________________
૨પ૭
યોગદષ્ટિસમુચ્ચય/ગાથા-૮૩-૮૪ તેથી તેઓ અલ્પબુદ્ધિવાળા છે. આથી પરમકલ્યાણનું કારણ એવો મનુષ્યભવ યથાતથા જીવીને વ્યર્થ પૂર્ણ કરે છે.
અહીં વિશેષ એ છે કે પૂર્વમાં જિનકુશલચિત્તાદિને યોગબીજ કહેલ. અહીં મનુષ્યભવ ધર્મબીજ છે અને જિનકુશલચિત્તાધિરૂપ બીજાધાનની પ્રવૃત્તિ છે તે સત્કર્મની ખેતી છે, એ પ્રકારે વિવક્ષા કરેલ છે. ll૮૩મા અવતરણિકા :
ન્તિર્દિ – અવતરણિકાર્ચ -
તો શું કરે છે ? ભાવાર્થ
શ્લોક-૮૩માં કહ્યું કે અલ્પબુદ્ધિવાળા જીવો સત્કર્મરૂપી કૃષિમાં પ્રયત્ન કરતા નથી. તો શું કરે છે ? તે પ્રસ્તુત શ્લોકમાં બતાવે છે : શ્લોક :
बडिशामिषवत्तुच्छे, कुसुखे दारुणोदये ।
सक्तास्त्यजन्ति सच्चेष्टां, धिगहो दारुणं तमः ।।८४।। અન્વયાર્થ :
વડશમષવજુછે તારુપ સુર સત્તા=બડિશ આમિષ જેવા તુચ્છ, દારુણ ઉદયવાળા કુસુખમાં આસક્ત એવા અવેદ્યસંવેદ્યપદવાળા જીવો સચ્ચેષ્ટાં=સચેષ્ટાને ચગત્તિ છોડે છે. પ્રદો=અહો રાઈ તમr=દારુણ અજ્ઞાનને થિધિક્કાર થાઓ. li૮૪ના શ્લોકાર્ય :
બડિશ આમિષ જેવા તુચ્છ, દારુણ ઉદયવાળા કુસુખમાં આસક્ત એવા અવેધસંવેધપરવાળા જીવો સચેષ્ટાને છોડે છે.
અહો ! દારુણ અજ્ઞાનને ધિક્કાર થાઓ ! II૮૪ ટીકા :વરશામિષ તિ નિદર્શન સ્થિતિમાં
, સુવે'=સુમોને, ‘વારુણોદયે’= રૌદ્રવિપા, સમયપરિમાણે, “સ'=પૃદ્ધી, વિમિત્કાર “ચનક્તિ સર્વેદ – થર્મસાધન(ની), कर्मदोषोऽयमित्याह 'धिगहो दारुणं तमः' - कष्टमज्ञानमिति योऽर्थः ।।८४ ।।
