________________
પ્રકરણ ૨ જુ નવયુગના જૈનના પરિચય
સમય ધણે! ફરી ગયા છે. દેશ અને કાળ એ વિષયા પૈકી દેશ હતા તે તે તે જ રહ્યો છે, પણ કાળમાં મહા પરિવર્તન થઈ ગયું છે. આપણે જે નવયુગના જૈનને સમજવા પ્રયત્ન કરીએ છીએ તેણે નવીન સંસ્કૃતિને અભ્યાસ કર્યો છે, એ ચર્ચા કરવામાં કુશળ છે, એ અનેક પ્રજાએાના ઇતિહાસના જ્ઞાનથી સંપૂર્ણ રીતે સજ્જ છે, એને ચર્ચા કરવામાં રસ પડે છે, એને પ્રાચીને માટે માન છે પણ સાવત્રિક નહિ, એ પ્રાચીનેાની ભૂલાને જોઈ શકે છે, એ સ` બાબતેમાં પ્રાચીને અસાધારણ મનુષ્યા હતા એમ માનતા નથી, એ પ્રાચીનેાનાં પ્રત્યેક કાર્યોને ચર્ચાને સરાણે ચડાવે છે, પ્રાચીનાએ અનેક ગ્રંથાને અને આગમેાના વારસે મહા કષ્ટ જાળવી રાખ્યા તે માટે તે તેને આભાર માને છે, અને કેટલીક પતિ રીતરિવાજો તેમના સમયને ઉપયાગી અથવા જરૂરી હતા એમ અમુક અંશે સ્વીકારે છે, કેટલાકને તે વખાડે છે અને કેટલાકના સબંધમાં સંભાળભરી ચર્ચા કરે છે. એને મન સ પ્રાચીન છે એટલે સારું જ છે એવા નિર્ણય નથી અને સાથે પ્રાચીનના શુભ તત્ત્વાને સ્વીકારવામાં એને વાંધા પણ નથી.