________________
प्राकृतव्याकरणे
९५
आयरिसो... .. 'दसणं । षं में ) वरिस... . 'वाससयं। व्यवस्थित विभाषा से क्वचित् ( कुछ शब्दों में ऐसा इकार ) नित्य आता है। उदा.-परा मरिसो... .. अमरिसो । तप्त... ..'वज्जं ।
लात् ॥ १०६ ॥ संयुक्तस्यान्त्यव्य खनाल्लाद् पूर्व इद् भवति : किलिन्नं । 'किलिठं । सिलिट्ठ । पिलुळं। पिलोसो। सिलिम्हो । सिलेसो । सुक्किलं । सुइलं । सिलोओ। किलेसो । अम्बिलं । गिलाइ । गिलाणं । मिलाइ । मिलाणं । किलम्मइ । किलन्तं । क्वचिन्न भवति । कमो पवो। विप्पवो। सुक्कपक्खो। उत्प्लावयति उप्पावेइ ।
संयुक्त व्यञ्जन में से अन्त्य ल त्यञ्जन के पूर्व इ आता है। उदा-किलिग्नं ... .."किलन्तं । क्वचित् ऐसा नहीं आता है। उदा.- कमो... .''उप्पावेइ ।
स्याद्भव्यचैत्यचौर्यसमेषु यात् ॥ १०७॥ स्यादादिषु चौर्यशब्देन समेषु च संयुक्तस्य यात् पूर्व इद् भवति । सिआ । सिआवाओ। भविओ। चेइअं। चौर्यसम। "चोरिअं। थेरिअं। भारिआ। गंभीरिअं। गहीरिअं! आयरिओ। संदरिअं । सोरिअं। वीरिअं । वरिअं। सूरिओ। धीरिअं बम्हचरिअं।। ___स्याद् इत्यादि यानी स्याद्, भव्य और चैत्य शब्दों में में तथा चौर्य शब्द के समान शब्दों में, संयुक्त त्यञ्जन में से ए के पूर्व इ आता है। उदा --सिआ... ... चेइमं । चौर्य सम ( शब्दों में ) :...-चोरिअं... .''बम्हनरिअं।
स्वप्ने नात् ॥ १०८ ॥ स्वप्नशब्दे नकारात् पूर्व इद् भवति । सिविणो । स्वप्न शब्द में नकार के पूर्व इ आता है। उदा० --सिविणो । १. कम से :---क्लिन्न । क्लिष्ट । श्लिष्ट । प्लुष्ट । प्लोष । श्लेष्मन् । श्लेष ।
शुक्ल । श्लोक । क्लेश; अम्ल । ग्लायति । ग्लान । म्लायति । म्लान । क्लाम्यति । क्लान्त । २. क्रम से :-कलम । प्लव । विप्लव । शुक्लपक्ष। ३. क्रम से :-- स्यात् । स्याद् वाद । भव्य । चत्य । ४. क्रम से :-चौर्य । स्थैर्य । भार्या । गाम्भीर्य । आचार्य । सौन्दर्य । शौर्य । वीर्य । वर्य । सूर्य । धयं । ब्रह्मचर्य ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
