________________
પ્રકરણ ૩ જુ
તે તે રૂપે પૂજે. એ બાબતમાં મતભેદ તકરારનું રૂપ લે એ વાત કઈ રીતે નવયુગને ગળે ઉતરશે નહિ. બન્ને પોતપોતાના આદર્શ પ્રમાણે પૂજન ચાલુ રાખે અને અરસપરસ કેઈની ચર્ચા નિંદા ન કરે એ રીતે આ બાબતને સમન્વય થઈ જશે. જરા વિશાળતાથી જોતાં આવી સામાન્ય બાબત શા માટે તકરારનું રૂપ લઈ બેઠી હશે એ વિચાર જ નવયુગને તદ્દન અકર્તવ્ય લાગશે. એને ભારે ગ્લાનિ થશે કે મહા ઉપકારી તીર્થો સુધી આ ઝઘડા પસી ગયા છે અને તેને બન્ને શાખાઓએ તદ્દન ગેરવ્યાજબી રીતે અતિ મહત્ત્વ આપ્યું છે. એને સમન્વય દીવા જેવો લાગશે અને તે જરૂર કરી બતાવી સર્વને તે સંપૂર્ણ છૂટ આપશે અને તેને આવા મુદ્દા પર નિંદા ચર્ચા વિસંગત લાગશે.
આ સિવાય નાના નાના મતભેદે અને શાખાઓ વચ્ચે છે તેમાં તત્ત્વને કે મૂળ મુદ્દાને સવાલ નથી. દિગંબરે સોળ દેવલોક માને છે, તાંબર બાર માને છે. આમાં કાંઈ મુદ્દો નથી. બન્ને શાખા વચ્ચે નવાણું ટકા સામ્ય છે અને એક ટકા મતભેદને છે તે સાધનધર્મો ક્રિયાઅનુષ્ઠાન અથવા દષ્ટિબિન્દુ સમજવાના પ્રયત્નની ગેરહાજરીને પરિણામે થયેલ છે. એનો સમન્વય શક્ય ન જણાય ત્યાં માન્યતામાં વિકલ્પ આપવાની ઉદારતા અને ક્રિયાઅનુષ્ઠાનમાં બન્નેની રીતિ પિતાપૂરતી માન્ય રાખી ચાલે તેમાં જૈન સિદ્ધાન્તને જરા પણ વાંધો આવે તેવું નથી. * નવયુગને તો નવાઈ લાગશે કે આવા મુદ્દા પર સેંકડે વર્ષ તકરાર ચલાવી તેને બદલે શક્તિ, સમય અને આવડતનો ઉપયોગ પ્રચારકાર્યમાં થયું હોત તો અત્યારની સ્થિતિ થાત નહિ. તદ્દન મુદ્દા વગરના ઝઘડા કરી શક્તિને દુર્વ્યય થયેલો એ બરાબર જોઈ શકશે અને જ્યાં માલિકી હકની તકરાર ઉઠશે ત્યાં બંધુભાવે