________________
પ્રકરણ ૨૧ મું
વ્યાપાર સામાજિક બાબતને છેડે નથી. કોઈ જરૂરી બાબતે આગળપાછળ ચર્ચવા પર રાખી વ્યાપારના ક્ષેત્રને અંગે નવયુગનું વલણ ટકામાં જોઈ લઈએ. એમ કરતાં થોડી પ્રસ્તાવનાની જરૂર પડશે. અત્યારે જે પ્રકારે જૈન કેમ રચાયેલી છે તે રીતે જૈન કોમને મુખ્ય આધાર વ્યાપાર ઉપર છે. વસ્તુસ્થિતિ કેવી હેવી જોઈએ તેના વિચાર સાથે વર્તમાન સ્થિતિને ગૂંચવી નાંખવી ન જોઈએ. સર્વ કે ઘણું જૈને વ્યાપારી જ શા માટે હવા જોઈએ એ અલગ પ્રશ્ન છે. એની ચર્ચા કરવાને અત્રે પ્રસંગ નથી. વસ્તુસ્થિતિ છે તે જોતાં વ્યાપારને પ્રશ્ન આ વિચારમાળામાં ખાસ અગત્ય ધરાવે છે,
જૈનેમાંથી કોઈ વકીલ, ડાક્ટર કે વ્યાપાર સિવાયની નેકરીમાં હશે, પણ મોટા વિભાગને અત્યારનો વ્યવસાય તે વ્યાપાર જ છે એ બાબતની ના પાડી શકાય તેમ નથી.
અને જૈનેને વ્યાપાર એટલે માલની વહેંચણી. એક સ્થાનને માલ બીજે મેકલવો, તે સ્થાનને માલ અન્યત્ર મોકલવો અને માલ
૧૮
