________________
પ્રકરણ ૬ હું
૨૯
સ્વરૂપે આત્મધર્મ સમજવાને બદલે જાણે અમુક ક્રિયા કરનાર ધર્મને અનુસરનારા હોય તેવું સ્વરૂપ અપાઈ ગયું. એ આત્મધર્મને બદલે કુળધર્મ થઈ ગયો. જે ધર્મમાં વ્યક્તિગત આત્માને મોક્ષ જવાની યોગ્યતા હતી, જ્યાં બ્રાહ્મણ, શક કે ગમે તે જાતિની વ્યક્તિ શાંતિ મેળવી આત્મધર્મને અજવાળતી, ત્યાં આ બધા જ્ઞાતિના ભેદ, ક્રિયાની મુખ્યતા, ધામધૂમ, જમણવાર અને ધમાલ ક્યાંથી દાખલ થઈ ગયાં? આવા આવા અનેક પ્રશ્નો તેના મગજમાં ઉઠશે.
ક્ષીરનીરને વિવેક એટલે એ ક્ષીરનીરને વિવેક કરવા માંડશે. એને એટલી કેળવણી મળી ચૂકી હશે કે એ પિતાને સ્વતંત્ર અભિપ્રાય ગ્રંથ વાંચીને બાંધી શકશે અને ઈતિહાસ દ્વારા સર્વ ગૂંચવણો કયાંથી ઊભી થઈ અને કોણે ઊભી કરી એની એ સૂક્ષ્મ શોધ કરશે અને શુદ્ધ માર્ગ–મૂળ માર્ગ–સનાતન માર્ગ કયે છે તેનો એ વિવેકપૂર્વક વિચાર કરવા સારૂ શોધખોળ કરશે.
એને શોધખોળનાં સાધને પ્રાપ્ત થશે. નહિ પ્રાપ્ત થઈ શક્યા હોય તેવાં સાધનો મેળવવા એ પ્રયત્ન કરશે. મોટી સંખ્યાના વિધાને સનાતન માર્ગ અને વચ્ચેના વખતમાં પેસી ગયેલા રિવાજેની શોધખોળ પ્રેમભાવે શેધકદ્રષ્ટિએ જિજ્ઞાસાબળે કરશે. ,
આ મૂળ માર્ગની શોધમાં એ અનેક લેખ વગેરે સાધનને ઉપયોગ કરશે, પણ એનો મુખ્ય આધાર મૂળ ગ્રંથ ઉપર રહેશે. પ્રભુએ કહેલી અને ગણધરોએ ગૂંથેલી તથા ત્યાર પછીના પ્રભાવશાળી પુરુષોએ સંગ્રહી રાખેલી વિશિષ્ટ વાણી કાઈથી વાંચી શકાય નહિ એ વાત તેને ગળે નહિ ઊતરે. જૈન ધર્મના મૂળ સિદ્ધાંત એના અસલ સ્વરૂપમાં જમાનાની અસર વગર સનાતન સ્વરૂપે
