________________
ર૭૬
નવયુગને જૈન
wwww
આ વિચારને પરિણામે આખી વેપારની પદ્ધતિમાં મહાપરિવર્તન થઈ જશે. જૈનોએ માત્ર મહેતાગીરી કે મુનીમગીરી ન જ કરવી હોય તે ઉત્પત્તિનાં અનેક ક્ષેત્રે હાથ કરવા જ પડશે. એ સિવાય એમનો છૂટકે નથી. એ સંબંધમાં પસંદગીને સવાલ પણ રહી શકે તેવું નથી. પસંદ હોય કે ન હોય, પણ આર્થિક પ્રશ્નો તે અન્ય સમાજો સાથે રહીને જ છેડવા પડશે.
આ વિચારને પરિણામે વિજ્ઞાનને અભ્યાસ વધારી જરૂરિયાતની નાની મોટી ચીજો ઉત્પન્ન કરવામાં જૈનેએ લક્ષ્ય આપવું જ પડશે અને તે આપશે. તે માટે અભ્યાસ કરવા દૂર દેશમાં અનેક અભ્યાસીને મોકલશે અને પદાર્થવિજ્ઞાનમાં રસ લઈ અનેક ચી ઉત્પન્ન કરવાના કામમાં જૈનો પડશે. જૈન કેમને સમયને અનુકૂળ થતાં આવડે છે. એ મુસલમાની સમયમાં વાઘા પહેરી શકતા અને કેડ ઉપર ભેટ બાંધી શકતા, તે અંગ્રેજ યુગમાં કેટ પાટલુન પણ પહેરી શકે છે. સમયધર્મનો વિચાર તે દરેક યુગે વ્યવહારૂ જૈન , કરતો જ આવ્યું છે. અને આર્થિક હરીફાઈમાં આરપાર કેમ નીકળી જવું એ તે એને પોતાને અંગત વિષય છે.
બીજી વાત એ છે કે વહેંચણીને ધંધે હાથમાંથી જતા વખત લાગતું નથી. એને માટે મુંબઈના થડા જાણીતા દાખલા આપવા પ્રાસંગિક છે. મુંબઈ શહેરમાં વિશ વર્ષ પહેલાં રૂને વ્યાપાર ૮૦ ટકા જેનેના હાથમાં હતું, અત્યારે પૂરા દશ ટકા રહ્યો નથી. આમાં માત્ર વહેંચણીનું કામ છે એટલે આડતિયા ફરતાં વખત લાગતું નથી. (આમાં તૈયાર વેપારની જ વાત છે.)
ઝવેરાતના વ્યાપારના બે મોટા વિભાગ : મોતી અને હીરા આદિ પરચુરણ ઝવેરાત. મોતીને વ્યાપાર સુવાંગ જૈનેને હતે.
