________________
ર૫૬
નવયુગને જૈન
નવનીત ધનવાનોના હાથમાં જાય છે, જ્યારે તેને ઉત્પન્ન કરનાર મજૂરને વધારેમાં વધારે બહુ તે સાદું ખાવાનું મળે છે, પણ એ અજ્ઞાનથી આચ્છાદિત રહે છે, એને રહેવાનાં સ્થાને તદ્દન બીસ્માર અને અનાગ્ય હોય છે, એને ઘણા કલાક કામ કરવાનું હોઈ એશઆરામનું સ્વપ્ન પણ આવતું નથી, જ્યારે એની મહેનતને પરિણામે પિસાવાળા ચમન કરે છે, આરામ કરે છે, મોટા મહેલમાં વાસ કરે છે, ભાત ભાતનાં ભોજન આરોગે છે અને એના કપડામાં હરવાફરવામાં અને જીવનના નાદમાં અનેક સગવડ ભગવે છે.
એક મીલમાં કામ કરનાર હજારે મજૂરની દશા અનુભવી હોય તે એના પર પ્રકરણ લખાય. સ્ત્રીઓને પણ દેહનિર્વાહ માટે કામ કરવું પડે છે, એના બાળકને ધવરાવવાનો સમય પણ મળતું નથી અને સૂર્યોદય થાય ત્યાં સુધીમાં તે રાંધી ખાઈને સીસોટી વાગે તે પહેલાં હાજર થવું પડે છે. વળી એ શ્રમજીવી માં પડે ત્યારે એની સંભાળ કરનાર કેઈ નથી, છતાં એને દિલાસો નથી, મરી જાય તો એની પાછળ એના ઘરના માણસોમાંથી કેાઈને આંસુ પાડવાનું નથી અને એને ઉંચે આભ અને નીચે ધરતી છે. એના પરસેવાથી મેળવેલ લક્ષ્મીમાં એને ભાગ નથી, એની વહેંચણીમાં એને અવાજ નથી, એના ઉપભોગમાં એને કાંઈ લેવાદેવા નથી.
આ વાત તે ઘણી લંબાવાય તેમ છે. મતલબ શ્રમજીવી અને ધનવાન વચ્ચેને આ વિચાર માત્ર પુસ્તકમાં રહેનાર નથી, પણ નવયુગમાં તે સખ્ત આકાર ધારણ કરશે. ધનવાનને મિલકત ધરાવવાને બીલકુલ હક્ક નથી એ રીતે ચર્ચા થઈને ન અટકતાં આખા મિલક્તના જુથ–મિલકતની સંસ્થાપર આક્રમણ થશે.
