________________
પ્રકરણ ર૧ મું
ર૭૫
માત્ર આડતીયા તરીકે તેઓ એક ઠેકાણેથી બીજે માલ પહોંચાડે છે. અને ઉત્પન્ન થયેલે માલ વપરાશ કરનારના હાથમાં પહોંચે તે પહેલાં ચાર પાંચ છ અથવા તેથી વધારે વ્યાપારીના હાથમાં પસાર થઈ પચાસ ટકા જેટલે નફે તે પર અનેક વખત ચઢી જાય છે. ચાર આને વાર કપડું વાપરનારને પહોંચવા પહેલાં ઓફિસવાળાને, મોટા શહેરના જથાબંધ વેપારીઓને, દેશના નાના વેપારીઓને, ગામડાના વેપારીઓને અને દલાલેને તે પર નફ ચઢે છે. આ સર્વ ને બંધ થવો જોઈએ.
આ ઉદ્દેશથી ઠામઠામ સહકારી સંસ્થાઓ સ્થાપવામાં આવે છે, તેને ઉદ્દેશ મૂળ ઉત્પત્તિ સ્થાનેથી માલ મેળવી નામના નફાએ વાપરનારને પહોંચાડવાનું હોય છે.
૨. રશિયામાં આ વચગાળેના નફા કાપી નાખવા માટે પદ્ધતિસર પ્રયત્ન કરવામાં આવે છે. ત્યાં માલને એક હથ્થુ કરી તે પર અમુક નફે સીધો વપરાશ કરનારને આપવામાં આવે છે.
પરિવર્તનની દિશા આમાં એકલા કાપડની હકીકત નથી. દરરોજના ઉપયોગની નાની મોટી અનેક ચીજોમાં આ વચ્ચેના વ્યાપારીને નફે રદ કરવાના પ્રબંધ શરૂ થઈ ચૂકયા છે અને તે આગળ વધે તેવા અનેક ચિહ્નો દેખાય છે. આ પ્રશ્ન નવયુગને મુંઝવનાર થઈ પડે તે છે. જેને ઉત્પત્તિના કામમાં બહુ ઓછો રસ લે છે. ખેતીવાડી કે મોટાં કારખાનાંઓ જુજ અપવાદ બાદ કરતાં જૈનોનાં વ્યવસાયક્ષેત્ર નથી. નવયુગને વચગાળના માણસેના નફાની દલીલ અસરકારક લાગશે. માલની હેરવણી ફેરવણી કરવામાં અથવા તેને અંગે નાણાની ધીરધાર કરવાને અંગે માલ ઉપર પચાસ ટકા નફે જુદી જુદી વ્યક્તિઓ દ્વારા ચઢી જાય અને તે સર્વનો અસહ્ય બોજો વાપરનારને માથે પડે એમાં ન્યાય નહિ લાગે.
