________________
૩૩૨
નવયુગને જૈન
તેમને ઉદ્દેશીને કેટલીક વાત લખાઈ હોય કે હવે લખાય છે તેને અંગે અન્ય બહાદુરએ ક્ષમા આપવાની છે.
જે મનુષ્ય પિતાનું રક્ષણ ન કરી શકે, જે પિતાના આશ્રિતનું રક્ષણ ન કરી શકે, જે પોતાના ઘરની સ્ત્રીઓની મર્યાદા સાચવી ન શકે અને જે “પડે ઉગમણી બુમ, આપ આથમણે ધાયે” એ સ્થિતિમાં હોય તે મહા આકરી જવાબદારીઓ કેવી રીતે વહન કરી શકે એ માટે કેયડે છે. આને પરિણામે જનતામાં એક કહેવત થઈ પડી છે “એ બનીએ કા ખેતર હૈ– લૂંટ લે; એ મિયાભાઈકા ખેતર – જાને દે.” નાના ગામડામાં શેઠ કે સાહુકારના નામથી પ્રસિદ્ધ થયેલે એ બધું જ્યારે ધીંગાણું થાય છે ત્યારે ક્યાં અને કેવો સંતાઈ બેસે છે એ એની શારીરિક સંપત્તિ અને હૃદયની હિંમત બતાવે છે.
અને એને વિદ્યાર્થીવર્ગ એકંદરે શક્તિહીન માયકાંગલે જ જણાશે, એ રમતગમતમાં ઉતરશે જ નહિ અને ઉતરશે તે નામ કાઢશે નહિ. અત્યાર સુધી ક્રીકેટ ટેનીસ આદિ અનેક જગે થયા છે એમાં એના કોઈ સાહેબજાદાએ નામ કાલ્યાં જાણ્યાં નથી. એ અખાડામાં જશે નહિ, કસરતશાળાને લાભ લેશે નહિ અને પછી “મેટ્રીક માંદા ના મટે, બી. એ. થયા બેહાલ; એમ, એ. મરણ પથારીએ, એ વિદ્યાના હાલ” જેવું થાય એમાં નવાઈ નથી. સ્વર્ગસ્થ અમૃત કેશવ નાયકે “એમ, એ. બનાકે , કયું મેરી મિટ્ટી ખરાબ કયા?” નામક સુપ્રસિદ્ધ પુસ્તકમાં માણેકચંદ નામનું મુખ્ય પાત્ર મૂકી તેને ઈસ્તેહામચંદ આદિ ઉપનામે આપ્યા છે તે વાણીએ જ છે. તે જૈન છે. આવી શારીરિક સ્થિતિ થઈ ગઈ છે. એક તે સમસ્ત પ્રજા નિઃશસ્ત્ર અને તેમાં વાણીઆની જાત એટલે એને ચારે તરફથી બરકુટ થાય તેમાં નવાઈ નથી. આ
