizuddhamAM, pahilaI puMje Aya; rahartA have kSaya upazamI, carama samaya zuddha pAya. vedaka bodhipaNuM lahe, nizmala dala ihAM hoya; tilu rUpI kahiye zmine, Atama nijaguNa joI, bodha laDI je ko IMDAM, nAva lakhIsse e zAstra; phoravavA tapa 5 sakati, bhajasye te bhavapAtra. likhyo zAstra bhASApaNuM, samajhe sagalA loga; ima navijaya taNe vacana, dharamAratha upayoga. dekhA dekhI vacana te, likhIyA mati anusAra, paMDita dekhI sodho, de dRSTi upakAra * 9 2 1 3 E 7 - 1 n a se 280 granthakA vi paricaya raMgavilAsa viracita adhyAtma IH. // 7o ||
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 savaMta satara satyottare, mAsa zakaya vaizAkha; ravivAre pAMcamI dine, pUrNa thayo abhilASakharatara gacha mAhe sarasa, AcAraja gaNudhAra; zrI jiNacaMdra sUrIsavara, saumyaguNe siradAra. tAsa sIsa guru caraNa raja, ama te raMgavilAsa; nija5ra Atama hita bhaNI, kIno Adara jasa. 14 bhaNijyo guNajyo vAMcajyo, e adhyAtama rAsa; jima jima manamAM bhAvasyo, tima tima thae prAsa. 15 adhyAtmaka5Drama graMthanI gujarAtI copAI samAsa zrI jiNacaMda sUriziSya-raMgavilAsa viracita E ne adhyAtma rAsa samApta .
Page #220
--------------------------------------------------------------------------