________________
પ્રકરણ ર૧ મું
૨૮૭
૧/wwww w w w .
.
વધઘટથી ધનવાન થવા માગતા હશે તો તેમને સમાજ પિતાના અંગના નહિ ગણે.
આ આખી હકીકત સટ્ટા અને જુગાર બન્ને પ્રકારને લાગુ પડે છે. આર્થિક દષ્ટિએ એવા વ્યાપાર પર ગુજરાન કરનાર દેશના દ્રવ્યમાં વધારો કરનારા ન હોઈ અને એમાંથી આળસ, વ્યસન અને બેદરકારીપણું વધવાનાં અનેક ઉદાહરણો હોઈ એને જરા વખત ચાલુ રાખવામાં હિંદની ગરીબ પ્રજા પર નકામે બેજે ગણાશે અને દેશને વહીવટ હાથમાં આવતાં આ સમાજ આવા ભયંકર જીવનસાધને પર છીણું મૂકશે અને તે કાર્ય કરવામાં, તેની હીલચાલ કરવામાં અને તે અનુસાર નવીન કાયદા કરાવવામાં નવયુગની જેન પ્રજા અગ્રેસર ભાગ ભજવશે. એમ કરવા જતાં એવી આડત દલાલી કરનારા અનેક જને અથવા જૈને રખડી જશે એવો વિચાર નવયુગ નહિ કરે, પણ દેશ પરનો મહાઅનર્થકારક બેજે હઠાવી દેવાનું પુણ્ય હાંસલ કરવાની તકને પૂરો ઉપયોગ પતે કરે છે એમ નવયુગ માનશે.
આ સટ્ટાને વ્યાપાર જેને બેટી રીતે “વ્યાપાર' કહેવામાં આવે છે તેની સાથે આવતા માલના મેદાને ઘુંચવી નાખવા નહિ. કેટલાક માલને આવતાં જ વખત લાગે છે, તેના સોદામાં સટ્ટાનું સહજ તો તે રહે છે, પણ એની કક્ષા જૂદી છે. પરદેશી માલ ન લેવાના ખ્યાલને અંગે આવા સદા ઉપર અંકુશ પડશે તે વળી જુદે જ સવાલ છે, પણ એને સટ્ટા કે જુગારની કક્ષામાં મૂકવામાં આવશે નહિ.
આવા આવતા માલના સદામાં પણ ખાંડના ધંધામાં અનેક લેકે પાયમાલ થઈ ગયા છે અને જૈન કેમ તે હતાશ થઈ ગઈ છે. એ સર્વ બાબત ધ્યાનમાં લઈ તેના ઉપર પણ નવયુગ અંકુશ