________________
૧૦૮
નવયુગને જૈન
સેવાઓ અત્યંતર તપની કટિમાં આવે છે એમ નવયુગ સમજાવવાનો પ્રયત્ન કરશે અને તે માટે પ્રમાણો રજુ કરશે.
પ્રાયશ્ચિત્તની બાબત તદ્દન અભિનવ વલણ લેશે. જાહેરમાં ક્ષમા માગવા જેવી સરળતા બહુ થોડામાં આવશે, પણ આવશે ત્યાં તે આશ્ચર્ય ઉત્પન્ન કરશે. પ્રાચીન પદ્ધતિએ પ્રાયશ્ચિત્ત લેવાની રીત ભાગ્યે જ ચાલુ રહી શકશે.
યોગને અભ્યાસ વધશે. ધ્યાનનો આ વિષય તદ્દન નવીન આકાર લેશે. એને અંગે શોધખળ ખૂબ થશે. એ લગભગ ભૂલાઈ ગયેલો વિષય પ્રતિપાદન કરતાં જરા વખત લાગશે. પણ અંતે તે અસલ સ્થાને વ્યવહારૂ રૂપે અને પ્રાગતિક આકારે આવિર્ભાવ પામશે.
ગના માર્ગો, મુદ્રાઓ, આસને આદિ નવ રૂપ લેશે અને એમાં પ્રાચીન પદ્ધતિને મૂળ સિંહાસન પર સ્થાપન કરવામાં આવશે. આ વિષયમાં રસ લેનારની સંખ્યા ઉત્તરોત્તર વધતી જશે. તદ્દન લુપ્તપ્રાય થઈ ગયેલા યોગના વિષયને નવયુગ પુનરૂદ્ધાર કરશે.
કાયેત્સર્ગ તરફ રુચિ વધશે અને તેને સમજી જાણે તેને યોગના એક પ્રકારમાં સમાવેશ કરવામાં આવશે.
આવી રીતે અહિંસા, સંયમ અને તપને અંગે નવયુગમાં ઘટના થશે. એના અવાંતર ભેદે અને પ્રકારે અનેક છે, આવિર્ભાવ પાર વગરના છે. સર્વને ચર્ચવાનું અસંભવિત છે. મુદ્દાઓ ચર્ચાયા છે. બાકી એ મુદ્દા અનુસાર નાની મેટી અનેક બાબતે થશે એટલું જણાવી ધર્મનાં બીજાં અંગો તરફ જઈએ.
