________________
પ્રકરણ ૧૯ મું સામાજિક (ચાલુ)
રડવાફૂટવાનો રિવાજ સામાજિક પ્રશ્ન વિચારતાં રડવાફૂટવાને પ્રશ્ન બહુ મુંઝવણ કરાવનારે નહિ થાય. પ્રાચીનને ન ગમે તેવા ફેરફાર કેળવણી કરી રહી છે. સ્ત્રીઓને અમર્યાદ રીતે ફૂટવું, હોં વાળવાં, પછાડી ખાવી, ન રડતાં આવડતું હોય તે ગમે તેમ કરી રડવાને દેખાવ કરે–આ રિવાજ તે માત્ર ગુજરાત કાઠિયાવાડમાં જ છે. એ કેમ દાખલ થઈ ગયો હશે તે કલ્પવું મુશ્કેલ છે, પણ એમાં સ્ત્રીઓને માથે જે સંસ્કાર થાય છે તે તે હદ બહારના છે. એણે તે જાણે રડવાને ધંધે જ લીધો હોય એમ ઓળખાણવાળી સ્ત્રીઓ આવે એટલે એને રડવું જ પડે. “પણ નારીને રેવા વિના નથી ભાગ્યમાં બીજું કંઈ.” એક માસ સુધી રાતદિવસ રાગડા તાણવા અને ત્યાર પછી પણ કૂટ્યા કરવું, મનમાં ઉકરાટે હોય કે ન હોય પણ ઠૂંઠો વાળ અને સભ્યતા–મર્યાદા મૂકી જાહેર રસ્તા પર છાતી ખુલ્લી મૂકી ફૂટવું–આ સર્વ પ્રેમ નેહ કે અંદરને વળ નથી બતાવતું, પણ માત્ર એક જાતને વહેવાર થઈ પડ્યો છે.
