________________
૩૫
યોગદષ્ટિસમુચ્ચયગાથા-૧૧૯ અવતરણિકા :
अभिसन्धिभेदनिबन्धनान्याह - અવતરણિકાર્ય :
અભિસંધિના ભેદનાં કારણોને કહે છે – ભાવાર્થ :
શ્લોક-૧૧૮માં કહ્યું કે સમાન પણ અનુષ્ઠાનમાં અભિસંધિને કારણે ફળભેદ થાય છે. તેથી જિજ્ઞાસા થાય કે અભિસંધિના ભેદનાં કારણો શું છે ? કે જેથી એક જ અનુષ્ઠાનમાં જુદી જુદી અભિસંધિઓ થાય છે? તેના સમાધાન માટે અભિસંધિના ભેદનાં કારણોને બતાવે છે – શ્લોક -
रागादिभिरयं चेह, भिद्यतेऽनेकधा नृणाम् ।
नानाफलोपभोक्तृणां, तथा बुद्ध्यादिभेदतः ।।११९।। અન્વયાર્થ :
ઘ=અને રૂદ અહીં=લોકમાં, મિત=રાગાદિથી તથા=અને વૃધ્યમેિવત:=બુદ્ધિ આદિના ભેદથી નાના પત્તોપમોવ નૃપ જુદાં જુદાં ફળ ભોગવનાર મનુષ્યોની વંઆ અભિસંધિ મનેથા અનેક પ્રકારની મિતે થાય છે. ૧૧૯ શ્લોકાર્થ :
અને લોકમાં રાગાદિથી અને બુદ્ધિ આદિના ભેદથી જુદાં જુદાં ફળ ભોગવનાર મનુષ્યોની અભિસંધિ અનેક પ્રકારની થાય છે. II૧૧૯II ટીકા :
'रागादिभिः' दोषैः 'अयं च' अभिसन्धिः ‘इह' लोके, 'भिद्यतेऽनेकधा नृणां' तन्मृदुमध्याधिमात्रभेदेन किंविशिष्टानामित्याह-'नानाफलोपभोक्तृणां तथा बुद्ध्यादिभेदतः'-वक्ष्यमाणाद् भिद्यतेऽभिसन्धिરિતિ ા૨૨૨ા. ટીકાર્ય :
રા'મિ' રોષે .... fમરિતિ | અને રાગાદિ દોષો વડે આ અભિસંધિ, અહીં=લોકમાં, મનુષ્યોને અનેક પ્રકારની જુદી જુદી થાય છે.
અભિસંધિના અનેક પ્રકાર કઈ રીતે થાય છે ? તે સ્પષ્ટ કરે છે –
