________________
प्राकृतव्याकरणे
२७५
सावस्मदो हउं॥ ३७५ ॥ अपभ्रशे अस्मदः सौ परे हउ इत्यादेशो भवति । तसु हउँ कलिजुगि दुल्लहहो ( ४.३३८.१ )। ____ अपभ्रंश भाषा में, अस्मद् ( सर्वनाम ) को सि ( प्रत्यय ) आगे होने पर हर ऐसा आदेश होता है । उदा०-तसु..."दुल्लहहो ।
जस्-शसोर म्हे अम्हई ।। ३७६ ।। ___ अपभ्रंशे अस्मदो जसि शसि च परे प्रत्येक अम्हे अम्हई इत्यादेशौ भवतः।
अम्हे थोआ' रिउ बहुअ कायर एम्व भणन्ति । मुद्धि निहालहि गयणयलु कइ जण जोण्ह करन्ति ॥१॥ अम्बणु' लाइवि जे गया पहिअ पराया के वि।
अवस न सुअहिं सुहच्छिमहिं जिवं अम्हई तिवं ते वि ॥ २ ॥ अम्हे देक्खइ । अम्हइं देक्खइ । वचनभेदो यथासंख्यनिवृत्त्यर्थः ।
अपभ्रंय भाषा में, अस्मद् (सर्वनाम) को जस् और शस् (प्रत्यय) आगे होने पर, प्रत्येक को अम्हे और अम्हइं ऐसे आदेश होते हैं। उदा०-अम्हे.... " करन्ति : १॥; मम्वणुः ''ते वि ॥२॥; अम्हे''देक्खइ । अनुक्रम की निवृत्ति करने के लिए ( सूत्र में ) वचन-भेद (किया हुआ) है।
___टाङ्यमा मई ॥ ३७७ ॥ अपभ्रंशे अस्मदः टा डि अम् इत्येतैः सह मई इत्यादेशो भवति ।
टा। मई जाणिउ पिअ विरहि अहं कवि धर होइ विआलि ।
णवर मिअंकु वि तिह तवइ जिह दिणयरु खयगालि ॥ १ ॥ १. वयं स्तोकाः रिपथः बहषः कातराः एवं भणन्ति ।
मुग्धे निभालय गगनतलं कति जनाः ज्योत्स्ना कुर्वन्ति । २. अम्लत्वं लागयित्वा ये गताः पथिकाः परकीयाः केऽपि ।
अवश्यं न स्वपन्ति सुखासिकायां यथा वयं तथा तेऽपि ॥ ३. अस्मान् पश्यति । ४. मया ज्ञातं प्रिय विरहितानां कापि धरा भवति विकाले । केवलं (परं) मृगाङ्कोऽपि तथा तपरि यथा दिनकरः क्षयकाले ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
