Book Title: Acharanga Sutram Uttar Bhag
Author(s): Tattvadarshanvijay,
Publisher: Parampad Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600281/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shriishddheshvrpaarshvnaathaay namaH / / // pUjyapAda zrI vijayAnanda-kamala-vIra-dAna-prema-rAmacandra-mahodayasUrIzvarebhyo namaH / / zrImadgaNadharavarasudharmasvAmipraNItaM . zrutakevali-zrIbhadrabAhusvAmi-racitaniyuktiyuktaM zrIzIlAGkAcAryavihitavivRtiyutaM zrI AcArAgasUtram (uttrbhaagH)| *saMpAdaka:* jinAgamarahasyavedi-pUjyapAdAcAryadeva-zrImadvijaya-rAmacandrasUrIzvarANAM vineyaH pUjya munirAja zrI tattvadarzanavijayaH * paramapada prakAzana *
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ R 2 graMtha prakAzanamAM lAbha lenAra raka ( zrI tapagaccha amara jena zALA) TekarI, khaMbhAta. SUASANTASIA CHEATS
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiMcit : 294 jaina zAsananA jagavikhyAta jyotirdhara pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrI vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTaprabhAvaka | suvizAla gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnI AjJA-AziSathI pU. AcArya bhagavaMta zrI. rAmacandrasUrIzvarajI ma.sA.nA pravacanaprabhAvaka ziSyaratno pUjya munipravara zrI mokSarativijayajI ma.sA. ane pUjya munipravara zrI tattvadarzanavijayajI ma. sA.no vi.saM. 2055 aSADha suda chaThe cAtumasa praveza thayo tyArathI AnaMdollAsanI lahera pharI vaLI hatI. aSADha suda 6nA ravivAre vizAla mAnava maherAmaNathI suzobhita bhavya cAtumAsa praveza prasaMge zrIphaLa + 14 rU. saMghapUjanathI maMgala kAryono silasilo zarU thayo, sAmUhika dazavidha yatidharma tapa ane anya ravivArIya anuSThAnomAM akalpanIya utsAha varatAto gayo. pUjyapAda sva. paramatAraka gurudevazrInI AThamI svagariohaNa tithi prasaMge bRhad aSTottarI. snAtra saha paMcAlikA mahotsava sAthe abhUtapUrva guNAnuvAda sabhA, saMghapUjana, prabhAvanA suMdara thayA. | zrI bharatabhAI zAMtilAla zropha parivAra Ayojita zrI zatruMjya tIrthanI bharacaka bhAvayAtrA prasaMga tathA zrI vIracaMdajI jAdavajI dozI vaDodarA parivAra Ayojita zrI svaibhaNa pArzvanAtha prabhunA vikama sarjaka 314 aThThama tapanI bhAvollAsa preraka ArAdhanA tathA sAmudAyika aSTa prakArI mahApUjAnuM bhavya divya Ayojana thayuM. paviidharAjamAM vipula saMkhyAmAM nAnA bALakoe karelI aDhAI 11-16-30-32 upavAsanI bhIkha tapasyAo thaI. A sarvemAM zirara sthAne zrI bAbulAla phUlacaMda zAha parivAra Ayojita zrI upadhAnatapa paNa 30 varSa bAda khaMbhAtanA AMgaNe thatAM 300nI saMkhyAmAM ArAdhako joDAyA. 250 jeTalI saMkhyAmAM mALAropaNano prasaMga paNa ati bhavya ane avismaraNIya banI gayo. upadhAna tapanA varaghoDA zAsanaprabhAvaka rahyo ane chelle zikhara para kaLaza samAna cha'rI pAlaka yAtrA saMghanuM Ayojana ( kAntilAla somacaMda cokasI parivAra AyojIta) khaMbhAta-rALaja tIrthanI yAtrA saMgha khaMbhAta- vaTAdarA tIcano yAtrA saMgha ane chelle khaMbhAtathI siddhAcala tIrthano cha'rI pAlaka yAtrA saMghe cAra cAMda lagAvI dIdhA. . khaMbhAta zaherane ane anya zaheromAM vasatA khaMbhAtI jenone bhAvita prabhAvita ane ahobhAvita karI janAra vi. saM. 2055nI sAlanA zAnadAra yAdagAra yazasvI tejasvI cAtumatinI smRtimAM bhagavad vANI svarupa zrI AcArAMgasUtranA dvitIya bhAgane punaH prakAzita karatAM AnaMda anubhavIe chIe. % vi.saM. 2056 mAgazara suda 2 ..lI. tapagaccha amara jaina zALA saMgha, TekarI, khaMbhAta.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIyara arthathI zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIe racela ane sUtrathI gaNadhara bhagavAna zrI sudhamAM svAmIe guMthela prathama aMga zrI AcArAMgasUtranuM adhyayana adhyApana yogavAhI gurukulavAsI pUjya sAdhu sAdhvIjIo ja karI zake. zrI sarvajJa zAsane dorelI mayadAanusAra sutrokta adhikArI varga ja A parama pavitra granthano abhyAsa karI-karAvI zake che. A granthanI upayogItAne lakSamAM laIne enA prakAzanano ame lIdhelo nirNaya Aje pUrNa thato joIne Ananda anubhavIe chIe. je pUrva prakAzita grantha uparathI A grantha mudrita karavAmAM Avyo che te granthanI prakAzana saMsthA zrI Agamodaya samitino ame saujanyapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. prastuta grantha jJAnadravyanI upajamAMthI prakAzita thAya che. tethI koI gRhastha A granthanI mAlikI karI zakaze nahIM. A granthanA puNyaprakAzanamAM potAnA jJAnakhAtAmAMthI (upamAMthI) suMdara vyaya karanAra zrI tapagaccha amara jenazALA saMgha, khaMbhAta DiI hArdika dhanyavAdane pAtra che. prAcIna dhRtasAgaranA ratnone prakAzamAM lAvavAnI javAbadArIne dhyAnamAM rAkhIne jJAnadravyano sau samucitA upayoga karatA rahe evI nama kAmanA vyakta karIe chIe. - - paramapada prakAzana 'prApti sthAno) (1) zrI kirITa jasavaMtalAla zAha |(3) zrI surezabhAI- zrI lalitabhAI 1(5) zrI ramaNikabhAI maganalAla mahetA zrI pArasabhAI ramezacaMdra zAha 142 F, bhUlezvara roDa, vaizAlI sADI senTara, | 6," ciMtAmaNi" vardhamAna nagara, lAlabAvAnuM maMdira, muMbaI-2. zivAjI roDa, nAsika. pelesa roDa, rAjakoTa. (2) zrI hIrena jayaMtilAla mahetA (4) zrI caMpakabhAI- zrI dinezabhAI T(6) zrI jagadIzabhAI zAMtilAla zAha - c/o pukharAja rAyacaMda ArAdhanA bhavana, 1, rAThoDa bhuvana, jhavera roDa, tilaka roDa, mAlegAMva. satyanArAyaNa sosAyaTI, () kamalezabhAI ena. zAha muluMDa (vesTa), muMbaI. sAbaramatI, amadAvAda-4. rIverA TArvasa, surata- 9 mudrakaH kIrtibhAI maphatalAla gAMdhI, "ema.bAbulAla prinTarI", ratanapoLa, phatehabhAInI havelI, amadAvAda-1. phona- 5350507, 13201oo. kakakakakakaka
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pravacanakAra : pUjyapAda AcAryadiva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA) ja zrI dvAdazAMgIno sAra : zrI AcArAMga sUtra bhagavAna zrI kleizyara devanA zAsanamAM dvAdazAMgI paikInuM pahelAmAM paheluM aMgasUtra, e A zrI AcArAMga che. zrI AcArAMgasUtra e caraNakarAnuyoganuM praghAna aMga che. A vartamAna zrI AcArAMgasUtranA mULanA (arthathI) kahenAra zramaNa bhagavAna mahAvIradeva che. tenA (sUtrathI) racanAra bhagavAna zrI mahAvIradevanA pAMcamA gaNagharadeva zrI sugharmAsvAmIjI che. tenI niryuktinA racayitA zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIjI che ane TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUri che. zrI nezvaradevanA zAsanamAM AcAra vinA mukti nathI. jJAna paNa AcAra hoya to phaLe. virati vinAnA jJAnane | zAstrakAre bahu bhayaMkara upamA ApI che. AkhI dvAdazAMgIno sAra AcAra che; ema niryuktikAra maharSi pharamAve che. zrI AcArAga sUtrano sAra TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI zrI AcArAMga sUtranA AraMbhamAM maMgalAcaraNAmAM tIrthanI prazaMsA karatAM pharamAvI gayA ke A tIrtha kyavaMtu varte che. eno kadI parAjya thayo nathI, thato nathI ane thavAno paNa nathI. zAthI? eke eka ayogya vicArano emAMthI bahiSkAra che ane eke eka yogya vicArane tyAM sthAna che. kharAba vicAra emAM eka paNa nathI ane koI paNa sAro vicAra emAM nathI-ema paNa nathI. tenA siddhAMto aneka apekSAe evI rIte siddha thayelA che ke enuM hRdayapUrvaka sevana karanAra karmamalathI zuddha banI mukti padane meLave ja! eTalA mATe ja e tIrtha sadAkAla rahevA mATe sarjAyeluM che. enI wAtamAM joDI paNa nathI ane mATe ja saghaLA unnearoe zarUAtamAM ene namaskAra karela che. tIrthakaro paNa ene name che kAraNa ke e anupama che, zAzvata che ! mATe ja vakhatovakhata kahevAmAM Ave che ke - tIrtha pAmyA bAda ene sAcavavAnI, enuM rakSaNa karavAnI jokhamadArI ghaNI moTI che. e pAmyA bAda AkhA jIvanano palaTo thavo joIe. A tIrthanA sevakanI eM pharaja che ke eka paNa ayogya vicArane TakavA na devo, eka paNa cogya vicAranA svIkAramAM AnAkAnI na karavI. | tIrtha sadeva jayavaMtu che emAMto zaMkA nathI, bhale zvavaMtu che chatAM tIrthano sevaka enI rakSA mATe prayatna na kare ? jo prayatna na kare to zAsana jIvate chate paNa tIrthano sevaka to rakSaka na ja kahevAya.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ A tIrthanA sevakanI pharaja kaI ? eka paNa ayogya vicArane potAnAmAM na AvavA de. eka paNa suyogya vicArane ghA na de. enA siddhAMtonA sevanamAM AtmAne DhIlo na paDavA de. emAM asthiratA Ave evo vicAra na thavA de. zrI tIrthakara devo kevaLajJAna thayA bAda paNa tIrthane game che. evA tIrthame japAme te parama puNyavAna. ApaNe pAcA mATe ApaNe paNa parama puNyavAna ! parama puNyavAna kahevarAvyA pachI jokhamadArI ghaNI moTI che. adhikAra meLavyA pachI aghikAra sAcavavAnI jokhamadArI ochI nathI. | tIrtha pAmyA ema kahIe ane sAcavavAnI jokhamadArI samajIe nahi ? to tIrtha pAmyA te kAmanuM zuM ? ciMtAmaNi maLyA | pachI bhIkha mAMgavA jAya, to jonAro to ene murmo ja kahe ne ? A tIrtha pAmyA bAda A tIrthano mahimA hadayamAM utaryA bAda AtmA eke eka ayogya vicAthI haMmezA kaMpato rahe. jyAre ayogya vicArane sthAna ApavAnI bhAvanA thaI ke tIrtha hArI vAya, eka paNa suMdara vicArane hadayamAM sthAna ApavA prayatna na thAya, siddhAMtothI khasavAnI bhAvanA Ave ane tenA zAzvatapaNAmAM zaMkA thAya, to e tIrtha hArI ghAya. - zrI tIrthakadevathI sevAyelA ane jAtamAM jenI joDI nahiM evA tIrthane pAmelA amAne e tIrthanA zAzvatapaNAmAM zaMkA hoya ja nahi. tenA siddhAMtomAM zaMkA lAvavAnI IcchA paNa na hoya. eka paNa suMdara vicAranA svIkAmAM AnAkAnI na hoya. eka paNa ayogya vicAra lAvavAnI mUrkhAI na hoya. A tIrtha pAmelA mATe ATalI badhI khamadArI che. TIkAkAra maharSi kahe che ke A AcArazAstrane bhagavAna zrI mahAvIradeve jagatanA kalyANa mATe kahyuM che. A AcAra batAvyA emAM kevala prANImAtranuM hita samAyeluM che. koIpaNa prANInuM enAthI ahita nathI. A AcArone amalamAM utAravA ghaNI takalIpha veThavI paDe tema che paNa A AcArazAstramAM varNavAyelA AcArone jIvanamAM utAryA vinA kadI paNa kalyANa thaI zake tema nathI. te mATe ekavAra zuddha bhAvanA, bhAvanAnI majabUtAI ane dhyeyanI nizcalatA to thavI ja joIe. ja
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ cheka saMpAdakIya) : . AtmazuddhinuM amoghakAraNa gaNAya evI AcArazuddhi A zrI AcArAMgasUtramAM dazavivAmAM AvI che. jJAnanI kSitijone anAvRta karanAra anya AgamasUtronI pUrve pahelavaheluM A zrI AcArAMgasUtra Ave che. Atmazuddhi mATe AcArazuddhi keTalI badhI anivArya che te samajavA ATalo ullekha pUrato che. paricayamAM AvatAM aneka bhAvika zrI saMghonI jJAnadravyanA yogya viniyoga aMgenI avAranavAra thatI vinaMtIthI prerAIne A vize meM vidvatapravara pujyapAda AyAdiva zrImad vijaya candraguptasUrIzvarajI ma.sA.ne pUchAvyuM ane teozrIe madraNaupayogI grantha tarIke zrI AcArAMgasUtranuM nAma sUcavyuM ane te aMge jarUrI mArgadarzana paNa ApyuM. teozrIno trANI chuM. vidvAna pUjya munirAja zrI jaMbUvijayajI ma.sA. dvArA saMpAdita pustakamAMthI zuddhipatraka ane vRddhipatraka A granthane aMte prakAzIta karavAmAM AvyA che. tethI abhyAsIone vadhu suvidhA raheze. jeozrInI anarAdhAra varasatI kRpAthI A saMpAdana zakya banyuM che te paramapUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA paramatAraka caraNAraviMdamAM ahobhAvapUrvaka vaMdanAMjali arpaNa karuM chuM. jeozrInI AziSa ane saMmati A grantha prakAzananuM prerakabaLa banI che, te suvizAla gacchAdhipati pUjayapAda AcAryadiva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnA pAvana caraNe bhaktisabhara vaMdanA... pUjya munirAjazrI mokSarativijayajI ma.sA.nA mUlyavAna mArgadarzana badala teozrIno paNa aNI chuM. ane, A granthanA adhyayana dvArA pUrNa AcArazuddhinI dizAmAM ApaNe sau prayANa AdarIe, ane kramasara pUrNa Ai Atmazuddhi prApta karIe e ja eka mAtra zubhAbhilASA ! sUrirAma-caraNaraja muni tatvadarzanavijaya vi.saM. 2056 mAgazara suda 2, khaMbhAta. mALAropaNa dina
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36A devadattAde. 381 A1. rasavatIti vA tathA mahatayA 381012 komalAnIti 1 B3 sambhUtaphalAn vRkSAn prekSyaivaM [pra0] 2813 sANiyaM vA pattayaM vA 3 A2 pattagaM ti 3A 3 arkAdivUkaniSpannaM [pra.] 3BC degyAditi piNDArthaH / api ca se ityAdi 10 pesalesANi zItodakena bahudezyena ghAvanAdi . 8 malApanayanaM B12 kuliyaMsi vA bhittisi vA A3 kAkSed 8 tathAbhUtAdhautarakta [pra.] 89matra tu sarva AS "mamAnyaddayAH, A paricchindya (dya) A (anyasya vaikAkino 881 samaNA abhikakhasi 368 8 gRhItAnAM ca pari' 400 010 na dvitIyam, s hy l l l ly ny ny bh m n n ny ty by by by h 777777777777777777 10CA/3 dvitIyAyAM cAlambanaM parispandaM ca vaca 700 42 hArapuDapAya tti trilohapAtramiti [pra. ' kAyena vidhatte, na pariSvaSkaNamiti / hArapuDapAya tti bRhat lohapAtra tRtIyAyAM svayaM vizeSa:-avalambanamiti [pra.] meva vidhatte, na parispandanapariSvakaNe01 A dvIndriyAdayaH iti / [pra.] 1. A2 "tyarthaH, atha sAdhUnAM 7.CAC niSIthikAdhya' 104012 nokatayA vA tathA 7.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ bh l 353 A%9. sAgArike 3538 pahiraNe vA suvaNNe vA 353812 pAprapadIna 35785 moyaga tti kApikA 54 62 tadupacarako 8. niSpAditAyAM AS"yikaM vetyeva vA dvipakSAsevanadoSAda [pra.] ANK vaTThANa 8 - sati pratigRhya A 2 "kaMpaNa' & AT zuddho bhavatya 8 AS 'pAdanAH GA9 nizIthikA B6 chalanA sAdhunA samyaga A 23 sAhammiyA ettA tAvatA uda' 1 A9 degvAnna sthAta' 2 BS mantrayante 11 8 9 kSati 39486kSatiH 39 842 saMtANagaM gatyaM 302 43 kAMkSet, taM caivaMbhUtaM 392 49 "kamma 392 A6 taNagaM vA kusaM vA monthnomurton000 Gov7770 ny by by by ny l l l l l l l l l l l l l l l 392 B3 mahISyAmi 385 02 piNDa-vasatyartha 303. A5 pahAvare ityAdi, atrApi pUrvavat sarva 384 A3 anena samba bhaNanIyam / ayaM vizeSa:-[pra.] 393AE prAtihArika 385 8 3 'tyucyate [pra0] 327BS yad yathA ca yadA yathA ca 38501 nisRSTasamazreNi 397810 jahiM jo u 394A10 grahavA vI hojja Se 1 sarvasAdhubhi [pra.] 3959 1 'brAhmaNAtithikRpaNa' B1 krodhAdvAcaM [pra.] 39. A5 zakaToDisaM . B1 viyuMjati 30"A6 kiJca-se ityAdi, c9e7 SodghaTTanena 399 B12 "padyante A 9 amISAM ca sa 37CA 3 rAjAbhiSeko [pra0] B2 'cittAni varNa 319 20 plAvyamAnA.......'nAvA gacchan BY piNDa-daNDacA [pra.] 340A 2 tadanaM svavAhugrAhaM 44 'karkazA' darpitAkSarAm, AT nirvAha yitu" A . bhikSuryat puna [pra.] AS "mudake plavamA A8 vAcyAvAcyavAkyavizeSo 93 seNaM vA virUvarUvaM saNNiviTTha A8 eva vizeSabhUto 30GB 3 bhAsAhi buiyA B8"guli' A2 kezavakRSNazvazukladantaA 07 ntarA bhASAM [pra.] guNodghaTTanavad 12 navaM jAnA 360 AS darzanIyAdikA 84 A2 yavasa-senAdi' 300 A11 pratiSedhavidhisUtradvayamapi 367893 pariharantyapIti 360 0 5 rasavai tti vA mahabbae tti vA l` 7 inisyan UVUOVO Voctor 4.00NOM b s s b ny l B5 kUTAgArANi
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 A8 pUrvameva praviSTA [pra.] 370 A8 yAceta 330Ae "loke'vatiSTheta [pra.] 370812 uddisiya 2 proNamiya 2 uNNamiya 2 NijjhAejjA 314 A 30 pragRhya 374 A21 padyateti 341 821 svanAmayAhaM""""Auso ti 312 A 2 evaM katu, kAraNe ca satyevaM vadet 'se' pratha ___ 'se' tasya 36RA10 ne pratigRhIyAditi 372A42 stimitena, tenApi 31382 prAmAjayan 377 A6 sa ca pracalana 374 27 phUmejja batti 315 71 kuryAd hastAdibhirvA vIjayet, [pra.] kuryAt, ayato bhikSupratijayA vIjayet, [pra.] 374 87 na pratigRhIvAt 35812 guNDitena 37. A8bapA" 379 10 tvAmrAmrATakAdi' B5 sAdhUnuddizya punarapi santaptagurAdinA 37289 tat pUtikarma 344 ATN pariyAbhAe[sa]tti 379890 mudbhidya yad dadAti 355 sAmbhogikAdIste palAsayo [pra.], palAzapatrA [pra.] 349 A 1 sadatIti upa 3181 pilakhu tti 349 A pratijJAyA 3708 5 vizeSyate 34981 sarikAbhiH 31482 1, itya pANA aNuppasUyA itya pANA 349BS caNakAdi 8 jAyA itya pANA saMvuDDhA itya pANA 3498 kAMsabhAjana pravaktA itya pANA'pariNayA 349006 rudatya 348 A3 pokkharathibhagaM 349812 pAtrasthitAM vA 3YEA vittagga vA kayalIUsuyaM vA 35802 cAnyenAnyena samA [pra.] 37685 kadalIUsuyaM ti kadalImadhyaM 58 A2 pratipAla' 3Y66 6 tadetaduktaM CA6 tAmeva darzayati 37 6842 pUlikAH kaNapUlikAH [pra.] 5. A27 skhalitAdiguNopetaM sUtra [pra0] 34 .A 3 yathA 112 nijIthikA svAdhyAyaH, 'No 3462 "nIpakapiNDa: AS acchejjaM ti bhRtyA 3488 "nasyAkAraNadoSaH A10 "yaM punare' [pra.] 341010 'stUSNIMbhAvenopekSeta. [pra.] 1 12 lepanikAdinA samIkRtaH 'saMmRSTaH' 3429 sAmbhogikA: SO AAY 'tAdau tu pratyu 343 A1 'tyevamananujJAtaM A7 AgADhAgADhehi 3478 1 merukaM vetyayaM [pra.] iMdiyajAyaM 3478 5 vallAdiphalInA 05 ta, prakSAlayet punaH punaH, 347810pariyAbhAetA 353 A8 vA vahati vA rughati vA 347823 pariyAbhAeha by by by by by b b b b b b b lb fy ly 77 hthinnavamoron bm bm
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImotIlAla banArasIdAsa'nAbhapustaka prakAzanasaMsthayA prakAzitA dunyAduddhatam pUjyapAda vidvadrya munipravara zrIjambUvijayamahodayai vihitam 3280, 'yacita 316010 mAyAramsu 330 A1 yarthapa sAdhuH zamyAyAH saMskAre vidhAtavye pa sAdhuH zayyAyAH saMskAra kiyA 331 AS "viSiprati 3400, tatra paJcamo' khalu bhagavayA mIsajAe tti 337 88 tatra bhaktAoM 318803 samAraMbha 33108 "rAle 'se' tasva 3308 26 gANimo 321A1 sapta saptakakA 334AT 'lApakA: 330 8.10 'mekamyam 32163 kukkuTasya . Ae purA pajUhie 612husthA vA 321AY "ghimAsakasvabhAvA A12 pravartanAdhi 8 3 'stamevAzrayaM [pra.] 32.8 3 vacana: [pra.] 811 sihariNi 2 A 5 paviyAraNA [pra.] 322A2 se ya pAhaccetyAdi AS pUrva bhagavantaH 330 AS tAM kakaH kshci| 322017 abhirakatAbhajjiyaM 33 A . "tyevaM kuryAt [pra.] 3328 1 kevala rajo 323AS caturtha, bhaGgake 10 'loya' indriyAnu' 83265 taretarakulA' 335 323012 praNabhikkatAbhajjiya B5 prAsaMSaNAdi 32 Be piNDAdidoSarahitaM 323810 tathA tilagoSamAdeH 335 B20 paribhujjamANa 30 823 prAinovamANaM 325A 5 assiMpaDiyAe 339 A 3. 'dayo'pyama mana' 3243 'kRta vA tenaiva dAtrA 5 tathA'rgalA bA tapAgalApAzakA vA 3259 uddizan pragaNayya A 27 'bhisaMdhArya 330A 3 'lpasarajaska B5 jugupsAuneSaNI 325A2 khaluzabdo vAkyA' 330AS povAe vAkhANaM vA A5 paritApA (pAtA? )dirakSaNA' 325BE pramANAGgAradhUma [pra.] 330A 90 prati pratipaca tasmin A saMnivayamA 320 ra vizodhikoTi' / 330 AM riccha ti akSam [10] 8 3 bRhadAro 32013 kalovAdi ti pacchI piTaka vA B1 bRhadAraM 3368 3 kuryAta, tayathA - tamAhAraM gRhItvA 3294.3 sanidhiH tUSNIko gacchannavamutprekSeta B4/5 saMstRtAn329B5 bokasAniyakulAgi 3368. yupmam B8 yathA SaNmAsa [pra.] 32812. 'theNyAdiH [pra0] 337A3 pratigRhNIyAt 336 87 saha, mAmbhogikaH sahApyAlocanA by by yy ly bh ly bh ly lm lh ln lm fy lh fy 33. y ln ly ly fy ny ny nyh lh ln ly lm ny b lb by l l ly y n ly hw
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ aGkazuddhipatrakam / sUtrApa pR. 25 ta pAramya pR0 155 paryanta sarvatra ekako'GkaH varSanIyaH, yathA pR. 25 madhye yatra 15 sUtrAko mudritaH tatra 16 sUtrAko zeyaH, evamagre'pi sarvatra / pR. 158 ta bhArabhya pR. 196 paryantaM sarvatra pratrayaM hApayitvA sUtrAko jJeyaH, yathA pR. 158. madhye 177 sUtrAGko mudritaH kintu tatsthAne 174 sUtrAGko jJeyaH, evamagre'pi sarvatra / 7240 1 lepyAdIni 7 B 12 12 // sAmprataM paJcamAnantaraM . 11 .11zeSANi 145 B 15 saptakake'pi 120 11 bhAvaNA ya erisagaM [pra.] 12081 'balavIryeNo' 1208 12 hatyuttarAhiM savvamo sabvayAe muMDe bhavittA 1243 ityevamAdinA paroyA paroyaM pasUya tti 125 3 rayaNi (rayaNI-pra0) 729893 "maddachu 42824 'iriyAsamie' ReAY paJcamavrataprathamabhAvanA punareSA 'botrataH' zrotramAzritya 12800 tayA mahAsamudde ya 126897 'eSaNAM parantaM' 139 A5 sAmprataM bhujagatvaga' 739807 NAyammotyAdi, jAtayorapi grAhAmAhmayo khayostathApi 32 A 1 pratyekamabhidhAya 1320 2 vattabvayaM niyuktigAcA pR0 55 ta pAramya pR. 67 paryantaM sarvatra aDUnavakaM vardhanIyam, yathA pu. 55 madhye 163 niyuktigAthAko mudritaH kintu tatsthAne 172 gAthAko jeyaH, evamagre'pi srvtr| pR0 75 ta pAramya pR. 20 paryantaM tathA pu. 131 ta pArabhya pR. 198 paryantaM niyuktigAthAGkaSu sarvatra ekako'ko hApanIyaH, yathA pR. 75 madhye 167 niyukti gAthAko mudritaH kintu tatsthAne 196 niyuktigAthAGko bhavaseyaH, evamagre'pi / pR. 212-214 madhye 4-16 niyuktigAthAGkasthAne 284-287 niyuktigAthAGkA jJeyAH / P. L. zuDapAThaH 23924-25 niyuktikRdAha'piMDesaNAe jA NijjuttI sA ceva hoi sejjaae| vatyesaNa pAesaNa uggahapaDimAe sA ceva // 268 // sabbA vayaNavisohI NijjuttI jA u bkksuddhiie| sa cceva giravasesA bhAsajjAe vi NAyabbA / / 269 // sejjA iriyA taha upaehe ya tiNhaM pi chkknniksovo| piMDe bhAsA vatthe pAe ya caukkaNikkhevo / / 300 // dabbe sine kAle bhAve sijjA ya jA tahiM pagayaM / kerisiyA sijjA khalu saMjayajoga tti nAyabbA / / 301 // ---ityeva P. 239 madhye niyuktigAthAsu gAthAtraya varSanAd mudriteSu niyuktigAthASa 268 gAvAtaya pAramya sarvatra avayaM varSanIyam /
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ // vRddhipatrakam // 331600 se bhikyU vetyAdi / sabhikSa3 25 A5 se bhikSu ityAdi / sa bhikSu325 89 se bhikyU ityAdi / sa bhAva325 A3 se bhikkhU betyAdi / sa bhikSarya325A5 ahetyAdi / atha zabdaH SB se bhikkhU vetyAdi / sabhikSuryA3258epamityAdi / etaditi se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ityaadi| sa bhAva32, AG bhikSu320B2 graha puraNa ityAdi / atha punaH BCse bhivAyU vetyAdi / sa bhikSubhikSACAR1 bhikkhU vetyAdi / sa bhikSurya328B 3 AhetyAdi / atha puna32602 se bhikkhU betyAdi / ma bhikSa 265 28BA prasaMjayA ityAdi / asaMyataH 2005 se egaiyo ityAdi / sa bhikSuH 3086 iha khalu ityAdi / iheti 84se bhivamyUityAdi sa bhikSu. 33108 se tatyetyAdi / maH bhikSuH 333 A1 se bhikbU ityAdi / ma bhikSu332 kevalItyAdi / kevalI. 332 8 5 se bhitram ityAdi / bhikSu 333 AM se bhinna ityAdi / ma bhikSu - 372010 se bhivAyU vetyAdi / sa bhibhi333. AC se bhikbU ityAdi |s bhikSa 3135 se bhinala vetyAdi / sa bhikSurya33383 se bhikbU ityAdi / sa bhikSura 333 AT se bhivabU vetyAdi / sa bhikSueM33381 se bhikyU vetyAdi / sa bhikSuryA 377 A5 se bhikyU vetyAdi / sa bhikSubhi337 Bt se bhikkU ityAdi / ma bhikSuH - 3778se bhikkhU vetyAdi / sa bhikSurga33 5A2se bhikyUvetyAdi / sa bhikSu.. 12 se bhikyUvetyAdi / sa bhikSA33 5 0 se bhikkhU vetyAdi / sa bhikSu33 5 83 se tamAdAyetyAdi / saH bhikSuH 37 489 se bhikkhU vetyAdi / sa bhikSuNe33SA 3 bhikkhAgetyAdi / bhikSaNazIlA 3rs se bhimabU vetyAdi / sa bhikSura 35 93 se bhimAna vetyAdi / sa bhikSurA3583 se tatyetyAdi / saH bhinuH 3TS010 se bhikyU vetyAdi / sa bhikSu5 B13 me bhikkhU vetyAdi / sa bhikSu 379 se bhikkhU vetyAdi / sa bhikSurvaB 3 se bhikyU vetyAdi / sa bhibhi< se mikyU ityAdi / sa bhikSubhi 3rc03 se bhikkhU vetyAdi / pAgaMtAre 31 se bhikkhU vetyAdi / sugama 213 se bhikkhU ityAdi / sa bhibhi 37 B2 se bhikkhU vetyAdi / pippasI85 se bhikkhU vetyAdi / sa bhikSubhi 86 se bhivabU vetyAdi / sa bhikSurya 10 se bhikbU vetyAdi / sa bhikSuryA A 1 se bhina vetyAdi / ucchumeragati A. se bhikkhU betyAdi / sa bhibhi A13 se bhikyU vetyAdi / sa bhikSurya03 me bhikkhU vetyAdi / sa bhikSubhi 37c 1943 se bhina vetyAdi sa minubhi B1 se bhikkhU yetyAdi / sa bhikSurya371843 maha tatvetyAdi patha / bhikSu 3788 me bhivAyU vetyAdi / pacchiyaMti 32.9 mahetyAdi / pathAso 3re 810 se ityAdi / karaNam iti 37282 pahetyAdi praya puna 350 A8hetyAdi / iheti 312 87 pahetyAdi / atha puna 34 B27 setyAdi / sa bhikSurya 2dwwwwwww hn700 by ny b l 332 BC
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazuddhipatrakam / sUtrApa pR0 25 ta pAramya pR0 155 paryanta sarvatra ekako'GkaH varSanIyaH, yathA pR. 25 madhye yatra 15 sUtrAko mudritaH taMtra 16 sUtrADo jJeyaH, evamaye'pi sarvatra / pR. 158 ta pAramya pR. 196 paryantaM sarvatra pratrayaM hApayitvA sUtrAko zeyaH, yathA pR. 158 madhye 177 sUtrAGko mudritaH kintu tatsthAne 174 sUtrAko jJeyaH, evamagre'pi srvtr| 178 lepyAdIni 778 12 12 / / sAmprataM paJcamAnantara 115.11zeSANi 1498 15 saptakake'pi 72017 bhAvaNA va erisagaM [pra.] 120B 1 balavIryeNo' / 1208 12 hatthuttarAhiM samvamo sabvayAe muMDe bhavittA 12423 ityevamAdinA paroyA paroyaM pasUya tti 125 3 rayaNi (rayaNI-pra0) 729923 marcha 72%A27 'iriyAsamie' ReAY paJcamavrataprathamabhAvanA punareSA 'yotrataH' zrotramAditya 1280 tayA mahAsamuha ya 726997 'eSaNAM carantaM' 739 A 5 sAmprataM bhujagatvaga' 139827 NAyammItyAdi, jJAtayorapi grAhyAmAhmayo rapayostathApi 732 A 1 pratyekamabhidhAya 732 A2 vattavvayaM niyuktigAcArapu. 55 ta bhAramya pu0 67 paryantaM sarvatra paGkanavakaM varSanIyam, yathA pR.55 madhye 153 niyuktigAthAko mudritaH kintu tatsthAne 172 gAthAko jeyaH, evamagre'pi sarvatra / pR. 75 ta prAramya pR. 20 paryantaM tathA pR. 131 ta prArabhya pR. 198 paryantaM niyuktigAthAGkaSu sarvatra ekako'ko hApanIyaH, yathA pu. 75 madhye 167 niyukti gAthAGko mudrita: kintu tatsthAne 165 niyuktigAthAko avaseyaH, evamagre'pi / pR. 212-214 madhye 4-16 niyuktigAthAGkasthAne 284-287 niyuktigAthAGkA jJeyAH / P. L. zuddhapAThaH 23924-25 niyuktikRdAhapiDesaNAe jA NijjuttI sA ceva hoi sejjaae| vatdhesaNa pAesaNa uggahapaDimAe sA ceva / / 268 // savvA vayaNavisohI NijjuttI jA u bkkmuddhiie| sacceva NiravasesA bhAsajjAe vi NAyabbA // 26 // sejjA iriyA taha ugaehe ya tiShaM pi chkknnikkhevo| piMDe bhAsA batthe pAe ya cukknnikkhevo|| 3.0 // dabbe sine kAle bhAve sijjA ya jA tahiM pagayaM / kerisiyA sijjA khalu saMjayajoga tti nAyabvA / / 3.1 // ---ityera P.239 madhye niyuktigAthAsu gAthAtraya varSanAd mudritem niyuktigAthAISa 218 gAthAtaya prAramya sarvatra ayaM varthanIyam /
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ AC se ityAdi / sa bhikSaH / 8. paDhame0 gAhA / prathame A 7 se ityAdi sa bhikSura38 se ityAdi / sa bhikSa01 se ityAdi / sUtradvayaB . se ityAdi / sAdhupratiA 3 se ityAdi / sa bhikSuryA se ityAdi bhikSuryAA 27 icce i-pra0vAI ityAdi / ityetAni B1 siyA samityAdi / syAt 812 siyA samityAdi / syAtpara 38 B 11 se NamityAdi / sa paro patrApi sUtre pUrvavamniSepAdikazcarya iti, 8.2 kiJca-siyA ityAdi / syAtparo AC se ityAdi / sa bhikSurya36583 se ityAdi / sa bhikSuyaM36S BT se ityAdi / sa bhikSuH 305 B5 se ityAdi / sa bhikSuH 365 BS se ityAdi / sa bhikSaya360 A3 se ityAdi / sa bhikSura362 A3 se ityAdi / sa bhikSurya359 A4 se ityAdi / sa bhibhi l l l l l l l l l lw lh l 77777777777 FEAF22wwanp 5 se tamityAdi / sa bhikSusta 2 se ityAdi / sa bhikSuH A3 se ityAdi / sa kazciA20 se ityaadi| sa bhikSuH 8 C se ityAdi / sa bhikSurva B6 se ityAdi knntthy| navaraM viha ti 388010 se ityAdi / tasya 400 AC se ityAdi / sa bhikSura700014 se raNamityAdi / etayA 700 8 2 se emityAdi / sa netA 10004 se ityAdi / tena dAtrA 1010 11 se ityAdi / sa bhikSu- . se ityAdi |s bhikSaB 3 se ityAdi / sa bhikSuruBYse ityAdi / sa bhikSuH A 9 dabve0 gAhA / dravyAvaA 13 dabognaha ityAdi / vyAvana 83 ma60 gAhA / bhAvAva7.2 89 gahaNa gAhA / aparigrahasya 703 A 1 samaNe ityAdi / pAmyatIti 703 83 se ityAdi / sa bhikSu BCse ityAdi / tadeva 71749 se ityAdi / pUrvamUtra717 AC se ityAdi / tarima411 87 se ityAdi / yatpunaH 71707 se ityAdi / antari721803 se ityAdi / sa bhikSu 1583 se ityAdi / sa bhikSuH 1487 se ityAdi / sa bhikSurya1156Gse ityAdi / sa bhikSura11F AC se ityAdi / sa bhikSurA129820 muyamityAdi / zruta mayA19 AS satte0 gAhA / sapta41986 se ityAdi / sa pUrvokto 129812 icceyAimityAdi / ityetAni 18B8se ityAdi / sa bhAva18:10 se ityAdi / sa bhikSuT18823 je ityAdi / ye tatra reAS uccavai0 gAhA / zarIrA 1e A6 muNiNo0 gAhA / sAdhunA Ye B23 se ityAdi / sa bhikSuH 710 A 1 se ityAdi / sa bhikSuru 365 fr f
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ MOA2 se ityAdi / palpANDA 2. se ityAdi / sa bhikSuryaT1. 5 se ityAdi / sa bhikSuyA~ 10AS se ityAdi / sa bhikSuH 7. A9 se ityAdi / sa bhikSu110 AC se ityAdi / sa bhikSuH 3AP se ityAdi / sa bhikSura- / A3 se ityAdIni / yAvat A3se ityAdi / sa bhikSu11381 se ityAdi / sa bhikSuH 11389 se ityaadi| kalahAdi1138se ityAdi / sa bhikSuH 71386 se ityAdi / sa bhikSu B21 se ityAdi / sa bhikSu713693 se ityAdi / sa bhikSuH 72705 daba gAhA / tatra 71185 se ityAdi / sa bhAva115A1 sa0 gAhA / SaTka rs 83 parakiriyamityAdi / paramAtmano 115812 evamityAdi / evama 119AY se ityAdi / se tasya 79.92 bhanne pakkamityAdi / bhanyasya 71988 annonnamityAdi / anyonyasya A8 davva0 gAhA / tatra A27 pANivaha gAhA / prAriNavadhA1 87 saNaH gAhA / darzanaTEBS BG titthayara0 gAhA / tIrthaka 1 842 jammAbhiseya0 gAhA / tIrthakatA 1EAS gariNayaM. gAhA / pravacana +90897 se ityAdi / sa bhikSuYtA9 se ityAdi / yatra / TA A2 se ityAdi sa bhikSu.. YtAA 5 se ityAdi / bhikSurya A9 se ityAdi / sa bhikSuH 10 se ityAdi / pArAma A21 se ityAdi / prAkAra1 11 se ityAdi / trikaRA21 se ityAdi / sa bhikSura11 A2 se ityAdi / nadyAya. 11 AR1 se ityAdi / sa bhikSu118 2se ityAdi / jagati 11 B se ityAdi / sa bhikSuH 12 A1 dampamityAdi / dravyaM 12 A27 se ityAdi / sa pUrvA 901 tattaM0 gAhA / baMdho ya0 gAhA, gANaM gAhA / tatra 0 A1 sAdhu0 gAhA, beraga0 gAhA / sAdhu o At2 kiha me ityAdi / katha 0 83 utsAha* gAhA / tathA CA11 pariNacce0 gAhA / pasyAe e 2 o ceva / ya evaM GB pariNacamityAdi / pAvasa8823tahAgayamityAdi vRttaM / tathAbhUta A 7 tahapagArehItyAdi vRtta / tathAprakAoAE uvehamANetyAdi / upekSamANaH . A27 vidU ityAdi / vidvAn .8 dizodizamityAdi / dizodiza130 800 sitehItyAdi vRttaM / sitAH 131 A2 tahA vimukkassetyAdi / tathA tena 731 A9 se hu pariSNetyAdi vRtta / sa evaM 731 At jamAhu ityAdi vRttaM / ye saMsAra 1399 2 jahA hi ityAdi / yathA yena 13989 imamItyAdi vRtta / asmin f f
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham // jayatyanAdiparyantamanekaguNaratnabhRt / nyatkRtAzeSatIrthezaM tIrtha tIrthAdhipairnutam // 1 // namaH zrIvarddhamAnAya, sadAcAravidhAyine / praNatAzeSagIrvANacUDAratnArcitAiye // 2 // AcAramerogeditasya lezataH, pravacmi taccheSikacUlikAgatam / Aripsite'rthe guNavAn kRtI sadA, jAyeta niHshessmshessitkriyH||3|| | ukto navabrahmacaryAdhyayanAtmaka AcArazrutaskandhaH, sAmprataM dvitIyo'prazrutaskandhaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-uktaM prAgAcAraparimANaM pratipAdayatA, tadyathA-"nabaMbhaceramaio aTThArasapayasahassio veo / havA ya sapaMcacUlo bahubahuayaro payaggeNaM // 1 // " tatrAye zrutaskandhe navabrahmacaryAdhyayanAni pratipAditAni, teSu ca na samasto'pi vivakSito'rtho'bhihitaH abhihito'pi saGkepato'to'nabhihitArthAbhidhAnAya saGgrepoktasya ca prapaJcAya tadanabhUtAzcatasrathUDA ukkAnuktArthasamAhikAH pratipAdyante, tadAtmakazca dvitIyo'prazrutaskandhaH, ityanena sambandhenAyAtasyAsya vyAkhyA pratanyate, tatra nAmasthApane anAhatya dravyAgranikSepArthaM niyuktikRdAha 1. tavizeSa. 2 degnaMtam 3 vIranAthAya 4 naye 5 navabrahmacaryamayo'STAdazapadasahanako vedaH / bhavati ca sapaJcacUlo bahubahutaraH padApreNa // 1 // CHANALANKAAU
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 zrIAcArAvRttiH (zI0) // 318 // davogAhaNa Aesa kAla kamagaNaNasaMcae bhAve / aggaM bhAve u pahANabahuye uvagArao tivihaM // 4 // tatra dravyAgraM dvidhA-Agamato noAgamata ityAdi bhaNitvA vyatiriktaM tridhA-sacittAcittamizradravyasya vRkSakuntA- upakramaH deryadagramiti, avagAhanAgraM yadyasya dravyasyAdhastAdavagADhaM tadavagAhanAgraM, tadyathA-manuSyakSetre mandaravarjAnAM parvatAnAmucchrayacaturbhAgo bhUmAvavagADha iti mandarANAM tu yojanasahasramiti, AdezAgram Adizyata ityAdezaH-vyApAraniyojanA, agrazabdo'tra parimANavAcI, tatazca yatra parimitAnAmAdezo dIyate tadAdezAgraM, tadyathA-tribhiH puruSaiH karma kArayati tAn vA bhojayatIti, kAlAgram-adhikamAsakaH, yadivA'prazabdaH parimANavAcakastatrAtItakAlo'nAdiranAgato'nantaH 8| sarvAddhA vA, kramAgraM tu krameNa-paripATyA'yaM kramAnaM, etad dravyAdi caturvidhaM, tatra dravyAgramekANukAd vyaNukaM dUdhaNukAd tryaNukamityevamAdi / kSetrAgram-ekapradezAvagADhAd dvipradezAvagADhaM, dvipradezAvagADhAtripradezAvagADhamityAdi / kAlA pramekasamayasthitikAd dvisamayasthitikaM dvisamayasthitikAtrisamayasthitikamityAdi, bhAvAgramekaguNakRSNAd dviguNadAkRSNaM dviguNakRSNAtriguNakRSNamityAdi, gaNanAgraM tu saGkhyAdharmasthAnAtsthAnaM, dazaguNamityarthaH, tadyathA-eko daza zataM sahasramityAdi, saJcayAgraM tu saJcitasya dravyasya yadupari tatsaJcayAgraM, yathA tAmropaskarasya sazcitasyopari zaGkhaH, bhAvAgraM tu trividha-pradhAnAgraM 1 prabhUtAgram 2 upakArAgraM 3 ca, tatra pradhAnAnaM sacittAdi tridhA, sacittamapi dvipadA // 318 // dibhedAnidhaiva, tatra dvipadeSu tIrthakarazcatuSpadeSu siMhaH apadeSu kalpavRkSaH, acittaM vaiDUryAdi mizraM tIrthakara evAlaGkRta
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti, prabhUtAgraM tvApekSika, tadyathA-"jIvA poggala samayA davva paesA ya pajavA ceva / thovA'NatANatA visesamahiyA duve NatA // 1 // " atra ca yathottaramagraM, paryAyAgraM tu sarvAgramiti, upakArAgraM tu yatpUrvoktasya vistarato'nuktasya ca pratipAdanAdupakAre varttate tad yathA dazavaikAlikasya cUDe, ayameva vA zrutaskandha AcArasyetyato'tropakArAgreNAdhikAra iti // Aha ca niyuktikAraH__ uvayAreNa u pagayaM AyArasseva uvarimAiM tu / rukkhassa ya pavvayassa ya jaha aggAiM taheyAiM // 5 // upakArApreNAtra prakRtam-adhikAraH, yasmAdetAnyAcArasyaivopari vartante, taduktavizeSavAditayA tatsaMbaddhAni, yathA vRkSaparvatAderagrANIti / zeSANi tvagrANi ziSyamativyutpattyarthamasya copakArAgrasya sukhapratipattyarthamiti, taduktam-"uccAriassa sarisaM jaM keNai taM parUvae vihiNA / jeNa'higAro taMmi u parUvie hoi suhagejhaM // 1 // " tatredamidAnIM vAcyaM-kenaitAni niyUDhAni ? kimartha ? kuto veti ?, ata Aha-" dherehiSNuggahaTThA sIsahi hou pAgaDatthaM ca / AyArAo attho AyAraMgesu pavibhatto // 6 // 'sthaviraiH' zrutavRddhaizcaturdazapUrvavidbhirniyUDhAnIti, kimartha ?, ziSyahitaM bhavatvitikRtvA'nugrahArtha, tathA'prakaTo'rthaH 1jIvAH pudgalAH samayAH (traikAlikAH) dravyANi pradezAdha pryvaashcaiv| stokAH anantaguNA anantaguNA vizeSAdhikAH dvaye'nantAH (anantaguNAH anantaguNAH) // 1 // 2 gAthAyAM pajjavA ityanenopAttaM. 3 uccAritasya sadRzaM yatkenacit tat prarUpyate vidhinA / yenAdhikArastasmiMstu prarUpite. bhavati sukhagrAhyam // 1 // A. sU. 54
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zI0) zrutaska02 upodghAtaH // 319 // prakaTo yathA syAdityevamartha ca, kuto nirmUdAni ?, AcArAtsakAzAtsamasto'pyartha AcArAneSu vistareNa pravibhakta iti // sAmprataM yadyasmAniyUDhaM tadvibhAmenAcaSTa itibiiassa ya paMcamae aTThamagassa biiyaMmi uddese / bhaNio piMDo sijjA vatthaM pAuggaho ceva // 7 // paMcamagassa cautthe iriyA vaNijaI samAseNaM / chahassa ya paMcamae bhAsavAyaM viyANAhi // 8 // sattikagANi satsavi nijjUDhAI mhaaprinaao| satthaparinnA bhAvaNa nijjUdA u dhuya vimuttii||9|| AyArapakappo puNa pacakkhANassa tiyvtthuuo| AyAranAmadhijjA vIsaimA pAhuDaccheyA // 10 // brahmacaryAdhyayanAnAM dvitIyamadhyayanaM lokavijayAkhyaM, tatra paJcamoddezaka idaM sUtram-"sabvAmagaMdha parinnAya nirAmagaMdho paribvae" tatrAmagrahaNena hananAcAstisraH kovyo gRhItA gandhopAdAnAdaparAstisraH, etAH SaDapyavizodhikovyo gRhItAH, tAzcamAH-svato hanti ghAtayati nantamanyamanujAnIte, tathA pacati pAcayati pacanta (manya) manujAnIta iti, tathA tatraiva sUtram-"adissamANo kayavikkaehiM"ti, anenApi timro-vizodhikovyo gRhItAH, tAzcemA:-krINAti kApayati kINantamanyamanujAnIte, tathA'STamasya-vimohAdhyayanasya dvitIyodezaka idaM sUtram-"bhikkhU parakamejA ciTThajja vA | nisIeja vA tuyaTTija vA susANasi ve"tyAdi yAvad "bahiyA viharijA taM bhikkhaM gAhAvatI uvasaMkamittu vaejAahamAusaMto samaNA! tumbhahAe asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samArabbha ACAN // 319 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ se vatthaM paDiggaha kANyAzrityaikAdaza piNDaipaNA kI nachanamahaNAd vavaiSaNA samuhissa kIyaM pAmicca"mityAdi, etAni sarvANyapi sUtrANyAnityaikAdaza piNDaiSaNA niyUDhAH, tathA tasminneva dvitIyAdhyayane paJcamoddezake sUtram-"se vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuMchaNaM uggahaM ca kaDAsaNa"miti, tatra vastrakambalapAdapuJchanagrahaNAd vastraiSaNA niyUMDhA, patahapadAt pAtraiSaNA nirmUDhA, avagraha ityetasmAdavagrahapratimA nirmUDhA, kaTAsanamityetasmAcchayyeti, tathA paJcamAdhyayanAvantyAkhyasya caturthoddezake sUtram-"gAmANugAma dUijjamANassa dujAya || dupparikaMta" ityAdine saGkepeNa vyAvarNitetyata eva IryAdhyayanaM nirmUDham, tathA SaSThAdhyayanasya dhUtAkhyasya paJcamoddezake sUtram-"Aikkhai vihayai kiTTai dhammakAmI"tyetasmAdbhApAjAtAdhyayanamAkRSTamityevaM vijAnIyAstvamiti / tathA mahAparijJAdhyayane saptoddezakAstebhyaH pratyekaM saptApi saplaikakA nirmUDhAH, tathA zastraparijJAdhyayanAdbhAvanA nirmUDhA, |tathA dhUtAdhyayanasya dvitIyacaturthodezakAbhyAM vimuktyadhyayanaM ni!Dhamiti, tathA 'AcAraprakalpaH'nizIthaH, sa ca pratyAkhyAnapUrvasya yattRtIyaM vastu tasyApi yadAcArAkhyaM viMzatitamaM prAbhRtaM tato niDha iti // brahmacaryAdhyayanebhya AcArAmANi niyUDhAnyato niyUhanAdhikArAdeva tAnyapi zastraparijJAdhyayanAnniyUDhAnIti darzayati avvogaDo u bhaNio satthaparinnAya daMDanikkhevo / so puNa vibhajjamANo tahA tahA hoi naayvvo||11|| "avyAkRtaH' avyakto'parisphuTa itiyAvat 'bhaNitaH' pratipAditaH, ko'sau?-'daNDanikSepaH' daNDaH-prANipIDAlakSaNastasya nikSepaH-parityAgaH saMyama ityarthaH, sa ca zastraparijJAyAmavyakto'bhihito yatastena punaH vibhajyamAnaH aSTasvapyadhyayaneSvasAveva tathA tathA-anekaprakAro jJAtavyo bhavatIti // kathaM punarayaM saMyamaH saGkepAbhihito vistAryate ? ityAha
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 320 // zrutaskaM02 upodghAtaH egaviho puNa so saMjamutti ajjhattha bAhiro yduhaa| maNabayaNakAya tiviho caubviho cAujAmo // 12 // paMca ya mahabvayAiM tu paMcahA rAibhoaNe chaTThA / sIlaMgasahassANi ya AyorassappavIbhAgA // 13 // aviratinivRttilakSaNa ekavidhaH saMyamaH, sa evAdhyAtmikabAhyabhedAd dvidhA bhavati, punarmanovAkAyayogabhedAtri| vidhaH, sa eva caturyAmabhedAccaturdhA, punaH paJcamahAvatabhedAtpazcadhA, rAtrIbhojanaviratiparigrahAcca poDhA, ityAdikayA prakriyayA bhidyamAno yAvadaSTAdazazIlAGgasahasraparimANo bhavatIti // kiM punarasau saMyamastatra tatra pravacane paJcamahAvrata|rUpatayA bhidyate? ityAha Aikkhi vibhaiu vinnA ceva suhataraM hoi / eeNa kAraNeNaM mahavvayA paMca pannattA // 14 // saMyamaH paJcamahAvratarUpatayA vyavasthApitaH sannAkhyAtuM vibhaktuM vijJAtuM ca sukhenaiva bhavatItyataH kAraNAtpaJcamahAvratAni prajJApyante // etAni ca paJca mahAvratAni askhalitAni phalavanti bhavantyato rakSAyalo vidheyastadarthamAha| tesiM ca rakkhaNaTThA ya bhAvaNA paMca paMca ikike / tA satthaparinnAe eso abhitaro hoii||15|| ___ 'teSAM ca mahAvratAnAmekaikasya tadvRttikalpAH pazca paJca bhAvanA bhavanti, tAzca dvitIyAgrazrutaskandhe pratipAdyante'to'yaM zastraparijJAdhyayanAbhyantaro bhavatIti // sAmprataM cUDAnAM yathAsvaM parimANamAhajAvoggahapaDimAo paDhamA sattikkagA biiacuulaa| bhAvaNa vimutti AyArapakvappA tinni ia paMca // 16 // 1 aTThArasagassa niSphattI pra. eso u abbhantaro hoi pra. // 32 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ piNDaiSaNAdhyayanAdArabhyAvagrahapratimAdhyayanaM yAvadetAni saptAdhyayanAni prathamA cUDA, saptasaptakakA dvitIyA, bhAvanA tRtIyA, vimuktizcaturthI, AcAraprakalpo nizIthaH, sA ca paJcamI cUDeti / tatra cUDAyA nikSepo nAmAdiH SaDvidhaH, nAmasthApane kSuraNe, dravyacUDA vyatiriktA sacittA kukuMTasya acittA mukuTasya cUDAmaNiH mizrA mayUrasya, kSetracUDA lokaniSkuTarUpA, kAlacUDA'dhikamAsakasvabhAvA, bhAvacUDA tviyameva, kSAyopazamikabhAvavartitvAt / iyaM ca saptAdhyayanAtmikA, tatrAcamadhyayanaM piNDaiSaNA, tasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, yAvannAmaniSpanne nikSepepiNDaiSaNA'dhyayanaM, tasya nikSepadvAreNa sarvA piNDaniyuktiratra bhaNanIyeti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNa jANijjA-asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA pANehiM vA paNagehiM vA bIehiM vA hariehiM vA saMsattaM ummissaM sIodaeNa vA osittaM rayasA vA parighosiya vA tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parahatthaMsi vA parapAyaMsi bA aphAsuyaM aNesaNijaMti mannamANe lAbhe'vi saMte no paDiggAhijA // se ya Ahaca paDiggahe siyA se taM AyAya egatamavakamijjA, ergatamavakamittA ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA appaMDe appapANe appabIe appaharie appose appudae apputtiMgapaNagad* gamaTTiyamakaDAsaMtANae vigiMciya 2 ummIsaM visohiya 2 tao saMz2ayAmeva a~jijja vA pIijja vA, jaM ca no saMcAijA .. bhuttae vA pAyae vA se tamAyAya egaMtamavakAmijA, ahe jhAmathaMDilaMsi vA ahirAsiMsi vA kiTTarAsiMsi vA tusarA1 parivAsiyaM pra. evaM vRttAvapi pra.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 321 // ASUNAHUSUSANA siMsi vA gomayarAsiMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi paDilehiya paDilehiya pamajjiya pamajjiya tao saMjayAmeva paridRvijjA // (sU0 1) cUlikA 1 SIL 'se' iti mAgadhadezIvacanataH prathamAnto nirdeze vartate, yaH kazcidbhikSaNazIlo bhAvabhikSurmUlottaraguNadhArI vivi piNDaiSa01 dhAbhigraharataH 'bhikSuNI vA' sAdhvI, sa bhAvabhikSurvedanAdibhiH kAraNairAhAragrahaNaM karoti, tAni cAmUni-"veaNa 1 pada uddezaH 1 veAvacce 2 iriyaThAe ya 3 saMjamAe 4 / taha pANavattiyAe 5 chaha puNa dhammaciMtAe 6 // 1 // " ityAdi, amISAM madhye'nyatamenApi kAraNenAhArArthI san gRhapatiH-gRhasthastasya kulaM-gRhaM tadanupraviSTaH, kimartha?-'piMDavAyapaDiyAe'tti piNDapAto-bhikSAlAbhastatpratijJayA-ahamatra bhikSA lapsya iti, sa praviSTaH san yatpunarazanAdi jAnIyAt , kathamiti darzayati-'prANibhiH' rasajAdibhiH 'panakaiH' ullIjIvaiH saMsaktaM 'bIjaiH' godhUmAdibhiH 'haritaiH' dUrvADrAdibhiH |'unmizra' zabalIbhUtaM, tathA zItodakena vA 'avasiktam' ArTIkRtaM 'rajasA vA' * sacittena 'parighAsiya'ti pariguNDitaM, kiyadvA vakSyati ? 'tathAprakAram' evaMjAtIyamazuddhamazanAdi caturvidhamapyAhAraM 'parahaste' dAtRhaste parapAtre vA sthitam / 'aprAsukaM' sacittam 'aneSaNIyam' AdhAkarmAdidoSaduSTam 'iti' evaM manyamAnaH 'sa' bhAvabhikSuH satyapi lAbhe na pratigRhNIyAdityutsargataH, apavAdatastu dravyAdi jJAtvA pratigRhNIyAdapi, tatra dravyaM durlabhadravyaM kSetraM sAdhAraNadravyalAbharahitaM sarajaskAdibhAvitaM vA kAlo durbhikSAdiH bhAvo glAnatAdiH, ityAdibhiH kAraNairupasthitairalpabahutvaM 1 vedanA vaiyAvRttyaM Iyartha ca saMyamArtha ca / tathA prANapratyayAya SaSThaM punardharmacintAyai // 1 // // 321 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ HAHAHAHAHAHAHAHAHIS paryAlocya gItArtho gRhNIyAditi // atha kathaJcidanAbhogAtsaMsaktamAgAmisattvonmizraM vA gRhItaM tatra vidhimAhase Ahacce'tyAdi sa ca bhAvabhikSuH 'Ahacceti sahasA saMsaktAdikamAhArajAtaM kadAcidanAbhogAtpratigRhNIyAt , sa8| cAnAbhogo dAtRpratigRhItRpadadvayAccaturdhA yojanIya iti, 'tam' evaMbhUtamazuddhamAhAramAdAyakAntam 'apakAmetra gacchet , taM 'apakramya, gatveti / yatra sAgArikANAmanAlokamasampAtaM ca bhavati tadekAntamanekadheti darzayatiathArAme vA athopAzraye vA athazabdo'nApAtaviziSTapradezopasaGgrahArthaH, vAzabdo vikalpArthaH zUnyagRhAdyupasanahArtho vA, tadvizinaSTi-'alpANDe' alpazabdo'bhAvavacanaH, apagatANDa ityarthaH, evamalpabIje'lpaharite 'alpAva|| zyAye' avazyAya udakasUkSmatuSAraH, alpodake, tathA 'alpottiGgapanakadagamRttikAmarkaTasantAnake' tatrottiGgastRNA praudakabinduH, [ bhuJjItetyuttarakriyayA sambandhaH] panakaH-ullIvizeSaH, udakapradhAnA mRttikA udakamRttiketi, markaTa:-sUkSmajIvavizeSasteSAM santAnaH, yadivA markaTakasantAnaH-koliyakaH, tadevamaMNDAdidoSarahite ArAmAdike sthaNDile gatvA prAggRhItAhArasya yatsaMsaktaM tad 'vivicya vivicya' tyaktvA tyaktvA, kriyA'bhyAvRttyA'zuddhasya parityAganiHzeSatAmAha, 'unmizraM vA' AgAmukasattvasaMvalitaM saktukAdi tataH prANinaH 'vizodhya vizodhya' apanIyApanIya 'tataH' tada-6 nantaraM zeSaM zuddhaM parijJAya samyagyata eva bhuJjIta pibeddhA rAgadveSavipramuktaH sanniti, uktazca-"bAyAlIsesaNasaMkaDaMmi dvAcatvAriMzadeSaNAsaMkaTe gahane jIva ! naiva chalitaH / idAnIM yathA na chalyase bhujan rAgadveSAbhyAM (tathA pravartakha ) // 1 // rAgeNa sAkAra dveSeNa sadhUmakaM | vijAnIhi / rAgadveSavimukto bhuJjIta vA nirjarAprekSI // 2 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ SUS SANSAR zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 | uddezaH1 zrIAcA- - gahaNami jIva ! Na hu chalio / iNhiM jaha na chalijasi bhuMjato rAgadosehiM ||1||raagenn saiMgAlaM doseNa sadhUmagaM rAGgavRttiH viyANAhi / rAgahosavimuko bhuMjejA nijarApehI // 2 // " yaccAhArAdikaM pAtuM bhoktuM vA na zaknuyAtprAcuryAdazuddha- (zI0) pRthakkaraNAsambhavAdvA sa bhikSuH 'tad AhArajAtamAdAyaikAntamapakrAmet , apakramya ca tadAhArajAtaM 'pariSThApayet' tyaje- diti sambandhaH, yatra ca pariSThApayettaddarzayati-'artha' AnantaryArthe vAzabda uttarApekSayA vikalpArthaH 'jhAmeti dagdhaM // 322 // tasmin vA sthaNDile'sthirAzau vA kiTTo-lohAdimalastadrAzau vA tuSarAzau vA gomayarAzau vA, kiyadvA vakSyate ityupasaMharati-anyatararAzau vA 'tathAprakAre' pUrvasadRze prAsuke sthaNDile gatvA tat pratyupekSya pratyupekSya akSNA pramRjya 2 rajoharaNAdinA, atrApi dvirvacanamAdarakhyApanArthamiti, pratyupekSaNapramArjanapadAbhyAM sapta bhaGgakA bhavanti, tadyathA-apratyupekSitamapramArjitam 1, apratyupekSitaM pramArjitaM 2, pratyupekSitamapramArjitaM 3, tatrApyapratyupekSya pramRjana sthAnAtsthAnasaGkamaNena trasAn virAdhayati, pratyupekSyApyapramRjanAgantukapRthvIkAyAdIn virAdhayatIti, caturthabhaGgAke tu catvAro'mI, tadyathA-duSpratyupekSitaM duSpramArjitaM 4, duSpratyupekSitaM supramArjitaM 5, supratyupekSitaM duSpamArjitaM 6, supratyupekSitaM supramArjitamiti 7, sthApanA / tatraivaMbhUte saptamabhaGgAyAte sthaNDile 'saMyata evaM samyagupayukta eva zuddhAzuddhapuJjabhAgaparikalpanayA 'pariSThApayet' tyajediti // sAmpratamauSadhiviSayaM vidhimAha se bhikkhU vA bhikkhUNI vA gAhAvai0 jAva paviDhe samANe se jAo puNa osahIo jANijA-kasiNAo sAsiyAo avidalakaDAo atiricchacchinnAo avucchiNNAo taruNiyaM vA chivADi aNabhitabhajjiyaM pehAe aphAsuyaM aNesaNi // 322 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMti mannamANe lAbhe saMte no paDiggAhijA / / se bhikkhU vA0 jAva paviDhe samANe se jAo puNa osahIo jANijjA-akasiNAo asAsiyAo vidalakaDAo tiricchacchinnAo vucchinnAo taruNiyaM vA chivADiM abhikaMtaM bhajiyaM pehAe phAsuyaM esaNijjati mannamANe lAbhe saMte paDiggAhijjA // (sU0 2) sa bhAvabhikSurgRhapatikula praviSTaH san yAH punaH "auSadhIH" zAlibIjAdikAH evaMbhUtA jAnIyAt , tadyathA-kasiNAo'tti 'kRtsnAH' sampUrNA anupahatAH, atra ca dravyabhAvAbhyAM caturbhaGgikA, tatra dravyakRtsnA azastropahatAH, bhAvakRtsnAH sacittAH, tatra kRtsnA ityanena caturbhaGgakeSvAdyaM bhaGgAtrayamupAstaM, 'sAsiyAo'tti, jIvasya svAm-AtmIyAmusattiM pratyAzrayo yAsu tAH svAzrayAH, avinaSTayonaya ityarthaH, Agame ca kAsAzcidauSadhInAmavinaSTo yonikAlaH paThyate, taduktam-"etesi NaM bhaMte ! sAlINaM kevaiaM kAlaM joNI saMcihai ?" ityAdyAlApakAH, 'avidalakaDAo'tti na dvidalakRtAH advidalakRtAH, anUrdhvapATitA ityarthaH, 'atiricchacchinnAo'tti tirazcInaM chinnA:-kandalIkRtAstatpratiSedhAdatirazcInacchinnAH, etAzca dravyataH kRtsnA bhAvato bhAjyAH, 'avvocchinnAo'tti vyavacchinnA-jIvarahitA na vyavacchinnAH avyavacchinnAH, bhAvataH kRtsnA ityarthaH, tathA 'taruNiyaM vA chivArDi'ti, 'taruNIm' aparipakkA 'chivADi'nti mudgAdeH phaliM, tAmeva vizinaSTi-'aNabhitabhajiya'nti, nAbhikAntA jIvitAd anabhikrAntA, sacetanetyarthaH, 'abhajiyA abhagnAm-amarditAmavirAdhitAmityarthaH, iti 'prekSya' dRSTvA tadevaMbhUtamAhArajAtamaprAsukamaneSaNIyaM vA manyamAno lAbhe 1 eteSAM bhadanta ! zAlInAM kiyantaM kAlaM yoniH saMtiSThati. SHIRISHIAATRIA
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ B zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 323 // ORRRRRR sati na pratigRhIyAt / sAmpratametadeva sUtraM viparyayeNAha-psa eva bhAvabhikSuryAH punarauSadhIrevaM jAnIyAt , tadyathA-- zrutaskaM02 kRtsnAH' asampUrNA dravyato bhAvatazca pUrvavaccarcaH, 'asvAzrayAH' vinaSTayonayaH, 'dvidalakRtAH' UrdhvapATitAH 'tira- cUlikA 1 cInacchinnAH' kandalIkRtAH tathA taruNikAM vA phalIM jIvitAdapakrAntAM bhagnAM ceti, tadevaMbhUtamAhArajAtaM prAsuka-15|| piNDaiSa01 hai meSaNIyaM ca manyamAno lAbhe sati kAraNe gRhNIyAditi // grAhyAgrAhyAdhikAra evAhAravizeSamadhikRtyAha | uddezaH1 se bhikkhU vA0 jAva samANe se jaM puNa jANijjA-pihuyaM vA bahurayaM vA bhuMjiyaM vA maMthu vA cAulaM vA cAulapalaMba vA saI saMbhajiyaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA ||se bhikkhU vA0 jAva samANe se jaM puNa jANijjA-pihuyaM vA jAva cAulapalaMba vA asaI bhajiyaM dukkhutto vA tikkhutto vA bhajjiyaM phAsuyaM esaNijjaM jAva paDigAhijjA / / (sU0 3) sa bhAvabhikSuhapatikulaM praviSTaH san ityAdi pUrvavadyAvat "pihuyaM vatti pRthuka jAtAvekavacanaM navasya zAlivrIhyAderagninA ye lAjAH kriyante ta iti, bahu rajaH-tuSAdikaM yasmiMstadbahurajaH, 'bhujiya'nti azyarddhapakkaM godhUmAdeH zIrSakamanyadvA tilagodhUmAdi, tathA godhUmAdeH 'manthu' cUrNa tathA 'cAulAH' tandulAH zAlinIhyAdeH ta eva cUrNIkRtAstatkaNikA vA cAulapalaMbaMti, tadevaMbhUtaM pRthukAdyAhArajAtaM sakRd ekavAraM 'saMbhajiya'ti AmarditaM kiJcidagninA kizcidaparazastreNApAsukamaneSaNIyaM manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAt // etadviparItaM grAhyamityAha-pUrvavat, navaraM yadasakRd-anekazo'yAdinA pakvamAmarditaM vA duSpakvAdidoSarahitaM prAsukaM manyamAno lAbhe sati gRhNIyAditi // saa||323|| sAmprataM gRhapatikulapravezavidhimAha RANASANASANAS
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva pavisiukAme no annautthieNa vA gArathieNa vA parihArio vA apparihArieNaM saddhiM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisija vA nikkhamija vA / / se bhikkhU vA0 bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA no annautthieNa vA gArathieNa vA parihArio vA aparihArieNa saddhiM bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA nikkhamija vA pavisijja vA / / se bhikkhU vA0 gAmANugAmaM dUijjamANe no annautthieNa vA jAva gAmANugAmaM dUijjijjA / / (sU04) . sa bhikSuryAvadhapatikulaM praveSTukAma ebhirvakSyamANaiH sArddha na pravizet prAk praviSTo vA na niSkAmediti sambandhaH / yaiH saha na praveSTavyaM tAn svanAmagrAhamAha-tatrAnyatIrthikAH-sarajaskAdayaH 'gRhasthAH' piNDopajIvino dhigjAtiprabhRtayaH, taiH saha pravizatAmamI doSAH, tadyathA-te pRSThato vA gaccheyuragrato vA, tatrAgrato gacchanto yadi sAdhvanuvRttyA gaccheyustatastatkRta IryApratyayaH karmabandhaH pravacanalAghavaM ca, teSAM vA svajAtyAdyutkarSa iti, atha pRSThatastatastadveSo dAturvA|'bhadrakasya, lAbhaM ca dAtA saMvibhajya dadyAttenAvamaudaryAdau durbhikSAdau prANavRttirna syAdityevamAdayo doSAH, tathA pariharaNaM-parihArastena carati pArihArikaH-piNDadoSapariharaNAdudyuktavihArI sAdhurityarthaH, sa evaMguNakalitaH sAdhuH 'aparihArikeNa' pArzvasthAvasannakuzIlasaMsaktayathAcchandarUpeNa na pravizet, tena saha praviSTAnAmaneSaNIyabhikSAgrahaNAgrahaNakRtA doSAH, tathAhi-aneSaNIyagrahaNe tatpravRttiranujJAtA bhavati, agrahaNe taiH sahAsaGkhaDAdayo doSAH, tata etAn | doSAn jJAtvA sAdhurgRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA taiH saha na pravizennApi niSkAmediti // taiH saha prasaGgato'nya AAAAAAAA-%
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 324 // trApi gamana pratiSedhamAha-sa bhikSurbahiH 'vicArabhUmi' sajJAvyutsargabhUmi tathA 'vihArabhUmi' svAdhyAyabhUmi tairanyatI-| zrutaskaM02 rthikAdibhiH saha doSasambhavAnna pravizediti sambandhaH, tathAhi-vicArabhUmau prAsukodakasvacchAsvaccha bahvalpanirlepanakRto- cUlikA 1 paghAtasadbhAvAd, vihArabhUmau vA siddhAntAlApakavikatthanabhayAtsehAdyasahiSNukalahasadbhAvAcca sAdhustAM taiH saha na piNDaiSa01 pravizenApi tato niSkrAmediti // tathA-sa bhikSu mAdAmo nAmAntaramupalakSaNArthatvAnnagarAdikamapi 'dUijamANo'tti uddezaH1 gacchannebhiranyatIrthikAdibhiH saha doSasambhavAnna gacchet , tathAhi-kAyikyAdinirodhe satyAtmavirAdhanA, vyutsarge ca prAsukAprAsukagrahaNAdAvupaghAtasaMyamavirAdhane bhavataH, evaM bhojane'pi doSasambhavo bhAvanIyaH sehAdivipratAraNAdidoSazceti // sAmpataM taddAnapratiSedhArthamAha se bhikkhU vA bhikkhUNI vA0 jAva paviDhe samANe no annautthiyassa vA gAratthiyassa vA parihArio vA aparihAriyassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dijjA vA aNupaijjA vA // (sU05) ___sa bhikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTaH saJjapalakSaNatvAdupAzrayastho vA tebhyo'nyatIrthikAdibhyo doSasambhavAdazanAdikaM 4|| na dadyAt svato nApyanupradApayedapareNa gRhasthAdineti, tathAhi-tebhyo dIyamAnaM dRSTvA loko'bhimanyate-ete hyevaMvidhAnAmapi dakSiNArhAH, api ca-tadupaSTambhAdasaMyamapravartanAdayo doSA jAyanta iti // piNDAdhikAra evAneSaNIyavizeSapratiSedhamadhikRtyAha // 324 // se bhikkhU vA0 jAva samANe asaNaM vA 4 assipaDiyAe egaM sAhammiyaM samuhissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ rambha samudissa kIyaM pAbhicca acchijaM aNisaTuM abhihaDaM AhaTTa ceei, taM tahappagAraM asaNaM vA 4 purisaMtarakaDaM vA apurisaMtarakaDaM vA bahiyA nIhaDaM vA anIhaDaM vA attaTThiyaM vA aNattaTThiyaM vA paribhuttaM vA aparibhuttaM vA AseviyaM vA aNAseviyaM vA aphAsuyaM jAva no paDiggAhijjA, evaM bahave sAhammiyA egaM sAhammiNi bahave sAhammiNIo samudissa cattAri AlAvagA bhANiyavvA / / (sU0 6) sa-bhikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTaH sannevaMbhUtamAhArajAtaM no pratigRhNIyAditi sambandhaH, 'assaMpaDiyAe'tti, na vidyate svaM-dravyamasya so'yamasvo-nirgrantha ityarthaH, tatpratijJayA kazcidgRhasthaH prakRtibhadraka eka 'sAdharmika' sAdhu 'samu dizya' asvo'yamityabhisandhAya 'prANino bhUtAni jIvAH sattvAca' eteSAM kizcidbhedAnedaH, tAn samArabhyetyanena madhya18|grahaNAtsaMrambhasamArambhArambhA gRhItAH, eteSAM ca svarUpamidam-"saMkappo saMraMbho pariyAvakaro bhave smaarNbho| A raMbho uddavao suddhanayANaM tu savvesi // 1 // " ityevaM samArambhAdi 'samuddizya' adhikRtyAdhAkarma kuryAditi, anena sarvA'vizuddhikoTiyRhItA, tathA 'krItaM' mUlyagRhItaM 'pAmiccaM' ucchinnakam 'Acchedya' parasmAdbalAdAcchinnam 'aNi|| siha'ti 'anisRSTaM' tatsvAminA'nutsaGkalitaM collakAdi 'abhyAhRtaM' gRhasthenAnItaM, tadevaMbhUtaM krItAdyAhRtya 'ceei'tti dadAti, anenApi samastA vizuddhikoTihItA, 'tad AhArajAtaM caturvidhamapi 'tathAprakAram' AdhAkarmAdidoSaduSTaM yo dadAti tasmAtpuruSAdaparaH puruSaH puruSAntaraM tatkRtaM vA apuruSAntarakRtaM vA-tathA tenaiva dAtrA kRtaM, tathA gRhAnniA. sU. 55 1 saMkalpaH saMrambhaH paritApakaro bhavet samArambhaH / Arambha upadravataH zuddhanayAnAM ca sarveSAm // 1 // AAAAAAACAREERA bhisandhAya prANinA ityarthaH, tatpratijJayA kAmahIyAditi sambandhaH, amara nayANaM tu sahItAH, eteSAM ne jIvAH sattyA kavidvahasthApiti sambandha anenApi tatsvAminAyA 'kIta // " ityaipamidam eteSAM kimitibhadraka
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0 ) // 325 // rgatamanirgataM vA, tathA tenaiva dAtrA svIkRtamasvIkRtaM vA, tathA tenaiva dAtrA tasmAdvahuparibhuktamaparibhuktaM vA, tathA stokamAsvAditamanAsvAditaM vA tadevamaprAsukamaneSaNIyaM ca manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAditi / etacca prathamaca - ramatIrthakRtorakalpanIyaM, madhyamatIrthakarANAM cAnyasya kRtamanyasya kalpata iti / evaM bahUn sAdharmikAn samuddizya prAgvacarcaH / tathA sAdhvIsUtramapyekatvabahutvAbhyAM yojanIyamiti // punarapi prakArAntareNAvizuddhikoTimadhikRtyAha - se bhikkhU vA0 jAva samANe se jaM puNa jANinnA asaNaM 4 bahave samaNA mAhaNA atihi kivaNavaNImae pagaNiya 2 samuddissa pANAI vA 4 samArabbha jAva no paDiggAhijjA / / ( sU0 7 ) sa bhAvabhikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTastadyatpunarevaMbhUtamazanAdi jAnIyAt, tadyathA - bahUn zramaNAnuddizya, te ca paJcavidhAH-nirgranthazAkyatApasagairikAjIvikA iti, brAhmaNAn bhojana kAlopasthAyyapUrvo vA'tithistAniti kRpaNAdaridrAstAn vaNImakA - bandiprAyAstAnapi zramaNAdIn bahUn 'uddizya' pragaNayya pragaNayyoddizati, tadyathA - dvitrAH zramaNAH paJcaSAH brAhmaNA ityAdinA prakAreNa zramaNAdIn parisaGkhyAtAnuddizya, tathA prANyAdIn samArabhya yadazanAdi saMskRtaM tadAsevitamanA sevitaM vA'prAsukamaneSaNIyamAdhAkarma, evaM manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // vizodhikoTimadhikRtyAha sebhikkhU vA bhikkhuNI vA0 jAva paviTThe samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 bahave samaNA mAhaNA atihiM kivaNavaNImae samuddissa jAva ceei taM tappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM vA abahiyAnIhaDaM aNattaTThiyaM aparibhuttaM zrutaskaM0 2 cUlikA 1 piNDaiSa 01 uddezaH 1 // 325 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ FRISSAIRAALAAAAASLASH - aNAseviyaM aphAsuyaM aNesaNijjaM jAva no paDiggAhijjA / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM bahiyAnIhaDaM attaDhiyaM paribhuttaM AseviyaM phAsuyaM esaNijaM jAva paDiggAhijA / / (sU0 8) sa bhikSuryatpunarazanAdi jAnIyAt, kiMbhUtamiti darzayati-bahUn zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImakAn samuddizya zramaNAdyarthamiti yAvat, prANAdIMzca samArabhya yAvadAhRtya kazcid gRhastho dadAti, tattathAprakAramazanAdyapuruSAntarakRtamabahirnirgatamanAtmIkRtamaparibhaktamanAsevitamaprAsukamaneSaNIyaM manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAt // iyaM ca "jAvaMtiyA bhikkha"tti, etavyatyayena grAhyamAha-athazabdaH pUrvApekSI punaHzabdo vizeSaNArthaH, atha sa bhikSuH punarevaM jA-15 nIyAt, tadyathA-'puruSAntarakRtam' anyAthai kRtaM bahirnigatamAtmIkRtaM paribhuktamAsevitaM prAsukameSaNIyaM ca jJAtvA lAbhe sati pratigRhNIyAt, idamuktaM bhavati-avizodhikoTiyethA tathA na kalpate, vizodhikoTistu puruSAntarakRtAtmIyakRtAdiviziSTA kalpata iti // vizuddhikoTimadhikRtyAha se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisiukAme se jAI puNa kulAI jANijA-imesu khalu kulesu niie piMDe dijjai aggapiMDe dijai niyae bhAe dijai niyae avaDabhAe dijjai, tahappagArAI kulAI niiyAI niiumANAI no bhattAe vA pANAe vA pavisija vA nikkhamija vA / / eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jaM savva?hiM samie sahie sayA jae (sU0 9) ttibemi / / piNDaiSaNAdhyayana AdyodezakaH // 1-1-1 // 1 yAvatyo bhikSAH.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ CACE zrIAcArAGgavRttiH (zI0) sasasa zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH1 #OSHISANSARA __ sa bhikSuryAvadgRhapatikulaM praveSTukAmaH se-tacchabdArthe sa ca vAkyopanyAsArthaH, yAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAt , tadyathA-imeSu kuleSu 'khalu' vAkyAlaGkAre 'nityaM' pratidinaM 'piNDaH' poSo dIyate, tathA agrapiNDaH-zAlyodanAdeH prathamamuddhatya bhikSArtha vyavasthApyate so'grapiNDo nityaM bhAgaH-ardhapoSo dIyate, tathA nityamupArddhabhAgaH-poSacaturthabhAgaH, tathAprakArANi kulAni 'nityAni nityadAnayuktAni nityadAnAdeva 'niiumANAInti nityam 'umANa'ti pravezaH svapakSaparapakSayoryeSu tAni tathA, idamukaM bhavati-nityalAbhAtteSu svapakSaH-saMyatavargaH parapakSa:-aparabhikSAcaravargaH sarvo bhikSArtha pravizet , tAni ca bahubhyo dAtavyamiti tathAbhUtameva pAkaM kuryuH, tatra ca SaTrAyavadhaH, alpe ca pAke tadantarAyaH kRtaH dAsyAdityatastAni no bhaktArtha pAnArtha vA pravizenniSkAmedveti // sarvopasaMhArArthamAhaPI etaditi yadAderArabhyoktaM khaluzabdo vAkyAlaGkArArthaH, etattasya bhikSoH 'sAmagya' samagratA yadudgamosAdanagrahaNaiApaNAsaMyojanApramANeGgAladhUmakAraNaiH suparizuddhasya piNDasyopAdAnaM kriyate tajjJAnAcArasAmagryaM darzanacAritratapovIryAcArasaMpannatA ceti, athavaitatsAmagryaM sUtreNaiva darzayati-yat 'sAthaiH' sarasavirasAdibhirAhAragataiH yadivA rUparasagandhasparzagataiH samyagitaH samitaH, saMyata ityarthaH, paJcabhirvA samitibhiH samitaH zubhetareSu rAgadveSavirahita itiyAvat , evaMbhUtazca saha hitena vartata iti sahitaH, sahito vA jJAnadarzanacAritraiH, evaMbhUtazca sadA 'yateta' saMyamayukto bhavedityupadezaH, bravImIti jambUnAmAnaM sudharmasvAmIdamAha-bhagavataH sakAzAcchutvA'haM bravImi, na tu svecchyeti| zeSaM pUrvavaditi // piNDaiSaNAdhyayanasya prathamodezakaH smaaptH|| // 326 // XS4064
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ BRUARKARANAGAR uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake piNDaH pratipAditastadihApi tadgatAmeva vizuddhakoTimadhikRtyAha se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNa jANijjA-asaNaM vA 4 ahamiposahiesu vA addhamAsiesu vA mAsiesu vA domAsiesu vA temAsiesu vA cAummAsiesu vA paMcamAsiesu vA chammAsiesu vA uUsu vA uusaMdhIsu vA uupariyaTTesu vA bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAo ukkhAo pariesijamANe pahAe dohiM ukkhAhiM pariesijamANe pehAe tihiM ukkhAhiM pariesijamANe pehAe kuMbhImuhAo vA kalovAio vA saMnihisaMnicayAo vA pariesijamANe pehAe tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM jAva aNAseviyaM aphAsuyaM jAva no paDiggAhijjA / / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM jAva AseviyaM phAsuyaM paDiggAhijjA // (sU0 10) sa bhAvabhikSuryatpunarazanAdikamAhAramevaMbhUtaM jAnIyAt, tadyathA-aSTamyAM pauSadhaH-upavAsAdiko'STamIpauSadhaH sa | vidyate yeSAM te'STamIpauSadhikA-utsavAH tathA'rddhamAsikAdayazca RtusandhiH-RtoH paryavasAnam Rtuparivarta:-RtvantahAram , ityAdiSu prakaraNeSu bahUn zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagAnekasmAtpiTharakAd gRhItvA kUrAdika 'pariesijamA 'tti taddIyamAnAhAreNa bhojyamAnAn 'prekSya' dRSTvA, evaM dvikAdikAdapi piTharakAd gRhItvetyAyojanIyamiti, piTharaka eva saGkaTamukhaH kumbhI, 'kalovAio vatti picchI piTakaM vA tasmAdvaikasmAditi, sannidheH-gorasAdeH saMnicayastasmAti, ['tao evaM vihaM jAvaMtiyaM piMDaM samaNAdINaM pariesijamANaM pehAe'tti,] evaMbhUtaM piNDaM dIyamAnaM dRSTvA apuruSA-2
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaipa01 uddezaH 2 zrIAcA- ntarakRtAdivizeSaNamaprAsukamaneSaNIyamiti manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // etadeva savizeSaNaM grAhyamAharAvRttiH atha punaH sa bhikSurevaMbhUtaM jAnIyAttatto gRhNIyAditi sambandhaH, tadyathA-puruSAntarakRtamityAdi // sAmprataM yeSu kuleSu (zI0) bhikSArtha praveSTavyaM tAnyadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jAI puNa kulAI jANijjA, taMjahA-uggakulANi vA bhogakulANi vA rAinnakulANi // 327 // vA khattiyakulANi vA ikkhAgakulANi vA harivaMsakulANi vA esiyakulANi vA vesiyakulANi vA gaMDAgakulANi vA koTTAgakulANi vA gAmarakkhakulANi vA bukAsakulANi vA annayaresu vA tahappagAresu kulesu aduguMchiesu agarahiesu asaNaM vA 4 phAsuyaM jAva paDiggAhijA / / (sU0 11) sa bhikSurbhikSArtha praveSTukAmo yAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAtteSu pravizediti sambandhaH, tadyathA-ugrA-ArakSikAH, bhogA-rAjJaH pUjyasthAnIyAH, rAjanyAH-sakhisthAnIyAH, kSatriyA-rASTrakUTAdayaH, ikSvAkava:-RSabhasvAmivaMzikAH, harivaMzAH-harivaMzajAH ariSTanemivaMzasthAnIyAH, 'esitti goSThAH, vaizyA-vaNijaH, gaNDako-nApitaH, yo hi grAma udghoSayati, koTTAgA:-kASThatakSakA varddhakina ityarthaH, bokazAliyA:-tantuvAyAH, kiyanto vA vakSyante ityupasaM18 harati-anyatareSu vA tathAprakAreSvajugupsiteSu kuleSu, nAnAdezavineyasukhapratipattyarthaM paryAyAntareNa darzayati-agaSeSu, yadivA jugupsitAni carmakArakulAdIni gANi-dAsyAdikulAni tadviparyayabhUteSu kuleSu labhyamAnamAhArAdikaM prAsukameSaNIyamiti manyamAno gRhNIyAditi // tathA // 327 // nyamAno gRhNIyAditi // tANa-dAsyAdikulAni tadviSayapattyartha paryAyAntareNa darzayAta-ityupasa
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ * se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANiz2A - asaNaM vA 4 samavAyasu vA piMDaniyaresu vA iMdamahesu vA khaMdamahesu vA evaM ruddamahesu vA muguMdamahesu vA bhUyamahesu vA jakkhamahesu vA nAgamahesu vA thUbhamahesu vA ceiyamahesu vA rukkhamasu vA girimasu vA darimahesu vA agaDamahesu vA talAgamahesu vA dahamahesu vA naimahesu vA saramahesu vA sAgaramahesu vA Agaramahesu vA annayaresu vA tahRppagAresu virUvarUvesu mahAmahesu vaTTamANesu bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAo ukkhAo pariesijjamANe pehAe dohiM jAva saMnihisaMnicayAo vA pariesijjamANe pehAe tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM jAva no paDiggAhijjA // aha puNa evaM jANijjA dinaM jaM tesiM dAyavvaM, aha tattha bhuMjamANe pehAe gAhAbaibhAriyaM vA gAhAvaibhagiNiM vA gAhAvaiputtaM vA dhUyaM vA suNDaM vA dhAIM vA dAsaM vA dAsi vA kammakaraM vA kammakaraM vA se puvvAmeva AloijjA Ausitti vA bhagiNitti vA dAhisi me itto annayaraM bhoyaNajAyaM, se sevaM vayaMtassa paro asaNaM vA 4 Ahaddu dalaijjA tahappagAraM asaNaM vA 4 sayaM vA puNa jAijjA paro vA se dijjA phAsUyaM jAva paDiggAhijjA // ( sU0 12 ) sa bhikSuryatpunarevaMbhUtamAhArAdikaM jAnIyAttadapuruSAntarakRtAdivizeSaNamaprAsukamaneSaNIyamiti manyamAno no gRhNIyAditi sambandhaH, tatra samavAyo-melakaH zaGkhacchedazreNyAdeH piNDanikaraH- pitRpiNDo mRtakabhaktamityarthaH, indrotsavaHpratItaH skandaH - svAmikArttikeyastasya mahimA - pUjA viziSTe kAle kriyate, rudrAdayaH - pratItAH navaraM mukundo - baladevaH, tadevaMbhUteSu nAnAprakAreSu prakaraNeSu satsu teSu ca yadi yaH kazcicchramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagAdirApatati tasmai sa -
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) AAA zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH2 // 328 // KARKAKKARANA vasmai dIyata iti manyamAno'puruSAntarakRtAdivizeSaNaviziSTamAhArAdikaM na gRhNIyAt, athApi sarvasmai na dIyate tathA- |'pi janAkIrNamiti manyamAna evaMbhUte saGkhaDivizeSe na pravizediti // etadeva savizeSaNaM grAhyamAha___ atha punarevaMbhUtamAhArAdikaM jAnIyAt, tadyathA-dattaM yattebhyaH zramaNAdibhyo dAtavyam, 'atha' anantaraM tatra svata eva tAn gRhasthAn bhuJjAnAn 'prekSya' dRSTvA''hArArthI tatra yAyAt, tAn gRhasthAn svanAmagrAhamAha, tadyathA-gRhapatibhAryAdikaM bhuJjAnaM pUrvameva 'Alokayet pazyet prabhuM prabhusaMdiSTaM vA brUyAt , tadyathA-AyuSmati ! bhagini! ityAdi, dAsyasi mahyamanyataradojanajAtamiti, evaM vadate sAdhave paro-gRhastha AhRtyAzanAdikaM dadyAt, tatra ca janasaGkalatvAtsati vA'nyasmin kAraNe svata eva sAdhuryAcet, ayAcito vA gRhastho dadyAt, tatprAsukameSaNIyamiti manyamAno gRhNIyAditi // anyagrAmacintAmadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 paraM addhajoyaNamerAe saMkhaDiM nacA saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe // se bhikkhU vA 2 pAINaM saMkhaDi naccA paDINaM gacche aNADhAyamANe, paDINaM saMkhaDi naccA pAINaM gacche aNADhAyamANe, dAhiNaM saMkhaDi nacA udINaM gacche aNADhAyamANe, uINaM saMkhaDi nacA dAhiNaM gacche aNADhAyamANe, jattheva sA saMkhaDi siyA, taMjahAgAmaMsi vA nagaraMsi vA kheDaMsi vA kabbaDaMsi vA maDaMbaMsi vA paTTaNaMsi vA AgaraMsi vA doNamuhaMsi vA negamaMsi vA AsamaMsi vA saMnivesaMsi vA jAva rAyahANiMsi vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe, kevalI bUyA-AyANameya saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe abhidhAremANe AhAkammiyaM vA uddesiyaM vA mIsajAyaM vA kIyagaDaM vA pA A // 328 // A5%25*
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ - micaM vA acchijaM vA aNisiha vA abhihaDaM vA-AhaTTa dijamANaM bhuMjijjA // sa bhikSuH 'paraM' prakarSeNArddhayojanamAtre kSetre saMkhaNDyante-virAdhyante prANino yatra sA saGghaDistAM jJAtvA tatpratijJayA / 'nAbhisaMdhArayet' na paryAlocayettatra gamanamiti, na tatra gaccheditiyAvat // yadi punameSu paripAcyA pUrvapravRttaM gamanaM tatra ca saGkaDiM parijJAya yadvidheyaM taddarzayitumAha-. ___ sa bhikSuryadi 'prAcInAM' pUrvasyAM dizi saMkhaDiM jAnIyAttataH 'pratIcInam' aparadigbhArga gacchet , atha pratIcInAM jAnIyAttataH prAcInaM gacchet , evamuttaratrApi vyatyayo yojanIyaH, kathaM gacchet -'anAdriyamANaH' saGghaDimanAdara|yannityarthaH, etaduktaM bhavati-yatraivAsau saGkhaDiH syAttatra na gantavyamiti, va cAsau syAditi darzayati, tadyathA-grAme vA prAcuryeNa grAmadharmopetatvAt , karAdigamyo vA grAmaH, nAsmin karo'stIti nakara, dhUliprAkAropetaM kheTaM, karbaTa-kunagaraM, sarvato'rddhayojanAsareNa sthitamAma maDambaM pattanaM-yasya jalasthalapathayoranyatareNa paryAhArapravezaH, AkaraH-tAmrAderutpattisthAnaM, droNamukhaM yasya jalasthalapathAvubhAvapi, nigamA-vaNijasteSAM sthAnaM naigamam , AzramaM yattIrthasthAnaM, rAja|dhAnI-yatra rAjA svayaM tiSThati, sannivezo yatra prabhUtAnAM bhANDAnAM praveza iti, tatraiteSu sthAneSu saGkhaDiM jJAtvA saGkhaDipratijJayA na gamanam. 'abhisaMdhArayet' na paryAlocayet, kimiti ?, yataH kevalI brUyAt 'AdAnametat' karmopAdAna|metaditi, pAThAntaraM vA 'AyayaNameya'ti AyatanaM-sthAnametadoSANAM yatsaGkhaDIgamanamiti, kathaM doSANAmAyatanamiti zAdarzayati-'saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe'tti, yA yA saGkaDistAM tAm 'abhisandhArayataH' tanatijJayA gacchataH sAdhoravazyame
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 329 // zrutaska02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH2 teSAM madhye'nyatamo doSaH syAt , tadyathA-AdhAkarma vA auddezikaM vA mizrajAtaM vA krItakRtaM vA udyatakaM vA AcchedyaM vA anisRSTama (STaM vA')bhyAhRtami( taM veti,) eteSAM doSANAmanyatamadoSaduSTaM bhuJjIta, sa hi prakaraNakatvamabhisaMdhAra- yet-yathA'yaM yatirmaprakaraNamuddizyahAyAtaH, tadasya mayA yena kenacitprakAreNa deyamityabhisandhAyAdhAkarmAdi vidadhyAditi, yadivA yo hi lolupatayA saGkhaDipratijJayA gacchet sa tata evAdhAkarmAdyapi bhuJjIteti // kiJca-saGkhaDinimittamAgacchataH sAdhUnuddizya gRhastha evaMbhUtA vasatIH kuryAdityAha assaMjae bhikkhupaDiyAe khur3iyaduvAriyAo mahalliyaduvAriyAo kujA, mahalliyaduvAriyAo khuDiyaduvAriyAo kujA, samAo sijjAo visamAo kujA, visamAo sijAo samAo kujA, pavAyAo sijjAo nivAyAo kujA, nivAyAo sijjAo pavAyAo kujjA, aMto vA bahiM vA uvassayassa hariyANi chiMdiya chiMdiya dAliya dAliya saMthAragaM saMthArijA, esa viluMgayAmo sijjAe, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDiM vA pacchAsaMkhaDi vA saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe no abhisaM dhArijA gamaNAe, eyaM khalu tassa bhikkhussa jAva sayA jae (sU0 13) tibemi / / piNDaiSaNAdhyayane dvitIyaH 1-1-2 'asaMyataH' gRhasthaH sa ca zrAvakaH prakRtibhadrako vA syAt, tatrAsau sAdhupratijJayA kSudradvArAH-saGkaTadvArAH satyastA mahAdvArAH kuryAt , vyatyayaM vA kAryApekSayA kuryAt , tathA samAH zayyA-vasatayo viSamAH sAgArikApAtabhayAt kuryAt , sAdhusamAdhAnArtha vA vyatyayaM kuryAt, tathA pravAtAH zayyAH zItabhayAnnivAtAH kuryAt, grISmakAlApekSayA vA vyatyaya vidadhyAditi, tathA'ntaH-madhye upAzrayasya bahirvA haritAni chittvA chittvA vidArya vidArya upAzrayaM saMskuryAt, saMstA // 329 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakaM vA saMstArayet, gRhasthazcAnenAbhisandhAnena saMskuryAd-yathaiSaH-sAdhuH zayyAyAH saMskAre vidhAtavye 'viluMgayAmo'tti nirgranthaH akiJcana ityataH sa gRhasthaH kAraNe saMyato vA svayameva saMskArayedityupasaMharati-tasmAt 'tathAprakArAm' anekadoSaduSTAM saGkaDiM vijJAya sA puraHsaGkhaDiH pazcAtsaGkhaDivoM bhavet , jAtanAmakaraNavivAhAdikA puraHsaGguDiH tathA mRtakasaGghaDiH pazcAtsaGghaDiriti, yadivA puraH-agrataH saGghaDirbhaviSyati ato'nAgatameva yAyAt, vasatiM vA gRhasthaH saMskuryAta, vRttA vA saGghaDirato'tra tacchepopabhogAya sAdhavaH samAgaccheyuriti, sarvathA sarvo saGkaDi sADipratijJayA Dil'no'bhisaMdhArayet' na paryAlocayedgamanakriyAmiti, evaM tasya bhikSoH sAmagrya-sampUrNatA bhikSubhAvasya yatsarvathA sahaDivarjanamiti // prathamasya dvitIyaH smaaptH|| ukto dvitIyaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake doSasaMbhavAtsaGkhaDigamanaM niSiddhaM, prakArAntareNApi tadgatAneva doSAnAha se egaio annayaraM saMkhaDiM AsittA pibittA chaDija vA vamija vA bhutte vA se no sammaM pariNamijA annayare vA se dukkhe rogAyake samuppajijA kevalI bUyA AyANameyaM / / (sU0 14) iha khalu bhikkhU gAhAvaIhiM vA gAhAvaINIhiM vA parivAyaehiM vA parivAIyAhiM vA egajaM saddhiM suMDaM pAuM bho vaimissaM huratyA vA uvassayaM paDilehemANo no labhijA tameva uvassayaM saMmissIbhAvamAvajjijA, annamaNe vA se matte vipariyAsiyabhUe itthiviggahe vA kilIbe vA taM bhikkhuM
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 330 // ARRRRRRRRRIAGAR uvasaMkamittu bUyA-AusaMto samaNA! ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA rAo vA viyAle vA gAmadhammaniyaMtiyaM zrutaskaM02 kaTTa rahassiyaM mehuNadhammapariyAraNAe AuTTAmo, taM cevegaIo sAtijijA-akaraNijjaM ceyaM saMkhAe ee AyANA cUlikA 1 (AyataNANi) saMti saMvijamANA paJcavAyA bhavaMti, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDiM vA pacchAsaMkhaDiM vA piNDaiSa01 saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / (sU015) uddezaH3 sa bhikSuH 'ekadA' kadAcid ekacaro vA 'anyatarAM' kAJcitpuraHsaGkhaDiM pazcAtsaGkhaDiM vA 'saGkhaDi'miti saGkhaDibhaktam 'AsvAdya' bhuktvA tathA pItvA zikhariNIdugdhAdi, taccAtilolupatayA rasagRddhyA''hAritaM sat 'chaDDeja vA' chardi vidadhyAt, kadAciccApariNataM sadvizUcikAM kuryAt , anyataro vA rogaH-kuSThAdikaH AtaGkastvAzujIvitApahArI zUlA-15 dikaH samupadyeta, kevalI-sarvajJo brUyAt , yathA 'etat' saGkhaDIbhaktam 'AdAnaM' karmopAdAnaM vartata iti / yathaitadAdAnaM bhavati tathA darzayati-'iheti saGkhaDisthAne'smin vA bhave'mI apAyAH AmuSmikAstu durgatigamanAdayaH, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, bhikSaNazIlo bhikSuH sa gRhapatibhistadbhAryAbhirvA parivrAjakaiH parivrAjikAbhirvA sArddhamekadyam-ekavAkyatayA saMpradhArya 'bho' ityAmantraNe etAnAmannya caitaddarzayati-saGkhaDigatasya lolupatayA sarva saMbhAvyata ityatastaidyatimizraM 'soMDa'ti sIdhumanyadvA prasannAdikaM 'pAtuM' pItvA tataH 'huravatthA vA' bahirvA nirgatyopAzrayaM yAceta, yadA ca pratyupekSamANo vivakSitamupAzrayaM na labheta tatastamevopAzrayaM yatrAsau saGkaDistatrAnyatra vA gRhasthaparivAjikAdibhirmi 330 // zrIbhAvamApayeta, tatra cAsAvanyamanA matto gRhasthAdiko viparyAsIbhUta AtmAnaM na smarati, sa vA bhikSurAtmAnaM na smaret ,
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ *RAKASAKARSACREERSACRES asmaraNAccaivaM cintayed-yathA'haM gRhastha eva, yadivA-strIvigrahe zarIre 'viparyAsIbhUtaH' adhyupapannaH 'klIve vA napuMsake vA, sA ca strI napuMsako vA, taM bhikSum 'upasakramya' AsannIbhUya brUyAt , tadyathA-AyuSman ! zramaNa ! tvayA sahaikAntamahaM prArthayAmi, tadyathA-ArAme vopAzraye vA kAlatazca rAtrI vA vikAle vA, taM bhikSu grAmadhamaiH-viSayopabhogagatai ApArainiyantritaM kRtvA, tadyathA-mama tvayA vipriyaM na vidheyaM, pratyahamahamanusarpaNIyeti, evamAdibhirniyamya graamaasnne| 8 vA kutracidrahasi mithunaM-dAmpatyaM tatra bhavaM maithunam-abrahmeti tasya dharmAH-tadgatA vyApArAsteSAM pariyAraNA-AsevanA tayA 'AuTTAmo'tti pravartAmahe, idamuktaM bhavati-sAdhumuddizya rahasi maithunaprArthanAM kAcitkuryAt, tAM caikaH kazcidekAkI vA 'sAijeja'tti abhyupagacchet , akaraNIyametad evaM 'saGkhacAya' jJAtvA saGkhaDigamanaM na kuryAd , yasmAdetAni | 'AyatanAni' karmopAdAnakAraNAni 'santi' bhavanti 'saMcIyamAnAni' pratikSaNamupacIyamAnAni, idamuktaM bhavati-a-18 nyAnyapi karmopAdAnakAraNAni bhaveyuH, yata evamAdikAH pratyapAyA bhavanti tasmAdasau saMyato nirgranthastathAprakArAM sa DiM puraHsaGkhaDiM pazcAtsaGkhaDiM vA saGghaDiM jJAtvA saGkhaDipratijJayA 'nAbhisaMdhArayed gamanAya' gantuM na pryaalocyedityrthH|| tathA se bhikkhU vA 2 annayariM saMkhaDi succA nisamma saMpahAvai ussuyabhUeNa appANeNaM, dhuvA saMkhaDI, no saMcAei tattha iyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM paDiggAhittA AhAraM AhArittae, mAihANaM saMphAse, no evaM karijjA // se tattha kAleNa aNupavisittA tatthiyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM paDigAhittA AhAraM AhArijA / / (sU. 16) .56
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0 ) // 331 // sa bhikSuranyatarAM puraHsaGghaDiM pazcAtsaGghaDiM vA zrutvA'nyataH svato vA 'nizamya' nizcitya kutazciddhetostatastadabhimukhaM | saMpradhAvatyutsukabhUtenAtmanA - yathA mamAtra bhaviSyatyadbhutabhUtaM bhojyaM, yatastatra 'dhruvA' nizcitA saGghaDirasti, 'no saMcAe - i'tti na zaknoti 'tatra' saGghaDigrAme itaretarebhyaH kulebhyaH saGghaDirahitebhyaH 'sAmuyANiyaM'ti bhaikSaM, kimbhUtam -' eSaNIyam' AdhAkarmAdidoSarahitaM 'vesiyaM'ti kevalarajoharaNAdiveSAllabdhamutsAdanAdidoSarahitam, evaMbhUtaM piNDapAtam - AhAraM parigRhyAbhyavaharttuM na zaknotIti sambandhaH, tatra cAsau mAtRsthAnaM saMspRzet, tasya mAtRsthAnaM saMbhAvyeta, kathaM ? - yadyapI - tarakulAhArapratijJayA gato, na cAsau tamabhyavahartumalaM pUrvoktayA nItyA, tato'sau saGghaDimeva gacchet, evaM ca mAtRsthAnaM tasya saMbhAvyeta, tasmAnnaivaM kuryAd - aihikAmuSmikApAyabhayAt saGgha DigrAmagamanaM na vidadhyAditi // yathA ca kuryAttathA''ha'saH' bhikSuH 'tatra' saGghaDiniveze kAlenAnupravizya tatretaretarebhyo gRhebhyaH ugrakulAdibhyaH 'sAmudAnikaM' samudAnaM - bhikSA tatra bhavaM sAmudAnikam 'eSaNIyaM' prAMsukaM 'vaiSikaM' kevalaveSAvAptaM dhAtrIpiNDAdirahitaM piNDapAtaM pratigRhyAhAramAhArayediti // punarapi saGghaDivizeSamadhikRtyAha * sebhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA gAmaM vA jAva rAyahANi vA imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA saMkhaDI siyA taMpi ya gAmaM vA jAva rAyahANi vA saMkhArDa saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe / kevalI bUyA AyANameyaM AinnA'vamA NaM saMkhaDiM aNupavissamANassa -- pAeNa vA pAe akaMtapuvve bhavai, hattheNa vA hatye saMcAliyapuvve bhavei, pAeNa vA pAe AvaDiyapuvve bhavai, sIseNa vA sIse saMghaTTiyapuvve bhavai, kAraNa vA kAe saMkhobhivapubve zrutaskaM0 2 cUlikA 1 piNDaiSa 01 uddezaH 3 // 331 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavai, daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA leluNA vA kavAleNa vA abhihayapuvveNa vA bhavai, sIodaeNa vA ussittapuLe bhavai, rayasA vA parighAsiyapuvve bhavai, aNesaNijje vA paribhuttapuvve bhavai, annesiM vA dijjamANe paDiggAhiyapuvve bhavai, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM AinnAvamA NaM saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / (sU. 17 ) sa bhikSuryadi punarevaMbhUtaM grAmAdikaM jAnIyAt, tadyathA-prAme vA nagare va yAvadrAjadhAnyAM vA saGghaDirbhaviSyati, tatra ca carakAdayo'pare vA bhikSAcarAH syuratastadapi grAmAdikaM saGghaDipratijJayA 'nAbhisandhArayedgamanAya' na tatra gamanaM kuryAdityarthaH // tadgatAMzca doSAn sUtreNaivAha - kevalI brUyAd yathaitadAdAnaM - karmopAdAnaM varttata iti darzayati-sA ca saGghaDiH AkIrNA vA bhavet - carakAdibhiH saGkulA 'avamA' hInA zatasyopaskRte paJcazatopasthAnAditi, tAM cAkIrNAmavamAM cAnupravizato'mI doSAH, tadyathA - pAdena parasya pAda AkrAnto bhavet hastena vA hastaH saMcAlito bhavet, 'pAtreNa vA' bhAjanena vA 'pAtraM' | bhAjanamApatitapUrvaM bhavet, zirasA vA ziraH saGghaTTitaM bhavet, kAyenAparasya - carakAdeH kAyaH saGgobhitapUrvo bhavediti, sa ca carakAdirAruSitaH kalahaM kuryAt, kupitena ca tena daNDenAsnA vA muSTinA vA loSThena vA kapAlena vA sAdhurabhihatapUrvo bhavet, tathA zItodakena vA kazcitsiJcet, rajasA vA parigharSito bhavet / ete tAvatsaGkIrNadoSAH, avamadoSAzcAmI -ane| SaNIyaparibhogo bhavet, stokasya saMskRtatvAtmabhUtatvAccArthinAM, prakaraNakArasyAyamAzayaH syAd-yathA matprakaraNamuddizyaite samAyAtAstata etebhyo mayA yathAkathazciddeyamityabhisandhinA''dhAkarmAdyapi kuryAd, ato'neSaNIyaparibhogaH syAditi, | kadAcidvA dAtrA'nyasmai dAtumabhivAJchitaM taccAnyasmai dIyamAnamantarAle sAdhurgRhNIyAt, tasmAdetAn doSAnabhisaMpradhArya
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) RAAS // 332 // saMyato nirghandhastathAprakArAmAkIrNAmavamA vA saGkhaDiM vijJAya saGkhaDipratijJayA nAbhisaMdhArayed gamanAyeti // sAmprataM ||5|| sAmAnyena piNDazaGkAmadhikRtyAha cUlikA 1 se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 esaNijje siyA aNesaNije siyA vitigichasama.va piNDaiSa01 neNa appANeNa asamAhaDAe lesAe tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA // (sU. 18) uddezaH3 sa bhikSahapatikulaM praviSTaH san yatpunarAhArajAtameSaNIyamapyevaM zaGkata, tadyathA-vicikitsA-jugupsA vA'neSaNIyAzaGkA tayA samApanna:-zaGkAgRhIta AtmA yasya sa tathA tena zaGkAsamApannenAtmanA 'asamAhaDAe' azuddhayA lezyayA-udgamAdidoSaduSTamidamityevaM cittaviplutyA'zuddhA lezyA-antaHkaraNarUpopajAyate tayA satyA 'tathAprakAram' aneSaNIyaM zaGkAdoSaduSTamAhArAdikaM sati lAbhe "'jaM saMke taM samAvajje" iti vacanAnna pratigRhIyAditi // sAmprataM gacchanizaitAnadhikRtya sUtramAha se mikkhU0 gAhAvaikulaM pavisiukAme savvaM bhaMDagamAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisija vA nikkhamija vaa|| se bhikkhU vA 2 bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA savvaM bhaMDagamAyAe bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA nikvamijja vA pavisija vA / / se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe savvaM bhaMDagamAyAe gAmANugAmaM dUijijA / / (sU. 19) // 332 // 1 ye zaheta taM samApadyeta.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa bhikSargacchanirgato jinakalpikAdirgrahapatikula praveSTukAmaH 'sarva' niravazeSa 'bhaNDaka' dharmopakaraNam 'AdAya' gRhItvA gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizedvA tato niSkAmedvA / tasya copakaraNamanekadheti, tadyathA-"duga tiga caukta paMcaga nava dasa ekAraseva bArasahe"tyAdi / tatra jinakalpiko dvividhaH-chidrapANiracchidrapANizca, tatrAcchidrapANeH zasyanurUpAbhigrahavizeSAd dvividhamupakaraNaM, tadyathA-rajoharaNaM mukhavastrikA ca, kasyacittvaktrANArtha kSaumapaTaparigrahAtrividham , aparasyodakabinduparitApAdirakSaNArthamaurNikapaTaparigrahAccaturddhA, tathA'sahiSNutarasya dvitIyakSaumapaTaparigrahAsaJcadheti / chidrapANestu jinakalpikasya saptavidhapAtraniryogasamanvitasya rajoharaNamukhavastrikAdigrahaNakrameNa yathAyogaM navavidho-dazavidha ekAdazavidho dvAdazavidhazcopadhirbhavati, pAtraniryogazca-"pattaM 1 pattAbaMdho 2 pAyaDhavaNaM 3 ca pAyakesariyA 4 / paDalAi 5 rayattANaM 6 ca gocchao 7 pAyanijjogo // 1 // " anyatrApi gacchatA sarvamupakaraNaM gRhItvA gantavyamityAha-sa bhikSu mAderbahirvihArabhUmi svAdhyAyabhUmi vA tathA 'vicArabhUmi' viSThotsargabhUmiM sarvamupakaraNamAdAya ||pravizenniSkAmedvA, etadvitIya, evaM prAmAntare'pi tRtIyaM sUtram // sAmprataM gamanAbhAve nimittamAha se bhikkhU0 aha puNa evaM jANijjA-tivvadesiyaM vAsaM vAsemANaM pehAe tivvadesiyaM mahiyaM saMnicayamANaM pehAe mahavAeNa vA rayaM samuddhayaM pehAe tiricchasaMpAimA vA tasA pANA saMthaDA saMnicayamANA pehAe se evaM nacA no savvaM bhaMDaga 1 pAtraM pAtrabandhaH pAtrasthApanaM ca pAtrakezarikA / paTalAni rajanANaM ca gocchakaH pAtraniyogaH // 1 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 3. // 333 // AAAAAACARE mAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisija vA nikkhamija vA bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA nikkhamija vA pavisijja vA gAmANugAma dUijijA / / (sU0 20) sa bhikSuratha punarevaM vijAnIyAt, tadyathA-tIvra-bRhadvAropetaM dezikaM-bRhatkSetravyApi tIvaM ca taddezikaM ceti samAsaH, bRhadvAraM mahati kSetre varSantaM prekSya, tathA tIvradezikAM-mahati deze'ndhakAropetAM 'mahikAM vA' dhUmikAM saMnipatantI prekSya upalabhya, tathA mahAvAtena vA samudbhUtaM rajaH prekSya tirazcInaM vA saMnipatato-gacchataH 'prANinaH' pataGgAdIn 'saMskR(statAn' ghanAn prekSya sa bhikSurevaM jJAtvA gRhapatikulAdau sUtratrayoddiSTaM sarvamAdAya na gacchennApi niSkAmedveti, idamaktaM bhavati-sAmAcAryevaiSA yathA gacchatA sAdhunA gacchanirgatena tadantargatena vA upayogo dAtavyaH, tatra yadi varSamahikAdika jAnIyAttato jinakalpiko na gacchatyeva, yatastasya zaktireSA yayA SaNmAsaM yAvatpurIpotsarganiSe(ro), vidadhyAt, itarasta sati kAraNe yadi gacchet na sarvamupakaraNaM gRhItvA gacchediti taatpryaarthH| adhastAjjugupsiteSu doSadarzanApravezapratiSedha uktaH, sAmpratamajugupsiteSvapi keSuciddoSadarzanAtpravezapratiSedhaM darzayitumAha se bhikkhU vA 2 se jAI puNa kulAI jANijjA taMjahA-khattiyANa vA rAINa vA kurAINa vA rAyapesiyANa vA rAyavaMsaTThiyANa vA aMto vA bAhiM vA gacchaMtANa vA saMniviTThANa vA nimaMtemANANa vA animaMtemANANa vA asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA ( sU0 21) / / 1-1-3 / / piNDaiSaNAyAM tRtIya uddezakaH / / sa bhikSuryAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAt , tadyathA-kSatriyAH-cakravartivAsudevabaladevaprabhRtayasteSAM kulAni, // 333 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAR ALAAAACAN rAjAnaH-kSatriyebhyo'nye, kurAjAnaH-pratyantarAjAnaH, rAjapreSyAH-daNDapAzikaprabhRtayaH, rAjavaMze sthitA-rAjJo mAtulabhAgineyAdayaH, eteSAM kuleSu saMpAtabhayAna praveSTavyaM, teSAM ca gRhAntabehivoM sthitAnAM 'gacchatA' pathi vahatAM 'saMniviSTAnAm' AvAsitAnAM nimantrayatAmanimantrayatAM vA'zanAdi sati lAbhe na gRhNIyAditi // prathamasyAdhyayanasya tRtIya uddezakaH smaaptH|| 1-1-3 // | uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake saGkaDigato vidhirabhihitastadihApi taccheSavidheH pratipAdanArthamAha se bhikkhU vA0 jAva samANe se jaM puNa jANejjA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA maMsakhalaM vA macchakhalaM vA AheNaM vA paheNaM vA hiMgolaM vA saMmelaM vA hIramANaM pehAe aMtarA se maggA bahupANA bahubIyA bahuhariyA bahuosA bahuudayA bahuuttiMgapaNagadagamaTTIyamakaDAsaMtANayA bahave tattha samaNamAhaNaatihi kivaNavaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ( uvAgacchaMti) tatthAinnA vittI no pannassa nikkhamaNapavesAe no pannassa vAyaNapucchaNapariyaTTaNANuppehadhammANuogaciMtAe, se evaM naccA tahappagAraM puresaMkhaDiM vA pacchAsaMkhaDiM vA saMkhaDiM saMkhaDipaDiAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA jAva hIramANaM vA pehAe aMtarA se maggA appA pANA jAva saMtANagA no jattha barve samaNa jAva uvAgamissaMti appAinnA vittI pannassa nikkhamaNapavesAe pannassa vAyaNapucchaNapariyaTTaNANuppehadhammANuogaciMtAe, sevaM naccA tahappagAraM puresaMkhaDiM vA0 abhisaMdhArija gamaNAe / / (sU0 22)
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA- sa bhikSuH kvacidrAmAdau bhikSArtha praviSTaH san yadyevaMbhUtA saGkhaDiM jAnIyAt tatpratijJayA nAbhisaMdhArayed gamanAye- zrutaska02 rAGgavRttiH tyante kriyA, yAdRgbhUtAM ca saGkhaDiM na gantavyaM tAM darzayati-mAMsamAdau pradhAnaM yasyAM sA mAMsAdikA tAmiti, ida- cUlikA 1 (zI0) SImuktaM bhavati-mAMsanivRttiM kartukAmAH pUrNAyAM vA nivRttau mAMsapracurAM saGkhaDiM kuryuH, tatra kazcitsvajanAdistadanurUNmeva piNDaiSa01 kiJcinnayet, tacca nIyamAnaM dRSTvA na tatra gantavyaM, tatra doSAn vakSyatIti, tathA matsyA Adau pradhAnaM yasyAM sA tathA, uddezaH4 // 334 // PevaM mAMsakhalamiti, yatra saGkaDinimittaM mAMsaM chittvA chittvA zoSyate zuSkaM vA puJjIkRtamAste tattathA, kriyA pUrvavat, evaM matsyakhalamapIti, tathA 'AheNaM ti yadvivAhottarakAlaM vadhUpraveze varagRhe bhojanaM kriyate, 'paheNaM ti vadhvA nIyamA-18 nAyA yatpitagRhabhojanamiti, 'hiMgolaMti mRtakabhakaM yakSAdiyAtrAbhojanaM vA, 'saMmelaM ti parijanasanmAnabhakkaM goSThIbhaktaM vA, tadevaMbhUtAM saGkaDiM jJAtvA tatra ca kenacitsvajanAdinA tannimittameva kiJcid 'hiyamANaM' nIyamAnaM prekSya tatra bhikSArtha | na gacched, yatastatra gacchato gatasya ca doSAH saMbhavanti, tAMzca darzayati-gacchatastAvadantarA-antarAle 'tasya' bhikSoH 'mArgAH' panthAno bahavaH prANA:-prANinaH-pataGgAdayo yeSu te tathA, tathA bahubIjA bahuharitA bahvavazyAyA bahUdakA bahUsiGgapanakodakamRttikAmarkaTasantAnakAH, prAptasya ca tatra saGghaDisthAne bahavaH zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagA upAgatA upAgamiSyanti tathopAgacchanti ca, tatrAkIrNA carakAdibhiH 'vRttiH' vartanam ato na tatra prAjJasya niSkramaNapravezAya vRttiH kalpate, nApi prAjJasya vAcanApracchanAparivartanA'nuprekSAdharmAnuyogacintAyai vRttiH kalpate, na tatra // 34 // janAkIrNe gItavAditrasambhavAt svAdhyAyAdikriyAH pravartanta iti bhAvaH, sa bhikSurevaM gacchagatApekSayA bahudoSAM tathAprakArAM BASAHALAGAHARASH
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsapradhAnAdikAM puraHsaGkhaDiM pazcAtsaGkhaDiM vA jJAtvA tatpratijJayA nAbhisandhArayedgamanAyeti // sAmpratamapavAdamAha -sa bhikSuradhvAnakSINo glAnotthitastapazcaraNakarSito vA'vamaudarya vA prekSya durlabhadravyArthI vA sa yadi punarevaM jAnIyAt-mAMsAdikamityAdi pUrvavadAlApakA yAvadantarA-antarAle 'se' tasya mikSorgacchato mArgA alpaprANA alpabIjA alpaharitA ityAdi vyatyayena pUrvavadAlApakaH, tadevamalpadoSAM saGghaDiM jJAtvA mAMsAdidoSapariharaNasamarthaH sati kAraNe tatpratijJayA'bhisaMdhArayedgamanAyeti // piNDAdhikAre'nuvartamAne bhikSAgocaravizeSamadhikRtyAha se mikkhU vA 2 jAva pavisiukAme se jaM puNa jANijA khIriNiyAo gAvIo khIrijamANIo pahAe asaNaM vA 4 uvasaMkhaDijamANaM pehAe purA appajUhie sevaM nacA no gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe nikkhamijja vA pavisija vA / / se tamAdAya egatamavakamijA aNAvAyamasaMloe ciTThijjA, aha puNa evaM jANijjA-khIriNiyAo gAvIo khIriyAo pehAe asaNaM vA 4 uvaksaDiyaM pehAe purAe jUhie sevaM naccA tao saMjayAmeva gAhA0 nikkhamijja vA // (sU0 23) sa bhikSurgrahapatikulaM praveSTukAmaH sannatha punarevaM vijAnIyAt , yathA kSIriNyo gAvo'tra duhyante, tAzca duhyamAnAH prekSya tathA'zanAdikaM caturvidhamapyAhAramupasaMskriyamANaM prekSya tathA 'appajUhie'tti siddhe'pyodanAdike 'purA' pUrvamanyeSAmadatte sati pravarttamAnAdhikaraNApekSI pUrvatra ca prakRtibhadrakAdiH kazcidyatiM dRSTvA zraddhAvAn bahutaraM dugdhaM dadAmIti vatsa|kapIDAM kuryAt traseyurvA duhyamAnA gAvastatra saMyamAtmavirAdhanA, arddhapakkaudane ca pAkAthai tvarayA'dhikaM yatnaM kuryAt **************
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 | uddezaH4 (zI0) // 335 // tataH saMyamavirAdhaneti, tadevaM jJAtvA sa bhikSurgRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA na pravizennApi niSkrAmediti // yacca kuryAttadarzayitumAha 'saH' bhikSuH 'tam' artha godohanAdikam 'AdAya' gRhItvA'vagamyetyarthaH, tata ekAntamapakrAmed, apakramya ca gRhasthAnAmanApAte'saMloke ca tiSThet , tatra tiSThannatha punarevaM jAnIyAd yathA kSIriNyo gAvo dugdhA ityAdi pUrvavyatyayenAlApakA neyA yAvanniSkAmetpravizedveti // piNDAdhikAra evedamAha mikkhAgA nAmege evamAhaMsu-samANA vA vasamANA vA gAmANugAma dUijjamANe khuDDAe khalu ayaM gAme saMniruddhAe no mahAlae se haMtA bhayaMtAro bAhiragANi gAmANi bhikkhAyariyAe vayaha, saMti tatthegaiyassa bhikkhussa puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA vA parivasaMti, taMjahAgAhAvaI vA gAhAvaiNIo vA gAhAvaiputtA vA gAhAvaidhUyAo vA gAhAvaIsuNhAo vA dhAio vA dAsA vA dAsIo vA kammakarA vA kammakarIo vA, tahappagArAI kulAI puresaMthuyANi vA pacchAsaMthuyANi vA puvAmeva bhikkhAyariyAe aNupavisissAmi, aviya ittha labhissAmi piMDaM vA loyaM vA khIraM vA dahiM vA navaNIyaM vA thayaM vA gullaM vA tillaM vA mahuM vA majaM vA maMsaM vA sakuliM vA phANiyaM vA pUrva vA sihiriNiM vA, taM puvvAmeva bhuccA piccA paDiggahaM ca saMlihiya saMmajjiya tao pacchA bhikkhUhiM saddhiM gAhA0 pavisissAmi vA nikkhamissAmi vA, mAiTThANaM saMphAse, taM no evaM karijA / / se tattha bhikkhUhiM saddhiM kAleNa aNupavisittA tatthiyareyarehiM 'kulehiM sAmudANiyaM esiyaM / // 335 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vesiyaM piMDavAyaM paDigAhittA AhAraM AhArijjA, eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM0 (sU0 24) // mArapaNDaSaNAyAM caturtha uddezakaH // tavantaH, kimbhUtAste ityAha- mAyAtAn prAmAnuprAmaM dUya bhikSaNazIlA bhikSukA nAmaike sAdhavaH kecanaivamuktavantaH, kimbhUtAste ityAha-'samAnAH' iti javAbalaparikSINatayaikasminneva kSetre tiSThantaH, tathA 'vasamAnAH' mAsakalpavihAriNaH, ta evaMbhUtAH prAghUrNakAn samAyAtAn prAmAnugrAma daya-14 mAnAn-gacchata evamUcuH-yathA kSullako'yaM grAmo'lpagRhabhikSAdo vA, tathA saMniruddhaH-sUtakAdinA, no mahAniti puna canamAdarakhyApanArtham , atizayena kSullaka ityarthaH, tato hanta! ityAmantraNaM, yUyaM bhavantaH-pUjyA bahiAmeSu bhikSAcaryArtha vrajatetyevaM kuryAt , yadivA tatraikasya vAstavyasya bhikSoH 'puraHsaMstutAH' bhrAtRvyAdayaH 'pazcAtsaMstutAH' zvazurakulasaMbaddhAH parivasanti, tAn svanAmagrAhamAha, tadyathA-gRhapatirvetyAdi sugama yAvattathAprakArANi kulAni puraHpazcAtsaMstutAni pUrvameva bhikSAkAlAdahameteSu bhikSArtha pravekSyAmi, api caiteSu svajanAdikuleSvabhipretaM lAbha lapsye, tadeva darzayati-'piNDa' zAlyodanAdikaM 'loyam' itIndriyAnukUlaM rasAdhupetamucyate, tathA kSIraM vetyAdi sugama yAvatsihariNIM veti, navaraM madyamAMse chedasUtrAbhiprAyeNa vyAkhyeye, athavA kazcidatipramAdAvaSTabdho'tyantagRbhutayA madhumadyamAMsAnyapyAzrayedatastadupAdAnaM, 'phANiya'ti udakena dravIkRto guDaH kathito'kathito vA zikhariNI mArjitA, tallabdhaM pUrvameva bhuktvA peyaM |ca pItvA patadahaM saMlihya niravayavaM kRtvA saMmRjya ca vastrAdinA''rdratAmapanIya tataH pazcAdupAgate bhikSAkAle'vikRta
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zI0 ) // 336 // vadanaH prAghUrNaka bhikSubhiH sArddhaM gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravekSyAmi niSkramiSyAmi cetyabhisandhinA mAtRsthAnaM saMspRzedasAvityataH pratiSidhyate naivaM kuryAditi // kathaM ca kuryAdityAha 'saH' bhikSuH 'tatra' grAmAdau prAghUrNakabhikSubhiH sArddha 'kAlena' bhikSAvasareNa prAptena gRhapatikulamanupravizya tatra 'ita - retarebhyaH' uccAvacebhyaH kulebhyaH 'sAmudAnikaM' bhikSApiNDam 'eSaNIyam' udgamAdidoSarahitaM 'vaiSikaM' kevalaveSAvAptaM dhAtrIdUtanimittAdipiNDadoSarahitaM 'piNDapAtaM' bhaikSaM pratigRhya prAghUrNakAdibhiH saha grAsaipaNAdidoSarahitamAhAramAhArayed, etattasya bhikSoH 'sAmagryaM' saMpUrNo bhikSubhAva iti // prathamasya caturthaH samAptaH 1-1-4 // uktazcaturthoddezakaH, adhunA paJcamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaroddeza ke piNDagrahaNavidhirabhihitaH, atrApi sa evAbhidhIyata ityAha se bhikkhU vA 2 jAva paviTThe samANe se jaM puNa jANijjA - aggapiMDa ukkhippamANaM pehAe aggapiMDaM nikkhippamANaM pehAe aggapiMDaM hIramANaM pehAe aggapiMDaM paribhAijjamANaM pehAe aggapiMDaM paribhuMjamANaM pehAe aggapiMDaM pariTThabijamANaM pehAe purA asiNA vA abahArAi vA purA jattha'NNe samaNa0 vaNImagA khaddhaM 2 uvasaMkamaMti se haMtA ahamavi khaddhaM 2 ubasaMkamAmi, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karejyA // ( sU0 25 ) sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAttadyathA - agrapiNDo - niSpannasya zAlyodanAderAhArasya devatAdyartha zrutaskaM0 2 cUlikA 1 piNDaiSa0 1 uddezaH 4 // 336 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ stokastokoddhArastamutkSipyamANaM dRSTvA, tathA'nyatra nikSipyamANaM, tathA 'hiyamANaM' nIyamAnaM devatAyatanAdI, tathA 'pari|bhajyamAnaM' vibhajyamAnaM stokaM stokamanyebhyo dIyamAnaM, tathA paribhujyamAnaM, tathA parityajyamAnaM-devAyatanAccaturdiA kSipyamANaM, tathA 'purA asiNAi vatti-'purA'pUrvamanye zramaNAdayo ye'mumagrapiNDamazitavantaH, tathA pUrvamapahRtavanto vyavasthayA'vyavasthayA vA gRhItavantaH, tadabhiprAyeNa punarapi. pUrvamiva vayamatra lapsyAmaha iti yatrAgrapiNDAdau zramaNAdayaH 'khaddhaM khaddhati tvaritaM tvaritamupasaMkrAmanti, sa bhikSuretadapekSya kazcidevaM 'kuryAd' Alocayed, yathA 'hanta' iti vAkyopa nyAsArthaH ahamapi tvaritamupasaMkramAmi, evaM ca kurvan bhikSurmAtRsthAnaM saMspRzedityato naivaM kuryAditi // sAmprataM bhikSAPTanavidhimadarzanArthamAha se bhikkhU vA0 jAva samANe aMtarA se vappANi vA phalihANi vA pAgArANi vA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA sati parakame saMjayAmeva parikamijA, no ujuyaM gacchijjA, kevalI bUyA AyAgameyaM, se tattha parakamamANe payalija vA pakkhaleja vA pavaDija vA, se tattha payalamANe vA pakkhalejamANe vA pavaDamANe vA, tattha se kAe uccAraNa vA pAsavaNeNa vA kheleNa vA siMghANeNa vA vaMteNa vA pitteNa vA pUraNa vA sukkeNa vA soNieNa vA uvalitte siyA, tahappagAraM kAyaM no aNaMtarahiyAe puDhavIe no sasiNiddhAe puDhavIe no sasarakkhAe puDhavIe no cittamaMtAe silAe no cittamaMtAe lelUe kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaidie saaMDe sapANe jAva sasaMtANae no Amajijja vA pamajija vA saMlihija vA nilihija vA uvvaleja vA uvvaTTija vA AyAvija vA payAvija vA, se puvAmeva appasasarakkhaM taNaM vA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAmavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 5 // 337 // pattaM vA kaTuM vA sakaraM vA jAijA, jAittA se tamAyAya egatamavakkamijA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAva agnayaraMsi vA tahappagAraMsi paDilehiya paDilehiya pamajiya pamajjiya tao saMjayAmeva Amajijja vA jAva payAvija vA // (sU0 26) sa bhikSurbhikSArtha gRhapatikulaM-pATakaM rathyAM grAmAdikaM vA praviSTaH san mArga pratyupekSeta, tatra yadi 'antarA' antarAle 'se' tasya bhikSorgacchata etAni syuH, tadyathA-vaprAH' samunnatA bhUbhAgA mAmAntare vA kedArAH, tathA parikhA vA prAkArA vA gRhasya pattanasya vA, tathA toraNAni vA, tathA'rgalA vA'rgalapAzakA vA-yatrArgalA'grANi nikSipante, etAni cAntarAle jJAtvA prakramyate'neneti prakramo-mArgastasminnanyasmin sati saMyata eva tena 'parAkrameta' gacchet, naivarjunA gacchet , kimiti?, yataH 'kevalI' sarvajJo brUyAd 'AdAna' karmAdAnametat , saMyamAtmavirAdhanAtaH, tAmeva darzayati-'sa' bhikSuH 'tatra' tasmin vaprAdiyukta mArge 'parAkramamANaH' gacchan viSamatvAnmArgasya kadAcit 'pracalet kampet praskhaledvA tathA prapatedvA, sa tatra praskhalan prapatan vA paNNAM kAyAnAmanyatamaM virAdhayet, tathA tatra 'se' tasya kAya uccAreNa vA pratravaNena vA zleSmaNA vA sivAnakena vA vAntena vA pittena vA pUtena vA zukreNa vA zoNitena vA upaliptaH syAdityata evaMbhUtena pathA na gantavyam, atha mArgAntarAbhAvAttenaiva gataH praskhalitaH san kardamAdhupaliptakAyo naivaM kuryAditi darzayati-sa yatistathAprakAram-azucikardamAdyupaliptaM kAyamanantarhitayA-avyavahitayA pRthivyA tathA 'sasnigdhayA' ArdrayA evaM sarajaskayA vA, tathA 'cittavatyA' sacittayA zilayA, tathA cittavatA 'lelunA' pRthivIzakalena vA, evaM kolAghuNAstadAvAsabhUte dAruNi jIvapratiSThite sANDe saprANini yAvatsasantAnake 'no' naiva sakRdAmRjyAnApi punaH punaH AAAAAAAAACA%A // 337 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ BASACARSAGAR pramRjyAt, kardamAdi zodhayedityarthaH, tathA tatrastha eva 'na saMlihejA' na saMlikhet, nodvartanAdinodalet , nApi tadeveSa-| cchuSkamudvarttayet , nApi tatrastha eva sakRdAtApayet , punaH punarvA pratApayet , yatkuryAttadAha-sa bhikSuH 'pUrvameva tadanantaramevAlparajaskaM tRNAdi yAceta, tena caikAntasthaNDile sthitaH san gAtraM 'pramRjyAt' zodhayet, zeSa sugamamiti // kizca se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA goNaM viyAlaM paDipahe pehAe mahisaM viyAlaM paDipahe pehAe, evaM maNussaM AsaM hatyi sIhaM vagdhaM vigaM dIviyaM acchaM taracchaM parisaraM siyAlaM birAlaM suNayaM kolasuNayaM kokaMtiyaM cittAcillaDayaM viyAlaM paDipahe pehAe sai paraphame saMjayAmeva parakkamejA, no ujjuyaM gacchijjA / se mikkhU vA0 samANe aMtarA se uvAo vA khANue vA kaMTae vA ghasI vA bhilugA vA visame vA vijale vA pariyAvajijjA, sai parakame saMjayAmeva, no ujjuyaM gacchijjA // (sU0 27) sa bhikSurbhikSArthaM praviSTaH san pathyupayogaM kuryAt , tatra ca yadi punarevaM jAnIyAd yathA'tra kiJcidgavAdikamAsta iti tanmArga rundhAnaM 'gAM' balIva 'vyAlaM' dRptaM duSTamityarthaH, panthAnaM prati pratipathastasmin sthitaM pratyupekSya, zeSa sugama, yAvatsati parAkrame-mArgAntare RjunA pathA''tmavirAdhanAsambhavAnna gacchet , navaraM 'vigaM'ti vRkaM 'dvIpina' citrakam 'a-18 cchaMti RkSaM 'parisara'nti sarabhaM 'kolasuNaya' mahAsUkaraM 'kokaMtiya'nti zRgAlAkRtirlomaTako rAtrau ko ko ityevaM rAraTIti, 'cittAcillaDaya'ti AraNyo jIvavizeSastamiti // tathA-sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san mArgopayogaM dadyAt, tatrAntarAle yadyetatparyApadyata-syAt , tadyathA-'avapAtaH' gataH sthANurvA kaNTako vA ghasI nAma-sthalAdadhastAdavataraNaM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 338 // "bhiluga'tti sphuTitakRSNabhUrAjiH viSama-ninonnataM vijala-kardamaH tatrAtmasaMyamavirAdhanAsambhavAt 'parAkrame mArgAntarezrutaskaM02 sati RjunA pathA na gacchediti // tathA |cUlikA 1 se bhikkhU vA0 gAhAvaikulassa duvArabAhaM kaMTagabuMdiyAe paripihiyaM pehAe tesiM puvAmeva uggahaM aNaNunaviya apaDilehiya piNDaiSa01 appamajjiya no avaMguNijja vA pavisija vA nikkhamija vA, tesiM puvAmeva uggahaM aNunaviya paDilehiya paDilehiya uddezaH5 pamajiya pamajiya tao saMjayAmeva avaMguNija vA paviseja vA nikkhameja vA / / (sU0 28) sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san gRhapatikulasya 'duvArabAhaMti dvArabhAgasta kaNTakazAkhayA 'pihitaM' sthagitaM prekSya yeSAM tadhaM teSAmavagraha pUrvameva 'ananujJApya' ayAcitvA, tathA apratyupekSya cakSuSA'pramRjya ca rajoharaNAdinA 'no'vaMguNejatti naivodghATayed, udghAvya ca na pravizennApi niSkAmet, doSadarzanAt, tathAhi-gRhapatiH pradveSaM gacchet , naSTe ca vastuni sAdhuviSayA zaGkotpadyeta, udghATadvAre cAnyat pazvAdi pravizedityevaM ca saMyamAtmavirAdhaneti / sati kAraNe'pavAdamAha-sa bhikSuryeSAM tadgRhaM teSAM sambandhinamavagraham 'anujJApya' yAcitvA pratyupekSya pramRjya ca gRhodghATanAdi kuryAditi, etaduktaM bhavati-svato dvAramudghAvya na praveSTavyameva, yadi punarlAnAcAryAdiprAyogyaM tatra labhyate vaidyo vA tatrAste durlabhaM vA dravyaM tatra bhaviSyati avamaudarye vA satyebhiH kAraNairupasthitaiH sthagitadvAri vyavasthitaH san zabdaM kuryAt, svayaM vA yathAvidhyudghAvya praveSTavyamiti // tatra praviSTasya vidhi darzayitumAha daa||338|| se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA samaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMDolagaM vA atihiM vA puvvapaviTuM pehAe no tesiM saM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ loe sapaDiduvAre ciTThijA, se tamAyAya egaMtamavakamijjA 2 aNAvAyamasaMloe ciTThijjA, se se paro aNAvAyamasaMloe ciTThamANassa asaNaM vA 4 AhaTu dalaijA, se ya evaM vaijjA-AusaMto samaNA! ime bhe asaNe vA 4 savvajaNAe nisaDhe taM bhuMjaha vA NaM paribhAeha vA NaM, taM cegaio paDigAhittA tusiNIo uvehijjA, aviyAI eyaM mamameva siyA, mAihANaM saMphAse, no evaM karijjA, se tamAyAe tattha gacchijjA 2 se puvAmeva AloijjA-AusaMto samaNA ! ime bhe asaNe vA 4 savvajaNAe nisiDhe taM bhuMjaha vA NaM jAva paribhAeha vA NaM, seNamevaM vayaMta paro vaijjA-AusaMto samaNA ! tuma ceva NaM paribhAehi, se tattha paribhAemANe no appaNo khaddhaM 2 DAyaM 2 UsaDhaM 2 rasiyaM 2 maNunnaM 2 niddhaM 2 lukkhaM 2, se tattha amucchie agiddhe aga(nA)Dhie aNajhovavanne bahusamameva paribhAijjA, se gaM paribhAemANaM paro vahajA-AusaMto samaNA! mA NaM tumaM paribhAehi savve vegaiA ThiyA u bhukkhAmo vA pAhAmo vA, se tattha bhuMjamANe no appaNA khaddhaM khaddhaM jAva lukkhaM, se tattha amucchi e 4 bahusamameva a~jijjA vA pAijjA vA // (sU0 29) sa bhikSuAmAdau bhikSArtha praviSTo yadi punarevaM vijAnIyAd yathA'tra gRhe zramaNAdiH kazcinaviSTaH, taM ca pUrvapraviSTaM prekSya dAtRpratigrAhakAsamAdhAnAntarAyabhayAnna tadAloke tiSThet , nApi tannirgamadvAraM prati dAtRpratigrAhakAsamAdhAnAntarAyabhayAt, kintu sa bhikSustaM zramaNAdikaM bhikSArthamupasthitam 'AdAya' avagamyaikAntamapakrAmet, apakramya cAnyeSAM cAnApAte-vijane'saMloke ca saMtiSThet, tatra ca tiSThataH sa gRhasthaH 'se' tasya bhikSozcaturvidhamapyAhAramAhRtya * dadyAt, prayacchaMzcaitadyAd-yathA yUyaM bahavo bhikSArthamupasthitA ahaM ca vyAkulatvAnnAhAraM vibhAjayitumalamato he OMOMOMOMOMOMOM
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 5 zrIAcA AyuSmantaH! zramaNAH! ayamAhArazcaturvidho'pi 'bhe' yuSmabhyaM sarvajanArtha mayA nisRSTo-dattastatsAmprataM svarucyA tamA- rAGgavRttiH hAramekatra vA bhuDnadhvaM paribhajadhvaM vA-vibhajya vA gRhNItetyarthaH, tadevaMvidha AhAra utsargato na grAhyaH, durbhikSe vADa(zI0) dhvAnanirgatAdau vA dvitIyapade kAraNe sati gRhNIyAd , gRhItvA ca naivaM kuryAd yathA tamAdAraM gRhItvA tUSNIko gcch||339|| tannevamutprekSeta-yathA mamaivAyamekasya datto'pi cAyamalpatvAnmamaivaikasya syAd , evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzed , ato naivaM kuryAditi, yathA ca kuryAttathA ca darzayati-sa bhikSustamAhAraM gRhItvA tatra zramapyAdyantike gacched , gatvA ca saH 'pU3rvameva' AdAveva teSAmAhAram 'Alokayet' darzayet, idaM ca brUyAd-yathA bho AyuSmantaH! zramaNAdayaH! ayamaza nAdika AhAro yuSmAkaM sarvajanArthamavibhakta eva gRhasthena nisRSTo-dattastadyUyamekatra bhudhvaM vibhajadhvaM vA, 'se' athainaM sAdhumevaM bruvANaM kazcicchramaNAdirevaM brUyAd-yathA bho AyuSman ! zramaNa ! tvamevAsmAkaM paribhAjaya, naivaM tAvatkuryAt , atha sati kAraNe kuryAt tadA'nena vidhineti darzayati-sa bhikSurvibhAjayannAtmanaH 'khaddhaM 2' pracura 2 'DAgaM'ti zAkam 'UsaDhaM'ti ucchritaM varNAdiguNopetaM, zeSa sugama yAvadrUkSamiti na gRhNIyAditi / api ca 'sa' bhikSuH 'tatra' AhAre mUrchito'gRddho'nAdRto'nadhyupapanna iti, etAnyAdarakhyApanArthamekAthikAnyupAttAni kathaJcidbhedAdvA vyAkhyAtavyA18||nIti, 'bahusama'miti sarvamatra samaM kizcitsikthAdinA yadyadhikaM bhavediti, tadevaM prabhUtasamaM paribhAjayet , taM ca sAdhu paribhAjayantaM kazcidevaM brUyAd , yathA-AyuSman ! zramaNa! mA tvaM paribhAjaya, kintu sarva eva caikatra vyavasthitA vayaM bhokSyAmahe pAsyAmo vA, tatra paratIrthikaiH sArddha na bhoktavyaM, svayUthyaizca pArzvasthAdibhiH saha sambhogikaiH sahaughA CARSACROBARORA // 339 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ locanAM dattvA bhuJjAnAnAmayaM vidhiH, tadyathA-no Atmana ityAdi, sugamamiti // ihAnantarasUtre bahirAlokasthAna niSiddhaM, sAmprataM tatpravezapratiSedhArthamAha se bhikkhU vA se jaM puNa jANijjA samaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMDolagaM vA atihiM vA puvvapaviDhe pehAe no te uvAikamma pavisijja vA obhAsija vA, se tamAyAya egatamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaMloe ciTThijjA, aha puNevaM jANijjA-paDisehie vA dine vA, tao taMmi niyattie saMjayAmeva pavisija vA obhAsijja vA eyaM0 sAmaggiyaM0 (sU0 30) // 2-1-1-5 // piNDaiSaNAyAM paJcama uddezakaH // sa bhikSurbhikSArtha grAmAdau praviSTaH san yadA punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-atra gRhapatikule zramaNAdikaH praviSTaH, 'taM ca | pUrvapraviSTaM zramaNAdikaM prekSya tato na tAn zramaNAdIn pUrvapraviSTAnatikramya pravizet , nApi tatstha eva 'avabhASeta' dAtAraM yAcet , api ca-sa tam 'AdAya' avagamyaikAntamapakrAmed anApAtAsaMloke ca tiSThet tAvadyAvacchramaNAdike pratiSiddhe piNDe vA tasmai datte, tatastasmin 'nivRtte' gRhAnnirgate sati tataH saMyata evaM pravizedavabhASeta veti, evaM ca |tasya bhikSoH 'sAmagryaM' sampUrNo bhikSubhAva iti // prathamasya paJcamoddezakaH smaaptH|| I __ paJcamoddezakAnantaraM SaSThaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake zramaNAdyantarAyabhayAgRhapravezo ni[SiddhaH, tadihApyaparaprANyantarAyapratiSedhArthamAha
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 | uddezaH6 (zI0) // 340 // se mikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA-rasesiNo bahave pANA ghAsesaNAe saMthaDe saMnivaie pehAe, tajahA-kukuDajAiyaM vA sUyarajAiyaM vA aggapiMDaMsi vA vAyasA saMthaDA saMnivaiyA pehAe sai parakame saMjayA no ujjuyaM gacchijjA / / (sU0 31) / __sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san padi punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-bahavaH 'prANAH' prANinaH rasyate-AsvAdyata iti rasastameSTaM zIlameSAM te rasaiSiNaH, rasAnveSiNa ityarthaH, te tadarthinaH santaH pazcAd grAsArtha kvacidradhyAdau saMnipatitAstAMzcAhArArtha saMskR(stR)tAn-dhanAn saMnipatitAn prekSya tatastadabhimukhaM na gacchediti sambandhaH, tAMzca prANinaH svanAmagrAha-|| mAha-kukkuTajAtikaM vetyanena ca pakSijAtiruddiSTA, sUkarajAtikamityanena ca catuSpadajAtiriti, 'agrapiNDe vA' kAkapiNDyAM vA bahiH kSiptAyAM vAyasAH saMnipatitA bhaveyuH, tAMzca dRSTvA'grataH, tataH sati parAkrameM-anyasmin mArgAntare 'saMyataH' samyagupayuktaH saMyatAmantraNaM vA RjustadabhimukhaM na gacched , yatastatra gacchato'ntarAyaM bhavati, teSAM cAnyatra saMnipatitAnAM vadho'pi syAditi // sAmprataM gRhapatikulaM praviSTasya sAdhorvidhimAha se mikkhU vA 2 jAva no gAhAvaikulassa vA duvArasAhaM avalaMbiya 2 ciTThijjA, no gA0 dagacchaNamattae ciTThijjA, no gA0 caMdaNiuyae ciTThijjA, no gA0 siNANassa vA vaJcassa vA saMloe sapaDiduvAre ciTThijjA, no0 AloyaM vA thiggalaM vA saMdhiM vA dagabhavaNaM vA vAhAo pagijjhiya 2 aMguliyAe vA uddisiya 2 uNNamiya 2 avanamiya 2 nijhAijjA, no gAhAvaiaMguliyAe uddisiya 2 jAijjA, no gA. aMgulie cAliya 2 jAijjA, no gA0 a0 tabjiya 2 // 34 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAijA, no gA0 aM0 ukkhulaMpiya [ukkhaluMdiya ] 2 jAijA, no gAhAvaI vaMdiya 2 jAijjA no vayaNaM pharusaM vaijjA // (sU0 32) sa bhikSurbhikSArtha gRhapatikulaM praviSTaH sannaitatkuryAt, tadyathA-no gRhapatikulasya dvArazAkhAm 'avalambyAvalambba' paunaHpunyena bhRzaM vA'valambya tiSThed , yataH sA jIrNatvAtpated duSpratiSThitatvAdvA calet tatazca saMyamAtmavirAdhaneti, tathA 'udakapratiSThApanamAtrake' upakaraNadhAvanodakaprakSepasthAne pravacanajugupsAbhayAna tiSThet , tathA 'caMdaNiudaya'tti AcamanodakapravAhabhUmau na tiSThed , doSaH pUrvokta eva, tathA snAnavarcaHsaMloke tatpratidvAraM vA na tiSThet , etaduktaM bhavatiyatra sthitaiH snAnavarcaHkriye kurvan gRhasthaH samavalokyate tatra na tiSThediti, doSazcAtra darzanAzaGkayA niHzaGkatakriyAyA abhAvena nirodhapradveSasambhava iti, tathA naiva gRhapatikulasya 'Alokam' AlokasthAna-gavAkSAdika, 'thiggalaM'ti pradezapatitasaMskRtaM, tathA 'saMdhi'tti caurakhAtaM bhittisandhi vA, tathA 'udakabhavanam' udakagRhaM, sarvANyapyetAni bhujAM 'pragRhya pragahya' paunaHpunyena prasArya tathA'Ggulyoddizya tathA kAyamavanamyonnamya ca na nidhyApayet-na pralokayennApyanyasmai pradarza-18 yet, sarvatra dvivacanamAdarakhyApanArtha, tatra hi hRtanaSTAdau zaGkotpadyata iti ||api ca sa bhikSurgahapatikulaM praviSTaH sannaiva gRhapatimaDalyA'tyarthamuddizya tathA cAlayitvA tathA 'tarjayitvA' bhayamupadarya tathA kaNDUyanaM kRtvA tathA gRhapati 'vanditvA' vAgbhiH stutvA prazasya no yAceta, adatte ca naiva tadgRhapati paruSa vadet , tadyathA-yakSastvaM paragRhaM rakSasi, kutaste 94545455OMOMOMA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 cUlikA piNDaiSa01 uddezaH6 zrIAcA- I&AdAnaM ?, vAtava bhadrikA bhavato na punaranuSThAnam , api ca-"akSaradvayametaddhi, nAsti nAsti yaducyate / tadidaM dehi rAGgavRttiH dehIti, viparItaM bhaviSyati // 1 // " anyacca(zI0) aha tattha kaMci bhuMjamANaM pehAe gAhAvaI vA0 jAva kammakariM vA se puvAmeva AloijA-Ausotti vA bhaiNitti vA // 341 // dAhisi me itto annayaraM bhoyaNajAyaM?, se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA mattaM vA daviM vA bhAyaNaM vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholijja vA pahoija vA, se puvAmeva AloijjA-Ausotti vA bhaiNitti vA! mA evaM tuma hatthaM vA04 sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholehi vA 2, abhikaMkhasi me dAuM evameva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA 4 sIo0 usi0 uccholittA pahoittA Ah1 dalaijjA, tahappagAreNaM purekammakaeNaM hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no paDigAhijA / aha puNa evaM jANijjA no purekammakaeNaM udaulleNaM tahappagAreNaM vA udaulleNa vA hatyeNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no paDigAhijA / aha puNevaM jANijA-no udaulleNa sasiNiddheNa sesaM taM ceva evaM-sasarakkhe udaulle, sasiNiddhe maTTiyA use| hariyAle hiMgulue, maNosilA aMjaNe loNe // 1 // geruya vanniya seDiya soraTThiya piTTha kukusa ukuTThasaMsaTeNa / aha puNevaM jANijjA no asaMsaDhe saMsaDhe tahappagAreNa saMsaTeNa hatyeNa vA 4 asaNaM vA 4 phAsuyaM jAva paDigAhijA // (sU0 33) . atha bhikSustatra gRhapatikule praviSTaH san kaJcana gRhapatyAdikaM bhuJjAnaM prekSya sa bhikSuH pUrvamevAlocayed-yathA'yaM gRhapatistadbhAryA vA yAvatkarmakarI vA bhuGkte, paryAlocya ca sanAmagrAhaM yAceta, tadyathA-'Ausetti vetti, amuka iti // 341 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhapate ! bhagini ! iti vA ityAdyAmantraya dAsyasi me'smAdAhArajAtAdanyataradbhojanajAtamityevaM yAceta, tacca na varttate karttu, kAraNe vA satyevaM vadet-atha 'se' tasya bhikSorevaM vadato yAcamAnasya paro gRhasthaH kadAciddhastaM mAtraM dava bhA janaM vA 'zItodakavikaTena' apkAyena 'uSNodakavikaTena' uSNodakenAmAsukenAtridaNDodvRttena pazcAdvA sacittIbhUtena 'uccholeja 'tti sakRdudakena prakSAlanaM kuryAt, 'pahoeja' tti prakarSeNa vA hastAderddhAvanaM kuryAt sa bhikSurhastAdikaM pUrvameva prakSAlyamAnamAlocayed, dattAvadhAno bhavedityarthaH tacca prakSAlyamAnamAlocyAmuka ityevaM svanAmagrAhaM nivArayed, yathA - maivaM kRthAstvamiti, yadi punarasau gRhastho hastAdikaM sacittodakena prakSAlya dadyAttadaprAsukamiti jJAtvA na pratigR|hIyAditi // kiJca - athAsau bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt, tadyathA - 'no' naiva sAdhubhi kSAdAnArtha puraH- agrataH kRtaM prakSAlanAdikaM karma - kriyA yasya hastAdeH sa tathA tenodakenArdreNeti - galadvinduneti, etaduktaM bhavati - sAdhubhikSAdAnArthaM naiva hastAdikaM prakSAlitaM kintu tathAprakAra eva svataH kuto'pyanuSThAnAdudakArdo hastastena, evaM mAtrAdinA 'pi galadvindunA dIyamAnaM caturvidhamapyAhAramaprAsukamaneSaNIyamiti matvA no gRhNIyAditi // atha punarevaM vijAnIyAt, tadyathA - naiva 'udakArdreNa' galadvindunA hastAdinA dadyAt, kintu 'sasnigdhena' zItodakastimitenApi hastAdinA dIyamAnaM na pratigRhNIyAt, 'eva' miti prAktanaM nyAyamatidizati, yathodakasnigdhena hastena na grAhyaM tathA'nyena rajasA'pi evaM mRttikAdyapyAyojyamiti, tatroSaH - kSAramRttikA haritAlahiGgulakamanaHzilA'JjanalavaNagerukAH pratItAH, sacittAzca khanivizeSotpatteH, varNikA - pItamRttikA, seTikA - khaTikA, saurASTrakA - tubarikA, pi
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 342 // STam-acchaTitatandulacUrNaH, kukkusAH-pratItAH, 'ukuti pIluparNikAderudUkhalacUrNitamArdraparNacUrNamityevamAdinA sasni-5 gdhena hastAdinA dIyamAnaM na gRhNIyAt, ityevamAdinA tu asaMsRSTena tu gRhNIyAditi / atha punarevaM jAnIyAnno'saMsRSTaHcalikA 1 kiM tarhi ?-saMsRSTastajjAtIyenAhArAdinA tena saMsRSTena hastAdinA prAsukameSaNIyamiti gRhNIyAt, atra cASTau bhaGgAH, ta-piNDaiSa01 dyathA-"asaMsahe hatthe asaMsaDhe matte niravasese dave" ityekaikapadavyabhicArAnneyAH, sthApanA ceyam-atha punarasau 5 uddezaH6 bhikSurevaM jAnIyAt, tadyathA-udakAdinAuMsaMsRSTo hastAdistato gRhNIyAt, yadivA tathAprakAreNa dAtavyadravyajAtIyena saMsRSTo hastAdistena tathA prakAreNa hastAdinA dIyamAnamAhArAdikaM prAsukameSaNIyamitikRtvA pratigRhNIyAditi // kiJca se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijA pihuyaM vA bahurayaM vA jAva cAulapalaMba vA asaMjae mikkhupaDiyAe cittamaMtAe silAe jAva saMtANAe kuTTisu vA kuTTiti vA kuTTissaMti vA upphaNiMsu vA 3 tahappagAraM pihuyaM vA0 apphAsuyaM no paDigAhijA // (sU0 34 ) sa bhikSurbhikSArtha gRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-'pRthuka' zAlyAdilAjAn 'bahurayati pahuMka 'cAulapalaMba ti arddhapakkazAlyAdikaNAdikamityevamAdikam 'asaMyataH' gRhasthaH "bhikSupratijJayA' bhikSumudizya cittamatyAM zilAyAM tathA sabIjAyAM saharitAyAM sANDAyAM yAvanmarkaTasantAnopetAyAm 'akuTTiSuH' kuTTitavantaH // 342 // tathA kuTTanti kuTiSyanti vA, ekavacanAdhikAre'pi chAndasatvAttivyatyayena bahuvacanaM draSTavyaM, pUrvatra vA jAtAvekavacanaM,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ *%A4 tacca pRthukAdikaM sacittamacittaM vA cittamatyAM zilAyAM kuTTayitvA 'upphaNiMsutti sAdhvartha vAtAya dattavanto dadati dA-|| syanti vA, tadevaM tathAprakAraM pRthukAdi jJAtvA lAbhe sati no pratigRhNIyAditi // kiJca se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM0 bilaM vA loNaM ubbhiyaM vA loNaM assaMjae jAva saMtANAe bhiMdisu 3 ruciMsu vA 3 bilaM vA loNaM ubhiyaM vA loNaM aphAsuyaM0 no paDigAhijjA / / (sU0 35) AII sa bhikSuryadi punarevaM vijAnIyAt, tadyathA-bilamiti khanivizeSotpannaM lavaNam , asya copalakSaNArthatvAtsaindhavasau-18 varcalAdikamapi draSTavyaM, tathodbhijamiti samudropakaNThe kSArodakasamparkAd yadudbhidyate lavaNam, asyApyupalakSaNArthatvAkSArodakasekAdyadbhavati rumakAdikaM tadapi grAhya, tadevaMbhUtaM lavaNaM pUrvoktavizeSaNaviziSTAyAM zilAyAmamaitsuH-kaNikAkAraM kuryuH, tathA sAdhvarthameva bhindanti bhetsyanti vA tathA zlakSNatarArthaM 'ruciMsuva'tti piSTavantaH piMSanti pekSyanti vA, tadapi lavaNamevaMprakAraM jJAtvA no (prati) gRhNIyAt // api ca se bhikkhU vA0 se jaM. asaNaM vA 4 agaNinikkhittaM tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM no0, kevalI bUyA AyANameyaM, assaMjae bhikkhupaDiyAe ussicamANe vA nissicamANe vA AmajjamANe vA pamanjamANe vA oyAremANe vA uvvattamANe vA agaNijIve hiMsijjA, aha bhikkhUNaM pubvovaiTThA esa painnA esa heU esa kAraNe esuvaese jaM tahappagAraM asaNaM vA 4 agaNinikkhittaM aphAsuyaM no0 paDi0 eyaM0 sAmaggiyaM / / (sU0 36) / piNDaiSaNAyAM SaSTha uddezakaH 2-1-1-6 // sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTazcaturvidhamapyAhAramagnAvupari nikSiptaM tathAprakAraM jvAlAsaMbaddhaM lAbhe sati na pratigRhNI-15 A5% 84%AEERNA mA.sU. 58
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI.) // 343 // yAt / atraiva doSamAha-kevalI brUyAt 'AdAna' karmAdAnametaditi, tathAhi 'asaMyataH' gRhastho bhikSupratijJayA tatrAgyuparivyavasthitamAhAram 'utsiJcan' AkSipan 'niHsiJcan' dattodvarita prakSipan, tathA 'Amarjayan' sakRddhastAdinA zodhayan , tathA prakarSeNa mArjayan-zodhayan , tathA'vatArayan , tathA 'apavartayan tirazcInaM kurvannagnijIvAn hiMsyAditi / 'artha' anantaraM 'bhikSUNAM' sAdhUnAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA eSa heturetatkAraNamayamupadezaH yattathAprakAramagnisaMbaddhamazanAdyagninikSiptamaprAsukamaneSaNIyamiti jJAtvA lAbhe sati na pratigRhNIyAt, etatkhalu bhikSoH 'sAmagryaM' samagro bhikSubhAva iti // prathamAdhyayanasya SaSTha uddezakaH samAptaH // 2-1-1-6 // zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 | uddezaH 7 CREASEARCOALACKAGAR PECARSACARRC SaSThoddezakAnantaraM saptamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake saMyamavirAdhanA'bhihitA, iha tu saMyamAtmadAtRvirAdhanA tayA ca virAdhanayA pravacanakutsetyetadatra pratipAdyata iti se bhikkhU vA 2 se jaM. asaNaM vA 4 khaMdhaMsi vA thaMbhaMsi vA maMcaMsi vA. mAlaMsi vA pAsAyaMsi vA hammiyatalaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi uvanikkhitte siyA tahappagAraM mAlohaDaM asaNaM vA 4 aphAsuyaM no0, kevalI bUyA AyANameyaM, asaMjae bhikkhupaDiyAe pIDhaM vA phalagaM vA nisseNiM vA udUhalaM vA AhaTTa ussaviya durUhijjA, se tattha durUhamANe payalija vA pavaDijja vA, se tattha payalamANe vA 2 hatthaM vA pAyaM vA bAI vA UruM vA udaraM vA sIsaM // 343 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA annayaraM vA kAyaMsi iMdiyajAlaM lUsija vA pANANi vA 4 amihaNijja vA vittAsija vA lesijja vA saMghasija vA saMghaTTija vA pariyAvija vA kilAmija vA ThANAo ThANaM saMkAmija vA, taM tahappagAraM mAlohaDaM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA, se mikkhU vA 2 jAva samANe se jaM. asaNaM vA 4 kuTThiyAo vA kolejjAu vA assaMjae mikkhupaDiyAe ukunjiya avaujjiya ohariya Aha? dalaijA, tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no pddigaahijaa|| (suu037)|| sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san yadi punarevaM caturvidhamapyAhAraM jAnIyAt , tadyathA-'skandhe' arddhaprAkAre 'stambhe vA' zailadArumayAdau, tathA maJcake vA mAle vA prAsAde vA harmyatale vA anyatarasmin vA tathAprakAre'ntarikSajAte sa AhAraH 'upanikSiptaH' vyavasthApito bhavet , taM ca tathAprakAramAhAraM mAlAhRtamiti matvA lAbhe sati na pratigRhNIyAt, kevalI brUyAdyata AdAnametaditi , tathAhi-asaMyato bhikSupratijJayA sAdhudAnArtha pIThakaM vA phalakaM vA nizreNiM vA udUkhalaM vA''hatya-Urdhva vyavasthApyArohet , sa tatrArohan pracaledvA prapatedvA, sa tatra pracalan prapatan vA hastAdikamanyataraddhA kAye indriyajAtaM 'lUsejjatti virAdhayet , tathA prANino bhUtAni jIvAn sattvAnabhihanyAdvitrAsayedvA leSayedvA-saMzleSa vA kuryAt tathA saMgharSa vA kuryAt tathA saGghaTTa vA kuryAt, etacca kustAn paritApayedvA klAmayedvA sthAnAtsthAnaM | saGkAmayedvA, tadetajjJAtvA yadAhArajAtaM tathAprakAraM mAlAhRtaM tallAbhe sati no pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryadi punarevaMbhUtamAhAraM jAnIyAt , tadyathA-'koSThikAtaH' mRnmayakuzUlasaMsthAnAyAH tathA 'kolejAo'tti adhovRttakhAtAkArAd asaMyataH 'bhikSupratijJayA' sAdhumuddizya koSThikAtaH 'ukujiya'tti UrddhakAyamunnamya tataH kubjIbhUya, tathA kolejAo
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH7 // 344 // | 'avaunjitti adho'vanamya, tathA 'ohariya'tti tirazcIno bhUtvA''hAramAhRtya dadyAt, tacca bhikSustathAprakAramadhomAlAhRtamitikRtvA lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // adhunA pRthivIkAyamadhikRtyAha se miklU vA0 se 0 asaNaM vA 4 maTTiyAulittaM tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saM0, kevalI0, assaMjae bhi0 maTTiolittaM asaNaM vA0 ubhidamANaM puDhavikAyaM samAraMmijjA taha teuvAuvaNassaitasakArya samAraMbhijA, puNaravi ulliMpamANe pacchAkammaM karijjA, aha bhikkhUNaM puvvo0 jaM tahappagAraM maTTiolittaM asaNaM vA lAbhe0 / se bhikkhU0 se jaM0 asaNaM vA 4 puDhavikAyapaiTThiyaM tahappagAraM asaNaM vA0 aphAsuyaM0 / se mikkhU0 jaM. asaNaM vA 4 AukAyapaiTThiyaM ceva, evaM agaNikAyapaiTThiyaM lAbhe0 kevalI0, assaMja0 bhi0 agaNi ussakkiya nissakiya ohariya Aha1 dalaijjA aha bhikkhUNaM0 jAva no paDi0 // (sU0 38) // sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM jAnIyAt , tadyathA-piTharakAdau mRttikayA'valiptamAhAraM 'tathAprakAra'mityavaliptaM kenacitsarijJAya pazcAtkarmabhayAccaturvidhamapyAhAraM -lAbhe sati na pratigRhNIyAt, kimiti?, yataH kevalI brUyAtkarmAdAnametaditi, tadeva darzayati-'asaMyataH' gRhastho bhikSupratijJayA mRttikopaliptamazanAdikam-azanAdibhAjana taccodbhindan pRthivIkArya samArabheta, sa eva kevalyAha, tathA tejovAyuvanaspatitrasakArya samArabheta, datte satyuttarakAlaM punarapi zeSarakSArthaM tadbhAjanamavalimpan pazcAtkarma kuryAt , atha bhikSUNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA eSa heturetatkAraNamayamupadezaH yattathAprakAraM mRttikopaliptamazanAdijAtaM lAbhe sati no pratigRhNIyAditi // sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san // 344 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ pani panavabhatamazanAdi jAnIyAt , tadyathA-'sacittapRthivIkAyapratiSThitaM' pRthvIkAyoparivyavasthitamAhAraM vijJAya pRthivIkAyasaTTanAdibhayAllAbhe satyaprAsukamaneSaNIyaM ca jJAtvA na pratigRhNIyAditi // evamakAyapratiSThitamagnikAyaprati|SThitaM lAbhe sati na pratigRhNIyAd, yataH kevalI brUyAdAdAnametaditi / tadeva darzayati-asaMyato bhikSupratijJayA'gnikAyamulmukAdinA 'osakiya'tti prajvAlya (niSicya), tathA 'ohariya'tti agnikAyopari vyavasthitaM piTharakAdikamAhArabhAjanamapavRttya tata AhRtya-gRhItvA''hAraM dadyAt, tatra bhikSUNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA yadetattathAbhUtamAhAraM no pratigRhNIyAditi // se mikkhU vA 2 se ja0 asaNaM vA 4 aJcusiNaM assaMjae bhi0 suppeNa vA vihuyaNeNa vA tAliyaMTeNa vA patteNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pihuNeNa vA pihuNahattheNa vA celeNa vA celakaNNeNa vA hatyeNa vA muheNa vA phumija vA vIija vA, se puvAmeva AloijA-Ausotti vA bhaiNitti vA! mA etaM tumaM asaNaM vA acusiNaM suppeNa vA jAva phumAhi vA vIyAhi vA abhikaMkhasi me dAuM, emeva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro suppeNa vA jAva vIittA Aha9 dalaijjA taha ppagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM vA no paDi0 // (sU0 39) / ___sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yadipunarevaM jAnIyAd yathA'tyuSNamodanAdikamasaMyato bhikSupratijJayA zItIkaraNArtha 6 sUrpaNa vA vIjanena vA tAlavRntena vA mayUrapiccha kRtavyajanenetyarthaH, tathA zAkhayA zAkhAbhaGgena pallavenetyarthaH, tathA barheNa vA bahakalApena vA, tathA vastreNa vastrakarNena vA hastena vA mukhena vA tathAprakAreNAnyena vA kenacit 'phumejjA veti
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaska02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 7 // 345 // mukhavAyunA zItIkuryAd vastrAdibhirvA vIjayet , sa bhikSuH pUrvameva 'Alokayed' dattopayogo bhavet , tathAkurvANaM ca dRSTvaitadvadet , tadyathA-amuka! iti vA bhagini! iti vA ityAmantrya maivaM kRthA yadyabhikAsasi me dAtuM tata evaMsthitameva dadasva, atha punaH sa paro-gRhasthaH 'se' tasya bhikSorevaM vadato'pi sUrpaNa vA yAvanmukhena vA vIjayitvA''hatya tathAprakAramazanAdikaM dadyAt, sa ca sAdhuraneSaNIyamiti matvA na parigRhNIyAditi // piNDAdhikAra evaiSaNAdoSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 se jaM0 asaNaM vA 4 vaNassaikAyapaiTThiyaM tahappagAraM asaNaM vA 4 vaNa. lAbhe saMte no paDi0 / evaM tasakAevi // (sU0 40) // | sa bhikSurgRhapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAd-vanaspatikAyapratiSThitaM, taM caturvidhamapyAhAraM na gRhNIyAditi // evaM trasakAyasUtramapi neyamiti / atra ca vanaspatikAyapratiSThitamityAdinA nikSiptAkhya eSaNAdoSo'bhihitaH, evamanye|'pyepaNAdoSA yathAsambhavaM suutressvevaayojyaaH| te cAmI-"saMkiya 1 makkhiya 2 nikkhitta 3 pihiya 4 sAhariya 5 dAyagu 6 mmIse 7 / apariNaya 8 litta 9 chaDDiya 10 esaNadosA dasa havaMti // 1 // " tatra zaGkitamAdhAkarmAdinA 1, bakSitamudakAdinA 2, nikSiptaM pRthivIkAyAdau 3, pihitaM bIjapUrakAdinA 4, 'sAhariya'ti mAtrakAdestuSAdyadeyamanyatra sacittapRthivyAdau saMhRtya tena mAtrakAdinA yaddadAti tatsaMhRtamityucyate 5, 'dAyaga'tti dAtA bAlavRddhAdyayogyaH 6, umizraM-sacittamizram 7, apariNatamiti yaddeyaM na samyagacittIbhUtaM dAtRgrAhakayo, na samyagbhAvopetaM 8, liptaM vasAdinA 9, 'chaDDiyaMti parizATava 10 dityessnnaadossaaH|| sAmprataM pAnakAdhikAramuddizyAha 1 zaGkitaM mrakSitaM nikSiptaM pihitaM saMhRtaM dAyakadoSaduSTaM unmizram / apariNataM liptaM charditaM eSaNAdoSA daza bhavanti // 1 // // 345 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ se bhikkhU vA 2 se jaM puNa pANagajAyaM jANijA, taMjahA-usseimaM vA 1 saMseimaM vA 2 cAulodagaM vA 3 annayaraM vA tahappagAraM pANagajAyaM ahuNAdhoyaM aNaMbilaM avvukaMtaM apariNayaM aviddhatthaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA / aha puNa evaM jANijjA cirAdhoyaM aMbilaM vukaMtaM pariNayaM viddhatthaM phAsuyaM paDigAhijjA / se mikkhU vA0 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-tilodagaM vA 4 tusodagaM vA 5 javodagaM vA 6 AyAma vA 7 sovIraM vA 8 suddhaviyarDa vA 9 annayaraM vA tahappagAraM vA pANagajAyaM puvAmeva AloijA-Ausotti vA bhaiNitti vA ! dAhisi me itto annayaraM pANagajAyaM?, se sevaM vayaMtassa paro vaijjA-AusaMto samaNA ! tumaM ceveyaM pANagajAyaM paDiggaheNa vA ussiciyA NaM uyattiyA NaM giNhAhi, tahappagAraM pANagajAyaM sayaM vA gihijA paro vA se dijA, phAsuyaM lAbhe saMte paDigAhijjA // (sU0 41) sa mithurgrahapatikulaM pAnakArtha praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAt tadyathA-'usseimaM veti piSTotsvedanArthamudakaM 1 'saMseimaM veti tiladhAvanodakaM, yadivA'raNikAdisaMsvinnadhAvanodakaM 2, tatra prathamadvitIyodake prAsuke eva, tRtIyacaturthe tu mizre, kAlAntareNa pariNate bhavataH, 'cAulodaya'ti tanduladhAvanodakam 3, atra ca trayo'nAdezAH, tadyathA-buddavigamo vA 1 bhAjanalagnabinduzoSo vA 2 tandulapAko vA 3, Adezastvayam-udakasvacchIbhAvaH, tadevamAyudakam 'anAmlaM' svasvAdAdacalitam avyutkrAntamapariNatamavidhvastamaprAsukaM yAvanna pratigRhNIyAditi // etadviparItaM tu grAhyamityAha-ahetyAdi sugamam / punaH pAnakAdhikAra eva vizeSArthamAha-sa bhikSurgrahapatikulaM praviSTo yatpunaH pAnakajAtamevaM
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 // 346 // RANGARGAMAKAR jAnIyAt, tadyathA-'tilodaka' tilaiH kenacityakAreNa prAsukIkRtamudakam 4, evaM tuSairyavaivoM 5-6, tathA 'AcAmlam' avazyAnaM 7, 'sauvIram' AranAlaM 8 'zuddhavikaTaM' prAsukamudakam 9, anyadvA tathAprakAraM drAkSApAnakAdi 'pAnakajAtaM' pAnIyasAmAnyaM pUrvameva 'avalokayet pazyet, tacca dRSTvA taM gRhastham amuka! iti vA bhagini! iti vetyAmacyaivaM brUyAd-yathA dAsyasi me kiJcisAnakajAtaM, sa parastaM bhikSumevaM vadamtamevaM brUyAd-yathA AyuSman ! zramaNa! tvamevedaM pAnakajAtaM svakIyena patagraheNa TopparikayA kaTAhakena votsizcyApavRttya vA pAnakabhANDakaM gRhANa, sa evamabhyanujJAtaH svayaM gRhIyAt paro vA tasmai dadyAt, tadevaM lAbhe sati pratigRhNIyAditi / kiJca se bhikkhU vA0 se jaM puNa pANagaM jANijjA-aNaMtarahiyAe puDhavIe jAva saMtANae uddhaTu 2 nikkhitte siyA, asaMjae bhikkhupaDiyAe udaulleNa vA sasiNiddheNa vA sakasAeNa vA matteNa vA sIodageNa vA saMbhoittA AhaTTa dalaijA, tahappagAraM pANagajAyaM aphAsuyaM0 eyaM khalu sAmaggiya0 // (suu042)| piNDaiSaNAyAM saptamaH 2-1-1-7 / sa bhikSuryadi punarevaM jAnIyAt tasAnakaM sacitteSvavyavahiteSu pRthivIkAyAdiSu tathA markaTakAdisantAnake vA'nyato bhAjanAduddhRtyoddhRtya 'nikSiptaM' vyavasthApitaM syAt, yadivA sa eva 'asaMyataH' gRhasthaH 'bhikSupratijJayA bhikSumuddizya 'udakATTaiNa' galadvindunA 'sasnigdhena' galadudakabindunA 'sakaSAyeNa' sacittapRthivyAdyavayavaguNThitena 'mAtreNa bhAjanena zItodakena vA 'saMbhoettA' mizrayitvA''hRtya dadyAt, tathAprakAraM pAnakajAtamaprAsukamaneSaNIyamiti matvA na parigRhIyAt, etattasya bhikSobhikSuNyA vA 'sAmayaM samagro bhikSubhAva iti // prathamasya saptamaH samAptaH // 2-1-1-7 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ uktaH saptamoddezakaH, sAmpratamaSTamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake pAnakavicAraH kRtaH, ihApi tadgatameva vizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-aMbapANagaM vA 10 aMbADagapANagaM vA 11 kaviThThapANa0 12 mAuliMgapA0 13 muddiyApA0 14 dAlimapA0 15 khajUrapA0 16 nAliyerapA0 17 karIrapA0 18 kolapA0 19 AmalapA0 20 ciMcApA0 22 annayaraM vA tahappagAraM pANagajAtaM saaTThiyaM sakaNuyaM sabIyagaM assaMjae bhikkhupaDiyAe chabbeNa vA dUseNa vA vAlageNa vA AviliyANa parivIliyANa parisAviyANa Aha1 dalaijjA tahappagAraM pANagajAyaM aphA0 lAbhe saMte no paDigAhijjA / / (sU0 43) // sa bhikSurgrahapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaMbhUtaM pAnakajAtaM jAnIyAt , tadyathA-'aMbagapANagaM ve'tyAdi sugama, navaraM 6'muddiyA' drAkSA kolAni-badarANi, eteSu ca pAnakeSu drAkSAbadarAmbilikAdikaticitpAnakAni tatkSaNameva saMmadya kri-18 yante aparANi tvAmAmbADakAdipAnakAni dvivAdidinasandhAnena vidhIyanta ityevaMbhUtaM pAnakajAtaM tathAprakAramanyadapi| 'sAsthika' sahAsthinA kulakena yadvarttate, tathA saha kaNukena-tvagAdyavayavena yadvarttate, tathA bIjena saha yadvarttate, asthibIjayozcAmalakAdau pratIto vizeSaH, tadevaMbhUtaM pAnakajAtam 'asaMyataH' gRhastho bhikSumuddizya-sAdhvartha drAkSAdikamAmartha punarvazatvagniSpAditacchabbakena vA, tathA dUsaM-vastraM tena vA, tathA 'vAlageNaM'ti gavAdivAladhivAlaniSpannacAlanakena sugharikAgRhakena vA ityAdinopakaraNenAsthyAdyapanayanArtha sakRdApIDya punaH punaH paripIDya, tathA parisrAvya nirgAlyAhRtya
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 347 // XHOSABAHORARISAARIS*96436 &ca sAdhusamIpaM dadyAditi, evaMprakAraM pAnakajAtamudgamadopaduSTaM satyapi lAbhe na pratigRhNIyAt , te cAmI udgamadoSAH dApA- zrutaskaM02 Pl"AhAkammu 1 desia 2 pUtIkamme 3 a mIsajAe a4 / ThavaNA 5 pAhuDiyAe 6 pAoara 7 kIya 8 pAmicce 9 cUlikA 1 // 1 // pariyaTTie 10 abhihaDe 11 unbhinne 12 mAlohaDe 13 ia / accheje 14 aNisahe 15 ajjhoarae 16 a piNDaiSa01 asolasame // 2 // " sAdhvartha yatsacittamacittIkriyate acittaM vA yatpacyate tadAdhAkarma 1 / tathA''tmArtha yatpUrvasiddhameva uddezaH 8 laDukacUrNakAdi sAdhumuddizya punarapi [saMta] guDAdinA saMskriyate taduddezikaM sAmAnyena, vizeSato vizeSasUtrAdavagantavyamiti 2 / yadAdhAkarmAdyavayavasammizraM tatpUtIkarma 3 / saMyatAsaMyatAdyarthamAderArabhyAhAraparipAko mizram 4 / sAdhvartha kSIrAdisthApanaM sthApanA bhaNyate 5 / prakaraNasya sAdhvarthamutsarpaNamavasarpaNaM vA prAbhRtikA 6 / sAdhUnuddizya gavAkSAdiprakA-18 zakaraNaM bahirvA prakAze AhArasya vyavasthApana prAduSkaraNam 7 / dravyAdivinimayena svIkRtaM krItam 8 / sAdhvartha yadanya-| smAducchinnakaM gRhyate tasAmiccaMti 9 / yacchAlyodanAdi kodravAdinA prAtivezikagRhe parivartya dadAti tatparivartitam | 10 / yadgRhAdeH sAdhuvasatimAnIya dadAti tadAhRtam 11 / gomayAdyupaliptaM bhAjanamudbhidya dadAti taduninnam 12 / / mAlAdyavasthitaM nizreNyAdinA'vatArya dadAti tanmAlAhRtam 13 / bhRtyAderAcchidya yaddIyate tadAcchedyam 14 / sAmAnya zreNIbhaktakAdyakasya dadato'nisRSTam 15 / svArthamadhizrayaNAdau kRte pazcAttandulAdiprasRtyAdiprakSepAdadhyavapUrakaH 16 / / // 347 // tadevamanyatamenApi doSeNa duSTaM na pratigRhNIyAditi // punarapi bhaktapAnavizeSamadhikRtyAha
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ - se bhikkhU vA0 2 AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaIgihesu vA pariyAvasahesu vA annagaMdhANi vA pANagaMdhANi vA sura bhigaMdhANi vA AghAya 2 se tattha AsAvapaDiyAe mucchie giddhe gaDhie ajhovavanne aho gaMdho 2 no gaMdhamAghAijjA (sU044) 'AgaMtAresu vatti pattanAdahirgRheSu, teSu hyAgatyAgatya pathikAdayastiSThantIti, tathA''rAmagRheSu vA gRhapatigRheSu vA 'pavisatheSu' iti bhikSukAdimaTheSu vA, ityevamAdiSvannapAnagandhAna surabhInAghrAyAghrAya sa bhikSusteSvAsvAdanapratijJayA mUrchito gRddho grathito'dhyupapannaH sannaho! gandhaH aho! gandha ityevamAdaravAn na gandhaM jighediti // punarapyAhAramadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 se jaM. sAluyaM vA birAliyaM vA sAsavanAliyaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmagaM asatthapariNayaM aphAsu0 / se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 pippaliM vA pippalacuNNaM vA miriyaM vA miriyacuNNaM vA siMgaberaM vA siMgaberacuNNaM vA annayaraM vA tahappagAraM vA AmagaM vA asattha pa0 / se bhikkhU vA0 se jaM puNa palaMbajAyaM jANijjA, taMjahAaMbapalaMbaM vA aMbADagapalaMbaM vA tAlapa0 jhijhiripa0 surahi0 sallarapa0 annayaraM tahappagAraM palaMbaz2AyaM AmagaM asatthapa0 / se bhikkhU 5 se jaM puNa pavAlajArya jANijjA, taMjahA-AsohapavAlaM vA niggohapa0 piluMkhupa0 nipUrapa0 sallaipa0 annayaraM vA tahappagAraM pavAlajAyaM AmagaM asatthapariNayaM0 / se bhi0 se jaM puNa0 saraDuyajAyaM jANijjA, taMjahA-saraDuyaM vA kaviTThasara0 dADimasara0 billasa0 annayaraM vA tahappagAraM saraDuyajAyaM AmaM asatya prinnyN0|se bhikkhU vA0 se jaM pu0 taMjahA- uMbaramaMthu vA naggohamaM0 pilukhumaM0 AsotthamaM0 annayaraM vA tahappagAraM vA maMthujAyaM AmayaM durukaM sANubIyaM aphAsuyaM0 / / (suu045)||
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 | uddezaH 8 zrIAcA- sugama, 'sAlukam' iti kandako jalajaH, 'birAliya' iti kanda eva sthalajaH, 'sAsavaNAlianti sarSapakandalya iti // rAGgavRttiH // kiJca-pippalImarice-pratIte 'zRGgaberam' ArdrakaM tathAprakAramAmalakAdi Amam-azastropahataM na pratigRhNIyAditi // (zI0) sugama, navaraM palambajAtamiti phalasAmAnya jhijhirI-vallI palAzaH surabhiH-zatayuriti // gatArtha, navaram 'AsoDe'tti azvatthaH 'piluMkhutti pipparI NipUro-nandIvRkSaH // punarapi phlvishessmdhikRtyaah||348|| sugama, navaraM 'saraDuaM veti abaddhAsthiphalaM, tadeva viziSyate kapitthAdibhiriti // spaSTaM, navaraM 'maMthunti cUrNaH 'durukaMti IpasiSTaM 'sANubIyanti avidhvastayonibIjamiti // se mikkhU vA0 se jaM puNa0 AmaDAgaM vA pUipinnAgaM vA mahuM vA majaM vA sappi vA kholaM vA purANagaM vA ittha pANA aNu___ pasUyAI jAyAiM saMvur3AI avvukaMtAI apariNayA ittha pANA aviddhatthA no paDigAhijA / (sU046 ) / sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyat, tadyathA-'AmaDAgaM veti 'Amapatram' araNikatandulIyakAdi taccAddhapakkamapakvaM vA, 'pUtipinnAganti kuthitakhalaM madhumadye-pratIte 'sarpiH' ghRtaM 'kholaM' madyAdhaHkardamaH, etAni purANAni na grAhyANi, yata eteSu prANino'nuprasUtA jAtAH saMvRddhA avyutkrAntA apariNatAH-avidhvastAH, nAnAdezajavineyAnugrahArthamekAthikAnyevaitAni kiJcidbhedAdvA bhedH|| se bhikkhU vA0 se jaM0 ucchumeragaM vA aMkakarelugaM vA kaserugaM vA siMghADagaM vA pUiAlugaM vA annayaraM vA0 / se mikkhU vA0 se jaM0 uppalaM vA uppalanAlaM vA misaM vA bhisamuNAlaM vA pukkhalaM vA pukkhalavibhaMga vA annayaraM vA thppgaarN0| (sU047) / // 348 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'ucchameragaM ti apanItatvagikSugaNDikA 'aMkakarelu vA' ityevamAdIn vanaspativizeSAn jalajAn anyadvA tathAprakAramAmamU-azastropahataM no pratigRhIyAditi // sa bhikSuyetpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-'utpalaM' nIlotpalAdi nAlaM-tasyaivAdhAraH, 'bhisaM' padmakandamUlaM 'bhisamuNAlaM' padmakandoparivartinI latA 'pokkhalaM' padmakesaraM 'pokkhalavibhaMga' padmakandaH anyadvA tathAprakAramAmam-azastropahataM na pratigRhNIyAditi // "se bhikkhU vA 2 se jaM pu0 aggabIyANi vA mUlabIyANi vA khaMdhabIyANi vA porabI0 aggajAyANi vA mUlajA0 khaMdhajA0 porajA0 nannattha takalimatthae Na vA takalisIse Na vA nAliyeramatthaeNa vA khajUrimatthaeNa vA tAlama0 annayaraM vA taha / se bhikkhU vA 2 se jaM0 ucchu vA kANagaM vA aMgAriyaM vA saMmissaM vigadUmiyaM vita(ta)ggagaM vA kaMdalIUsugaM annayaraM vA tahappagA0 / se bhikkhU vA0 se jaM0 lasuNaM vA lasuNapattaM vA la0 nAlaM vA lasuNakaMdaM vA la0 coyagaM vA annayaraM vA0 / se bhikkhU vA0 se jaM0 acchiyaM vA kuMbhipakaM tiMdugaM vA velugaM vA kAsavanAliyaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM astthp0| se bhikkhU vA0 se jaM0 kaNaM vA kaNakuMDagaM vA kaNapUyaliyaM vA cAulaM vA cAulapiDhe vA tilaM vA tilapiTuM vA tilapappaDagaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapa0 lAbhe saMte no pa0, evaM khalu tassa bhikkhussa sAmaggiyaM / / (sU0 48) 2-1-1-8 // piNDaiSaNAyAmaSTama uddezakaH // sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-'agravIjAni' japAkusumAdIni 'mUlabIjAni' jAtyAdIni 'skandhabIjAni' sallakyAdIni 'parvabIjAni' ikSvAdIni, tathA agrajAtAni mUlajAtAni skandhajAtAni parvajAtAnIti, 'Nannattha'tti nAnya mA.sU. 59
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 8 // 349 // SACROSAROGRESS REASNAGAMAR smAdagrAderAnIyAnyatra prarohitAni kintu tatraivAgrAdau jAtAni, tathA 'takkalimatthaeNa vA' takalI-kandalI 'Na' iti vAkyAlaGkAre tanmastaka-tanmadhyavartI garbhaH, tathA 'kandalIzIrSa' kandalIstabakaH, evaM nAlikerAderapi draSTavyamiti, athavA kandalyAdimastakena sadRzamanyadyacchinnAnantarameva dhvaMsamupayAti tattathAprakAramanyadAmam-azastrapariNataM na pratigRhNIyAdi|ti // sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-idhuM vA 'kANagaM'ti vyAdhivizeSAtsacchidraM, tathA 'aMgArakitaM' vivaNIbhUtaM, tathA 'sammizra' sphuTitatvak 'vigadUmiyaMti vRkaiH zRgAlairvA ISadbhakSitaM, na hyetAvatA randhAdyupadraveNa tamAsukaM bhavatIti sUtropanyAsaH, tathA vetrAgraM 'kaMdalIjasuya'ti kandalImadhyaM, tathA'nyadapyevaMprakAramAmam-azastropahataM na pratigRhNIyAditi // evaM lazunasUtramapi sugama, navaraM 'coagaM'ti kozikAkArA lazunasya bAhyatvaka, sA ca yAvatsArdA tAvatsacitteti / / 'acchiya'ti vRkSavizeSaphalaM 'teMdurya'ti TembarUyaM 'veluyaMti bilvaM 'kAsavanAliya'ti zrIparNIphalaM, kumbhIpakazabda: pratyekamabhisaMbadhyate, etaduktaM bhavati yadacchikaphalAdiga dAvaprAptapAkakAlameva balAtpAkamAnIyate tadAmam-apariNataM na pratigRhNIyAditi // 'kaNam' iti zAlyAdeH kaNikAstatra kadAcinnAbhiH saMbhavet 'kaNikakuNDa' kaNikAbhirmizrAH kukusaaH| 'kaNapUyaliaMti kaNikAbhirmizrAH pUpalikAH kaNapUpalikAH, atrApi mandapakkAdau nAbhiH saMbhAvyate, zeSa sugama yAvattasya bhikSoH 'sAmagya' sampUrNo bhikSubhAva iti // prathamasyASTamoddezakaH smaaptH|| CONGRESCARSAGARAARC 349 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ iha khalu pAINaM vA 4 satagata guNavaMto saMjayA saMvuDA va apaNo aTThAe nihiyaM taM asaNA * ukto'STamoddezakaH, sAmprataM navama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaramaneSaNIyapiNDaparihAra uktaH, ihApi prakArAntareNa sa evAbhidhIyate iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA sar3A bhavaMti, gAhAvaI vA jAva kammakarI vA, tesiM ca NaM evaM vRttapuvvaM bhavai-je ime bhavaMti samaNA bhagavaMtA sIlavaMto vayavaMto guNavaMto saMjayA saMvuDA baMbhayArI uvarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM kappai AhAkammie asaNe vA 4 bhuttae vA pAyae vA, se jaM puNa imaM amhUM appaNo aTThAe niTTiyaM taM asaNaM 4 savvameyaM samaNANaM nisirAmo, aviyAI vayaM pacchA appaNo aTThAe asaNaM vA 4 ceissAmo, eyappagAraM nigyosaM succA nisamma tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsurya0 // (sU0 49) 'ihe'ti vAkyopanyAse prajJApakakSetre vA, khaluzabdo vAkyAlaGkAre prajJApakAdyapekSayA prAcyAdau dizi santi-vidyante puruSAH teSu ca kecana zraddhAlavo bhaveyuH te ca zrAvakAH prakRtibhadrakA vA, te cAmI-gRhapatiryAvatkarmakarI veti, teSAM cedamuktapUrvaM bhavet-'Nam' iti vAkyAlaGkAre, ye ime 'zramaNAH' sAdhavo bhagavantaH 'zIlavantaH' aSTAdazazIlAGgasahasradhAriNaH 'vratavantaH' rAtribhojanaviramaNaSaSThapaJcamahAvratadhAriNaH 'guNavantaH' piNDavizuddhyAdhuttaraguNopetAH 'saMyatAH' indriyanoindriyasaMyamavantaH 'saMvRtAH pihitAsravadvArAH 'brahmacAriNaH' navavidhabrahmaguptiguptAH 'uparatA maithunAddharmAt' aSTAdazavikalpabrahmopetA(saMyatA):, eteSAM ca na kalpate AdhAkarmikamazanAdi bhoktuM pAtuM vA, ato yadAtmArthamasmAkaM niSThitaM| siddhamazanAdi 4 tatsarvametebhyaH zramaNebhyaH 'NisirAmo'tti prayacchAmaH, api ca-vayaM pazcAdAtmArthamazanAdyanyat 'ceta
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) taska02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH9 // 35 // yiSyAmaH' saGkalpayiSyAmo nivartayiSyAma itiyAvat , tadevaM sAdhurevaM 'nirghoSa' dhvani svata eva zrutvA'nyato vA kuta- |zcit 'nizamya jJAtvA tathAprakAramazanAdi pazcAtkarmabhayAdaprAsukamityaneSaNIyaM matvA lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // kiJca se bhikkhU vA0 vasamANe vA gAmANugAmaM vA dUijnamANe se jaM. gAmaM vA jAva rAyahANiM vA imaMsi khalu gAmaMsi vA rAyahANisi vA saMtegaiyassa bhikkhussa puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA vA parivati, taMjahA-gAhAvaI vA jAva kamma0 tahappagArAI kulAI no puvAmeva bhattAe vA nikkhamija vA paviseja vA 2, kevalI bUyA-AyANameyaM, purA pehAe tassa paro aTThAe asaNaM vA 4 uvakarija vA uvakkhaDija vA, aha bhikkhUNaM puvvovaiTThA 4 jaM no tahappagArAI kulAI puvAmeva bhattAe vA pANAe vA pavisijja vA nikkhamija vA 2, se tamAyAya egatamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaMloe ciTThijjA, se tattha kAleNaM aNupavisijjA 2 tatthiyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavArya esittA AhAraM AhArijjA, siyA se paro kAleNa aNupaviTThassa AhAkammiyaM asaNaM vA uvakarija vA uvakkhaDijja vA taM gaio tusiNIo uvehejA, AhDameva paccAikkhissAmi, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA, se puvAmeva AloijA-Ausotti vA bhaiNitti vA! no khalu me kappai AhAkammiyaM asaNaM vA 4 bhuttae vA pAyae vA, mA uvakarehi mA uvakkhaDehi, se sevaM vayaMtassa paro AhAkammiyaM asaNaM vA 4 uvakkhaDAvittA ATu dalaijjA tahappagAraM asaNaM vA0 aphAsurya0 // (sU0 50) sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt , tadyathA-grAmaM vA yAvadrAjadhAnI vA, asmiMzca grAmAdau 'santi' vidyante kasyacidbhikSoH | // 350 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pUrvasaMstutAH' pitRvyAdayaH 'pazcAtsaMstutA vA' zvazurAdayaH, te ca tatra baddhagRhAH prabandhena prativasanti, te cAmI-gRhapatirvA yAvatkarmakarI vA, tathAprakArANi ca kulAni bhaktapAnAdyartha na pravizet nApi, niSkAmet, svamanISikAparihArA rthamAha-kevalI brUyAtkarmopAdAnametat, kimiti?, yataH pUrvamevaitat 'pratyupekSeta' paryAlocayet , tathA 'etasya' bhikSoH kRte 18|| 'para' gRhastho'zanAdyartham 'upakuryAt' daukayedupakaraNajAtam, 'uvakkhaDeja'tti tadazanAdi pacedveti, 'artha' anantaraM bhi bhUNAM pUrvopadiSTametatpratijJAdi, yathA-no tathAprakArANi svajanasambandhIni kulAni pUrvameva-bhikSAkAlAdArata eva bhakAdyartha pravizedvA niSkAmedveti / yadvidheyaM tadarzayati-se tamAdAyeti 'saH' sAdhuH 'etat' svajanakulam 'AdAya' jJAtvA kenacitsvajanenAjJAta evaikAntamapakrAmed, apakramya ca svajanAdyanApAte'nAloke ca tiSThet, sa ca tatra svajanasambaddhagrAmAdau 'kAlena' bhikSA'vasareNAnupravizet , anupravizya ca 'itaretarebhyaH kulebhyaH' svajanarahitebhyaH 'esiya'ti eSaNIyam-udgamAdidoSarahitaM 'vesiyaMti veSamAtrAdavAptamutpAdanAdidoSarahitaM 'piNDapAtaM' bhikSAm 'eSitvA' anviSya evaMbhUtaM grAsaiSaNAdoSarahitamAhAramAhArayediti / te cAmI utpAdanAdoSAH, tadyathA-"dhAI 1 dui 2 nimitte 3 AjIva 4 vaNImage 5 tigicchA 6 ya / kohe 7 mANe 8 mAyA 9 lobhe 10 ya havanti dasa ee||1|| puvipacchAsaMthava 11 vijjA 12 mate 13 a cuNNa 14 joge 15 ya / uppAyaNAya dosA solasame mUlakamme ya 16 // 2 // " tatrAzanAdyayaM dAturapatyopakAre vartata iti dhAtrIpiNDaH 1, tathA kAryasaGghanAya dautyaM vidhatte iti dUtIpiNDaH 2, nimittam-aGguSThapraznAdi tadavApto nimittapiNDaH 3, tathA jAtyAdyAjIvanAdavApta AjIvikApiNDaH 4, dAturyasmin" bhaktistatprazaMsayA'vApto va OMOMOMOMOMOM
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 351 // NImagapiNDaH 5, sUkSmetaracikitsayA'vAptazcikitsApiNDaH 6, evaM krodhamAnamAyAlo bhairavAptaH krodhAdipiNDaH 10, bhikSAdAnAtpUrva pazcAdvA dAtuH 'karNAyate bhavAni' tyevaM saMstavAdavAptaH pUrvapazcAtsaMstavapiNDaH 11, vidyayA'vApto vidyApiNDaH | 12, tathaiva mantrajApAvApto mantrapiNDaH 13, vazIkaraNAdyarthaM dravyacUrNAdavAptavarNapiNDaH 14, yogAd-aJjanAderavATo yogapiNDaH 15, yadanuSThAnAdgarbhazAtanAdermUlamavApyate tadvidhAnAdavApto mUlapiNDaH 16, tadevamete sAdhusamutthAH SoDazotpAdanAdoSAH / grAsaiSaNAdoSAzcAmI - "saMjoaNA 1 pamANe 2 iMgAle 3 dhUma 4 kAraNe 5 ceva / " tatrAhAralolupatayA dadhiguDAdeH saMyojanAM vidadhataH saMyojanAdoSaH 1, dvAtriMzatkavalapramANAtiriktamAhAramAhArayataH pramANadoSaH 2, tathAsshArarAgAdgAd bhuJjAnasya cAritrAGgAratvApAdanAdaGgAradoSaH 3, tathA'ntaprAntAdAvAhAradveSAccAritrasyAbhidhUmanAjUdoSaH 4, vedanAdikAraNamantareNa bhuJjAnasya kAraNadoSaH 5, ityevaM veSamAtrAvAptaM prAsaiSaNAdidoSarahitaH sannAhAramAhArayediti / atha kadAcidevaM syAt, saH 'paraH' gRhasthaH kAlenAnupraviSTasyApi bhikSorAdhAkarmikamazanAdi vidadhyAt, | tacca kazcitsAdhustUSNIbhAvenotprekSeta, kimartham ?, AhRtameva pratyAkhyAsyAmIti, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet, na caivaM kuryAt, yathA ca kuryAttaddarzayati-sa pUrvameva 'Alokayet' dattopayogo bhavet, dRSTvA cAhAraM saMskriyamANamevaM vadedyathA amuka ! iti vA bhagini / iti vA na khalu mama kalpata AdhAkarmika AhAro bhoktuM vA pAtuM vA'tastadarthaM yato na vidheyaH, athaivaM vadato'pi para AdhAkarmAdi kuryAttato lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // zrutaskaM0 2 cUlikA 1 piNDaiSa0 1 uddezaH 9 // 351 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ || . se bhikkhU vA se jaM0 maMsaM vA macchaM vA bhajijamANaM pehAe tillapUyaM vA AesAe ukkkhaDijamANaM pehAe no khaddhaM 2 uvasaMkamittu obhAsijjA, nannattha gilANaNIsAe / (sU0 51) ___ sa punaH sAdhuryadi punarevaM jAnIyAt , tadyathA-mAMsaM vA matsyaM vA 'bhajyamAna'miti pacyamAnaM tailapradhAnaM vA pUpaM, tacca kimartha kriyate iti darzayati-yasminnAyAte karmaNyAdizyate parijanaH sa AdezaH-prAghUrNakastadartha saMskriyamANamAhAraM prekSya lolupatayA 'no' naiva 'khaddhaM 2'ti zIghra 2, dvirvacanamAdarakhyApanArthamupasaMtamyAvabhASeta yAceta, anyatra glAnAdikAryAditi // se mikkhU vA0 annayaraM bhoyaNajAyaM paDigAhittA subhi subhi bhuccA dubhi 2 parihavei, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijA / subhi vA dubhi vA savvaM bhuMjijjA no kiMcivi parivijjA / / (sU0 52) sa bhikSuranyatarad bhojanajAtaM parigRhya surabhi surabhi bhakSayet durgandhaM 2 parityajet , vIpsAyAM dvivaMcanaM, mAtRsthAna caivaM saMspRzet , tacca na kuryAt , yathA ca kuryAt taddarzayati-surabhi vA durgandhaM vA sarva bhuJjIta na parityajediti // se bhikkhU vA 2 annayaraM pANagajAyaM paDigAhittA puSpha 2 AviittA kasAyaM 2 parihavei, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA / puSpaM pupphei vA kasAyaM kasAi vA savvameyaM bhuMjijjA, no kiMcivi pari0 / / (sU0 53) evaM pAnakasUtramapi, navaraM varNagandhopetaM puSpaM tadviparItaM kaSAyaM, vIpsAyAM dvivacanaM, doSazcAnantarasUtrayorAhAragAkSAt sUtrArthahAniH karmabandhazceti / / SARARRCAS hAniH karmabandhazvarNagandhopetaM puSpaM tvamevaM bhujijA, nokA kasAyaM 2 pAridvave bhuJjIta na parityaJcanaM, mAtRsthAna
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 352 // se bhikkhU vA0 bahupariyAvannaM bhoyaNajAyaM paDigAhittA bahave sAhammiyA tattha vasaMti saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA adUragayA, tesiM aNAloiyA aNAmaMte paridvavei, mAidvANaM saMphAse, no evaM karejjA, se tamAyAe tattha gacchajjA 2 se puvvAmeva AloijjA -- AusaMto samaNA ! ime me asaNe vA pANe vA 4 bahupariyAvanne taM bhuMjaha NaM, se sevaM vayaMtaM paro vaijjA -- AusaMto samaNA ! AhArameyaM asaNaM vA 4 jAvaiyaM 2 sarai tAvaiyaM 2 bhukkhAmo vA pAhAmo vA savvameyaM parisaDai sabvameyaM bhukkhAmo vA pAhAmo vA / / ( sU0 54 ) sa bhikSurbazanAdi paryApannaM labdhaM parigRhya bahubhirvA prakArairAcAryaglAnaprAghUrNakAdyarthaM durlabhadravyAdibhiH paryApannamAhArajAtaM parigRhya tadbahutvAdbhoktumasamarthaH, tatra ca sAdharmikAH sambhogikAH samanojJA aparihArikA ekArthAzcAlApakAH, |ityeteSu satsvadUra gateSu vA tAnanApRcchaya pramAditayA 'pariSThApayet' parityajet, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet naivaM kuryAt, yacca kuryAttaddarzayati-sa bhikSustadadhikamAhArajAtaM parigRhya tatsamIpaM gacched, gatvA ca pUrvameva 'Alokayet' darzayet, evaM ca brUyAd - AyuSman ! zramaNaM ! mamaitadazanAdi bahu paryApannaM nAhaM bhoktumalamato yUyaM kizcid bhuGgadhvaM, tasya caivaM vadataH sa paro brUyAd - yAvanmAtraM bhoktuM zaknumastAvanmAtraM bhokSyAmahe pAsyAmo vA, sarve vA 'parizaTati' upayujyate tatsarvaM bhokSyAmahe pAsyAma iti // se bhikkhU vA 2 se jaM0 asaNaM vA 4 paraM samuddissa bahiyA nIhaDhaM jaM parehiM asamaNunnAyaM aNisiddhaM aphA0 jAva no zrutaskaM0 2 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 9 / / 352 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ - paDigAhijA jaM parehiM samaNuNNAyaM sammaM NisiTuM phAsuyaM jAva paDigAhijjA, evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiya (sU0 55) // 2-1-1-9 // piNDaiSaNAyAM navama uddeshkH|| sa punaryadevaMbhUtamAhArajAtaM jAnIyAt , tadyathA-paraM' cArabhaTAdikamuddizya gRhAnniSkrAntaM yacca parairyadi bhavAn kasmaiciddadAti dadAtvityevaM samanujJAtaM neturdAturvA svAmitvenAnisRSTaM vA tad bahudoSaduSTatvAdaprAsukamaneSaNIyamiti matvA na pratigRhNIyAt , tadviparItaM tu pratigRhNIyAditi, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // prathamAdhyayanasya navamoddezakaH prismaaptH|| oil ukto navamo'dhunA dazama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaraM piNDagrahaNavidhiH pratipAditaH, iha tu sAdhAraNAdipiNDAvAptau vasatau gatena sAdhunA yadvidheyaM taddarzayitumAha se egaio sAhAraNaM vA piMDavAyaM paDigAhittA te sAhammie aNApucchittA jassa jassa icchai tassa tassa kharcA khaLU dalaI, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA / se tamAyAya tattha gacchijjA 2 evaM vaijA-AusaMto samaNA! saMti mama puresaMthuyA vA pacchA0 taMjahA-Ayarie vA 1 uvajjhAe vA 2 pavittI vA 3 there vA 4 gaNI vA 5 gaNahare vA 6 gaNAvaccheie vA 7 aviyAI eesiM khaddhaM khalu dAhAmi, - seNevaM vayaMtaM paro vaijA-kAmaM khalu Auso! ahApajjattaM nisirAhi, jAvaiyaM 2 paro vadai tAvaiyaM 2 nisirijjA, savvamevaM paro vayai savvameyaM nisirijjA // (sU. 56)
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 353 // zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH10 'saH bhikSuH 'ekataraH' kazcit 'sAdhAraNaM' bahUnAM sAmAnyena dattaM vAzabdaH pUrvottarApekSayA pakSAntaradyotakaH piNDapAtaM parigRhya tAn sAdharmikAnanApRcchaya yasmai yasmai rocate tasmai tasmai svamanISikayA 'khaddhaM khaddhaMti prabhUtaM prabhUtaM prayacchati, prabhUta prayacchati, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet tasmAnnaivaM kuryAditi // asAdhAraNapiNDAvAptAvapi yadvidheyaM tadarzayati___ 'saH' bhikSuH 'tam eSaNIyaM kevalaveSAvAptaM piNDamAdAya 'tatra' AcAryAdyantike gacchet , gatvA caivaM vaded, yathA AyuSman ! zramaNa ! 'santi' vidyante mama 'puraHsaMstutAH' yadantike pravrajitastatsambandhinaH 'pazcAtsaMstutA vA' yadantike|'dhItaM zrutaM vA tatsambandhino vA'nyatrAvAsitAH, tAMzca svanAmagrAhamAha, tadyathA-'AcAryaH' anuyogadharaH 1 'upAdhyAyaH' adhyApakaH 2 pravRttiryathAyogaM vaiyAvRttyAdau sAdhUnAM pravartakaH 3, saMyamAdau sIdatAM sAdhUnAM sthirIkaraNAtsthaviraH 4, gacchAdhipo gaNI 5, yastvAcAryadezIyo gurvAdezAt sAdhugaNaM gRhItvA pRthagviharati sa gaNadharaH 6, gaNAvacchedakastu gacchakAryacintakaH 7, 'aviyAIti ityevamAdInuddizyaitadvaded-yathA'hametebhyo yuSmadanujJayA 'khaddhaM khaddhaMti prabhUtaM prabhUtaM dAsyAmi, tadevaM vijJaptaH san 'para AcAryAdiryAvanmAtramanujAnIte tAvanmAtrameva 'nisRjet dadyAt sarvAnujJayA sarva vA dadyAditi // kizca se egaio maNunnaM bhoyaNajAyaM paDigAhittA paMteNa bhoyaNeNa palicchAei mA meyaM dAiyaM saMtaM daTThaNaM sayamAie Ayarie vA jAva gaNAvacchee vA, no khalu me kassai kiMci dAyavvaM siyA, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijA / se vasAyApa . C // 35 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tattha gacchijjA 2 puvAmeva uttANae hatthe paDiggahaM kaTu imaM khalu imaM khalutti AloijjA, no kiMcivi nnimuuhijaa| se egaio annayaraM bhoyaNajAyaM paDigAhittA bhaiyaM 2 bhuccA vivannaM virasamAharai, mAi0, no evaM0 / / (sU0 57) sugama, yAvannaivaM kuryAt, yacca kuryAttadarzayati-'saH' bhikSuH 'taM"piNDamAdAya 'tatra' AcAryAdyantike gaccheda, gatvA |ca sarva yathA'vasthitameva darzayet , na kiJcit 'avagUhayet' pracchAdayediti // sAmpratamaTato mAtRsthAnapratiSedhamAha| 'saH' bhikSuH 'ekataraH' kazcit 'anyatarat' varNAdyupetaM bhojanajAtaM parigRhyATanneva rasagRbhUtayA bhadrakaM 2 bhuktvA yad 'vivarNam' antaprAntAdikaM tatpratizraye 'samAharati' Anayati, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet, na caivaM kuryAditi // kizca" se bhikkhU vA0 se jaM. aMtarucchiyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA ucchumeragaM vA ucchusAlagaM vA ucchuDAlagaM vA siMbaliM vA siMbalathAlagaM vA assi khalu paDiggahiyaMsi appe bhoyaNajAe bahuujhiyadhammie tahappagAraM aMtarucchuyaM vA0 aphaa0||se bhikkhU vA 2 se jaM0 bahuaTThiyaM vA maMsaM vA macchaM vA bahukaMTayaM assi khalu0 tahappagAraM bahuaTThiyaM sa saMsaM0 lAbhe saMto0 / se bhikkhU vA0 siyA NaM paro bahuaTThieNaM maMseNa vA maccheNa vA uvanimaMtijA AusaMto samaNA! abhikaMkhasi bahuaTThiyaM maMsaM paDigAhittae ? eyappagAraM nigdhosaM succA nisamma se pubbAmeva AloijjA Ausotti vA 2 no khalu me kappai bahu. paDigA0, abhikaMkhasi me dAuM jAvaiyaM tAvaiyaM puggalaM dalayAhi, mA ya aTThiyAI, se sevaM vayaMtassa paro abhihaTTa aMto paDiggahagaMsi bahu0 paribhAittA nihaTTa dalaijjA, tapasAraM paDiggahaM parahatthaMsi vA parapAyaMsi vA aphA0 no0 / se Ahara paDigAhie siyA taM nohitti vaijA no aNihitti vaijA, se tamAyAya egatama
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH10 - // 354 // vakamijjA 2 ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA appaMDe jAva saMtANae maMsagaM maccharga bhucA aTThiyAI kaMTae gahAya se tamAyAya egatamavakamijjA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAva pamajjiya pamajjiya parahavijjA // (sU0 58) sa bhikSuryatpunarevaMbhUtamAhArajAtaM jAnIyAt , tadyathA-'aMtarucchuaM vatti ikSuparvamadhyam 'ikSugaMDiya'ti saparvekSuzakalaM 'coyago' pIlitekSucchodikA 'merukaM' tyagraM 'sAlagaM'ti dIrghazAkhA 'DAlagaM'ti zAkhaikadezaH 'siMbalinti mudgAdInAM vidhvastA phaliH 'siMbalithAlagaMti valyAdiphalInAM sthAlI phalInAM vA pAkaH, atra caivaMbhUte parigRhIte'pyantarikSvAdike'lpamazanIyaM bahuparityajanadharmakamiti matvA na pratigRhNIyAditi // evaM mAMsasUtramapi neyam, asya copAdAnaM kvacillUtAdyupaza||manArtha sadvaidyopadezato bAhyaparibhogena svedAdinA jJAnAdyupakArakatvAtphalavaddaSTaM, bhujizcAtra bahiHparibhogArthe nAbhyavahArArthe padAtibhogavaditi // evaM gRhasthAmantraNAdividhipudgalasUtramapi sugamamiti, tadevamAdinA chedasUtrAbhiprAyeNa grahaNe satyapi kaNTakAdipratiSThApanavidhirapi sugama iti // .. se bhikkhU0 siyA se paro abhihaTTa aMto pADeggahe vilaM vA loNaM ubhiyaM vA loNaM paribhAittA nIhaTTa dalaijA, tahappagAraM paDiggahaM parahtthaMsi vA 2 aphAsuyaM no paDi0, se Ahaca paDigAhie siyA taM ca nAidRragae jANijA. se tamAyAe tattha gacchijjA 2 puvAmeva AloijjA-Ausotti vA 2 imaM kiM te jANayA dinaM uyAda ajANayA?, se ya bhaNijjAno khalu me jANayA dinnaM, ajANayA dinnaM, kAmaM khalu Auso! iyANi nisirAmi, taM bhuMjaha vA NaM paribhAeha vA NaM taM parehiM samaNunnAyaM samaNusaha tao saMjayAmeva aeNjija vA pIija vA, jaM ca no saMcAei bhottae vA pAyae vA sAhammiyA saa||354||
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattha vasaMti saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA adUragayA, tesiM aNuppayAyavvaM siyA, no jattha sAhammiyA jaheva bahupa riyAvannaM kIrai taheva kAyavvaM siyA, evaM khalu0 // (sU0 59) // 2-1-1-10 / / piNDaiSaNAyAM dazama uddezakaH / / sa bhikSuhAdau praviSTaH, tasya ca syAt-kadAcit 'paraH' gRhasthaH 'abhihaTTa aMto' iti antaH pravizya patagRhe-kASThacchabbakAdau glAnAdyartha khaNDAdiyAcane sati 'biDaM vA lavaNaM' khanivizeSotpannam 'udbhijaM vA' lavaNAkarAdyutpannaM 'paribhAetta'tti dAtavyaM vibhajya dAtavyadravyAtkaJcidaMzaM gRhItvetyarthaH, tato niHsRtya dadyAt, tathAprakAraM parahastAdigatameva pratiSedhayet, tacca 'Ahacce'ti sahasA pratigRhItaM bhavet , taM ca dAtAramadUragataM jJAtvA sa bhikSustallavaNAdikamAdAya tatsamIpaM gacched, gatvA ca pUrvameva tallavaNAdikam 'Alokayet' darzayed, etacca brUyAd-amuka! iti vA bhagini! iti vA, etacca lavaNAdikaM kiM tvayA jAnatA dattamutAjAnatA?, evamuktaH san para evaM vaded-yathA pUrva mayA'jAnatA dattaM, sAmprataM tu yadi bhavato'nena prayojanaM tato dattam , etasaribhogaM kurudhvaM, tadevaM paraiH samanujJAtaM samanusRSTaM samAsukaM kAraNavazAdaprAsukaM vA bhuJjIta pibedvA, yacca na zaknoti bhoktuM pAtuM vA tatsAdharmikAdibhyo dadyAt, tadabhAve bahuparyApannavidhiM prAktanaM vidadhyAt, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // prathamasya dazamaH samAptaH // 2-1-1-10 // ukto dazamaH, adhunaikAdazaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake labdhasya piNDasya vidhirutaH, |tadihApi vizeSataH sa evocyate bhA. sU. 60
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 355 // bhikkhAgA nAmege evamAhaMsu samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM vA dUijamANe maNunnaM bhoyaNajAyaM labhittA se bhikkhU zrutaskaM02 gilAi, se haMdaha NaM tassAharaha, se ya bhikkhU no bhujijA tumaM ceva NaM a~jijjAsi, se egaio bhokkhAmittika? paliuM- cUlikA 1 ciya 2 AloDajA. taMjahA-ime piMDe ime loe ime titte ime kaDuyae. ime" kasAe ime aMbile ime mahure, no khalu piNDaiSa01 itto kiMci gilANassa sayaitti mAihANaM saMphAse, no evaM karijjA, tahAThiyaM AloijA jahAThiyaM gilANassa sayaitti, uddezaH11 taM tittayaM tittaetti vA kaDuyaM kaDuyaM kasAyaM kasAyaM aMbilaM avilaM mahuraM mahuraM0 / / (sU0 60) bhikSAmaTanti bhikSATAH bhikSaNazIlAH sAdhava ityarthaH, nAmazabdaH sambhAvanAyAM, vakSyamANameSAM saMbhAvyate, 'eke' kecana evamAhuH-sAdhusamIpamAgatya vakSyamANamuktavantaH, te ca sAdhavaH 'samAnA vA' sAmbhogikA bhaveyuH, vAzabdAdasAmbhogikA vA, te'pi ca 'vasantaH' vAstavyA anyato vA grAmAdeH samAgatA bhaveyuH, teSu ca kazcitsAdhuH 'glAyati' glAnimanubhavati, tatkRte tAn sambhogikAdIste bhikSATA manojJabhojanalAbhe satyevamAhuriti sambandhaH, 'se' iti etanmanojJamAhArajAtaM 'handaha gRhIta yUyaM 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'tasya' glAnasya 'Aharata' nayata, tasmai prayacchata ityarthaH, glAnazcenna bhuGkte grAhaka evAbhidhIyate tvameva bhuDkSveti, sa ca bhikSurbhikSorhastAd glAnArthaM gRhItvA''hAraM tatrAdhyupapannaH | sanneka evAhaM bhokSya itikRtvA tasya glAnasya 'paliuMcia paliuMciya'tti manojJaM gopitvA gopitvA vAtAdirogamuddizya tathA tasya 'Alokayet' darzayati yathA'pathyo'yaM piNDa iti buddhirutpadyate, tadyathA-agrato DhaukayitvA vadati // 355 // -ayaM piNDo bhavadartha sAdhunA dattaH, kintvayaM 'loe'tti rUkSaH, tathA tiktaH kaTuH kaSAyo'mlo madhuro vetyAdi doSaduSTa
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ tvAnnAtaH kizcid glAnasya 'svadatIti' upakAre na varttata ityarthaH, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet , na caitatkuryAditi / yathA ca kuryAttadarzayati-tathA'vasthitameva glAnasyAlokayedyathA'vasthitamiti, etaduktaM bhavati-mAtRsthAnaparityAgena yathA'vasthitameva brUyAditi, zeSaM sugamam // tathA mikkhAgA nAmege evamAhaMsu-samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM dUijamANe vA maNunnaM bhoyaNajAyaM labhittA se ya mikkhU gilAi se haMdaha NaM tassa Aharaha, se ya bhikkhU no bhujijA AhArijA, se NaM no khalu me aMtarAe AharissAmi, izceyAI AyataNAI uvAikkamma // (sU061) 'bhikSAdAH' sAdhavo manojJamAhAraM labdhvA samanojJAMstAMzca vAstavyAn prAghUrNakAn vA glAnamuddizyaivamUcuH-etanmanojJamAhArajAtaM gRhIta yUyaM glAnAya nayata, sa cenna bhute tato'smadantikameva glAnAdyartham 'Aharet' Anayet, sa caivamuktaH sanneva vaded-yathA'ntarAyamantareNAhariSyAmIti pratijJayA''hAramAdAya glAnAntikaM gatvA prAktanAn bhaktAdirUkSAdidoSAnudghAvya glAnAyAdattvA svata eva laulyAdbhuktvA tatastasya sAdhornivedayati, yathA mama zUlaM vaiyAvRttyakAlApastyiAdikamantarAyikamabhUdato'haM tad glAnabhaktaM gRhItvA nAyAta ityAdi mAtR[saM]sthAnaM saMspRzet , etadeva darzayatiityetAni-pUrvoktAnyAyatanAni-karmopAdAnasthAnAni 'upAtikramya' samyak parihRtya mAtRsthAnaparihAreNa glAnAya vA dadyAdAtRsAdhusamIpaM vA''harediti // piNDAdhikAra eva saptapiNDaiSaNA adhikRtya sUtramAha aha bhikkhU jANijjA satta piMDesaNAo satta pANesaNAo, tattha khalu imA paDhamA piMDesaNA-asaMsaDhe hatthe asaMsaddhe dato'haM tad glAnabhAnAni upAtikamya sAmpradhikRtya sUtra
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 356 // matte, taha pagAreNa asaMsadveNa hattheNa vA matteNa vA asaNaM vA 4 sayaM vA NaM jAijjA paro vA se dijjA phAsuyaM paDigAhijjA, paDhamA piMDesaNA 1 || ahAvarA duccA piMDesaNA - saMsaTTe hatthe saMsaTTe matte, taheva duccA piMDesaNA 2 / / ahAvarA tathA piMDesaNA -- iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA saDA bhavaMti -- gAhAvaI vA jAva kammakarI vA, tesiM caNaM annayaresu virUvarUvesu bhAyaNajAesu uvanikkhittapubve siyA, taMjahA--thAlaMsi vA piDharaMsi vA sarAMsi vA paragaMsi vA varagaMsi vA, aha puNevaM jANijjA - asaMsaTThe hatthe saMsaTTe matte, saMsaTTe vA hatthe asaMsaTTe matte se ya paDiggahadhArI siyA pANipaDiggahie vA, se puvvAmeva. 0 - Ausotti vA ! 2 eeNa tumaM asaMsaNa hattheNa saMsadveNa matteNaM saMsaTTeNa vA hattheNa asaMsadveNa matteNa assi paDiggahagaMsi vA pANisi vA nihaTTu ucittu dalayAhi tahappagAraM bhoyaNajAyaM sayaM vA NaM jAijjA 2 phAsUyaM 0 paDigAhijjA, taiyA piMDesaNA 3 || ahAvarA cautthA piMDesaNA se bhikkhU vA0 se jaM0 pihUyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA assi khalu paDiggahiyaMsi appe pacchAkamme appe pajjavajAe, tahappagAraM pihUyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA sayaM vA naM0 jAva paDi0, cautthA piMDesaNAM 4 || ahAvarA paMcamA piMDesaNA se bhikkhU vA 2 uggahiyameva bhoyaNajAyaM jANijjA, taMjahA-- sarAvaMsi vA DiMDimaMsi vA koMsagaMsi vA, aha puNevaM jANijA bahupariyAvane pANI dagaleve, tahappagAraM asaNaM vA 4 sayaM0 jAva paDigAhi0, paMcamA piMDesaNA 5 || ahAvarA chaTThA piMDesaNAsebhikkhU vA 2 paggahiyameva bhoyaNajAyaM jANijjA, jaM ca sayaTThAe paggahiyaM, jaM ca paraTThAe paggahiyaM taM pAyapariyAvannaM taM pANipariyAvannaM phAsUyaM paDi0, chaTTA piMDesaNA 6 / / ahAvarA sattamA piMDesaNA-se bhikkhU vA0 bahuujjhi zrutaskaM 02 cUlikA 1 piNDaiSa01 uddezaH 11 / / 356 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadhammiyaM bhoyaNajAyaM jANijjA, jaM ca'nne baDhe dupayacauppayasamaNamANaatihikivaNavaNImagA nAvakakhaMti, tahappagAraM ujjhiyadhammiyaM bhoyaNajAyaM sayaM vA NaM jAijjA paro vA se dijA jAva paDi0, sattamA piMDesaNA 7 // icceyAo satta piMDesaNAo, ahAvarAo satta pANesaNAo, tattha khalu imA paDhamA pANesaNA-asaMsaDhe hatthe asaMsaDhe matte, taM ceva bhANiyavvaM, navaraM cautthAe nANattaM / se bhikkhU vA0 se jaM0 puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-tilodagaM vA 6, assi khalu paDiggahiyaMsi appe pacchAkamme taheva paDigAhijjA / / (sU0 62) athazabdo'dhikArAntare, kimadhikurute ?, sapta piNDaiSaNAH pAnaiSaNAzceti, 'artha' anantaraM bhikSurjAnIyAt , kAH?-saptapiNDaiSaNAH pAnaiSaNAzca, tAzcemAH, tadyathA-"asaMsahA 1 saMsahA 2 uddhaDA 3 appalevA 4 uggahiA 5 paggahiyA 6 ujjhiyadhamme"ti, atra ca dvaye sAdhavo-gacchAntargatA gacchavinirgatAzca, tatra gacchAntargatAnAM saptAnAmapi grahaNamanujJAtaM, gacchanirgatAnAM punarAdyayoddhayoragrahaH paJcasvabhigraha iti, tatrAdyAM tAvaddarzayati-tatra' tAsu madhye 'khalu' ityalaGkAre, imA prathamA piNDaiSaNA, tadyathA-asaMsRSTo hasto'saMsRSTaM ca mAtra, dravyaM punaH sAvazeSa vA syAnniravazeSa vA, tatra niravazeSe pazcAtkarmadoSastathA'pi gacchasya bAlAdyAkulatvAttanniSedho nAsti, ata eva sUtre taccintA na kRtA, zeSaM sugamam // tathA'parA dvitIyA piNDaiSaNA, tadyathA-saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtrakamityAdi sugamam // athAparA tRtIyA piNDaiSaNA, tadyathA iha khalu prajJApakApekSayA prAcyAdiSu dikSu santi kecit zraddhAlavaH, te cAmI-gRhapatyAdayaH karmakarIparyantAH, teSAM ca gRheSvanyatareSu nAnAprakAreSu bhAjaneSu pUrvamutkSiptamazanAdi syAt , bhAjanAni ca sthAlAdIni subodhyAni navaraM 'saragam' iti
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 357 // zarikAbhiH kRtaM sUryAdi 'paragaM' vaMzaniSpannaM chabbakAdi 'varagaM' maNyAdi mahAghamUlyaM, zeSaM sugama yAvatparigRhNIyAditi, zrutaskaM02 atra ca saMsRSTAsaMsRSTasAvazeSadravyairaSTau bhaGgAH, teSu cASTamo bhaGgaH saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM sAvazeSa dravyamityeSa gaccha- cUlikA 1 nirgatAnAmapi kalpate, zeSAstu bhaGgA gacchAntargatAnAM sUtrArthahAnyAdikaM kAraNamAzritya kalpanta iti // aparA caturthI piNDaiSa01 piNDaiSaNA'lpalepA nAma, sA yatpunarevamalpalepaM jAnIyAt , tadyathA-'pRthukam' iti bhugnazAlyAdyapagatatuSaM yAvat 'tandu- uddeza:11 lapalamba' iti bhugnazAlyAditandulAniti, atra ca pRthukAdike gRhIte'pyalpaM pazcAtkarmAdi, tathA'lpaM paryAyajAtamalpaM tuSAdi tyajanIyamityevaMprakAramalpalepam , anyadapi vallacanakAdi yAvatparigRhNIyAditi // athAparA paJcamI piNDaiSaNA-|| vagRhItA nAma, tadyathA-sa bhikSuryAvadupahRtameva bhoktukAmasya bhAjanasthitameva bhojanajAtaM DhaukitaM jAnIyAt, tatpunarbhAjanaM darzayati, tadyathA-'zarAvaM' pratItaM 'DiNDima' kaMza (kAMsya) bhAjanaM 'kozakaM' pratItaM, tena ca dAtrA kadAcit pUrvamevodakena hasto mAtra vA dhautaM syAt , tathA ca niSiddhaM grahaNam , atha punarevaM jAnIyAdvahuparyApannaH-pariNataH pANyAdiSUdakalepaH, tata evaM jJAtvA yAvad gRhNIyAditi // athAparA SaSThI piNDaiSaNA pragRhItA nAma-svArtha parArtha vA piTharakAderudRttya caTTakAdinotkSiptA pareNa ca na gRhItA pravrajitAya vA dApitA sA prakarSaNa gRhItA pragRhItA tAM tathAbhUtAM prAbhRtikA 'pAtraparyApannAM vA' pAtrasthitAM 'pANiparyApannAM vA' hastasthitAM vA yAvapratigRhNIyAditi // athAparA saptamI piNDai // 357 // SaNA ujjhitadharmikA nAma, sA ca sugamA // Asu ca saptasvapi piNDaiSaNAsu saMsRSTAdyaSTabhaGgakA bhaNanIyAH, navaraM catu-- nAnAtvamiti, tasyA alepatvAtsaMsRSTAdyabhAva iti // evaM pAnaiSaNA : api neyA bhaGgakAzcAyojyAH, navaraM caturthI
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnAtvaM, svacchatvAcca tasyA alpalepatvaM, tatazca saMsRSTAdyabhAva iti, AsAM caiSaNAnA yathottaraM vizaddhitAratamyAdeSa eva / kramo nyAyya iti // sAmpratametAH pratipadyamAnaina pUrvapratipannena vA yadvidheyaM taddarzayitumAha icceyAsiM sattaNhaM piMDesaNANaM sattahaM pANesaNANaM annayaraM paDimaM paDivajamANe no evaM vaijA-micchApaDivannA khalu ee bhayaMtAro, amege samma paDivanne, je ee bhayaMtAro eyAo paDimAo paDivajittA NaM viharaMti jo ya amaMsi eyaM paDima paDivajittANaM viharAmi savve'vi te u jiNANAe uvaTThiyA annunnasamAhIe, evaM ca NaM viharaMti, eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / / (sU0 63) 2-1-1-11 piNDaiSaNAyAmekAdaza uddezakaH // ityetAsAM saptAnAM piNDaiSaNAnAM pAnaiSaNAnAM vA'nyatarAM pratimA pratipadyamAno naitadvadet , tadyathA-'mithyApratipannAH' na samyak piNDaiSaNAdyabhigrahavanto bhagavantaH-sAdhavaH, ahamevaikaH samyakpratipanno, yato mayA vizuddhaH piNDaiSaNAbhigrahaH kRta ebhizca na, ityevaM gacchanirgatena gacchAntargatena vA samadRSTyA draSTavyAH, nApi gacchAntargatenottarottarapiNDaiSaNAbhigrahavatA pUrvapUrvatarapiNDaiSaNAbhigrahavanto dRSyA iti, yacca vidheyaM tadarzayati-ya ete bhagavantaH-sAdhava etAH | 'pratimAH' piNDaiSaNAdyabhigrahavizeSAn 'pratipadya' gRhItvA grAmAnugrAmaM 'viharanti' yathAyogaM paryaTanti, yAM cAhaM pratimA pratipadya viharAmi, sarve'pyete jinAjJAyAM jinAjJayA vA 'samutthitAH' abhyudyatavihAriNaH saMvRttAH, te cAnyo'nyasamA-| dhinA yo yasya gacchAntargatAdeH samAdhirabhihitaH, tadyathA-saptApi gacchavAsinA, tannirgatAnAM tu dvayoragrahaH paJcasvabhigrahaH
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) ityanena 'viharanti' yatanta iti, tathAvihAriNazca sarve'pi te jinAjJAM nAtilacante, tathA coktam-"jo'vi' duvattha-| zrutaskaM02 tivattho. bahuvattha acelaovva saMtharai / na. hu te hIlaMti paraM savvevi a te jiNANAe // 1 // " etattasya bhikSobhikSuNyA | cUlikA 1 vA 'sAmagya' sampUrNo bhikSubhAvo yadAtmotkarSavarjanamiti 2-1-1-11 // dvitIyazrutaskandhe prathamAdhyayanaTIkA prismaaptaa|| piNDaiSa01 uddeza:11 // 358 // 1 yo'pi dvivastrastrivasro bahuvastro'celako vA saMstarati / naiva te hIlanti parAn sarve'pi ca te jinAjJAyAm // 1 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha dvitIyaM zayyaiSaNAkhyamadhyayanam uktaM prathamamadhyayanaM, sAmprataM dvitIyamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane dharmAdhArazarIraparipAlanArthamAdAveva piNDagrahaNa vidhiruktaH, sa ca gRhItaH sannavazyamalpasAgArike pratizraye bhoktavya ityatastadgataguNadoSanirUpaNArtha dvitIyamadhyayanam , anena ca sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi vyAvarNanIyAni, tatra nAmaniSpanne nikSepe zayyaiSaNeti, tasyA nikSepavidhAnAya piNDaiSaNAniyuktiyaMtra saMbhavati tAM tatrAtidizya prathamagAthayA aparAsAM ca niyuktInAM yathAyogaM saMbhavaM dvitIyagAthayA AvirbhAvya nikSepaM ca tRtIyagAthayA zayyASaTranikSepe prApte nAmasthApane anAdRtya niyuktikRdAha davve khitte kAle bhAve sijjA ya jA tahiM pagayaM / kerisiyA sinA khalu saMjayajogatti nAyavvA // 298 // dravyazayyA kSetrazayyA kAlazayyA bhAvazayyA, atra ca yA dravyazayyA tasyAM prakRtaM, tAmeva ca darzayati-kIdRzI sA dravyazayyA? saMyatAnAM yogyetyevaM jJAtavyA bhaviSyati // dravyazayyAvyAcikhyAsayA''hativihA ya davvasijjA sacittA'citta mIsagA ceva / khittami jaMmi khitte kAle jA jaMmi kAlaMmi // 299 // trividhA dravyazayyA bhavati, tadyathA-sacittA acittA mizrA ceti, tatra sacittA pRthivIkAyAdau, acittA tatraiva prA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 1 // 359 // sake. mizrA'pi tatraivArddhapariNate, athavA sacittAmuttaragAthayA svata evaM niyuktikRd bhAvayiSyati / 'kSetra'miti tu kSetra- zayyA, sA ca yatra grAmAdike kSetre kriyate, kAlazayyA tu yA yasminnRtuvaddhAdike kAle kriyate // tatra sacittadravyazayyo- dAharaNArthamAha ukkalakaliMga goama vaggumaI ceva hoi nAyabvA / eyaM tu udAharaNaM nAyavvaM davasijAe // 30 // __ asyA bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedam-ekasyAmaTavyAM dvau bhrAtarAvutkalakaliGgAbhidhAnau viSamapradeze paliM nivezya cauryeNa vartete, tayozca bhaginI valgumatI nAma, tatra kadAcid gautamAbhidhAno naimittikaH samAyAtaH, tAbhyAM ca pratipannaH, tayA ca valgumatyoktaM-yathA nAyaM bhadrakaH, atra vasan yadA tadA'yamasmAkaM pallivinAzAya bhaviSyatyato nirbhAvyate, tatastAbhyAM tadvacanAnnirjhaTitaH, sa tasyAM pradveSamApannaH pratijJAmagrahId, yathA-nAhaM gautamo bhavAmi yadi valgumatyudaraM vidArya tatra na svapimIti, anye tu bhaNanti-saiva balgumatyapatyAnAM laghutvAtpallisvAminI, utkalakaliGgI naimittikau, sA tayorbhaktyA gautamaM pUrvanaimittikaM nirvATitayatI, atastadveSAtpratijJAmAdAya sarSapAn vapannirgataH, sarSapAca varSAkAlena jAtAH, tatastadanusAreNAnyaM rAjAnaM pravezya sA pallI samastA luNTitA dagdhA ca, gautamenApi valgumatyA udaraM pATayitvA sAvazeSajIvitadehAyA upari suptamityeSA vA sacittA dravyazayyeti // bhAvazayyApratipAdanArthamAha duvihA ya bhAvasijjA kAyagae chavihe ya bhAvaMmi / bhAve jo jattha jayA suhaduhaganbhAisijAsu // 301 // dve vidhe-prakArAvasyAH sA dvividhA, tadyathA-kAyaviSayA SabhAvaviSayA ca, tatra yo jIvaH 'yatra' audayikAdau bhAve // 359 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ARRIGER 'yadA' yasmin kAle varttate sA tasya SaDbhAvarUpA bhAvazayyA, zayanaM zayyA sthitiritikRtvA, tathA khyAdikAyagato garbhahai tvena sthito yo jIvastasya rUyAdikAya eva bhAvazayyA, yataH syAdikAye sukhite duHkhite supte utthite vA tAhagavastha eva tadantarvI jIvo bhavati, ataH kAyaviSayA bhAvazayyA dvitIyeti // adhyayanArthAdhikAraH sarvo'pi zayyAviSayaH, uddezArthAdhikArapratipAdanAya niyuktikRdAha sabvevi ya sijavisohikAragA tahavi atthi u viseso / uddese uddese vucchAmi samAsao kiMci // 302 // 'sarve'pi trayo'pyuddezakA yadyapi zayyAvizuddhikArakAstathA'pi pratyekamasti vizeSastamahaM lezato vakSya iti // etadevAhauggamadosA paDhamillayaMmi saMsattapaccavAyA ya 1 / bIyaMmi soavAI bahuvihasijjAvivego 2 ya // 303 // tatra prathamoddezake vasaterudgamadoSAH-AdhAkarmAdayastathA gRhasthAdisaMsaktapratyapAyazca cintyante ?, tathA dvitIyoddezake zaucavAdidoSA bahuprakAraH zayyAvivekazca-tyAgazca pratipAdyata ityayamarthAdhikAraH 2 // taie jayaMtachalaNA sajjhAyassa'Nuvarohi jaiyavvaM / samavisamAIesu ya samaNeNaM nijaraTThAe 3 // 304 // / tRtIyoddezake yatamAnasya-udgamAdidoSaparihAriNaH sAdhoryA chalanA syAttatparihAre yatitavyaM, tathA svAdhyAyAnuparodhini samaviSamAdau pratizraye sAdhunA nirjarArthinA sthAtavyamityayamAdhikAraH 3 // gato niyuktyanugamaH, adhunA sUtrAnugame sUtramucArayitavyaM, taccedam + + + +
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 | zayyaiSa02 uddezaH 1 // 36 // se bhikkhU vA0 abhikaMkhijjA uvassayaM esittae aNupavisittA gAma vA jAva rAyahANiM vA, se jaM puNa uvassayaM jANijjA saaMDaM jAva sasaMtANayaM tahappagAre uvassae no ThANaM vA sijjaM vA nisIhiyaM vA ceijjA / / se bhikkhU vA0 se jaM puNa uvassayaM jANijjA appaMDaM jAva appasaMtANayaM tahappagAre uvassae' paDilehittA pamajittA tao saMjayAmeva ThANaM vA 3 ceijjA // se jaM puNa uvassayaM jANijjA assi paDiyAe egaM sAhammiyaM samudissa pANAI 4 samArambha samuddissa kIyaM pAmicaM acchijaM aNisaTTha abhihaDaM AhaTTa ceei, tahappagAre uvassae purisaMtarakaDe vA jAva aNAsevie vA no ThANaM vA 3 ceijjA / evaM bahave sAhammiyA eNaM sAhammiNiM bahave sAhammiNIo / / se bhikkhU vA0 se jaM puNa u0 bahave samaNavaNImae pagaNiya 2 samudissa taM ceva bhANiyavvaM // se bhikkhU vA0 se jaM. bahave samaNa samudissa pANAI 4 jAva ceeti, tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie no ThANaM vA 3 ceijjA 3, aha puNevaM jANijA purisaMtarakaDe jAva sevie paDilehittA 2 tao saMjayAmeva ceijA // se bhikkhU vA0 se jaM puNa assaMjapa mikkhupaDiyAe kaDie vA ukaMbie vA channe vA litte vA ghaTe vA maDhe vA saMmaDhe vA saMpadhUmie vA tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie no ThANaM vA sez2a vA nisIhiM vA ceijA: aha pRNa evaM jANijA purisaMtarakaDe jAva Asevie paDilehittA 2 tao ceijjA / / (sU064) sa bhikSuH 'upAzrayaM' vasatimeSituM yadyabhikAGkettato grAmAdikamanupravizet, tatra ca pravizya sAdhuyogyaM pratizrayamanveSayet, tatra ca yadi sANDAdikamupAzrayaM jAnIyAttatastatra sthAnAdikaM na vidadhyAditi darzayati-sugama, navaraM // 36 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sthAna' kAyotsargaH 'zayyA' saMstArakaH 'nipIdhikA' svAdhyAyabhUmiH 'No ceijjatti no cetayet-no kuryaadityrthH|| etadviparIte tu pratyupekSya sthAnAdIni kuryAditi // sAmprataM pratizrayagatAnudgamAdidoSAn bibhaNiSurAha-'saH' bhAvabhikSuryatpunarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA-'assiMpaDiyAe'tti etatpratijJayA etAn sAdhUna pratijJAya-uddizya // prANyupamardaina sAdhupratizrayaM kazcicchrAddhaH kuryAditi / etadeva darzayati-eka sAdharmika 'sAdhum' arhapraNItadharmAnuSThAyinaM samyagahizya-pratijJAya prANinaH 'samArabhya' pratizrayArthamupamarca pratizrayaM kuryAt , tathA tameva sAdhuM samyaguddizya 'krIta' mUlyenAvAptaM, tathA pAmicchati anyasmAducchinnaM gRhItam 'Acchedyamiti bhRtyAderbalAdAcchidya gRhItam 'anisRSTaM svAminA'nutsaGkalitam 'abhyAhRtaM' niSpannamevAnyataH samAnItam , evaMbhUtaM pratizrayam 'AhRtya' upetya 'ceei'tti sAdhave dadAti, tathAprakAre copAzraye puruSAntarakRtAdau sthAnAdi na vidadhyAditi // evaM bahuvacanasUtramapi neyam // tathA sAdhvIsUtramapyekavacanabahuvacanAbhyAM neyamiti // kiJca-sUtradvayaM piNDaiSaNAnusAreNa neyaM, sugamaM ca // tathAsa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA-bhikSupratijJayA 'asaMyataH' gRhasthaH pratizrayaM kuryAt , sa caivaMbhUtaH syAt , tadyathA-kaTakitaH' kASThAdibhiH kuDyAdau saMskRtaH 'ukaMbio'tti vaMzAdikambAbhiravabaddhaH 'channe vatti darbhAdibhizchAditaH liptaH gomayAdinA ghRSTaH sudhAdikharapiNDena mRSTaH sa eva levanikAdinA samIkRtaH 'saMsRSTaH' bhUmikarmA|| dinA saMskRtaH 'saMpradhUpitaH' durgandhApanayanArtha dhUpAdinA dhUpitaH, tadevaMbhUte pratizraye'puruSAntarasvIkRte yAvadanAsevite | sthAnAdi na kuryAt, puruSAntarakRtAsevitAdau pratyupekSya sthAnAdi kuryAditi // A. sU. 61
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 361 // zrutaskaM02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 1 se bhikkhU vA0 se jaM0 puNa uvassayaM jA0 assaMjae bhikkhupaDiyAe khuDiyAo duvAriyAo mahalliyAo kujjA, jahA piMDesaNAe jAva saMthAragaM saMthArijA bahiyA vA ninnakkhu tahappagAre uvassae apu0 no ThANa. 3 aha puNevaM. purisaMtarakaDe Asevie paDilehittA 2 tao saMjayAmeva Ava ceijjA // se bhikkhU vA0 se jaM. assaMjae bhikkhupaDiyAe udaggappasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA pattANi vA puSpANi vA phalANi vA bIyANi vA hariyANi vA ThANAo ThANaM mAharAta pahiyA vA niNNakkhU ta0 apu0 no ThANaM vA ceijjA, aha puNa0 purisaMtarakaDaM ceijjA // se mikkha vA se jaM. assaMja0 bhi0 pIDhaM vA phalagaM vA nisseNiM vA udUkhalaM vA ThANAo ThANaM sAharai bahiyA vA niNNakkhU tahappagAre u0 apu0 no ThANaM vA ceijA, aha puNa0 purisaM0 ceijjA / / (sU0 65) sa bhikSurya punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-'asaMyataH' gRhasthaH sAdhupratijJayA laghudvAraM pratizrayaM mahAdvAraM vidadhyAt, tatraivaMbhUte puruSAntarAsvIkRtAdau sthAnAdi na vidadhyAt, puruSAntarasvIkRtAsevitAdau tu vidadhyAditi, atra sUtradvaye'pyuttaraguNA abhihitA, etaddoSaduSTA'pi puruSAntarasvIkRtAdikA kalpate, mUlaguNaduSTA tu puruSAntarasvIkRtA|'pi na kalpate, te cAmI mUlaguNadoSAH-"paTTI vaMso do dhAraNAu cattAri mUlavelIo" etaiH pRSThavaMzAdibhiH sAdhupratijJayA yA vasatiH kriyate sA mUlaguNaduSTA // sa bhikSurya punarevambhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA-gRhasthaH sAdhunavijayA udakaprasUtAni kandAdIni sthAnAntaraM saGkAmayati bahirvA 'niNNakkhu'tti nissArayati tathAbhUte pratizraye puruSA 1 pRSThivaMzo dve dhAraNe catasro mUlavelyaH. // 361 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ntarAsvIkRte sthAnAdina kuyAt, puruSAntarasvIkRte tu kuyoditi // evamacittaniHsAraNasUtramapi neyam, atra ca trasAdivirAdhanA syAditi bhaavH|| kiJca se bhikkhU vA0 se jaM0 taMjahA-baMdhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsA0 hammi0 annayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi, nannattha AgADhANAgADhehiM kAraNehiM ThANaM vA no ceijjA // se Ahaca ceie siyA no tattha sIodagaviyaDeNa vA 2 hatthANi vA pAyANi vA acchINi vA daMtANi vA muhaM vA uccholijja vA pahoija vA, no tattha UsaDhaM pakarejA, taMjahA--uccAraM vA pA0 khe0 siM0 vaMtaM vA pittaM vA pUrva vA soNiyaM vA annayaraM vA sarIrAvayavaM vA, kevalI bUyA AyANameyaM, se tattha UsaDhaM pagaremANe payalija vA 2, se tattha payalamANe vA pavaDamANe vA hatthaM vA jAva sIsaM vA annayaraM vA kAryasi iMdiyajAlaM lUsijja vA pANiM 4 amihaNijja vA jAva vavarovija vA, atha bhikkhUNaM puvovaiTThA 4 jaM tahappagAra uvassae aMtalikkhajAe no ThANaMsi vA 3 ceijjA / / (sU066) sa bhikSurya punarevaMbhUtamupAzrayaM jAnIyAt , tadyathA-skandhaH-ekasya stambhasyoparyAzrayaH, maJcamAlau-pratItau, prAsAdodvitIyabhUmikA, harmyatalaM-bhUmigRham, anyasmin vA tathAprakAre pratizraye sthAnAdi na vidadhyAdanyatra tathAvidhaprayojanAditi, sa caivaMbhUtaH pratizrayastathAvidhaprayojane sati yadyAhRtya-upetya gRhItaH syAttadAnIM yattatra vidheyaM tadarzayati-na tatra zItodakAdinA hastAdidhAvanaM vidadhyAt, tathA na ca tatra vyavasthitaH 'utsRSTam' utsarjanaM-tyAgamuccArAdeH kuryAt, kevalI yAtkarmopAdAnametadAtmasaMyamavirAdhanAtaH, etadeva darzayati-sa tatra tyAgaM kurvan patedvA pataMzcAnyataraM zarIrAva
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 1 vA vinAzayeta. tathA prANinazcAbhihanyAdyAvajjIvitAd 'vyaparopayet pracyAvayediti, atha bhikSaNAM pUrvopa-11* diSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte'ntarikSajAte pratizraye sthAnAdi na vidheyamiti // api ca se bhikkha vA0 se jaM. saitthiyaM sakhuI sapasubhattapANaM tahappagAre sAgArie uvassae no ThANaM vA 3 ceijjA / AyANamaya bhikkhussa gAhAvaikuleNa saddhiM saMvasamANassa alasage vA visUiyA vA chaDDI vA uvvAhijjA annayare vA se dakkhe rogAyake samupajijA, assaMjae kaluNapaDiyAe taM bhikkhussa gAyaM tilleNa vA ghaeNa vA navaNIpaNa vA vasAe vA jivA makkhija vA siNANeNa vA kakeNa vA luddheNa vA vaNNeNa vA cuNNeNa vA paumeNa vA AghaMsija vA paghaMsijja vA ujvalija vA uvvaTTija vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholija vA pakkhAlija vA siNAvija vA siMcija vA dAruNA vA dArupariNAmaM kaTTa agaNikAyaM ujjAlija vA pajjAlija vA ujjAlittA kArya AyAvijjA vA pa0 aha bhikkhUNaM puvvovaiTThA0 jaM tahappagAre sAgArie uvassae no ThANaM vA 3 ceijjA / / (sU067) sa bhikSarya punarevaMbhUtamupAzrayaM jAnIyAt tadyathA-yatra strirya tiSThantIM jAnIyAt, tathA 'sakhur3a'nti sabAlaM, yadikA saha kSadairavabaddha:-siMhazvamAjorAdibhiyoM vattete, tathA pazavazca bhaktapAne ca, yadivA pazUnAM bhaktapAne tayuka, tathA prakAre sAgArike gRhasthAkulapatizraye sthAnAdi na kuyod, yatastatrAmI doSAH, tadyathA-AdAnaM karmopAdAnametad, bhikSolADipatikaTambena saha saMvasato yatastatra bhojanAdikriyA niHzaGkA na saMbhavati, vyAdhivizeSo vA kazcitsaMbhavediti darza-| yati-'alasage'tti hastapAdAdistambhaH zvayathuvA, vizUcikAchI pratIte, ete vyAdhayastaM sAdhumudbAdheran, anyataradvA // 362 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkhaM 'rogaH' jvarAdiH 'AtaGkaH' sadyaH prANahArI zUlAdistatra samutsadyeta, taM ca tathAbhUtaM rogAtaGkapIDitaM dRSTvA'saMyataH kAruNyena bhaktyA vA tadbhikSugAtraM tailAdinA'bhyayAt tatheSanyakSayedvA punazca snAna-sugandhidravyasamudayaH, kalkaH-kapAyadravyakvAthaH, lodhra-pratItaM, varNakaH-kampillakAdiH, cUrNo yavAdInAM padmaka-pratItam, ityAdinA dravyeNa iMSatpunaH punarvA gharSayet , ghRSTvA cAbhyaGgApanayanArthamudvarttayet , tatazca zItodakena vA uSNodakena vA 'uccholeja'tti ISaduccholanaM | vidadhyAt prakSAlayet, punaH punaH snAnaM vA-sottamAGgaM kuryAtsiJcedveti, tathA dAruNA vA dArUNAM pariNAmaM kRtvA-saMgharSa kRtvA'gnimujvAlayetprajvAlayedvA, tathA ca kRtvA sAdhukAyam 'AtApayet' sakRt pratApayetpunaH punaH / atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte sasAgArike pratizraye sthAnAdikaM na kuryAditi // AyANameyaM mikkhussa sAgArie ubassae saMvasamANassa iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarI vA annamannaM akosaMti vA pacaMti vA ruMbhaMti vA uddaviMti vA, aha bhikkhUrNa uccAvayaM maNaM niyaMchijA, ee khalu annamannaM akkosaMtu vA mA vA akkosaMtu jAva mA vA uddaviMtu, aha bhikkhUrNa puvva0 jaM tahappagAre sA0 no ThANaM vA 3 ceijjA / / (sU068) karmopAdAnametadbhikSoH sasAgArike pratizraye vasato, yatastatra bahavaH pratyapAyAH saMbhavanti, tAneva darzayati-'iha' itthaMbhUte pratizraye gRhapatyAdayaH parasparata AkrozAdikAH kriyAH kuryuH, tathA ca kurvato dRSTvA sa sAdhuH kadAciduccAvacaM manaH kuryAt , tatroccaM nAma maivaM kurvantu, avacaM nAma kurvantviti, zeSaM sugamamiti // AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaI appaNo sayaTThAe agaNikAyaM ujAlijA vA
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 363 // pajjAlijja vA vijjhavija vA, aha bhikkhU uccAvayaM maNaM niyaMchijjA, ee khalu agaNikArya u0 vA 2 mA vA u0 pajjA liMtu vA mA vA pa0, vijjhabiMdu vA mA vA vi0, aha bhikkhUNaM pu0 jaM tahappagAre u0 no ThANaM vA 3 ceijz2A || (sU0 69) etadapi gRhapatyAdibhiH svArthamagnisamArambhe kriyamANe bhikSoruccAvacamanaH sambhavapratipAdakaM sUtraM sugamam // api caAyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaissa kuMDale vA guNe vA maNI vA muttie vA . hiraNNesu vA suvaNNesu vA kaDagANi vA tuDiyANi vA tisarANi vA pAlaMvANi vA hAre vA addhahAre vA egAvalI vA kagAvalI vA muktAvalI vA rayaNAvalI vA taruNIyaM vA kumAriM alaMkiyavibhUsiyaM pehAe, aha bhikkhU uccAva0 eri siyA vA sAno vA erisiyA iya vA NaM bUyA iya vA NaM maNaM sAijjA, aha bhikkhUNaM pu0 4 jaM tahappagAre uvassae no0 ThA0 // ( sU0 70 ) gRhasyaiH saha saMvasato bhikSorete ca vakSyamANA doSAH, tadyathA - alaGkArajAtaM dRSTvA kanyakAM vA'laGkRtAM samupalabhya IdRzI tAdRzI vA zobhanA'zobhanA vA madbhAryAsadRzI vA tathA'laGkAro vA zobhano'zobhana ityAdikAM vAcaM brUyAt, tathoccAvacaM zobhanAzobhanAdau manaH kuryAditi samudAyArthaH, tatra guNo- rasanA hiraNyaM dInArAdidravyajAtaM truTitAni| mRNAlikAH prAlamba:- ApradIpana AbharaNavizeSaH, zeSaM sugamam // kiJca -- AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaiNIo vA gAhAvaitrUyAo vA gA0 suhAo vA gA0 dhAIo vA gA0 dAsIo vA gA0 kammakarIo vA tAsiM ca NaM evaM vRttaputraM bhavai -- je ime bhavaMti samaNA zrutaskaM 82 cUlikA 1 zayyaiSa0 2 uddezaH 1 // 363 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ . bhagavaMto jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM kappai mehuNadhamma pariyAraNAe AuTTittae, jA ya khalu ee hiM saddhiM mehuNadharma pariyAraNAe AuTTAvijA puttaM khalu sA labhijjA uyassi teyassi vaccassiM jasassi saMparAiyaM AloyaNadarasaNinaM, eyappagAraM nigdhosaM succA nisamma tAsiM ca NaM annayarI saDI taM tavassi bhikkhuM mehuNadhammapaDiyAraNAe AuTrAvijA, aha mikkhUNaM pu. jaM tahappagAre sA0 u0 no ThA 3 ceijjA eyaM khalu tassa0 / / (sU0 71 ) paDhamA sijjA sammattA 2-1-2-1 // . parvota rahe vasato bhikSoramI doSAH, tadyathA-gRhapatibhAryAdaya evamAlocayeyuH-yathaite zramaNA maithunAdaparatAH, tade: tebhyo yadi putro bhavettato'sau 'ojasvI' balavAn 'tejasvI' dIptimAn 'varcasvI' rUpavAn 'yazasvI' kIrtimAn , ityevaM| saMpradhArya tAsAM ca madhye evaMbhUtaM zabdaM kAcitputrazraddhAluH zrutvA taM sAdhu maithunadharma(sya) 'paDiyAraNAe'tti AsevanArtham 'AuTTAveja'tti abhimukhaM kuryAt, ata etaddoSabhayAtsAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte pratizraye sthAnAdi na kAryamiti, etattasya bhikSobhikSuNyA vA 'sAmagya' sampUrNo bhikSubhAva iti // dvitIyAdhyayanasya prathamoddezakaH samAptaH // 2-1-2-1 // Rece0| uktaH prathamoddezakaH, adhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake sAgArikapratibaddhavasatidoSAH pratipAditAH, ihApi tathAvidhavasatidoSavizeSapratipAdanAyAha
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 364 // gAhAvaI nAmege suisamAyArA bhavaMti se bhikkhU ya asiNANae moyasamAyAre se taggaMdhe duggaMdhe paDikUle paDilome yAvi bhavai, jaM puvvaM krammaM taM pacchA kammaM jaM pacchA kammaM taM pure krammaM taM bhikkhupaDiyAe vaTTamANA karijjJA vA no karijjA vA, aha bhikkhUNaM pu0 jaM tahappagAre u0 no LANaM0 // (sU072 ) 'eke' kecana gRhapatayaH zuciH samAcAro yeSAM te tathA, te ca bhAgavatAdibhaktA bhavanti bhogino vA - candanAgurukuDamakarpUrAdisevinaH, bhikSuzcAsnAnatayA tathAkAryavA zAt 'moyA'tti kAyikA tatsamAcaraNAtsa bhikSustadgandho bhavati, tathA ca durgandhaH, evaMbhUtazca teSAM gRhasthAnAM 'pratikUlaH' nAnukUlo'nabhimataH, tathA 'pratilomaH' tadgandhAdviparItagandho bhavati, ekArthako vaitAvatizayAnabhimatatvakhyApanArthA bupAttAviti, tathA te gRhasthAH sAdhupratijJayA yattatra bhojanasvAdhyAyabhUmau snAnAdikaM pUrva kRtavantastatteSAmuparodhAtpazcAtkurvanti yadvA pazcAtkRtavantastatpUrvaM kurvanti, evamavasarpaNotsarpaNakriyayA sAdhUnAmadhikaraNasambhavaH, yadivA te gRhasthAH sAdhUparodhAtprAptakAlamapi bhojanAdikaM na kuryuH, tatazcAntarAyamanaH pIDAdidoSasambhavaH, athavA ta eva sAdhavo gRhasthoparodhAdyatpUrva karma-pratyupekSaNAdikaM tatpazcAtkuryurviparItaM vA kAlAtikrameNa kuryurna kuryurvA, atha bhikSUNAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAvidhe pratizraye sthAnAdikaM na kAryamiti // kizva AyANameyaM bhikkhu gAhAvaIhiM saddhiM saM0, iha khalu gAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUve bhoyaNajAe uvakkhaDie sithA, aha pacchA bhikkhupaDiyAe asaNaM vA 4 uvakkhaDiz2a vA uvakarijja vA taM ca bhikkhU abhikaMkhijA bhutavA pAya vA viyaTTittae vA, aha bhi0 jaM no taha0 // ( sU0 73) AyANameyaM bhikkhussa gAhAbaraNA saddhi saMva0 zrutaskaM0 2 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 2 // 364 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ iha khalu gAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUvAI dAruyAI bhinnapuvAI bhavaMti, aha pacchA bhikkhupaDiyAe virUvarUvAI dAruyAI miMdija nA kiNija vA pAmiJceja vA dAruNA vA dArupariNAma kaTTa agaNikAyaM u0 50, tattha mikkhU abhikakhijjA AyAvittae vA payAvittae vA viyaTTittae vA, aha mikkhU0 ja no tahappagAre // (sU0 74) / karmopAdAnametadbhikSoyadgRhasthAvavaddhe pratizraye sthAnamiti, tadyathA-'gAhAvaissa appaNo'tti, tRtIyArthe SaSThI, gRhapatinA AtmanA svArtha 'virUparUpaH' nAnAprakAra AhAraH saMskRtaH syAt, 'artha' anantaraM pazcAtsAdhUnuddizyAzanAdipArka vA kuryAt , tadupakaraNAdi vA Dhokayet , taM ca tathAbhUtamAhAraM sAdhurbhoktuM pAtuM vA'bhikAGgret , 'viaTTittae vatti tatraivAhAragRGkhyA vivartitum-AsitumAkAGket , zeSaM pUrvavaditi // evaM kASThAgnimajvAlanasUtramapi neyamiti // kiJca se mikkhU vA0 uccArapAsavaNeNa uvvAhijjamANe rAo vA viyAle vA gAhAvaIkulassa duvArabAhaM avaMguNijjA, teNe ya tassaMdhicArI aNupavisijjA, tassa bhikkhussa no kappai evaM vaittae-ayaM teNo pavisai vA no vA pavisai uvalliyai vA no vA0 Avayai vA no vA0 vayai vA no vA0 teNa haDaM aneNa haDaM tassa haDaM annassa haDaM ayaM teNe ayaM uvacarae ayaM haMtA ayaM itthamakAsI ta tavassi bhikkhu ateNaM teNaMti saMkai, aha bhikkhUNaM pu0 jAva no ThA0 // (sU0 75) sa bhikSustatra gRhasthasaMsakte pratizraye vasannuccArAdinA bAdhyamAno vikAlAdau pratizrayadvArabhAgamudghATayet, tatra ca dastenaH' cauraH 'tatsandhicArI',chidrAnveSI anupravizet , taM ca dRSTvA tasya bhikSonaivaM vaktuM kalpate-yathA'yaM cauraH pravizati na veti, tathopalIyate na veti, tathA'yamatipatati na beti, tathA vadati vA na vadati vA, tenAmukenApahRtam anyena vA,
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 365 // zrutaskaM02 cUlikA zayyaiSa02 uddezaH 2 tasyApahatamanyasya vA, ayaM sa stenastadupacArako vA, ayaM gRhItAyudho'yaM hantA ayamatrAkArSIdityAdi na vadanIyaM, yata evaM tasya caurasya vyApattiH syAt , sa vA pradviSTastaM sAdhuM vyApAdayedityAdidoSAH, abhaNane ca tameva tapasvinaM bhikSamastenaM stenamityAzaGketeti, zeSaM pUrvavaditi // punarapi vasatidoSAbhidhitsayA''ha se mikkhU vA se jaM0 taNapuMjesu vA palAlapuMjesu vA saaMDe jAva sasaMtANae tahappagAre u0 no ThANaM vA0 // 3 // se bhikkhU vA0 se jaM0 taNapuM0 palAla, appaMDe jAva ceijjA / / (sU0 76) sagamama, etadviparItasUtramapi sugama, navaramalpazabdo'bhAvavAcI // sAmprataM vasatiparityAgamahezakArthAdhikAranirdiSTamadhikRtyAha se AgaMtAresu ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA abhikkhaNaM sAhammiehiM uvayamANehiM no ubaijA // (sU0 77) | yatra grAmAderbahirAgatyAgatya pathikAdayastiSThanti tAnyAgantAgArANi, tathA''rAmamadhyagRhANyArAmAgArANi, paryAvasathA-maThAH, ityAdiSu pratizrayeSu 'abhIkSNam" anavarataM 'sAdharmikaiH' aparasAdhubhiH 'avapatadbhiH' AgacchadbhirmAsAdivihAribhizcarditeSu 'nAvapatet' nAgacchet-teSu mAsakalpAdi na kuryAditi // sAmprataM kAlAtikrAntavasatidoSamAha se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMtAro uDubaddhiyaM vA vAsAvAsiyaM vA kappaM uvAiNittA tattheva bhujo saMvasaMti, ayamAuso ! kAlAikkatakiriyAvi bhavati 1 // (sU0 78) teSvAgantAgArAdiSu ye bhagavantaH 'Rtubaddham' iti zItoSNakAlayormAsakalpam 'upanIya' ativAhya varSAsu bA catu // 365 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ romAsAnativAhya tatraiva punaH kAraNamantareNAsate, ayamAyuSman ! kAlAtikramadoSaH saMbhavati, tathA ca rUyAdipratibandhaH snehAdudgamAdidoSasambhavo vetyatastathA sthAnaM na kalpata iti 1 // idAnImupasthAnadoSamabhidhitsurAha se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMtAro uDu0 vAsA0 kappaM uvAiNAvittA taM duguNA du(ti)guNeNa vA apariharittA tattheva ___ bhujo0 ayamAuso ! uvaTThANaki0 2 // (sUka 75) ye 'bhagavantaH' sAdhava AgantAgArAdiSu RtubaddhaM varSA vA'tivAhyAnyatra mAsamekaM sthitvA 'dviguNatriguNAdinA' mAsa(sAdikalpena aparihRtya-dvitrairmAsairvyavadhAnamakRtvA punastatraiva vasanti, ayamevaMbhUtaH pratizraya upasthAnakriyAdoSaduSTo bhavatyatastatrAvasthAtuM na kalpata iti 2 // idAnImabhikAntavasatipratipAdanAyAha iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA saDA bhavaMti, taMjahA--gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA, tesiM ca NaM AyAragoyare no sunisaMte bhavai, taM saddahamANehiM pattiyamANehiM royamANehiM bahave samaNa mAhaNa atihikivaNavaNImae samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceiyAI bhavaMti, taMjahA-AesaNANi vA AyataNANi vA devakulANi vA sahAo vA pavANi vA paNiyagihANi vA paNiyasAlAo vA jANagihANi vA jANasAlAo vA suhAkammaMtANi vA dabbhakammaMtANi vA vaddhakaM0 vakyaka0 iMgAlakammaM0 kaTThaka0 susANaka0 suNNAgAragirikaMdarasaMtiselovaTThANakammaMtANi vA bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappagArAI AesaNANi vA jAva gihANi vA tehiM uvayamANehiM uvayaMti ayamAuso ! abhikaMtakiriyA yAvi bhavai 3 / / (sU080) iha prajJApakAdyapekSayA prAcyAdiSu dikSu zrAvakAH prakRtibhadrakA vA gRhapatyAdayo bhaveyuH, teSAM ca sAdhvAcAragocaraH 'No
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0 ) // 366 // suNisaMto bhavai'tti na suSThu nizAntaH - zruto'vagato bhavati, sAdhUnAmevaMbhUtaH pratizrayaH kalpate naivaMbhUta ityevaM na jJAtaM bhavatItyarthaH, pratizrayadAnaphalaM ca svargAdikaM taiH kutazcidavagataM tacchraddadhAnaiH pratIyamAnai rocayadbhirityekArthA ete kiJcidAdvA bhedaH, tadevaMbhUtaiH 'agAribhiH' gRhasthairvahUn zramaNAdIn uddizya tatra tatrArAmAdau yAnazAlAdIni svArtha kurvadbhiH zramaNAdyavakAzArthaM 'ceiyAI' mahAnti kRtAni bhavanti, tAni cAgArANi svanAmagrAhaM darzayati, tadyathA - 'AdezanAni' lohakArAdizAlAH 'AyatanAni' devakulapArzvApavarakAH 'devakulAni' pratItAni 'sabhA' cAturvaidyAdizAlAH 'prapAH' udakadAnasthAnAni paNyagRhANi vA' paNyApaNAH 'paNyazAlA H ' ghaGkhazAlA H 'yAnagRhANi rathAdIni yatra yAnAni tiSThanti 'yAnazAlA H ' yatra yAnAni niSpAdyante 'sudhAkarmAntAni' yatra sudhAparikarma kriyate, evaM darbhavardhayalka jAGgArakASTha karma[kASTha ]gRhANi draSTavyAni, 'zmazAna gRhaM' pratItaM (zUnyAgAraM - viviktagRhaM ) zAntikarmagRhaM yatra zAntikarma kriyate girigRhaM parvatoparigRhaM kandaraM - giriguhA saMskRtA zailopasthApanaM-pASANamaNDapaH, tadevaMbhUtAni gRhANi taizcarakabrAhmaNAdibhirabhikrAntAni pUrva pazcAd 'bhagavantaH' sAdhavaH 'avapatanti' avataranti, iyamAyuSman ! vineyAmantraNam, abhikrAntakriyA vasatirbhavati, alpadoSA ceyam 3 // iha khalu pAINaM vA jAva royamANehiM bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNimae samuddissa tattha tattha agArihiM agArAI ceiyAiM bhavaMti, taM0 --AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappa0 AesaNANi jAva gihANi vA tehiM aNovayamANehiM uvayaMti ayamAuso ! aNabhikaMtakiriyA yAvi bhavai | ( sU0 81 ) zrutaskaM0 2 cUlikA 1 zayyaiSa0 2 | uddezaH 2 // 366 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 sugamaM, navaraM carakAdibhiranavasevitapUrvA anabhikrAntakriyA vasatirbhavati, iyaM cAnabhikrAntatvAdevA kalpanIyeti 4 // sAmprataM varjyAbhidhAnAM vasatimAha iha khalu pAINaM vA 4 jAva kammakarIo vA, tesiM ca NaM evaM vuttapubvaM bhavai -- je ime bhavaMti samaNA bhagavaMto jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM bhayaMtArANaM kappai AhAkaMmmie uvassae vatthae, se jANimANi amhaM apaNo sayaTThAe ceiyAiM bhavati, taM0 AesaNANi vA jAva gihANi vA, savvANi tANi samaNANaM nisirAmo, aviyAI vayaM pacchA appaNo sayaTThAe ceissAmo, taM0 AesaNANi vA jAva0, eyappagAraM nigghosaM succA nisamma je bhayaMtAro tahappa 0 AesaNANi vA jAva gihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTTeti, ayamAuso ! vajjakiriyAvi bhavai 5 / / (sU0 82) iha khalvityAdi prAyaH sugamaM, samudAyArthastvayam - gRhasthaiH sAdhvAcArAbhijJairyAnyAtmArthaM gRhANi nirvarttitAni tAni sAdhubhyo dattvA''tmArtha tvanyAni kurvanti, te ca sAdhavasteSvitaretareSUccAvaceSu 'pAhuDehiM 'ti pradatteSu gRheSu yadi varttante tato varjyakriyAbhidhAnA vasatirbhavati, sA ca na kalpata iti 5 // idAnIM mahAvarjyAbhidhAnAM vasatimadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiA saDDA bhavaMti tesiM ca NaM AyAragoyare jAva taM royamANehiM vahave samaNamAhaNa jAva vaNImage pagaNiya 2 samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceiyAI bhavati, taM0 - AesaNANi vA jAva gihANi vA, je bhayaMtAro tahapagArAI AesaNANi vA jAva gihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM0, ayamAuso ! mahAvajjakiriyAvi bhavai 6 || ( sU0 83 )
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 367 // ARRASSANARCONS ityAdi prAyaH sugamameva, navaraM zramaNAdyartha niSpAditAyA yAvantikavasatau sthAnAdi kurvato mahAvAbhidhAnA va- zrutaskaM02 satirbhavati, ataH akalpyA ceyaM vizuddhakoTizcAta 6 // idAnIM sAvadyAbhidhAnAmadhikRtyAha cUlikA 1 iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA jAva taM saddahamANehiM taM pattiyamANehiM taM royamANehiM bahave samaNamAhaNaatihikivaNa || zayyaiSa02 vaNImage pagaNiya 2 samuhissa tattha 2 agArAI ceiyAI bhavaMti taM0-AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bha dAuddezaH 2 yaMtAro tahappagArANi AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM, ayamAuso! sAvajakiriyA yAvi bhavai 7 // (sU0 84) ihetyAdi prAyaH sugama, navaraM paJcavidhazramaNAdyarthamevaiSA kalpitA, te cAmI zramaNAH-"niggaMdha 1 saka 2 tAvasa 3 gerua4 AjIva 5 paMcahA smnnaa|" iti, asyAM ca sthAnAdi kurvataH sAvadhakriyA'bhidhAnA vasatirbhavati, akalpanIyA, ceyaM vizuddhakoTizceti 7 // mahAsAvadyAbhidhAnAmadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA 4 jAva taM royamANehiM egaM samaNajAyaM samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceiyAI bhavanti, taM0 AesaNANi jAva gihANi vA mahayA puDhavikAyasamAraMbheNaM jAva mahayA tasakAyasamAraMbheNaM mahyA virUvarUvehiM pAvakammakincehi, taMjahA-chAyaNao levaNao saMthAraduvArapihaNao sIodae vA parahaviyapuve bhavai agaNikAe vA ujAliyapuve // 367 // 1 nirgranthAH zAkyAH tApasA gairikA AjIvikAH paJcadhAH zramaNAH, CAREERRACAAKAAS
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ . bhavai, je bhayaMtAro taha AesaNANi vA0 uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM dupakkhaM te kamma sevaMti, ayamAuso! ___mahAsAvajakiriyA yAvi bhavai 8 // (sU0 85) iha kazcidahapatyAdireka sAdharmikamuddizya pRthivIkAyAdisaMrambhasamArambhArambhairanyatareNa vA mahatA tathA 'virUparUpaiH' nAnArUpaiH pApakarmakRtyaiH-anuSThAnaiH, tadyathA-chAdanato lepanatastathA saMstArakArtha dvAraDhakkanArtha ca, ityAdIni prayojanAnyuddizya zItodakaM tyaktapUrva bhavet agnirvA prajvAlitapUrvo bhavet , tadasyAM vasatau sthAnAdi kurvantaste dvipakSaM karmAsevante, tadyathA-pravrajyAm AdhAkarmikavasatyAsevanAdgRhasthatvaM ca rAgadveSaM ca IryApathaM sAmparAyikaM ca, ityAdidoSAnmahAsAvadhakriyA'bhidhAnA vasatirbhavatIti 8 // idAnImalpakriyA'bhidhAnAmadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA0 royamANehiM appaNo sayaTThAe tattha 2 agArIhiM jAva ujAliyapubve bhavai, je bhayaMtAro tahappa0 AesaNANi vA0 uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM egapakkhaM te kammaM sevaMti, ayamAuso! appasAvajakiriyA yAvi bhavai 9 // evaM khalu tassa0 (sU0 86) // 2-1-2-2 // zayyaiSaNAyAM dvitIyodezakaH / / sugama, navaramalpazabdo'bhAvavAcIti / etattasya bhikSoH 'sAmayyaM' saMpUrNo bhikSubhAva iti // "kAlAikaMtu 1 va-13 ThANa 2 abhikatA 3 ceva aNabhikaMtA 4 ya / vajjA ya 5 mahAvajjA 6 sAvaja 7 maha 8 appakiriA 9 ya // 1 // " 1 kAlAtikAntA upasthAnA abhikrAntA caivAnabhikAntA ca / vA ca mahAvA sAvadyA mahAsAvadyA alpakriyA ca // 1 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 368 // etAzca nava vasatayo yathAkramaM navabhiranantarasUtraiH pratipAditAH, Asu cAbhikrAntAlpakriye yogye zeSAstvayogyA iti // zrutaskaM02 va dvitIyAdhyayanasya dvitiiyH||2-1-2-2|| cUlikA 1 zayyaiSa02 ukto dvitIyoddezako'dhunA tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisaMvandhaH, ihAnantarasUtre'lpakriyA zuddhA vasatira uddezaH 3 bhihitA, ihApyAdisUtreNa tadviparItAM darzayitumAha se ya no sulabhe phAsue uMche ahesaNijje no ya khalu suddhe imehiM pAhuDehiM, taMjahA-chAyaNao levaNao saMthAraduvArapihaNao piMDavAesaNAo, se ya bhikkhU cariyArae ThANarae nisIhiyArae sijjAsaMthArapiMDavAesaNArae, saMti bhikkhuNo evamakkhAiNo ujjuyA niyAgapaDivannA amAyaM kubvamANA viyAhiyA, saMtegaiyA pAhuDiyA ukkhittapubvA bhavai, evaM nikkhittapuvvA bhavai, paribhAiyapuvvA bhavai, paribhuttapuvvA bhavai paridvaviyapuvvA bhavai, evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgarei ?, haMtA bhavai / / (sU0 87) atra ca kadAcitkazcitsAdhurvasatyanveSaNArtha bhikSArtha vA gRhapatikulaM praviSTaH san kenacicchraddhAlunaivamabhidhIyate, tadyathA-pracurAnapAno'yaM grAmo'to'tra bhavatAM vasatimabhigRhya sthAtuM yuktamityevamabhihitaH sannevamAcakSIta-na kevalaM pi-1|| NDapAtaH prAsuko durlabhastadavAptAvapi yatrAsau bhujyate sa ca prAsukaH-AdhAkarmAdirahitaH pratizrayo durlabhaH, 'uMcha' iti // 368 // chAdanAdyuttaraguNadoSarahitaH, etadeva darzayati-'ahesaNijjetti yathA'sauM mUlottaraguNadoSarahitatvenaiSaNIyo bhavati tathA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUto durlabha iti, te cAmI mUlottaraguNAH-"paTTI vaMso do dhAraNAo cattAri muulveliio| mUlaguNehiM visuddhA esA AhAgaDA vasahI // 1 // vaMsagakaDaNokaMpaNa chAyaNa levaNa duvaarbhuumiio| parikammavippamukkA esA mUluttaraguNesu oilm2 // dUmiadhUmiavAsiaujjoviyabalikaDA a vattA ya / sittA sammahAvi avisohikoDIgayA vasahI // 3 // " atra ca prAyazaH sarvatra sambhavitvAduttaraguNAnAM tAneva darzayati, na cAsau zuddhA bhavatyamIbhiH karmopAdAnakarmabhiH, tadyathA-'chAdanataH' darbhAdinA, 'lepanataH' gomayAdinA saMstArakam-apavarttakamAzritya, tathA dvAramAzritya bRhallaghutvApAdAnataH, tathA dvArasthaganaM-kapATamAzritya, tathA piNDapAtaiSaNAmAzritya, tathAhi-kasmiMzcitpatizraye prativasataH sAdhUna zayyAtaraH piNDenopanimantrayet, tadhe niSiddhAcaraNamagrahe tanadveSAdisambhava ityAdibhiruttaraguNaiH zuddhaH pratizrayo durApaH, zuddhe ca pratizraye sAdhunA sthAnAdi vidheyaM, yata uktam-"mUluttaraguNasuddhaM thIpasupaMDagavivajjiyaM vasahiM / seveja savvakAlaM vivajae huti dosA u // 1 // " mUlottaraguNazuddhAvAptAvapi svAdhyAyAdibhUmIsamanvito vivikko durApa iti darzayati-'se' ityAdi, tatra ca bhikSavaH caryAratAH-nirodhAsahiSNutvAccaDamaNazIlAH, tathA 'sthAnaratAH' kAyotsargakAriNaH 'niSIdhikAratAH' svAdhyAyadhyAyinaH zayyA-sarvAGgikI saMstArakaH-arddhatRtIyahastapramANaH, yadivA zayanaM zayyA 1 pRSThivaMzo dve dhAraNe catasro mUlavelyaH / mUlaguNavizuddhA eSA yathAkRtA vasatiH // 1 vaMzakakaTanotkampanacchAdanalepanaM dvArabhUmeH / parikarmavipramukA eSA mUlottaraguNaiH // 2 // dhavalitA dhUpitA vAsitA udyotitA kRtabalikA ca vyakA ca / siktA saMmRSTA'pi ca vizodhikoTIgatA vasatiH // 3 // 2 mUlottaraguNazudA strIpazupaNDakavivarjitAM vasatim / seveta sadAkAlaM viparyaye tu bhavanti doSAH // 1 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA tadartha saMstArakaH zayyAsaMstArakastatra kecidratAH glAnAdibhAvAt , tathA labdhe piNDapAte grAsaiSaNAratAstadevaM 'santi' zrutaskara rAGgavRttiH bhavanti kecana bhikSavaH 'evamAkhyAyinaH' yathA'vasthitavasatiguNadoSAkhyAyinaH Rjavo niyAgaH-saMyamo mokSo vA pAlikA 1 |zayyaiSa02 (zI0) taM pratipannAH, tathA amAyAvinaH, evaMviziSTAH sAdhavaH 'vyAkhyAtAH' pratipAditAH, tadevaM vasatiguNadoSAnAkhyAya gateSu teSu taizca zrAvakairevaMbhUtaiSaNIyavasatyabhAve sAdhvarthamAderArabhya vasatiH kRtA pUrvakRtA vA chAdanAdinA saMskRtA bhavet , uddezaH 3 // 369 // punazca teSvanyeSu vA sAdhuSu samAgateSu 'santi' vidyante tathAbhUtAH kecana gRhasthAH ya evaMbhUtAM chalanAM vidadhyuH, ta dyathA-prAbhRtikeva prAbhRtikA-dAnArthaM kalpitA vasatiriha gRhyate, sA ca tairgRhasthaiH 'utkSiptapUrvA' teSAmAdau darzitA 18|| yathA'syAM vasata yUyamiti, tathA 'nikSiptapUrvA' pUrvameva asmAbhirAtmakRte niSpAditA, tathA 'paribhAiyaputra'tti pUrvamevAsmA bhiriyaM bhrAtRvyAdeH parikalpitetyevaMbhUtA bhavet , tathA'nyairapIyaM paribhuktapUrvA, tathA pUrvamevAsmAbhiriyaM parityakteti, yadi ca bhagavatAM nopayujyate tato vayamenAmapaneSyAmaH, ityevamAdikA chalanA punaH samyag vijJAya pariharttavyeti, nanu kimevaM chalanAsambhave'pi yathA'vasthitavasatiguNadoSAdikaM gRhasthena pRSTaH sAdhurvyAkurvan kathayan samyageva vyAkaroti ?, yadivaivaM vyAkurvan samyag vyAkartA bhavati?, AcArya Aha-hanta iti ziSyAmantraNe samyageva vyAkartA bhavatIti // tathAvidhakAryavazAccarakakArpaTikAdibhiH saha saMvAse vidhimAha // 369 // se bhikkhU vA0 se jaM puNa uvassayaM jANijjA khur3iyAo khuDduvAriyAo niyayAo saMniruddhAo bhavanti, tahappagA0 uvassae rAo vA viyAle vA nikkhamamANe vA pa0 purA hattheNa vA pacchA. pAeNa vA tao saMjayAmeva nikkhamija vA. 2,
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ kebalI bUyA AyANameyaM, je tattha samaNANa vA mAhaNANa vA chattae vA mattae vA daMDae vA laTThiyA vA misiyA vA nAliyA vA celaM vA cilimilI vA cammae vA cammakosae vA cammacheyaNae vA dubbaddhe dunnikkhitte aNikaMpe calAcale bhikkhU ya rAo vA viyAle vA nikkhamamANe vA 2 payalijja vA 2, se tattha payalamANe vA0 hatyaM vA0 lUsijja vA pANANi vA 4 jAva vavarovija vA, aha bhikkhUNaM puvvovaiTuM jaM taha0 uvassae purA hattheNa nikkha0 vA pacchA pAeNaM tao saMjayAmeva ni0 pavisija vA // (sU0 88) sa bhikSurya punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-'kSudrikA' ladhvyaH tathA kSudradvArAH 'nIcA' uccaistvarahitAH 'saMniruddhAH' gRhasthAkulA vasatayo bhavanti, tAzcaivaM bhavanti-tasyAM sAdhuvasatau zayyAtareNAnyeSAmapi katipayadivasasthAyinAM carakAdInAmavakAzo datto bhavet , teSAM vA pUrvasthitAnAM pazcAtsAdhUnAmupAzrayo datto bhavet , tatra kAryavazAdasatA rAtryAdau nirgacchatA pravizatA vA yathA carakAdhupakaraNopaghAto na bhavati tadavayavopaghAto vA tathA puro hastakaraNAdikayA gamanAgamanAdikriyayA yatitavyaM, zeSa kaNThyaM, navaraM 'cilimilI' yamanikA 'carmakozaH' pANinaM khllkaadiH|| idAnIM vasatiyAjAvidhimadhikRtyAha se AgaMtAresu vA aNuvIya uvassayaM jAijjA, je tattha Isare je tattha samahiTThAe te uvassaya aNunnavijA-kAmaM khalu Auso! ahAlaMdaM ahAparinnAyaM vasissAmo jAva AusaMto! jAva AusaMtassa uvassae jAva' sAhammiyAI tato uvassayaM gihissAmo teNa paraM viharissAmo / / (sU089)
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA-1 rAGgavRttiH -(zI0) // 370 // sa bhikSurAgantAgArAdIni gRhANi pUrvoktAni teSu pravizyAnuvicintya ca-kiMbhUto'yaM pratizrayaH? kazcAtrezvaraHi-18 zrutaskaM02 tyevaM paryAlocya ca pratizrayaM yAceta, yastatra 'IzvaraH' gRhasvAmI yo vA tatra 'samadhiSThAtA' prabhuniyuktastAnupAzrayamanu- cUlikA 1 jJApayet , tadyathA-kAma' tavecchayA AyuSman ! tvayA yathAparijJAtaM pratizrayaM kAlato bhUbhAgatazca tathaivAdhivatsyAmaH, zayyaiSa02 evamuktaH sa kadAcid gRhastha evaM brUyAd-yathA kiyatkAlaM bhavatAmatrAvasthAnamiti?, evaM gRhasthena pRSTaH sAdhuH vasati- uddezaH 3 pratyupekSaka etad brUyAd-yathA kAraNamantareNa Rtubaddhe mAsamekaM varSAsu caturo mAsAnavasthAnamiti, evamuktaH kadAcisaro yAt-naitAvantaM kAlaM mamAtrAvasthAnaM vasatirvA, tatra sAdhustathAbhUtakAraNasadbhAve evaM brUyAd-yAvatkAlamihAyuSmanta Asate yAvadvA bhavata upAzrayastAvatkAlamevopAzrayaM gRhISyAmaH, tataH pareNa vihariSyAma ityuttareNa sambandhaH, sAdhupramANaprazne cottaraM dadyAd yathA samudrasaMsthAnIyAH sUrayo, nAsti parimANaM, yatastatra kAryArthinaH kecanAgacchanti apare kRtakAryA gacchantyato yAvantaH sAdharmikAH samAgamiSyanti tAvatAmayamAzrayaH, sAdhuparimANaM na kathanIyamiti bhaavaarthH|| kiJca se bhikkhU vA. jassuvassae saMvasijjA tassa puvAmeva nAmaguttaM jANijjA, tao pacchA tassa gihe nimaMtemANassa vA animaMtemANassa vA asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no paDigAhejjA / / ( sU0 50) sugama, navaraM sAdhUnAM sAmAcAryeSA, yaduta zayyAtarasya nAmagotrAdi jJAtavyaM, tatparijJAnAcca sukhenaiva"prAghUrNikA- // 370 // dayo bhikSAmaTantaH zayyAtaragRhapravezaM parihariSyantIti / kizva
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ se bhikkhU vA0 se jaM0 sasAgAriyaM sAgaNiyaM saudayaM no pannassa nikkhamaNapavesAe jAva'NuciMtAe tahapagAre uvassae no ThA0 // ( sU0 91 ) sa. bhikSurya punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt tadyathA - sasAgArikaM sAgnikaM sodakaM tatra svAdhyAyAdikRte sthAnAdi na vidheyamiti // tathA se mikkhU vA0 se jaM0 gAhAvaikulassa majjhaMmajjhaNaM gaMtuM paMthae paDibaddhaM vA no pannassa jAva ciMtAe taha u0 no ThA0 // ( sU0 92 ) yasyopAzrayasya gRhasthagRhamadhyena panthAstatra bahvapAyasambhavAttatra na sthAtavyamiti // tathA se bhikkhU vA0 se jaM0, iha khalu gAhAvaI vA0 kammakarIo vA annamannaM akkosaMti vA jAva uddavaMti vA no pannassa0, sevaM naccA tahappagAre u0 no ThA0 // ( sU0 935 se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 iha khalu gAhAvaI vA kammaarIo vA annamannassa gAyaM tilleNa vA nava0 gha0 vasAe vA abbhaMgeti vA makkheti vA no paNNassa jAva tahappa uva0 no ThA0 ( sU0 94 ) se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 - iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo annamannassa gAyaM siNANeNa vA ka0 lu0 cu0 pa0 AghaMsaMti vA paghaMsaMti vA ubvalaMti vA uvvahiMti vA no pannassa0 (sU0 95 ) se bhikkhU0 se jaM puNa uvassayaM jANijjA, iha khalu gAhAvatI vA jAva kammakarI vA aNNamaNNassa gAyaM sIodaga0 usiNo0 uccho0 pahoyaMti siMcaMti siNAvaMti vA no pannassa jAva no ThANaM // ( sU0 96 )
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 371 // zrutaska02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 3 sugama, navaraM yatra prAtivezikAH pratyahaM kalahAyamAnAstiSThanti tatra svAdhyAyAdhuparodhAnna stheyamiti // evaM tailAdya- bhyaGgakalkAdyudartanodakaprakSAlanasUtramapi neyamiti // kizca se bhikkhU vA0 se jaM. iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA nigiNA ThiyA nigiNA ullINA mehuNadhammaM vinaviti rahassiyaM vA maMtaM maMtaMti no pannassa jAva no ThANaM vA 3 ceijjA // (sU0 97) yatra prAtivezikastriyaH 'NigiNA'tti muktaparidhAnA Asate, tathA 'upalInAH' pracchannA maithunadharmaviSayaM kizcidrahasya rAtrisambhogaM parasparaM kathayanti, aparaM vA rahasyamakAryasaMbaddhaM mantraM mantranyate, tathAbhUte pratizraye na sthAnAdi vidheyaM, yatastatra svAdhyAyakSiticittaviplutyAdayo doSAH samupajAyanta iti // api ca se mikkhU vA se jaM puNa u0 AinnasaMlikkhaM no pannassa0 // (sU0 98) kaNThyaM, navaraM, tatrAyaM doSaH-citrabhittidarzanAtsvAdhyAyakSitiH, tathAvidhacitrasthasyAdidarzanAtpUrvakrIDitAkrIDitasmaraNakautukAdisambhava iti // sAmprataM phalahakAdisaMstArakamadhikRtyAha se mikkhU vA0 abhikaMkhijA saMdhAragaM esittae, se jaM0 saMthAragaM jANijA saaMDaM jAva sasaMtANayaM, tahappagAraM saMthAraM lAbhe saMte no pddi01|| se bhikkhU vA se jaM. appaMDaM jAva saMtANagaruyaM tahappagAraM no p02|| se bhikkhU vA0 appaMDaM lahuyaM apADihAriyaM taha 0 nopa0 3 // se bhikkhU vA0 appaMDaM jAva 'apasaMtANagaM lahuaM pADihAriyaM no ahAMbaddhaM . // 371 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tahappagAraM lAbhe saMte no paDigAhijA 4 // se mikkhU vA 2 se jaM puNa saMthAragaM jANijA appaDaM jAva saMtANagaM lahuaM pADihAriaM ahAbaddhaM, tahappagAraM saMthAragaM lAbhe saMte paDigAhijjA 5 // (sU0 99) / sa bhikSuryadi phalahakAdisaMstArakameSitumabhikAsayet, taccaivaMbhUtaM jAnIyAt , tadyathA-prathamasUtre sANDAditvAtsaMyamavirAdhanAdoSaH 1, dvitIyasUtre gurutvAdutkSepaNAdAvAtmavirAdhanAdidoSaH 2, tRtIyasUtre'pratihArakatvAttasarityAgAdidoSaH 3, caturthasUtre tvabaddhatvAttadvandhanAdipalimanthadoSaH 4, paJcamasUtre tvalpANDaM yAvadalpasantAnakalaghupAtihArikAvabaddhatvAtsarvadoSavipramuktatvAtsaMstArako grAhya iti sUtrapaJcakasamudAyArthaH 5 // sAmprataM saMstArakamuddizyAbhigrahavizeSAnAha izcayAiM AyataNAI uvAikama-aha bhikkhU jANijjA imAI cauhiM paDimAhiM saMthAragaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA-se bhikkhU vA 2 uddisiya 2 saMthAragaM jAijjA, taMjahA-ikaDaM vA kaDhiNaM vA jaMtuyaM vA paragaM vA moragaM vA taNagaM vA soragaM vA kusaM vA kuJcagaM vA pippalagaM vA palAlagaM vA, se puvAmeva AloijjA-Ausoti vA bha0 dAhisi me itto annayaraM saMthAragaM? taha. saMthAragaM sayaM vA NaM jAijA paro vA dejA phAsuyaM esaNijaM jAva paDi0, paDhamA paDimA // (sU0 100) 'ityetAni pUrvoktAni 'AyatanAdIni doSarahitasthAnAni vasatigatAni saMstArakagatAni ca 'upAtikramya parihRtya vakSyamANAMzca doSAn parihatya saMstArako grAhya iti darzayati-'atha' Anantarye sa bhAvabhikSurjAnIyAt 'AbhiH' karaNabhUtAbhizcatasRbhiH 'pratimAbhiH' abhigrahavizeSabhUtAbhiH saMstArakamanveSTuM, tAzcemAH-uddiSTa 1 prekSya 2 tasyaiva 3
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaska02 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezaH 3 // 372 // NAGACANSARKARSASAX yathAsaMstRta 4 rUpAH, tatroddiSTA phalahakAdInAmanyatamagahISyAmi netaraditi prathamA 1, yadeva prAguddiSTaM tadeva drakSyAmi tato grahISyAmi nAnyaditi dvitIyA pratimA 2, tadapi yadi tasyaiva zayyAtarasya gRhe bhavati tato grahISyAmi nAnyata AnIya tatra zayiSya iti tRtIyA 3 tadapi phalahakAdikaM yadi yathAsaMstRtamevAste tato gRhISyAmi nAnyatheti caturthI pratimA 4 / Asu ca pratimAsvAdyayoH pratimayogacchanirgatAnAmagrahaH, uttarayoranyatarasyAmabhigrahaH, gacchAntargatAnAM tu catasro'pi kalpanta iti, etAzca yathAkrama sUtrairdarzayati-tatra khalvimA prathamA pratimA tadyathA-uddizyoddizyekaDAdInAmanyatamadbhahISyAmItyevaM yasyAbhigrahaH so'paralAbhe'pi na pratigRhNIyAditi, zeSa kaNThyaM navaraM 'kaThinaM' vaMzakaTAdi 'jantukaM' tRNavizeSotpannaM 'paraka' yena tRNavizeSeNa puSpANi grathyante 'moragati mayUrapicchaniSpannaM 'kuccagati yena kUrcakAH kriyante, ete caivaMbhUtAH saMstArakA anUpadeze sAdrAdibhUmyantaraNArthamanujJAtA iti // ahAvarA duccA paDimA-se mikkhU vA0 pehAe saMthAragaM jAijA, taMjahA-gAhAvaI vA kammakariM vA se pubvAmeva AloijA-Au0! bhai0! dAhisi me? jAva paDigAhijjA, duccA paDimA 2 // ahAvarA taccA paDimA-se bhikkhU vA0 jassuvassae saMvasijjA je tattha ahAsamantrAgae, taMjahA-ikkaDe i vA jAva palAle i vA tassa lAbhe saMvasijA tassAlAbhe ukuDue vA nesajjie vA viharijA taccA paDimA 3 // ( sU0 101) / atrApi pUrvavatsarva bhaNanIyaM, yadi paraM tamikkaDAdikaM saMstArakaM dRSTA yAcate nAdRSTamiti // evaM tRtIyA'pi neyA, // 372 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ iyAMsta vizeSaH-gacchAntargato nirgato vA yadi vasatidAtaiva saMstArakaM prayacchati tato gRhNAti, tadabhAve utkaTuko vaa| niSaNNo vA padmAsanAdinA sarvarAtramAsta iti // ahAvarA cautthA paDimA se bhikkhU vA ahAsaMthaDameva saMthAragaM jAijjA, taMjahA-puDhavisilaM vA kaTThasilaM vA ahAsaMthaDameva, tassa lAbhe saMte saMvasijjA, tassa alAbhe ukkaDue vA 2 viharijA, cautthA paDimA 4 // (sU0 102) etadapi sugama, kevalamasyAmayaM vizeSaH-yadi zilAdisaMstAraka yathAsaMstRtaM zayanayogyaM labhyate tataH zete nAnyatheti // kizca icceyANaM cauNhaM paDimANaM annayara paDimaM paDivajamANe taM ceva jAva anno'nnasamAhIe evaM ca NaM viharaMti // (sU0 103) AsAM catasRNAM pratimAnAmanyatarAM pratipadyamAno'nyamaparapratimApratipannaM sAdhuM na hIlayed, yasmAtte sarve'pi jinAjJAmAzritya samAdhinA vartanta iti // sAmprataM prAtihArakasaMstArakapratyarpaNe vidhimAha se mikkhU vA0 abhikaMkhijA saMthAragaM paJcappiNittae, se jaM puNa saMthAragaM jANijjA saaMDaM jAva sasaMtANayaM tahappa0 saM thAragaM no paJcappiNijjA // (sU0 104) sa bhikSuH prAtihArika saMstAraka yadi pratyarpayitumabhikAGkedevaMbhUtaM jAnIyAt tadyathA-gRhakokilakAdyaNDakasaMbaddhamapratyupekSaNayogya tato na pratyarpayediti / kizca sU. 63
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA zrutaskaM02 cUlikA 1 rAGgavRttiH (zI0) zayyaiSa02 uddezaH 3 // 373 // se bhikkha0 abhikaMkhijjA saM0 se jaM. appaMDaM0 tahappagAraM0 saMthAragaM paDilehiya 2 pa0 2 AyAviya 2 vihaNiya 2 tao saMjayAmeva paJcappiNijjA // (sU0 105) sugamam / sAmprataM vasatau vasatAM vidhimadhikRtyAha se bhikkhU vA0 samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM dUijjamANe vA puvAmeva pannassa uccArapAsavaNabhUmi paDilehijA, kevalI bUyA AyANameyaM-apaDilehiyAe uccArapAsavaNabhUmIe, se bhikkhU vA0 rAo vA viyAle vA uccArapAsavarNa pariTTavemANe payalija vA 2, se tattha payalamANe vA 2 hatthaM vA pAyaM vA jAva lUseja va pANANi vA 4 vavarovijA, aha bhikkhU NaM pu0 jaM puvAmeva pannassa u0 bhUmiM paDilehijA // (sU0 106) sugama, navaraM sAdhUnAM sAmAcAryeSA, yaduta-vikAle prazravaNAdibhUmayaH pratyupekSaNIyA iti // sAmprataM saMstArakabhUmimadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 abhikaMkhiz2A sijjAsaMthAragabhUmi paDilehittae nannattha AyarieNa vA u0 jAva gaNAvaccheeNa vA bAleNa vA vuDeNa vA seheNa vA gilANeNa vA AeseNa vA aMteNa vA majheNa vA sameNa vA visameNa vA pavAeNa vA nivANae vA, tao saMjayAmeva paDilehiya 2 pamajiya 2 tao saMjayAmeva bahuphAsuyaM sijAsaMthAragaM saMtharijA // (sU0 107) sa bhikSurAcAryopAdhyAyAdibhiH svIkRtAM bhUmi muktvA'nyAM svasaMstaraNAya pratyupekSeta, zeSaM sugama, navaramAdezaHprAghUrNaka iti, tathA'ntena vetyAdInAM padAnAM tRtIyA saptamyartha iti // idAnIM zayanavidhimadhikRtyAha- . // 373 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ * se bhikkhU vA0 bahu0 saMtharittA abhikaMkhijA bahuphAsue sijjAsaMthArae duruhittae // se bhikkhU0 bahu0 durUhamANe pubbAmeva sasIsovariyaM kAyaM pAe ya pamajjiya 2 tao saMjayAmeva vahu. durUhittA tao saMjayAmeva bahu0 saijA / / (sU0 108) se ityAdi spaSTam / idAnIM suptavidhimadhikRtyAha se bhikkhU vA0 bahu0 sayamANe no annamannassa hattheNa hatthaM pAeNa pAyaM kAeNa kArya AsAijA, se aNAsAyamANe tao saMjayAmeva vaha saijA / / se bhikkhU vA ussAsamANe vA nIsAsamANe vA kAsamANe vA chIyamANe vA jaMbhAyamANe vA uDDoe vA vAyanisaggaM vA karemANe puvAmeva AsayaM vA posayaM vA pANiNA paripehittA tao saMjayAmeva UsasijjA vA jAva vAyanisaggaM vA krejaa|| (sU0 105) nigadasiddham , iyamatra bhAvanA-svapadbhihastamAtravyavahitasaMstArakaiH svaptavyamiti // evaM suptasya niHzvasitAdividhisUtramuttAnArtha, navaram 'AsayaM vatti AsyaM 'posayaM vA' ityadhiSThAnamiti // sAmprataM sAmAnyena zayyAmaGgIkRtyAha se bhikkhU vA0 samA vegayA sijA bhavijA visamA vegayA si0 paivAyA be0 nivAyA ve0 sasarakkhA ve0 appasasarakkhA ve0 sadasamasagA vegayA appadaMsamasagA0 saparisADA ve0 aparisADA. sauvasaggA ve niruvasaggA ve0 tahappagArAhiM sijAhiM saMvijamANAhiM paggahiyatarAgaM vihAraM viharijjA no kiMcivi gilAijA, evaM balu0 jaM sabaDhehiM sahie sayA jaettibemi (sU0 110 )2-1-2-2 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (zI0) // 374 // sukhonneyaM, yAvattathAprakArAsu vasatiSu vidyamAnAsu 'pragRhItatara'miti yaiva kAcidviSamasamAdikA vasatiH saMpannA tAmeva samacitto'dhivaset-na tatra vyalIkAdikaM kuryAt , etattasya bhikSoH sAmagryaM yatsarvArthaiH sahitaH sadA yateteti // dvitIyamadhyayanaM zayyAkhyaM samAptam // 2-1-2-2 // zrutaska02 cUlikA ISa. 3 uddezaH 1 / uktaM dvitIyamadhyayanaM, sAmprataM tRtIyamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAdye'dhyayane dharmazarIraparipAlanArtha piNDaH pratipAditaH, sa cAvazyamaihikAmuSmikApAyarakSaNArtha vasatau bhoktavya iti dvitIye'dhyayane vasatiH pratipAditA, sAmprataM tayoranveSaNArtha gamanaM vidheyaM, tacca yadA yathA vidheyaM yathA ca na vidheyamityetatpratipAdyam , ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nikSepaniyuktyanugame nAmanikSepaNArtha niyuktikRdAhanAmaM 1 ThavaNAiriyA 2 dave 3 khitte 4 yakAla 5 bhAve 6 y| esokhalu iriyAenikkhevo chavviho hoi // 30 // kaNThyaM / nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyeryApratipAdanArthamAha vvairiyAoM tivihA sacittAcittamIsagA ceva / khittaMmi jami khitte kAle kAlo jahiM hoi // 306 // tatra dravyeryA sacittAcittamizrabhedAtrividhA, IraNamIryA gamanamityarthaH, tatra sacittasya-vAyupuruSAdevyasya yadgamanaM sA sacittadravyeryA, evaM paramANvAdidravyasya gamanamacittadravyeryA, tathA mizradravyaryA rathAdigamanamiti, kSetreryA yasmin kSetre gamanaM kriyate IryA vA varNyate, evaM kAleo'pi draSTavyeti // bhAveryApratipAdanAyAha // 374 / /
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANNARRAR bhAMvairiyAo duvihA caraNariyA ceva saMjamariyA ya / samaNassa kahaM gamaNaM niddosaM hoi parisuddhaM ? // 307 // __ bhAvaviSayeryA dvidhA-caraNeryA saMyameryA ca, tatra saMyameryA saptadazavidhasaMyamAnuSThAnaM, yadivA'sakhyeyeSu saMyamasthAnepvekasmAtsaMyamasthAnAdaparaM saMyamasthAnaM gacchataH saMyameryA bhavati, caraNeryA tu 'abhra vabhramabhra cara gatyarthAH' carate ve lyuTa caraNaM tadrUperyA caraNA, caraNaM gatirgamanamityarthaH, tacca zramaNasya 'kathaM' kena prakAreNa bhAvarUpaM gamanaM nirdoSa bhavati ? iti // Aha AlaMbaNe ya kAle magge jayaNAi ceva parisuddhaM / bhaMgehiM solasavihaM jaM parisuddhaM pasatthaM tu // 308 // _ 'Alambana' pravacanasaGghagacchAcAryAdiprayojanaM 'kAlaH' sAdhUnAM viharaNayogyo'vasaraH 'mArgaH' janaiH payAM kSuNNaH panthAH 'yatanA' upayuktasya yugamAtradRSTitvaM, tadevamAlambanakAlamArgayatanApadairekaikapadavyabhicArAd ye bhaGgAstaiH SoDaza| vidhaM gamanaM bhavati // tasya ca yatparizuddhaM tadeva prazastaM bhavatIti darzayitumAha caukAraNaparisuddhaM ahavAvi (ha)hoja kaarnnjjaae| AlaMbaNajayaNAe kAle magge ya jaiyavvaM // 309 // lA caturbhiH kAraNaiH sAdhorgamanaM parizuddhaM bhavati, tadyathA-Alambanena divA mArgeNa yatanayA gacchata iti, athavA'kA le'pi glAnAdyAlambanena yatanayA gacchataH zuddhameva gamanaM bhavati, evaMbhUte ca mArge sAdhunA yatitavyamiti // ukto nAmadAniSpanno nikSepaH, sAmpratamuddezArthAdhikAramadhikRtyAha sabvevi IriyavisohikAragA tahavi atthi u viseso| uddese uddese bucchAmi jahakkama kiMci // 310 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 ISa03 uddezaH 1 // 375 // 'sarve'pi' trayo'pi yadyapIryAvizuddhikArakAstathA'pi pratyuddezakamasti vizeSaH, taM ca yathAkramaM kiJcidvakSyAma iti // yathApratijJAtamAhapaDhame uvAgamaNa niggamo ya advANa nAvajayaNA ya / biie ArUDha chalaNaM jaMghAsaMtAra pucchA ya // 311 // prathamoddezake varSAkAlAdAvupAgamanaM-sthAna tathA nirgamazca zaratkAlAdau yathA bhavati tadatra pratipAdyamadhvani yatanA ceti, dvitIyoddezake nAvAdAvArUDhasya chalanaM-prakSepaNaM vyAvayete, jaGghAsantAre ca pAnIye yatanA, tathA nAnAprakAre ca prazne sAdhunA yadvidheyametacca pratipAdyamiti // | taiyaMmi adAyaNayA appaDibaMdho ya hoi uvahiMmi / vajjeyavvaM ca sayA saMsAriyarAyagihagamaNaM // 312 // tRtIyoddezake yadi kazcidudakAdIni pRcchati, tasya jAnatA'pyadarzanatA vidheyetyayamadhikAraH, tathopadhAvapratibandho vidheyaH, tadapaharaNe ca svajanarAjagRhagamanaM ca vajenIyaM, na ca teSAmAkhyeyamiti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam anbhuvagae khalu vAsAvAse abhipavuDhe bahave pANA abhisaMbhUyA bahave bIyA ahuNAbhinnA aMtarA se maggA bahupANA bahubIyA jAba sasaMtANagA aNabhikaMtA paMthA no vinnAyA maggA sevaM naccA no gAmANugAmaM dUijijA, tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvalliijA // (sU0 111) AbhimukhyenopagatAsu varSAsu abhipravRSTe ca payomuci, atra varSAkAlavRSTibhyAM catvAro bhaGgAH, tatra sAdhUnAM sAmA // 375 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAryevaiSA, yadata-nirvyAghAtenAprApta evASADhacaturmAsake tRNaphalakaDagalakabhasmamAtrakAdiparigrahaH, kimiti ?, yato jAtAyAM vRSTau bahavaH 'prANinaH' indragopakabIyAvakagardabhakAdayaH 'abhisaMbhUtAH' prAdurbhUtAH, tathA vahUni 'vIjAni' abhinavAGka#ritAni, antarAle ca mAgAstasya-sAdhogecchato bahuprANino bahubIjA yAvatsasantAnakA anabhikrAntAzca panthAnaH, ata eva taNAkalatvAnna vijJAtAH mAgoMH, sa-sAdhurevaM jJAtvA na grAmAnAmAntaraM yAyAt, tataH saMyata eva varSAsu yathA'vasaraprAptAyAM vasatAvupalIyeta-varSAkAlaM kuryAditi // etadapavAdArthamAha se bhikkhU vA0 sejjaM gAmaM vA jAva rAyahANiM vA imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAya no mahaI bihArabhUmI no mahaI viyArabhamI no sulabhe pIDhaphalagasijjAsaMthArage no sulabhe phAsupa uMche ahesaNije jattha bahave samaNa vaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ya accAinnA vittI no pannassa nikkhamaNe jAva ciMtAe, sevaM naccA tahappagAraM gAmaM vA nagaraM vA jAva rAyahANiM vA no vAsAvAsaM uvalliijjA / / se bhi0 se jaM. gAmaM vA jAva rAya0 imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva mahaI vihArabhUmI mahaI viyAra0 sulabhe jattha pIDha 4 sulabhe phA0 no jattha bahave samaNa0 uvAgamissaMti vA appAinnA vittI jAva rAyahANiM vA tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvaliijA // (sU0 112) sa bhikSuryatpunarevaM rAjadhAnyAdikaM jAnIyAt , tadyathA-asmin grAme yAvad rAjadhAnyAM vA na vidyate mahatI 'vihArabhUmiH' svAdhyAyabhUmiH, tathA 'vicArabhUmiH' vahirgamanabhUmiH, tathA naivAtra sulabhAni pIThaphalahakazayyAsaMstArakAdIni, tathA na sulabhaH prAsukaH piNDapAtaH, 'uMche'tti eSaNIyaH, etadeva darzayati-'ahesaNIje tti yathA'sAvutamAdidoSara
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 IyeSa. 3 uddezaH 1 // 376 // SHICHARISHISHISHA HALISISIRS hita eSaNIyo bhavati tathAbhUto durlabha iti, yatra ca grAmanagarAdau bahavaH zramaNabrAhmaNakRpaNavaNImagAdaya upAgatA apare copAgamiSyanti, evaM ca tatrAtyAkIrNA vRttiH, varttanaM-vRttiH, sA ca bhikSATanasvAdhyAyadhyAnabahirgamanakAryeSu janasaGkhalatvAdAkIrNA bhavati, tatazca na prAjJasya tatra niSkramaNapravezau yAvaccintanAdikAH kriyA nirupadravAH saMbhavanti, sa sAdhurevaM jJAtvA na tatra varSAkAlaM vidadhyAditi // evaM ca vyatyayasUtramapi vyatyayena neyamiti // sAmprataM gate'pi varSAkAle yadA yathA ca gantavyaM tadadhikRtyAha aha puNevaM jANijjA-cattAri mAsA vAsAvAsANaM vIikatA hemaMtANa ya paMcadasarAyakappe parivusie, aMtarA se magge bahupANA jAva sasaMtANagA no jattha bahave jAva uvAgamissaMti, sevaM naccA no gAmANugAmaM dUijijA // aha puNevaM jANijjA cattAri mAsA0 kappe parivusie, aMtarA se magge appaMDA jAva sasaMtANagA bahave jattha samaNa0 uvAgamissaMti, sevaM naccA tao saMjayAmeva0 dUijijja / / (sU0 113) athaivaM jAnIyAd yathA catvAro'pi mAsAH prAvRdkAlasambandhino'tikrAntAH, kArtikacAturmAsikamatikrAntamityarthaH, tatrotsargato yadi na vRSTistataH pratipadyevAnyatra gatvA pAraNakaM vidheyam, atha vRSTistato hemantasya paJcasu dazasu vA dineSu 'paryuSiteSu' gateSu gamanaM vidheyaM, tatrApi yadyantarAle panthAnaH sANDA yAvatsasantAnakA bhaveyurna ca tatra bahavaH zramaNabrAhmaNAdayaH samAgatAH samAgamiSyanti vA tataH samastameva mArgaziraM yAvattatraiva stheyaM, tata UrdU yathA tathA'stu na stheyamiti // evametadviparyayasUtramapyuktArtham // idAnIM mArgayatanAmadhikRtyAha // 376 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ se bhikkhU vA0 gAmANugAmaM dUijamANe purao juMgamAyAe pehamANe daTThUNa tase pANe uddhaTTu pAdaM rIijjA sAhaddu pAyaM rIijjA vitiricchaM vA kaTTu pAyaM rIijjA, sai parakame saMjayAmeva parikamijjA no ujjuyaM gacchijjA, tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjijjA // se bhikkhU vA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA se pANANi vA bI0 hari0 udae vA maTTiA vA aviddhatthe sai parakame jAva no ujjuyaM gacchijjA, tao saMjayA 0 gAmA0 dUijjijjA // ( sU0 114 ) sa bhikSuryAvad grAmAntaraM gacchan 'purataH' agrataH 'yugamAtraM ' caturhastapramANaM zakaTorddhisaMsthitaM bhUbhAgaM pazyan gacchet, tatra ca pathi dRSTvA 'trasAn prANinaH' pataGgAdIn 'uddhaDDa' tti pAdamuddhRttyAgratalena pAdapAtapradezaM vA'tikramya gacchet, evaM | saMhRtya - zarIrAbhimukhamAkSipya pAdaM vivakSitapAdapAtapradezAdArata eva vinyasya utkSipya vA'grabhAgaM pASNikayA gacchet, | tathA tirazcInaM vA pAdaM kRtvA gacchet, ayaM cAnyamArgAbhAve vidhiH, sati tvanyasmin parAkrame - gamanamArge saMyataH saMstenaiva. 'parAkramet' gacchet na RjunetyevaM grAmAntaraM gacchet sarvopasaMhAro'yamiti // se ityAdi, uttAnArtham // api ca se bhikkhU vA0 gAmA0 dUijamANe aMtarA se virUvarUvANi paJcatigANi dasugAyayANi milakkhUNi aNAyariyANi dusanappANi duppanna vaNijjANi akAlapaDibohINi akAlaparibhoINi sai lADhe vihArAe saMtharamANehiM jANavaehiM no vihAkhaDiyAe pavajjijjA gamaNAe, kevalI bUyA AyANameyaM, teNaM bAlA ayaM teNe ayaM uvacarae ayaM tato AgaettikaTTu taM bhikkhu akkosijja vA jAva uddavijja vA vatthaM pa0 kaM0 pAya0 acchidijja vA bhiMdijja vA avaharijja vA pariTThavija 9
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 377 // vA, aha bhikkhUNaM pu0 jaM tahappagArAI virU0 paJcaMtiyANi dassugA0 jAva vihAravattiyAe no pavajijja vA gamaNAe zrutaskaM02 . tao saMjayA gA0 dU0 // (sU0 115) cUlikA 1 sa bhikSuAmAntaraM gacchan yatpunarevaM jAnIyAt , tadyathA-'antarA' nAmAntarAle 'virUparUpANi' nAnAprakArANi |3|| IyaiSa0 3 prAtyantikAni dasyUnAM-caurANAmAyatanAni-sthAnAni 'milakkhUNi'tti varvarazavarapulindrAdimlecchapradhAnAni 'anA- uddezaH 1 yoNi' arddhaSaDiMzajanapadabAhyAni 'duHsajJApyAni' duHkhenAryasaJjJAM jJApyante, tathA 'duSprajJApyAni' duHkhena dharmasajJopadezenAnAryasaGkalpAnnivaya'nte 'akAlapratibodhIni' na teSAM kazcidaparyaTanakAlo'sti, arddharAtrAdAvapi mRgayAdau gamana-8 sambhaghAt, tathA'kAlabhojInyapIti, satyanyasmin grAmAdike vihAre vidyamAneSu cAnyeSvAryajanapadeSu na teSu mlecchasthAneSu vihariSyAmIti gamanaM na pratipadyeta, kimiti?, yataH kevalI brUyAkarmopAdAnametat , saMyamAtmavirAdhanAtaH, tatrA-1 tmavirAdhane saMyamavirAdhanA'pi saMbhavatItyAtmavirAdhanAM darzayati-'te' mlecchAH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre evamUcuH, tadyathA-ayaM stenaH, ayamupacarakaH-caro'yaM tasmAdasmacchatrugrAmAdAgata itikRtvA vAcA''krozayeyuH, tathA daNDena tADayeyuH yAvajjIvitAvyaparopayeyuH, tathA vastrAdi 'AcchindyuH' apahareyuH, tatastaM sAdhuM nirdoTayeyuriti / atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUteSu mlecchasthAneSu gamanArtha na pratipadyate, tatastAni pariharan saMyata evaM grAmAntaraM gacchediti // tathA // 377 // se bhikkhu0 dRijamANe aMtarA se arAyANi vA gaNarAyANi vA juvarAyANi vA dorajANi vA verajANi vA viruddharajANi
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ BRUARMACEURNA vA sai lADhe vihArAe saMtha0 jaNa0 no vihAravaDiyAe0, kevalI bUyA AyANameyaM, teNaM vAlA taM ceva jAva gamaNAe - tao saM0 gA0 duu0|| (sU0 116) kaNThyaM, navaram 'arAjAni' yatra rAjA mRtaH 'yuvarAjAni' yatra nAdyApi rAjyAbhiSeko bhavatIti / kiJca se bhikkhU vA gA. dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM. puNa vihaM jANijA egAheNa vA duAheNa vA tiAheNa vA cauAheNa vA paMcAheNa vA pAuNijja vA no pAuNija vA tahappagAra vihaM aNegAhagamaNija sai lADhe jAva gamaNAe, kevalI bUyA AyANameyaM, aMtarA se vAse siyA pANesu vA paNaesu vA bIesu vA hari0 uda0 maTTiyAe vA aviddhatthAe, * aha bhikkhU jaM taha. aNegAha. jAva no pava0, tao saM0 gA0 dU0 // (sU0 117) sa bhikSuAmAntaraM gacchan yatpunarevaM jAnIyAt 'antarA' nAmAntarAle mama gacchataH 'vihaMti anekAhagamanIyaH panthAH 'syAt' bhavet , tamevaMbhUtamadhvAnaM jJAtvA satyanyasmin vihArasthAne na tatra gamanAya matiM vidadhyAditi, zeSaM sugam // sAmprataM naugamanavidhimadhikRtyAha se bhi0 gAmA0 dUijijA0 aMtarA se nAvAsatArime udae siyA, se ja puNa nAva jANijjA asaMjae a bhikkhupaDiyAe kiNija vA pAmicceja vA nAvAe vA nAvaM pariNAma kaTTa thalAo vA nAvaM jalaMsi ogAhijjA jalAo vA nAvaM thalaMsi ukkasijjA puNNaM vA nAvaM ussicijA sannaM vA nAvaM uppIlAvijA tahappagAraM nAvaM uDugAmiNi vA ahe
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (zI0) // 378 // zrutaska02 cUlikA 1 ISa0 3 uddezaH 1 HUSHAHISHAHAHAHAH! gA0 tiriyagAmi0 paraM joyaNamerAe addhajoyaNamerAe appatare vA bhujatare vA no dUruhijjA gamaNAe // se mivakhU vA0 puvAmeva tiricchasaMpAimaM nAvaM jANijjA, jANittA se tamAyAe egatamavakamijjA 2 bhaNDagaM paDilehijA 2 egao bhoyaNabhaMDaga karijA 2 sasIsovariyaM kArya pAe pamajijA sAgAraM bhattaM paJcakkhAijA, egaM pAyaM jale kicA egaM pAyaM thale kiyA to saM0 nAvaM dUrUhijA // (sU0 118) sa bhikSuomAntarAle yadi nausaMtAryamudakaM jAnIyAt , nAvaM caivaMbhUtAM vijAnIyAt , tadyathA-'asaMyataH' gRhastho bhikSupratijJayA nAvaM krINIyAt , anyasmAducchinnAM vA gRhNIyAt, parivartanAM vA kuryAt , evaM sthalAdyAnayanAdikiyo-1 petAM nAvaM jJAtvA nAruhediti, zeSaM sugamam // idAnIM kAraNajAte nAvArohaNavidhimAha-sugamam // tathA se bhikkhU vA. nAvaM durUhamANe no nAvAo purao durUhijjA no nAvAo maggao durUhijA no nAvAo majamao durUhijjA no bAhAo pagijimaya 2 aMguliyAe udisiya 2 oNamiya 2 unnamiya 2 nijjhAijA / se NaM paro nAvAgao nAvAgayaM vaijA-AusaMto! samaNA eyaM tA tumeM nAvaM ukasAhijjA bA bukasAhi vA khivAhi vA rajjayAe vA gahAya AkAsAhi, no se taM parinnaM parijANijjA, tusiNIo ubehijA / se NaM paro nAvAgao nAvAga0 vai0-AusaM0 no saMcAesi tumaM nAvaM uktasittae vA 3 rajayAe vA gahAya Akasittae vA Ahara eyaM nAvAe rajayaM sayaM ceva NaM vayaM nAvaM usissAmo vA jAva rajjUe vA gahAya AkasissAmo, no se taM pa0 tusi / se NaM pa0 AusaM0 eaM tA tumaM nAvaM AlitteNa vA pIDhaeNa vA vaMseNa vA balaeNa vA avalueNa vA vAhehi, no se taM pa0 tusi0 / se NaM paro0 eyaM tA tuma // 378 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAvAe udayaM hatyeNa vA pAeNa vA matteNa vA paDiggaheNa vA nAvAussiMcaNeNa vA ussicAhi, no se taM0 seNaM paro0 samaNA! eyaM tuma nAvAe uttiMga hattheNa vA pAeNa vA bAhuNA vA UruNA vA udareNa vA sIseNa vA kAraNa vA ussiMcaNeNa vA celeNa vA maTTiyAe vA kusapattaeNa vA kuviMdaeNa vA pihehi, no se taM0 // se mikkhU vA 2 nAvAe uttiMgeNa udayaM AsavamANaM pehAe ubaruvari nAvaM kajalAvemANi pehAe no paraM uvasaMkamittu evaM bUyA-AusaMto! gAhAvaha eyaM te nAvAe udayaM uttigeNa Asavai uvaruvari nAvA vA kajjalAvei, eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no purao kaTu viharijA appussue abahilese egatagaeNa appANaM viusejjA samAhIe, tao saM0 nAvAsaMtArime vyaudae AhAriyaM rIijjA, eyaM khalu sayA jai jAsi tibemi // iriyAe paDhamo uddeso (sU0 119) 2-1-3-1 // spaSTaM, navaraM no nAvo'prabhAgamAruhet niryAmakopadravasambhavAt , nAvArohiNAM vA purato nArohet, pravarttanAdhikaraNasambhavAt , tatrasthazca nauvyApAraM nApareNa coditaH kuryAt, nApyanyaM kArayediti / uttiMga'ti randhra 'kajjalAvemANe'ti plAvyamAnam 'appussue'tti avimanaskaH zarIropakaraNAdau mUrchAmakurvan tasmiMzcodake nAvaM gacchan 'ahAriya'miti yathA''yaM bhavati tathA gacched, viziSTAdhyavasAyo yAyAdityarthaH, etattasya bhikSoH sAmagyamiti // tRtIyasyAdhyayanasya prathamoddezakaH samAptaH 2-1-3-1 // ARCANARAKAARAKASE sU. 64
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 378 // AARAN zrutaska02 cUlikA 1 IyeSa03 | uddezaH 1 gA0 tiriyagAmi0 paraM joyaNamerAe addhajoyaNamerAe appatare vA bhujatare vA no dUruhijjA gamaNAe / se bhivakhU vA0 puvAmeva tiricchasaMpAimaM nAvaM jANijA, jANittA se tamAyAe egaMtamavakamijA 2 bhaNDagaM paDilehijA 2 egao bhoyaNabhaMDagaM karijA 2 sasIsovariyaM kAyaM pAe pamajijjA sAgAraM bhattaM paJcakkhAijA, egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiyA to saM0 nAvaM dUrUhijjA // (sU0 118) sa bhikSuAmAntarAle yadi nausaMtAryamudakaM jAnIyAt, nAvaM caivaMbhUtAM vijAnIyAt, tadyathA-'asaMyataH' gRhastho bhikSupratijJayA nAvaM krINIyAt , anyasmAducchinnAM vA gRhNIyAt, parivartanAM vA kuryAt , evaM sthalAdyAnayanAdikriyopetAM nAvaM jJAtvA nAruhediti, zeSaM sugamam // idAnIM kAraNajAte nAvArohaNavidhimAha-sugamam // tathA se bhikkhU vA. nAvaM durUhamANe no nAvAo purao durUhijA no nAvAo maggao durUhijjA no nAvAo majjhao durUhijA no bAhAo pagijimaya 2 aMguliyAe uddisiya 2 oNamiya 2 unnamiya 2 nijjhAijjA / se NaM paro nAvAgao nAvAgayaM vaijA-AusaMto! samaNA evaM tA tumaM nAvaM ukasAhijjA vA vukasAhi vA khivAhi vA rajayAe vA gahAya AkAsAhi, no se taM parinaM parijANijjA, tusiNIo ubehijjA / se NaM paro nAvAgao nAvAga0 vai0-AusaM0 no saMcAesi sumaM nAvaM ukasittae vA 3 rajjUyAe vA gahAya Akasittae vA Ahara eyaM nAvAe ratayaM sayaM ceva NaM vayaM nAvaM ukasissAmo vA jAva rajae vA gahAya AkasissAmo, no se taM pa0 tusi0 / se NaM pa0 AusaM0 eaMtA tumaM nAvaM AlitteNa vA pIDhaeNa vA vaMseNa vA balaeNa vA avalueNa vA vAhehi, no se taM pa0 tusi / se NaM paro0 eyaM tA tuma ARA 378 // *
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAAAB vA sai lADhe vihArAe saMtha0 jaNa0 no vihAravaDiyAe, kevalI bUyA AyANameyaM, teNaM bAlA taM ceva jAva gamaNAe . tao saM0 gA0 duu0|| (sU0 116) kaNThyaM, navaram 'arAjAni' yatra rAjA mRtaH 'yuvarAjAni' yatra nAdyApi rAjyAbhiSeko bhavatIti // kizca se bhikkhU vA gA0 dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM. puNa vihaM jANijjA egAheNa vA duAheNa vA tiAheNa vA cauAheNa vA paMcAheNa vA pAuNijja vA no pAuNija vA tahappagAra vihaM aNegAhagamaNijja sai lADhe jAva gamaNAe, kevalI bUyA AyANameyaM, aMtarA se vAse siyA pANesu vA paNaesu vA bIesu vA hari0 uda0 maTTiyAe vA aviddhatthAe, - aha bhikkhU jaM taha. aNegAha0 jAva no pava0, tao saM0 gA. dU0 // (sU0 117 ) sa bhikSuAmAntaraM gacchan yatpunarevaM jAnIyAt 'antarA' grAmAntarAle mama gacchataH 'vihati anekAhagamanIyaH panthAH 'syAt' bhavet , tamevaMbhUtamadhvAnaM jJAtvA satyanyasmin vihArasthAne na tatra gamanAya matiM vidadhyAditi, zeSaM sugam / / sAmprataM naugamanavidhimadhikRtyAha se bhi0 gAmA0 dUijijjA0 aMtarA se nAvAsatArime udae siyA, se ja puNa nAva jANijjA asaMjae a bhikkhupaDiyAe kiNijja vA pAmicceja vA nAvAe vA nAvaM pariNAma kaTTa thalAo vA nAvaM jalaMsi ogAhijjA jalAo vA nAvaM thalaMsi ukkasijjA puNNaM vA nAvaM ussicijA sannaM vA nAvaM uppIlAvijA tahappagAraM nAvaM ur3agAmiNiM vA ahe
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa paraH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre naugatastatsthaM sAdhumuddizyAparamevaM brUyAt, tadyathA - AyuSman ! ayamatra zramaNo bhANDavanizceSTatvAd guruH bhANDena vopakaraNena guruH, tadenaM ca bAhugrAhaM nAva udake prakSipata yUyamityevaMprakAraM zabdaM zrutvA tathA'nyato vA kutazcit 'nizamya' avagamya 'saH' sAdhurgacchagato nirgato vA tena ca cIvaradhAriNaitadvidheyaM kSiprameva cIvarANyasArANi gurutvAnnirvAhitumazakyAni ca 'udveSTayet' pRthak kuryAt, tadviparItAni tu 'nirveSTayet' subaddhAni kuryAt, tathA 'upphe vA' kujja'tti ziroveSTanaM vA kuryAd yena saMvRtopakaraNo nirvyAkulatvAtsukhenaiva jalaM tarati, tAMzca dharmadezanayA'nukUlayet, atha punarevaM jAnIyAdityAdi kaNThyamiti // sAmpratamudakaM lavamAnasya vidhimAha - se bhikkhU vA0 udagaMsi pavamANe no hattheNa hatthaM pAeNa pAyaM kAeNa kArya AsAijjA, se aNAsAyaNAe aNAsAyamANe tao saM0 udagaMsi pavijjA // se bhikkhU vA0 udagaMsi pavamANe no ummugganimuggiyaM karijjA, mAmeyaM udgaM kannesu vA acchI vA nakasi vA muhaMsi vA pariyAvajjijjA, tao0 saMjayAmeva udgaMsi pavijjA / / se mikkhU vA udgaMsi pavamANe dubbaliyaM pADaNijjA khippAmeva uvahiM vigiMcijja vA visohijja vA, no ceva NaM sAijjijjA, aha pu0 pArae siyA udagAo tIraM pAuNittae, tao saMjayAmeva udaulleNa vA sasiNadveNa vA kAraNa udgatIre ciTThijA // se bhikkhu vA0 udaullaM vA 2 kAryaM no AmajjijjA vA No pamajjijjA vA saMlihijjA vA nillihijjA vA uvvalijjA vA uvvaTTijjA vA AyAvijja vA payA0, aha pu0 vigabhodao me kAe chinnasiNehe kAe tahappagAraM kArya Amajijja vA payAvijja vA tao saM0 gAmA0 dUijjijjA / / ( sU0 122 )
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) sa bhikSurudake plavamAno hastAdikaM hastAdinA 'nAsAdayet' na saMspRzed , apkAyAdisaMrakSaNArthamiti bhAvaH, tatastathA / zrutaskaM02 kurvan saMyata evodakaM plavediti // tathA-sa bhikSurudake plavamAno majanonmajane no vidadhyAditi (zeSa ) sugamamiti // cUlikA 1 kizca sa bhikSurudake plavamAnaH 'daurbalyaM' zramaM prApnuyAt tataH kSipramevopadhiM tyajet taddezaM vA vizodhayet-tyajediti, naivopa IryAdhya03 dhAvAsakto bhavet / atha punarevaM jAnIyAt 'pArae sitti samartho'hamasmi sopadhirevodakapAragamanAya tatastasmAduda uddezaH 2 kAduttIrNaH san saMyata evodakAi~Na galadvindunA kAyena sasnigdhena vodakatIre tiSThet, tatra ceryApathikAM ca pratikAmet // na caitatkuryAdityAha-spaSTaM, navaramatreyaM sAmAcArI-yadudakArdra vastraM tatsvata eva yAvanniSpragalaM bhavati tAvadudakatIra eva stheyam , atha caurAdibhayAgamanaM syAttataH pralambamAnaM kAyenAspRzatA neyamiti // tathA se bhikkhU vA gAmANugAmaM dUijjamANe no parehiM saddhiM parijaviya 2 gAmA0 dUi0, tao0 saM0 gAmA0 duui0||(suu0123) kaNThyaM, navaraM 'parijaviyara'tti paraiH sArddha bhRzamullApaM kurvanna gacchediti // idAnIM javAsaMtaraNavidhimAha se bhikkhU vA gAmA0 dU0 aMtarA se jaMghAsaMtArime udge siyA, se putvAmeva sasIsovariyaM kAyaM pAe ya pamajijjA 2 egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA tao maM0 udagaMsi AhAriyaM rIejjA / / se mi0 AhAriyaM rIyamANe no hattheNa hatthaM jAva aNAsAyamANe tao saMjayAmeva jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIejA // se bhikkhU vA0 jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIyamANe no sAyAvaDiyAe no paridAhapaDiyAe mahaimahAlayaMsi udayaMsi kArya viusijjA, tao saMjayAmeva // 38 // jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIejA, aha puNa evaM jANijjA pArae siyA udagAo tIraM pAuNittae, tao saMjayAmeva
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaulleNa vA 2 kAeNa dagatIrae ciTTijA // se bhi0 udaulaM vA kArya sasi0 kArya no Amajjijja vA no0 aha pu0 vigaoda me kAe chinnasiNehe tahappagAraM kArya Amajjijja vA0 payAvijja vA tao saM0 gAmA0 dUi0 // ( sU0 124) 'tasya' bhikSorgrAmAntaraM gacchato yadA antarAle jAnudaghnAdikamudakaM syAttata UrddhakAryaM mukhavastrikayA adhaHkAyaM ca rajoharaNena pramRjyodakaM pravizet, praviSTazca pAdamekaM jale kRtvA'paramutkSipan gacchet, na jalamAloDayatA gantavyamityarthaH, 'ahAriyaM rIeja'tti yathA Rju bhavati tathA gacchennArdavitardaM vikAraM vA kurvan gacchediti // sa bhikSuryathA''ryameva gacchan mahatyudake mahAzraye vakSaHsthalAdipramANe jaGghAtaraNIye nadIhadAdau pUrvavidhinaiva kAyaM pravezayet, praviSTazca yadyupakaraNaM nirvAhayitumasamarthastataH sarvamasAraM vA parityajet, athaivaM jAnIyAcchakto'haM pAragamanAya tatastathAbhUta eva gacchet, uttIrNazca kAyotsargAdi pUrvavatkuryAditi // AmarjanapramArjanAdisUtraM pUrvavanneyamiti // sAmpratamudakottIrNasya |gamanavidhimAha sebhikkhU nA0 gAmA0 dUijjamANe no maTTiyAgaehiM pAehiM hariyANi chiMdiya 2 vikujjiya 2 viphAliya 2 ummaggeNa hariyavahAe gacchijjA, jameyaM pAehiM maTTiyaM khippAmeva hariyANi avaharaMtu, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA, se puvvAmeva appahariyaM maggaM paDilehijjA tao0 saM0 gAmA0 // se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijz2amANe aMtarA se bappANi vA pha0 pA0 to0 a0 aggalapAsagANi vA gaDDAo vA darIo vA sai parakkame saMjayAmeva parikkamijjA no ujju0, kevalI 0, se tattha parakamamANe payalijja vA 2 se tattha payalamANe vA 2 rukkhANi vA gucchANi vA gummANi vA layAo vA vallIo
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) cUlikA 1 IryAdhya03 uddezaH 2 // 38 // vA taNANi vA gahaNANi vA hariyANi vA avalaMbiya 2 uttarijA, je tattha pADipahiyA uvAgacchaMti te pANI jAijjA 2, tao saM0avalaMbiya 2 uttarijA tao sa0 gAmA0 dU0 // se mikkhU vA0 gA0 dUijjamANe aMtarA se javasANi vA sagaDANi vA rahANi vA sacakkANi vA paracakkANi vA se NaM vA virUvarUvaM saMniruddhaM pehAe sai parakame saM0 no u0, se NaM paro seNAgao vaijA AusaMto! esa NaM samaNe seNAe abhinivAriyaM karei, se gaM bAhAe gahAya Agasaha, se NaM paro bAhAhiM gahAya AgasijjA, taM no sumaNe siyA jAva samAhIe tao saM0 gAmA0 dU0 // (sU0 125) sa bhikSurudakAduttIrNaH san kardamAvilapAdaH san(no)haritAni bhRzaM chittvA tathA vikubjAni kRtvA evaM bhRzaM pATayitvonmArgeNa haritavadhAya gacched-yathainAM pAdamRttikA haritAnyapanayeyurityevaM mAtRsthAnaM saMspRzet , na caitatkuryAccheSaM | sugmmiti||s bhikSu mAntarAle yadi vaprAdikaM pazyettataH satyanyasmin saGkame tena RjunA pathA na gacched, yatastatra gartAdau nipatan sacittaM vRkSAdikamavalambeta, taccAyuktam , atha kAraNikastenaiva gacchet, kathaJcitpatitazca gacchagato vayAdikamapyavalambya prAtipathikaM hastaM vA yAcitvA saMyata eva gacchediti // kizca-sa bhikSuryadi grAmAntarAle 'yavasa' godhUmAdidhAnyaM zakaTaskandhAvAranivezAdikaM vA bhavet tatra bahapAyasambhavAttanmadhyena satyaparasmin parAkrame na gacchet , zeSa sugamamiti // tathA se bhikkhU vA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pADivahiyA evaM vaijA-Au0 samaNA! kevaie esa gAme vA jAva rAyahANI vA kevaIyA ittha AsA hatthI gAmapiMDolagA maNussA parivasaMti! se bahubhatte // 381 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ . bahuudae bahujaNe bahujavase se appabhatte appudae appajaNe appajavase ?, eyappagArANi pasiNANi pucchijjA, eyappa0 puTTho vA apuTTho vA no vAgarijA, evaM khalu0 jaM savvaTehiM0 / / (sU0 126) // 2-1-3-2 'se' tasya bhikSorapAntarAle gacchataH 'prAtipathikAH' saMmukhAH pathikA bhaveyuH, te caivaM vadeyuryathA''yuSman ! zramaNa ! kimbhUto'yaM grAmaH? ityAdi pRSTo na teSAmAcakSIta, nApi tAn pRcchediti piNDArthaH, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // tRtIyasyAdhyayanasya dvitIyaH // 2-1-3-2 ukto dvitIyoddezakaH sAmprataM tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaraM gamanavidhiH pratipAditaH, ihApi sa eva pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram se mikkhU vA gAmA0 dUijjamANe aMtarA se vappANi vA jAva darIo vA jAva kUDAgArANi vA pAsAyANi vA nUmagihANi vA rukkhagihANi vA pavvayagi0 rukkhaM vA ceiyakaDaM thUbhaM vA ceiyakaDaM AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA no bAhAo pagijhiya 2 aMguliAe uddisiya 2 oNamiya 2 unnamiya 2 nijmAijA, tao saM. gAmA0 // se mikkhU vA. gAmA0 dU0 mANe aMtarA se kacchANi vA daviyANi vA nUmANi vA valayANi vA gahaNANi vA gahaNaviduggANi vaNANi vA vaNavi. pavvayANi vA panvayavi0 agaDANi vA talAgANi vA dahANi vA naIo vA vAvIo vA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAgavRttiH (zI0) // 382 // pukkhariNIo vA dIhiyAo vA guMjAliyAo vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMtiyANi vA no bAhAo pagi zrutaska02 jimaya 2 jAva nijhAijA, kevalI0, je tattha migA vA pasU vA paMkhI vA sarIsivA vA sIhA vA jalacarA vA thalacarA vA cUlikA khahacarA vA sattA te uttasija vA vittasijja vA vADaM vA saraNaM vA kaMkhijjA, cAritti me ayaM samaNe, aha bhikkhU NaM pu0 IryAdhya03 jaM no bAhAo pagijhiya 2 nijjhAijA, tao saMjayAmeva AyariuvajjhAehiM saddhiM gAmANugAmaM dUijijA // (sU0127) uddezaH 3 sa bhikSuryAmAnAmAntaraM gacchan yadyantarAle etatpazyet, tadyathA-parikhAH prAkArAn 'kUTAgArAn' parvatopari gR-I || hANi, 'nUmagRhANi' bhUmIgRhANi, vRkSapradhAnAni tadupari vA gRhANi vRkSagRhANi, parvatagRhANi-parvataguhAH, 'rukkhaM vA ceiakarDa'ti vRkSasyAdho vyantarAdisthalakaM 'stUpaM vA' vyantarAdikRtaM, tadevamAdikaM sAdhunA bhRzaM bAhuM 'pragRhya' utkSipya tathA'GgulIH prasArya tathA kAyamavanamyonnamya vA na darzanIyaM nApyavalokanIyaM, doSAzcAtra dagdhamuSitAdau sAdhurAza yetAjitendriyo vA saMbhAvyeta tatsthaH pakSigaNo vA saMtrAsaM gacchet , etaddoSabhayAtsaMyata eva 'dUyet' gacchediti // tathAsa bhikSuAmAntaraM gacchet , tasya ca gacchato yadyetAni bhaveyuH, tadyathA-'kacchAH' nadyAsannanimnapradezA mUlakavAlu kAdivATikA vA 'daviyANi'tti aTavyAM ghAsArtha rAjakulAvaruddhabhUmayaH 'nimnAni' garlAdIni 'valayAni' nadyAdiveSTi6 tabhUmibhAgAH 'gahanaM' nirjalapradezo'raNyakSetraM vA 'guJjAlikAH'dIrghA gambhIrAH kuTilAH zlakSaNAH jalAzayAH 'sara patayaH / pratItAH 'saraHsara patayaH' parasparasaMlagnAni bahUni sarAMsIti, evamAdIni bAhAdinA na pradarzayed avalokayedvA, yataH // 382 // kevalI brUyArakarmopAdAnametat, kimiti ?, yato ye tatsthAH pakSimRgasarIsRpAdayaste trAsaM gaccheyuH, tadAvAsitAnAM vA nnnnnnnnnnn
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sAghuviSayA''zaGkA samutsadyeta, atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathA na kuryAt , AcAryopAdhyAyAdibhizca gItAthaiH saha viharediti // sAmpratamAcAryAdinA saha gacchataH sAdhorvidhimAha se bhikkhU vA 2 AyariuvajjhA0 gAmA0 no AyariyauvajjhAyassa hattheNa vA hatthaM jAva aNAsAyamANe tao saMjayAmeva Ayariu0 saddhiM jAva dUijjijjA / / se bhikkhU vA Aya0 saddhiM dUijjamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pA0 evaM vaijjA-AusaMto! samaNA ! ke tubbhe? kao vA eha ? kahiM vA gacchihiha ?, je tattha Ayarie vA uvajjhAe vA se bhAsijja vA viyAgarija vA, AyariuvajjhAyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANassa vA no aMtarA bhAsaM karijA, tao0 saM0 ahArAINie vA0 dUijijA // se bhikkhU vA ahArAiNiyaM gAmA0 dU0 no rAINiyassa hattheNa hatthaM jAva aNAsAyamANe tao saM0 ahArAiNiyaM gAmA0 duu0|| se bhikkhU vA 2 ahArAiNi gAmANugAma dUijamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pADipahiyA evaM vaijA-AusaMto! samaNA! ke tubbhe?, je tattha savvarAiNie se bhAsijja vA vAgarija vA, rAiNiyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANassa vA no aMtarA bhAsaM bhAsijjA, tao saMjayAmeva ahArAiNiyAe gAmANugAmaM dUijijjA // ( sU0 128) sa bhikSarAcAryAdibhiH saha gacchaMstAvanmAtrAyAM bhUmau sthito gaccheda yathA hastAdisaMsparzo na bhavatIti // tathAsa bhikSurAcAryAdibhiH sArddha gacchan prAtipathikena pRSTaH san AcAryAdInatikramya dottaraM dadyAt, nApyAcAryAdau jalpatyantarabhASAM kuryAt, gacchaMzca saMyata eva yugamAtrayA dRSTyA yathAratnAdhikaM gacchediti tAsayArthaH // evamuttarasU
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zI0) // 38 // zrutaskaM02 cUlikA IryAdhya.3 tradvayamapyAcAryopAdhyAyairivApareNApi ratnAdhikena sAdhunA saha gacchatA hastAdisaTTo'ntarabhASA ca varjanIyeti draSTa- vyamiti // kiJca se mikkhU vA0 dUijamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pA0 evaM vaijA-Au0 sa0! aviyAI itto paDivahe pAsaha, taM0-maNussaM vA goNaM vA mahisaM vA pasuM vA pakkhi vA sirIsivaM vA jalayaraM vA se Aikkhaha daseha, taM no AikkhijjA no daMsijjA, no tassa taM parinnaM parijANijjA, tusiNIe uvehijA, jANaM vA no jANaMti vaijjA, tao saM0 gAmA0 dU0 // se bhikkhU vA0 gA0 dU0 aMtarA se pADi0 uvA0, te NaM pA0 evaM vaijA-Au0 sa0! aviyAI itto paDivahe pAsaha udagapasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA tayA pattA pupphA phalA bIyA hariyA udagaM vA saMnihiyaM agaNiM vA saMnikhittaM se Aikkhaha jAva dUijijjA / / se bhikkhU vA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA se pADi. uvA0, te NaM pADi0 evaM Au0 sa0 aviyAI itto paDivahe pAsaha javasANi vA jAva seNaM vA virUvarUvaM saMniviDhaM se Aikkhaha jAva dUijijjA / / se bhikkhu vA0 gAmA0 dUijjamANe aMtarA pA0 jAva Au0 sa0 kevaie itto gAme vA jAva rAyahANiM vA se Aikkhaha jAva dUijjijjA / / se mikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjejA, aMtarA se pADipahiyA AusaMto samaNA ! kevaie itto gAmassa nagarassa vA jAva rAyahANIe vA magge se Aikkhaha, taheva jAva dUijijA / / (sU0129) 'se' tasya bhikSorgacchataH prAtipathikaH kazcitsaMmukhIna etadryAt , tadyathA-AyuSman ! zramaNa ! apica kiM bhavatA pathyAgacchatA kazcinmanuSyAdirupalabdhaH?, taM caivaM pRcchantaM tUSNIbhAvenopekSeta, yadivA jAnannapi nAhaM jAnAmItyevaM // 383 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadediti // api ca-sa bhikSurgrAmAntaraM gacchan kenacitsaMmukhInena prAtipathikena pRSTaH san udakaprasUtaM kandamUlAdi naivAcakSIta, jAnannapi naiva jAnAmIti vA brUyAditi // evaM yavasAsanAdisUtramapi neyamiti // tathA kiyaddUre grAmAdipraznasUtramapi neyamiti // evaM kiyAn panthA ? ityetadapIti // kiJca - se mikkhU0 gA0 dU0 aMtarA se goNaM viyAlaM paDivahe pehAe jAva cittacillaDaM viyAlaM pa0 pehAe no tesiM bhIo ummaggeNaM gacchA no maggAo ummaggaM saMkamijjA no gahaNaM vA vaNaM vA duggaM vA aNupavisijA no rukkhaMsi dUruhijA no mahaimahAlayaMsi udayaMsi kAyaM viusijjA no vArDa vA saraNaM vA seNaM vA satthaM vA kaMkhijjA appussue jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjijjA | se bhikkhU0 gAmANugAmaM dUijamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA imaMsi khalu vihaMsi bahave AmosagA uvagaraNapaDiyAe saMpiMDiyA gacchijjA, no tesiM bhIo ummaggeNa gacchijjA jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijejA / / ( sU0 130 ) bhikSurgrAmAntaraM gacchan yadyantarAle "gAM' vRSabhaM 'vyAlaM' darpitaM pratipathe pazyet, tathA siMhaM vyAghraM yAvaccitrakaM tadapatyaM vA vyAlaM krUraM dRSTvA ca tadbhayAnnaivonmArgeNa gacchet, na ca gahanAdikamanupravizet, nApi vRkSAdikamArohet, na codakaM pravizet, nApi zaraNamabhikAGget, api tvalpotsuko'vimanaskaH saMyata eva gacchet, etacca gacchanirgatairvidheyaM, gacchAntargatAstu vyAlAdikaM parihRtyapIti // kiJca - 'se' tasya bhikSorgrAmAntarAle gacchataH 'vihaM'ti aTavIprAyo dIrgho'dhvA bhavet, tatra ca 'AmoSakAH ' stenAH 'upakaraNapratijJayA' upakaraNArthinaH samAgaccheyuH, na tadbhayAdunmArgagamanAdi kuryAditi //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 IryAdhya03 | uddezaH 3 // 384 // se mikkhU vA0 gA. dU0 aMtarA se AmosagA saMpiMDiyA gacchijjA, te NaM A0 evaM vaijjA-Au0 sa0! Ahara eyaM vatthaM vA 4 dehi nikkhivAhi, taM no dijjA nikkhivijA, no vaMdiya 2 jAijA, no aMjaliM kaTTa jAijjA, no kaluNapaDiyAe jAijA, dhammiyAe jAyaNAe jAijA, tusiNIyabhAveNa vA te NaM AmosagA sayaM karaNijaMtika? akkosaMti vA jAva uddaviMti vA vatthaM vA 4 aJchidija vA jAva paridRvija vA, taM no gAmasaMsAriyaM kujjA, no rAyasaMsAriyaM kujjA, no para uvasaMkamittu bUyA-AusaMto! gAhAvaI ee khalu AmosagA uvagaraNapaDiyAe sayaMkaraNijaMtikaTTa akkosaMti vA jAva pariTThavaMti vA, eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no purao kaTTa viharijA, appussue. jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmA0 dUi0 / / eyaM khalu0 sayA jai0 (sU0 131) ttibemi / / samAptamIryAkhyaM tRtIyamadhyayanam // 2-1-3-3 sa bhikSuAmAntare gacchan yadi stenairupakaraNaM yAcyeta tatteSAM na samarpayet , balAdhatAM bhUmau nikSipet , na ca cauragRhItamupakaraNaM vanditvA dInaM vA vaditvA punaryAceta, api tu dharmakathanapUrvakaM gacchAntargato yAceta tUSNIbhAvena vopekSeta, te punaH stenAH svakaraNIyamitikRtvaitatkuryuH, tadyathA-Akrozanti vAcA tADayanti daNDena yAvajjIvitAttyAjayanti, vastrAdikaM vA''cchindyuryAvattatraiva 'pratiSThApayeyuH' tyajeyuH, tacca teSAmevaM ceSTitaM na grAme 'saMsAraNIya' kathanIyaM, nApi rAjakulAdI, nApi paraM-gRhasthamupasaMkramya cauraceSTitaM kathayet , nApyevaMprakAraM mano vAcaM vA saGkalpyAnyatra gacchediti, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // tRtIyamadhyayanaM samAptam // RAKAKKAKKARKA // 384 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha caturtha bhASAjAtamadhyayanam / nikSepanika vAcyaM na jAyamabhisambara uktaM tRtIyamadhyayanaM, sAmprataM caturthamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane piNDavizuddhyartha gamanavidhiruktaH, tatra ca gatena pathi vA yAdRgbhUtaM vAcyaM na vAcyaM vA, anena ca sambandhenAyAtasya bhASAjAtAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nikSepaniyuktyanugame bhASAjAtazabdayonikSepArtha niyuktikRdAha jaha vakkaM taha bhAsA jAe chakkaM ca hoi nAyavvaM / uppattIe 1 taha pajjavaM 2 tare 3 jAyagahaNe 4 ya // 313 // PL yathA vAkyazuddhyadhyayane vAkyasya nikSepaH kRtastathA bhASAyA api karttavyaH, jAtazabdasya tu SaTranikSepo'yaM jJAtavyo nAma 1 sthApanA 2 dravya 3 kSetra 4 kAla 5 bhAva 6 rUpaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyajAtaM tu Agamato noAgamataH, vyatiriktaM niyuktikAro gAthApazcArddhana darzayati-taccaturvidham , utpattijAtaM 1 paryavajAtam 2 antarajAtaM 3 grahaNajAtaM 4, tatrotpattijAtaM nAma yAni dravyANi bhASAvargaNAntaHpAtIni kAyayogagRhItAni vAgyogena nisRSTAni bhASAtvenotpadyante tadutpattijAtaM, yadravyaM bhASAtvenotpannamityarthaH 1, paryavajAtaM taireva vAgnisRSTabhASAdravyairyAni vizreNisthAni bhASAvargaNAntargatAni nisRSTadravyaparAghAtena bhASAparyAyatvenosadyante tAni dravyANi paryavajAtamityucyante 2, yAni tvantarAle samazreNyAmeva nisRSTadravyamizritAni bhASApariNAma bhajante tAnyantarajAtamityucyante 3, yAni punadra A. sU. 65
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) cUlikA 1 bhASA0 4 uddezaH 1 // 385 // HIGHSHILASHUSHISHA vyANi samazreNivizreNisthAni bhASAtvena pariNatAni karNazaSkulIvivarapraviSTAni gRhyante tAni cAnantapradezikAni dravyataH kSetrato'sakhyeyapradezAvagADhAni kAlata ekadvivyAdiyAvadasakhyeyasamayasthitikAni bhAvato varNagandharasasparzavanti tAni caivaMbhUtAni grahaNajAtamityucyante 4 / uktaM dravyajAtaM, kSetrAdijAtaM tu spaSTatvAnniyuktikAreNa nokaM, taccaivaMbhUtaM-yasmin kSetre bhASAjAtaM vyAvaya'te yAvanmAtraM vA kSetraM spRzati tatkSetrajAtam , evaM kAla jAtamapi, bhAva jAtaM tu tAnyevotpattiparyavAntaragrahaNadravyANi zrotari yadA zabdo'yamiti buddhimutpAdayantIti / iha tvadhikAro dravyabhAbhASAjAtena, dravyasya prAdhAnyavivakSayA, dravyasya tu viziSTAvasthA bhAva itikRtvA bhAvabhASAjAtenApyadhikAra iti / / uddezArthAdhikArArthamAhasabvevi ya vayaNavisahakAragA tahavi asthi u viseso| vayaNavibhattI paDhame uppattI vajaNA bIe // 314 // __ yadyapi dvAvapyuddezakau vacanavizuddhikArako tathA'pyasti vizeSaH, sa cAya-prathamoddezake vacanasya vibhaktiH vacanavibhaktiH-ekavacanAdiSoDazavidhavacanavibhAgaH, tathaivaMbhUtaM bhASaNIyaM naivaMbhUtamiti vyAvarNyate, dvitIyoddezake tUtpattiH-kodhAdhutpattiryathA na bhavati tathA bhASitavyam // sAmprataM sUtrAnugame'mvalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se bhikkhU vA 2 imAI vayAyArAI succA nisamma imAiM aNAyArAI aNAriyapunvAI jANijA-je kohA vA vAyaM viuMjaMti je mANA vA je mAyAe vA0 je lobhA vA vAyaM viuMjaMti jANao vA pharusaM vayaMti ajANao vA pha0 savvaM ceyaM sAvajaM vajijjA vivegamAyAe, dhuvaM ceyaM jANijjA adhuvaM ceyaM jANijjA asaNaM vA 4 labhiya no labhiya bhuMjiya no bhuM- . // 385 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ jiya aduvA Agao aduvA no Agao aduvA ei aduvA no ei aduvA ehii aduvA no ehii itthavi Agae ityaci no Agae itthavi ei itthavi no eti itthavi ehiti itthavi no ehiti / / aNuvIi niTThAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA, taMjahA-egavayaNaM 1 duvayaNaM 2 bahuva0 3 itthi04 puri0 5 napuMsagavayaNaM 6 ajjhatthava0 7 uvaNIyavayaNaM 8 avaNIyavayaNaM 9 uvaNIyaavaNIyava0 10 avaNIyauvaNIyava0 11 tIyava0 12 paDuppannava0 13 aNAgayava0 14 paJcakkhavayaNaM 95 parukkhava0 16, se egavayaNaM vaIssAmIti egavayaNaM vaijA jAba parukkhavayaNaM vaissAmIti parukkhavayaNaM vaijjA, itthI vesa puriso vesa napuMsagaM vesa eyaM vA ceyaM annaM vA ceyaM aNuvIi niTThAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA, icceyAI AyayaNAI uvAtikamma || aha bhikkhU jANijjA cattAri bhAsajjAyAI, taMjahA saJcamegaM paDhamaM bhAsajjAyaM 1 bIyaM mosaM 2 taIyaM saccAmosaM 3 jaM neva saccaM neva mosaM neva saJcAmosaM asaccAmosaM nAma taM cautthaM bhAsajAyaM 4 // se bemi je aIyA je ya paDuppannA je aNAgayA aghaMtA bhagavaMto savve te eyANi ceva cattAri bhAsajjAyAI bhAsiMsu vA bhAsaMti vA bhAsissaMti vA pannaviMsu vA 3, savvAI ca NaM eyAI acittANi vaNNamaMtANi gaMdhamaMtANi rasamaMtANi phAsamaMtANi caovacaiyAI vippariNAmadhammAI bhavaMtIti akkhAyAI // (sU0 132) sa bhAvabhikSuH 'imAn' ityantaHkaraNaniSpannAn , idamaH pratyakSAsannavAcitvAtsamanantaraM vakSyamANAn vAcyAcArA vAgAcArAH-vAgvyApArAstAn zrutvA, tathA 'nizamya' jJAtvA bhASAsamityA bhASAM bhASatottareNa sambandha iti / tatra yAhagabhUtA bhASA na bhASitavyeti tattAvadarzayati-'imAn' vakSyamANAn 'anAcArAn' sAdhUnAmabhASaNayogyAn pUrva
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 386 // sAdhubhiranAcIrNapUrvAn sAdhurjAnIyAt, tadyathA-ye kecana krodhAdvA vAcaM 'viraMjanti' vividhaM vyApArayanti- bhASante yathA caurastvaM dAsastvamityAdi tathA mAnena bhASante yathottamajAtirahaM hInastvamityAdi tathA mAyayA yathA glAno'hamaparasandezakaM vA sAvadyakaM kenacidupAyena kathayitvA mithyAduSkRtaM karoti sahasA mamaitadAyAtamiti tathA lobhenAhamanenokenAtaH kizcilapsya iti tathA kasyaciddoSaM jAnAnAstadoSodghaTanena paruSaM vadanti ajAnAnA vA, sarva caitakrodhAdivacanaM sahAvadyena pApena gaNa vA varttata iti sAvadyaM tadvarjayet vivekamAdAya, vivekinA bhUtvA sAvadyaM vacanaM varjanIyamityarthaH, tathA kenacitsArddhaM sAdhunA jalpatA naiva sAvadhAraNaM vaco vaktavyaM yathA 'dhruvametat' nizcitaM vRSTyA - dikaM bhaviSyatItyevaM jAnIyAd adhruvaM vA jAnIyAditi / tathA kathaJcitsAdhuM bhikSArthaM praviSTaM jJAtikulaM vA gataM cirayantamuddizyApare sAdhava evaM bravIn yathA-bhukumahe vayaM sa tatrAzanAdikaM labdhvaiva samAgamiSyati, yadivA dhiyate tadarthaM kiJcit naivAsau tasmAllabdhalAbhaH samAgamiSyati, evaM tatraiva bhuktvA'bhuktvA vA samAgamiSyatIti sAvadhAraNaM na vaktavyam, atha caivaMbhUtAM sAvadhAraNAM vAcaM na brUyAd yathA''gataH kazcidrAjAdinoM vA samAgataH tathA''gacchati na vA samAgacchati evaM samAgamiSyati na veti, evamatra pattanamaThAdAvapi bhUtAdikAlatrayaM yojyaM yamartha samyag na jAnIyAttadevamevaitaditi na brUyAditi bhAvArtha:, sAmAnyena sarvatragaH sAdhorayamupadezo, yathA - 'anuvicintya' vicArya samyagnizcityAtizayena zrutopadezena vA prayojane sati 'niSThAbhASI' sAvadhAraNabhASI san 'samityA' bhASAsamityA 'samatayA vA' rAgadveSAkaraNalakSaNayA SoDazavacanavidhijJo bhASAM bhASeta / yAdRgbhUtA ca bhASA bhASitavyA tAM SoDaza zrutaskaM02 cUlikA 1 bhASA 0 4 uddezaH 1 // 386 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacanavidhigatAM darzayati-tadyathe'tyayamupapradarzanArthaH, ekavacanaM vRkSaH 1, dvivacanaM vRkSau 2, bahuvacanaM vRkSA iti 3, strIvacanaM vINA kanyA ityAdi 4, puMvacanaM ghaTaH paTa ityAdi 5, napuMsakavacanaM pIThaM devakulamityAdi 6, adhyAtmavacanam , Atmanyadhi adhyAtma-hRdayagataM tatparihAreNAnyadbhaNiSyatastadeva sahasA patitam 7, 'upanItavacana' prazaMsAvacanaM yathA rUpavatI strI 8, tadviparyayeNApanItavacanaM yatheyaM rUpahIneti 9, upanItApanItavacanaM' kazcid guNaH prazasyaH kazcinnindyo, yathA-rUpavatIyaM strI kintvasadvRtteti 10, 'apanItopanItavacanam' arUpavatI strI kintu sadvRtteti 11, 'atItavacanaM kRtavAn 12 'vartamAnavacanaM karoti 13 'anAgatavacanaM' kariSyati 14 'pratyakSavacanam eSa devadattaH 15, 'parokSavacanaM' sa devadattaH 16, ityetAni SoDaza vacanAni, amISAM sa bhikSurekArthavivakSAyAmekavacanameva brUyAd yAvatparokSavacanavivakSAyAM parokSavacanameva brUyAditi / tathA khyAdike dRSTe sati khyevaiSA puruSo vA napuMsakaM vA, evamevaitadanyadvaitat , evam 'anuvicintya' nizcitya niSThAbhASI san samityA samatayA saMyata eva bhASAM bhASeta, tathA 'ityetAni' pUrvokAni bhASAgatAni vakSyamANAni vA 'AyatanAni doSasthAnAni 'upAtikramya' atilakaca bhASAM bhASeta / atha sa bhikSurjAnIyAt 'catvAri bhASAjAtAni' catamro bhASAH, tadyathA-satyamekaM prathama bhASAjAtaM yathArtham-avitathaM, tadyathAgauaurevAbhyo'zva eveti 1, etadviparItA tu mRSA dvitIyA, yathA gaurazvo'zvo gauriti 2, tRtIyA bhASA satyAmRSeti, yatra kizcitsatyaM kizcinmRSeti, yathA'zvena yAntaM devadattamuSTeNa. yAtItyabhidadhAti 3, caturthI tu bhASA yocyamAnA na satyA nApi mRSA nApi satyAmRSA AmantraNAjJApanAdikA sA'nAsatyA'mRSeti 4 // svamanISikAparihArArthamAha
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 387 // so'haM yadetadvavImi tatsarvaireva tIrthakRdbhiratItAnAgatavarttamAnairbhASitaM bhASyate bhASiSyate ca, api caitAni sarvANyapyetAni bhASAdravyANyacittAni ca varNagandharasasparzavanti cayopacayikAni vividhapariNAmadharmANi bhavantIti, evamAkhyAtaM tIrthakRdbhiriti, atra ca varNAdimattvAviSkaraNena zabdasya mUrttatvamAveditaM, na hyamUrttasyAkAzAdervarNAdayaH saMbhavanti tathA cayopacayadharmANItyanena tu zabdasyAnityatvamAviSkRtaM, vicitrapariNAmatvAcchandadravyANAmiti // sAmprataM zabdasya kRtakatvAviSkaraNAyAha sebhikkhU vA 0 se jaM puNa jANijjA puvi bhAsA abhAsA bhAsijamANI bhAsA bhAsA bhAsAsamayavIikaMtA ca NaM bhAsiyA bhAsA abhAsA || se bhikkhU vA0 se jaM puNa jANijjA jA ya bhAsA saccA 1 jA ya bhAsA mosA 2 jA ya bhAsA saccAmosA 2 jA ya bhAsA asaccA'mosA 4, tahappagAraM bhAsaM sAvajjaM sakiriyaM kakkasaM kaDuyaM niThuraM pharusaM aNyakariM cheyaNakariM bheyaNakariM pariyAvaNakariM uddavaNakariM bhUovaghAiyaM abhikaMkha no bhAsijjA // se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se puNa jANijjA, jAya bhAsA saccA suhumA jA ya bhAsA asaccAmosA tahappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva abhUovaghAiyaM abhikaM bhAsaM bhAsijjA // ( sU0 133 ) sa bhikSurevaMbhUtaM zabdaM jAnIyAt, tadyathA-bhASAdravyavargaNAnAM vAgyoganissaraNAt 'pUrva' prAgabhASA 'bhASyamANaiva' vAgayogena nisRjyamAnaiva bhASA, bhASAdravyANi bhASA bhavati, tadanena tAlvoSThAdivyApAreNa prAgasataH zabdasya niSpAdanAtsphuTameva kRtakatvamAveditaM, mRtpiNDe daNDacakrAdineva ghaTasyeti sA voccaritapradhvaMsitvAcchandAnAM bhASaNottarakAlamapya zrutaskaM0 2 cUlikA 1 bhASA0 4 uddezaH 1 // 387 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ranabhedanakAriNI tathA padaNDamavRttilakSaNAcyA, tAM ca satyAmRSAM 4, taMtra bhASaiva, yathA kapAlAvasthAyAM ghaTo'ghaTa iti, tadanena prAgabhAvapradhvaMsAbhAvI zabdasyAveditAviti // idAnI catasRNAM bhASANAmabhASaNIyAmAha-sa bhikSuryA punarevaM jAnIyAt, tadyathA-satyAM 1 mRSAM 2 satyAmRSAm 3 asatyAmRSAM 4, tatra mRSA satyAmRSA ca sAdhUnAM tAvanna vAcyA, satyA'pi yA karkazAdiguNopetA sA na vAcyA, tAM ca darzayati-sahAvadyena vartata iti sAvadyA tAM satyAmapi na bhASeta, tathA saha kriyayA-anarthadaNDapravRttilakSaNayA vartata iti sakriyA tAmiti tathA 'karkazAM' carbitAkSarAM tathA 'kaTukAM' cittodvegakAriNI tathA 'niSThurAM' hakkApradhAnAM 'paruSAM' marmodghATanaparAm 'aNhayakari'nti karmAzravakarIm, evaM chedanabhedanakarI yAvadapadrAvaNakarImityevamAdikAM 'bhUtopaghAtinI' prANyupatApakAriNIm 'abhikAlaya' manasA paryAlocya satyAmapi na bhASeteti // bhASaNIyAM tvAha-sa bhikSuryA punarevaM jAnIyAt, tadyathA-yA ca bhASA satyA 'sUkSma ti kuzAgrIyayA buddhyA paryAlocyamAnA mRSA'pi satyA bhavati yathA satyapi mRgadarzane lubdhakAderapalApa iti, uktaJca-"aliaM na bhAsiavvaM atthi hu saccaMpi jaM na vattavvaM / saccapi hoi aliaMja parapIDAkaraM vayaNaM // 1 // " yA cAsatyAmRSA-AmantraNyAjJApanAdikA tAM tathAprakArAM bhASAmasAvadyAmakriyAM yAvadabhUtopaghAtinI manasA pUrvam 'abhikAGkSaya' paryAlocya sarvadA sAdhu SAM bhASeteti // kizca se bhikkhU vA pumaM AmaMtemANe AmaMtie vA apaDisuNemANe no evaM vaijA-holitti vA golitti vA vasuletti vA kupakkhetti vA ghaDadAsitti vA sANetti vA teNitti vA cArietti vA mAItti vA musAvAitti vA, eyAI tumaM te jaNagA vA, 1 alIkaM na bhASitavyaM astyeva satyamapi yanna vaktavyam / satyamapi bhavatyalokaM yat parapIDAkara vacanam // 1 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 |bhASA04 uddezaH 1 // 388 // / eappagAraM bhAsaM sAvajaM sakiriyaM jAva bhUovaghAiyaM amikaMkha no bhAsijjA // se bhikkhU vA0 pumaM AmaMtemANe AmaMtie vA appaDisuNemANe evaM vaijA-amuge i vA Ausotti vA AusaMtArotti vA sAvagetti vA uvAsagetti vA dhammietti vA dhammapietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva amikaMkha bhAsijjA // se bhikkhU vA 2 itthiM AmaMtemANe AmaMtie ya appaDisuNemANe no evaM vaijA holI i vA golIti vA itthIgameNaM neyavvaM // se bhikkhU vA 2 itthiM AmaMtemANe AmaMtie ya appaDisuNemANI evaM vaijA-Ausotti vA bhaiNitti vA bhoIti vA bhagavaIti vA sAvigeti vA uvAsietti vA dhammietti vA dhammappietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva abhikaMkha bhAsijjA // (sU0 134) sa bhikSuH pumAMsamAmantrayannAmantritaM vA'zRNvantaM naivaM bhASeta, tadyathA-hola iti vA gola iti vA, etau ca dezAntare'vajJAsaMsUcakau, tathA 'vasule'tti vRSalaH 'kupakSaH' kutsitAnvayaH ghaTadAsa iti vA zveti vA stena iti vA cArika iti vA mAyoti vA mRSAvAdIti vA, ityetAni-anantaroktAni tvamasi tava janako vA-mAtApitarAvetAnIti, evaMprakArAM bhASAM yAvanna bhASeteti // etadviparyayeNa ca bhASitavyamAha-sa bhikSuH pumAMsamAmantrayannAmantritaM vA'zRNvantamevaM brUyAd yathA'muka iti vA AyuSmanniti vA AyuSmanta iti vA tathA zrAvaka dharmapriya iti, evamAdikAM bhASAM bhASeteti // evaM striyamadhikRtya sUtradvayamapi pratiSedhavidhibhyAM neyamiti // punarapyabhASaNIyAmAha se mi0 no evaM vaijjA-nabhodevitti vA gajadevitti vA vijjudevitti vA pavuTThade0 nivuTTadevittae vA paDau vA vAsaM mA vA paDau niphphajau vA sassaM mA vA ni0 vibhAu vA rayaNI mA vA vibhAu udeu vA sUrie mA vA udeu so vA / GORK
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAyA jayau vA mA jayau, no eyappagAraM bhAsaM bhAsijjA // pannavaM se bhikkhU vA 2 aMtalikkhetti vA gujjhANucaripati vA saMmucchie vA nivaie vA pao vaijjA vuTThabalAhagetti vA, eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jaM savvadvehiM samie sahie sayA jaijjAsi tibemi 2-1-4-1 | bhASAdhyayanasya prathamaH / ( sU0 135 ) sa bhikSurevaMbhUtAmasaMyatabhASAM na vadet, tadyathA-nabhodeva iti vA garjati deva iti vA tathA vidyuddevaH pravRSTo devaH nivRSTo devaH, evaM patatu varSA mA vA, niSpadyatAM zasyaM meti vA, vibhAtu rajanI meti vA, udetu sUryo mA vA, jayatvasau rAjA mA veti, evaMprakArAM devAdikAM bhASAM na bhASeta // kAraNajAte tu prajJAvAn saMyatabhASayA'ntarikSamityAdikayA bhASeta, etattasya bhikSoH sAmayyamiti // caturthasya prathamoddezakaH samAptaH 2-1-4-1 // uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaroddezake vAcyAvAcyavizeSo'bhihitaH, tadihApi sa eva zeSabhUto'bhidhIyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram -- se bhikkhU vA jahA vegaIyAI ruvAI pAsijjA tahAvi tAiM no evaM vaijjA, taMjahA gaMDI gaMDIti vA kuTTI kuTThIti vA jAva madhumehuNIti vA hatyacchinnaM hatyacchinnetti vA evaM pAyachinnetti vA nakkachiNNei vA kaNNachinnei vA uTThachinneti vA, jeyAbanne tahappagArA eyappagArAhiM bhAsAhiM bujhyA 2 kuppaMti mANavA te yAvi tahappagArAhiM bhAsAhiM abhikaMkha no bhAsijjA /
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zI0) // 389 // se mikkhU vA0 jahA vegaiyAI rUvAI pAsijA tahAvi tAI evaM vaijA-taMjahA-oyaMsI oyaMsitti vA teyaMsI teyaM zrutaskaM02 sIti vA jasaMsI jasaMsIi vA vaccaMsI vaJcaMsIi vA abhirUyaMsI 2 paDirUvaMsI 2 pAsAiyaM 2 darisaNijaM darisaNIyatti cUlikA 1 vA, je yAvanne tahappagArA tahappagArAhiM bhAsAI buiyA 2 no kuppaMti mANavA teyAvi tahappagArA eyappagArAhiM bhAsAhiM bhASA04 abhikaMkha bhAsijjA / / se bhikkhU vA0 jahA vegaiyAI rUvAI pAsijjA, taMjahA--vappANi vA jAva gihANi vA, tahAvi | uddezaH 2 tAI no evaM vaijA, taMjahA-sukkaDe i vA suTukaDe i vA sAhukaDe i vA kallANe i vA karaNije i vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajaM jAva no bhAsijjA // se bhikkhU vA0 jahA vegaIyAI rUvAI pAsijjA, taMjahA-vappANi vA jAva gihANi vA tahAvi tAI evaM vaijA, taMjahA-AraMbhakaDe i vA sAvajakaDe i vA payattakaDe i vA pAsAiyaM pAsAie vA darisaNIyaM darasaNIyaMti vA abhirUvaM abhirUvaMti vA paDirUvaM paDirUvaMti vA eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva bhAsijjA / / (sU0 136) sa bhikSuryadyapi 'egaiyAInti kAnicidrUpANi gaNDIpadakuSThyAdIni pazyet tathApyetAni svanAmagrAhaM tadvizeSaNavizisASTAni noccArayediti, tadyathetyudAharaNopapradarzanArthaH, 'gaNDI' gaNDamasyAstIti gaNDI yadivocchUnagulphapAdaH sa gaNDI-|| tyevaM na vyAharttavyaH, tathA kuSThyapi na kuSThIti vyAharttavyaH, evamaparavyAdhiviziSTo na vyAharttavyo yAvanmadhumehIti madhuvarNamUtrAnavarataprazrAvIti, atra ca dhUtAdhyayane vyAdhivizeSAH pratipAditAstadapekSayA sUtre yAvadityuktam, evaM chinnahastapAdanAsikAkarNoSThAdayaH, tathA'nye ca tathAprakArAH kANakuNTAdayaH, tadvizeSaNaviziSTAbhirvAgbhiruktA ukkAH ku- Plh389 // pyanti mAnavAstAMstathAprakArAMstathAprakArAbhirvAgbhirabhikAGkSaya no bhASeteti // yathA ca bhASeta tathA''ha-sa bhikSuryadyapi
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ SANSAR gaNDIpadAdivyAdhigrastaM pazyettathA'pi tasya yaH kazcidviziSTo guNa ojasteja ityAdikastamuddizya sati kAraNe vadediti, kezavavatkRSNazvazukladantaguNodghATanavadguNagrAhI bhavedityarthaH // tathA sa bhikSuryadyapyetAni rUpANi pazyettadyathA-vaprAH prAkArA yAvadgRhANi, tathA'pyetAni naivaM vadet , tadyathA-sukRtametat suSTu kRtametat sAdhu-zobhanaM kalyANametat , karttavyamevaitadevaMvidhaM bhavadvidhAnAmiti, evaMprakArAmanyAmapi bhASAmadhikaraNAnumodanAt no bhASeteti // punarbhASaNIyAmAhasa bhikSurvaprAdikaM dRSTvA'pi taduddezena na kizcid brUyAt, prayojane satyevaM saMyatabhASayA brUyAt , tadyathA-mahArambhakRtametat sAvadyakRtametat tathA prayatnakRtametat , evaM prasAdanIyadarzanAdikAM bhASAmasAvadyAM bhASeteti // se bhikkhU vA 2 asaNaM vA0 uvakkhaDiyaM tahAvihaM no evaM vaijjA, taM0 sukaDetti vA suTukaDe i vA sAhukaDe i vA kallANe i vA karaNijje i vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajaM jAva no bhAsijjA // se bhikkhU vA 2 asaNaM vA 4 uvakkhaDiyaM pehAya evaM vaijA, taM0-AraMbhakaDetti vA sAvajakaDetti vA payattakaDe i vA bhaddayaM bhaddeti vA UsaDhaM UsaDhe i vA rasiyaM 2 maNunnaM 2 eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva bhAsijjA // (sU0 137) evamazanAdigatapratiSedhasUtradvayamapi neyamiti, navaram 'UsaDha'nti ucchritaM varNagandhAyupetamiti // punarabhASaNIyAmAhakizca- . se bhikkhU vA bhikkhuNI vA maNussaM vA goNaM vA mahisaM vA migaM vA pasuM vA pakni vA sarIsi vA jalacaraM vA se ttaM parivUDhakAyaM pehAe no evaM vaijjA-thUle i vA pameile i vA baTTe i vA vajhe i vA pAime i vA, eyappagAraM bhAsaM sA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 | bhASA04 uddezaH 2 // 39 // CARERASACARAK . vajaM jAva no bhAsijjA se mikkhU vA mikkhuNI vA maNussaM vA jAva jalayaraM vA settaM parivUDhakAyaM pehAe evaM vaijjA parivUDhakAetti vA uvaciyakAetti vA thirasaMghayaNetti vA ciyamaMsasoNietti vA bahupaDipunaiMdiietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva bhAsijjA // se mikkhU vA 2 virUvarUvAo gAo pehAe no evaM vaijjA, taMjahA-gAo dujmA otti vA dammetti vA gorahatti vA vAhimatti vA rahajoggatti vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajaM jAva no bhAsijjA // se mi0 virUvarUvAo gAo pehAe evaM vaijjA, taMjahA-juvaMgavitti vA gheNutti vA rasavaitti vA hasse i vA mahalle i vA mahabbae i vA saMvahaNitti vA, eappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva abhikaMkha bhAsijjA // se bhikkhU vA0 taheva gaMtumujjANAI paThavayAI vaNANi vA rukkhA mahalle pehAe no evaM vaijjA, taM0-pAsAyajoggAti vA toraNajoggAi vA gihajoggAi vA phalihajo0 aggalajo0 nAvAjo0 udaga0 doNajo0 pIDhacaMgaberanaMgalakuliyajaMtalaTThInAbhigaMDIAsaNajo0 sayaNajANauvassayajogAI vA, eyappagAraM0 no bhAsijjA / / se bhikkhU vA0 taheva gaMtu0 evaM vaijjA, taMjahA-jAimaMtA i vA dIhavaTTA i vA mahAlayA i vA payAyasALA i vA viDimasAlA i vA pAsAiyA i vA jAva paDirUvAti vA eyappagAraM bhAsaM asAvajaM jAva bhAsijjA // se bhi0 bahusaMbhUyA vaNaphalA pehAe tahAvi te no evaM vaijjA, taMjahA-pakkA i vA pAyakhajjA i vA veloiyA i vA TAlA i vA vehiyA i vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajaM jAva no bhAsijjA // se bhikkhU0 bahusaMbhUyA vaNaphalA aMbA pehAe evaM vaijjA, taM0-asaMthaDA i vA bahunivaTTimaphalA i vA bahusaMbhUyA i vA bhUyarucitti vA, eyappagAraM bhA0 asaa0|| se. bahusaMbhUyA osahI pehAe tahAvi tAo na evaM vaijjA, taMjahA-pakkA i vA nIlIyA i vA chavI // 39 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. sU. 66 iyA i vA lAimA i vA bhajjimA i vA bahukhajjA i vA, eyapagA0 no bhAsijjA // se0 bahu0 pehAe tahAvi evaM vaijjA, taM0--rUDhA i vA bahusaMbhUyA i vA thirA i vA UsaDhA i vA gabbhiyA i vA pasUyA i vA sasArA ivA, eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva bhAsi0 // ( sU0 138 ) sa bhikSurgavAdikaM 'parivRddhakArya' puSTakAyaM prekSya naitadvadet, tadyathA-sthUlo'yaM prameduro'yaM tathA vRttastathA vadhyo vahanayogyo vA, evaM pacanayogyo devatAdeH pAtanayogyo veti, evamAdikAmanyAmapyevaMprakArAM 'sAvadyAM bhASAM no bhASeteti // bhASaNavidhimAha-sa bhikSurgavAdikaM parivRddhakArya prekSyaivaM vadet, tadyathA- parivRddhakAyo'yamityAdi sugamamiti // tathA-sa bhikSuH 'virUparUpAH' nAnAprakArA gAH samIkSya naitadvadet, tadyathA- dohanayogyA etA gAvo dohanakAlo vA varttate tathA 'damyaH' damanayogyo'yaM 'gorahakaH' kalhoTakaH, evaM vAhanayogyo rathayogyo veti, evaMprakArAM sAvadyAM bhASAM no bhASeteti // sati kAraNe bhASaNavidhimAha-sa bhikSurnAnAprakArA gAH prekSya prayojane satyevaM brUyAt, tadyathA- 'juvaMgave'tti yuvA'yaM gauH dhenuriti vA rasavatIti vA, (hrasvaH mahAn mahAvyayo vA) evaM saMvahana iti, evaMprakArAmasAvadyAM bhASAM bhASeteti // kiJca sa bhikSu| rudyAnAdikaM gatvA mahato vRkSAn prekSya naivaM vadet, tadyathA- prAsAdAdiyogyA amI vRkSA iti, evamAdikAM sAvadyAM bhASAM | no bhASeteti // yattu vadettadAha-sa bhikSustathaivodyAnAdikaM gatvaivaM vadet, tadyathA - 'jAtimantaH' sujAtaya iti, evamAdikAM bhASAmasAvadyAM saMyata eva bhASeteti // kiJca sa bhikSurbahusaMbhUtAni vRkSaphalAni prekSya naivaM vadet, tadyathA - etAni phalAni 'pakkAni ' pAkaprAptAni, tathA 'pAkakhAdyAni' baddhAsthIni gattaprakSepakodravapalAlAdinA vipacya bhakSaNayogyAnIti, tathA
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA- 'velocitAni' pAkAtizayato grahaNakAlocitAni, ataH paraM kAlaM na viSahantItyarthaH, 'TAlAni' anavabaddhAsthIni koma-10 zrutaskaM02 rAGgavRttiH lAsthInIti yaduktaM bhavati, tathA 'dvaidhikAni' iti pezIsampAdanena dvaidhIbhAvakaraNayogyAni veti, evamAdikAM bhASAM| cUlikA 1 (zI0) dAphalagatAM sAvadyAM no bhASeta // yadabhidhAnIyaM tadAha-sa bhikSurbahusambhUtaphalAnAmrAn prekSyaivaM vadet, tadyathA-'asa bhASA04 uddezaH 2 // 391 // marthAH' atibhareNa na zaknuvanti phalAni dhArayitumityarthaH, etena pakvArtha uktaH, tathA 'bahunivartitaphalAH' bahUni nirvatitAni phalAni yeSu te tathA, etena pAkakhAdyArtha uktaH, tathA 'bahusambhUtAH' bahUni saMbhUtAni pAkAtizayato grahaNa-10 6 kAlocitAni phalAni yeSu te tathA, anena velocitArtha uktaH, tathA 'bhUtarUpAH' iti vA bhUtAni rUpANyanavabaddhAsthIni || komalaphalarUpANi yeSu te tathA, anena TAlAdyartha upalakSitaH, evaMbhUtA ete AghAH, AmragrahaNaM pradhAnopalakSaNam , evaMbhUtAmanavadyAM bhASAM bhASeteti // kiJca-sa bhikSurbahusambhUtA oSadhIkSyi tathA'pyetA naitadvadet , tadyathA-pakkA nIlA| ArdrAH chavimatyaH 'lAimAH' lAjAyogyA ropaNayogyA vA, tathA 'bhajimAo'tti pacanayogyA bhaJjanayogyA vA 'bahukhajA' bahubhakSyAH pRthukakaraNayogyA veti, evaMprakArAM sAvadyAM bhASAM no bhASeta // yathA ca bhASeta tadAha-sa bhikSubehusaMbhUtA oSadhIH prekSyaitad brUyAt , tadyathA-rUDhA ityAdikAmasAvadyAM bhASAM bhASeta // kiJcase bhikkhU vA0 tahappagArAiM sahAI suNijjA tahAvi eyAI no evaM vaijjA, taMjahA-susadetti vA dusadetti vA, eyappa // 391 // gAraM bhAsaM sAvajaM no bhAsibjA / / se bhi0 tahAvi tAI evaM vaijjA, taMjahA-susaI susadditti vA dusaraM dusaditti
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ PARANATAKARYAKA - vA, eyappagAraM asAvajaM jAva bhAsijjA, evaM rUvAI kiNhetti vA 5 gaMdhAI suramigaMdhitti vA 2 rasAI tittANi vA 5 kAsAI kakkhaDANi vA 8 // (sU0 139) sa bhikSuryadyapyetAn zabdAn zRNuyAt tathA'pi naivaM vadet, tadyathA-zobhanaH zabdo'zobhano vA mAGgaliko'mAna|liko vA, ityayaM na vyAharttavyaH // viparItaM tvAha-yathA'vasthitazabdaprajJApanAviSaye etadvadet , tadyathA-'susaI'ti zobhanazabda zobhanameva brUyA, azobhanaM tvazobhanamiti // evaM rUpAdisUtramapi neyam // kizca se mikkhU vA0 vaMtA kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca aNuvIi niTThAbhAsI nisammabhAsI aturiyabhAsI vivegabhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA 5 // evaM khalu0 sayA jai (sU. 140) ttibemi // 2-1-4-2 // bhASA'dhyayanaM caturtham // 2-1-4 // sa bhikSuH krodhAdikaM vAntvaivaMbhUto bhavet , tadyathA-anuvicintya niSThAbhASI nizamyabhASI atvaritabhASI vivekabhASI bhASAsamityupeto bhASAM bhASeta, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // caturthamadhyayanaM bhASAjAtAkhyaM 2-1-4 samAptamiti //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 vasvaiSa05 uddezaH 1 // 392 // atha vastraiSaNA'dhyayanam / caturthAdhyayanAnantaraM paJcamamArabhyate, asya cAyamaMbhisambandhaH-iMhAnantarAdhyayane bhASAsamitiH pratipAditA, tadanantarameSaNAsamitirbhavatIti sA vastragatA pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi upakramAdIni bhavanti, tatropakramAntargato'dhyayanArthAdhikAro vastreSaNA pratipAdyeti, uddezArthAdhikAradarzanArtha tu niyuktikAra Aha paDhame gahaNaM bIe dharaNaM pagayaM tu vvavattheNaM / emeva hoi pAyaM bhAve pAyaM tu guNadhArI // 315 // prathame uddezake vastragrahaNavidhiH pratipAditaH, dvitIye tu dharaNavidhiriti // nAmaniSpanne tu nikSepe vasleSaNeti, tatra vastrasya nAmAdizcaturvidho nikSepaH, tatrApi nAmasthApane kSuNNe, dravyavastraM tridhA, tadyathA-ekendriyaniSpannaM kArpAsikAdi, vikalendriyaniSpannaM cInAMzukAdi, paJcendriyaniSpannaM kambalaratnAdi, bhAvavastraM tvaSTAdazazIlAGgasahasrANIti, iha tu dravyavastreNAdhikAraH, tadAha niyuktikAraH-pagayaM tu davvavattheNaM'ti / vastrasyeva pAtrasyApi nikSepa iti manyamAno'traiva pAtrasyApi nikSepAtinirdezaM niyuktikAro gAthApazcArddhanAha-'evameva' iti vastravatpAtrasyApi caturvidho nikSepaH, tatra dravyapAtramekendriyAdiniSpannaM, bhAvapAtraM sAdhureva guNadhArIti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se mi0 abhikaMkhijjA vatthaM esittae, se jaM puNa vatthaM jANijjA, taMjahA-jaMgiyaM vA bhaMgiyaM vA mANiyaM vA pottagaM, vA // 392 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ khomiyaM vA tUlakaDaM vA, tahappanAraM vatthaM vA je niggaMthe taruNe jugavaM balavaM appAyaMke thirasaMghayaNe se ega vatthaM dhArijA no bIyaM, jA nigaMthI sA cattArisaMghADIo dhArijA, egaM duhtvavitthAraM do tihatyavitthArAo ega cauhatyavitthAraM, tahappagArehiM vatthehiM asaMdhijamANehiM, aha pacchA egamegaM saMsivijA / / (sU0 141) | sa bhikSurabhikAleddhastramanveSTuM tatra yatpunarevaMbhUtaM vastraM jAnIyAt , tadyathA-'jaMgiya'ti jaGgamoSTrAcUrNAniSpannaM, tathA|5|| bhaMgiya'ti nAnAbhaGgikavikalendriyalAlAniSpannaM, tathA 'sANayaMti saNavalkalaniSpannaM 'pottagaM'ti tAbyAdipatrasaGghAtanippannaM 'khomiya'ti kArpAsikaM 'tUlakaDaMti arkAditUlaniSpannam , evaM tathAprakAramanyadapi vastraM dhArayedityuttareNa sambandhaH / yena sAdhunA yAvanti dhAraNIyAni tadarzayati-tatra yastaruNo nirgranthaH-sAdhuryovane varttate 'balavAn' samarthaH 'alpAtaGkaH' arogI 'sthirasaMhananaH' dRDhakAyo dRDhadhRtizca, sa evaMbhUtaH sAdhurekaM 'vastraM' prAvaraNaM tvaktrANArtha dhArayet no dvitIyamiti, yadaparamAcAryAdikRte vibharti tasya svayaM paribhogaM na kurute, yaH punarvAlo durbalo vRddho vA yAvadalpasaMhananaH sa yathAsamAdhi vyAdikamapi dhArayediti, jinakalpikastu yathApratijJameva dhArayet na tatrApavAdo'sti / yA punarnirgranthI sA catasraH saMghATikA dhArayet, tadyathA-ekAM dvihastaparimANAM yAM pratizraye tiSThantI prAvRNoti, dve trihastaparimANe, tatraikAmujjvalAM bhikSAkAle prAvRNoti, aparAM bahibhUmigamanAvasara iti, tathA'parA catuhastavistarA samavasaraNAdI sarvazarIrapracchAdikAM prAvRNoti, tasyAzca yathAkRtAyA alAbhe atha pazcAdekamekena sArddha sIvyediti // kiJca se bhi0 paraM addhajoyaNamerAe vatthapaDiyA0 no abhisaMdhArija gamaNAe / / (sU0 142)
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 vakhaipa05 uddezaH 1 sa bhikSurvastrArthamar3ayojanAparato gamanAya mano na vidadhyAditi // se mi0 se jaM. assipaDiyAe ega sAhammiyaM samuhissa pANAI jahA piMDesaNAe bhANiyavvaM // evaM bahave sAhammiyA egaM sAhammiNiM bahave sAhammiNIo bahave samaNamAhaNa0 taheva purisaMtarakaDA jahA piMDesaNAe // (sU0 143) sUtradvayamAdhAkarmikodezena piNDaiSaNAvanneyamiti // sAmpratamuttaraguNAnadhikRtyAha. se mi0 se 0 asaMjae mikkhupaDiyAe kIyaM vA dhoyaM vA rattaM vA ghaTuM vA maTuM vA saMpadhUmiyaM vA tahappagAraM vatthaM apu risaMtarakaDaM jAva no0, aha pu0 purisaM0 jAva paDigAhijjA // (sU0 144) 'sAdhupratijJayA' sAdhumuddizya gRhasthena krItadhautAdikaM vastramapuruSAntarakRtaM ma pratigRhNIyAt , puruSAntarasvIkRtaM tu gRhNIyAditi piNDArthaH // api ca se mikkhU vA 2 se jAiM puNa vatthAI jANijjA virUvarUvAI mahaddhaNamullAI, taM0-AINagANi vA sahiNANi vA sahiNakallANANi vA AyANi vA kAyANi vA khomiyANi vA dugullANi vA paTTANi vA malayANi vA pannANi vA asuyANi vA cINaMsuyANi vA desarAgANi vA amilANi vA gajjaphalANi vA phAliyANi vA koyavANi vA kaMbalagANi vA pAvarANi bA, annayarANi vA taha0 vatthAI mahaddhaNamullAI lAme saMte no paDigAhijjA / / se mi0 AiNNapAuraNANi batvANi jANijjA, taM0-uhANi vA pesANi vA pesalANi vA kiNhamigAINagANi vA nIlamigAINagANi vA gorami0 kaNagANi // 393 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vA kaNagarkatANi vA kaNagapaTTANi vA kaNagakhaiyANi vA kaNagaphusiyANi vA vagyANi vA vivagyANi vA [vigANi vA] ___AbharaNANi vA AmaraNavicittANi vA, annayarANi taha0 AINapAuraNANi vatthANi lAbhe saMte no0 // (sU0 145) - sa bhikSuryAni punarmahAdhanamUlyAni jAnIyAt, tadyathA-'AjinAni' mUSakAdicarmaniSpannAni zlakSNAni-sUkSmANi ca tAni varNacchavyAdibhizca kalyANAni-zobhanAni vA sUkSmakalyANAni, 'AyANi'tti kvaciddezavizeSe'jAH sUkSmaromavatyo bhavanti tatpazmaniSpannAni AjakAni bhavanti, tathA kvaciddeze indranIlavarNaH karpAso bhavati tena niSpannAni kAyakAni, 'kSaumika' sAmAnyakAryAsikaM 'dukUla' gauDaviSayaviziSTakAsika paTTasUtraniSpannAni paTTAni 'malayAni malayajasUtrosannAni 'pannunnati valkalatantuniSpannam aMzukacInAMzukAdIni nAnAdezeSu prasiddhAbhidhAnAni, tAni ca mahArghamUlyAnItikRtvA aihikAmuSmikApAyabhayAllAbhe sati na pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryAni punarevaMbhUtAni ajinaniSpanAni 'prAvaraNIyAni' vastrANi jAnIyAt , tadyathA-'uddANi vatti udrAH-sindhuviSaye matsyAstatsUkSmacarmaniSpannAni udrANi 'pesANi ti sindhuviSaya eva sUkSmacarmANaH pazavastaccarmaniSpannAnIti 'pesalANi'tti taccarmasUkSmapazmaniSpannAni kRSNanIlagauramRgAjinAni-pratItAni 'kanakAni ca' iti kanakarasacchuritAni, tathA kanakasyeva kAntiryeSAM tAni kanakakAntIni tathA kRtakanakarasapaTTAni kanakapaTTAni evaM 'kanakakhacitAni' kanakarasastabakAJcitAni kanakaspRSTAni tathA vyAghracarmANi evaM 'vagyANi'tti vyAghracarmavicitritAni 'AbharaNAni' AbharaNapradhAnAni 'AbharaNavicitrANi' girivi
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ mobAcA- rAvRttiH (zI.) // 394 // zrutaskaM03 cUlikA 1 vakhaiSa05 | uddezaH 1 DakAdivibhUSitAni anyAni vA tathAprakArANyajinaprAvaraNAni lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // sAmprataM vastragrahaNAbhigrahavizeSamadhikRtyAha ibeiyAI AyataNAI uvAikamma aha mikkhU jANijjA cauhiM paDimAhiM vatthaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA, se mi0 2 uddesiya vatthaM jAijA, taM0-jaMgiyaM vA jAva tUlakaDaM vA, taha. vatthaM sayaM vA Na jAijjA, paro0 phAsuyaM0 paDi0, paDhamA paDimA 1 / ahAvarA ducA paDimA-se mi0 pehAe vatthaM jAijjA gAhAvaI vA0 kammakarI vA se puvvAmeva AloijjA Ausotti vA 2 dAhisi me itto annayaraM vatthaM ?, tahappa0 vatthaM sayaM vA0 paro0 phAsuyaM esa0 lAbhe0 paDi0, duccA paDimA 2 / ahAvarA taccA paDimA-se bhikkhU vA0 se jaM puNa0 taM aMtarijaM vA uttarijaM vA tahappagAraM vatthaM sayaM0 paDi0, taccA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA-se. ujhiyadhammiyaM vatthaM jAijjA jaM caunne bahave samaNa0 vaNImagA nAvakakhaMti tahappa. ujjhiya0 vatthaM sayaM0 paro0 phAsuyaM jAva pa0, cautthApaDimA 4 // iyANaM cauNDaM paDimANaM jahA piMDesaNAe / siyA NaM etAe esaNAe esamANaM paro vaijjA-AusaMto samaNA! ijjAhi tumaM mAseNa vA dasarAeNa vAM paMcarAeNa vA sute sutatare vA to te vayaM annayaraM vatthaM dAhAmo, eyappagAraM nigghosaM succA ni0 se puvAmeva AloijjA-Ausotti vA ! 2 no khalu me kappai eyappagAraM saMgAraM paMDisuNittae, abhikakhasi me dAuM iyANimeva dalayAhi, se NevaM vayaM paro vaijjA-Au0 sa0! aNugacchAhi to te vayaM anna0 vatthaM dAhAmo, se puvAmeva AloijjA-Ausotti ! vA 2 no khalu me kappai saMgAravayaNe paDisuNittae0, se sevaM vayaMtaM paro NeyA vaijjA // 394 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ -Ausotti vA bhaiNitti vA! AhareyaM vatthaM samaNassa dAhAmo, aviyAI vayaM pacchAvi appaNo sayaTThAe pANAI 4 samAraMbha samuddissa jAva ceissAmo, eyappagAraM nigrosaM succA nisamma tahappagAraM vatthaM aphAsuaM jAva no paDigAhijjA // siA NaM paro netA vaijA-Ausotti ! vA 2 Ahara eyaM vatthaM siNANe vA 4 AghaMsittA vA pa0 samaNassa NaM dAhAmo, eyappagAraM nigdhosaM succA ni0 se puvAmeva Au0 bha0! mA eyaM tumaM vatthaM siNAgeNa vA jAva parghasAhi vA, abhi0 emeva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro siNANeNa vA paghaMsittA dalaijjA, tahappa0 vatthaM aphA0 no pa0 / / se NaM paro netA vaijjA0-bha0! Ahara evaM vatthaM sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholettA vA paholettA vA samaNassa NaM dAhAmo0, eya0 nigdhosaM taheva navaraM mA eyaM tumaM vatthaM sIodaga0 usi0 uccholehi vA paholehi vA, abhikaMgkhasi, sesaM taheva jAva no paDigAhijjA / / se NaM paro ne0 A0 bha0! AhareyaM vatthaM kaMdANi vA jAva hariyANi vA visohittA samaNassa NaM dAhAmo, eya0 nigdhosaM taheva, navaraM mA eyANi tumaM kaMdANi vA jAva visohehi, no khalu me kappai eyappagAre vatthe paDiggAhittae, se sevaM vayaMtassa paro jAva visohittA dalaijjA, tahappa0 vatthaM aphAsuaM no pa0 / siyA se paro netA vatthaM nisirijA, se punvA0 A0 bha0! tumaM ceva NaM saMtiyaM vatthaM aMtoaMteNaM paDilehijissAmi, kevalI bUyA A0, vatthaMteNa vaddhaM siyA kuDale vA guNe vA hiraNNa vA suvaNNe vA maNI vA jAva rayaNAvalI vA pANa vA bIe vA harie vA, aha bhikkhU NaM pu0 jaM puvvAmeva vatthaM aMtoaMteNa paDilehijA / / (sU0 146) 'ityetAni' pUrvoktAni vakSyamANAni vA''yatanAnyatikramyAdha bhikSuzcatasRbhiH 'pratimAbhiH' vakSyamANairabhigrahavizeSai
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 395 // vastramambeSTuM jAnIyAt, tadyathA - 'uddiSTaM' prAk saGkalpitaM vastraM yAciSye, prathamA pratimA 1, tathA 'prekSita' dRSTaM sad vastraM yAciSye nAparamiti dvitIyA 2 tathA antaraparibhogena uttarIyaparibhogena vA zayyAtareNa paribhuktaprAyaM vastraM grahISyAmIti tRtIyA 3, tathA tadevotsRSTadhArmikaM vastraM grahISyAmIti caturthI pratimeti 4 sUtracatuSTayasamudAyArthaH / AsAM catasRNAM pratimAnAM zeSo vidhiH piNDaiSaNAvanneya iti // kiJca - 'syAt ' kadAcit 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'etayA' anantaroktayA vastraiSaNayA vastramanveSayantaM sAdhuM paro vaded, yathA-AyuSman ! zramaNa ! tvaM mAsAdau gate samAgaccha tato'haM vastrAdikaM dAsyAmi ityevaM tasya na zRNuyAt, zeSaM sugamaM yAvadidAnImeva dadasveti, evaM vadantaM sAdhuM paro brUyAd, yathA- anugaccha tAvatpunaH stokavelAyAM samAgatAya dAsyAmi ityetadapi na pratizRNuyAd, vadeccedAnImeva dadasveti, tadevaM punarapi vadantaM sAdhuM 'paro' gRhastho netA'paraM bhaginyAdikamAhUya vaded yathA''nayaitad, vastraM yena zramaNAya dIyate, vayaM punarAtmArthaM bhUtopamardenAparaM kariSyAma iti etatprakAraM vastraM pazcAtkarmabhayAllAbhe sati na pratigRhNIyAditi // tathA - syApara evaM vaded, yathA- snAnAdinA sugandhidravyeNAgharSaNAdikAM kriyAM kRtvA dAsyAmi, tadetannizamya pratiSedhaM vidadhyAt, atha pratiSiddho'pyevaM kuryAt, tato na pratigRhNIyAditi // evamudakAdinA dhAvanAdisUtramapi // sa paro vade - dyAcitaH san yathA kandAdIni vastrAdapanIya dAsyAmIti, atrApi pUrvavanniSedhAdikazcarca iti / kiJca - svAsaro yAcitaH san kadAcidvatraM 'nisRjet' dadyAt taM ca dadamAnamevaM brUyAt, yathA-svadIyamevAhaM vastramantopAntena pratyupekSiSye, naivA zrutaskaM0 2 cUlikA 1 vastraiSa0 5 uddezaH 1 // 395 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyupekSitaM gRhNIyAd, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametat kimiti ?, yatastatra kiJcitkuNDalAdikamAbharaNajAtaM baddhaM bhavet, sacittaM vA kiMcid bhaved, ataH sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yadvastraM pratyupekSya gRhNIyAditi // kiJca - se mi0 se jaM0 saaMDaM0 sasaMtANaM tahappa0 vatthaM aphA0 no pa0 // se bhi0 se aM appaMDaM jAva saMtANagaM janalaM athiraM adhuvaM adhAraNinaM roijjataM na ruzcai taha aphA0 no pa0 // se mi0 se jaM0 appaMDaM jAba saMtANagaM alaM thiraM dhuvaM dhAraNiz2aM roijjaMtaM ruzcai, taha0 vatthaM phAsu0 paDi0 / / se mi0 no navae me vatthettikaTTu no bahudesieNa siNANeNa vA jAba paghaMsijjA | se mi0 no navae me vatthettikaTTu no bahude0 sIodagaviyaDeNa vA 2 jAva pahoiA // se miklU vA 2' dubbhigaMdhe me vatthittikaTTu no bahu0 siNANeNa taheba bahusIo0 uhiMsa0 AlAvao // ( sU0 147 ) " sa bhikSuryatpunaH sANDAdikaM vastraM jAnIyAt tanna pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM vastraM jAnIyAt, tadyathAalpANDaM yAvadalpasantAnakaM kintu 'analam' abhISTakAryAsamartha hInAditvAt, tathA 'asthira' jIrNam 'adhuvaM' svalpakAlAnujJApanAt, tathA 'adhAraNIyam' aprazasta pradezakhaJjanAdikalaGkAGkitatvAt, tathA coktam - " cattAri deviyA bhAgA, do ya bhAgA ya mANusA / AsurA ya duve bhAgA, majjhe vatthassa rakkhaso // 1 // deviesuttamo lAbho, mANusesu a majjhimo / Asuresu a gelanaM, maraNaM jANa rakkhase // 2 // " sthApanA ceyam // kiJca - "lakkhaNahINo uvahI uvahaNaI 1 catvAro devikA bhAgA dvau ca bhAgau ca mAnujau / Asurau ca dvau bhAgau madhye vastrasya rAkSasI // 1 // daivikeSUttama lAbho mAnuSyayozca madhyamaH / Asurayo glAnatvaM maraNaM jAnIhi rAkSase // 2 // 2 lakSaNahIna upadhirupahanti jJAnadarzanacAritrANi.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaska02 zrIAcArAvRttiH (zI.) | vavaiSa05 uddezaH 1 nANadasaNacarita" ityAdi, tadevaMbhUtamaprAyogyaM 'rocyamAna' prazasyamAnaM dIyamAnamapi vA dAtrA na rocate, sAdhave na kalpata ityrthH|| eteSAM cAnalAdInAM caturNI padAnAM poDaza bhaGgA bhavanti, tatrAdyAH paJcadazAzuddhAH, zuddhastvekaH SoDazastamadhikRtya sUtramAha-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM vastraM catuSpadavizuddhaM jAnIyAttacca lAbhe sati gRhNIyAditi piNDArthaH // kica-sa bhikSuH 'navam' abhinavaM vastraM mama nAstItikRtvA tataH 'bahudezyena' ISadbahunA 'snAnAdikena' sugandhidravyeNAghRSya praghRSya vA no zobhanatvamApAdayediti // tathA-sa bhikSuH 'navam' abhinavaM vastraM mama nAstItikRtvA tatastasyaiva 'no' naiva zItodakena bahuzo na dhAvanAdi kuryAditi // api ca-sa bhikSuryadyapi malopacitatvAhurgandhi vastraM syAt tathA'pi tadapanayanArtha sugandhidravyodakAdinA no dhAvanAdi kuryAd gacchanirgataH, tadantargatastu yatanayA prAsukodakAdinA lokopaghAtasaMsaktibhayAt malApanayanArtha kuryAdapIti // dhautasya pratApanavidhimadhikRtyAha se mikkhU vA0 abhikaMkhijja vatthaM AyAvittae vA pa0, tahappagAraM vatthaM no aNaMtarahiyAe jAva puDhavIe saMtANae AyAvija vA pa0 // se mi. abhi0 vatthaM A0pa0 ta0 vatthaM thUNasi vA gihelugaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA annayare tahappagAre aMtalikkhajAe dubbaddhe dunnikkhitte aNikaMpe calAcale no Aono pa0 se mikkhU vA0 abhi0 AyAvittae vA taha0 vatthaM kukiyaMsi vA mittaMsi vA silaMsi vA lelusi vA annayare vA taha0 aMtali. jAva no AyAvija vA pa0 // se mi0 vatthaM AyA0pa0 taha0 vatthaM khaMdhaMsi vA maM0 mA0 pAsA. ha. annayare vA taha0 aMtali0 no AyAvijja vA0pa0 / se0 tamAyAe egaMtamavakamijjA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAva annayarasi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi paDile // 39 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. sU. 67 hiya 2 pamajjiya 2 tao saM0 vatthaM AyAvijja vA payA0, eyaM khalu sayA jaijjAsi ( sU0 148 ) tibemi // 2-1-5-1 / / vatthesaNassa paDhamo uddeso samanto // - sa bhikSuravyavahitAyAM bhUmau vastraM nAtApayediti // kiJca sa bhikSuryadyabhikAGkSayedvastra mAtApayituM tataH sthUNAdau calAcale sthUNAdivastrapatanabhayAnnAtApayet, tatra gihelukaH- umbaraH 'usyAlaM' udUkhalaM 'kAmajalaM' snAnapIThamiti // sa bhikSurbhittizilAdau patanAdibhayAdvastraM nAtApayediti // sa bhikSuH skandhamazca kaprAsAdAdAvantarikSajAte vastraM patanAdibhayAdeva nAtApayediti // yathA cAtApayettathA cAha-sa bhikSustadvastramAdAya sthaNDilAdi pratyupekSya cakSuSA pramRjya ca rajoharaNAdinA tata AtApanAdikaM kuryAditi, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // paJcamasya prathamoddezakaH samAptaH // 2-1-5-1 // uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaroddezake vastragrahaNavidhirabhihitastadanantaraM dharaNavidhirabhidhIyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram - se mikkhU vA0 AhesaNijjAeM vatthAiM jAijjA ahApariggahiyAI batthAiM dhArilA no dhoilA no raejA no dhoyarattAI badhAI dhArijjA apaliuMcamANo gAmaMtaresu0 omacelie, eyaM khalu vatthadhArissa sAmaggiyaM // se mi0 gAhAbaikulaM pavisiukAme " savvaM cIvaramAyAe gAhAbaikulaM nikkhamikA vA pavisikA vA, evaM bahiya bihArabhUmiM vA biyArabhUmiM vA gAmANugAmaM vA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 zrIAcA dajijA, aha pu0 tivvadesiyaM vA vAsaM vAsamANaM pehAe jahA piMDesaNAe navaraM savvaM cIvaramAyAe / / (sU0 149) rAGgavRttiH sa bhikSuH 'yathaiSaNIyAni' aparikarmANi vastrANi yAceta yathAparigRhItAni ca dhArayet , na tatra kiJcitkuryAditi cUlikA 1 (zI0) dAdarzayati, tadyathA-na tadvastraM gRhItaM sat prakSAlayet nApi raJjayet tathA nApi bAkuzikatayA dhautaraktAni dhArayet , tathA-13 vaskhaiSa05 bhUtAni na gRhNIyAdityarthaH, tathAbhUtAdhautAraktavastradhArI ca grAmAntare gacchan 'apaliuMcamANe'tti agopayan sukhenaiva uddezaH 2 // 397 // gacched, yato'sau-'avamacelikaH' asAravastradhArI, ityetattasya bhikSorvastradhAriNaH 'sAmagya' sampUrNo bhikSubhAvaH yade vaMbhUtavastradhAraNamiti, etacca sUtraM jinakalpikoddezena draSTavyaM, vastradhAritvavizeSaNAd gacchAntargate'pi cAviruddhamiti // kiJca-se ityAdi piNDaiSaNAvanneyaM, navaraM tatra sarvamupadhim , atra tu sa sarva cIvaramAdAyeti vizeSaH // idAnI prAtihArikopahatavastravidhimadhikRtyAha se egaio muhuttagaM 2 pADihAriyaM vatthaM jAijA jAva egAheNa vA du. ti0 cau0 paMcAheNa vA vippavasiya 2 uvAgacchijjA, no taha vatthaM appaNo gihijjA no annamannassa dijjA, no pAmicaM kujA, no vattheNa vatthapariNAmaM karijjA, no paraM uvasaMkamittA evaM vaijA-Au0 samaNA! abhikaMkhasi vatthaM dhArittae vA pariharittae vA?, thiraM vA saMtaM no palicchidiya 2 paraDhavijA, tahappagAraM vatthaM sasaMdhiyaM vatthaM tassa ceva nisirijA no NaM sAijijjA / / se egaio eyappagAraM nigyosaM succA ni0 je bhayaMtAro tahappagArANi vatthANi sasaMdhiyANi muhuttagaM 2 jAva egAheNa vA0 5 vippavasiya 2 u // 397 // vAgacchaMti, taha0 vatthANi no appaNA giNhaMti no annamannassa dalayaMti taM ceva jAva no sAijaMti, bahuvayaNeNa bhANi
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ yavaM, se haMtA ahamavi muhuttagaM pADihAriyaM vatthaM jAittA jAva egAheNa vA 5 vippavasiya 2 uvAgacchissAmi, aviyAI eyaM mameva siyA, mAiTThANaM saMphAse no evaM karijjA / / (sU0 150) sa kazcitsAdhuraparaM sAdhuM muhUrtAdikAloddezena prAtihArikaM vastraM yAceta, yAcitvA caikAkyeva grAmAntarAdau gataH, tatra cAsAvekAhaM yAvatpazcAhaM voSitvA''gataH, tasya caikAkitvAtsvapato vastramupahataM, tacca tathAvidhaM vastraM tasya samarpayato'pi vastrasvAmI na gRhNIyAt , nApi gRhItvA'nyasmai dadyAt, nApyucchinnaM dadyAd , yathA gRhANedaM, tvaM punaH katibhirahobhirmamAnyaddadyAt, nApi tadaiva vastreNa parivartayet, na cAparaM sAdhumupasaMkramyaitadvadet , tadyathA-AyuSman ! zramaNa! 'abhikAGkasi' icchasyevaMbhUtaM vastra dhArayituM paribhoktuM ceti ?, yadi punarekAkI kazcidgacchettasya tadupahataM vastraM samarpayet na sthiraM-dRDhaM sat 'paricchindya paricchindya' khaNDazaH 2 kRtvA 'pariSThApayet' tyajet , tathAprakAraM vastraM 'sasaMdhiya'nti upa-6 hataM svato vastrasvAmI 'nAsvAdayet' na paribhuJjIta, api tu tasyaivopahantuH samarpayet , anyasmai vaikAkino gantuH sama yediti / evaM bahuvacanenApi neyamiti // kiJca-'saH' bhikSuH ekaH' kazcidevaM sAdhvAcAramavagamya tato'hamapi prAtihArikaM vastraM muhUrtAdikAlamuddizya yAcitvA'nyatraikAhAdinA vAsenopahaniSyAmi, tatastadvastraM mamaiva bhaviSyatItyevaM mAtRsthAnaM saMspRzet , na caitatkuryAditi // tathA se mi0 no vaNNamaMtAI vatthAI vivaNNAI karijA vivaNNAI na vaNNamaMtAI karijA, annaM vA vatthaM lamissAmittika1 no annamannassa dijA, no pAmicaM kujA, no vattheNa vatthapariNAmaM kujA, no paraM uvasaMkamittu evaM vadejA-Auso0!
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ G zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 vasvaipa05 uddezaH 2 // 398 // samamikakhasi me vatthaM dhArittae vA pariharittae vA?, thiraM vA saMtaM no palicchidiya 2 paridRvijA, jahA meyaM vatthaM pAvagaM paro mannai, paraM ca NaM adattahArI paDipahe pehAe tassa vatthassa niyANAya no tesiM bhIo ummaggeNaM gacchijA, jAva appussue, tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijijA // se mikkhU vA0 gAmANugAma dUijamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA imaMsi khalu vihaMsi bahave AmosagA vatthapaDiyAe saMpiMDiyA gacchejjA, No tesiM bhIo ummaggeNaM gacchejA jAva gAmA0 dUijejA // se bhi0 dUijjamANe aMtarA se AmosagA paDiyAgacchejA, te NaM AmosagA evaM vadejA-AusaM0 ! AhareyaM vatthaM dehi NikkhivAhi jahA riyAe NANattaM vatthapaDiyAe, eyaM khalu0 sayA jaijAsi (sU0 151) tibemi vatthesaNA samattA // 2-1-5-2 sa bhikSurvarNavanti vastrANi caurAdibhayAnno vigatavarNAni kuryAt , utsargatastAdRzAni na grAhyANyeva, gRhItAnAM vA parikarma na vidheyamiti tAtparyArthaH, tathA vivarNAni na zobhanavarNAni kuryAdityAdi sugamamiti // navaraM 'vihati aTavIprAyaH pnthaaH| tathA tasya bhikSoH pathi yadi 'AmoSakAH' caurA vastragrahaNapratijJayA samAgaccheyurityAdi pUrvoktaM yAvadetattasya bhikSoH sAmagryamiti // paJcamamadhyayanaM samAptam // 2-1-5 // ORKARKARAN / / 398 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha pAtraiSaNAkhyaM SaSThamadhyayanam / paJcamAdhyayanAnantaraM SaSThamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-iha prathame'dhyayane piNDavidhiruktaH, sa ca vasatAvAgamokena vidhinA bhoktavya iti dvitIye vasatividhirabhihitaH, tadanveSaNArtha ca tRtIye IryAsamitiH pratipAditA, piNDAdyarthe | pravRttena kathaM bhASitavyamiti caturthe bhASAsamitirukkA, sa ca paTalakaivinA na grAhya iti tadartha paJcame vaskhaiSaNA pratipAditA, tadadhunA pAtreNApi vinA piNDo na grAhya ityanena sambandhena pAtraiSaNA'dhyayanamAyAtam, asya ca catvAyenuyogadvArANi bhavanti, tatra nAmaniSpanne nikSepe pAtraiSaNA'dhyayanam , asya ca nikSepo'rthAdhikArazcAnantarAdhyayana eva lAghavArtha niyuktikRtA'bhihitaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se bhikkhU vA amikaMkhijjA pAyaM esittae, se jaM puNa pAdaM jANijjA, taMjahA-alAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA, tapagAraM pAyaM je niggaMthe taruNe jAva thirasaMghayaNe se egaM pAyaM dhArijjA no biiyaM // se mi0 paraM addhajoyaNamerAe pAyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe // se mi0 se jaM0 assi paDiyAe ega sAhammiyaM samuhissa pANAI 4 jahA piMDesaNAe cattAri AlAvagA, paMcame bahave samaNa pagaNiya 2 taheva / / se bhikkhU vA0 assaMjae bhikkhupaDiyAe bahave samaNamAhaNe0 vtthesnnaa''laavo||se bhikkhU vA0 se jAI puNa pAyAI jANijA virUvarUvAI maharNamullAI, taM0-ayapA
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 399 // yANi vA taupAyA0 taMbapAyA sIsagapA0 hiraNNapA0 suvaNNapA0 rIriapAyA0 hArapuDapA0 maNikAyakaMsapAyA0 saMkhasiMgapA0 daMtapA0 celapA0 selapA0 cammapA0 annayarAI vA taha0 virUvarUvAI mahadbaNamullAI pAyAI aphAsuyAI no0 // se bhi0 se jAI puNa pAyA0 virUva0 mahaddhaNabaMdhaNAI, taM0 - ayabaMdhaNANi vA jAva cammabaMdhaNANi vA annayarAI tahappa 0 mahaddhaNabaMdhaNAI aphA0 no pa0 / / icceyAI AyataNAI uvAikamma aha bhikkhU jANijjA cauhiM paDimAhiM pAyaM esittae, - tattha khalu imA paDhamA paDimA se bhikkhU0 uddisiya 2 pAyaM jAennA, taMjahA-- alAuyapAyaM vA 3 taha0 pAyaM sayaM vANaM jAijjA jAva paDi0 paDhamA paDimA 1 / ahAvarA0 se0 pehAe pAyaM jAijA, taM0 gAhAvaI vA kammakarIM vA se puvvAmeva AloijjA, Au0 bha0 ! dAhisi me itto annayaraM pAdaM taM0 -lAuyapAyaM vA 3, taha0 pAyaM sayaM vA jAva paDi0, duccA paDimA 2 / ahA se bhi0 se jaM puNa pAyaM jANijjA saMgaiyaM vA vejaiyaMtiyaM vA tahappa0 pAyaM sayaM vA jAva paDi0, taccA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA -- se bhi0 ujjhiyadhammiyaM jAejA jAva'nne bahave samaNA jAva nAvakakhaMti taha0 jAejA jAva paDi0, car3atthA paDimA 4 | itheiyANaM caunhaM paDimANaM annayaraM paDimaM jahA piMDesaNAe // se NaM eyAe esaNAe esamANaM pAsittA paro vaijjA Au0 sa0 ! ejjAsi tumaM mAseNa vA jahA vatthesaNAe se NaM paro netA va0 A0 bha0 ! AhAreyaM pAyaM tilleNa vA gha0 nava0 basAe vA abbhaMgittA vA taheva siNANAdi taheva sIodagAI kaMdAI taheva || se NaM paro ne0 -Au0 sa0 ! muhuttagaM 2 jAva acchAhi tAva amhe asaNaM vA uvakareMsu vA uvakkhaDeMsu vA, to te vayaM Auso 0 ! sapANaM sabhoyaNaM paMDiggahaM dAhAmo, tucchae paDiggahe dine samaNassa no sudu - | zrutaskaM0 2 cUlikA 1 pAca06 uddezA 1 // 399 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhu bhavai, se puvvAmeva AloijjA - Au0 bhai0 ! no khalu me kappai AhAkammie asaNe vA 4 bhuttae vA0, mA ubakarehi mA ubakkhaDehi, abhikaMkhasi me dAuM emeva dalayAhi, se sevaM vayaMtassa paro asaNaM vA 4 uvakaritA uvakkhaDittA sapANaM sabhoyaNaM paDiggahagaM dalaijjA taha0 paDiggahagaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA / / siyA se paro uvaNittA paDiggahagaM nisirijjA, se puvvAme0 Au0 bha0 ! tumaM ceva NaM saMtiyaM paDiggahagaM aMtoaMteNaM paDile hissAmi, kevalI 0 AyANa0, aMto paDiggahAMsi pANANi vA bIyA0 hari0, aha bhikkhUNaM pu0 jaM puvvAmeva paDiggahagaM aMtoaMteNaM paDi0 saaMDAI savve AlAvagA bhANiyavvA jahA vatthesaNAe, nANattaM tilleNa vA ghayaH nava0 basAe vA siNANAdi jAva annayaraMsi vA tahappagA0 thaMDilaMsi paDilehiya 2 pama0 2 tao0 saMja0 AmajjijjA, evaM khalu0 sayA jaejjA tibemi | ( sU0 152 ) 2-1-6-1 sa bhikSurabhikAGget pAtramanveSTuM tatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA - alAbukAdikaM tatra ca yaH sthirasaMhananAdyupetaH sa ekameva pAtraM bibhRyAt na ca dvitIyaM, sa ca jinakalpikAdiH, itarastu mAtrakasadvitIyaM pAtraM dhArayet, tatra saGghATake satyekasmin bhaktaM dvitIye pAtre pAnakaM, mAtrakaM tvAcAryAdiprAyogyakRte'zuddhasya veti // ' se bhikkhU' ityAdIni sUtrANi sugamAni yAvanmahArghamUlyAni pAtrANi lAbhe satyaprAsukAni na pratigRhNIyAditi, navaraM 'hArapuDapAya'tti lohapAtramiti // evamayobandhanAdisUtramapi sugamaM / tathA pratimAcatuSTayasUtrANyapi vastraiSaNAvanneyAnIti, navaraM tRtIyapratimAyAM 'saMgaiyaM' ti dAtuH svAGgikaM - paribhuktaprAyaM 'vejayaMtiyaM'ti dvitreSu pAtreSu paryAyeNopabhujyamAnaM pAtraM yAceta // 'etayA ' anantaroktayA
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 40 // zrutaskaM02 |cUlikA 1 pAtraiSa06 uddezaH 2 pAtraiSaNayA pAtramanviSantaM sAdhu prekSya paro brUyAd bhaginyAdikaM yathA-tailAdinA'bhyajya sAdhave dadasvetyAdi sugmmiti|| tathA-sa netA taM sAdhumevaM brUyAd , yathA-riktaM pAtraM dAtuM na vartata iti muhUrttakaM tiSTha tvaM yAvadazanAdikaM kRtvA pAtraka bhRtvA dadAmItyevaM kurvantaM niSedhayet , niSiddho'pi yadi kuryAttataH pAtraM na gRhNIyAditi // yathA dIyamAnaM gRhIyAttathA''ha-tena dAtrA dIyamAnaM pAtramantopAntena pratyupekSatetyAdi vastravanneyamiti, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // SaSThasyA dhyayanasya prathamoddezakaH parisamAptaH // 2-1-6-1 // all uddezakAbhisambandho'yam-ihAnantarasUtre pAtranirIkSaNamabhihitamihApi taccheSamabhidhIyate ityanena sambandhenAyAtasyA4 syoddezakasyedamAdisUtram se bhikkhU vA 2 gAhAvaikulaM piMDa0 paviDhe samANe punbAmeva pehAe paDiggahagaM avahaTU pANe pamajjiya rayaM tao saM0 gAhAvaI0 piMDa nikkha0 50, kevalI0, Au0! aMto paDiggahagaMsi pANe vA bIe vA hari0 pariyAvajijjA, aha mikkhUNaM pu. jaM punvAmeva pehAe paDiggahaM avahaTTha pANe pamajjiya rayaM tao saM0 gAhAvai. nikkhamija vA 2 // (sU0 153) ___sa bhikSurgrahapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizan pUrvameva bhRzaM pratyupekSya patabahaM, tatra ca yadi prANinaH pazyettata-|| 8||stAna 'AhRtya' niSkRSya tyaktvetyarthaH, tathA pramRjya ca rajastataH saMyata eva gRhapatikulaM pravizeddhA niSkAmedvA ityeSo 'pi pAtravidhireva, yato'trApi pUrva pAtraM samyak pratyupekSya pramRjya ca piNDo grAhya iti. pAtragataiva cinteti, kimiti pAtraM pratyupekSya piNDo grAhya iti !, apratyupekSite tu karmabandho bhavatItyAha-kevalI brUyAd yathA karmopAdAnametat, yathA AARAAR // 400 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAIGA ca karmopAdAnaM tathA darzayati-'antaH' madhye patabahakasya prANino-dvIndriyAdayaH, tathA bIjAni rajo vA 'paryApadyeran' bhaveyuH, tathAbhUte ca pAtre piNDaM gRhNataH karmopAdAnaM bhavatItyarthaH, sAdhUnAM pUrvopadiSTametapratijJAdikaM yatpUrvameva pAtrapratyupekSaNaM kRtvA tadgataprANino rajazcApanIya gRhapatikule pravezo niSkramaNaM vA kAryamiti // kiJca se mi0 jAva samANe siyA se paro AhaTu aMto paDiggahagaMsi sIodagaM parimAittA nIhaTTa dalaijjA, tahappa0 paDiggahagaM parahatyaMsi vA parapAyaMsi vA aphAsuyaM jAva no pa0, se ya Ahaca paDiggahie siyA khippAmeva udagaMsi sAharijA, se paDiggahamAyAe pANaM parihavijA, sasiNiddhAe vA bhUmIe niyamijA / se0 udaullaM vA sasiNiddhaM vA paDiggahaM no Amajija vA 2 aha pu0 vigaodae me paDiggahae chinnasiNehe taha. paDiggahaM tao0 saM0 Amajija vA jAva payAvija vA // se mi0 gAhA0 pavisiukAme paDiggahamAyAe gAhA0 piMDa0 pavisija vA ni0, evaM bahiyA viyArabhUmI vihArabhUmI vA gAmA0 dUijijjA, tibvadesIyAe jahA biiyAe vatthesaNAe navaraM ittha paDiggahe,. eyaM khalu tassa0 jaM sabvaTehiM sahie sayA jaejjAsi (sU0 154) tibemi / / pAesaNA sammattA // 2-1-6-2 // sa bhikSurgrahapatikulaM piNDapAsapratijJayA praviSTaH san pAnakaM yAceta, tasya ca svAt-kadAcitsa paro gRhastho'nAbhogena pratyanIkatayA, tathA''nukampayA vimarSatayA vA gRhAntaH-madhya evAparasmin patanahe svakIye bhAjane AhRtya zItodaka 'paribhAjya' vibhAgIkRtya 'NIhaddu'tti niHsArya dadyAt , sa-sAdhustathAprakAraM zItodakaM parahastagataM parapAtragataM vA'pAsuka R H
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI) miti matvA na pratigRhNIyAt, tadyathA'kAmena vimanaskena vA pratigRhItaM syAt tataH kSiprameva tasyaiva dAturudakabhAjane prakSipet , anicchataH kUpAdau samAnajAtIyodake pratiSThApanavidhinA pratiSThApanaM kuryAt , tadabhAve'nyatra vA chAyAgartAdau prakSipet , sati cAnyasmin bhAjane tat sabhAjanameva niruparodhini sthAne muzcediti // tathA-sa bhikSurudakArdAdeH pata- brahasyAmarjanAdi na kuryAdISacchuSkasya tu kuryAditi piNDArthaH // kiJca-sa bhikSuH kvacid gRhapatikulAdau gacchan sapataha eva gacchedityAdi sugamaM yAvadetattasya bhikSoH sAmayyamiti // SaSThamadhyayanaM samAptam // 2-1-6 // zrutaskaM02 cUlikA 1 pAtraiSa06 uddezaH 2 // 401 // videtattasya bhikSoH sAhAthaH // kiJca-sa bhivati // tathA sa bhikSurudayAgandI MANORAKAR // 401 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saptamamavagrahapratimAkhya madhyayanam / uktaM SaSThamadhyayanamadhunA saptamamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - piNDazayyAvastra pAtrAdayo'vagrahamAzritya bhavantItyato'sAveva katividho bhavatItyanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'rthAdhikAro'yaM yathA sAdhunA vizuddho'vagraho grAhya iti, nAmaniSpanne tu nikSepe'vagrahapratimeti nAma, tatrAvagrahasya nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyAdicaturvidhaM nikSepaM darzayitukAmo niyuktikAra Aha dave khitte kAle bhAve'vi ya uggaho cauddhA u / deviMda 1 rAyauggaha 2 gihavai 3 sAgariya 4 sAhammI // 396 // dravyAvagrahaH kSetrAvagrahaH kAlAvagraho bhAvAvagrahazcetyevaM caturvidho'vagrahaH, yadivA sAmAnyena paJcavidho'vagrahaH, tadyathA - devendrasya lokamadhyavarttirucakadakSiNArddhamavagrahaH 1, rAjJazcakravarttyAderbharatAdikSetraM 2, gRhapategramamahattarAdergrAmapATakAdikamavagrahaH 3, tathA sAgArikasya - zayyAtarasya ghaGgazAlAdikaM 4, sAdharmikAH - sAdhavo ye mAsakalpena tatrAvasthitAsteSAM vasatyAdiravagrahaH sapAdaM yojanamiti 5, tadevaM paJcavidho'vagrahaH, vasatyAdiparigrahaM ca kurvatA sarve'pyete yathA'vasaramanujJApyA iti / sAmprataM dravyAdyavagrahapratipAdanAyAha daggaho u tiviho sacittAcittamIsao ceva / khittuggaho'vi tiviho duviho kAluggaho hoi // 317|| dravyAdyavagrahastrividhaH, ziSyAdeH sacitto rajoharaNAderacittaH ziSyarajoharaNAdermizraH, kSetrAvagraho'pi sacittAdi
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 402 // strividha eva, yadivA grAmanagarAraNyabhedAditi, kAlAvagrahastu RtubaddhavarSAkAlabhedAdvidheti // bhAvAvagrahapratipAdanArthamAhamaiuggaho ya gahaNuggaho ya bhAvuggaho duhA hoi / iMdiya noiMdiya atthavaMjaNe uggaho dasahA / / 318 / / bhAvAvagraho dveSA, tadyathA-matyavagraho grahaNAvagrahazca tatra matyavagraho dvidhA - arthAvagraho vyaJjanAvagrahazca tatrArthAvagraha indriyanoindriyabhedAt SoDhA, vyaJjanAvagrahastu cakSurindriyamanovarjazcaturdhA, sa eSa sarvo'pi matibhAvAvagraho dazagheti // grahaNAvagrahArthamAha gahaNuggahammi apariggahassa samaNassa gahaNapariNAmo / kaha pADihAriyA'pADihArie hoi ? jahayavaM 319 // aparigrahasya sAdhoryadA piNDavasativastrapAtragrahaNapariNAmo bhavati tadA sa grahaNabhAvAvagraho bhavati, tasmiMzca sati 'kathaM' kena prakAreNa mama zuddhaM vasatyAdikaM prAtihArikamaprAtihArikaM vA bhavedityevaM yatitavyamiti, prAguktazca devendrAdyavagrahaH | paJcavidho'pyasmin grahaNAvagrahe draSTavya iti // gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM taccedamsamaNe bhavissAmi aNagAre akiMcaNe aputte 'apasU paradattabhoI pAvaM kammaM no karissAmitti samuTThAe savvaM bhaMte! adinAdANaM paJcavakkhAmi, se aNupavisittA gAmaM vA jAva rAyahANi vA naiva sayaM adinnaM givhijjA neva'nnehiM adinnaM giNhAvijjA adinaM giNhaMtevi anne na samaNujANijjA, jehivi saddhiM saMpannaie tesiMpi jAI chattagaM vA jAva cammacheyaNagaM vA tesiM puvvAmeva uggahaM aNaNunnaviya apaDilehiya 2 apamajjiya 2 no uggiNhijjA vA parigiNhijja vA, tesiM pubbAmeva uggahaM jAijjA aNunnaviya paDilehiya pamajjiya tamo saM0 ugnivhila vA 50 / / ( sU0 155 ) zrutaskaM02 cUlikA 1 avagra0 7 uddezaH 1 // 402 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAmyatIti zramaNaH-tapasvI yato'hamata evaMbhUto bhaviSyAmIti darzayati-anagAraH' agA-vRkSAstairniSpannamagAraM tanna vidyata ityanagAraH, tyaktagRhapAza ityarthaH, tathA 'akiJcanaH' na vidyate kimapyasyetyakiJcano, niSparigraha ityarthaH, tathA 'aputraH svajanabandhurahito, nirmama ityarthaH, evam 'apazuH' dvipadacatuSpadAdirahitaH, yata evamataH paradattabhojI san pApaM kama na kariSyAmItyevaM samutthAyaitatpratijJo bhavAmIti darzayati-yathA sarva bhadanta ! adattAdAnaM pratyAkhyAmi, dantazodhanamAtramapi parakIyamadattaM na gRhAmItyarthaH, tadanena vizeSaNakadambakenApareSAM zAkyasarajaskAdInAM samyaktramaNa nirAkRtaM bhavati, sa caivaMbhUto'kiJcanaH zramaNo'nupravizya grAmaM vA yAvadrAjadhAnI vA naiva svayamadattaM gRhNIyAt naivApareNa grAhayet nApyaparaM gRhNantaM samanujAnIyAt , yairvA sAdhubhiH saha samyak pravrajitastiSThati vA teSAmapi sambandhyupakaraNamananujJApya na gRhNIyAditi darzayati, tadyathA-chatrakamiti 'chada apavAraNe' chAdayatIti chatraM-varSAkaspAdi, yadivA kAraNikaH kvacitkuGkaNadezAdAvativRSTisambhavAcchatrakamapi gRhIyAd yAvaccacchedanakamapyananujJApyApratyupekSya ca nAvagRhNIyAt sakRt pragRhNIyAdanekazaH / teSAM ca sambandhi yathA gRhNIyAttathA darzayati-pUrvameva tAnanujJApya pratyupekSya cakSuSA pramRjya rajoharaNAdinA sakRdanekazo vA gRhNIyAditi // kiJca se bhi. AgaMtAresu vA 4 aNuvIi uggaI jAijjA, je tattha Isare je tattha samahie te uggaI aNunavijA-kAmaM khalu Auso0! ahAlaMdaM ahAparinnAyaM vasAmo jAva Auso! jAva AusaMtassa uggahe jAva sAhammiyA eitAvaM uggahaM uggibihassAmo, teNa paraM vi rissAmo // se kiM puNa tatthoggaiMsi evoggahiyaMsi je tattha sAhammiyA saMbhoiyA samaNunnA uvAga
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 403 // cchijA je teNa sayamesittae asaNe vA 4 teNa te sAhammiyA 3 uvanimaMtijA, no ceva NaM paravaDiyAe ogijhiya 2 zrutaskaM02 uvani0 // (sU0 156) cUlikA 1 sa bhikSurAgantAgArAdau pravizyAnuvicintya ca-paryAlocya yativihArayogya kSetraM tato'vagrahaM vasatyAdikaM yAceta, yazca avagra07 yAcyastaM darzayati-yastatra 'IzvaraH' gRhasvAmI tathA yastatra 'samadhiSThAtA' gRhapatinA nikSiptabharaH kRtastAnavagraha-kSetrAvagraham | uddezaH 1 'anujJApayet' yAceta, kathamiti darzayati-'kAma'miti tavecchayA 'khalu' iti vAkyAlaGkAre AyuSman ! gRhapate! 'a-18| da hAlaMda'miti yAvanmAnaM kAlaM bhavAnanujAnIte 'ahAparinnAya'ti yAvanmAtraM kSetramanujAnISe tAvanmAtraM kAlaM tAvanmAtraM |ca kSetramAzritya vayaM vasAma iti yAvat , ihAyuSman ! yAvanmAnaM kAlamihAyuSmato'vagraho yAvantazca sAdharmikAH-sAdhavaH| samAgamiSyanti etAvanmAtramavagrahipyAmastata Urca vihariSyAma iti // avagRhIte cAvagrahe satyuttarakAlavidhimAha-tade-18|| vamavagRhIte'vagrahe sa sAdhuH kiM punaH kuryAditi darzayati-ye tatra kecana prAghUrNakAH 'sAdharmikAH' sAdhavaH 'sAmbhogikAH' ekasAmAcArIpraviSTAH 'samanojJAH' udyuktavihAriNaH 'upAgaccheyuH' atithayo bhaveyuH, te caivaMbhUtA ye tenaiva sAdhunA paralokArthinA svayameSitavyAH, te ca svayamevAgatA bhaveyuH, tAMzcAzanAdinA svayamAhRtena sa sAdhurupanimantrayed , yathA-ga-18 hIta yUyametanmayA''nItamazanAdikaM kriyatAM mamAnugrahamityevamupanimantrayet, na caiva 'paravaDiyAe'tti parAnItaM yadazanAdi tabhRzam 'avagRhya' Azritya nopanimantrayet , kiM tarhi ?, svayamevAnItena nimantrayediti // tathA // 403 // se AgaMtAresu vA 4 jAva se kiM puNa tatthoggahaMsi evoggayiMsi je tattha sAhammiA annasaMbhoiA samaNunnA uvAga
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ cchijA je teNa sayamesittae pIDhe vA phalae vA. sijjA vA saMdhArae vA teNa te sAhammie annasaMbhoie samaNugne uvanimaMtijA no cevaNaM paravaDiyAe ogijimaya uvanimaMtijA ||se AgaMtAresu vA 4 jAva se kiM puNa tatthuggahaMsi evoggahiyasi / je tattha gAhAvaINa vA gAhA0 puttANa vA sUI vA pippalae vA kaNNasohaNae vA nahaccheyaNae vA taM appaNo egassa aTThAe pADihAriyaM jAittA no annamanassa dija vA aNupaija vA, sayaMkaraNijaMtikaTU, se tamAyAe tattha garichajjA 2 puThavAmeva uttANae hatthe kaTu bhUmIe vA ThavittA imaM khalu 2 tti AloijA, no ceva NaM sayaM pANiNA parapANisi paJcappiNijA // (sU0 157) pUrvasUtravatsarva, navaramasAmbhogikAn pIThaphalakAdinopanimantrayeda, yatasteSAM tadeva pIThikAdisaMbhogyaM nAzanAdIni // kiJca-tasminnavagrahe gRhIte yastatra gRhapatyAdiko bhavet tasya sambandhi sUcyAdika yadi kAryArthamekamAtmAnamuddizya gRhIyAt tadapareSAM sAdhUnAM na samarpayet , kRtakAryazca pratIpaM gRhasthasyaivAnena sUtroktena vidhinA samarpayediti // api ca se bhi0 se jaM0 uggahaM jANijjA aNaMtarahiyAe puDhavIe jAva saMtANae taha0 uggahaM no gihijA vA 2 // se bhi0 se jaM. puNa uggahaM thUNasi vA 4 taha, aMtalikkhajAe dubaddhe jAva no ugihijjA vA 2 // se mi0 se jaM. kuliyasi vA 4 jAva no ugihijja vA 2 // se mi0 khaMdhaMsi vA 4 anayare vA taha0 jAva no uggahaM ugihija vA 2 // se mi0 se jaM. puNa. sasAgAriyaM0 sakhuspasubhattapANaM no panassa nikkhamaNapavese jAva dhammANuogaciMtAe, sevaM naccA taha. uvassae sasAgArie, no ubaggahaM ugiNhijjA vA 2 / / se bhi0 se jaM0 gAhAvaikulassa majhamajheNaM gaMtuM paMthe paDibaddhaM vA no
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 404 // pannassa jAba sevaM naH || se bhi0 se jaM0 iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA annamannaM akosaMti vA taheva tillAdi siNANAdi sIodagaviyaDAdi nigiNAi vA jahA sijAe AlAvagA, navaraM uggahabattavvayA // se mi0 se jaM0 AinnasaMlikkhe no pannassa ugivhijja vA 2 eyaM khala0 // ( sU0 158 ) uggahapaDimAe paDhamo uddeso / / 2-1-7-1 // yatpunaH sacittapRthivIsambandhamavagrahaM jAnIyAttanna gRhNIyAditi // tathA antarikSajAtamapyavagrahaM na gRhNIyAdityAdi zayyAvanneyaM yAvaduddezakasamAptiH, navaramavagrahAbhilApa iti // saptamasya prathamoddezakaH samAptaH // 2-1-7-1 // XOG uktaH prathamoddezakaH, adhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - pUrvoddezake'vagrahaH pratipAditastadihApi taccheSapratipAdanAyoddezakaH, tasya cAdisUtram -- se AgaMtAresu vA 4 aNuvIi uggahaM jAijjA, je tattha Isare0 te uggahaM aNunnavinA kAmaM khalu ASThaso ! ahAlaMM ahAparinnAyaM vasAmo jAva Auso ! jAva AusaMtassa uggahe jAva sAhammiAe tAva uggahaM uggihissAmo, teNa paraM vi0, se kiM puNa tattha uggahaMsi evoggaddiyaMsi je tattha samaNANa vA mAha0 chattae vA jAva cammachedaNae vA taM no aMtohiMto bAhiM nINijA bahiyAo vA no aMto pavisijjA, suttaM vA no paDibohijjA, no tesiM kiMciSi appattiyaM pariNIyaM karijA || ( sU0 159 ) sa bhikSurAgantAgArAdAva parabrAhmaNAdyupabhogasAmAnye kAraNikaH sannIzvarAdikaM pUrvaprakrameNAvagrahaM yAceta, tasmiMzcAva zrutaskaM02 cUlikA 1 avagra0 7 uddezaH 2 // 404 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhIte'vagrahe yattatra zramaNabrAhmaNAdInAM chatrAdyupakaraNajAtaM bhavettannaivAbhyantarato bahiniSkAmayet nApi tato'bhyantaraM pravezayet nApi brAhmaNAdikaM muptaM pratibodhayet na ca teSAm 'appattiya'ti manasaH pIDAM kuryAt tathA 'pratyanIkatA' pratikUlatAM na vidadhyAditi // se mi0 amikaMkhijjA aMbavaNaM uvAgacchittae je tattha Isare 2 te uggahaM aNujANAvinA-kAmaM khalu jAva viharissAmo, se kiM puNa0 evoggahiyasi aha mikkhU icchijjA aba bhuttae vA se jaM puNa aMbaM jANivA saaMDaM sasaMtANaM taha. * aMbaM aphA0 no p0|| se mi0 se jaM0 appaMDa appasaMtANagaM atiricchachi avvocchimaM aphAsuyaM jAva no paDigAhinA / / se mi0 se jaM. appaMDa vA jAva saMtANagaM tiricchachinnaM vucchinnaM phA0 pddi0|| se mi0 aMbamittagaM vA aMbapesiyaM vA avacoyagaM vA aMbasAlagaM vA aMbaDAlagaM vA bhuttae vA pAyae vA, se jaM. abamittagaMvA 5 saDaM aphA0 no pddi0||se mikkhU vA 2 se jaM0 aMbaM vA aMbamittagaM vA appaMDaM. atiricchachinnaM 2 aphA0 no p0||se jaM0 aMbaDAlagaM vA appaMDa 5tiricchacchinnaM bucchinnaM phAsuyaM paDi0 // se mi0 amikaMkhijjA ucchavaNaM uvAgacchittae, je tattha Isare jAva ugghNsi0|| aha mikkhU icchijjA ucchu bhuttae vA pA0, se jaM. ucchu jANinA samaMhaM jAva no pa0, atiricchachinnaM taheva, tiricchachime'vi taheva // se mi0 amikaMkhi0 aMtaracchuyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA ucchusA0 ucchuDA0 yuttae vA pAya0, se jaM pu0 aMtaracyaM vA jAva DAlagaM vA sabheDa0 no p0|| se mi0 se jaM0 aMtarucchuyaM vA0 appaDaM vA. jAva paDi0, atiricchacchinnaM taheva // se mi0 lhasaNavaNaM uvAgacchittae, taheva timivi AlAvagA, navaraM ESHONCUSKISTUSASUSAA%
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAnavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 1 | avagra07 uddezaH 2 // 405 // vyavacchinnaM yoNData lahasuNaM / se mi. lahasuNaM vA lhsu NakaMdaM vA lha0 coyagaM vA mahasuNanAlagaM vA bhuttae vA 2 se jaM. lasuNaM vA jAva lasuNabIyaM vA saaMDaM jAva no pa0, evaM atiricchacchinne'vi tiricchachinne jAva p0|| (sU0 160) sa bhikSuH kadAcidAmravane'vagrahamIzvarAdikaM yAceta, tatrasthazca sati kAraNe AkhaM bhoktumicchet , taccAnaM sANDaM |sasantAnakamaprAsukamiti ca matvA na pratigRhNIyAditi // kiJca-sa bhikSuryatpunarAghamalpANDamalpasantAnakaM vA jAnIyAt kintu 'atirazcInacchinnaM' tirazcInamapATitaM tathA 'avyavacchinnam' akhaNDitaM yAvadaprAsukaM na pratigRhNIyAditi // tathA-sa bhikSuralyANDamalpasantAnakaM tirazcInacchinnaM tathA vyavacchinnaM yAvatnAsukaM kAraNe sati gRhNIyAditi / evamAmAvayavasambandhi sUtratrayamapi neyamiti, navaram-'aMbabhittayaMti AghArddham 'aMbapesI' AmraphAlI 'aMbacoyagaM'ti |AmrachallI sAlagaM-rasaM 'DAlagaM'ti AmrazlakSNakhaNDAnIti // evamikSusUtratrayamapyAmasUtravanneyamiti, navaram 'aMtarucchuyaMti parvamadhyamiti // evaM lazunasUtratrayamapi neyamiti, AmrAdisUtrANAmavakAzo nizIthaSoDazoddezakAdavagantavya iti // sAmpratamavagrahAbhigrahavizeSAnadhikRtyAha- . se mi0 AgaMtAresu vA 4 jAvoggahiyaMsi je tattha gAhAvaINa vA gAhA0 puttANa vA iccheyAI AyataNAI uvAikkamma aha mikkhU jANijA, imAhiM sattahi paDimAhiM uggahaM uggiNhittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA-se AgaMtAresu vA 4 aNuvIi uggahaM jAijA jAva viharissAmo paDhamA paDimA 1 / ahAvarA0 jassa NaM mikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khalu annesiM mikkhUNaM aTThAe uggahaM uggihissAmi, aNNesiM bhikkhUNaM uggaheM uggahie uvallisAmi, ducA paDimA 2 / ahA ghAvayavasambArapANDamalpasantAnakaM tirIna tathA 'avyavacchinnam' akhaNDamapANDamala ga-rasaM 'DAlagAmati, navaram // 405 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ aro jassa NaM mi0 ahaM ca0 uggihissAbhi annesiM ca uggahe uggahie no uvallissAmi, tathA paDimA 3 / ahAvarA0 jassa NaM bhi0 ahaM ca0 no uggahaM uggihissAmi, anesiM ca uggahe uggahie uvallissAmi, cautthA paDimA 4 / ahAvarA 0 jassa NaM ahaM ca khallu appaNo aTThAe uggahaM ca u0, no duNDaM no tiNDaM no caunheM no paMcaNDaM paMcamA paDimA 5 / ahAvarA 0 se mi jassa eva uggadde uvalliijjA je tattha ahAsamannAgae ikaDe vA jAva palAle tassa lAbhe saMbasijjA, tassa alAbhe uDuo vA nesajjio vA viirijjA, chaTThA paDimA 6 / ahAvarA sa0 je bhi0 ahAsaMthaDameva uggahaM jAijjA, taMjahA - puDhavisilaM vA kaTThasilaM vA ahAsaMthaDameva tassa lAbhe saMte 0, tassa alAbhe u0 ne0 viharijA, sattamA paDimA 7 / iveyAsi sattaNDaM paDimANaM annayaraM jahA piMDesaNAe / ( sU0 162 ) sa bhikSurAgantAgArAdAvavagrahe gRhIte ye tatra gRhapatyAdayasteSAM sambandhInyAyatanAni pUrvapratipAditAnyatikramyaitAni ca vakSyamANAni karmopAdAnAni parihRtyAvagrahamavagrahItuM jAnIyAt, atha bhikSuH saptabhiH pratimAbhirabhigrahavizeSairavagrahaM gRhNIyAt, tatreyaM prathamA pratimA, tadyathA-sa bhikSurAgantAgArAdau pUrvameva vicintyaivaMbhUtaH pratizrayo mayA grAhyo nAnyathAbhUta iti prathamA / tathA'nyasya ca bhikSorevaMbhUto'bhigraho bhavati, tadyathA - ahaM ca khalvanyeSAM sAdhUnAM kRte'vagrahaM 'gRhISyAmi' yAciSye, anyeSAM vA'vagrahe gRhIte sati 'upAlayiSye' vatsyAmIti dvitIyA / prathamA pratimA sAmAnyena, iyaM tu gacchAntargatAnAM sAdhUnAM sAmbhogikAnAmasAMbhogikAnAM codyuktavihAriNAM yataste'nyo'nyArthe yAcanta iti tRtIyA sviyam - anyArthamavagrahaM yAciSye'nyAvagRhIte tu na sthAsyAmIti, eSA tvAhAlandikAnAM yataste sUtrArthavizeSa TI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 425% zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 406 // zrutaskaM02 cUlikA 1 avagra07 uddezaH 2 mAcAryAdabhikAsanta AcAryArtha yAcante / caturthI punarahamanyeSAM kRte'vagrahaM na yAciSye anyAvagRhIte ca vatsyAmIti, iyaM tu gaccha evAbhyudyatavihAriNAM jinakalpAdyartha parikarma kurvatAm / athAparA paJcamI-ahamAtmakRte'vagrahamavagrahISyAmi na cApareSAM dvitricatuSpazcAnAmiti, iyaM tu jinakalpikasya / athAparA SaSThI-yadIyamavagrahaM grahISyAmi tadIyamevotkaTAdisaMstAraka grahISyAmi, itarathotkuTuko vA niSaNNaH upaviSTo vA rajanI gamiSyAmItyeSA jinklpikaaderiti| athAparA saptamI-eSaiva pUrvoktA, navaraM yathAsaMstRtameva zilAdikaM grahISyAmi netaraditi, zeSamAtmotkarSavarjanAdi piNDaiSaNAvanneyamiti // kiJca suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu therehiM bhagavaMtehiM paMcavihe uggahe pannatte, taM0-deviMdasamgahe 1 rAyauggahe 2 gAhAvaiuggahe 3 sAgAriyauggahe 4 sAhammiyaugga0 5, evaM khalu tassa mikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM (sU0 162) uggahapaDimA sammattA / adhyayanaM samAptaM saptamam // 2-1-7-2 // zrutaM mayA''yuSmatA bhagavataivamAkhyAtam-iha khalu sthavirairbhagavadbhiH paJcavidho'vagraho vyAkhyAtaH, tadyathA-devendrAvagraha ityAdi sukhonneyaM yAvaduddezakasamAptiriti // avagrahapratimAkhyaM saptamamadhyayanaM samApta, tatsamAptau prathamA''cArAGgacUlA samAptA // 2-1-7 // AAAAAAACA2% // 406 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptasaptikAkhyA dvitIyA cUlA / uktaM saptamamadhyayanaM taduktau ca prathamacUlA'bhihitA idAnIM dvitIyA samArabhyate asyAzcAyamabhisambandhaH - ihAnantaracUDAyAM vasatyavagrahaH pratipAditaH, tatra ca kIdRze sthAne kAyotsarga svAdhyAyoccAraprazravaNAdi vidheyamityetatpratipAdanAya dvitIyacUDA, sA ca saptAdhyayanAtmiketi niyuktikRddarzayitumAha sattikkagANi ikkassaragANi puSva bhaNiyaM tahiM ThANaM / uddhaTThANe pagayaM nisIhiyAe tahiM chakkaM // 320 // 'sakakAnyekasarANI'ti saptAdhyayanAnyudezakarahitAni bhavantItyarthaH, tatrApi 'pUrva' prathamaM sthAnAkhyamadhyayanamabhihitamityatastadvyAkhyAyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'rthAdhikAro'yam - kiMbhUtaM sAdhunA sthAnamAzrayitavyamiti, nAmaniSpanne tu nikSepe sthAnamiti nAma, tasya ca nAmAdizca - turdhA nikSepaH, tatreha dravyamAzrityorddhasthAnenAdhikAraH, tadAha niyuktikAraH - UrddhasthAne 'prakRtaM' prastAva iti, dvitIyamadhyayanaM nizIthikA, tasyAzca paTUko nikSepaH, taM ca svasthAna eva kariSyAmIti / sAmprataM sUtramuccAraNIyaM taccedam -- se bhikkhU vA0 abhikakhejA ThANaM ThAittae, se aNupavisijA gAmaM vA jAva rAyaddANiM vA, se jaM puNa ThANaM jANijAsaaMDaM jAva makkaDAsaMtANayaM taM taha0 ThANaM aphAsuyaM aNesa 0 lAbhe saMte no pa0, evaM sijjAgameNa neyadhvaM jAva udadyapasu
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 407 // yAIti // itheyAiM AyataNAI uvAikamma 2 aha mikkhU icchijjA cauhi paDimAhiM ThANaM ThAittae, tatvimA paDhamA paDimA zrutaskaM02 -acittaM khalu uvasajijA avalaMbijjA kAraNa vipparikammAi saviyAraM ThANaM ThAissAmi paDhamA paDimA / ahAvarA ducA cUlikA 2 paDimA acittaM khalu uvasajjejA avalaMbijjA kAraNa viSparikammAi no saviyAraM ThANaM ThAissAmi dupA paDimA / a sthAnA01 hAvarA tathA paDimA acittaM khalu uvasajjejjA avalaMbijA no kAraNa viparikammAI no saviyAraM ThANaM ThAissAmitti tathA paDimA / ahAvarA cautthA paDimA acittaM khalu uvasamejA no avalaMbijjA kAraNa no parakammAI no saviyAra ThANaM ThAissAmitti vosaTThakAe bosahakesamaMsulomanahe saMniruddhaM vA ThANaM ThAissAmitti cautthA paDimA, iyAMsi cauNhaM paDimANaM jAva pagahiyatarAyaM viharijA, noM kiMcivi vaijA, eyaM khalu tassa0 jAva jaijAsi tibemi (sU0 163) // ThANAsattijayaM sammattaM // 2-2-8 // 'sa' pUrvokto bhikSuryadA sthAnamabhikAGket sthAtuM tadA so'nupravizedrAmAdikam , anupravizya ca sthAnamUrddhasthAnAdyarthamanveSayet , tacca sANDaM yAvatsasantAnakamaprAsukamiti lAbhe sati na pratigRhNIyAditi, ityevamanyAnyapi sUtrANi zayyAvadraSTavyAni yAvadudakaprasRtAni kandAdIni yadi bhaveyustattathAbhUtaM sthAnaM na gRhNIyAditi // sAmprataM pratimoddezenAhaityetAni' pUrvoktAni vakSyamANAni vA 'AyatanAni' karmopAdAnAni 'upAtikramya 2' atilaghyAtha bhikSuH sthAnaM sthA-3 tumicchet 'catasRbhiH pratimAbhiH' abhigrahavizeSaiH karaNabhUtaiH, tAMzca yathAkramamAha, tatreyaM prathamA pratimA-kasyacidbhikSo- // 407 // revaMbhUto'bhigraho bhavati, yathA'hamacittaM sthAnamupAzrayiSyAmi, tathA kizcidacittaM kuDyAdikamavalambayiSye kAyena, tathA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'viparikramidhyAmi' parispandaM kariSyAmi, hastapAdAdyAkuJcanAdi kariSyAmItyarthaH, tathA tatraiva savicAraM stokapAdAdiviharaNarUpaM sthAnaM 'sthAsyAmi' samAzrayiSyAmi, prathamA pratimA / dvitIyAyAM tvAkuJcanaprasAraNAdikriyAmavalambanaM ca kariSye na pAdaviharaNamiti / tRtIyAyAM tvAkuJcanaprasAraNameva nAvalambanapAdaviharaNe iti / caturthyAM punastrayamapi na vi dhatte, sa caivaMbhUto bhavati - vyutsRSTaH- tyaktaH parimitaM kAlaM kAyo yena sa tathA, tathA vyutsRSTaM kezazmazrulomanakhaM yena sa tathA, evaMbhUtazca samyagniruddhaM sthAnaM sthAsyAmItyevaM pratijJAya kAyotsargavyavasthito meruvanniSprakampastiSThet, yadyapi kazcikezAdyutpATayettathA'pi sthAnAnna calediti, AsAM cAnyatamAM pratimAM pratipadya nAparamapratipannapratimaM sAdhumapavadennAtmotkarSe kuryAnna kiJcidevajAtIyaM vadediti // prathamaH saptaikakaH samAptaH // 2-2-1 // prathamAnantaraM dvitIyaH saptaikakaH, sambandhazcAsya- ihAnantarAdhyayane sthAnaM pratipAditaM tacca kiMbhUtaM svAdhyAyayogyaM ?, tasyAM ca svAdhyAyabhUmau yadvidheyaM yacca na vidheyamityanena sambandhena nipIdhikA'dhyayanamAyAtam, asya ca catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nAmaniSpanne nikSepe niSIthiketi nAma, asya ca nAmasthApanAdravyakSetra kAlabhAvaiH Sar3idho nikSepaH, nAmasthApane pUrvavat, dravyaniSIthaM noAgamato jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM yadravyaM pracchannaM, kSetraniSIthaM tu brahmalokariSTha| vimAnapArzvavarttinyaH kRSNarAjayo yasmin vA kSetre tadvyAkhyAyate, kAlaniSIthaM kRSNarajanyo yatra vA kAle niSIthaM vyA 1 nizIthaniSadhayoH prAkRte ekena nisIddazabdena vAcyatvAt evaM nikSepavarNanaM tathA ca nipIdhikA nizIthi ketyubhayamapi saMmatamabhidhAnayoH /
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 408 // khyAyata iti, bhAvaniSIthaM noAgamata idamevAdhyayanam, AgamaikadezatvAt, gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM taccedam se mikkhU vA 2 amikaM0 nisIhiyaM phAsUyaM gamaNAe, se puNa nisIhiyaM jANijjA--saaMDaM taha0 aphA0 no ceissAmi // se bhikkhU0 abhikaMkhejjA nisIhiyaM gamaNAe, se puNa ni0 appapANaM appabIyaM jAva saMtANayaM taha0 nisIhiyaM phAsUyaM ceissAmi, evaM sijjAgameNaM neyavvaM jAva udayappasUyAI / je tattha duvaggA tivaggA caDavaggA paMcavaggA vA abhisaMdhAriMti nisIhiyaM gamaNAe te no annamannassa kArya AliMgijja vA viliMgija vA cuMbijja vA daMtehiM vA nahehiM vA acchidija vA vucchi0, eyaM khalu0 jaM savvadvehiM sahie samie sayA jaejjA, seyamiNaM manijjAsi tivemi / (sU0 164 ) nisI - hiyAsattikayaM / 2-2-9 // sa bhAvabhikSuryadi vasaterupahatAyA anyatra nipIdhikAM- svAdhyAyabhUmiM gantumabhikAGget, tAM ca yadi sANDA yAvatsasa - ntAnakAM jAnIyAttato'prAsukatvAnna parigRhNIyAditi // kiJca sa bhikSuralpANDAdikAM gRhNIyAditi // evamanyAnyapi sUtrANi zayyAvanneyAni yAvad yatrodakaprasUtAni kandAdIni syustAM na gRhNIyAditi // tatra gatAnAM vidhimadhikRtyAhaye tatra sAdhavo naiSedhikAbhUmau dvitrAdyA gaccheyuste nAnyo'nyasya 'kArya' zarIramAliGgayeyuH parasparaM gAtrasaMsparza na kuryurityarthaH, nApi 'vividham' anekaprakAraM yathA mohodayo bhavati tathA viliGgeyuriti, tathA kandarpapradhAnA vakrasaMyogAdikAH kriyA na kuryuriti etattasya bhikSoH sAmagryaM yadasau 'sarvArthaiH' azeSaprayojanairAmuSmikaiH sahitaH' samanvitaH tathA 'sa zrutaskaM0 2 cUlikA 2 niSi0 2 // 408 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 69 mitaH paJcabhiH samitibhiH 'sadA' yAvadAyustAvatsaMyamAnuSThAne yateta, etadeva ca zreya ityeva manyeteti bravImIti pUrvavat // niSIdhikA'dhyayanaM dvitIyamAdito navamaM samAptamiti / 2-2-2 // sAmprataM tRtIyaH saptaikakaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantare niSIdhikA pratipAditA, tatra ca kathambhUtAyAM bhUmAvuccArAdi vidheyamiti, asya ca nAmaniSpanne nikSepe uccAraprazravaNa iti nAma, tadasya niruktyarthaM niryuktikRdAhauccavara sarIrAo uccAro pasavainti pAsavaNaM / taM kaha AyaramANassa hoi sohI na aiyAro ? || 321 // zarIrAdut-prAbalyena cyavate - apayAti caratIti vA uccAraH - viSThA, tathA prakarSeNa zravatIti prazravaNam - ekikA, tacca kathamAcarataH sAdhoH zuddhirbhavati nAticAra iti / // uttaragAthayA darzayitumAha muNiNA chakkAyadayAvareNa suttabhaNiyaMmi ogAse / uccAraviussaggo kAyavvo appamatteNaM // 322 // 'sAdhunA' SaDjIvakAyarakSaNodyuktena vakSyamANasUtrokte sthaNDile uccAraprazravaNe vidheye apramatteneti // niryuktyanugamAnantaraM sUtrAnugame sUtraM taccedam se. mi0 uccArapAsavaNakiriyAe ubbAhijamANe sayassa pAyapuMchaNassa asaIe tao pacchA sAhammiyaM jAijjA | se mi0 se jaM pu0 thaMDilaM jANijjA saaMDaM0 taha0 thaMDilaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijA // se bhi0 jaM puNa thaM0 appapANaM jAva saMtANayaM taha0 thaM0 uccA. vosirijjA | se mi0 se jaM0 assipaDiyAe evaM sAhammiyaM samuddissa vA assi0 bahave
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0 ) // 409 // sAhammiyA sa0 assi pa0 evaM sAhammiNi sa0 assiMpa0 bahave sAhammiNIo sa0 assi0 bahave samaNa0 pagaNiya 2 samu0 pANAI 4 jAva uddesiyaM ceei, taha0 thaMDilaM purisaMtarakaDaM jAva bahiyAnIhaDaM vA anI annayaraMsi vA tappagAraMsi thaM0 uccAraM no vosi0 // me bhi0 se jaM0 bahuve samaNamA0 ki0 va0 atihI mamuddissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI jAva uddesiyaM ceei, taha0 thaMDilaM purisaMtaragaDaM jAva bahiyAanIha annayaraMsi vA taha0 thaMDilaMsi no uccArapAsavaNa0, aha puNa evaM jANijjA - apurisaMtaragaDaM jAtra bahiyA nIhaDaM annayaraMsi vA tahapagAraM0 thaM0 uccAra0 vosi0 // se0 jaM0 assiMpaDiyAe kayaM vA kAriyaM vA pAmiciyaM vA channaM vA ghaTTaM vA mahaM vA littaM vA saMmahaM vA saMpadhUviyaM vA annayaraMsi vA taha0 thaMDi0 no u0 // se bhi0 se jaM puNa thaM0 jANejjA, iha khalu gAhAvaI vA gAhA0 puttA vA kaMdANi vA jAva hariyANi vA aMtarAo vA bAhiM nIharaMti bahiyAo vA aMto sAharaMti annayaraMsi vA taha0 thaM0 no uccA0 // se bhi0 se jaM puNa0 jANejjA -- khaMdhaMsi vA pIDhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA ahaMsi vA pAsAyaMsi vA annayaraMsi vA0 thaM0 no u0 / / se bhi0 se. jaM puNa0 aNaMtarahiyAe puDhavIe sasiNiddhAe pu0 sasarakkhAe pu0 maTTiyAe makkaDAe citamaMtAe silAe cittamaMtAe leluyAe kolAvAsaMsi vA dAruyaMsi vA jIvapaiTTiyaMsi vA jAva makkaDAsaMtANayaMsi anna0 taha0 thaM0 no u0 // ( sU0 165 ) sa bhikSuH kadAciduccAraprazravaNakarttavyatayot - prAbalyena vAdhyamAnaH svakIyapAdapuJchanasamAdhyAdAvuccArAdikaM kuryAt, svakIyasya tvabhAve'nyaM ' sAdharmikaM' sAdhuM yAceta pUrvapratyupekSitaM pAdapuJchanakasamAdhyAdikamiti, tadanenaitatpratipAditaM zrutaskaM0 2 cUlikA 2 uccAraNa zravaNA. 3- (10) // 409 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ %AACACAMERARMACE gadhAraNa na kartavyamiti // api ca-sa bhikSuruccAraprazravaNAzaGkAyAM pUrvameva sthaNDilaM gaccheta, tasmiMzca sANDAdike'prAsukatvAduccArAdi na kuyoditi // kizca-alpANDAdike tu prAsuke kAmiti // tathA sa bhikSaryatpanarevaMbhUtaM stha|NDilaM jAnIyAt , tadyathA-ekaM bahUn vA sAdharmikAn samuddizya tatpratijJayA kadAcitkazcitsthaNDilaM kuryAt tathA zra-18 maNAdIn pragaNayya vA kuryAt , taccaivaMbhUtaM puruSAntarasvIkRtamasvIkRtaM vA mUlaguNaduSTamuddezikaM sthaNDilamAzrityoccArAdi na kuryAditi // kiJca-sa bhikSuryAvantike sthaNDile'puruSAntarasvIkRte uccArAdi na kuryAt, puruSAntarasvIkRte tu kuryAditi // api ca-sa bhikSuH sAdhumuddizya krItAdAvuttaraguNAzuddhe sthaNDile uccArAdi na kuryAditi // kiJca-sa bhikSurgrahapatyAdinA kandAdike sthaNDilAnniSkAzyamAne tatra vA nikSipyamANe noccArAdi kuryAditi // tathA-sa bhikSuH skandhAdau sthaNDile noccArAdi kuryAditi // kiJca-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt , tadyathA-anantaritAyAM sacittAyAM pRthivyAM tatroccArAdi na kuryAt , zeSaM sugama, navaraM 'kolAvAsaMti ghuNAvAsam // api ca se bhi0 se jaM0 jANe0-iha khalu gAhAvaI vA gAhAvaiputtA vA kaMdANi vA jAva bIyANi vA parisADiMsu vA parisADiMti vA parisADissaMti vA anna taha0 no u0 // se bhi0 se jaM. iha khalu gAhAvaI vA gA0 puttA vA sAlINi vA vIhINi vA mugANi vA mAsANi vA kulatthANi vA javANi vA javajavANi vA pairiMsu vA pairiti vA pairissaMti vA annayaraMsi vA taha. thaMDi0 no u0|| se bhi0 2 0 AmoyANi vA ghAsANi vA bhiluyANi vA vijulayANi vA khANuyANi vA kaDayANi vA pagaDANi vA darINi vA paduggANi vA samANi vA 2 annayaraMsi taha0 no u0 // se bhikkhU0 se jaM0
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 2 uccAraprazravaNA. 3-(10) // 410 // puNa thaMDilaM jANijjA mANusaraMdhaNANi vA mahisakaraNANi vA vasahaka0 assaka0 kukaDaka0 makaDaka0 hayaka0 lAvayaka0 vaTTayaka0 tittiraka0 kavoyaka. kaviMjalakaraNANi vA annayaraMsi vA taha. no u0 // se bhi0 se jaM. jANe. vehANamahANesu vA giddhapaTTaThA vA tarupaDaNahANesu vA. merupaDaNaThA visabhakkhaNayaThA. agaNipaDaNaTThA0 annayaraMsi vA taha0 no u0 // se bhi0 se jaM0 ArAmANi vA ujjANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi vA anna taha0 no u0 // se bhikkhU0 se jaM puNa jA0 aTTAlayANi vA cariyANi vA dArANi vA gopurANi vA annayaraMsi vA taha 0 0 no u0 // se bhi0 se jaM. jANe0 tigANi vA caukkANi vA caccarANi vA caummuhANi vA annayaraMsi vA taha0 no u0 // se bhi0 se jaM. jANe. iMgAladAhesu khAradAhesu vA maDayadAhesu vA maDayathUmiyAsu vA maDayaceiesu vA annayaraMsi vA taha0 thaM0 no u0 // se jaM jANe0 naiyAyataNesu vA paMkAyayaNesu vA oghAyayaNesu vA seyaNavahaMsi vA annayaraMsi vA taha0 thaM0 no u0 // se mi0 se jaM jANe. naviyAsu vA maTTiyakhANiAsu naviyAsu goppaheliyAsu vA gavANIsu vA khANIsu vA annayaraMsi vA taha. thaM0 no u0|| se jaM jA0 DAgavaccaMsi vA sAgava0 mUlaga0 hatthaMkaravacaMsi vA annayaraMsi vA taha 0 no u0 vo0 // se bhi0 se.jaM asaNavaNaMsi vA saNava0 dhAyaiva0 keyaivaNaMsi vA aMbava0 asogava0 nAgava0 punnAgava0 cullagava0 annayaresu taha. pattoveesu vA pupphoveesu vA phaloveesu vA bIoveesu vA harioveesu vA no u0 vo0 // (sU0 166) sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt-tadyathA yatra gRhapatyAdayaH kandabIjAdiparikSepaNAdikriyAH kAlatrayava NAGARCANASANCHARAM // 410 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ na kuryAditi // tathAnazvabhUtaM sthaNDiGa picchalaM sAtAni ca samAna vartinIH kuryustatraihikAmuSmikApAyabhayAduccArAdi na kuryAditi // tathA-yatra ca gRhapatyAdayaH zAlyAdInyuptavanto vapanti 4 vapsyanti vA tatrApyuccArAdi na vidadhyAditi // kiJca-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt, tadyathA-'Amo kAni' kacavarapuJjAH 'ghAsAH' bRhatyo bhUmirAjayaH 'bhilugANi' zlakSNabhUmirAjayaH 'vijalaM' picchalaM 'sthANuH' pratItaH 'kaDivANi' ikSuyonnalakAdidaNDakAH 'pragartAH' mahAga H 'darI' pratItA 'pradurgANi' kuDyaprAkArAdIni, etAni ca samAni vA viSamANi vA bhaveyustadeteSvAtmasaMyamavirAdhanAsambhavAnnoccArAdi kuryAditi // kizca-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt , tadyathA-'mAnuSarandhanAni' culyAdIni tathA mahiSyAdInuddizya yatra kiJcitkriyate te vA yatra sthApyante tatra lokaviruddhapravacanopaghAtAdibhayAnnoccArAdi kuryAditi // tathA-sa bhikSuH 'vehAnasasthAnAni' mAnuSollambanasthAnAni 8 'gRdhrapRSThasthAnAni' yatra mumUrSavo gRdhrAdibhakSaNArtha rudhirAdidigdhadehA nipatyAsate 'tarupatanasthAnAni' yatra mumUrSava evAnazanena taruvatpatitAstiSThanti tarubhyo vA yatra patanti, evaM merupatanasthAnAnyapi, meruzca-parvato'bhidhIyata iti, evaM viSabhakSaNAgnipravezasthAnAdiSu noccArAdi kuryAditi // api ca-ArAmadevakulAdau noccArAdi vidadhyAditi // tathAprAkArasambandhinyaTTAlAdau noccArAdi kuyAditi // kizca-trikacatuSkacatvarAdau ca noccArAdi vyutsRjediti / kizca-sa bhikSuraGgAradAhasthAnazmazAnAdau noccArAdi vidadhyAditi // api ca nadyAyatanAni' yatra tIrthasthAneSu lokAH puNyArtha snAnAdi kurvanti 'paGkAyatanAni' yatra paGkilapradeze lokA dharmArtha loTanAdikriyAM kurvanti 'oghAyatanAni' yAni pravAhata eva pUjyasthAnAni taDAgajalapravezaughamArgo vA 'secanapathe vA' nIkAdau noccArAdi vidheyamiti // tathA-sa bhi-|
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 411 // kSurabhinavAsu mRtkhaniSu, tathA navAsu goprahelyAsu 'gavAdanISu' sAmAnyena vA gavAdanISu khanISu vA noccArAdi zrutaskaM02 vidadhyAditi // kiJca-'DAga'tti DAlapradhAnaM zAkaM patrapradhAnaM tu zAkameva tadvati sthAne, tathA mUlakAdivati ca noccA |cUlikA 2 rAdi kuryAditi // tathA-azano-bIyakastadvanAdau ca noccArAdi kuryAditi, tathA patrapuSpaphalAdyupeteSviti // kathaM co- uccAraNacArAdi kuryAditi dazaryati zravaNA. se mi0 sayapAyayaM vA parapAyayaM vA gahAya se tamAyAe egaMtamavakkame aNAvAyaMsi asaMloyaMsi appapANaMsi jAva makaDAsaMtANa 3-(10) yaMsi ahArAmaMsi vA uvassayaMsi tao saMjayAmeva uccArapAsavaNaM vosirijjA, se tamAyAe egatamavakkame aNAbAhaMsi jAva saMtANayaMsi ahArAmaMsi vA jhAmathaMDilaMsi vA annayaraMsi vA taha 0 thaMDillaMsi acittaMsi tao saMjayAmeva uccArapAsavarNa vosirijA, eyaM khalu tassa0 sayA jaijAsi (sU0 167 )ttibemi / / uccArapAsavaNasattikkao sammatto / / 2-2-3 // sa bhikSuH svakIyaM parakIyaM vA 'pAtraka' samAdhisthAnaM gRhItvA sthaNDilaM vA'nApAtamasaMlokaM gatvoccAraM prasravaNaM vAja 'kuryAt' pratiSThApayediti, zeSamadhyayanasamAptiM yaavtpuurvvditi||tRtiiyNsptkaikaadhyynmaadito dazamaM samAptam // 2-2-3-10 // 411 // tRtIyAnantaraM caturthaH saptaikakaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAce sthAnaM dvitIye svAdhyAyabhUmistRtIye uccArAdividhiH pratipAditaH, teSu ca varttamAno yadyanukUlapratikUlazabdAn zRNuyAtteSvaraktadviSTena bhAvyam, ityanena /
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEARCANA sambandhenAyAtasyAsya nAmaniSpanne nikSepe zabdasaptaikaka iti nAma, asya ca nAmasthApane anAdRtya dravyanikSepaM darzayita niyuktikRnAthApazcArdunAhadivvaM saMThANAI bhAvo vannakasiNaM sa bhAvo ya] / davyaM sahapariNayaM bhAvo u guNA ya kittIya // 323 // dravyaM noAgamato vyatiriktaM zabdatvena yAni bhASAdravyANi pariNatAni tAnIha gRhyante, bhAvazabdastvAgamataH zabde upayuktaH, noAgamatastu guNA-ahiMsAdilakSaNA yato'soM hiMsA'nRtAdiviratilakSaNairguNaiH zlAghyate, kIrtizca yathA bhagavata eva catustriMzadatizayAdyupetasya sAtizayarUpasaMpatsamanvitasyetyarhanniti loke khyAtiriti, niryuktyanugamAdanantaraM sUtrAnugame sUtraM, taccedam se mi0 muiMgasahANi vA naMdIsa0 jhallarIsa0 annayarANi vA taha 0 virUvarUvAI saddAI vitatAI kannasoyaNapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / se mi0 ahAvegaiyAI sahAI suNei, taM-vINAsadANi vA vipaMcIsa. pippI(baddhI)sagasa. tUNayasahA0 vaNayasa0 tuMbavINiyasahANi vA DhaMkuNasaddAI annayarAI. taha0 virUvarUvAiM0 saddAI vitatAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / / se mi0 ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM0-tAlasahANi vA kaMsatAlasaddANi vA lattiyasaddA0 godhiyasa0 kirikiriyAsa. annayarA0 taha0 virUva. sahANi kaNNa. gamaNAe / se mi0 ahAvega0 taM0 saMkhasa hANi vA veNu0 vaMsasa0 kharamuhisa0 paripiriyAsa0 annaya0 taha 0 virUva0 saddAI jhusirAI kanna0 // (sU0 168) 'sa' pUrvAdhikRto bhikSuryadi vitatatataghanazuSirarUpAMzcaturvidhAnAtodyazabdAn zRNuyAt, tatastacchravaNapratijJayA 'nA
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 cUlikA 2 zabdasaptakakA. zrIAcA [bhisandhArayedgamanAya' na tadAkarNanAya gamanaM kuryAdityarthaH, tatra vitataM-mRdaGganandIjhalaryAdi, tataM-vINAvipazcIbaddhIsakAdi- rAvRttiH jAtantrIvAdyaM, vINAdInAM ca bhedastantrIsaGkhyAto'vaseyaH, ghanaM tu-hastatAlakaMsAlAdi pratItameva navaraM lattikA-kaMzikA go- (zI0) dahikA-bhANDAnAM kakSAhastagatAtodyavizeSaH 'kirikiriyA' teSAmeva vaMzAdikambikAtodyaM, zuSiraMtu zaGkhaveNvAdIni pratItAnyeva, navaraM kharamuhI-tohADikA 'piripiriya'tti koliyakapuTAvanaddhA vaMzAdinalikA, ityeSa sUtracatuSTayasamudAyArthaH // kinyc||412|| se mi0 ahAvega0 ta0 vappANi vA phalihANi vA jAva sarANi vA sAgarANi vA sarasarapaMtiyANi vA anna taha virUva0 saddAI kaNNa0 // se bhi0 ahAve0 taM0 kacchANi vA 'mANi vA gahaNANi vA vaNANi vA vaNaduggANi pavvayANi vA pavvayaduggANi vA anna0 // ahA0 ta0 gAmANi vA nagarANi vA nigamANi vA rAyahANANi vA AsamapaTTaNasaMnivesANi vA anna taha, no abhi0 // se mi0 ahAve0 ArAmANi vA ujjANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi vA annaya tahA0 saddAI no abhi0|| se mi0 ahAve. aTTANi vA aTTAlayANi vA cariyANi vA dArANi vA gopurANi vA anna taha0 saddAI no abhi0 // se mi0 ahAve. taMjahA-tiyANi vA caukkANi vA cacarANi vA caummuhANi vA anna taha0 saddAI no abhi0 // se mi0 ahAve. taMjahA-mahisakaraNaTThANANi vA vasabhaka0 assaka0 hatyika0 jAva kaviMjalakaraNaTrA0 anna taha no abhi0|| se mi0 ahAve0 taMja0 mahisajuddhANi vA jAva kaviMjalaju0 anna taha0 no abhi0 // se mi0 ahAve0 taM0 jUhiyaThANANi vA yajU0 gayajU0 anna. taha. no abhi0|| (sU0 169) // 412 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4%-54-%AA sa bhikSuratha kadAcidekatarAn kAMzcit zabdAn zRNuyAt , tadyathA-'vappANi ve'ti vapraH-kedArastadAdirvA, tadvarNakAH |zabdA vaprA evoktAH, vaprAdiSu vA zravyageyAdayo ye zabdAstacchravaNapratijJayA vaprAdInna gacchedityevaM sarvatrAyojyam / | api ca-yAvanmahiSayuddhAnIti SaDapi sUtrANi subodhyAni // kiJca-sa bhikSuyUthamiti-dvandvaM vadhUvarAdikaM tatsthAnaM vedikAdi, tatra zravyageyAdizabdazravaNapratijJayA na gacchet , vadhUvaravarNanaM vA yatra kriyate tatra na gacchediti, evaM hayagajayUthAdisthAnAni draSTavyAnIti // tathA se bhi0 jAva suNei, taMjahA-akkhAiyaThANANi vA mANummANiyahANANi vA mahatA''hayanadRgIyavAIyataMtItalatAlatuDiyapaDuppavAiyahANANi vA anna taha0 sahAI no abhisaM0 // se mi0 jAva suNei, taM0-kalahANi vA DiMbANi vA DamarANi vA dorajANi vA vera0 viruddhara0 anna taha saddAI no0 // se bhi0 jAva suNei khur3iyaM dAriyaM paribhuttamaMDiyaM alaMkiyaM nivujjhamANi pehAe egaM vA purisaM vahAe nINijamANaM pehAe annayarANi vA taha0 no abhi0 // se mi0 annayarAI virUva0 mahAsavAI evaM jANejjA taMjahA-bahusagaDANi vA bahurahANi vA bahu milakkhUNi vA bahupacaMtANi vA anna taha 0 virUva0 mahAsavAI kannasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / se mi0 annayarAI virUva0 mahUssavAI evaM jANijjA, taMjahA-itthINi vA purisANi vA therANi vA DahANi vA majjhimANi vA AbharaNavibhUsiyANi vA gAyaMtANi vA vAyaMtANi vA nacaMtANi vA hasaMtANi vA ramaMtANi vA mohaMtANi vA vipulaM asaNaM pArNa khAimaM sAima pari jaMtANi vA paribhAyaMtANi vA vichar3iyamANANi vA vigovayamANANi vA annaya0 taha. virUva0 mahu0 kannasoya. %%%ARA
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zI0) cUlikA 2 | zabdasapta // 413 // // se mi0 no ihaloiehiM saddehiM no paraloiehiM sa0 no suehiM sa0 no asuehiM sa0 no didvehiM saddehiM no adi- zrutaskaM02 hahiM sa0 no kaMtehiM saddehiM sajijA no gijjhijjA no mujjhijjA no ajjhovavajijjA, eyaM khalu0 jAva jaejjAsi (sU0 170 ) ttibemi / / sahasattikkao // 2-2-4 // sa bhikSuH 'AkhyAyikAsthAnAni' kathAnakasthAnAni, tathA 'mAnonmAnasthAnAni' mAna-prasthakAdiH unmAnaM- TAkakA. nArAcAdi, yadivA mAnonmAnamityazvAdInAM vegAdiparIkSA tatsthAnAni tadvarNanasthAnAni vA, tathA mahAnti ca 4-(11) tAni AhatanRtyagItavAditratantrItalatAlatruTitapratyutpannAni ca teSAM sthAnAni-sabhAstavarNanAni vA zravaNapratijJayA nAbhisandhArayedgamanAyeti // kiJca-kalahAdivarNanaM tatsthAnaM vA zravaNapratijJayA na gacchediti // api ca-sa | bhikSuH kSullikAM 'dArikAM' DikarikAM maNDitAlakRtAM bahuparivRtAM 'NivujjhamANiti azvAdinA nIyamAnAM, tathaikaM | puruSaM vadhAya nIyamAnaM prekSyAhamatra kiJcicchroSyAmIti zravaNArtha tatra na gacchediti // sa bhikSuryAnyevaM jAnIyAt , mahAntyetAnyAzravasthAnAni-pApopAdAnasthAnAni vartante, tadyathA-bahuzakaTAni bahurathAni bahumlecchAni bahuprAtyantikAni, ityevaMprakArANi sthAnAni zravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gantumiti // kizca sa bhikSamahotsavasthAnAni yAnyevaMbhUtAni jAnIyAt, tadyathA-strIpuruSasthavirabAlamadhyavayAMsyetAni bhUSitAni gAyanAdikAH kriyA yatra kurvanti tAni sthAnAni zravaNecchayA na gacchediti // idAnIM sarvopasaMhArArthamAha-saH 'bhikSuH' aihikAmuSmikApAyabhIruH 'no' naiva 'aihalokikaiH' * // 413 // manuSyAdikRtaiH 'pAralokikaiH' pArApatAdikRtairahikAmuSmikairvA zabdaiH, tathA zrutairazrutairvA, tathA sAkSAdupalabdha
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ ranupalabdhairvA 'na saGgaM kuryAt' na rAgaM gacchet naM gAya pratipadyeta na teSu muhyeta nAdhyupapanno bhavet , etattasya bhikSoH sAmagryaM, zeSaM pUrvavat, iha va sarvatrAyaM doSaH-ajitendriyatvaM svAdhyAyAdihAnI rAgadveSasambhava iti, evamanye'pi doSA aihikAmuSmikApAyabhUtAH svadhiyA samAlocyA iti||cturthsptkkaadhyynmaadit ekAdazaM samAptam // 2-2-4-11 // atha paJcamaM rUpasasaikakamadhyayanam / caturthasaptaikakAnantaraM paJcamaM samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaraM zravaNendriyamAzritya rAgadveSotpattirniSiddhA tadihApi cakSurindriyamAzritya niSidhyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya nAmaniSpanne nikSepe rUpasaptaikaka iti nAma, tatra rUpasya caturdhA nikSepaH, nAmasthApane anAdRtya dravyabhAvanikSepArtha niyuktikRt gAthA'rddhamAha davvaM saMThANAI bhAvo vanna kasiNaM sabhAvo y| [davvaM saddapariNayaM bhAvo u guNA ya kittI ya] // 324 // tatra dravyaM noAgamato vyatiriktaM paJca saMsthAnAni parimaNDalAdIni, bhAvarUpaM dvidhA-varNataH svabhAvatazca, tatra varNataH kRtsnAH paJcApi varNAH, svabhAvarUpaM tvantargatakrodhAdivazA bhaGgAlalATanayanAropaNaniSThuravAgAdikam, etadviparItaM prasanasyeti, uktazca-"ruhassa kharA diTThI uppaladhavalA pasannacittassa / duhiyassa omilAyai gaMtumaNassussuA hoi // 1 // " sUtrAnugame sUtraM, taccedam 1 ruSTasya kharA dRSTiH utpaladhavalA prasannacittasya / duHkhitasyAvamlAyati gantumanasa utsukA bhavati // 1 //
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) kakA.. // 414 // se mi0 ahAvegaiyAI rUvAI pAsai, taM0 gaMthimANi vA veDhimANi vA pUrimANi vA saMghAimANi vA kaTThakammANi vA po zrutaskaM02 tthakammANi vA cittaka0 maNikammANi vA daMtaka0 pattachinakammANi vA vivihANi vA veDhimAI annayarAiM0 virU0 cUlikA 2 cakkhudasaNapaDiyAe no abhisaMdhArija gamaNAe, evaM nAyavvaM jahA saddapaDimA savvA vAittavajjA rUvapaDimAvi // (sU0 rUpasaptai171 ) paJcamaM sattikayaM / / 2-2-5 // sa bhAvabhikSuH kvacit paryaTannathaikAni-kAnicinnAnAvidhAni rUpANi pazyati, tadyathA-'grathitAni' grathitapuSpAdi- 5-(12) nirvartitasvastikAdIni veSTimAni' vastrAdinirvartitaputtalikAdIni pUrimANi'tti yAnyantaH pUraNena puruSAdyAkRtIni bhavanti 'saMghAtimAni' colakAdIni 'kASThakarmANi' rathAdIni 'pustakarmANi' lepyakarmANi 'citrakarmANi' pratItAni 'maNikarmANi || vicitramaNiniSpAditasvastikAdIni, tathA 'dantakarmANi' dantaputtalikAdIni, tathA patracchedyakarmANi, ityevamAdIni virUparUpANi cakSurdarzanapratijJayA nAbhisandhArayedgamanAya, etAni draSTuM gamane mano'pi na viddhyaadityrthH| evaM zabdasaptaikakasUtrANi caturvidhAtodyarahitAni sarvANyapIhAyojyAni kevalaM rUpapratijJayetyevamabhilApo yojyaH, doSAzcAtra prAgvatsamAyojyA iti // paJcamaM saptaikakAdhyayanamAditoM dvAdazaM samAptamiti // 2-2-5-12 // // 414 // atha SaSThaM parakriyAbhidhaM saptaikakamadhyayanam / sAmprataM paJcamAnantaraM SaSThaH saptaikakaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-anantaraM rAgadveSotpattinimittapratiSedho'bhihitaH, tadihApi sa evAnyena prakAreNAbhidhIyate ityanena sambandhe
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA. sU. 70 nAyAtasyAsya nAmaniSpanne nikSepe parakriyetyAdAnapadena nAma, tatra parazabdasya pavidhaM nikSepaM darzayituM niyuktikAro gAthA'rddhamAha chakkaM paraikkikaM na 1 danna 2 mAesa 3 kama 4 bahu 5 pahANe 6 / SaTuM 'para' iti parazabdaviSaye nAmAdiH SaDvidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyAdiparamekaikaM SaDidhaM bhavatIti darzayati, tadyathA - tatparam 1 anyaparam 2 AdezaparaM 3 kramaparaM 4 bahuparaM 5 pradhAnapara 6 miti, tatra dravyaparaM tAvattadrUpatayaiva varttamAnaM - paramanyattatparaM yathA paramANoH paraH paramANuH 1, anyaparaM tvanyarUpatayA paramanyad yathA ekANukAd dvyaNukatryaNukAdi evaM dvyaNukAdekAkatryaNukAdi 2, 'Adezaparam' Adizyate - AjJApyata ityAdezaH- yaH kasyAMci - tkriyAyAM niyojyate karmakarAdiH sa cAsau parazcAdezapara iti 3, kramaparaM tu dravyAdi caturddhA tatra dravyataH kramaparamekapradezikadravyAd dvipradezikadravyam, evaM dvyaNukAtryaNukamityAdi, kSetrata ekapradezAvagADhAd dvipradezAvagADhamityAdi, kAlata ekasamaya sthitikAd dvisamayasthitikamityAdi, bhAvataH kramaparame kaguNa kRSNAdviguNa kRSNamityAdi 4, bahuparaM bahutvena paraM bahuparaM yadyasmAdbahu tadbahuparaM tadyathA - "jIvA puggala samayA davva paesA ya pajjavA ceva / thovANatANatA visesa ahiyA duve'NaMtA // 1 // " tatra jIvAH stokAH tebhyaH pudgalA anantaguNA ityAdi 5, pradhAnaparaM tu pradhAnatvena paraH, dvipadAnAM tIrthakaraH catuSpadAnAM siMhAdiH apadAnAmarjuna suvarNapanasAdiH 6, evaM kSetrakAlabhAvaparANyapi tatpara
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 415 // diSadhitvena kSetrAdiprAdhAnyatayA pUrvavatsvadhiyA yojyAnIti, sAmAnyena tu jambUdvIpakSetrAtpuSkarAdika kSetraM paraM, kAla- zrutaskaM02 paraM tu prAvRTkAlAccharatkAlaH, bhAvaparamaudayikAdaupazamikAdiH // sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, taccedam cUlikA 2 parakiriyaM ajjhatthiyaM saMsesiyaM no taM sAyae no taM niyame, siyA se paro pAe Amajijja vA pamajijja vA no taM sAyae 18 parakri06 no taM niyame / se siyA paro pAyAI saMvAhija vA palimaddija vA no taM sAyae noM taM niyame / se siyA paro pAyAI kusijja vA raija vA no taM sAyae no taM niyame / se siyA paro pAyAI tilleNa vA gha. vasAe vA makkhijja vA abhigija vA no taM 2 / se siyA paro pAyAI luddheNa vA kakeNa vA cunneNa vA vaNNeNa vA ulloDhija vA uvvalija vA no taM 2 / se siyA paro pAyAI sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholija vA paholijja vA no taM0 / se siyA paro pAyAiM annayareNa vilevaNajAeNa AliMpija vA viliMpijJa vA no taM0 / se siyA paro pAyAI annayareNa dhUvaNajAeNa dhUvija vA padhU0 no taM 2 / se siyA paro pAyAo ANuyaM vA kaMTayaM vA nIharija vA visohija vA no taM0 2 / se siyA paro pAyAo pUrva vA soNiyaM vA nIharija vA ksio0 no tN02| se siyA paro kArya Amajeja vA pamajija vA no taM sAyae no taM niyame / se siyA paro kAyaM loTTeNa vA saMvAhijja vA palimadija vA no taM0 2 / se siyA paro kArya tileNa vA gha0 vasA0 makkhija vA abhaMgija vA no taM0 2 / se siyA paro kArya luddheNa vA 4 ulloDhija vA uccalija vA no taM0 2 / se siyA paro kArya sIo0 usiNo0 uccholija vA pa0 no taM02 se siyA paro kArya annayareNa // 415 // vilevaNajAeNa AliMpija vA 2 no naM0 2 / se kArya anna yareNa dhUvagajAega dhUvija vA pa0 no taM0 2 / se0 kA
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaMsi vaNaM Amajija vA 2 no taM 2 / se. vaNaM saMvAhijja vA pali. no taM0 / se0 varNa tilleNa vA gha0 2 makkhija vA anbhaM0 no taM0 2 / se0 varNa luddheNa vA 4 ulloDhija vA uvvaleja vA no taM0 2 / se siyA paro kAryasi varNa sIo0 u0 uccholijja vApa0 no taM0 2|se0 si vaNaM vA gaMDaM vA araI vA pulayaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM satyajAeNa aJchidija vA vicchidija vA no taM0 2 / se siyA paro anna. jAeNa AcchidittA vA vicchidittA vA pUrva vA soNiyaM vA nIharija vA vi. no tN02| se0 kAyaMsi gaMDaM vA araI vA pulaiyaM vAM bhagadalaM vA Amajijja vA 2no taM0 2 / se0 gaMDaM vA 4 saMvAhijja vA pali0 no tN02| se0 kAyaM0 gaMDaM vA 4 tilleNa vA 3 makkhijja vA 2 no taM0 2 / se0 gaMDaM vA luddheNa vA 4 ulloDhija vA u0 no taM0 2 / se0 gaMDaM vA 4 sIodaga 2 uccholija vA pa0 no taM0 2 / se0 gaMDaM vA 4 annayareNaM satthajAeNaM aJchidija vA vi0 anna sattha0 acchidittA vA 2 pUrya vA 2 soNiyaM vA nIha0 viso0 no taM sAyae 2 / se siyA paro kAryasi seyaM vA jallaM vA nIharija vA vi0 no taM0 2 / se siyA paro acchimalaM vA kaNNamalaM vA daMtamalaM vA nahama0 nIharija vA 2 no taM0 2 / se siyA paro dIhAI vAlAI dIhAI vA romAI dIhAI bhamuhAI dIhAI kakkharomAI dIhAI vatthiromAI kapijja vA saMThavija vA no taM0 2|se siyA paro sIsAo likkhaM vA jUyaM vA nIharija vA vi0 no taM0 2 / se siyA paro aMkaMsi vA paliyakasi vA tuyaTTAvittA pAyAI Amajjija vA pama0, evaM hiTThimo gamo pAyAi bhANiyabvo / se siyA paro aMkasi vA 2 tuyaTTAvittA hAraM vA addhahAraM vA uratthaM vA geveyaM vA mauDaM vA pAlaMba vA suvanasuttaM vA Avihija vA piNahijja vA no tN02| se0 paro A
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 2 | parakri06 // 416 // ANSAAMANAKAMAK rAmaMsi vA ujANaMsi vA nIharittA vA pavisittA vA pAyAI Amajija vA pa0 no taM sAie // evaM neyavvA annamannakiriyAvi // (sU0 172) para-Atmano vyatirikto'nyastasya kriyA-ceSTA kAyavyApArarUpA tAM parakriyAm 'AdhyAtmikIm' Atmani kriyamANAM, punarapi vizinaSTi-'sAMzleSikI' karmasaMzleSajananIM 'no' naiva 'AsvAdayet' abhilaSet, manasA na tatrAbhilASaM kuryAdityarthaH, tathA na tAM parakriyAM 'niyamayet' kArayedvAcA, nApi kAyeneti / tAM ca parakriyAM vizeSato darzayati -'se' tasya sAdhorniSpratikarmazarIrasya saH 'paraH' anyo dharmazraddhayA pAdau rajo'vaguNThitau AmRjyAt karpaTAdinA, vAzabdastUttarapakSApekSaH, tannAsvAdayennApi niyamayediti, evaM sa sAdhustaM paraM pAdau saMvAdhayantaM mardayantaM vA sparzayantaMraJjayantaM, tathA tailAdinA mrakSayantamabhyaJjayantaM vA, tathA lodhrAdinA udvartanAdi kurvantaM, tathA zItodakAdinA uccholanAdi kurvANaM, tathA'nyatareNa sugandhidravyeNAlimpantaM, tathA viziSTadhUpena dhUpayantaM, tathA pAdAtkaNTakAdikamuddharantam , evaM zoNitAdikaM nissArayantaM 'nAsvAdayet' manasA nAbhilaSet nApi niyamayet-kArayedvAcA kAyeneti // zeSAni kAyavraNagatAdIni ArAmapravezaniSkramaNapramArjanasUtraM yAvaduttAnArthAni // evamamumevArthamuttarasaptake'pi tulyatvAtsaGgreparuciH sUtrakAro'tidizati-'evam' iti yAH pUrvoktAH kriyA-rajaHpramArjanAdikAstAH 'anyo'nyaM' parasparataH sAdhunA kRtapratikriyayA na vidheyA ityevaM netavyo'nyo'nyakriyAsaptaikaka iti // kiJca- - se siyA paro suddheNaM asuddheNaM vA vaibaleNa vA teicchaM AuTTe se0 asuddheNaM vaibaleNaM teicchaM AuTTe se siyA paro gilANassa // 416 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAMROSAROSSSSSS sacittANi vA kaMdANi vA mUlANi vA tayANi vA hariyANi vA khaNittu kattui vA kar3Avittu vA teicchaM AuTTAvija no taM sA02 kaDuveyaNA pANabhUyajIvasattA veyaNaM veiMti, eyaM khalu0 samie sayA jae seyamiNaM mannijjAsi (sU0 173) ttibemi / chaTThao sattikao // 2-2-6 // 'se' tasya sAdhoH sa paraH zuddhanAzuddhena vA 'vAgbalena' mantrAdisAmarthyena cikitsA' vyAdhyupazamam 'AuTTe'tti krtumbhilsset| tathA sa paro glAnasya sAdhozcikitsArtha sacittAni kandamUlAdIni 'khanitvA' samAkRSya svato'nyena vA khAnayitvA cikitsAM kartumabhilaSet tacca 'nAsvAdayet nAbhilaSenmanasA, etacca bhAvayet-iha pUrvakRtakarmaphalezvarA jIvAH karmavipAkakRtakaTukavedanAH kRtvA pareSAM zArIramAnasA vedanAH svataH prANibhUtajIvasattvAstatkarmavipAkajAM vedanAmanubhavantIti, uktazca-"punarapi sahanIyo duHkhapAkastavAyaM, na khalu bhavati nAzaH karmaNAM saJcitAnAm / iti sahagaNayitvA yadyadAyAti samyak , sadasaditi viveko'nyatra bhUyaH kutaste? // 1 // " zeSamuktArtha yAvadadhyayanaparisamAptiriti // paSThamAditastrayodazaM saptaikakAdhyayanaM samAptam // 2-1-6-13 // atha saptamamanyo'nyakriyAbhidhamadhyayanam / SaSThAnantaraM saptamo'sya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane sAmAnyena parakriyA niSiddhA, iha tu gacchanirgatoddezenAnyo'nyakriyA niSidhyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya nAmaniSpanne nikSepe anyo'nyakriyeti nAma, tatrAnyasya nikSepArtha niyuktikRd gAthApazcArddhamAha SONG
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH zrutaskaM02 cUlikA 2 anyo07 (zI0) // 417 // anne chakkaM taM puNa tadannamAesao ceva // 325 // anyasya nAmAdipanidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyAnyatridhA-tadanyad anyAnyad AdezAnyacceti dravyaparavanneyamiti // atra parakriyAyAmanyo'nyakriyAyAM ca gacchAntargatairyatanA kartavyeti, gacchanirgatAnAM tvetayA na prayojanamiti darzayituM niyuktikRdAhajayamANassa paro jaM karei jayaNAe~ tattha ahigAro / nippaDikammassa u annamannakaraNaM ajuttaM tu // 326 // ||sttikaannN nijuttI sammattA // jayamANassetyAdi pAtanikayaiva bhAvitArthA // sAmprataM sUtraM, taccedamse bhikkhU vA 2 annamannakiriyaM ajjhatthiyaM saMseiyaM no taM sAyae 2 // se annamannaM pAe Amajijja vA0 no taM0, sesaM taM ceva, eyaM khalu0 jaijAsi (sU0 174) ttibemi / / saptamam // 2-2-7 // anyo'nyasya-parasparasya kriyAM-pAdAdipramArjanAdikAM sarvAM pUrvoktA kriyAvyatihAravizeSitAmAdhyAtmikI sAMzleSikI nAsvAdayedityAdi pUrvavanneyaM yAvadadhyayanasamAptiriti // saptamamAditazcaturdazaM, saptaikakAdhyayanaM samApta, dvitIyA ca samAtA cUlikA // 2-2-7-10 // // 417 //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha bhAvanAkhyA tRtIyA cuulikaa|| | uktA dvitIyA cUlA, tadanantaraM tRtIyA samArabhyate, asyAzcAyamabhisambandhaH-ihAditaH prabhRti yena zrIvarddhamAnasvAminedamarthato'bhihitaM tasyopakAritvAttadvaktavyatAM pratipAdayituM tathA paJcamahAvratopetena sAdhunA piNDazayyAdikaM grAhyamatasteSAM mahAvratAnAM paripAlanArtha bhAvanAH pratipAdyA ityanena sambandhenAyAteyaM cUDeti, asyAzcatvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'yamarthAdhikAraH, tadyathA-aprazastabhAvanAparityAgena prazastA bhAvanA bhAvayitavyA iti, nAmaniSpanne nikSepe bhAvaneti nAma, tasyAzca nAmAdi caturvidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyAdinikSepArtha niyuktikRdAha davvaM gaMdhaMgatilAiemu sIuNhavisahaNAIsu / bhAvaMmi hoi duvihA pasattha taha appasatthA ya // 327 // ___ tatra 'dravya'miti dravyabhAvanA noAgamato vyatiriktA gandhAGgaiH-jAtikusumAdibhivyastilAdiSu dravyeSu yA vAsanA sA dravyabhAvaneti, tathA zItena bhAvitaH zItasahiSNuruSNena vA uSNasahiSNurbhavatIti, AdigrahaNAdvyAyAmakSuNNadeho vyAyAmasahiSNurityAdyanyenApi dravyeNa dravyasya yA bhAvanA sA dravyabhAvaneti, bhAve tu-bhAvaviSayA prazastA'prazastabhedena dvirUpA bhAvaneti // tatrAprazastAM bhAvabhAvanAmadhikRtyAha pANivahamusAvAe adattamehuNapariggahe ceva / kohe mANe mAyA lobhe ya havaMti apasatthA // 328 // prANivadhAdyakAryeSu prathama pravarttamAnaH sAzaGkaH pravarttate pazcAsaunaHpunyakaraNatayA nizaGkaH pravarttate, taduktam-"ka-|
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 418 // rotyAdau tAvatsaghRNahRdayaH kiJcidazubhaM, dvitIyaM sApekSo vimRzati ca kArya ca kurute / tRtIyaM niHzaGko vigataghRNamanyatprakurute, tataH pApAbhyAsAtsatatamazubheSu praramate // 1 // " // prazastabhAvanAmAhadaMsaNanANacaritte tavaveragge ya hoi u pasatthA / jA ya jahA tA ya tahA lakkhaNa vucchaM salakkhaNao // 329 // | darzanazAnacAritratapovairAgyAdiSu yA yathA ca prazastabhAvanA bhavati tAM pratyeka lakSaNato vakSya iti ||drshnbhaavnaarthmaahtitthgraann bhagavao pavayaNapAvayaNiaisaiDDINaM / abhigamaNanamaNadarisaNakittaNasaMpUaNAthuNaNA // 330 // / tIrthakRtAM bhagavatAM pravacanasya-dvAdazAGgasya gaNipiTakasya, tathA prAvacaninAm-AcAryAdInAM yugapradhAnAnAM, tathA'tizayinAmRddhimatAM-kevalimanaHparyAyAvadhimaccaturdazapUrvavidAM tathA''moSadhyAdiprAptaRddhInAM yadabhigamanaM gatvA ca darzanaM tathA guNotkIrtanaM saMpUjanaM gandhAdinA stotraiH stavanamityAdikA darzanabhAvanA, anayA hi darzanabhAvanayA'navarataM bhAvyamAnayA darzanazuddhirbhavatIti // kiJca jammAbhiseyanikkhamaNacaraNanANuppayA ya nivvANe / diyaloabhavaNamaMdaranaMdIsarabhomanagaresuM // 331 // ahAvayamujite gayaggapayae ya dhammacakke ya / pAsarahAvattanagaM camaruppAyaM ca vaMdAmi // 332 // tIrthakRtAM janmabhUmiSu tathA niSkramaNacaraNajJAnotpattinirvANabhUmiSu tathA devalokabhavaneSu mandareSu tathA nandIzvaradvIpAdau bhaumeSu ca-pAtAlabhavaneSu yAni zAzvatAni caityAni tAni vande'hamiti dvitIyagAthAyAmante kriyeti, evamaSTApade, tathA zrImadujayantagirau 'gajAgrapade' dazArNakUTavartini tathA takSazilAyAM dharmacakre tathA ahicchatrAyAM // 418 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArzvanAthasya dharaNendramahimAsthAne, evaM rathAvarce parvate vairasvAminA yatra pAdapopagamanaM kRtaM yatra ca zrImadvarddhamAnamAzritya camarendreNotpatanaM kRtam, eteSu ca sthAneSu yathAsambhavamabhigamanavandana pUjanotkIrttanAdikAH kriyAH kurvato darzanazuddhirbhavatIti // kiJca - gaNiyaM nimitta juttI saMdiTThI avitahaM imaM nANaM / iya egaMtamuvagayA guNapaccaiyA ime atthA // 333 // guNamAhappaM isinAmakittaNaM suranariMdavUyA ya / porANaceiyANi ya iya esA daMsaNe hoi // 334 // pravacanavidAmamI guNapratyayikA ardhA bhavanti, tadyathA - gaNitaviSaye - bIjagaNitAdau paraM pAramupagato'yaM, tathA'STAGgasya nimittasya pArago'yaM, tathA dRSTipAtoktA nAnAvidhA yuktIH- dravyasaMyogAn hetUnvA vetti tathA samyag - aviparItA dRSTiH- darzanamasya tridazairapi cAlayitumazakyA tathA'vitathamasyedaM jJAnaM yathaivAyamAha tattathaivetyevaM prAvacanikasyAcAryAdeH prazaMsAM kurvato darzanavizuddhirbhavatIti, evamanyadapi guNamAhAtmyamAcAryAdevarNayataH tathA pUrvamaharSINAM ca nAmokIrttanaM kurvataH teSAmeva ca suranarendrapUjAdikaM kathayataH tathA cirantanacaityAni pUjayataH ityevamAdikAM kriyAM kurvatastadvAsanAvAsitasya darzana vizuddhirbhavatItyeSA prazastA darzanaviSayA bhAvaneti / jJAnabhAvanAmadhikRtyAha tattaM jIvAjIvA nAyavvA jANaNA ihaM diTThA / iha kajjakaraNakAragasiddhI iha baMdhamukkho ya // 335 // baddho ya baMdhaka baMdhaNabaMdhaSphalaM sukahiyaM tu / saMsArapavaco'vi ya ihayaM kahio jiNakarehiM // 336 / / nANaM bhavissaI evamAjhyA vAyaNAiyAo ya / sajjhAe Autto gurukulavAso ya iya nANe // 337 //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 419 // tatra jJAnasya bhAvanA jJAnabhAvanA - evaMbhUtaM maunIndraM jJAnaM pravacanaM yathA'vasthitAzeSapadArthAvirbhAvakamityevaMrUpeti, anayA ca pradhAnamokSAGgaM samyaktvamAdhigamikamAvirbhavati, yatastattvArthazraddhAnaM samyagdarzanaM tattvaM ca jIvAjIvAdayo nava padArthAH, te ca tattvajJAnArthinA samyaga jJAtavyAH, tatparijJAnamihaiva-Arhate pravacane dRSTam upalabdhamiti, tatheva - Arhate pravacane kArya - paramArtharUpaM mokSAkhyaM tathA karaNaM- kriyAsiddhau prakRSTopakArakaM samyagdarzanajJAnacAritrANi, kArakaH - sAdhuH samyagdarzanAdyanuSThAtA, kriyAsiddhizca ihaiva mokSAvAptilakSaNA, tAmeva darzayati-bandhaH - karmabandhanaM tasmAnmokSaH - karmavicaTanalakSaNaH, asAvapIhaiva, nAnyatra zAkyAdikapravacane bhavati, ityevaM jJAnaM bhAvayato jJAnabhAvanA bhavatIti // tathA 'baddhaH' aSTaprakArakarmapudgalaiH pratipradezamavaSTabdho jIvaH, tathA 'bandhahetavaH' mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogAH tathA bandhanam - aSTaprakAra karma vargaNArUpaM tatphalaM caturgatisaMsAra paryaTana sAtAsAtAdyanubhavanarUpamiti, etatsarvamatraiva sukathitam, anyadvA yatkiJcitsubhASitaM tadihaiva pravacane'bhihitamiti jJAnabhAvanA, tathA vicitra saMsAraprapaJco'traiva jinendraiH kathita iti // tathA jJAnaM mama viziSTataraM bhaviSyatIti jJAnabhAvanA vidheyA, jJAnamabhyasanIyamityarthaH, AdigrahaNAdekAgracitatAdayo guNA bhavantIti, tathaitadapi jJAne bhAvanIyaM, yathA- "jaM annANI kammaM khavei" ityAdi, tathaibhizca kAraNairjJAnamabhyasanIyaM tadyathA - jJAnasaGgrahArthaM nirjarArtham avyavacchittyarthaM svAdhyAyArthamityAdi, tathA jJAnabhAvanayA nityaM gurukulavAso bhavati, tathA coktam - "NANassa hoi bhAgI thirayarao daMsaNe caritte ya / dhannA AvakahAe gurukulavAsaM na muJcanti // 1 // ", ityAdikA jJAnaviSayA bhAvanA bhavatIti // cAritrabhAvanAmadhikRtyAha 1 jJAnasya bhavati bhAgI sthirataro darzane cAritre ca dhanyA yAvatkathaM gurukulavAsaM na muJcanti // 1 // zrutaskaM0 2 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 419 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAA sAhumahiMsAdhammo saccamadattaviraI ya baMbhaM ca / sAhu pariggahaviraI sAhu tavo bArasaMgo ya // 338 // veraggamappamAo egattA (gge) bhAvaNA ya parisaMgaM / iya caraNamaNugayAo bhaNiyA itto tavo vucchaM // 339 // sAdhu-zobhano'hiMsAdilakSaNo dharma iti prathamavratabhAvanA, tathA satyamasminnevAhate pravacane sAdhu-zobhanaM nAnyatreti | dvitIyavratasya, tathA'dattaviratizcAtraiva sAdhvIti tRtIyasya, evaM brahmacaryamapyatraiva navaguptiguptaM dhAryata iti, tathA parigrahaviratizcehaiva sAdhvIti, evaM dvAdazAGgaM tapa ihaiva zobhanaM nAnyatreti // tathA vairAgyabhAvanA-sAMsArikasukhajugupsArUpA, evamapramAdabhAvanA-madyAdipramAdAnAM karmavandhopAdAnarUpANAmanAsevanarUpA, tathaikAgrabhAvanA-"ekko me sAsao appA, NANadasaNasaMjuo / sesA me bahirA bhAvA, sabve saMjogalakkhaNA // 1 // " ityAdikA bhAvanAH (iti prakRSTabhUSitvAGgaM) 'caraNamupagatAH' caraNAzritAH, ita UrdhvaM tapobhAvanAM 'vakSye' abhidhAsya iti // kiha me havija'vaMjho divaso? kiM vA paha tavaM kAuM? ko iha dave jogo khitte kAle samayabhAve? // 340 // | 'kathaM' kena nirvikRtyAdinA tapasA mama divaso'vandhyo bhavet ? kataradvA tapo'haM vidhAtuM 'prabhuH' zaktaH?, tacca katarattapaH kasmin dravyAdau mama nirvahati ? iti bhAvanIyaM, tatra dravye utsargato vallacaNakAdike kSetre snigdharUkSAdau kAle zItoSNAdau bhAve'glAno'hamevaMbhUtaM tapaH kartumalam , ityevaM dravyAdikaM paryAlocya yathAzakti tapo vidheyaM "zaktitastyAgatapasI" (tattvArthe a06 sU0 23 darzana0) iti vacanAditi // kiJca 1eko me zAzvata AtmA jJAnadarzanasaMyutaH / zeSA me bAhyA bhAvAH sarve saMyogalakSaNAH // 1 //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 420 // ucchAhapAlaNAe iti (eva) tave saMjame ya saMghayaNe / veragge'NicAI hoi caritte ihaM pagayaM // 341 // zrutaskaM02 tathA'nazanAdike tapasyanigUhitabalavIryeNotsAhaH karttavyaH, gRhItasya ca pratipAlanaM karttavyamiti, uktaJca-"tittha-18 cUlikA 3 yaro caunANI suramahio sijjhiavvayadhuvammi / aNigUhiabalavirio sabvatthAmesu ujjamai // 1 // kiM puNa ava- bhAvanAdhya. sesehiM dukkhakkhayakAraNA suvihiehiM / hoi na ujjamiavvaM sapaccavAyaMmi mANusse? // 2 // " ityevaM tapasi bhAvanA vidheyA / evaM 'saMyameM' indriyanoindriyanigraharUpe, tathA 'saMhanane' vajrarSabhAdike taponirvAhanAsamarthe bhAvanA vidheyeti, vairAgyabhAvanA tvanityatvAdibhAvanArUpA, taduktam-"bhAvayitavyamanityatva 1 mazaraNatvaM 2 tathaikatA 3 'nyatve 4 / azucitvaM 5 saMsAraH 6 karmAzrava 7 saMvara 8 vidhizca // 1 // nirjaraNa 9 lokavistara 10 dharmasvAkhyAtatattvacintA ca 11 / bodheH sudurlabhatvaM ca 12 bhAvanA dvAdaza vizuddhAH // 2 // " ityAdikA anekaprakArA bhAvanA bhavantIti, iha punazcAritre prakRtaM-caritrabhAvanayehAdhikAra iti // niyuktyanugamAnantaraM sUtramuccAraNIyaM, taccedam teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthuttare yAvi hutthA, taMjahA-hatthuttarAI cue caittA gabhaM vakrate hatthuttarAhiM gambhAo gambhaM sAharie hatthuttarAhiM jAe hatthuttarAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pabvaie hatthuttarAhiM kasiNe paDipunne abbAghAe nirAvaraNe aNaMte aNuttare kevalavaranANadaMsaNe samuppanne, sAiNA bhagavaM prinibbue| (sU0 175) // 420 // 1 tIrthakarazcaturjJAnI murama hito dhuye sedhitavye / anigRhitabalavIryaH sarvasthAnodyacchati // 1 // kiM punaravazeSairduHkhakSayakAraNAta suvihitaiH / bhavati nodyamitavyaM sapratyapAye mAnudhye // 2 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaNe bhagavaM mahAvIre imAe osappiNIe susamasusamAe samAe vIikatAe susamAe samAe vIikatAe susamadussamAe samAe vIikatAe TUsamasusamAe samAe bahu viikaMtAe pannahattarIe vAsehiM mAsehi ya addhanavamehiM sesehiM je se gimhANaM cautthe mAse aTThame pakkhe AsADhasuddhe tassa NaM AsADhasuddhassa chaTThIpakkheNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuSAgaeNaM mahAvijayasiddhatthapupphuttaravarapuMDarIyadisAsovatthiyavaddhamANAo mahAvimANAo vIsaM sAgarovamAI AuyaM pAlaittA AukkhaeNaM ThiikkhaeNaM bhavakkhaeNaM cue caittA iha khalu jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse dAhiNabharahe dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesaMmi usabhadattassa mAhaNassa koDAlasagottassa devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharassa guttAe sIhumbhavabhUeNaM appANeNaM kuJchisi ganbhaM vakaMte, samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae yA vi hutthA, caissAmitti jANai cuemitti jANai cayamANe na yANei, suhume NaM se kAle pannatte, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre hiyANukaMpaeNaM deveNaM jIyameyaMtikaTu je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe Asoyabahule tassa NaM Asoyabahulassa terasIpakkheNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM bAsIhiM rAidiehiM vaikaMtehiM tesIimassa rAiMdiyassa pariyAe vaTTamANe dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesAo uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesaMsi nAyANaM khattiyANaM siddhatthassa khattiyassa kAsavaguttassa tisalAe khattiyANIe vAsiTThasaguttAe asubhANaM puggalANaM avahAraM karittA subhANaM puggalANaM pakkhevaM karittA kuJchisi gambhaM sAharai, jevi ya se tisalAe khattiyANIe kuJchisi gambhe taMpi ya dAhiNamANakuMDapurasaMnivesaMsi usa0 ko0 devA0 jAlaMdharAyaNaguttAe kuJchisi garbha sAharai, samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae yAvi hotthA-sAharijissAmitti jANai sAharijamANe na yA gai sAha bhA.sU.71
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 421 // riemitti jANai samaNAuso' / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM tisalAe khattiyANIe aha'nnayA kayAI navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM aTThamANarAIdiyANaM vIikaMtANaM je se gimhANaM paDhame mAse ducce pakkhe cittasuddhe tassa NaM cittasuddhassa terasIpakkheNaM hatthu joga0 samaNaM bhagavaM mahAvIraM aroggA aroggaM pasUyA / jaNNaM rAI tisalAkha. samarNa0 mahAvIra aroyA aroyaM pasUyA taNNaM rAI bhavaNavaivANamaMtarajoisiyavimANavAsidevehiM devIhi ya uvayaMtehiM uppayaMtehi ya ege mahaM divve devujoe devasannivAe devakahakahae uppiMjalagabhUe yAvi hutthA / jaNaM rayaNi0 tisalAkha0 samaNaM0 pasUyA naNNaM rayaNiM bahave devA ya devIo ya egaM mahaM amayavAsaM ca 1 gaMdhavAsaM ca 2 cunnavAsaM ca 3 puSphavA0 4 hiranavAsaM ca 5 rayaNavAsaM ca 6 vAsiMsu, jaNNaM rayANi tisalAkha0 samaNaM0 pasUyA taNNaM rayaNiM bhavaNavaivANamaMtarajoisiyavimANavAsiNo devA ya devIo ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa sUikammAiM titthayarAbhiseyaM ca kariMsu, jao gaM pabhii bhagavaM mahAvIre tisalAe kha0 kuJchisi gambhaM Agae tao NaM pabhii taM kulaM vipuleNaM hiraneNaM suvanneNaM dhaNeNaM dhaneNaM mANikkeNaM muttieNaM saMkhasilappavAleNaM aIva 2 parivaDui, tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiyaro eyamahaM jANittA nivvattadasAhasi vukaMtaMsi suibhUyaMsi vipulaM asaNapANakhAimasAimaM uvakkhaDAviti 2 ttA mittanAisayaNasaMbaMdhivaggaM uvanimaMtaMti mitta0 uvanimaMtittA bahave samaNamAhaNakivaNavaNImagAhiM bhicchaMDagapaMDaragAINa vicchaiMti viggorviti vissANiti dAyAresu dANaM pajabhAiMti vicchaDittA viggo0 vissANittA dAyA0 pajjabhAittA mittanAi0 bhuMjAviti mitta. bhuMjAvittA mitta0 vaggeNa imameyArUvaM nAmadhijjaM kAraviMti-jao NaM pabhii ime kumAre ti0 kha0 kucchisi ganbhe Ahue // 421 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ tao NaM pabhii imaM kulaM vipuleNaM hiraneNaM0 saMkhasilappavAleNaM atIva 2 parivaDui tA hou NaM kumAre vaddhamANe, tao gaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcadhAiparivuDe, taM0-khIradhAIe 1 majaNadhAIe 2 maMDaNadhAIe 3 khelAvaNadhAie 4 aMkadhA0 5 aMkAo aMkaM sAharijamANe ramme maNikuTTimatale girikaMdarasamullINeviva caMpayapAyave ahANupuvIe saMvaDui, tao NaM samaNe bhagavaM. vinAyapariNaya (mitte ) viNiyattabAlabhAve appussuyAI urAlAI mANussagAI paMcalakkhaNAI kAmabhogAiM sahapharisarasarUvagaMdhAI pariyAremANe evaM ca NaM vihri| (suu0176)| samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte tassa NaM ime tini nAmadhijjA evamAhiti, taMjahA-ammApiusaMti vaddhamANe 1 sahasaMmuie samaNe 2 bhImaM bhayabheravaM urAlaM avelayaM parIsahasahattika? devehiM se nAma kayaM samaNe bhagavaM mahAvIre 3, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa piyA kAsavagutteNaM tassa NaM tinni nAma0 taM0-siddhatthe i vA sijase i vA jasaMse ivA, samaNassa gaM0 ammA vAsiTThassaguttA tIse NaM tinni nA0, taM0-tisalA i vA videha dinnA i vA piyakAriNI i vA, samaNassa NaM bha0 pittiae supAse kAsavagutteNaM, samaNa jiDhe bhAyA naMdivaddhaNe kAsavagutteNaM, samaNassa NaM jeTThA bhaiNI sudaMsaNA kAsavagutteNaM, samaNassa NaM bhaga0 bhajjA jasoyA koDinAgutteNaM, samaNassa f0 dhUyA kAsavagotteNaM tIse NaM do nAmadhijjA evamA0-aNujjA i vA piyadasaNA i vA, samaNassa NaM bha0 nattUI kosiyA gutteNaM tIse NaM do nAma0 taM0-sesavaI i vA jasavaI i vA, (sU0 177 ) / samaNassa NaM0 3 ammApiyaro pAsAvaccijA samaNovAsagA yAvi hutthA, te NaM bahUI vAsAI samaNovAsagapariyAgaM pAlaittA chaNhaM jIvanikAyANaM sArakkhaNanimittaM AloittA niMdittA garihittA paDikkamittA ahArihaM uttaraguNapAyacchittAI paDivajittA kusasaMthAragaM durU
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI 0 ) // 422 // hittA bhattaM paJcakkhAyaMti 2 apacchimAe mAraNaMtiyAe saMleNAsarIrae jhusiyasarIrA kAlamAse kAlaM kivA taM sarIraM vippajahittA accue kappe devattAe uvavannA, tao NaM AukkhaeNaM bhava0 Thi0 cue caittA mahAvidehe vAse carameNaM ussArNa sijjhissaMti bujjhissaMti muzcissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti ( sU0 178 ) / teNaM kAleNaM 2 samaNe bha0 nAe nAyaputte nAyakulanivvatte videhe videhadinne videhajacce videhasUmAle tIsaM vAsAI videhaMsittikaTTu agAramajjhe vasittA ammApi UhiM kAlagaehiM devalogamaNupattehiM samattapaine cicA hirannaM cicA suvannaM cicA balaM cicA vAhaNaM cicA dhaNakaNagarayaNasaMtasArasAvaijjaM vicchaDittA viggovittA vissANittA dAyAresu NaM dAittA paribhAittA saMvaccharaM dalaittA je se hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpakkheNaM hatthuttarA0 joga0 abhinikkhamaNAbhippA yAvi hutthA, saMvachareNa hohii abhinikkhamaNaM tu jiNavariMdassa / to atthasaMpayANaM pavattaI pubvasUrAo ||1|| egA hirannakoDI aTTheva aNUNagA sayasahassA / sUrodayamAIyaM dijjai jA pAyarAsutti / / 2 / / vinneva ya koDisayA aTThAsI ca huMti koDIo / asidaM ca sayasahassA eyaM saMvacchare dinaM // 3 // vesamaNakuMDadhArI devA logaMtiyA mahiDDIyA / bohiMti ya titthayaraM pannarasasu kammabhUmIsu // 4 // baMbhaMmi ya kappaMmI boddhavvA kaNharAiNoM majjhe / logaMtiyA vimANA aTThasu vatthA asaMkhijjA / / 5 / / ee devanikAyA bhagavaM bohiMti jiNavaraM vIraM / savvajagajjIvahiyaM arihaM ! titthaM pavatehi || 6 || tao NaM samaNassa bha0 ma0 abhinikkhamaNAmippAyaM jANittA bhavaNavaivA0jo0 vimANavAsiNo devA ya devIo ya saehiM 2 rUvehiM saehiM 2 nevatthehiM sae0 2 ciMdhehiM savviDDIe savvajuIe savvabala zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 422 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ samudaeNaM sayAI 2 jANavimANAI durUhaMti sayA0 durUhittA ahAbAyarAI puggalAI parisADaMti 2 ahAsuhamAI puggalAI pariyAiMti 2 uDu uppayaMti uDu uppaittA tAe ukkiTThAe sigghAe cavalAe turiyAe divAe devagaIe ahe ovayamANA 2 tirieNaM asaMkhijjAiMdIvasamuddAI vIikkamamANA 2 jeNeva jaMbuddIve dIve teNeva uvAgacchaMti 2 jeNeva uttarakhattiyakuMDapurasaMnivese teNeva uvAgacchaMti, uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesassa uttarapuracchime disIbhAe teNeva jhatti vegeNa ovaiyA, tao NaM sake deviMde devarAyA saNiyaM 2 jANavimANaM paTThaveti saNiyaM'2 jANavimANaM paTThavettA saNiyaM 2 jANavimANAo paJcoruhai saNiyaM 2 ergatamavakamai egatamavakkamittA mahayA veuvvieNaM samugghAeNaM samohaNai 2 eNaM mahaM nANAmaNikaNagarayaNabhatticittaM subhaM cAra kaMtarUvaM devacchaMdayaM viuvvai, tassa NaM devacchaMdayassa bahumajjhadesabhAe egaM mahaM sapAyapIDhaM nANAmaNikaNayarayaNabhatticittaM subhaM cArukaMtarUvaM sIhAsaNaM viuvvai, 2 jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai namasai 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM gahAya jeNeva devacchaMdae teNeva uvAgacchai saNiyaM 2 puratthAbhimuhaM sIhAsaNe. nisIyAvei saNiyaM 2 nisIyAvittA sayapAgasahassapAgehiM tillehi abhaMgei gaMdhakAsAIehiM ullolei 2 suddhodaeNa majjAvei 2 jassa NaM mulaM sayasahasseNaM tipaDolatittieNaM sAhieNaM sIteNa gosIsarattacaMdaNeNaM aNuliMpai 2 IsiM nissAsavAyavojhaM varanayarapaTTaNuggayaM kusalanarapasaMsiyaM assalAlApelavaM cheyAriyakaNagakhaiyaMtakammaM haMsalakkhaNaM paTTajuyalaM niyaMsAvei 2 hAraM addhahAraM uratthaM nevatthaM egAvaliM pAlaMbasuttaM paTTamauDarayaNamAlAu AviMdhAvei AvidhAvitA gaMthimaveDhimapUrimasaMghAimeNaM
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) // 423 // malleNaM kapparukkhamiva samalaMkarei 2 ttA duccapi mahayA veDabbiyasamugdhAeNaM samohaNai 2 egaM mahaM caMdappahaM sibiyaM sahassavANiyaM vivvati, taMjA -- IhA migausabhaturaganarama karavihagavAnara kuMjara rurusarabhacamarasaddUlasIvaNalayabhatticittalayavijjAharamihaNajuyalajaMtajogajuttaM accIsahassamAliNIyaM sunirUviyaM misimisiMtarUvagasahassakaliyaM IsiM misamANaM minbhisamANaM cakkhulloyaNalesaM muttAhalamuttAjAlaMtaroviyaM tavaNIyapavaralaMbUsapalaMbaMtamuttadAmaM hAraddhahArabhUsaNasamoNayaM ahiyapicchaNijjaM paumalayabhatticittaM asogalayabhatticittaM kuMdalayabhatticittaM nANAlayabhatti0 viraiyaM subhaM cArukaMtarUvaM nANAmaNipaMcavannaghaMTApaDAyapaDimaMDiyaggasiharaM pAsAIyaM darisaNijaM surUvaM, sIyA uvaNIyA jiNavarassa jaramaraNavippamukkassa / osattamaladAmA jalathalayadivyakusumehiM // 1 // siviyAi majjhayAre divvaM vararayaNarUvaciMcaiyaM / sIhAsaNaM maharihaM sapAyapIDhaM jiNevarassa / / 2 / / AlaiyamAlamauDo bhAsurasuMdI varAbharaNadhArI / khomiyavatthaniyattho jassa ya mulaM sayasahassaM / / 3 / / chadveNa u bhatteNaM ajjhavasANeNa suMdareNa jiNo / lesAhiM visujjhato AruhaI uttamaM sIyaM // 4 // sIhAsaNe niviTTho sakIsANA ya dohi pAsehiM / vIyaMti cAmarAhiM maNirayaNavicittadaMDAhiM // 5 // puvi ukkhittA mANusehiMsA romakUvehiM / pacchA vahaMti devA suraasurA garulanAgiMdA / / 6 / / purao surA vahaMtI asurA puNa dAhiNaMmi pAmi / avare vahati garulA nAgA puNa uttare pAse // 7 // vaNasaMDaM va kusumiyaM paramasaro vA jahA sarayakAle / sohai kusumabhareNaM iya gagaNayalaM suragaNehiM // 8 // siddhatthavaNaM va jahA kaNayAravaNaM va caMpayavaNaM vA / sohai ku0 // 9 // varapaDaha bherijhallarisaMkhasayasahassiehiM tUrehiM / gayaNayale dharaNiyale tUraniMnAo paramarambho / / 10 / / tatavitataM ghaNa zrutaskaM0 2 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 423 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ siraM AujaM cauvvihaM bahuvihIyaM / vAiti tattha devA bahUhiM AnaTTagasaehiM / / 11 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM je se hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpakkheNaM subbaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM hatthuttarAnakkhatteNaM jogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe biiyAe porisIe chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM egasADagamAyAe caMdappabhAe sibiyAe sahassavAhiNiyAe sadevamaNuyAsurAe parisAe samaNijamANe uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesassa majjhamajjheNaM nigacchai 2 jeNeva nAyasaMDe ujjANe teNeva uvAgacchai 2 IsiM rayaNippamANaM acchoppeNaM bhUmibhAeNaM saNiyaM 2 caMdappabhaM siviyaM sahassavAhiANaM Thavei 2 saNiyaM 2 caMdappabhAo sIyAo sahassavAhiNIo paJcoyarai 2 saNiyaM 2 puratdhAbhimuhe sIhAsaNe nisIyai AbharaNAlaMkAraM omuai, tao NaM vesamaNe deve bhattuvvAyapaDio bhagavao mahAvIrassa haMsalakkhaNeNaM paDeNaM AbharaNAlaMkAraM paDicchai, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre dAhiNeNaM dAhiNaM vAmeNaM vAmaM paMcamuTThiyaM loyaM karei, tao NaM sake deviMde devarAyA samaNassa bhagavao mahAvIrassa jannavAyapaDie vairAmaeNaM thAleNa kesAI paDicchai 2 aNujANesi bhaMtettika? khIroyasAgaraM sAharai, tao NaM samaNe jAva loyaM karittA siddhANaM namukkAraM karei 2 savvaM me akaraNijjaM pAvakammaMtikaTu sAmAiyaM carittaM paDivajjai 2 devaparisaM ca maNuyaparisaM ca AlikkhacittabhUyamiva Thavei-dibvo maNussaghoso turiyaninAo ya sakkavayaNeNaM / khippAmeva niluko jAhe paDivajai carittaM // 1 // paDivajittu caritaM ahonisaM savvapANabhUyahiyaM / sAhaTTa lomapulayA sabve devA nisAmiti // 2 // tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa sAmAiyaM khaovasamiyaM carittaM paDivanassa maNapajjavanANe nAmaM nANe samuppanne aDDAijjehiM
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaska... cUlikA 3 dabhAvanAdhya. // 424 // dIvahiM dohi ya samudehiM sannINaM paMciMdiyANaM pajattANaM viyattamaNasANaM maNogayAI bhAvAI jANei / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre pabbaie samANe mittanAI sayaNasaMbaMdhivaggaM paDivisajjei, 2 imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhai-bArasa vAsAI vosaTTakAe ciyattadehe je kei uvasaggA samuSpajjaMti, taMjahA-divvA vA mANussA vA tericchiyA vA. te savve uvasagge samuppanne samANe sammaM sahissAmi khamissAmi ahiAsaissAmi, tao NaM sa0 bha0 mahAvIre imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhittA bosiTTacattadehe divase muhuttasese kummAragAma samaNupatte, tao NaM sa0 bha0 ma0 vosiTThacattadehe aNuttareNaM AlaeNaM aNuttareNaM vihAreNaM evaM saMjameNaM paggaheNaM saMvareNaM taveNaM baMbhaceravAseNaM khaMtIe muttIe samiIe guttIe tuTThIe ThANeNaM kameNaM sucariyaphalanivvANamuttimaggeNaM appANaM bhAvemANe viharai, evaM vA viharamANassa je kei uvasaggA samuppajaMti-divvA vA mANussA vA tiricchiyA vA, te savve ubasagge samuppanne samANe aNAule avvahie addINamANase tivihmaNavayaNakAyagutte samma sahai khamai titikkhai ahiyAsei, tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa eeNaM vihAreNaM viharamANassa bArasa vAsA vIikaMtA terasamassa ya vAsassa pariyAe vaTTamANassa je se gimhANaM duce mAse cautthe pakkhe baisAhasuddhe tassa NaM vesAhasuddhassa dasamIpakkheNaM subbaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe viyattAe porisIe jaMbhiyagAmassa nagarassa bahiyA naIe ujjuvAliyAe uttarakUle sAmAgassa gAhAvaissa kaTThakaraNaMsi ur3ajANUahosirassa jhANakohovagayassa veyAvattassa ceiyassa uttarapuracchime disIbhAge sAlarukkhassa adUrasAmaMte ukuDuyassa godohiyAe AyAvaNAe AyAvemANassa chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM sukamANaM // 424 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ tariyAe vaTTamANassa nisvANe kasiNe paDipunne abvAhae nirAvaraNe aNaMte aNuttare kevalavaranANadasaNe samuppanne, se bhagavaM arahaM jiNe kevalI savvala sabvabhAvadarisI sadevamaNuyAsurassa logassa pajAe jANai, taM0-AgaI gaI ThiI cayaNaM uvavAyaM bhuttaM pIyaM kaDaM paDiseviyaM AvikammaM rahokamma laviyaM kahiyaM maNomANasiyaM savvaloe savvajIvANaM sabvabhAvAI jANamANe pAsamANe evaM ca gaM viharai, jaNaM divasaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa nivvANe kasiNe jAva samuppanne taNNaM divasaM bhavaNavaivANamaMtarajoisiyavimANavAsidevehi ya devIhi ya uvayaMtehiM jAva uppiMjalagabhUe yAvi hutthA, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppannavaranANadaMsaNadhare appANaM ca logaM ca abhisamikkha puvvaM devANaM dhammamAikkhai, tato pacchA maNussANaM, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppannanANadasaNadhare goyamAINaM samaNANaM paMca mahabbayAI sabhAvaNAI chajjIvanikAyA Atikkhati bhAsai paravei, taM-puDhabikAe jAva tasakAe, paDhamaM bhaMte ! mahavvayaM paJcakkhAmi savvaM pANAivAyaM se suhumaM vA bAyaraM vA tasaM vA thAvaraM vA neba sayaM pANAivAyaM karijjA 3 jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNasA vayasA kAyasA tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, ta thimA paDhamA bhAvaNA 'teNaM kAleNa'mityAdi 'tena kAlena' iti duSpamasuSamAdinA 'tena samayena' iti vivakSitena viziSTena kAlena satotsadatyAdikamabhUditi sambandhaH, tatra 'paMcahatthuttare yAvi hutthA' ityevamAdinA AroggA AroggaM pasUya'tti, ityevamantena granthena bhagavataH zrIvardhamAnasvAmino vimAnacyavanaM brAhmaNIgarbhAdhAnaM tataH zakrAdezAtrizalAgarbhasaMharaNamutpattizcAbhihitA, 'tattha
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 425 // paMcahatthuttarehiM hottha'tti hasta uttaro yAsAmuttaraphAlgunInAM tA hastottarAH, tAzca paJcasu sthAneSu-garbhAdhAnasaMharaNajanmadIkSAjJAnosattirUpeSu saMvRttA ataH paJcahastottaro bhagavAnabhUditi, 'cavamANe Na jANaitti AntarmuhartikatvAcchadmastho- payogasya nyavanakAlasya ca sUkSmatvAditi, tathA 'jaNNaM rayaNI aroyA aroyaM pasUyantItyevamAdinA 'uppannanANadaMsaNadhare goyamAINaM samaNANaM niggaMthANaM paJca mahavvayAI sabhAvaNAI chajjIvanikAyAI AikkhaI'tyevamantena granthena bhagavato vIravarddhamAnasvAmino jAtakarmAbhiSekasaMvarddhanadIkSAkevalajJAnotpattayo'bhihitAH, prakaTArthe ca sarvamapi sUtraM, sAmpratamutpannajJAnena bhagavatA paJcAnAM mahAvratAnAM prANAtipAtaviramaNAdInAM pratyekaM yAH paJca paJca bhAvanAH prarUpitAstA vyAkhyAyante, tatra prathamamahAvratabhAvanAH paJca, tatra prathamAM tAvadAha iriyAsamie se nigaMthe no aNairiyAsamietti, kevalI bUyA0-aNairiyAsamie se niggaMthe pANAI bhUyAI jIvAI sattAI abhihaNija vA vattija vA pariyAvija vA lesijja vA uddavija vA, iriyAsamie se niggaMthe no iriyAasamiitti paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duccA bhAvaNA-maNaM pariyANai se niggaMdhe, je ya maNe pAvae sAvaje sakirie aNyakare cheyakare bheyakare ahigaraNie pAusie pAriyAvie pANAivAie bhUovaghAie, tahappagAraM maNaM no padhArijA gamaNAe, maNaM parijANai se niggaMthe, je ya maNe apAvaetti duccA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA-vaI parijANai se niggathe, jA ya vaI pAviyA sAvajA sakiriyA jAva bhUovaghAiyA tahappagAraM vaI no uccArijA, je vaI parijANai se niggaMthe, jAva vai apAviyatti taccA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie se niggathe, no // 425 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNAyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie, kevalI bUyA-AyANabhaMDamattanikkhevaNAasamie se niggaMthe pANAI bhUyAI jIvAI sattAI abhihaNijjA vA jAva uddavija vA, tamhA AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie se niggaMthe, no AyANabhaMDanikkhevaNAasamietti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-AloiyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe no aNAloiyapANabhoyaNabhoI, kevalI bUyA0-aNAloIyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe pANANi vA 4 abhihaNija vA jAva uddavija vA, tamhA AloiyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe no aNAloIyapANabhoyaNabhoItti paMcamA bhAvaNA-5 / eyAvatA mahanvae sammaM kAeNa phAsie pAlie tIrie kiTTie avaTThie ANAe ArAhie yAvi bhavai, paDhame bhaMte ! mahabbae pANAivAyAo veramaNaM // ahAvaraM ducaM mahavvayaM paJcakkhAmi, savvaM musAvAyaM vaidosaM, se kohA vA lohA vA bhayA vA hAsA vA neva sayaM musaM bhAsijjA nevanneNaM musaM bhAsAvijjA annaMpi musaM bhAsaMtaM na samaNumannijjA tivihaM tiviheNaM maNasA vayasA kAyasA, tassa bhaMte ! paDikamAmi jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti-tathimA paDhamA bhAvaNA-aNuvIibhAsI se niggaMthe no aNaNuvIibhAsI, kevalI bUyA0-aNaNuvIibhAsI se niggaMthe samAvajija mosaM vayaNAe, aNuvIibhAsI se niggaMthe no aNaNuvIibhAsitti paDhamA bhAvaNA / ahAvarA duccA bhAvaNA-kohaM pariyANai se niggaMthe no kohaNe siyA, kevalI bUyAkohappatte kohattaM samAvaijA mosaM vayaNAe, kohaM pariyANai se niggaMthe na ya kohaNe siyatti duccA bhAvaNA / ahAvarA taccA bhAvaNA-lobhaM pariyANai se niggaMthe no alobhaNae siyA, kevalI bUyA-lobhapatte lobhI samAvaijjA mosaM vayaNAe, lobhaM pariyANai se niggaMthe no ya lobhaNae siyatti. taccA bhAvaNA / ahvarA cautthA bhAvaNA-bhayaM parijANai se CCCCCCCCAUGUST
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 426 // niggaMthe no bhayabhIrue siyA, kevalI bUyA-bhayapatte bhIrU samAvaijjA mosaM vayaNAe, bhayaM parijANai se niggaMthe no bhayabhIrue siyA cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-hAsaM pariyANai se niggaMthe no ya hAsaNae siyA, keva0 hAsapatte hAsI samAvaijA mosaM vayaNAe, hAse pariyANai se niggaMthe no hAsaNae siyatti paMcamI bhAvaNA 5 / etAvatA doce mahavvae sammaM kAraNa phAsie jAva ANAe ArAhie yAvi bhavai duce bhaMte ! mahabbae // ahAvaraM tacaM bhaMte ! mahabvayaM paJcakkhAmi sabvaM adinnAdANaM, se gAme vA nagare vA ratne vA appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA neva sayaM adinnaM gihijjA nevannehiM adinnaM giNhAvijA adinnaM annapi giNhataM na samaNujANijjA jAvajjIvAe jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paDhamA bhAvaNA-aNuvIi miuggahaM jAI se niggaMthe no aNaNuvIimiuggahaM jAI se niggaMthe, kevalI bUyA-aNaNuvIi miuggahaM jAI niggaMthe adinnaM giNhejA, aNuvIi miuggahaM jAI se niggaMthe no aNaNuvIi miuggahaM jAitti paDhamA bhAvaNA 1 / avarA ducA bhAvaNA-aNunnaviya pANabhoyaNabhoI se niggaMthe no aNaNunavia pANabhoyeNabhoI, kevalI bUyA-aNaNunaviya pANabhoyaNabhoI se niggaMthe adinnaM bhuMjijjA, tamhA aNunnaviya pANabhoyaNabhoI se niggaMthe no aNaNunaviya pANabhoyaNabhoItti ducA bhAvaNA 2 / ahavarA tacA bhAvaNA-niragaMtheNaM uggahaMsi uggahiyaMsi etAvatAva uggahaNasIlae siyA, kevalI bUyA-niggaMtheNaM uggahaMsi aNuggahiyasi etAvatA aNuggahaNasIle adinnaM ogihijA, niggaMtheNaM uggaI uggahiyaMsi etAvatAva uggahaNasIlaetti taccA bhAvaNA / ahAvarA cautthA bhAvaNA-niggaMtheNaM uggahaMsi uggahiyaMsi abhikkhaNaM 2 uggahaNasIlae siyA, kevalI bUyA-niggaMtheNaM // 426 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. sU. 72 uggahaMsi u abhikkhaNaM 2 aNuggahaNasIle adinaM giNDijjA, niggaMthe uggahaMsi uggahiyaMsi abhikkhaNaM 2 uggahaNasIlaetti cautthA bhAvaNA / ahAvarA paMcamA bhAvaNA - aNuvII miuggahajAI se niggaMthe sAhammiesa, no aNaNuvII miuggahajAI, kevalI bUyA - aNaNuvIi miuggahajAI se niggaMthe sAhammiesu adinnaM ugiNDijjA aNuvIimiuggahajAI se niggaMthe sAhammiesu no aNaNuvIimiGaggajAtI ii paMcamA bhAvaNA, etAvayA tace mahatvae sammaM0 jAva ANAe ArAhue yAvi bhavai, taccaM bhaMte ! mahavvayaM || ahAvaraM cautthaM mahavvayaM paccakkhAmi savvaM mehuNaM, se divvaM vA mANussaM vA tirikkhajoNiyaM vA neva sayaM mehuNaM gacchejjA taM cevaM adinnAdANavattavvayA bhANiyavvA jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvao bhavati, tatthimA paDhamA bhAvaNA -- to niggaMthe abhikkhaNaM 2 itthINaM kahUM kahittae siyA, kevalI bUyA - niggaMthe NaM abhikkhaNaM 2 itthINaM kahUM kahemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalIpannattAo dhammAo bhaMsijjA, no niggaMthe NaM abhikkhaNaM 2 itthINaM kahUM kahittae siyatti paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duvA bhAvaNA-to niggaMthe itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI Aloittae nijjhAittae siyA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI AloemANe nijjhAemANe saMtibhaiyA saMtivibhaMgA jAva dhammAo bhaMsijjA, no niggaMthe itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI Aloittae nijjhAittae siyatti duccA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA-no niggaMthe itthINaM puvvarayAI puvvakIliyAI sumarittae siyA, kevalI bUyA - niggaMthe NaM itthINaM puvvarayAI puvvakIliyAI saramANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, no niggaMthe itthINaM puvvarayAI puvvakI - liyAI sarittae siyatti taccA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA -- nAimattapANabhoyaNabhoI se niggaMthe na paNIyara
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 3 bhAvanAdhya. // 427 // sabhoyaNabhoI se niggaMthe, kevalI bUyA-aimattapANabhoyaNabhoI se niggaMthe paNiyarasabhoyaNabhoI saMtibheyA jAva bhaMsijA, nAimattapANabhoyaNabhoI se niggaMthe no paNIyarasabhoyaNabhoitti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-noniyoM itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevittae siyA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevemANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, no niggaMthe itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevittae siyatti paMcamA bhAvaNA 5, etAvayA cautthe mahanvae sammaM kAeNa phAsei jAva ArAhie yAvi bhavai, cautthaM bhaMte! mahatvayaM // ahAvaraM paMcama bhaMte ! mahabvayaM savvaM pariggahaM paccakkhAmi se appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtamacittaM vA neva sayaM pariggaI gihijjA nevannehiM pariggahaM giNhAvijA annapi paraggahaM giNhaMtaM na samaNujANijA jAva vosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paDhamA bhAvaNA-soyao paM. jIve [maNunA]maNunAI saddAI suNei maNunAmaNunnehiM sadehiM no sajijjA no rajijA no gijjhejA no mujjhi(cche)jA no ajjhovavajjijjA no viNighAyamAvajjejjA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM maNunnAmaNunnehiM saddehi sajjamANe rajamANe jAva viNighAyamAvajjamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalipannattAo dhammAo bhasijjA, na sakA na sou saddA, sotavisayamAgayA / rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajae // 1 // soyao jIve maNunnAmaNunnAI saddAiMsuNei paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duccA bhAvaNA-cakkhUo jIvo maNunAmaNunAI rUvAiM pAsaMI maNunnAmaNunnehiM svehiM sajjamANe jAva viNighAyamAvajamANe saMtibheyA jAva bhaMsijA, na sakA rUvamaddaTTa, cakkhuvisayamAgayaM / rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajae / / 1 // cakkhUo jIvo maNunnA 2 rUvAI pAsai, duccA bhAvaNA / ACCRAA // 427 // .
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahAvarA taccA bhAvaNA-ghANao jIve maNunnA 2 I gaMdhAI agghAyai maNunAmaNunnehiM gaMdhehiM no sajijjA no rajijA jAva no viNighAyamAvajijjA kevalI bUyA-maNunAmaNunnehiM gaMdhehiM sajjamANe jAva viNighAyamAvajamANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA,-na sakkA gaMdhamagghAu, nAsAvisayamAgayaM / rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajae // 1 // ghANao jIvo maNunnA 2 i gaMdhAI agghAyaitti taccA bhAvaNA.3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-jibbhAo jIvo maNunnA 2 iM rasAI assAei, maNunAmaNunnehiM rasehiM no sannijjA jAva no viNighAyamAvajijjA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM maNunAmaNunnehiM rasehi sajjamANe jAva viNighAyamAvajamANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, na sakA rasamassAuM, jIhAvisayamAgayaM / rAgahosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae // 1 // jIhAo jIvo maNunnAraiM rasAI assAeitti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-phAsao jIvo maNunnA 2 iM phAsAI paDiseveei maNunAmaNunnehiM phAsehiM no sajijA jAva no viNighAyamAvajijjA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM maNunnAmaNunnehiM phAsehiM sajamANe jAva viNighAyamAvajamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalIpannattAo dhammAo bhaMsijjA,-na sakA phAsamaveeuM, phAsavisayamAgayaM / rAgaddosA0 // 1 // phAsao jIvo maNunnA 2 iM phAsAiM paDisaMveeti paMcamA bhAvaNA 5 / etAvatA paMcame mahavvate sammaM avaTThie ANAe ArAhie yAvi bhavai, paMcamaM bhaMte ! mahavvayaM / icceehiM paMcamahavvaehiM paNavIsAhi ya bhAvaNAhiM saMpanne aNagAre ahAsuyaM ahAkappaM ahAmagga sammaM kAeNa phAsittA pAlittA tIrittA kiTTittA ANAe ArAhittA yAvi bhavai / / (sU0179) bhAvanA'dhyayanam // 2-3 // 'iriyA samie' ityAdi, IraNaM. gamanamIryA tasyAM samito-dattAvadhAnaH purato yugamAtrabhUbhAganyastadRSTigAmItyarthaH,
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 |cUlikA 3 // 428 // 4444AKAR na tvasamito bhavet , kimiti ?, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametad , gamanakriyAyAmasamito hi prANinaH 'abhihnyaat'| pAdena tADayet, tathA 'varttayet' anyatra pAtayet , tathA 'paritApayet' pIDAmutpAdayet , 'apadrApayedvA' jIvitAdyaparopavedityata IryAsamitena bhavitavyamiti prathamA bhAvanA, dvitIyabhAvanAyAM tu manasA duSpraNihitena na bhAvyaM, taddarzayati-yanmanaH 'pApaka' sAvadhaM sakriyam 'aNhayakara ti karmAdhavakAri, tathA chedanabhedanakara adhikaraNakaraM kalahakaraM prakRSTadoSaM pradoSikaM tathA prANinAM paritApakArItyAdi na vidheyamiti, athAparA tRtIyA bhAvanA-duSprasaktA. yA vAk prANinAmapakAriNI sA nAbhidhAtavyeti tAtparyAH, tathA caturthI bhAvanA-AdAnabhANDamAtranikSepaNAsamitiH, tatra ca nirmanthena sAdhunA samitena bhavitavyamiti, tathA'parA paJcamI bhAvanA-'AlokitaM' pratyupekSitamazanAdi bhoktavyaM, tadakaraNe doSasambhavAditi, ityevaM paJcabhirbhAvanAbhiH prathamaM vrataM sparzitaM pAlitaM tIrNa kIrtitamavasthitamAjJayA''rAdhitaM bhavatIti / dvitIyattabhAvanAmAha, tatra prathameyam-anuvicintyabhASiNA bhavitavyaM, tadakaraNe doSa sambhavAt , dvitIya bhAvanAyAM tu krodhaH sadA parityAjyo, yataH krodhAndho mithyA'pi bhASata iti, tRtIyabhAvanAyAM tu lobhajayaH karttavyaH, tasyApi mRSAvAdahetutvAditi hRdayam, caturthyAM punarbhayaM tyAjyaM, pUrvoktAdeva hetoriti, paJcamabhAvanAyAM tu hAsyamiti, evaM paJcabhibhovanAbhiryAvadAjJayA''rAdhitaM bhavatIti / tRtIyavrate prathamabhAvanaiSA-anuvicintya zuddho'vagraho yAcanIya iti, dvitIyabhAvanA tvAcAryAdInanujJApya bhojanAdikaM vidheyam, tRtIyA tveSA-avagrahaM gRhNatA nirgranthena sAdhunA parimita evAvagraho grAhya iti, caturthabhAvanAyAM tu 'abhIkSNam' anavaratamavagrahaparimANaM vidheyamiti, paJcamyAM tvana // 428 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicintya mitamavagrahaM sAdharmikasambandhinaM gRhNIyAt , ityevamAjJayA tRtIyatratamArAdhitaM bhavatIti / caturthavrate prathameyam-strINAM sambandhinI kathAM na kuryAt, dvitIyAyAM tu tadindriyANi manohArINi nAlokayet , tRtIyAyAM tu pUrvakrIDitAdi na smaret , catujhaM nAtimAtrabhojanapAnAsevI syAt , paJcamyAM tu strIpazupaNDakavirahitazayyA'vasthAnamiti / paJcamavatabhAvanA punarepA-zrotramAzritya manojJAn zabdAn zrutvA na tatra gAya vidadhyAditi, evaM dvitIyatRtIyacaturthapaJcamabhAvanAsu yathAkrama rUparasagandhasparzeSu gAya na kAryamiti, zeSaM suMgamaM yAvadadhyayanaM samAptamiti // bhAvanAkhyaM paJcadazamadhyayanaM / tRtIyA cUDA samApteti // 2-3-15 / ___ uktaM tRtIyacUDAtmaka bhAvanAkhyamadhyayanaM, sAmprataM caturthacUDArUpaM vimuktyadhyayanamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaHihAnantaraM mahAvratabhAvanAH pratipAditAH tadihApyanityabhAvanA pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargatamarthAdhikAraM darzayituM niyuktikRdAha aNicce pavvae ruppe bhuyagassa tahA (yA) mahAsamudde y| ee khalu ahigArA ajjhayaNaMmI vimuttIe 342 ___ asyAdhyayanasyAnityatvAdhikAraH tathA parvatAdhikAraH punA rUpyAdhikAraH tathA bhujagatvagadhikAra evaM samudrAdhikA8 razca, ityete paJcAdhikArAstAMzca yathAyogaM sUtra eva bhaNiSyAma iti // nAmaniSpanne tu nikSepe vimuktiriti nAma, asya ca nAmAdinikSepaH uttarAdhyayanAntaHpAtivimokSAdhyayanavadityatideSTuM niyuktikAra Aha
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 4 vimuktya. // 429 // sUtrAnugame sUtrabhuJca tatra dezataH sAdhUnAM bhavasthekSavanikSepa ityarthaH, desavimukkA sAhU samvaviyu jo ceva hoi mukkho sA u vimutti pagayaM tu bhAveNaM / desavimukkA sAhU savvavimukkA bhave siddhA 343 ya eva mokSaH saiva vimuktiH, asyAzca mokSavannikSepa ityarthaH, prakRtam-adhikAro bhAvavimuktyeti, bhAvavimuktistu dezasarvabhedAvadhA, tatra dezataH sAdhUnAM bhavasthakevaliparyantAnAM, sarvavimuktAstu siddhA iti, aSTavidhakarmavighaTanAditi // sUtrAnugame sUtramuccArayitavyaM, taccedam aNiJcamAvAsamurviti jaMtuNo, paloyae succamiNaM aNuttaraM / viusire vinnu agArabaMdhaNaM, abhIru AraMbhapariggaDaM cae // 1 // __ AvasantyasminnityAvAso-manuSyAdibhavastaccharIraM vA tamanityamupa-sAmIpyena yAnti-gacchanti jantavaH-prANina iti, catasRSvapi gatiSu yatra yatrotpadyante tatra tatrAnityabhAvamupagacchantItyarthaH, etacca maunIndraM pravacanamanuttaraM zrutvA 'pralokayet' paryAlocayed, yathaiva pravacane'nityatvAdikamabhihitaM tathaiva lakSyate-dRzyate ityarthaH, etacca zrutvA pralokya |ca vidvAn 'vyutsRjet' parityajet 'agArabandhanaM' gRhapAzaM putrakalanadhanadhAnyAdirUpaM, kimbhUtaH san ? ityAha'abhIruH' saptaprakArabhayarahitaH . parISahopasargApradhRSyazca 'ArambhaM' sAvadyamanuSThAnaM parigrahaM ca sabAhyAbhyantaraM tyajediti // 1 // sAmprataM parvatAdhikAre, tahAgaya bhikkhumaNaMtasaMjayaM, aNelisaM vinu caraMtamesaNaM / tudaMti vAyAhi abhiddavaM narA, sarehiM saMgAmagayaM va kuMjaraM // 2 // tathAbhUtaM sAdhum-anityatvAdivAsanopetaM vyutsRSTagRhabandhanaM tyaktArambhaparigraha, tathA'nanteSvekendriyAdiSu samyam yataH saMyatastam 'anIdRzam' ananyasadRzaM 'vidvAMsaM' jinAgamagRhItasAram 'eSaNAyAM caranta' parizuddhAhArAdinA vartamAnaM, // 429 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ AURANGARHWARREARSA tamitthaMbhUtaM bhikSaM 'narA': mithyAdRSTayaH pApopahatAtmAnaH 'vAgbhiH' asabhyAlApaiH 'tudanti' vyathante, pIDAmutsAdayantItyarthaH, tathA loSTaprahArAdibhirabhidravanti ca, kathamiti dRSTAntamAha-zaraiH sayAmagataM kuJjaramiva // 2 // apica___ tahappagArehiM jaNehiM hIlie, sasahaphAsA pharusA uIriyA / titikkhae naNi aduTThaceyasA, giriThava vAeNa na saMpaveyae // 3 // _ 'tathAprakAraiH' anAryaprAyairjanaiH 'hIlitaH' kadarthitaH, kathaM ?, yatastaiH paruSAstItrAH sazabdAH-sAkrozAH spA:-zItoSNAdikA duHkhosAdakA ut-prAbalyeneritA-janitAH kRtA. ityarthaH, tAMzca sa munirevaM hIlito'pi 'titikSate' samyaksahate, yato'sau 'jJAnI' pUrvakRtakameNa evArya vipAkAnubhava ityevaM manyamAnaH, 'aduSTacetAH' akaluSAntaHkaraNaH san 'na taiH saMpravepate' na kampate giririva vAteneti // 3 // adhunA rUpyadRSTAntamadhikRtyAha___uvehamANe kusalehiM saMvase, akaMtadukkhI tasathAvarA duhI / alUsae savvasahe mahAmuNI, tahA hi se sussamaNe samAhie // 4 // 'upekSamANaH'parISahopasargAn sahamAna iSTAniSTaviSayeSu vopekSamANo-mAdhyasthyamavalambamAnaH 'kuzalaiH' gItArthaiH saha saMvasediti, katham ?, akAntam-anabhipretaM duHkham-asAtAvedanIyaM tadvidyate yeSAM sasthAvarANAM tAn duHkhinastrasasthAvarAn 'alUpayan' aparitApayan pihitAzravadvAraH pRthvIvat 'sarvasahaH' parISahopasargasahiSNuH 'mahAmuniH' samyagjaga-15 trayasvabhAvavettA tathA hyasau suzramaNa iti smaakhyaatH|| 4 // kiJcaviU nae dhammapayaM aNuttaraM, viNIyataNhassa muNissa jhAyao / samAhiyassa'ggisihA va teyasA, tavo ya pannA ya jaso ya vaDui // 5 // 'vidvAn' kAlajJaH 'nataH' praNataH prahaH, kiM tat?-'dharmapadaM' kSAntyAdikaM, kiMbhUtam ?-'aNuttaraM' pradhAnamityarthaH,
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) zrutaskaM02 cUlikA 4 vimuktya. // 430 // KARNASAMSUNGAGG tasya caivaMbhUtasya muneviMgatatRSNasya dhyAyato dharmadhyAnaM 'samAhitasya' upayuktasyAgnizikhAvattejasA calatastapaH prajJA yazazca varddhata iti // 5 // tathA disodisaM'NaMtajiNeNa tAiNA, mahavvayA khemapayA paveiyA / mahAgurU nissayarA uIriyA, tameva teuttidisaM pagAsagA // 6 // ___ 'dizodiza'miti sarvAsvapyekendriyAdiSu bhAvadikSu 'kSemapadAni' rakSaNasthAnAni 'praveditAni' prarUpitAni, anantazcAsau jJAnAtmatayA nityatayA vA jinazca-rAgadveSajayanAdanantajinastena, kiMbhUtAni vratAni?-'mahAgurUNi' kApuruSaidurvahatvAt 'niHsvakarANi' svaM-karmAnAdisambandhAttadapanayanasamarthAni niHsvakarANi 'udIritAni' AviSkRtAni tejasa iva tamo'panayanAnidizaM prakAzakAni, yathA tejastamo'panIyordhvAdhastiryak prakAzate evaM tAnyapi karmatamo'panayanahetutvAtridizaM prakAzakAnIti // 6 // mUlaguNAnantaramuttaraguNAbhidhitsayA''hasiehiM bhikkhU asie parivvae, asajamitthIsu caija pUyaNaM / aNissio logamiNaM tahA paraM, na mijaI kAmaguNehiM paMDie // 7 // sitAH-baddhAH karmaNA gRhapAzena rAgadveSAdinibandhanena veti gRhasthA anyatIrthikA vA taiH 'asitaH' abaddhaH-taiH sArddha| saGgamakurvan bhikSuH 'parivrajet' saMyamAnuSThAyI bhavet , tathA strISu 'asajan' saGgamakurvan pUjanaM tyajet-na satkArAbhilASI bhavet , tathA 'anizritaH' asaMbaddhaH 'ihaloke' asmin janmani tathA 'paraloke' svargAdAviti, evaMbhUtazca 'kAmaguNaiH' manojJazabdAdibhiH 'na mIyate' na tolyate na svIkriyata itiyAvat 'paNDitaH' kaTuvipAkakAmaguNadazIti // 7 // tahA vimukkassa parinacAriNo, dhiImao dukkhakhamassa bhikkhunno| visujjhaI jaMsi malaM purekarDa, samIriyaM ruppamalaM va joiNA // 8 // // 430 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ TAGRAAKRA+AASA "tathA' tena prakAreNa mUlottaraguNadhAritvena vimukto-nisaGgastasya, tathA parijJAnaM parijJA-sadasadvivekastayA carituM zIlamasyeti parijJAcArI-jJAnapUrva kriyAkArI tasya, tathA dhRtiH-samAdhAnaM saMyame yasya sa dhRtimAMstasya, duHkham-asAtAvedanIyodayastadudIrNa samyak kSamate-sahate, na vaiklavyamupayAti nApi tadupazamArtha vaidyauSadhAdi mRgayate, tadevaMbhUtasya bhikSoH pUrvopAttaM karma 'vizudhyati' apagacchati, kimiva ?-'samIritaM' preritaM rUpyamalamiva 'jyotiSA' agnineti // 8 // | sAmprataM bhujaGgatvagadhikAramadhikRtyAha- . | se hu parinAsamayaMmi vaTTaI, nirAsase uvaraya mehuNA care / bhuyaMgame junnatayaM jahA cae, vimuccaI se duhasinja mAhaNe // 9 // | __ 'sa' evaMbhUto bhikSurmUlottaraguNadhArI piNDaiSaNAdhyayanArthakaraNodyuktaH parijJAsamaye vartate, tathA 'nirAzaMsaH' aihikAmuSmikAzaMsArahitaH, tathA maithunAduparataH, asya copalakSaNatvAdaparamahAvratadhArI ca, tadevaMbhUto bhikSuryathA sarpaH kaJcukaM| muktvA nirmalIbhavati evaM munirapi 'duHkhazayyAtaH' narakAdibhavAdvimucyata iti // 9 // samudrAdhikAramadhikRtyAha jamAhu ohaM salilaM apArayaM, mahAsamuI va bhuyAhi .duttaraM / ahe ya NaM parijANAhi paMDie, se hu muNI aMtakaDetti vuccaI // 10 // __'yaM' saMsAraM samudramiva bhujAbhyAM dustaramAhustIrthakRto gaNadharAdayo vA, kimbhUtam ?-ogharUpaM, tatra dravyaughaH salilapravezo bhAvIgha AsravadvArANi, tathA mithyAtvAdyapArasalilam, ityanenAsya dustaratve kAraNamuktam , athainaM saMsArasamudramevaMbhUtaM jJaparijJayA samyag jAnIhi pratyAkhyAnaparijJayA tu parihara 'paNDitaH' sadasadvivekajJaH, sa ca munirevaMbhUtaH karmaNo'ntakRducyate // 10 // apica
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 zrutaskaM02 cUlikA 4 vimuktya. zrIAcA- lAjahA hi baddhaM iha mANavehiM, jahA ya tesiM tu vimukkha Ahie / ahA tahA bandhavimukkha je viU, se hu muNI aMtakaDetti vuccaI // 11 // rAGgavRttiH | 'yathA' yena prakAreNa mithyAtvAdinA 'baddhaM' karma prakRtisthityAdinA''tmasAtkRtam 'iha' asmin saMsAre 'mAnavaiH' (zI0) manuSyairiti tathA yathA ca samyagdarzanAdinA teSAM karmaNAM vimokSa AkhyAtaH ityevaM yAthAtathyena bandhavimokSayoryaH smy||431|| digvettA sa muniH karmaNo'ntakRducyate // kizca imaMmi loe parae ya dosuvi, na vijaI baMdhaNa jassa kiMcivi / se hu nirAlaMbaNamappaiTThie, kalaMkalIbhAvapahaM vimuJcai / / 12 // ttibemi // dhimuttI sammattA // 2-4 // AcArAGgasUtraM samAptaM / / pranthA 2554 / / asmin loke paratra ca dvayorapi lokayona yasya bandhanaM kizcanAsti saH 'nirAlambanaH' aihikAmuSmikAzaMsArahitaH |'apratiSThitaH' na kvacitpratibaddho'zarIrI vA sa evaMbhUtaH 'kalaMkalIbhAvAt' saMsAragarbhAdiparyaTanAdvimucyate // bravImIti pUrvavat // ukto'nugamaH, sAmprataM nayAH, te ca jJAnakriyAnayayoravataranti, tatra jJAnanayaH prAha-yathA jJAnamevaihikAmu|SmikArthAvAptaye, taduktam -"NAyammi gihiabve agiNhiabbaMmi ceva atthaMmi / jaiavvameva ii jo uvaeso so Nao nAma // 1 // " yatitavyamiti jJAne yajJo vidheya iti ya upadezaH sa nayo nAmeti-sa jJAnanayo naametyrthH| 4 kriyAnayastvidamAha-"kriyaiva phaladA puMsAM, na jJAnaM phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAtsukhito bhavet | // 1 // " tathA-"zAstrANyadhItyApi bhavanti mUrkhA, yastu kriyAvAn puruSaH sa vidvAn / saMcintyatAmauSadhamAturaM hi, kiM jJAnamAtreNa karotyarogam ? // 1 // " tathA-NAyamityAdi, jJAtayorapi grAhyagrAhakayorarthayostathA'pi yatitavyameveti // 431 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyaivAbhyasanIyeti, iti yo nayaH sa kriyAnayo nAmeti, evaM pratyekamabhisandhAya paramArtho'yaM nirUpyate - 'jJAnakriyAbhyAM mokSa' iti, tathA cAgamaH - " savvesiMpi nayANaM bahuvihavattavvaMya nisAmittA / taM savvanayavisuddhaM jaM caraNaguNaDio sAhU // 1 // " caraNaM kriyA guNo-jJAnaM tadvAn sAdhurmokSasAdhanAyAlamiti tAtparyArthaH // AcAraTIkAkaraNe yadAptaM puNyaM mayA mokSagamaikahetuH / tenApanIyAzubharAzi muccairAcAramArgapravaNo'stu lokaH // 1 // antye niryuktigAthAH-- AyArassa bhagavao cautthacUlAi esa nijjutsI / paMcamacUlanisIhaM tassa ya uvariM bhaNIhAmi // 344 // satahiM chahiM caucauhi ya paMcahi aTThaTThacauhi nAyavvA / uddesaehiM paDhame suyakhaMdhe nava ya ajjhayaNA 345 ikArasa titi dodo dodo uddesaehiM nAyavvA / sattayaaTThayanavamA ikkasarA huMti ajjhayaNA // 346 // // itizrIAcArAGganiryuktiH // pAhaNe mahasaddo parimANe ceva hoi nAyavvo / pAhaNNe parimANe ya chavviho hoi nikkhevo // 1 // davve khette kAle bhAvaMmi ya hoMti yA pahANA u / tesi mahAsaddo khalu pAhaNNeNaM tu niSphanno // 2 // davve khette kAle bhAvami ya je bhave mahaMtA u / tesu mahAso khalu pamANao hoMti niSphanno // 3 // dave khese kAle bhAvapariNNA ya hoi boddhavvA / jANaNaovavakkhaNao ya duvihA puNekekA // 4 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zI0) bhAvapariNNA duvihA mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / mUlaguNe paMcavihA duvihA puNa uttaraguNesu // 5 // pAhaNNeNa u pagayaM pariNAeya tahaya duvihAe / pariNANesu pahANe mahApariNNA tao hoi||6|| devINaM maNuINaM tirikkhajoNIgayANa itthINaM / tiviheNa paricAo mahApariNAe nijjuttI // 7 // avivRtA niyuktireSA mahAparijJAyAH, avivRtA itytropnystaaH| zrutaskaM02 cUlikA 4 vimuktaya. // 432 // ACCUS+MAUUSASUR // ityAcAryazrIzIlAGkaviracitAyAmAcAraTIkAyAM dvitIyazrutaskandhaH samAptaH, samAptaM cAcArAGgamiti // // granthAgram 12000 // iti zrImadAcArAGgavivaraNaM zrIzIlAGkAcAyIMyaM samAptam / // 432 //