________________
પ્રકરણ ૧૬ મું
૧૮૫
કરવાની પદ્ધતિએ સાધારણ ખાતાં લગભગ દરેક સ્થળે ડૂબતાં રહ્યાં અને એ ખાડાઓ પૂરવામાં બીનવારસ દાન આપનારાની રકમ સાધારણ ખાતાના ખાડા પૂરવામાં વપરાઈ ગઈ. આ તે ભૂતકાળની દુર્વ્યવસ્થા નવયુગની નજરે થઈ નવયુગ સાધારણ ખાતાને મજબૂત કરવા ખૂબ પ્રયત્ન કરશે. એ કોઈ પણ ટ્રસ્ટને ડૂબાડશે નહિ, સાધારણ ખાતાની આવક વધારવા યોજનાઓ કરશે અને તે પંચાયતી દ્રવ્યને વધારવા ખૂબ રસ્તાઓ કાઢશે.
સાધારણખાતાને ઉપયોગ જૈનને વ્યાવહારિક શિક્ષણ આપવામાં, તેમને વેતન (સ્કોલરશીપો) આપવામાં, તેમની પાસે વ્યવહાર ઉચ્ચ પ્રકારનો થાય તેવા નિબંધ લખાવવામાં, કેળવણગૃહ સ્થાપવામાં અને એકંદરે જૈન સમાજનો ઉત્કર્ષ થાય તેવા બાળાશ્રમે, વિધવા, વિદ્યામંદિરે, યુનિવર્સિટિ (વિશ્વવિદ્યાલયો) સ્થાપવામાં–ચલાવવામાં કરશે. જૈનોનો વ્યવહાર અતિ ઉચ્ચ કક્ષાએ મૂકાય તેવી રીતે તેને સન્નબ્દબદ્ધ કરવામાં અને તેનું આખું ધોરણ પાયામાંથી મજબૂત કરવામાં તે દ્રવ્યને વ્યય કરશે. નવયુગ એમ માનશે કે જૈને હશે તો મંદિરે જળવાશે, જ્ઞાન વંચાશે, વીરના સંદેશા જગતને પહોંચાડી શકાશે, અહિંસા, સંયમ અને તપને બહલાવી શકાશે અને સર્વ ખાતાઓને પહોંચી શકાશે. તેઓના મતે અમુક અપેક્ષાએ પૂજા કરનારની આવશ્યકતા મોટો વારસો જાળવવાને અંગે વિશેષ જણાશે અને તેથી સંખ્યાબળ વધારવામાં અને હોય તેને મજબૂત કરવામાં એ સાધારણ દ્રવ્યને ઉપયોગ કરવાની જરૂરિયાત વધારે માનશે. પ્રાચીન એમ માનતા હતા કે મંદિરે હશે તે પૂજા કરનારા આવી પડશે, ન યુગ માનશે કે મંદિરની રક્ષા કરવા માટે જૈનાની આવશ્યકતા ખાસ છે. પૂજા કરનાર નહિ હોય અથવા પોતાના ઉદરનિર્વાહના કામમાંથી ઊંચા આવી શકે તેમ નહિ હોય તે મંદિરોને ઉપયોગ શું છે?
