________________
प्राकृतव्याकरणे
कगो डीरः ।। ३१६ ॥
पैशाच्यां कृगः परस्य क्यस्य स्थाने डीर इत्यादेशो भवति । 'पुधुंमतं सने सव्वरस य्येव समानं कीरते |
पैशाची भाषा में, कृ ( धातु ) के आगे आने वाले क्य ( प्रत्यय ) के स्थान पर डरि ( डित् ईर ) ऐसा आदेश होता है । उदा०- -पुघु कीरते |
=
यादृशादेद् स्ति: ।। ३१७॥
पैशाच्यां यादृश इत्येवमादीनां दृ इत्यस्व स्थाने तिः इत्यादेशो भवति । 'यातिसो | तातिसो | केतिसो । एतिसो । भवातिसो । अञ्ञातिसो । युम्हातिसो | अम्हातिसो |
पैशाची भाषा में, यादृश इत्यादि प्रकार के शब्दों में से ह (अक्षर) के स्थान पर, ति ऐसा आदेश होता है । उदा० - पातिसो.....अम्हातिसो | इचेचः ।। ३१८ ।।
₹
पैशाच्या मिचेचोः स्थाने तिरादेशो भवति । वसु आति । भोति । नेति ।
1
तेति ।
पैशाची भाषा में, इच् और एच् इन ( प्रत्ययों) के स्थान पर ति ऐसा प्रादेश होता है । उदा - वसुआति तेति ।
२५३
6
आत्तेश्च ।। ३१९ ॥
पैशाच्यामकारात् परयोः इचेचोः स्थाने तेश्र्वकारात् तिश्चादेशो भवति । लपते लपति | अच्छते अच्छति । गच्छते गच्छति । रमते रमति । अदिति किम् | होमि । नेति ।
पैशाची भाषा में ( धातु के अन्त्य ) अकार के आगे आने वाले इच् और एच् इनके स्थान पर ते, और ( सूत्र में से ) चकार के कारण ति, ऐसे आदेश होते हैं । उदा० - लपने रमति । अकार के आगे आने वाले ( इन्च् और एच् इनके स्थान पर) ऐसा क्यों कहा है ? ( कारण अन्य स्वरों के आगे ये आदेश नहीं होते हैं । उदा -} होति नेति ।
Jain Education International
१. प्रथमदर्शने सर्वस्य एव सम्मानः क्रियते ।
२. क्रम से:
: - यादृश । तादृश । कीदृश । ईदृश । भवादृश | अन्यादृश । युष्मादृश | अस्मादृश ।
३. क्रम से: --- / वसुआ (उदा० - सूत्र ४९११ देखिए ) । मू । Vनी | Vदा | अच्छ (आस्-सून ४२१५ देखिए ) | √ गम-गच्छ । रम् ।
४. क्रम सेः---'' 'लप् । ५. क्रम से : -- V हो - मू
।
नी ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
